11 November 2011

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 85

'Awqm mwrg' 1 nvMbr, 2011

swl sqwrvW, mhInw nvM b r 2011


PwauNfr cyArmYn qqkrw
sR I mwn sM q bwbw virAwm isM G jI mhwrwj
1. √øÍ≈Á’∆ 2
cyArprsn
(sM q mwqw bIjI) rxjIq kO r jI, rqvwVw swihb 2. bwrwmwhw 3
SUBSCRIPTION - ⁄≥Á≈ - (Á∂Ù)
3. ◊πÓπ«÷ ’«Ò «Ú⁄ Í◊‡ ‘Ø¡≈ 4
√≈Ò≈È≈ ‹∆ÚÈ ’≈Ò Î∆ ’≈Í∆
B@@/- B@@@/- B@/- 4. BweI mnsuK jI qy rwjw iSvnwB 9
BH@/- B@H@/- (For outstation cheques)
Postal Address for 'ATAM MARG' Enquiry, 5.. ikv kUVY qutY pwil? 27
Money Order, Cheque and drafts in India : 6. rqvwVw swihb gurmiq pRcwr dw somW 29
ATAM MARG MAG. VISHAV G. R. M.
CHARITABLE TRUST, Ratwara sahib, 7. Atl BieE DR¨A jw kY ismrin 45
P.o. Mullanpur Garibdas, Distt. Mohali - 140901
8. bMdgI nwmw 56
SUBSCRIPTION FOREIGN («ÚÁ∂Ù)
Annual Life 9. sIny iK`c ijnHW ny KwDI 61
U.S.A. 50 US$ 500 US$
10. ishq r`iKAw igAwn 62
U.K. 30 $ 300 $
Aus. 80 $ 800 $
√øÍr’ Èß. rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï
Europ 50 Euro 500 Euro
Awqm mwrg mY g zIn - IDAGBADCIA, 79
Postal Address for 'ATAM MARG' Enquiry, Money rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï - @AF@ñBBEE@@A
Order, Cheque and drafts from foreign to : gu . rqvwVw swihb ivKy - 9417214386
VISHAV GURMAT ROOHANI MISSION AKM f pwT bu i kM g sbM D I -
CHARITABLE TRUST pr
prÓ √«Â’≈r r ÔØ◊ Ï∆‹∆ dy syvwdwr - IDAGBADCHA
Gurdwara Ishar Parkash, Ratwara Sahib (Near Ï∆. ¡À‚ ’≈Ò‹ IDAGBADCHB
Chandigarh) P.O. Mullanpur Garibdas, Teh. Kharar, √Ã∆ Ó≈È ¶◊r r IDAGBADCH@
Distt. S.A.S. Nagar (Mohali) 140901, Pb. India.
¡≈‚∆˙ Ú∆‚∆˙ Ò≈«¬ÏÃ∂r ∆ IHGBHADCHE, IDAGBADCHE
Exemption U/S 80-G upto 31.03.2012 vide L. No. ◊πr » ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ «Ú«Á¡≈ Ó≥Ár rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï @AF@-BBEE@@C
CIT-II/CHD/80G/TECH/245/2008-09/823 √ø ګrr¡≈Ó «√øÿ ÓÀÓr Ø ∆¡Ò ÍÏ«Ò’ √’±Ò @AF@-BBEE@@D
‹rr ÈÒ IDAGBADCHD
Registration Under Foreign Contribution (Regula-
tion) Act 1976 R.No.115320023
jrU r I by n qI
Awqm mwrg mY g jIn nw imlx qy Aqy mhWpu r KW v` l o N dy S W ivdy S W iv` c Awqm mwrg dy pwTkW sbM D I
pR k wiSq ikqwbW mM g vwau x leI sM p rk nM . - by n qI hY ik kM i pau t rwisf isstm ho x krky mY g jIn
Head Office INDIA- (M) 94172-14391, 9417214379, swl bwAd Awpxy Awp bM d ho jWdw hY [ ikR p w krky
0160-2255002, Fax - 0160-2255009 po s t vwly ilPwPy qy Awpxy mY g jIn dI irinau v l fy t
U.S.A. - Baba Satnam Singh ji Atwal cY k krky mnIAwrfr bY N k frwPt jW mo b wiel nM b r
Phone and Fax : 408-263-1844 9417214391, 9417214379 qy sM p rk krky By t w By j
Bhai Kuldeep Singh Sher Gill skdy ho [ qW jo AwpI jI ko l Awqm-mwrg rU h wnI
Phone : 408-230-8319 piqR k w inrM q r inrivGn phu M c dI rhy [
Bhai Parmjit Singh Sandhu - Cell: 07788389135 ÍÃ’≈Ù’ Á∂ √Ì ‘º’ r≈÷Ú∂∫ ‘ÈÕ
Canada - Bhai Sarmukh Singh Pannu
Phone - 604-433-0408 «ÍÃø‡r, ÍÏ«ÒÙr Â∂ ¡À‚∆‡r Ï≈Ï≈ hrpwl «√øÿ rqvwVw
England - Bibi Gurbax Kaur /Jagtar Singh Jagi swihb È∂ “¡≈ÂÓ Ó≈r◊” ‹À ¡≈Î√À‡ «ÍÃø‡r˜, I@E
Phone : 0121-200-2818 «¬ø‚√‡r∆¡Ò ¬∂r∆¡≈, Î∂˜-B, ⁄ø‚∆◊Û∑ ÂØ∫ ¤ÍÚ≈ ’∂
Fax : 0121-200-2879, Raj Mobile : 07968734058
Óπº÷ ÁÎÂr “¡≈ÂÓ Ó≈r◊”, rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï, ‚≈’÷≈È≈
For more information please visit us on internet at:- ÓπÒªÍπr ◊r∆ÏÁ≈√, «‘√∆Ò ÷rÛ, «˜Ò≈ ¡À√.¬∂.¡À√
'Awqm mwrg' Email : atammarg1@yahoo.co.in nvMbr, 2011
http:# www.ratwarasahib.org, http # www.ratwarasahibmedia.org2
È◊r (ÓØ‘≈Ò∆) Í≥‹≈Ï ÂØ∫ ÍÃ’≈«Ù ’∆Â≈Õ
sMpwdkI
ieh ipAwr BrI mwisk rUhwnI piqRkw pwTkW q`k aus smyN phuMc rhI hY jdoN gu. eISr pRkwS rqvwVw
swihb dI mhwn piv`qr BUmI au`pr ivSv gurmiq rUhwnI imSn cYrItybl trst Aqy Awqm mwrg swieMitiPk
siprcUAl AYjUkySnl cYrItybl trst rqvwVw swihb dy bwnI pRaupkwrI mhWpurSW dw mhW smwDI lYx dw idn
31 AkqUbr ipAwr vYrwg SrDw dy nwl mnwieAw jw irhw hovygw[ praupkwrI mhWpurSW dy ipAwry dySW ivdySW
qoN Awpxw nYiqk Prj pCwxdy hoey mhWpiv`qr rUhwnI siqsMg AMdr gurU pwiqSwh dy crnW iv`c bYT ky AMqrMg
swDn krdy hoey gurmMqr AiBAws gur-sMgq rwhIN krky nwm nwl mhWpurSW dI d`svIN brsI smwgm aup ` r rqvwVw
swihb juV rhy hn[ mhWpurS srIr nhIN huMdy hoey vI sMswrk mirAwdw Anuswr srIr Dwrn krky Xu`g purS
bx ky klXùg nUM siqjug iv`c bdl idMdy hn [ ijs dw pRq`K AdBùq AlOikk idRS mhWpurSW dy ipAwr, bYrwg
dy brsI smwgm AMdr pRq`K vyKx nUM Aqy AnuBv krn nUM imldw hY[ srIr krky mhWpurSW dy ivCoVy dw smW
d`s swl pUrw ho cuikAw hY[ ivCoVy dw du`K ipAwr vwly pRymIAW nUM bYrwg iv`c pRvyS krw ky mwieAwivk BogW
qoN Cutkwrw krwauNdw hY[ praupkwrI mhWpurS auh jugqIAW aukqIAW idRV krvw idMdy hn jo ik pUrvj mhWpurSW
qoN pRwpq isny-bsIny clIAW Aw rhIAW hn[ sqvW slwnw smwgm mhWpurSW dI srIrk mOjUdgI iv`c Sbd gurU
gRMQ swihb dI C`qr CwieAw hyT AwpxI Aim`t Cwp sdw vwsqy kwiem kr igAw hY [ ies smwgm dOrwn
mhWpurSW ny svws prikRAw rwhIN gurmMqr dw AiBAws krvw ky nwm nwl juVn dI jugq idRV krvweI hY[ A`j
vI ies drsweI jugq Anuswr gur-mMqr cikqsw rwhIN cVHdI pUrnmwsI dI rwq nUM mhWpurSW dI krm BUmI
aupr hjwrW hI pRwxI inrog jIvn pRwpq krdy hn[ gurU Gr dI mirXwdw Anuswr hr pUrnmwsI nUM gurduAwrw
eISr pRkwS rqvwVw swihb ivKy pMj ipAwry gur-mMqr mUl-mMqr idRV krvw ky KMfybwty dw AMimRq Ckw ky Sbd
gurU gRMQ swihb nUM gurU Dwrn krvwauNdy hn[
gurbwxI dy pRkwS AMdr Awqm mwrg mYgjIn AdvYq isDWq au`pr pRkwiSq huMdw hY ies iv`c v`Ko v`Kry
isrlyK hyT bRhm-igAwnI, bRhm-inSTw, bRhm-vkqw, bRhm-sRorqrI, bRhm-idRStw, q`qvyqy mhWpurSW dw AnuBv
A`KrW iv`c rUpmwn ies ipAwrI mwisk piqRkw iv`c hr vwrI vwgUM pRkwSmwn ho irhw hY[ ishq igAwn
isrlyK hyT AwXurvyd is`D purS vYd dw lyK inrogI kwieAw r`Kx vwsqy pRkwiSq kIqw jw irhw hY[ gurduAwrw
eISr pRkwS rqvwVw swihb dy piv`qr vwqwvrx AMdr cVHdI pUrnmwsI dI rwq nUM cMdrmW dIAW irSmW AMdr
ru`qW muqwibk jVHI bUtIAW pw ky AdBu`q KIr dw drgwhI pRSwd vrqwieAw jWdw hY[ rYx sbweI kIrqn rwhIN
gurU crnW iv`c nwm nwl juVn dw auprwlw kIqw jw irhw hY[ mhWpurSW dy drswey rsqy aupr cldy hoey Ajoky
smyN iv`c rqvwVw swihb dI krm BUmI AwpxI imswl Awp bxdI jw rhI hY [ ies DrqI au`pr hjwrW hI
drKq jMgl dw rUp Dwrn krdy jw rhy hn Aqy swnUM svws nwl gur-mMqr AiBAws krn vwsqy piv`qr pRwx
vwXU AwksIjn pRdwn krdy hn[ piv`qr DrqI aupr kIqw nwm AiBAws rMg ilAw irhw hY ijs dy AnykW hI
AdBu`q nqIjy pRwpq ho rhy hn [ ies leI AsIN Awp jI qy pUrw ivSvwS krdy hoey Aws krdy hW ik ij`Qy
Awp jI gu. eIsr pRkwS nqmsqk hovoNgy Aqy hornW nUM vI gurU Gr nwl juVn dw pRyrnw sroq bxogy EQy ies
qrHW dy mhWpurSW dI sMgq soBq Sohrq jrUr hI jIvn iv`c ienklwb ilAw dyvygI [
gurduAwrw eISr pRkwS rqvwVw swihb mhWpurKW dy ipAwr iv`c sMgqW ny bhuq ipAwr auqSwh pUrvk
vD cVHky Awqm mwrg rUhwnI mYgjIn dy mYNbr bxw ky syvw inBweI hY[ AnykW qrHW dI syvw v`K v`K ielwikAW
AMdr dySW ivdySW iv`c bYTy mhWpurKW dy ipAwry ipAwr iv`c gur-Sbd lMgr dI syvw inBwA rhy hn DMnqw
dy Xog hn[ Awp jI dy crnW iv`c gurU nwnk dw vwsqw pw ky bynqI kIqI jWdI hY ik gurUSbd dI sWJ
vDwaux vwsqy v`D qoN v`D Awqm mwrg rUhwnI mYgjIn dy mYNbr bxw ky Awqm mwrg Adwry q`k phuMc kro jI[

'Awqm mwrg' 3 nvMbr, 2011


bwrhmwhw
Óø«ÿ«
Óø«ÿ« Ó≈«‘ √Ø‘øÁ∆¡≈ ‘« «Í √ø«◊ ÏÀ·Û∆¡≈‘® «È«ÚÂ∆ Ú≈Ò≈ ‹∆ÚÈ «¬’ √øÂ∞ÒÈ Ú≈Ò≈ ‹∆ÚÈ
«ÂÈ ’∆ √ØÌ≈ «’¡≈ ◊‰∆ «‹ √≈«‘«Ï Ó∂ÒÛ∆¡≈‘® ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ
ÂÈ∞ ÓÈ∞ Ó¿∞«Ò¡≈ ≈Ó «√¿∞ Óø«ÿ« Ó≈«‘ √Ø‘øÁ∆¡≈ ‘« «Í √ø«◊ ÏÀ·Û∆¡≈‘®
√ø«◊ √≈Ë √‘∂ÒÛ∆¡≈‘® Í≥È≈ - ACE
√≈Ë ‹È≈ Â∂ Ï≈‘∆ √∂ ‘«È «¬’∂ÒÛ∆¡≈‘® ¡«Ë¡≈«Ӓ ‹∆ÚÈ «Ú⁄ ¿∞√ ‹∆Ú «¬√Â∆ ˘
«ÂÈ Áπ÷π È ’Ï‘» ¿∞ÂÀ √Ò≈«‘¡≈ «◊¡≈ ‘À ‹ØØ ÍÃÌ» ÍÂ∆ Á∂ Í≈√ ÏÀ·∆ ‘À Ì≈Ú
ÍÃÌ» ÍÂ∆ È∂ ¿∞√˘ ÍÚ≈‰ ’ «Ò¡≈ ‘À, ¡Í‰≈¡
√∂ ‹Ó ’À Ú«√ ÍÛ∆¡≈‘®
«Ò¡≈ ‘ÀÕ ¡À√∂ ‹«◊¡≈√» Á∆ √ØÌ≈ Á≈ Ú‰È È‘ƒ
«‹È∆ ≈«Ú¡≈ ÍÃÌπ ¡≈͉≈
’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈Õ ¡À√∂ ‹∆Ú ËÈ ‘È «‹È∑ª ˘ ÍÃÌ»
√∂ «Á√«È «È ÷Û∆¡≈‘® È∂ ¡≈͉∂ È≈Ò Ó∂Ò «Ò¡≈ ‘À -
ÂÈ ‹Ú∂‘ Ò≈Ò ‘« ’ø«· «ÂÈ≈ ‹Û∆¡≈‘® «ÂÈ ’∆ √ØÌ≈ «’¡≈ ◊‰∆ «‹ √≈«‘«Ï Ó∂ÒÛ∆¡≈‘®
È≈È’ Ϫ¤À Ë»«Û «ÂÈ ÍÃÌ √‰∆ Á« ÍÛ∆¡≈‘® Í≥È≈ - ACE
Ó≥«ÿ« ÍÃÌπ ¡≈≈ˉ≈ Ï‘π«Û È ‹ÈÓÛ∆¡≈‘® ÍÃÌ» ˘ «ÓÒ∂ ‘ج∂ Ó‘ªÍπ√ª, ◊πÓπ÷ª Á∆ √ø◊Â
Í≥È≈ -ACE Á≈ Ò≈Ì Ú‰È ’Á∂ ‘ج∂ ◊π» ‹∆ Á√Á∂ ‘È «’ ¡À√∂
Óºÿ Á∂ Ó‘∆È∂ Áπ¡≈≈ ◊π» ‹∆ È∂ ÓÈ∞º÷∆ ‹∆ÚÈ Í‘πø⁄∂ ‘ج∂ √øª Á∆ √ø◊ ’È Ú≈Ò∂ ‹«◊¡≈√» Ú∆
Á∂ «ÂøÈ Íº÷ª ¿∞Â∂ ⁄≈ȉ≈ Í≈«¬¡≈ ‘À - ÍÃ Ì » ˘ «ÓÒ‰ Á∂ √Óº Ê ‘Ø ◊¬∂ Õ «ÓÒ‰∂ Ú≈Ò∂
A. ÍÃÌ» ÍÂ∆ ˘ «ÓÒ‰ Ú≈Ò∆ √π‘≈◊‰ (‹«◊¡≈√») ‹«◊¡≈√»¡ª Á≈ ÂÈ Â∂ ÓÈ ÍÃÎπÒ ‘Ø «◊¡≈Õ ÓÈ
Á∂ √π÷ Á≈ Ú‰È ‘À ‹Ø √øª Á≈ »Í’ Ú ’∂ Á≈ Íà Ππ Ò Â ‘Ø ‰ ≈, Íà ’ ≈ÙÚ≈È ‘Ø ‰ ≈, «÷ÛÈ≈ «¬’
Á«√¡≈ ‘ÀÕ ¡«Ë¡≈ÂÓ’ ⁄∂ÂÈÂ≈ ‘À «‹‘Û∆ ¡ÈßÁ ÍÀÁ≈ ’Á∆ ‘ÀÕ
¡ÈßÁ ÍÃ≈ÍÂ∆ ‘∆ ‹∆ÚÈ ÓÈØÊ ‘À -
B. ÍÃÌ» Á∂ «Í¡≈∂ √øª Á∆ √ø◊ ÂØ∫ «ÚÚ∂ ‘∂
ÂÈπ ÓÈ∞ Ó¿∞«Ò¡≈ ≈Ó «√¿∞
ÓÈ∞º÷ (‹∆Ú «¬√Â∆) Á≈ Ú‰È ‘ÀÕ
√ø«◊ √≈Ë √‘∂ÒÛ∆¡≈‘® Í≥È≈ - ACE
C ◊π» √≈«‘Ï √Óº«√¡≈ ˘ ¿∞Ì≈ ’∂ ‘∆ È‘ƒ √È
«‹È∆ ≈«Ú¡≈ ÍÃÌπ ¡≈͉≈
¤º‚ «ÁøÁ∂, «¬√Á≈ ‘ºÒ Ú∆ Á√Á∂ √ÈÕ «¬Ê∂ «Ú¤Û∆
√∂ «Á√«È «È ÷Û∆¡≈‘® Í≥È≈ - ACE
‘ج∆ ‹∆Ú «¬√Â∆ ˘ ÍÃÌ» «ÓÒ≈Í Ò¬∆ ¿∞È∑ª √øª,
Ó‘ªÍπ√ª, ◊πÓπ÷ª Á∆ √ø◊ ’È Á≈ ¿∞ÍÁ∂Ù «ÁøÁ∂ «‹‘Û∆¡ª ‹∆Ú «¬√Â∆¡ª ◊πÓπ÷ª Á∆ √ø◊ ÂØ∫
‘È «‹È∑ª È∂ ÍÃÌ» ÍÂ∆ ˘ Í≈ «Ò¡≈ ‘ÀÕ Úªfi∆¡ª «‘ ◊¬∆¡ª, ¿∞È∑ª «ÂøȪ ◊π‰ª «Ú⁄ Â∂ «ÂøȪ
Â≈ͪ «Ú⁄ Ú∆ ¿∞Òfi ’∂ Áπ÷∆ ‘Ø ‘∆¡ª ‘È, ¿∞È∑ª
D. Í‘πø⁄∂ ‘ج∂, Íπº◊∂ ‘ج∂, ÍÃÌ» Á Â∂ ÍÚ≈‰ Á≈ Áπ÷ ’Á∆ È‘ƒ ¿∞ÂÁ≈Õ ¡«‹‘∆ ‹∆Ú «¬√Â∆
⁄Û∑∂ ‘ج∂ Ó‘ªÍπ√ª Á∆ √ø◊ Á≈ ÎÒ «¬‘∆ Á√Á∂ ‘È «¬’ºÒ∆ (Áπ‘≈◊‰) ‘∆ «‘ ‹≈Ú∂◊∆Õ È≈ ª «¬√ ˘
«’ ÓÈ∞º÷ Á≈ ‹∆ÚÈ ÓÈØÊ Í»≈ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À Ì≈Ú √«Â√ø◊ Â∂ È≈ ‘∆ ÍÃÌ» «ÓÒ≈Í È√∆Ï ‘ØÚ∂◊≈ ‹Á «’
¿∞√Á≈ ‹ÈÓ-ÓÈ «Ó‡ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ÍÃÌ» «ÓÒ≈Í Ú≈Ò∆¡ª √Á≈ ‘∆ ÁÀÚ∆ ◊π‰ª È≈Ò ÌÍ»
◊πÏ≈‰∆ «Ú⁄ ◊π» ‹∆ È∂ ‹«◊¡≈√» Ò¬∆ ‹∆Ú- ‘ÈÕ ¿∞È∑ª Á∂ ◊Ò «Ú⁄ ÂÈ ‹Ú∂‘ Ò≈Ò Ì≈Ú
«¬√Â∆ Â∂ ÍÃÌ» Ò¬∆ ÍÂ∆ Á≈ »Í’ Ì≈Â∆ √«Ì¡≈⁄≈ ’∆ÓÂ∆ ÁÀÚ∆ ◊π‰ª Ú≈Ò≈ È≈Ó Á≈ ‘≈ √ØÌ «‘≈ ‘ÀÕ
«Ú⁄Ø∫ «Ò¡≈ ‘ÀÕ Áπ«È¡≈Ú∆ ‹ª «ÚÚ‘≈’ ͺË Â∂ ◊π» ‹∆ ¡«‹‘∆ ‹∆Ú «¬√Â∆¡ª Á∆ ⁄È Ë»Û∆ ÒØ⁄Á∂
«¬√Â∆ Â∂ ÍÂ∆ Á≈ «Í¡≈ Ú∆ Í«Ú≈’, √Ó≈«‹’, ‘È «‹È∑ª È∂ ◊πÓπ÷ª Á∆ √ø◊ Áπ¡≈≈ ÍÃÌ» ÍÃ≈ÍÂ∆
Â∂ ‹∆ÚÈ Á∂ ‘Ø ͺ÷ª Ò¬∆ √π÷≈Úª Ó≈‘ΩÒ ÍÀÁ≈ ’Á≈ ’ Ò¬∆ ‘À ¡Â∂ ‹ÈÓ-ÓÈ Á≈ ⁄º’ ÷ÂÓ ’Ú≈
‘ÀÕ ÁøÍÂ∆ ‹∆ÚÈ √Ï √øÂØ÷, Ù«‘ÈÙ∆ÒÂ≈ Ú≈Ò≈ ‘Ø «Ò¡≈ ‘À-
«ÈÏÛÁ≈ ‘ÀÕ ÈÀ«Â’ ◊π‰ª ˘ ¡ÍÈ≈¿∞‰ Ú≈Ò≈ ÁøÍÂ∆, È≈È’ Ϫ¤À Ë»«Û «ÂÈ ÍÃÌ √‰∆ Á« ÍÛ∆¡≈«‘®
‹ØÛ≈ Áπ«È¡≈Ú∆ ÍÁ≈ʪ Á∂ «Í¡≈ ÂØ∫ Óπ’ ‘Ø ’∂ Ó≥«ÿ« ÍzÌπ ¡≈≈ˉ≈ Ï‘π«Û È ‹ÈÓÛ∆¡≈‘®
¡«Ë¡≈«Ӓ «Í¡≈ ÚÒ Â∞ ÍÀ∫Á≈ ‘ÀÕ Í«ÚÂ∆ «Ú⁄ (-------) Í≥È≈ - ACE

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


4
◊πÓπ«÷ ’«Ò «Ú⁄ Í◊‡ ‘Ø¡≈
√ø ګ¡≈Ó «√øÿ ‹∆
Ï≈È∆ Â∂ Óπ÷∆ «Ú. ◊π. ». «ÓÙÈÕ

(◊π  » È≈È’ Á∂ Ú ‹∆ Á∂ Íà ’ ≈Ù ¿∞  √Ú Á∂ Á≈ ÍÃ⁄≈ ’∂◊≈Õ ÒØ’ Ú∆ ¿∞È∑ª Á∆ ∆√ ’’∂ Ó≥Á≈


¿∞ÍÒ’Ù «Ú⁄ Ó‘ªÍπÙª Á≈ «¬‘ Ò∂÷ “◊πÓ«÷ ’«Ò «⁄ÂÚ‰◊∂, ⁄ø◊∂ ¡√»Òª Á≈ «Â¡≈◊ ’ Á∂‰◊∂Õ √Ø
«Ú⁄ Í◊‡ ‘Ø¡≈” ¤≈«Í¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ Ó‘ªÍπÙª √Óª Ï∆ÂÁ≈ «◊¡≈, ¡≈ÁÓ∆ Á∂ ÓÈ «Ú⁄ Í«ÚÂÈ
Á∆¡ª √≈∆¡ª «Ò÷ª ¡È∞ÌÚ∆ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ «Ú¡’ ¡≈¿∞‰≈ Ùπ» ‘Ø«¬¡≈Õ ≈‹∂ ‹Ø ÍË≈ Á∂ Í≈Ò’ ‘Ø«¬¡≈
‘ج∆¡ª ‘ÈÕ ◊π» È≈È’ Á∂Ú ‹∆ ¡≈Í ÏÑÓ-√»Í ’Á∂ ‘È ¡Â∂ «‹È∑ª Á≈ ËÓ ‘∆ «È¡ª ‘Ø«¬¡≈
¡’≈Ò Ó»«Â √È «‹È∑ª È∂ √≈‚∂ ’«Ò‹π◊∆ ‹∆Úª ˘ ’Á≈ ‘À , ¡≈͉∂ «¬√ ËÓ Á≈ «Â¡≈◊ ’’∂
È≈Ó-«√ÓÈ Á∆ Á≈ Á∂ ’∂ ÍÃÌ» È≈Ò ‹ØÛÈ Ò¬∆ ’√≈¬∆¡ª Â∂ Ïπ⁄Ûª Á≈ ¡ËÓ ¡Í‰≈¡ «Ò¡≈Õ Ì≈Â
√∆ Ë≈È ’∆Â≈; «Ï÷Û∂ ÍÀ ∫ ‚∂ fi≈’ ’∂ ⁄≈ ÚÙ Á∆ ¡˜≈Á∆ ÍÂÈ ‘Ø ◊¬∆ Â∂ AB@@ ¬∆. º’
¿∞ Á ≈√∆¡ª Ë≈È ’∆Â∆¡ª ¡Â∂ «√º Ë ª, ‹Ø ◊ ∆¡ª, «‘øÁØ√Â≈È Í»∆ Â∑ª È≈Ò ◊πÒ≈Ó∆ «Ú⁄ ‹’«Û¡≈
√ø«È¡≈√∆¡ª ¡Â∂ Óπ√ÒÓ≈È Í∆ª Î’∆ª ˘ «ÓÒ∂Õ ◊π» «◊¡≈Õ ¡Ò≈¿∞Á∆È «÷Ò‹∆ Ú◊∂ ≈‹∂ ¡≈¬∂ «‹È∑ª È∂
‹∆ Á∆¡ª ¡È∞ÌÚ∆ Ô≈Â≈Úª ¡Â∂ √øÏ≈Áª ˘ «¬√ Ò∂÷ Á»√∂ ËÓª Á≈ «Âz√’≈ ’Á∂ ‘ج∂ ¡≈͉∂ ÁÏ≈
«Ú⁄ «Ú⁄≈«¡≈ «◊¡≈ ‘À ¡Â∂ ÏÛ∂ √ÓºÊ „ø◊ È≈Ò «Ú⁄ «‘øÁ»¡ª Á∆¡ª ÷ºÒÛ∆¡ª ¿∞Â≈È∆¡ª ¡≈øÌ ’
Áº«√¡≈ ‘À «’ «’Ú∂∫ ËÓ ÷∂Â «Ú⁄ Ó≥È∂ ÍÃÓ≥È∂ «√ºË «ÁÂ∆¡ªÕ ¬∂Ê∂ Á∂ Ú≈√∆¡ª ¿∞Í ‹˜∆¬∂ Òº◊ ◊¬∂Õ
ÔØ◊∆ ¡Â∂ Í∆ Ú∆ ◊π» ‹∆ Á∆ «Ú⁄≈Ë≈≈ Á∂ ’≈«¬Ò ÂÀÓ» Ú◊∂ Ï∂«‘Ó ´‡∂∂ ¡≈¬∂Õ ¿∞√ È∂ «¬’ Òº÷
‘Ø ◊¬∂Õ È≈Ò ‘∆ Ó‘ªÍπÙª È∂ ’«Ò‹π◊ Á∆ ¡ËØ◊Â∆ ’À Á ∆ ¡≈͉∂ √≈Ó∑ ‰ ∂ «¬’ «ÁÈ «Ú⁄ ’ÂÒ ’≈
Á≈ «Í¤Ø’Û Áº√ ’∂ ◊π» È≈È’ Á∂Ú ‹∆ Á∆ √«‘‹- «ÁÂ≈Õ «√’øÁ ÒØË∆ Ú◊∂ ≈‹∂ «‹√È∂ ¡≈͉≈ È≈Ó
Ó¬∆ È≈Ó-‹π◊«Â ÍÃ◊‡ ’∆Â∆ ‘ÀÕ ¡≈Í ‹∆ ˘ ÍÛ∑ ‘∆ Ïπ «Ù’øÈ ÷≈ «Ò¡≈, ¿∞√ È∂ Ó≥Á, Á∂‘π∂ „≈‘π‰∂
’∂ ¡ÈßÁ ¡≈¬∂◊≈Õ (Óπº÷ √øÍ≈Á’) ¡≈øÌ ’ «ÁÂ∂Õ √Ø «¬√ Â∑ª ≈‹∂ ¡≈͉∂ Í‹≈
◊π» È≈È’ Í≈ÂÙ≈‘ ‹∆ Á∂ √ø√≈ «Ú⁄ ¡≈¿∞‰ Í≈Ò’ ‘؉ Á≈ ËÓ ¤º‚ ’∂ Í»∂ »Í «Ú⁄ ’√≈¬∆
ÂØ∫ Í«‘Òª «¬’ Â∑ª È≈Ò ◊≈Û∑≈ ‘È∂∑≈ ¤≈«¬¡≈ ω ◊¬∂Õ √Ì ÂØ∫ ¡√⁄‹ ◊ºÒ «¬‘ ‘À «’ ¡À√∂ ’Óª
‘Ø«¬¡≈ √∆ «˜øÁ◊∆ Á∂ √≈∂ Ú◊ ‘È∑∂∂ Á≈ «Ù’≈ ˘ Ó˜∑Ï∆ ø◊ Á∂ ’∂ ÍÃÓ ÍπøÈ (√Ú≈Ï) ¡≈«÷¡≈ ‹≈‰
‘Ø ⁄πº’∂ √ÈÕ ◊π» È≈È’ Í≈ÂÙ≈‘ ˘ ÎπÓ≈È ’È≈ Ò◊ «Í¡≈Õ ‹∆ÚÈ Ó«¡≈Á≈, ‹∆ÚÈ Á∂ ¿∞⁄∂ ¡√»Ò,
«Í¡≈ - «‹√ «Ú⁄ ‘ «¬’ Á∂ «Èº‹∆ ‹∆ÚÈ «Ú⁄ √«Â, √øÂØ÷,
’«Ò ’≈Â∆ ≈‹∂ ’≈√≈¬∆ Á«¬¡≈, «÷Ó≈, Ë∆‹, Ù∆Ò, √Ω⁄, √∂Ú≈ Ì≈Ú, ÍπøÈ-
ËÓπ Í≥÷ ’« ¿∞‚«¡≈® Á≈È ¡Â∂ ÍÃ√Í «Í¡≈ Á≈ ‹∆ÚÈ Í»∆ Â∑ª È≈Ò
’±Û∞ ¡Ó≈Ú√ √⁄π ⁄øÁzÓ≈ Á∆√À ¡ÒØÍ ‘Ø «◊¡≈Õ ◊π» Ó‘≈≈‹ ‹∆ ÎπÓ≈È ’Á∂ ‘È-
È≈‘∆ ’‘ ⁄«Û¡≈® .........ËÓπ Í≥÷ ’« ¿∞‚«¡≈® Í≥È≈ -
‘¿∞ Ì≈«Ò «Ú’∞øÈ∆ ‘ج∆® ¡≈Ë∂À ≈‘π È ’ج∆® ADE
«Ú«⁄ ‘¿∞ÓÀ ’« Áπ÷π ج∆® ◊π» È≈È’ Í≈ÂÙ≈‘ È∂ «¬√ ’±Û∂ ‹∆ÚÈ Á∆
’‘π È≈È’ «’«È «Ï«Ë ◊«Â ‘ج∆®
Óº«√¡≈ «Ú⁄ √º⁄ Á∂ ⁄øÁÓ≈ Á∆ Ì≈Ò ’∆Â∆Õ ¡À¿∞∫
Í≥È≈ - ADE
ÍÃÂ∆ «ÁÂ≈ «‹Ú∂∫ ¿∞‘ ¿∞‚≈∆ Ó≈ ’∂ «¬√ Ì» Ó≥‚Ò
√«Â‹π◊, Âz∂Â≈, Áπ¡≈Í Ï∆‰ ¿∞Íø ’Ò‹πº◊ «Ú⁄Ø∫ «’Â∂ Ï≈‘ ⁄«Ò¡≈ «◊¡≈Õ ‘π‰ ‘ Í≈√∂ ¡≥Ë∂≈
Á≈ ¡øÌ ‘Ø«¬¡≈Õ ¿∞√ √Ó∂∫ «’ÃÙÈ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ ‘∆ ¡≥Ë∂≈ ¤≈ «◊¡≈Õ Ì≈Ò‰ Â∂ Ú∆ ÍÃ’≈٠Ș∆ È‘ƒ
ͪ‚Úª Á∂ Íπº¤‰ Â∂ Áº«√¡≈ √∆ «’ ’Ò‹π◊ «Ú⁄ ¡≈ «‘≈Õ √ø√≈ «Ú⁄ ‘¿∞ÓÀ Ø◊ √ÌȪ Á∂ ¡≥Á Í√
ÓÈ∞º÷ Á∂ «÷¡≈Ò Í»∆ Â∑ª È≈Ò ÍÃÌ» «Í¡≈ ÂØ∫ ÷≈Ò∆ «◊¡≈Õ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ÎπÓ≈È ’Á∂ ‘È «’ √ø√≈ Á∆
‘Ø ‹≈‰◊∂ ¡Â∂ Ú«‘Ó Íà √ Â∆ Úº Ë ‹≈Ú∂ ◊ ∆Õ ≈‹∂ ◊«Â «’Ú∂∫ ‘ØÚ∂◊∆? √ø√≈∆¡ª Á≈ ‘≈Ò «¬‘ √∆ «’
¡≈͉≈ ËÓ ¤º‚ Á∂‰◊∂Õ Ì≈¬∆⁄≈’ «Í¡≈ ÷ÂÓ ‘Ø ’±Û ÏØÒ ÏØÒ ’∂ ˜«‘ ÷≈ ‘∂ √ÈÕ √ø√≈ ÂØ∫ ‹≈‰≈
‹≈Ú∂◊≈Õ ÍÃ⁄≈’ Ú◊ ¡≈Í ’ø◊ ÷≈ ’∂ ¿∞⁄∂ ¡√»Òª «ÏÒ’∞Ò ÌπºÒ∂ ‘ج∂ ’≈Ó, ¥ØË, ÒØÌ, ÓØ‘, ¡‘ø’≈ Á∆

'Awqm mwrg' 5 nvMbr, 2011


«Ú‘π ÷≈ ’∂ Ï∂√πË ‘Ø ‘∂ √ÈÕ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ ÎπÓ≈È Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆, Ú≈ A/BG
’∆Â≈ ‘À- «¬’ Â∑ª È≈Ò ‹Ø ËπøË ÎÀÒ∆ ‘ج∆ √∆ ¿∞‘ ÍÃ’≈Ù
√À√≈∆ ¡≈«Í ÷π¡≈«¬¡È∞ ‘πø«Á¡ª ‘∆ «Ó‡‰∆ Ùπ» ‘Ø ◊¬∆Õ ◊π» È≈È’ ‹∆ Á∂
«‹È∆ ’±Û∞ ÏØ«Ò ÏØ«Ò «Ï÷π ÷≈«¬¡≈® √≈∂ ’Ω ’ «È≈Ò∂ ‘ÈÕ √Í È∂ ¤≈«¬¡≈ ’È∆,
⁄Ò‰ √≈ È ‹≈‰È∆ ’≈Óπ ’ØËπ «Ú√π ÚË≈«¬¡≈® Í≥È≈ Óºfi∆¡ª Á≈ ⁄≈» ‘؉≈, ÷∂ ÷≈‰ ¿∞Íø Ú∆ Î√Ò
- ADE ÷≈Ï È≈ ‘؉∆, √º⁄≈ √ΩÁ≈ ’È Á∆ ‹ª⁄ Áº√‰∆ «¬√
√≈∂ Ì≈ ÚÙ «Ú⁄ Í≈Í, ˜πÒÓ, ¡ÀÙ «¬Ù «Ú⁄ ÏÛ≈ Ì∂Á ‘ÀÕ ◊π» È≈È’ Í≈ÂÙ≈‘ ˘ Ó«‘Â≈
ÂØ∫ «√Ú≈, È∂’∆ Á≈ È≈Ó «ÈÙ≈È ‘∆ ‹ªÁ≈ «‘≈Õ ≈‹∂ ’≈¨ ‹∆ ÷≈ ÚÍ≈ ’È Ò¬∆ B@ πͬ∂ «ÁøÁ∂ ‘ÈÕ
‘’±Ó Á∆ ¤∞∆ Ò¬∆∫ Í‹≈ ˘ Ï’∆¡ª Úª◊»ø ’Ø‘ ‘∂ ¡≈Í Á∆ Șƒ ’¬∆ «ÁȪ Á∂ Ìπº÷∂ √≈Ë» ÍÀ∫Á∂ ‘ÈÕ
√ÈÕ ˜Ú≈‰∂ ’√≈¬∆¡ª Á≈ Ó»ø‘ ◊∆Ϫ Á∂ ÷»È È≈Ò ¡≈Í ‹∆ È∂ «È‹ Á∂ «‘ «Â¡≈◊ ’∂ ¿∞È∑ª √≈Ë»¡ª
Ïπ∆ Â∑ª «ÒÏ«Û¡≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆Õ ¿∞È∑ª Á∂ ‹Ø ’«øÁ∂ Á∆ Ìπ º ÷ È«Ú ’∆Â∆ ¡Â∂ Èß « ◊¡ª Ò¬∆ ’ÍÛ≈
√È, ’Ó⁄≈∆ √È, ¿∞‘ ≈‹∂ Ù∂ Á∆¡ª, È‘πøÁª √È «Ò¡ªÁ≈Õ «¬√ Á∂ ÎÒ√»Í ¡≈Í ‹∆ ˘ «ÍÂ≈ ‹∆ Á∂
«‹‘Û∆¡ª Í‹≈ ˘ Í≈Û-Í≈Û ’∂ Áπ÷∆ ’Á∂ √È ¡Â∂ ¡«Â ¥ØË Á≈ «Ù’≈ ‘؉≈ «Í¡≈Õ Í «¬‘ ¡√Ò √»‹
◊∆Ϫ Á∆ ºÂ Í∆ ‘∂ √ÈÕ Í‹≈ Á∆ ¡‰÷ «ÏÒ’∞Ò Úª◊»ø ÍÃ’≈«Ù ‘À «’ «Èº‹ Á∂ «‘ È≈ÒØ∫ Í≈«¬¡ª
÷ÂÓ ‘Ø ⁄πº’∆ √∆Õ Á≈ Áπº÷ Á» ’È≈ ÍÃÓ∂Ù ˘ Ì≈¿∞∫Á≈ ‘ÀÕ ‹∂ «ÍÂ≈
≈‹∂ √∆‘ Óπ’ÁÓ ’∞Â∂® Í≈Ë∂∂ Í≈√ ÍÛ∑È Ò¬∆ Í≈·Ù≈Ò≈ «Ú⁄ Á≈÷Ò ’≈¿∞∫Á∂
‹≈«¬ ‹◊≈«¬«È ÏÀ·∂ √πÂ∂® ‘È Âª ◊π» È≈È’ Í≈ÂÙ≈‘ «È≈Ê’ ÍÛ∑≈¬∆ Á∆ ʪ
⁄≈’ È‘Á≈ Í≈«¬«È ÿ≈¿∞® √º ⁄ Á∆ ÍÛ∑ ≈ ¬∆ ÍÛ∑ È Ò¬∆ Ï‘π  ˜Ø  «Áø Á ∂ ‘È
Â∞ «ÍÂ∞ ’π«Â‘Ø ⁄«‡ ‹≈‘π® Í≥È≈ - ABHH «’¿∞∫«’ «¬‘Ø ‹∆ÚÈ ÓÈØÊ ‘ÀÕ ¡º÷ ÍÛ∑È È≈Ò
«ÙÚ ͻ  ∂ ˜Ø  ª Â∂ √∆Õ Ì≈¬∆ ◊π  Á≈√ ‹∆ ¡≈ÁÓ∆ Á∂ ¡≥Á Á∆¡ª Ïπ≈¬∆¡ª ÷ÂÓ È‘ƒ ‘πøÁ∆¡ªÕ
ÎπÓ≈È ’Á∂ ‘È «’ - √◊Óª ¡’Ò Â∂˜ ‘؉ È≈Ò ‘Ø «Âº÷∆¡ª ‘Ø ‹ªÁ∆¡ª
’«Ò ¡≈¬∆ ’∞ º ∂ Óπ‘∆ ÷≈‹π ‘Ø«¬¡≈ ÓπÁ≈ ◊π√≈¬∆® ‘ÈÕ «¬‘ ÍÛ∑≈¬∆ È≈ ÙªÂ∆ «ÁøÁ∆ ‘À, È≈ ‹∆ÚÈ ≈‘
≈‹∂ Í≈Í ’Ó≈ÚÁ∂ ¿∞Ò‡∆ Ú≈Û ÷∂ ’¿∞ ÷≈¬∆® «Á÷≈¿∞∫Á∆ ‘ÀÕ ◊π» Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ ¡À√∆ ÍÛ∑≈¬∆ ˘
Í‹≈ ¡≥Ë∆ «◊¡≈È «ÏÈπ ’±Ûπ ’∞√«Â Óπ÷‘π ¡≈Ò≈¬∆® «‹√ «Ú⁄ «Èº‹∆ ⁄«ºÂ Á∆ ¿∞⁄Â≈ ÍÃ≈Í È≈ ‘ØÚ∂
⁄∂Ò∂ √≈‹ Ú‹≈«¬Á∂ È⁄«È ◊π» Ï‘πÂπ «Ï«Ë Ì≈¬∆® ¡Â∂ ÓÈ Á∆ ÙªÂ∆ ÍÃ≈Í È≈ ‘ØÚ∂, Ó»÷ª Á∆ ÍÛ∑≈¬∆
√∂Ú’ ÏÀ·«È ÿª «Ú«⁄ ◊π ¿∞«· ÿ∆ «ÂÈ≈Û∂ ‹≈¬∆® ‘∆ Áº«√¡≈ ‘À -
’≈‹∆ ‘ج∂ «√ÚÂ∆ Ú„∆ ÒÀ’∂ ‘º’ ◊Ú≈¬∆®
Í«Û¡≈ Ó»÷π ¡≈÷∆¡À «‹√π ÒÏπ ÒØÌπ ¡‘ø’≈≈®
«¬√Âz∆ Íπ÷À Á≈Ó «‘ Ì≈ÚÀ ¡≈«¬ «’Ê≈¿± ‹≈¬∆®
Í≥È≈ - AD@
Ú«Â¡≈ Í≈Í √Ì√ ‹◊ Óª‘∆®
Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆, Ú≈ A/C@ ¡Â∂ «¬√ Á∆ ʪ √º ⁄ ∂ Ò∂ ÷ ∂ ’È Á∆ ‹ª⁄
Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆ È∂ Ï‘π ‘∆ «Ú√Ê≈ È≈Ò Áº√«Á¡ª ÎπÓ≈È ’∆Â≈, Ï≈Ï≈! ¡«‹‘∂ Ò∂÷∂ «Ò÷‰ Á∆
Í‹≈ Á≈, ¿∞ √ Ú∂ Ò ∂ Á∂ Ë≈«Ó’ ¡≈◊» ¡ ª Á≈ Â∂ ‹ª⁄ «√º÷ «‹È∑ª Á∂ «Ò«÷¡ª Á◊≈‘ «Ú⁄ Ó≈‰ ÍÃ≈ÍÂ
ÿ∂¨ ‹∆ÚÈ Á≈ È’Ù≈ Í»∆ Â∑ª È≈Ò «÷º«⁄¡≈ ‘ÀÕ ‘ØÚ∂Õ ¿∞√ Á≈ Â∆’≈ Á√«Á¡ª ¡≈Í È∂ ÎπÓ≈È ’∆Â≈
«√º‡≈ «¬‘ √∆ «’ √≈∂ √ø√≈ «Ú⁄ Í≈ͪ Á≈ Í√≈≈ «’ ‘ø◊Â≈ Â∂ ÓÓÂ≈ Á∆ «√¡≈‘∆ ω≈, √≈ ÓÂ,
‘Ø «◊¡≈ ¡Â∂ «¬‘ Í√≈≈ ¡Ó Ú∂Ò Úª◊»ø «ÁÈ ≈ «ÚÚ∂’ Ó Á≈ ’≈◊˜ ω≈ ¡Â∂ «Ò÷ ÍÃÌ» Á∂ È≈Ó
ÚºË «‘≈ √∆Õ ¡À√∂ ‘È∑∂∂ Á∂ «Ú⁄, «‹√ «Ú⁄ √Ó≈«‹’ Á∆ Ó«‘Ó≈, Ú≈«‘◊π» ‹∆ Á∆ Ï∂¡≥ÂÂ≈¬∆ (infinity), «¬‘
ÁÙ≈, Ë≈«Ó’ ÁÙ≈ «¬ÂÈ∆ ‚≈Úª‚ØÒ ‘Ø ◊¬∆ √∆ «’ √π⁄º‹∂ √ÓºÊ ◊π» ÂØ∫ Íπº¤ ’∂ «‘Á∂ Á∆ ͺ‡∆ Â∂ «Ò÷Õ
«’√∂ Â∆’∂ È≈Ò Ú∆ √πË≈∆ È‘ƒ ‹≈ √’Á∆ √∆Õ «¬‘ ÍÛ∑≈¬∆ ÍÛ∑∆ ‘ج∆ ‹ÈÓ-ÓÈ Á∂ ⁄º’ «Ú⁄Ø∫ Í≈
’ Á∂Ú∂◊∆Õ Á◊≈‘ «Ú⁄ ‹≈ ’∂ Ó≈‰ ÍÃ≈Í ‘ØÚ∂◊≈Õ
¡«‹‘∂ «Ï÷Û∂ √Ó∂∫ √øÓ AEBF, √øÈ ADFI «Ú⁄ ‘¿∞ÓÀ Á∂ È≈√ ‘؉ È≈Ò fi»·∆ ’øË ‡πº‡ ’∂, ÍÃÌ» È≈Ò
¡≈Í ‹∆ Á≈ ÍÃ’≈Ù ‘Ø«¬¡≈Õ √⁄Óπº⁄ «¬√∂ Â∑ª ÍÃ’≈Ù «ÓÒ≈Í Á≈ ¡ÈßÁ ÍÃ≈Í ‘Ø ’∂ √≈∂ Áπ÷ª ÂØ∫ Ï∆ ‘Ø
‘Ø«¬¡≈ «‹√ Â∑ª ¡«Â ¡≥Ë∂∆ ≈ «Ú⁄ √»‹ Á≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ √Ø Ï≈Ï≈! «¬‘ Ò∂÷∂ «Ò÷‰ Á∆ ‹ª⁄ «√º÷,
ÍÃ’≈Ù ‘Ø ‹≈Ú∂Õ Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆ ÎπÓ≈È ’Á∂ ‘È- «¬È∑ª Ò∂«÷¡ª Á∂ «Ò÷‰ È≈Ò Ó≈«¬¡≈ Á∂ ¤ΩÛ ’º‡∂
«‹¿∞ ’« √»‹ «È’«Ò¡≈ Â≈∂ ¤«Í ¡≥Ë∂π ÍÒØ¡≈® ‹≈‰◊∂ Â∂ √≈∆ «√ÃÙ‡∆ «Ú⁄ «¬’Ø ÍÃÓ∂Ù Ș ¡≈¿∞‰

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


6
Òº◊ ‹≈Ú∂◊≈ - ‹∆Ú ¡≈͉∆ «Ú’Ø « ÒÂ∆ ‘Ø ∫ Á ’≈«¬Ó ’’∂ Á∂ ‘
‹≈«Ò ÓØ‘π ÿ«√ Ó√π ’« Ó«Â ’≈◊Áπ ’« √≈π® ¡«Ë¡≈√ «Ú⁄ Í»∆ Â∑ª Î√ ‹ªÁ≈ ‘À ª «¬√ Á∆¡ª
Ì≈¿∞ ’ÒÓ ’« «⁄Â∞ Ò∂÷≈∆ ◊π Í𫤠«Ò÷π Ï∆⁄≈π® «ÏÂ∆¡ª Ï≈‘Óπ÷∆ ‘Ø ’∂ ÍÃÓ∂Ù ˘ ÌπÒ≈ «ÁøÁ∆¡ª ‘È
«Ò÷π È≈Óπ √≈Ò≈‘ «Ò÷π «Ò÷π ¡≥Â∞ È Í≈≈Ú≈π® ª «¬√ ‹∆Ú Á≈ √ÏøË Ú≈«‘◊π» Á∆ Ù’Â∆ È≈ÒØ∫ ‡πº‡
Ï≈Ï≈ ¬∂‘π Ò∂÷≈ «Ò«÷ ‹≈‰∞® ’∂ «Èº‹∆ Ù’Â∆ «Ú⁄ √∆Ó ‘Ø ‹≈«¬¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ
«‹ÊÀ Ò∂÷≈ Ó≥◊∆¡À «ÂÊÀ ‘Ø«¬ √⁄≈ È∆√≈‰∞® ¿∞√ √Ó∂∫ «¬√ Á∂ ¡≥Á ‹Ø ’≈Ó, ¥ØË, ÒØÌ, ÓØ‘,
Í≥È≈ - AF ¡‘ø’≈ Á∂ Áπ Ì≈Ú ¿∞Í‹Á∂ ‘È ¿∞‘ «¬√ Á∂ √π÷ª
‹∂ ¡≈Í ‹∆ Á∂ √Úº√Ê Á∆ Í÷ ’È Ú≈√Â∂ Á≈ √ØÓ≈ √π’≈ «ÁøÁ∂ ‘È ¡Â∂ «Î Áπ÷ »Í «’Óª Á≈
ÚÀÁ ‹∆ ¡≈¿∞∫Á∂ ‘È Âª ¡≈Í ‹∆ ¿∞√˘ √Ófi≈¿∞∫Á∂ Ú≈Ë≈ ‘Ø ‹≈«¬¡≈ ’Á≈ ‘À, √Ø √≈∆ ◊ºÒ «¬‘ ‘À «’
‘È «’ ÚÀÁ ‹∆! Ø◊ª Á∆ ͤ≈‰ ’ØÕ √∆’ Ø◊ª Ú≈«‘◊π» È≈ÒØ∫ ÌπºÒ ’∂ Áπ÷ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ‘À «‹Ú∂∫ «’
˘ ª Â∞√ƒ ‹≈‰Á∂ ‘Ø∫, Ï‘π ⁄ø◊∆ ◊ºÒ ‘À Í Â∞‘≈˘ ÎπÓ≈È ‘À -
«¬‘ Ú∆ ÍÂ≈ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ‘À «’ Ó≈È«√’ Ø◊ ¡«Â ÍÓ∂√ Â∂ Ìπ«Ò¡ª «Ú¡≈Í«È √Ì∂ Ø◊®
«Ì¡≈È’ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ «‹È∑ª Ø◊ª «Ú⁄ ◊ë√¡≈ ‹∆Ú, Í≥È≈ - ACE
¡Ϫ √≈Ò ÂØ ∫ ‹ÈÓ ÓÈ Á∂ ⁄º ’  «Ú⁄ ¡Â∂ ‹ÁØ∫ ÚÀÁ ‹∆ È∂ «ÈÓÂ≈ √«‘ Ï∂ÈÂ∆ ’∆Â∆ «’
‹»È∆¡ª «Ú⁄ ÍÀ‰ Á∂ Áπº÷ Í≈ ’∂ ¡«Â Áπ÷∆ ‘Ø «‘≈ Í≈ÂÙ≈‘! «‹Ê∂ ¡≈Í È∂ Ø◊ ¿∞Í‹‰ Á∂ Ó»Ò ’≈Ȫ
‘ÀÕ ¡≈Í ‹∆ È∂ ÎπÓ≈È ’∆Â≈ «’ ÚÀÁ ‹∆! «¬’Ø ÂØ∫ ‹≈‰±ø ’≈«¬¡≈ ‘À ¿∞Ê∂ ¡≈Í «¬È∑ª √≈∂ Ø◊ª Á≈
Ú≈«‘◊π» ‹∆ ¡≈͉∆ ÓΩ‹ «Ú⁄ ¡≈Í ‘∆ Í√≈≈ ’’∂ ’ج∆ «¬Ò≈‹ Ú∆ Áº√ØÕ ¡≈Í ‹∆ È∂ ÎπÓ≈È ’∆Â≈ «’
¡È∂’ª »Íª ø◊ª, «‹È√ª, ‹≈Â∆¡ª «Ú⁄ ÁÙÈ Á∂ ‘¿∞ÓÀ Á≈ Ø◊, È≈Ó Á≈» «ÏȪ È‘ƒ ‹ªÁ≈ «’¿∞∫«’
‘∂ ‘ÈÕ Í ‘¿∞ÓÀ Á∂ Ø◊ È∂ ¿∞√∂ «¬’ ˘ ¡È∂’ª «¬‘ ÁØÚ∂∫ º «ÚØË∆ ‘ÈÕ È≈Ó ÂºÂ ¡Â∆ Ù’Â∆Ù≈Ò
»Íª «Ú⁄ Úø‚ ’∂ ¡≈Í ‘∆ ÍÃÓ∂Ù ÂØ∫ Ú÷≈ ‘؉ ’’∂ ‘À, ¿∞√ Á∂ √∆ «Ú⁄ ÍÃ’≈«Ù ‘Ø«¬¡ª ‘¿∞ÓÀ ºÂ
«ÈÓ≈‰≈ Â∂ «ÈÂ≈‰≈ ω≈ «ÁÂ≈ ‘À ¡Â∂ ‹ÈÓ ÓÈ È‘ƒ «‘≈ ’Á≈ «’¿∞∫«’ ÁØȪ Á≈ «ÚØË ‘À -
Á∂ ⁄º’ «Ú⁄ ÿπÓ∂‡‰∆¡ª ÷≈ «‘≈ ‘À -
‘¿∞ÓÀ È≈ÚÀ È≈«Ò «ÚØËπ ‘À Áπ«¬ È Ú√«‘ «¬’ ·≈«¬®
‘¿∞ÓÀ ¬∂‘≈ ‹≈«Â ‘À ‘¿∞ÓÀ ’Ó ’Ó≈«‘® ‘¿∞ÓÀ «Ú«⁄ √∂Ú≈ È ‘ØÚ¬∆ Â≈ ÓÈ∞ «ÏÊ≈ ‹≈«¬®
‘¿∞ÓÀ ¬∂¬∆ ÏøËÈ≈ «Î« «Î« ‹ØÈ∆ Í≈«‘® Í≥È≈ - EF@
Í≥È≈ - DFF
«¬√∂ Â∑ª È≈Ò ‹ÁØ∫ ¡≈Í ˘ Ì∂÷ «Ú⁄ ÏøÈ∑‰
«¬‘ √≈≈ «ÁzÙ «¬’ ‘πøÁ≈ ‘Ø«¬¡≈ Ú∆ ¡È∂’ Ò¬∆ «‘øÁ» ∆Â∆ ¡È∞√≈ ‹È∂¿± Í≈¿∞‰ Òº◊∂ ª ¡≈Í
«ÚØË∆ ’ÒÍÈ≈Úª, Ì≈ÚÈ≈Úª «Ú⁄ ÍÃÂ∆ Á∂ «‘≈ ‹∆ È∂ Í≥‚ ˘ √Ófi≈«¬¡≈ «’ «¬‘ Ë≈◊≈ Í≈¿∞‰
‘ÀÕ ‹ÁØ∫ º’ ‘¿∞ÓÀ Á≈ È≈Ù È‘ƒ ‘πøÁ≈ Â∂ ¡≥ÂÙ’‰ È≈Ò Ó∂∂ «Ú⁄ ’∆ Í«ÚÂÈ ‘ØÚ∂◊≈ «’¿∞∫«’ Â∞√ƒ «¬‘
Í»∆ Â∑ª √Ú√Ê È‘ƒ ‘πøÁ≈, «¬√ Ø◊ Á∂ Í≈¬∂ ‘ج∂ ’«‘øÁ∂ ‘Ø∫ «’ Â∂≈ ÈÚª ‹ÈÓ ‘Ø «‘≈ ‘ÀÕ Í≈Ë≈ ‹∆!
ÌÓ ÌπÒ∂÷∂, «¬√ ‹∆Ú ˘ Áπ÷∆ ’Á∂ ‘∆ «‘‰◊∂Õ «¬‘ «¬‘ Ë≈◊≈ ª ’∂ÚÒ »ø ’ºÂ ’∂, √»Â ω≈ ’∂ ‹Ø«Û¡≈
¡«Â «Ì¡≈È’ Ø◊ ‘ÀÕ «¬√ «Ú⁄Ø∫ ‘∆ Í≥‹∂ ’Ò∂Ù - ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ «¬‘ ‹Û∑ ‘À, «¥Í≈ ’’∂ Á√Ø «’ «¬√ ‹Û∑
¡«Ú«Á¡≈, ¡«Ì«ÈÚ∂Ù, ¡√«ÓÂ≈, ≈◊, Á…ÀÙ ÍÀÁ≈ ‘Ø Á≈ ⁄∂ÂÈ ‹∆Ú ¿∞Í ’∆ ¡√ ÍÀ∫Á≈ ‘À? ÓÀ˘ ª
’∂ ‹∆Úª ˘ Í∆Û ’ ‘∂ ‘ÈÕ ‘¿∞ÓÀ Ø◊ «Ú⁄Ø∫ ¡À¿∞∫ ÍÃÂ∆ «ÁøÁ≈ ‘À «’ ÓÀ˘ «’√∂ ‘Ø ÏØfi Á∂ ʺÒ∂
«È’Ò∂ ’≈Ó, ¥ØË, ÒØÌ, ÓØ‘, ¡‘ø’≈; ÙÏÁ, √ÍÙ, ÁºÏ ‘∂ ‘ØÕ ÍÃÌ» Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ ’Á∂ Ú∆ Ì∂÷ª È≈Ò È‘ƒ
»Í, √, ◊øË; «Èß«Á¡≈, ⁄π◊Ò∆, ¬∆÷≈, Ï÷∆Ò∆, ‘Ø«¬¡≈ ’Á∆, Ì∂÷ ’∂ÚÒ ÒØ’ª ˘ «fi≈¿∞‰ Ú≈√Â∂
¡≈√≈, ¡≥Á∂√≈, «ÂzÙÈ≈ «Ú⁄ ◊ë√¡≈ ‹∆Ú ‘≈¬∂-‘≈¬∂ ‘∆ ‘Ø«¬¡≈ ’Á∂ ‘È ‹ª ¡≈͉∂ ÓÈ ˘ ÌÓ Ú√,
’ «‘≈ ‘ÀÕ ÌπÒ ÌπÒ∂÷∂ Í≈¿∞‰ Ò¬∆ ‘∆ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ
√Ø ÚÀÁ ‹∆! ‹ÁØ∫ º’ Ó≈È«√’ Ø◊ ¡≈ÁÓ∆ Á∂
¡≥Á ÎÀÒ∂ ‘ج∂ ‘È, ¿∞ÂÈ∆ Á∂ º’ ¡≈ÁÓ∆ ˘ ÷πÙ∆ Í≥‚ ‹∆! ‹∂ ¡≈Í È∂ ‹È∂¿± ÓÀ˘ Í«‘È≈¿∞‰≈
ÍÃ≈Í ȑƒ ‘πøÁ∆Õ ÓÈ Ø◊∆ ‘Ø ‹≈‰ ’’∂ √∆ Ø◊∆ ‘∆ ‘À ª ¿∞‘Á∂ Ï≈∂ Â∞‘≈˘ ‹≈‰’≈∆ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆
‘Ø ‹≈«¬¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ ‹ÁØ∫ ÚÀÁ ‹∆ È∂ Íπ«¤¡≈ «’ ‘ÀÕ Í≥‚ Á∂ Íπº¤‰ Â∂ ¡≈Í È∂ ÎπÓ≈È ’∆Â≈ «’ ‹ÁØ∫
«¬È∑ª √≈∂ Ø◊ª Á≈ ’≈È ’∆ ‘À? ª ¡≈Í ‹∆ È∂ º’ ¡≈ÁÓ∆ √Á◊π‰ª ˘ «‘Á∂ «Ú⁄ È‘ƒ Ú√≈¿∞∫Á≈
ÎπÓ≈È ’∆Â≈ «’ ‹ÁØ∫ ‘¿∞ÓÀ Ø◊ Á∂ Ú√ «Ú⁄ ÍÀ ’∂ ˙ȃ Á∂  º ’ ‹∆ÚÈ «Ú⁄ ’Ø ¬ ∆ Í«ÚÂÈ È‘ƒ

'Awqm mwrg' 7 nvMbr, 2011


¡≈«¬¡≈ ’Á≈ ¡Â∂ «¬√ Á∆ ‘Ø «Ú¡≈«÷¡≈ ’«Á¡ª È‘ƒ «Á¡≈ ’Á≈ «‹√ Â∑ª «’ ÎπÓ≈È ‘À -
¡≈Í È∂ «’‘≈ «’ ’Í≈‘ Á∆ ʪ Â∂ Á«¬¡≈, √»Â ÍÃÌ ’∆ ¿∞√« ’‘π √ø Ó∆®
’ºÂ‰ Á∆ ʪ Â∂ «ÂzÙÈ≈ «‘ ‹∆ÚÈ, ‹Â Á∂ ÍÃÓ √≈ÚË≈È ¬∂’≈◊ ⁄∆® Í≥È≈ - BIE
¿∞⁄∂ ¡√»Ò Á∆ ◊ø„ ¡Â∂ √«Â Á∂ ‹∆ÚÈ Á≈ Úº‡ ‹ÁØ∫ ÈÚ≈Ï È∂ ÏÛ∆ ¡Ë∆ÈÂ≈ Â∂ ÙË≈ Á∂ È≈Ò
«ÁÂ≈ ‹ªÁ≈ ‘À, ª ‘∆ «¬‘ ‹È∂¿± ‹∆Ú ¿∞Â∂ ¡√ Ï∂ÈÂ∆ ’∆Â∆ «’ ÓÈ Ú√ «’Ú∂∫ ¡≈Ú∂ ª ¡≈Í ‹∆ È∂
Í≈ ’∂ √≈∂ ‹∆ÚÈ «Ú⁄ Í«ÚÂÈ «Ò¡≈¿∞∫Á≈ ‘ÀÕ ¿∞√ Á∂ ÎÀÒ≈˙ Á≈ ’≈È Á√«Á¡ª ÎπÓ≈È ’∆Â≈ «’
Â∞‘≈‚≈ Í«‘È≈«¬¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‹È∂¿± ‡πº‡ ‹ªÁ≈ ‘À, ÓÀÒ≈
ÓÈ Ú≈ÙÈ≈Úª Á∆ ‹’Û «Ú⁄ ¡≈«¬¡≈ ‘Ø « ¬¡≈
‘Ø ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ‹ÁØ∫ ¡≈ÁÓ∆ Á≈ √∆ √√’≈«¡≈ ‹ªÁ≈
¿∞‚≈∆¡ª Ó≈ «‘≈ ‘ÀÕ «¬‘ ¿∞‚≈∆¡ª Ó≈ ’∂ Áπ÷∆
‘À ª ‹Ò ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ «¬‘ ‹È∂¿± Ï∂¡Ê ‘ÀÕ «¬√ Á≈
‘∆ ‘πøÁ≈ ‘∂◊≈Õ ‹ÁØ∫ º’ Ú≈ÙÈ≈Úª Á≈ ÷≈ÂÓ≈ È‘ƒ
√∆ È≈Ò Âª √ÏøË ‘Ø √’Á≈ ‘À Í √∆ «Ú⁄
Ú√‰ Ú≈Ò∂ È≈Ò ’ج∆ √ÏøË È‘ƒ ‘πøÁ≈Õ ‹∆Ú ‹ÁØ∫ ‘πøÁ≈, ¿∞√ √Ó∂∫ º’ ÍÃÌ» Á∂ «Ë¡≈È «Ú⁄ ÓÈ È‘ƒ
√ø√≈ «Ú⁄ ¡≈«¬¡≈ ª Ú∆ ¿∞‘Á∂ ’ج∆ ‹È∂¿± È‘ƒ ‹≈«¬¡≈ ’Á≈Õ «¬‘ Í»∂ ◊π» Á∂ ÙÏÁ Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ ÂØ∫
Í«‘«È¡≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆, «¬Ê∂ ‘∆ Í«‘È≈«¬¡≈ «◊¡≈ ¡Â∂ «ÏȪ √π Ì ≈«Ú’ ‘∆ ¿∞ ‚ ≈∆¡ª Ó≈Á≈ «‘ø Á ≈ ‘À Õ
‹ÁØ∫ «¬ÊØ∫ ‹≈Ú∂◊≈ ª Ú∆ ¿∞‘ «¬Ê∂ √∆ Á∂ È≈Ò ÎπÓ≈È ‘À -
‘∆ √√’≈«¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ √Ø «¬‘ «¬’ «È≈Ê’ «¥¡≈ Í≥÷∆ «Ï÷ √π‘≈ÚÛ∂ ¿±‚«‘ ⁄‘π «Á«√ ‹≈«‘®
‘À «‹√ Á≈ » ‘ ≈È∆ ‹∆ÚÈ È≈Ò ’Ø ¬ ∆ √Ïø Ë È‘ƒ ‹∂Â≈ ¿±‚«‘ Áπ÷ ÿ‰∂ «È Á≈fi«‘ ÂÀ «ÏÒÒ≈«‘®
Ì≈√Á≈Õ √Ø «¬√ ’’∂ «¬‘ º ◊ Í«‘ȉ≈ ’Ø ¬ ∆ Í≥È≈ - FF
«ÚÙ∂ÙÂ≈ È‘ƒ ÷Á≈Õ ¡≈Í ‹∆ È∂ ÎπÓ≈È ’∆Â≈ - ‹ÁØ ∫ Í»  ∂ ◊π  » Á≈ ÙÏÁ Íà ≈ Í ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À ª
Á«¬¡≈ ’Í≈‘ √øÂØ÷π √»Â∞ ‹Â∞ ◊ø„∆ √Â∞ Ú‡π® ¿∞√ Á≈ «ÈøÂ ¡«Ì¡≈√, √ ¡Â∂ ÍÃ’≈Ù »Í «Ú⁄
¬∂‘π ‹È∂¿± ‹∆¡ ’≈ ‘¬∆  Í≈‚∂ ÿÂ∞® ËπÈ Á∂ »Í «Ú⁄Ø∫ ÍÃ◊‡ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À ª ¿∞‘ ÙÏÁ ÓÈ
È≈ ¬∂‘π Â∞‡À È Ó´ Ò◊À È≈ ¬∂‘π ‹ÒÀ È ‹≈«¬® Á∆¡ª ¿∞‚≈∆¡ª ÏøÁ ’ «ÁøÁ≈ ‘ÀÕ Î∂ ‹Ø Í»‹≈ Í≈·,
ËøÈ∞ √π Ó≈‰√ È≈È’≈ ‹Ø ◊«Ò ⁄Ò∂ Í≈«¬® ÈÓ≈˜, prayer ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ‘À ¿∞‘ ‘≈˜∆ Á∆ ‘Ø ‰
⁄¿∞’«Û Óπ«Ò ¡‰≈«¬¡≈ Ï«‘ ⁄¿∞’À Í≈«¬¡≈®
’’∂ ’Ï»Ò ÍÀ∫Á∆ ‘ÀÕ «¬√∂ Â∑ª È≈Ò ‹Ø «ÈÙ⁄∂ ◊ÒÂ
«√÷≈ ’ø«È ⁄Û≈¬∆¡≈ ◊ππ ÏÃ≈‘Ó‰∞ «Ê¡≈®
˙‘π Óπ¡≈ ˙‘π fi«Û Í«¬¡≈ Ú∂Â◊≈ ◊«¬¡≈® » Í «Ú⁄ √ø √ ’≈ ω ’∂ Ïø « Á¡ª ˘ ÎÛƒ ÏÀ · ∂ √È
Í≥È≈ - DGA ¿∞È∑ª ˘ ÂØÛÈ Ò¬∆ ¡≈Í Êª-ʪ Â∂ ◊¬∂ Â∂ √º⁄ Á≈
‹∆ÚÈ Á∂ √≈∂ ͺ÷ª ˘ ¡÷¿∞Â∆ Í»‹≈ Í≈·ª ˘, ÍÃ’≈Ù ’∆Â≈Õ ‹ÁØ∫ ¡≈Í ’≈‘Ï≈ Ù∆Î «Ú⁄ ‹ªÁ∂ ‘È
◊π  » È∂ √º ⁄ Á∆ Â’ ¿∞ Í  ÂØ « Ò¡≈Õ ‹∂ ¡≈Í Âª «◊¡≈ÈÚ≈È Í∆ª ÁÚ∂Ùª ˘ ¤º‚ ’∂ «¬√Ò≈Ó Á∂
«ÈÓ≈˜∆¡ª ˘ «ÓÒÁ∂ ‘È Âª ¡≈Í È∂ Íú÷ »Í «Ú⁄ Ë≈È∆¡ª «Ú⁄ «¬‘ «ÈÙ⁄≈ √∆ «’ ºÏ ’≈‘Ï≈ Ù∆Î
Í»‹≈, Í≈·, «ÈÓ≈˜ Á∆ «È≈Ê’Â≈ ˘ ÍÃ◊‡ ’∆Â≈Õ «Ú⁄ Ú√Á≈ ‘À «‹Ú∂∫ «’ «‘øÁ»¡ª «Ú⁄ Ú∆ «¬‘ «ÈÙ⁄≈
«¬’ √≈÷∆ ¡È∞√≈ ◊π» È≈È’ Í≈ÂÙ≈‘ ˘ ÈÚ≈Ï ‘À «’ ÍÃÓ∂Ù Áº÷‰ «Ú⁄ Ú√Á≈ ‘ÀÕ ¡≈Í ‹∆ È∂ «¬’
ÁΩÒ ÷ª «ÈÓ≈˜ ÍÛ∑È Ò¬∆ Ó√«‹Á «Ú⁄ ÒÀ ‹ªÁ≈ ¡À√≈ ’ΩÂ’ ÚÂ≈«¬¡≈ «’ ‹∆ÚÈ ÓπÒ º ª È≈˜ ‘Ø «◊¡≈
‘ÀÕ ‹ÁØ∫ ¿∞‘ «ÈÓ≈˜ ÍÛ∑ ⁄πº’∂, ¿∞È∑ª È∂ ÍÃÙÈ ’∆Â≈, «’ È≈È’! ±ø ÷πÁ≈ Á∂ ÿ ÚÒ ÍÀ ’’∂ ¶Ó≈ «Í¡≈
““‘∂ È≈È’! Â∞√ƒ «’¿∞∫ ÈÓ≈˜ È‘ƒ ÍÛ∑∆?”” ª ◊π» ‘À ∫ Õ Âª ¿∞ ‘ ¥Ø Ë Ú√ ¡≈ ’∂ ⁄È ÎÛ ’∂ ‹ÁØ ∫ Á» ‹ ∂
È≈È’ ‹∆ È∂ «’‘≈ «’ ÈÚ≈Ï √≈«‘Ï! ÓÀ∫ ÈÓ≈˜ «’√ Í≈√∂ ÿπ≥Ó≈¿∞‰ Òº«◊¡≈ ª ¿∞√ Á∂ ¡≥ÁÒ∂ ’Í≈‡ ÷πÒ∑
È≈Ò ÍÛ∑Á≈? Â∞√ƒ ª «¬√ ʪ ‘∆ È‘ƒ √∆, «ÈÓ≈˜ ◊¬∂ ª ’∆ Á∂÷Á≈ ‘À «’ ÓÀ∫ «‹Ë Ú∆ ◊π» È≈È’ Á∂
Ùπ» ‘πøÁ∂ ‘∆ ¡≈Í Á∆ √π È∂ √∆ «Ú⁄Ø∫ ¿∞‚≈∆ ⁄È ’Á≈ ‘ª, ‘ Í≈√∂ ’≈‘Ï≈ ‘∆ «Á÷≈¬∆ «ÁøÁ≈ ‘ÀÕ
Ó≈∆ ¡Â∂ ’≈ÏÒ ’øË≈ «Ú⁄ ‹≈ ’∂ ÿØ«Û¡ª Á∆ ¿∞√ ʪ Â∂ ◊π» È≈È’ Á∂Ú ‹∆ È≈Ò Ï‘π ◊ØÙ‡∆¡ª
÷∆ÁÁ≈∆ Ùπ» ’ «ÁÂ∆Õ √Ø ¡≈Í Í»≈ √Óª ◊À ‘ج∆¡ª ¡Â∂ ¡≈Í È∂ ÍÃ◊‡ »Í «Ú⁄ ÍÃÓ∂Ù ˘ ‘ ʪ
‘≈˜ ‘∂Õ ’≈˜∆ Á∂ Íπº¤‰ Â∂ ¡≈Í È∂ ÎπÓ≈È ’∆Â≈ «Ú¡≈Í’ ‘؉ Á≈ «ÈÙ⁄≈ «ÁzÛ∑ ’Ú≈«¬¡≈Õ ‹ÁØ∫ ¡≈Í
«’ ’≈˜∆ √≈«‘Ï Â∞‘≈‚≈ ÓÈ Ú∆ Â∞‘≈‚∆ ÈÚƒ √»¬∆ ÍϪ «Ú⁄ ÔØ ◊ ∆¡ª ˘ «ÓÒÁ∂ ‘È Âª ¿∞ È ∑ ª ÚÒØ ∫
ÿØÛ∆ ¡Â∂ Ú¤∂∆ «Ú⁄ Í«⁄¡≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆, Â∞√ƒ Ú∆ «ºË∆¡ª-«√ºË∆¡ª Ò¬∆ ’º‡∂ ◊¬∂ «⁄Ò∑∂ «¬’ Ó≈«¬¡≈ Á≈
ÈÓ≈˜ È‘ƒ ÍÛ∑∆Õ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ ¿∞√ ʪ Áº«√¡≈ ÷∂Ò∑ Á√≈¡ ’∂ È≈Ó Á∆ ÍÃÓ √ºÂ≈ È≈Ò ‹πÛÈ Á≈ ÏÒ
«’ «⁄ºÂ Á∆ «¬’≈◊Â≈ ÂØ∫ «ÏȪ ’ج∆ Í»‹≈ Í≈· ÎÒ «√÷≈«¬¡≈Õ ◊Ø÷ È≈Ê ÚÒØ∫ ◊π» ‹∆ ˘ Í≈‰∆ «Ò¡≈¿∞‰

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


8
Ò¬∆ Â≈Ò Â∂ Ì∂«‹¡≈ «◊¡≈ ¡Â∂ Ù’Â∆¡ª È≈Ò ¿∞Ê∂ ‹Ø ’∂ÚÒ È≈Ó È≈Ò ‘∆ ÍÃ≈Í ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ «¬√ Â∑ª ¡≈Í
‘∆∂ ‹Ú≈‘≈ ω≈ «ÁÂ∂ Õ ◊π  » È≈È’ Á∂ Ú ‹∆ È∂ ‹∆ ‘ ʪ Á∂ ¿∞Â∂ ‘ Ú◊ «Ú⁄, Úº‚∂-Úº‚∂ Óº·ª Á∂
Ú≈Í√ ¡≈ ’∂ «’‘≈, ¿∞ Ê ∂ Í≈‰∆ ª ‘À È‘ƒÕ Í≈‰∆ Ó≈Ò’ª, Í∆ª, Î’∆ª, ÁÚ∂Ùª, ‹Ø◊∆¡ª, Í≥‚ª ¡≈«Á
√≈‚≈ ‹∆ÚÈ ‘À «¬‘ ø◊-Ïø◊∂ ͺÊ, «‹È∑ª ˘ Â∞√ƒ ˘ «ÓÒ ’∂ √«Â Á≈ ÍÃ’≈Ù ’Á∂ ‘∂ ¡Â∂ ÍÃÓ ÂºÂ Á∆
‘∆∂ ‹Ú≈‘≈ ’«‘øÁ∂ ‘Ø «¬‘ «Í¡≈√ «Ó‡≈¿∞‰ Á∂ «’√∂ ÍÃ≈ÍÂ∆ Ú≈√Â∂ √Ì ÂØ∫ ÍÃÓπº÷ √≈ËÈ ¡≈Í ‹∆ È∂ È≈Ó
’øÓ È‘ƒÕ Â∞‘≈˘ Í≈‰∆ Á∆ ÒØÛ ‘À, ͺÊ Â∞‘≈‚∆ «Í¡≈√ Á≈ ÍÃ◊‡ ’∆Â≈ ¡Â∂ ÏÒ «ÁÂ≈ «’ ‹ÁØ∫ º’ √ÓºÊ
È‘ƒ Ïπfi≈¿∞‰◊∂, ⁄≈‘∂ ¡Ϫ-÷Ϫ Á∂ «’¿∞∫ È≈ ‘؉; ◊π» Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ È≈ ‘ØÚ∂ ‹Ø ¡≈Í ÍÃÌ» ˘ «Ó«Ò¡≈ ‘ØÚ∂
Í≈‰∆ ÍÃÌ» Á∆ ¡ÓπºÒ Á≈ ‘ÀÕ Âª ◊Ø÷ È≈Ê ’«‘‰ Â∂ Á»√∂ ˘ «¬√∂ √∆ Á∂ ¡≥Á ‘∆ ÍÃÌ» ˘ «ÓÒ≈ √’‰
Òº«◊¡≈, ““‘∂ È≈È’! Á∂÷ ¡√≈‚∂ √≈ËÈ, ¡√≈‚∂ ‘º· Á∆ √ÓºÊ≈ ÷Á≈ ‘ØÚ∂, ¿∞‘ ◊π» √ÓºÊ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈
ÔØ◊ «Ú⁄ «’øÈ∆ Ù’Â∆ ‘À «’ «¬’ ÎπÈ≈ ’∆Â≈ Â∂ √≈∆ ‘À Í «¬√ Á∂ «ÚÍ∆ ÓÈÓπ÷ ˘ ÍÃÓ ÍÃ’≈Ù √»Í ◊π»
fi∆Ò ‘∆∂ ‹Ú≈‘≈ª È≈Ò Ì ◊¬∆Õ”” ‹ÁØ∫ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ˘ ¤º‚ ’∂, ‘È∂∑∂ È≈Ò «Í¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ «¬√
È∂ ¿∞√ fi∆Ò ÚÒ ◊Ø÷ Á≈ «Ë¡≈È «ÁÚ≈«¬¡≈ ª ’∆ Â∑ª Á∂ È≈Ò «¬‘ ÓÈÓπ÷ª Á≈ √ø√≈ ‚∞ºÏ «‘≈ ‘À -
Á∂÷Á≈ ‘À ¿∞√Á∆ Ó≈«¬¡≈ ¡ÒØÍ ‘Ø ⁄πº’∆ ‘À ¿∞√ È∂ ˜Ø È≈È’ ÓÈÓπ«÷ ¡≥Ëπ «Í¡≈π®
Ò≈«¬¡≈ Í ¿∞√ Á∆ ’ج∆ Í∂Ù È≈ ◊¬∆ ¡Â∂ ‘≈ «◊¡≈ Ï≈fiπ ◊π» ‚∞Ï≈ √ø√≈π® Í≥È≈ - ACH
- «¬’ Úº‚≈ ÌπÒ∂÷≈ «¬√Ò≈Ó Ú≈«Ò¡ª Á∂ ÓÈ «Ú⁄
«√Ë∆ ÓÈ∂ Ï∆⁄≈«¡≈ «’ÚÀ Á√È ¬∂ Ò∂ÚÀ Ï≈Ò≈Õ √∆ «’ ’∂ÚÒ √ºÂ ¡’≈Ù ¡Â∂ √ºÂ Í≈Â≈Ò ‘ÈÕ «¬‘
¡À√≈ ‹Ø◊∆ ’Ò∆ Ó«‘ ‘Ó∂ Í≥Ê ’∂ ¿∞«‹¡≈Ò≈Õ «◊‰Â∆ Ú≈«‘◊π» ‹∆ Á∆ ¡◊øÓÂ≈ «Ú⁄, ¡Òͺ◊Â≈
÷Í «ÁÂ≈ È≈Ê ‹∆ Í≈‰∆ Ì« ÒÀÚ«‰ ¿∞«· ⁄≈Ò≈Õ ÍÃ◊‡ ’Á∆ ‘À «’¿∞∫«’ Ú≈«‘◊π» ‹∆ ¡Èß ‘È ¡Â∂
Ï≈Ï≈ ¡≈«¬¡≈ Í≈‰∆¡À «‚·∂ ÂÈ ‹Ú≈‘ Ò≈Ò≈Õ ¿∞È∑ª Á∆ √≈∆ «¥¡≈ ¡ÈßÂÂ≈ Á∆ ‘À ¿∞È∑ª ˘ «’√∂
√«Â◊π ¡◊Ó ¡◊≈«Ë Íπ÷π ’∂‘Û≈ fiÒ∂ ◊π» Á∆ fi≈Ò≈Õ Êª Ú∆ √∆Ó ȑƒ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈Õ «¬√ ÌÓ ˘
«Î ¡≈«¬¡≈ ◊π: È≈Ê ‹∆ Í≈‰∆ ·¿∞Û È‘∆ ¿∞«√ Â≈Ò≈Õ Á» ’È Ò¬∆ ◊π» È≈È’ Í≈ÂÙ≈‘ Ï◊Á≈Á «Ú⁄ ◊¬∂
√Ï«Á «‹Â∆ «√«Ë Ó≥‚Ò∆ ’∆ÂØ√π ¡≈͉≈ Í≥Êπ «È≈Ò≈Õ Â∂ Í∆ Á∂ ÍπºÂ ˘ È≈Ò ÒÀ ’∂ «Á÷≈«¬¡≈ «’ Òæ÷ª
’«Ò‹π«◊ È≈È’ È≈Óπ √π÷≈Ò≈ÕÕ Í≈Â≈Ò, Òæ÷ª ¡’≈Ù ‘È «‹È∑ª ˘ «’√∂ «◊‰Â∆ «Ú⁄
Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆, Ú≈ - A/CA √∆Ó ȑƒ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈Õ «¬√ ÿ‡È≈ Ï≈∂ Ì≈¬∆
◊π» Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ «’‘≈ «’ È≈Ê ‹∆! «¬‘ ◊πÁ≈√ ‹∆ Á≈ ÎπÓ≈È ‘À -
«ºË∆¡ª «√ºË∆¡ª «¬’ Ó≈«¬’ ÷∂Ò∑ ‘ÀÕ ‹Ø ¡≈ÁÓ∆ Á∂ Íπ¤∂ Í∆ Â’≈ ’« ¬∂‘ Î’∆ Ú‚≈ ¡≈Â≈¬∆Õ
ÓÈ ˘ ÙªÂ∆ È‘ƒ «ÁøÁ∆¡ª ¡Â∂ ‹∆Ú ˘ ÓØ‘ «Ú⁄ ¬∂Ê∂ «Ú«⁄ Ï◊Á≈Á Á∂ Ú‚∆ ’≈Ó≈«Â «Á÷Ò≈¬∆Õ
Î√≈¿∞∫Á∆¡ª ‘ÈÕ ÓØ‘, ÍÃÓ Ù’Â∆, È≈Ó Á∆ «ÚØË∆ ‘ÀÕ Í≈Â≈Ò≈ ¡≈’≈√ Ò÷ ˙Û«’ Ì≈Ò∆ ÷Ïπ √π‰≈¬∆Õ
««Ë «√«Ë √Ìπ ÓØ‘π ‘À È≈Óπ È Ú√À Ó«È ¡≈«¬® Î∂« Áπ≈«¬‰ Á√Â◊∆ ¡√∆ «Ì Ú∂÷ª ‹Ø Â∞«‘ Í≈¬∆Õ
Í≥È≈ - EIC È≈«Ò Ò∆Â≈ Ï∂‡≈ Í∆ Á≈ ¡÷∆ Ó∆«‡ ◊«¬¡≈ ‘Ú≈¬∆Õ
Òº÷ ¡’≈√ Í≈Â≈Ò Ò÷ ¡º«÷ Îπ’ ø «Ú«⁄ √Ì «Á÷Ò≈¬∆Õ
ÓØ‘ «Ú⁄ Ϋ√¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‹∆Ú ‹ÈÓ ÓÈ Á∂
Ì ’⁄’ΩÒ ÍÃ√≈«Á Á≈ ËπØ∫ ÍÂ≈ÒØ∫ Ò¬∆ ’Û≈‘∆Õ
⁄º ’  «Ú⁄Ø ∫ È‘ƒ ¤º π ‡ √’Á≈Õ «¬√ ’’∂ «¬È∑ ª
‹≈‘ ’Ò≈ È ¤ÍÀ ¤Í≈¬∆Õ
Ù’Â∆¡ª È≈Ò ‹∆ÚÈ ÓÈØÊ Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ È‘ƒ ‘Ø
Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆, Ú≈ A/CF
√’Á∆Õ «¬‘ ‹Ø ◊ «’√ ’ß Ó , ‹∂ «¬√ È∂ ‹∆Ú Á∆
‹øÓ‰ ÓÈ Á∆ ̇’‰≈ ˘ ‘∆ È≈ «Ó‡≈«¬¡≈Õ È≈Ê √Ø «¬√ Â∑ª È≈Ò ◊π» È≈È’ Í≈ÂÙ≈‘ ‹∆ È∂
ÓȪ «Ú⁄ «Í¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘È∑∂≈, Ú«‘Ó, «È≈Ê’
‹∆! ÍÃÌ» Á≈ È≈Ó «¬’ ¡À‚∆ Úº‚∆ Ù’Â∆ ‘À «’ «‹√
√Óª, ’Óª ËÓª ˘ ºÁ ’∆Â≈ ¡Â∂ √‘∆ ≈‘ È≈Ó
Á∂ «‘Á∂ «Ú⁄ Ú√ ‹ªÁ≈ ‘À √≈∆¡ª Ù’Â∆¡ª ¿∞√
Ó≈◊ Á≈ ÍÃ◊‡ ’∆Â≈Õ ‹ÁØ∫ È≈Ó ‹«◊¡≈√»¡ª «Ú⁄
Á∂ «Í¤∂ Ò◊ ‹ªÁ∆¡ª ‘È -
ÍÃ◊‡ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À ª ¿∞È∑ª Á∂ ÓȪ Á≈ ‘È∑∂≈ «Ó‡
ÈÚ «ÈË∆ ¡·≈‘ «√Ë∆ «Í¤À Ò◊∆¡≈ «Î«‘ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ¿∞È∑ª «Ú⁄ ¡≈Í≈ Ú≈È Á∆ ‹ª⁄ ÍÀÁ≈ ‘Ø
‹Ø ‘« «‘ÁÀ √Á≈ Ú√≈«¬® Í≥È≈ - FDI ‹ªÁ∆ ‘À ¡Â∂ ‹∆ÚÈ «Ú⁄Ø∫ ‚ Á» ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À Õ
¡À√≈ ◊πÏ≈‰∆ «Ú⁄ ÎπÓ≈È ‘À «’ ‹∆ÚÈ Á≈ «ÈÌÀ ‹∆ÚÈ ÏÂ∆ ’È Á≈ √πÌ≈¡ ω ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ
¡√Ò ÓÈØÊ, ¡≈͉≈ ‹∆ÚÈ Ò’Ù ÍÃÌ» ÍÃ≈ÍÂ∆ ‘∆ ‘À √Ø ◊π» È≈È’ Í≈ÂÙ≈‘ È∂ Á…À Á≈ Í»∆ Â∑ª È≈Ù
(bwkI pM n w 50 qy )

'Awqm mwrg' 9 nvMbr, 2011


BweI mnsuK jI qy rwjw iSvnwB
sM q virAwm isM G jI,
bwnI iv. gu . rU . imSn[

Swn..............................................................[ siq dy nwl juVn dw ivcwr huMdw hovy, auh siqsMg


siqnwmu sR I vwihgu r U , hoieAw krdw hY[ ipCilAW keI dIvwnW qoN, keI
DMn sRI gurU nwnk dyv jIE mhwrwj! pRogrwmW qoN gurU nwnk pwqSwh dy nwl kuC sbMD r`Kx
fMfauiq bMdn Aink bwr srb klw smrQ] vwlI swKI c`l rhI hY ik gurU nwnk pwqSwh dy pws
foln qy rwKhu pRBU nwnk dy kir hQ ] AMg - 256 mnsuK` nwmy ie`k vpwrI, ie`k tryfr AwieAw[ iqMn swl
iPrq iPrq pRB AwieAw pirAw qau srnwie] mhwrwj jI dy pws rih ky au~cI qoN au~cI AvsQw
nwnk kI pRB bynqI ApnI BgqI lwie] AMg - 289 pRwpq krky, ieh nhIN hY ik auh Pyr Gr C`f igAw[
Gr dy iv`c rih ky hornW nUM ies rsqy lwaux vwsqy
qU cau sjx mYifAw fyeI issu auqwir ] ikrq vI krdw hY qy nwl Awpxw jo AiBAws hY auhnUM
nYx mihMjy qrsdy kid psI dIdwru ] AMg - 1094 vI jwrI r`Kdw hY[
Dwrnw - qumrI krhuM inq Awsw,
so Awp dI sMglwdIp dy ie`k Coty ijhy jzIry
kdoN gl lwvogy pRB jI[
iv`c, aus QW dy auqy ie`k rwjy nwl Byt huMdI hY[
pRB kIjY ik®pw inDwn hm hir gun gwvhgy ]
hau qumrI krau inq Aws ijs dw nwm iSvnwB hY, auh vrq vgYrw r`Kdw sI
pRB moih kb gil lwvihgy ] 1 ] rhwau ] ikauNik sYv m`q dw DwrnI sI[ do m`q aus vyly auQy
hm bwirk mugD ieAwn ipqw smJwvihgy ] sn, qIsrw nhIN sI, ie`k qW sYv m`q sI, dUsrw auQy
suqu iKnu iKnu BUil ibgwir jgq ipq Bwvihgy ] 1 ] boD Drm sI, cMgy sI lok lyikn ijsnUM igAwn kihMdy
jo hir suAwmI qum dyhu soeI hm pwvhgy ] ny, aus vloN pUrw hnHyrw sI[ krmkWf iv`c Psy hoey
moih dUjI nwhI Taur ijsu pih hm jwvhgy ] sI, vrq r`K lYxy, qulsI dI pUjw kr lYxI, swlgRwm
AMg - 1321 dI pUjw kr lYxI, dirAwvW 'qy jw ky nhw lYxw hY[
jo hir Bwvih Bgq iqnw hir Bwvihgy ] kuC puMn kr ilAw, dwn kr ilAw, kuC vrq r`K
joqI joiq imlwie joiq ril jwvhgy ] 3 ] ley, kuC AYsy-AYsy swDn sI ijnHW nUM gurU mhwrwj
hir Awpy hoie ik®pwlu Awip ilv lwvihgy ] Pokt krm kihMdy ny ikauNik ieh pRmySr dI real-
jnu nwnku srin duAwir hir lwj rKwvihgy ] ization vwsqy shwiek nhIN hoieAw krdy[ so ieh
AMg - 121 nw shwiek hox krky AwdmI dI qr`kI nhIN huMdI,
Dwrnw - mYN Awsw krdw jI, kdoN gl lwvoNgy[ pRwikRqI iv`c rih jWdw hY[ dUsrw iehdy 'c ieh hY
swDsMgq jI! g`j ky bolxw siqnwm sRI vwihgur[U ik auh prm SkqIAW ijnHW dI mUrqI vgYrw bxweI
kwrobwr sMkocdy hoey Awp gurU drbwr 'c phuMcy EN, jWdI hY aunHW nUM ie`k p`Qr dy iv`c dyKxw SurU kr
mhwrwj jI dI bVI Apwr ikRpw hY Awp dy au~qy[ idMdy ny ijhVw ik swry prIpUrn ivSwl SkqI dw
swirAW dy au~qy[ ikauNik kljug dy jldy bldy jug mwlk huMdw hY[ so aus dy nwl kuC vwrqwlwp huMdI hY,
dy AMdr, jdoN ik klw qy klyS dy BWbV mc rhy ny, bVy ivsQwr dy nwl ip`Cy d`sI geI hY[ aus qoN bwAd
ie`ko sIql somw siqsMg dw hY ij`Qy jw ky, kuC smW ausnUM smJ pYNdI hY, gurU nwnk pwqSwh dw ipAwr
AwdmI dw mn itkdw hY qy iksy AnMd nUM mihsUs lgdw hY[ mnsuK quirAw AwauNdw hY lyikn icxg
krdw hY[ ijhVw AnMd nw pYisAW nwl hwsl huMdw hY, ipAwr dI auhdy ihrdy 'c C`f AwieAw[ ipAwr ie`k
nw sYr kirAw qy, nw koeI pRBqw pRwpq hoeI qy[ auh AYsI cIz hY ik AwdmI dy vs qoN bwhr dI bwq
rs AwdmI nUM pRwpq nhIN huMdw[ auh jy AnMd hY qW hoieAw krdI hY[
kyvl siqsMg dy iv`c hY[ iehu iprm ipAwlw Ksm kw jY BwvY qY dyie ]
sqsMgiq kYsI jwxIAY ] ijQY eyko nwmu vKwxIAY ] AMg - 947
AMg - 72 ijhdy ihrdy dy iv`c ipAwr auqpMn ho igAw, do
ij`Qy pRBU dy ipAwirAW dw izkr huMdw hovy, nwm cIzW ny ie`k qW ibrhw huMdw hY, bYrwg kihMdy ny qy
dI mihmw huMdI hovy, gurUAW dw izkr huMdw hovy, ij`Qy dUsrI AvsQw ipAwr dI hoieAw krdI hY[ bYrwg vI

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


10
ipAwr ivcoN huMdw hY[ lyikn jo ipAwr hY auh hor auh siqgurU hoieAw krdw hY[ inSwnIAW huMdIAW
qrHW dw rs hY, so auh auhdy ihrdy 'c pYdw ho igAw[ ny[ lyikn ie`k gurU pRmySr huMdw hY[ kihx l`gy, auh
mnsuK ijs vkq swrw vpwr Awpxw, smwn vyc ky gurU pRmySr ny[ Akwl purK dw gurU srUp sMswr dy
hor cIzW KrId ky Awpxw jhwz Br ky vwps cldw auDwr vwsqy gurU nwnk dy srUp iv`c pRgt hoieAw hY
hY, aus vyly ieh iek`lw siqsMgI sI, iesdIAW A`KW rwjn[ ij`Qy-ij`Qy koeI AtikAw hoieAw hY, auQy-auQy
dy A`gy hnHr
y w Aw igAw ik mYN hux kI krW[ qrly lYNdw myry siqgurU jw ky aunHW dw auDwr krdy ny[ qUM pRym
hY ik BweI mnsu`K jI mYnUM gurU nwnk dy drSn krw nwl Xwd kr[ Xwd dy iv`c SkqI hY, ieh inrwrQk
idE, mYN rwj Bwg C`f ky jogI bx jWdw hW, srIr nUM nhIN huMdI, jdoN qusIN iksy nUM Xwd kroNgy, ijMnW nroAw
suAwh ml lYNdw hW, BgvyN k`pVy pw lYNdw hW, h`Q iv`c iKAwl hoeygw, EnW auhdw Asr izAwdw huMdw hY[ ijMnW
mYN kwsw lY lYNdw hW[ d`s mYN ikhVw vys krW ijhdy iKMifAw hoieAw iKAwl hoeygw EnW auhdw Asr Gt
nwl gurU nwnk iml jwvy[ mYN hux qKq 'qy nhIN huMdw hY[ jdoN koeI ipAwr dy nwl dUsry nUM Xwd krdw
bYTxw[ hY, BwvyN hzwrW mIlW 'qy bYTw hY ausnUM vI ausy vyly
Kbr phuc M jWdI hY[ bhuq swrIAW mwvW nUM soJI vwlIAW
BweI mnsuK smJwauNdy ny ik rwjn! gurU nwnk
nUM qjrbw huMdw hY, pu`qr hzwr mIl 'qy bYTw hY, ie`Qy
dw m`q gRihsq audws dw hY[ brqn bYrwg dI, mu`K
bYTIAW kihx dyxgIAW ik myrw pu`qr bImwr hY A`j
BgqI, inhcy igAwn[ AwdmI iv`c vI rihMdw hY lyikn
myrw jIA nhIN lgdw[ myrI lVkI nUM qklIP ho rhI
detached rihMdw hY[ attachment nhIN iksy cIz
hY qy auhnUM koeI muSkl hY[ ikauNik AMdr hI AMdr
nwl vI pwauNdw, detached rhygw[ sB kuC dy iv`c
qwr cldI hY, Axif`TI[ auh kihx l`gy ik myrw gurU
rihM d w ho i eAw, bwl-b` i cAW dy , kwro b wr krdw,
AMdr dI g`l jwxdw hY qUM ipAwr kr[ so BweI mnsuK
ieMfstrIAW clwauNdw, v`fIAW-v`fIAW ibjnsW krdw,
Aw jWdy ny qy aus qoN bwAd bhuq bYrwg iv`c Aw
auhdy 'c f`ubdw nhIN hY[ auh ie`k tr`stI dy vWgUM
igAw, kdy kwvW nUM sunyhy idMdw hY[
AwpxI ifaUtI pUrI krdw hY[ kihMdy, gurU nwnk ies
qrHW nhIN dsdy, ijs qrHW gorKnwQ ny, BrQrI ikMnw aufhu n kwgw kwry ]
cMgw rwjw sI, gopIcMd ikMnw cMgw rwjw sI, auh jy rwj byig imlIjY Apuny rwm ipAwry ] AMg - 338
iv`c hI ausy qrHW rihMdy qW ikMnI prjw dw Blw ho kdy locw krdw hY ik ijs qrHW hmwXUM pMKI dy
jWdw[ gurU nwnk kihMdy ny ik suswietI nUM nw C`fo[ PMG huMdy ny, auhdy 'c ieh qwsIr hY ik auprly
suswietI dy iv`c rho - spaceless QW dy auqy ie`k pMCI rihMdw hY[ auhdI
jb lgu dunIAw rhIAY nwnk ikCu suxIAY ikCu khIAY] Kurwk kudrq ny auQy hI pYdw krI hoeI hY[ ijs qrHW
AMg - 661
pauxhwrI mhwqmw huMdy ny, paux dy nwl r`jdy ny auh
jdoN q`k sMswr 'c rihxw hY, kuC kho qy kuC sux[o
vI iksy AYsy hI FMg dy nwl rihMdw hY[ pirvwr ny
gurU nwnk pwqSwh Gr nhIN CfwauNdy[ Gr dw moh
CfwauNdy ny, bwl-b`icAW nUM iqAwg nhIN krwauNdy, bwl- aunWH dy, auQy hI AWfy idMdy ny, auQy hI b`icAW nUM pwldy
b`icAW dw moh htw ky ieh ifaUtI lwauNdy ny ik ienHW ny[ auhdw jy PMG mwq lok iv`c Aw jwvy auhdy nwl
bwl-b`icAW nUM vI pRmySr dI soJI dyh[ dUsrw myrw koeI cIz bMnH idE, qW ausy QW lY jWdI hY ijs QW
gurU - dw auh PMG hoieAw krdw hY qy ies qrHW locw krdw
Gt Gt ky AMqr kI jwnq[ hY ik hy gurU nwnk! jy qyry dyS dw mYnUM koeI PMG iml
Bly bury kI pIr pCwnq[ jwvy qy auhdy 'c qwsIr hovy hmwXUM pMKI dI -
kbXo bwc bynqI cOpeI, pwqSwhI 10 KMB ivkWdVy jy lhW iGMnw swvI qoil ]
sB dy ihrdy dI jwnx vwlw smr`Q gurU hY[ qMin jVWeI AwpxY lhW su sjxu toil ]
auh swDwrx gurU nhIN ikauNik do qrHW dy gurU hoieAw AMg - 1426
krdy ny, ie`k qW auh huMdy ny ijhVy ie`Qy imhnq jy isr dy ky vI iml jwx qW mYN auh lY lvW[
krky, iksy pdvI nUM pRwpq krdy ny[ TIk hY aunHW dI ikauNik ipAwr dw jo sOdw hY auh ssqw nhIN hoieAw
AvsQw ho jWdI hY - krdw[ sB qoN mihMgw hY qy sB qoN sRS y t hY[ Syr swDn
Gr mih Gru dyKwie dyie so siqguru purKu sujwxu ] ikhw hY ienHW swirAW nUM mhWpurSW ny[ bwkI ijhVy ny
AMg - 1291 auh Coty-Coty swDn ny[ ieh swDn Syr swDn hoieAw

'Awqm mwrg' 11 nvMbr, 2011


krdw hY[ sB qoN v`fw - jd qn nUM jVw ley, Pyr ienHW KMBW 'c qwsIr
swc khON sun lyhu sBY hY ij`Qy vI qUM hoeyNgw, auQy hI mYnUM lY ky phuMc jwxgy[
ijn pRym kIE iqn hI pRB pwieE[ mYN Pyr auQy hI qYnUM tolH lvWgw[ so ies qrHW dIAW
ie`k pRym hI hY ijhVw ies jIv q`q nUM prm ArdwsW, bwr-bwr ihrdy ivcoN vydnw auTdI hY[ smuMdr
q`q dy nwl joV idMdw hY[ hor nhIN koeI swDn ik ies dy kMFy bYTw hY, bVI dyr ho geI, p`Qr dy auqy bYTw,
nUM cu`k ky auhdy iv`c imlw dyvy[ hyTW nUM nINJ lweI hoeI hY[ kdy nyqr c`uk ky dyKdw hY
ik eyDroN jhwz AwauNdy ny ho skdw hY myrw ipAwrw eyDroN
so pwqSwh! jy mYnUM ieho ijhy vI iml jwx qW Aw jwvy[ kol dI lMG jWdIAW ny, ikSqIAW lMG jWdIAW
mYN v`fI qoN v`fI kImq dyx vwsqy iqAwr hW[ ikMnI ny[ pr iksy 'c nzr nhIN Aw irhw[ AYsI AvsQw ho
kImq hY? ipAwr dI koeI kImq vI r`KI hY? mhwrwj geI ik bYrwg ho igAw[ lyikn koeI soJI nhIN AwauNdI
kihMdy hYgI[ koeI Kbr nhIN AwauNdI[ kihMdy, jy Kbr dy dyvy koeI[
jau qau pRym Kylx kw cwau ] isru Dir qlI glI ik`fI ku pdvI hY EsdI? jy koeI g`l Aw ky d`s dyvy
myrI Awau ] iequ mwrig pYru DrIjY ] auhdw mu`l ikMnw hY? kihMdy -
isru dIjY kwix n kIjY ] AMg - 1412 qY swihb kI bwq ij AwKY khu nwnk ikAw dIjY ]
qlI 'qy sIs r`Kxw pYNdw hY[ iSkvw, aulWBw, AMg - 558
ipAwr dy rsqy 'qy nhIN hoieAw krdw - jy bwq vI pw dyvy, d`s vI pw dyvy kI dyvy?
BwvY DIrk BwvY Dky eyk vfweI dyie ] AMg - 349 kihMdy -
jy D`ky mwr ky vI k`F id`qw, m`Qw tykdw hY ik sIsu vFy kir bYsxu dIjY ivxu isr syv krIjY ]
pwqSwh! qyrI ingHw 'c qW hW, qUM D`ky qWhI mrvwey ny[ AMg - 558
jy qyrI ingHw 'c nw huMdw qW mYnUM D`ky ikauN mrvwauNdw[ Pyr qW isr dw hI mUVHw bxw idE[ jo AwpxI
jy vifAweI idMdw hY qy koeI mrqbw idMdw hY, qW vI 'mYN' hY 'AiBmwn hY auhnUM auhdy crnW dy Q`ly r`K idE,
auhdw Sukr hY[ dohW 'c Sukr hY, smwn ibrqI kyvl ivCw idE[ auhdy auqy bih jwvy auh, Pyr syvw kry[
pRymI dI ho skdI hY, hor nhIN ho skdI[ ijhdy pRym
myry hir pRIqm kI koeI bwq sunwvY
dy AMdr koeI lyS hY, koeI kwmnw hY, auh pRym, pRym so BweI so myrw bIr ] AMg - 862
nhIN hoieAw krdw[ auh qW ie`k hor cIz hoieAw
krdI hY[ so mhwrwj kihMdy - myrw qW ipAwrw vIr hY auh, mW jwieAw vIr hY
ikauNik auhny myry pRBU dI bwq suxw id`qI[ ies qrHW
isru dIjY kwix n kIjY ] AMg - 1412 ibhbl ho ky AYsy Bwv auhdy ihrdy 'coN bwhr AwauNdy
iSkvw nw kry, koeI iSkwieq nw kry[ ijs hwl ny, pVHo ipAwr nwl -
'c r`Kdw hY - Dwrnw - ikqy vI nw E d`sW pYNdIAW,
jO rwju dyih q kvn bfweI ] qYnUM KojdI vYrwgx ho geI[
jO BIK mMgwvih q ikAw Git jweI ] AMg - 525 Kojq Kojq BeI bYrwgin
ijvyN vI r`Kdw hY - pRB drsn kau hau iPrq iqsweI ] AMg - 204
ijau rwmu rwKY iqau rhIAY ry BweI ] AMg - 1164 ipAws l`gI peI hY drSn qoN bgYr cYn nhIN
ij`Qy r`Kdw hY auQy hI pRsMn, auh nhIN kihMdw ik AwieAw krdw -
mYnUM ie`Qy r`K id`qw, mYN qYnUM ipAwr krdw hW, mYnUM Awh ijau mCulI ibnu pwxIAY ikau jIvxu pwvY ]
ikauN ho igAw[ ieh qW sOdybwzI huMdI hY, ipAwr iv`c bUMd ivhUxw cwiqRko ikau kir iqRpqwvY ]
sOdby wzI ie`ko vwrI ho jWdI hY[ Pyr aus qoN bwAd auhdI nwd kurMkih byiDAw snmuK auiT DwvY ]
rzw cldI hY[ Bvru loBI kusm bwsu kw imil Awpu bMDwvY ]
iqau sMq jnw hir pRIiq hY dyiK drsu AGwvY ]
so ies qrHW dy nwl mYN dy dyvW, isr vI dy ky AMg - 708
auh PMG lY lvW[
ipAwr vwly nUM AYsw AnuBv hoieAw krdw hY,
..........lhW
..........lhW iGMnw swvI qoil ] ikauNik jIauxw bhuq AOKw ho jWdw hY -
qMin jVWeI AwpxY lhW su sjxu toil ] AMg - sIny iK`c ijnHW ny KwDI E kr Arwm nhIN bihMdy[
1426 inhuM vwly nYxW kI nINdr E idny rwq pey vihMdy[

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


12
ieko lgn lgI leI jWdI hY tor AnMq aunHW dI[ BweI gurdws jI, ijs vkq gurU mhwrwj gurU
vsloN aury mukwm n koeI so cwl pey inq rihMdy[ CyvyN pwqSwh qoN AYsw kOqk vriqAw ik Awp kwSI dy
fw. BweI vIr isMG jI AMdr jw ky bhuq smW rhy aus vyly Awp dy ihrdy dy
so AYsI AvsQw ipAwr dI jo hoieAw krdI hY, AMdr AYnw ibrhw jwigAw ik auhdI qsvIr Awp
sMswr dI smJ qoN bwhr hoieAw krdI hY[ ikauNik iKcdy hoey Purmwn krdy ny ik 'pUrn srd sis'
ijhdw mn mwieAw ny mnUr kr id`qw, auhdy qW ihrdy cMd ijhVw hY auh iblkuk TMFw ipAw hY, dunIAW kihMdI
dI sense hI jWdI rhI[ auhnUM ipAwr dI soJI hY, hY 'skl sM s wr khY , ' 'my r y jwny br bY s M q r kI
auhnUM soJI hY mwieAw dI, mwieAw iml geI qW hsdw aUk hY[' myry ihrdy dy AMdr cYn nhIN hY ipAwry qoN
iPrdw hY tpdw iPrdw hY[ mwieAw clI geI Pyr roNdw bgYr[
iPrdw hY, Borw ku vI nw-muAwPk hwlwq dw mukwblw 'Agn Agn qn miD icngwrI CwfY, ibrh
nhIN kr skdw[ au s ws mwno PM n g kI PU k hY ] ' kihMdy ijs qrHW
mwtI ko puqrw kYsy ncqu hY ] A`g cMigAwVIAW C`fdI hY, AYs qrHW ijhVy ibrhy dy
dyKY dyKY sunY bolY dauirE iPrqu hY ] sws lYxy ny, ivjog dy sws lYxy ny mYnUM qW PnIAr
jb kCu pwvY qb grbu krqu hY ] nwg dI PUk lgdy ny[ 'prsq pwvk pKwn PUit
mwieAw geI qb rovnu lgqu hY ] AMg - 487 tUt jwq,' jy p`Qr nUM vI A`g l`g jwvy, auhnUM vI
auhdy ihrdy 'c ipAwr nhIN hoieAw krdw, jVH qoV idMdI hY, cUnw bxdw hY auhdy nwl, 'CwqI Aiq
cIz nwl ipAwr hox krky, ihrdw jVH ho jWdw hY, brjn hoie doie tUk hY]' CwqI auhdI tu`t jWdI
cyqn cIz nwl ipAwr krky, ihrdw cyqn ho jWdw hY, hY, tukVy-tukVy ho jWdw hY[ 'pIX ky isDwry BwrI
sucyq ho jWdw hY[ so siqgurU nwnk dw ipAwr ijhdy jIvn mrn Bey,' qy myry siqgurU dy nw drSn hox
ihrdy 'c kdy hoieAw hovy, ausnUM qW AnuBv ho skdw dy nwl ijs dy kolo aus dw pqI cilAw jwvy qy auhdy
hY, ijsdy hoieAw hI nhIN hY, mwieAw ny hI mnUr kr ihrdy dI hwlq AYsI huMdI hY ik jIvxw hI mrn dy
id`qw, auhnUM nhIN ies cIz dw AnuBv hoieAw krdw[ brwbr ho jwieAw krdw hY[ kihMdy - 'jnm ljwXo
BweI gurdws jI kihMdy ny ik sMswr kihMdw hY ik bhuq pRym nym icq cUk hY]' ijhVw jIauxw hY ipAwry qoN
TMF hY, bhuq TMF pYNdI hY[ srd ruq ` Aw geI, rjweIAW bgYr kihMdy auh l`ijAw huMdI hY ausdI[
'c vI pwlw nhIN htdw[ pr ijhVI ibrhn hY auhdy
so ies mnsuK rwjy dI hwlq hoeI hY swDsMgq
BwA dw qW ies qrHW hY ijvyN cMigAwVy inkldy huMdy
jI, iehnUM smJdw nhIN koeI[ ikauNik mhwrwj jI ny
ny[ ibrhI nUM A`g vrgw lgdw hY[ swry qn iv`c pIVw
ies bwry ies qrHW dI bwxI aucwrn krI hY -
dIAW cMigAwVIAW, ibrhw dy fMg PnIAr nwg vWgUM
lgdy ny[ kihMdy, A`g 'c pY ky p`Qr vI tu`t jWdy ny, hir pRym bwxI mnu mwirAw
ipAwr qoN ijhVw ivCiVAw hoieAw hY auhdw koeI jIvn AxIAwly AxIAw rwm rwjy ] AMg - 449
nhIN huMdw, mOq vrgw hI huMdw hY[ so Awp ies qrHW so iehdw pqw nhIN lgdw[ EDr jo aus dyS dw
nwl Purmwn krdy ny - pMfq hY, rwj pMfq[ SYv Drm dw hY, auhdy mn 'c
Dwrnw - ijs qn l`gIAW soeI qn jwxy, icMqw hoeI ik rwjw iksy vihx iv`c pY igAw, ikqy
iksy dI l`gI kOx jwxdw[ AYsw nw hovy, iksy Axif`Ty, Axsuxy Drm nUM AMgIkwr
pUrn srd sis skl sMswr khY, kr lvy[ Pyr kI bxygw, swrw dyS iBRSt ho jweygw qy
myry jwny br bYsMqr kI aUk hY] myry ruzgwr nUM vI Kqrw hY[ ikauNik ijhVy ivdvwn hud
M y
Agn Agn qn miD icngwrI CwfY, ny, bYrwgIAW dw qy ivdvwnW dw Prk hoieAw krdw hY[
ibrh ausws mwno PMng kI PUk hY] ivdvwn dy AMdr ie`k v`fw BwrI rog huMdw hY ijhnUM
prsq pwvk pKwn PUit tUt jwq, sMsw kihMdy ny[ ijhdy mn dy AMdr sMsw hY auh pUrw
CwqI Aiq brjn hoie doie tUk hY] duKI hoieAw krdw hY[ sMsyvwn kdy vI SWqI 'c nhIN
pIX ky isDwry BwrI jIvn mrn Bey, Aw skdw, nw prm AnMd lY skdw hY, ikauNik auhdy
jnm ljwXo pRym nym icq cUk hY] AMdr sMsw nwl dI nwl cldw hY[ Bjn krn vyly jy
BweI gurdws jI kib`q, 573 Anhd nwd suixAw ausnU[M auhny kihxw hY ik ieh kI
lwgI hoie su jwnY pIr ] Aw igAw, ik`QoN Aw irhw hY, ikhVy pwisEN Aw irhw
rwm Bgiq AnIAwly qIr ] AMg - 327 hY? sMsy 'c pY igAw[ pRkwS id`sx l`g igAw, khygw

'Awqm mwrg' 13 nvMbr, 2011


mYnUM BulyKw ipAw hY kuC nhIN hY[ koeI AnMd Awaux vI g`lbwq krI[ AKIr keI iksm dy iKAwl hoey,
l`g igAw, auhdy iv`c vI igxqI-imxqI SurU kr koeI kihMdw ik dvweI idE, dvweIAW AYsIAW huMdIAW
deygw[ sMsyvwn nUM du`K hoieAw krdw hY, sMsy qoN rihq ny ik nervous break down ho igAw[ ieh jy sY~t
ijhVw hY auh suKI hoieAw krdw hY[ iqMn duKIAW dy kr id`qw jwvy qW TIk ho jWdw hY[ iesny iksy qoN g`l
ivcoN sMsvy wn nUM pihly nMbr dw duKI AwiKAw hY[ qrk- suxI hY, auh fUMGI auqr geI iehdy ihrdy dy AMdr,
ivqrk dy iv`c ijhVw rihMdw hY, auhdy mn dy AMdr hux dvweI dy ky cu`ko eysnUM[
kdy ipAwr dw jzbw nhIN auiTAw krdw[ sùkw huMdw hY,
gurU nwnk nUM vI dvweI idMdy sI, Awey sI gurU
KuSk hoieAw krdw hY ijhVI auhdI sMgq krngy auh
nwnk pws vI -
vI KuSk ho jWdy ny[ rsIey dI sMgq krn vwly rs
iv`c Aw jWdy ny[ qrkvwn dI sMgq krn vwly qrk vYdu bulwieAw vYdgI pkiV FMFoly bWh ]
Bolw vYdu n jwxeI krk klyjy mwih ] AMg - 1279
'c Aw jWdy ny[ kihMdy jI, Akl dI loV nhIN hY?
mhwrwj kihMdy Akl dI loV qYnUM dunIAW iv`c hY[ pr kihMdy vYd qYnUM nhIN pqw, ieh qYnUM nhIN pqw ik
auh Akl hor hY ijhVI pRmySr nUM imldI hY[ Awh mYnUM ikhVI bImwrI hY[ ikMnIAW ibmwrIAW jwxdw hYN
Akl nhIN auQy phuMc skdI - kihMdw mhwrwj mYN ijMnIAW Swsqr 'c jwxdw hW,
swrIAW jwxdw hY[ kihMd,y ikMnIAW ny? kihMdw 99? aus
kih kbIr buiD hir leI myrI
buiD bdlI isiD pweI ] AMg - 339
qoN ielwvw hor ikMnIAW ny? kihMdw auh qW hzwrW ny[
kihMdy auh vI jwxdw hYN[ kihMdy, Pyr iehdy iv`c nhIN
auh bùDI hor hY ij`Qy jw ky pRmySr dy drSn huMdy hY, swfI SwsqrW vwlI bImwrI nhIN hY swnUM[ myry ihrdy
ny, ieh bu`DI ijhVI hY ieh igxqIAW-imxqIAW vwlI 'c tsk pY rhI hY, cIs pY rhI hY, ipAwry dy ivCoVy
bu`DI hY[ cause & effect dy ieh AMdwzy lwauNdI hY dI, iehdw hY koeI qyry kol ielwj? qUM qW Awp hI
ik AYs qrHW ho igAw hux ieh hoeygw[ auh bu`DI nUM bImwr hYN, qYnMU mwnisk bImwrIAW ny GyirAw hoieAw hY[
Awpxy Awp hI pqw hY ik ieh hoxw hI hoxw hY[ so jdoN AwdmI dy AMdr mwnisk bImwrIAW ny qW srIr
dohW dw Prk hoieAw krdw hY[ so ivdvwn sI Cy vI Arog nhIN irhw krdw[ duKI ho jWdw hY, bImwr
Swsqr piVHAw hoieAw[ cwroN vyd piVHAw hoieAw, ho jwieAw krdw hY[ ies qrHW lokW dw iKAwl huMdw
ismRqIAW piVHAw hoieAw, hor byAMq gRMQ swDy hoey, h`T hY ik iehnUM mental break down ho igAw[ koeI
Xog dy swry hI swDn, mUlwDwr c`kr qoN lY ky, swry c`kr dvweI dyvo[ mhwrwj kihMdy iehdI dvweI nhIN hY BweI
iqRkutI qy dsvyN duAwr q`k dI ibrqI dI rusvweI sI koeI -
ausdI[ lyikn dsvyN duAwr dw ie`k Byq hud M w hY swDsMgq Dwrnw - nhINE jwxdw vYd dwrU pRym pIV dI[
jI[ ie`k qW Bgq Xog nwl phuMcdw hY, ie`k rwj Xog
nwl phuMcdw hY[ ie`k h`T dy nwl svws nUM kwbU krky Aihinis jwgY nId n sovY ]
phuMcdw hY[ svws nwl kwbU krn vwly dI pRwikRqI 'c so jwxY ijsu vydn hovY ] AMg - 993
koeI Prk nhIN pYNdw, ijho ijhw suBwA ausdw huMdw hY, ijhdy ihrdy 'c kdy qIr l`gy hox ipAwr dy, auh
auho ijhw hI rihMdw hY[ ikauNik inhcy nwl nhIN jw qW jwx skdw hY, dUsry dy qW AnuBv 'c nhIN AwauNdy[
irhw, kyvl mYfItySn hY[ mYfItySn jIvn qoN bgYr hY pRym ky kwn lgy qn BIqir vYdu ik jwxY kwrI jIau ]
auhdy iv`c ijMd dw lihrw nhIN hY, lrjw nhIN hY, auh AMg - 993
ie`k ksrq hY[ ksrq dy nwl qW SWqI nhIN AwieAw vYd nUM kI pqw iehdI dvweI kI hY -
krdI[
vYdu bulwieAw vYdgI pkiV FMFoly bWh ]
so ieh ivdvwn sI, bwr-bwr sMsy 'c AwauNdw hY Bolw vYdu n jwxeI krk klyjy mwih ]
ik rwjw ikauN roNdw rihMdw hY[ vzIr nwl g`l krI ik AMg - 1279
vzIr swihb ieh ikhVy vihx 'c pY igAw, swfw rwjw[ inSwnIAW kI huMdIAW ny, kihMdy inSwnIAW qW jwx
mYN qy iehny Cy Swsqr iek`Ty pVHy ny, vydWq Swsqr skdw hY -
AsIN iek`Tw piVHAw hY, roxw qW ijhVw hY ieh qW
AigAwn dI inSwnI hY qy igAwnvwn ho ky Pyr ikauN AwSkwrw nv nISwnI AY ipsr,
roNdw hY[ bVy vihm kry, bVI slwh krI, vzIr nwl Awh srdo, rMg zrdo cSmqr[
vI slwh krI, rwxI dy kol cilAw igAw, rwxI nwl kmguPqno, km KurdnoN,

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


14
KuAwbS hrwm, ieMqzwrI, bykrwrI, dsqsr[ Dwrnw - myrI tu`ty nw pRym vwlI forI,
Awh qW inSwnIAW hoieAw krdIAW ny ik rMg jobn BwvyN jwvy cilAw[
jrd ho jWdw hY, A`KW 'coN pwxI AwauNdw rihMdw hY, jobn su`k jWdy ny swirAW dy, kumlw jWdy ny,
hauky AwauNdy rihMdy ny, QoVHw boldw hY, QoVHw KWdw hY, ipAwr qoN hIixAW dy[ so koeI g`l nhIN jy myrw srIr
QoVHw sONdw hY[ ieMqzwr 'c rihMdw hY, bykrwrI l`gI nhIN rihMdw nw rhy pr myry ipAwr dI forI nw tu`ty[
rihMdI hY auT-auT ky dyKdw hY[ koTy 'qy cVH-cVH ky so ies qrHW rwjy dI vI iehI hwlq ho geI[ idn
dyKdw hY[ rwq ie`ko Awvwz auhdy mùK qoN inkldI hY, gurU nwnk,
gurU nwnk, gurU nwnk[ hYrwn huMdy ny ik gurU nwnk nw
mhwrwj kihMdy, aupr cVH-cVH ky AsIN dyKdy hW
suixAw hY A`j q`k[ nw drSn kIqy ny ikqoN koeI soJI
ik koeI Aw irhw hY AMimRqsr qoN, myry siqgurU ny
nhIN peI, ie`k vxjwrw AwieAw, vpwrI AwieAw, kI
ByijAw hY koeI sMdySw myry pws? lyikn iehdI dvweI
icxg lw igAw ihrdy dy AMdr, igAwn iDAwn sB Bul `
nhIN jwxdw[ hux iehdy mn iv`c qW ieMqzwr hY ik
igAw[ Cy Swsqr piVHAw hoieAw[ sqweI isimRqIAW,
kdoN gurU nwnk pwqSwh Awaux, kdoN mYN aunWH dy piv`qr
cwroN vydW dw igAwqw, h`T Xog dy nwl swry swDn kry
drSn krW[ iehdw qW ielwj iehI hY ik jd q`k
hoey, KycrI, BUcrI, crcrI, swrIAW muMdrW jwnx vwlw
gurU mhwrwj nhIN AwauNdy, EnW icr qW iehdw ielwj
rwjw, iehnUM ho kI igAw[ bVy Xqn krdy ny[ lyikn
koeI nhIN[
koeI vI kwrgr nhIN huMdw[ so ies qrHW dy nwl AKIr
so rwjy dy mn iv`c bYrwg l`igAw hoieAw hY bhuq ieh pbilk dy iv`c g`l PYl geI ik rwjw msq
bYrwg hY, smJwauNdy ny swry, rwxI vI kihMdI hY hoieAw-hoieAw hY, smuMdr dy kMFy bYTw hY, ie`ko Awvwz
mhwrwj! quhwfw suBA bVw im`Tw ho igAw[ A`gy qusIN AwauNdI hY, ijhVy AMgr`iKAk sI aunHW ny d`isAw ik
gwlHW vI k`F idMdy sI, nrwz vI ho jWdy sI, fWt mYnUM nwnk, nwnk krI jWdw hY idn rwq[ hy gurU nwnk!
vI pw idMdy sI[ vzIrW auqy vI fWt pwauNdy sI[ hux hy gurU nwnk[ hauky lYNdw hY kdy rox l`g jWdw hY[
qW qusIN pwauNdy nhIN, suBwA Aiq im`Tw ho igAw[ kOVw kdy Aws ho jWdI hY, Pyr muskrwauNdw hY, so AYsI
qW bol quhwfy mu`K qoN inklxw hI bMd ho igAw[ bhuq pRymIAW dI hwlq hoieAw krdI hY -
bdlI ho geI, myry nwl vI qusIN bhuq ipAwr krn Dwrnw - rMg hsdy qy rMg roNdy,
l`g gey[ b`cy nwl vI bhuq ipAwr krn l`g gey, cu`p BI kr jWdy swDU[
prjw nUM vI qusIN bVy ipAwr dy nwl suxdy EN[ byruKI rMig hsih rMig rovih cup BI kir jwih ]
nhIN quhwfy mn 'c rhI[ AYvyN ipAwr dy vihx 'coN prvwh nwhI iksY kyrI bwJu scy nwh ] AMg - 473
quhwnUM nhIN k`FdI[ myry vI Bwg jwgx, mYN vI aus AYsI hwlq, kdy smuMdr dy kMFy bYT ky, GMitAW
ipAwry nUM ipAwr kr, ijhVy Axif`Ty ipAwry nwl quhwfw b`DI nyqrW 'coN jl jWdw hY, kdy Aws ho jWdI hY ik
ipAwr pY igAw[ pr mYnUM icMqw hY ik quhwfw srIr jdoN myry siqgurU mYnUM imly qW mYnUM ikMnI KuSI hoeygI[
ikRS hoxw SurU ho igAw[ kmzor huMdw jWdw hY[ so aus auh KuSI nUM AnuBv krky ichry dy auqy KyVw Aw jWdw
vyly ipAwr vwlw kI kihMdw hY, bwbw PrId jI nUM pùCo, hY[ kdy cu`p kr jWdy ny, bulwey hoey nhIN boldy[ AYsI
PrId dw srIr su`k igAw - hwlq ijsnUM msqwnI hwlq kihMdy ny[ 'rMg hsih' rMg
PrIdw qnu sukw ipMjru QIAw qlIAW KUMfih kwg ] ipAwr nUM kihMdy ny[ Awpxy gurU qoN bgYr hor iksy dI
AjY su rbu n bwhuiVE dyKu bMdy ky Bwg ] prvwh nhIN hY[ so dunIAW dy AMdr g`l PYl geI, swry
AMg - 1382 zjIry 'c PYl geI, g`l au~f ky bwhr vI phuMc geI[
Ajy vI nhIN phuMicAw, kWvW nUM BulyKw pY igAw bhuq swry pwKMfIAW nUM pqw l`igAw, beI auhny nwnk
ik murdw hY[ dyiKAw qW hY nhIN, AwpW hI ikauN nw cly jweIey nwnk
kwgw krMg FFoilAw sglw KwieAw mwsu ] bx ky[ so ausy qrHW dy nwl Awpxw rUp bxwieAw qy
ey duie nYnw miq Cuhau ipr dyKn kI Aws ] swDU dw rUp bxw ky jw ky bYT gey[ sunyhw Byj id`qw
AMg - 1382 ik rwjy nUM kih dyxw BweI ik ijs nwnk dw nwm lYNdw
PrIdw! C`f dy ies vihx nUM, kmzor ho igAw, hY ik auh Aw igAw[ Sihr dy bwhr bYTw hY Aw ky
h`fIAW dw FWcw bx igAw[ kihMdy, nw pRymIEN! ieh lY jwvy[ rwjy kol Kbr AwieAw[ ikMnW cwA ausdy
myry vs qoN bwhr hY[ mYN nhIN C`f skdw - ihrdy 'c hoieAw[ ikMnI KuSI ausdy ihrdy 'c hoeygI
ik mrdy hoey bMdy nUM ij`Qy ie`k bUMd vI pwxI dI nw

'Awqm mwrg' 15 nvMbr, 2011


l`BdI, iglws pwxI dw BirAw hoieAw l`B jwvy[ ikMnI qrHW dy nwl geIAW jw ky pihlI cot vI nw shwr
KuSI huMdI hY ausnUM jy kroVW mohrW l`B jwx, auhdI sikAw[ igr igAw ausy vyly[ mohrW lY leIAW[ mdrw,
KuSI nhIN huMdI[ jy ie`k iglws pwxI dw l`B jwvy qW mws Kw pI ilAw qy slok suxw id`qw ik jo Awqmw hY
auhdI KuSI bhuq hoieAw krdI hY[ so rwjw nMgy pYrIN ieh AsMg hY[ 'AhM bRhm AsvI, insMg Bog lCmI'[
dOV ipAw jd suixAw ik Aw gey myry siqgurU nwnk ik swnUM koeI doS nhIN lgdw[ AsIN AsMg hW, ieh
dyv[ dyiKAw ik AOh bYTy ny, jw ky crnW 'qy Fih srIr dI ikRAw[ swrI g`l Aw ky d`sI[
ipAw[ roxw SurU kr id`qw[
rwjw bhuq pScwqwp 'c cilAw igAw kihx
pwqSwh! AYnw icr lw id`qw? l`igAw, mnW! ieh qW msqk gurU nwnk dy crnW 'qy,
lyikn AMdroN Awvwz AwauNdI hY ik mnW auh gurU s`ucw msqk invwauxw sI, jUTw kr ilAw mYN[ ie`k
nwnk ijhdy bwry mnsuK jI ny d`isAw sI ik gurU nwnk pwmr dy crnW 'qy msqk invw ky ihrdy dI vydnw
nUM qW dyKdy swr qyry rom-rom dy ivcoN, nwm dIAW DunIAW auhdy Bytw krky mYN ik`fI v`fI glqI krI[ aus vyly
inklxIAW SurU ho jwxgIAW, ieh inSwnI hY aunHW dI[ Awpxy mn dI hwlq ies qrHW pRgt krdw hY -
jy gurU nwnk dI idRStI qyry 'qy pY geI, qn mn TMFw Dwrnw - mYnUM pY igAw BulyKw hMs dw,
ho jweygw, koeI SMkw, koeI sMsw qyry AMdr nhIN Purygw[ bgl smwDI vyK ky[
hYN! iehdy ivcoN qW auh rs nhIN Aw irhw[ ieh qW mY jwixAw vf hMsu hY qW mY kIqw sMgu ]
mYnUM koeI inrijMd ijhw pRqIq idMdw hY[ auTy, auT ky jy jwxw bgu bpuVw jnim n ByVI AMgu ]
h`Q joVy kihMdy, mhwrwj qusIN Aw gey, bVI dyr lweI[ AMg - 1384
kihMdy, hW rwjn! qyrw pRym dyK ky Aw gey[ kihx l`gy, rwxI swihbw! bVw BulyKw l`igAw, mYN
ieh smJdw sI ik ieh vfhMsu hY, prmhMs hY,
clo, Pyr qusIN mihlW nUM? bRhmigAwnI hY, gurU hY; mYnUM kI pqw hY ik ie`k ByKI
kihx l`gy ik nhIN AsIN ie`Qy hI rhWgy, AsIN quirAw iPrdw hY qW mYN jw ky sIs invwieAw[ 'jy jwxw
AqIq purS hW[ bgu bpuVw jnim n ByVI AMgu ]' Pyr qW mYN nyVy nw
jWdw, drSn vI nw krdw[
rwjy dw m`Qw KVikAw ik mYN qW suixAw sI gurU
nwnk gRihsqI hY igRhsq iv`c rihMdw hY[ sMswr nUM qwrn ikauNik dohW dy iv`c Prk hoieAw krdw hY[ Skl
vwsqy, QoVHI dyr vwsqy ausny igRhsq qoN ip`T moVI hY[ ie`ko ijhI hY A`KW dovyN mIc skdy ny[ igAwn dovyN kr
ieh qW AqIq kihMdw hY Awpxy Awp nUM[ k`cw nw hovy skdy ny[ k`pVy, ijhVw AslI hY auh ByK vwly nw
ikqy[ auQoN hI qur ipAw, rwxI dy pws Aw igAw ijs pihny[ pr nklI ijhVw hY auhdy kol ByK dw bhuq
dw nwm cMdrklw sI[ rwxI ny dyiKAw ik rwjw audws zor hoieAw krdw hY[ bVw zor huMdw hY cyly cpitAW
hY, gurU nwnk nUM imilAw hov,y ijsnUM nwnk, nwnk kihMdy dw[ g`lW krdy ny, swKIAW suxwauNdy ny[ Asl nUM loV
dw, swh nhIN sI AwauNdw beI ieh kI g`l ho geI? nhIN hoieAw krdI[ AslI hIry ny kdy nhIN d`isAw,
nklI hIry dI aupmw hoeygI[ Asl qW Asl hY hI
kihx l`gI, rwjn! kI g`l?
ijhVI cIz hY[ so ienHW dohW dw Prk hoieAw krdw
kihx l`igAw, ieh TIk hY, mYnUM kuC AYs qrHW hY[ mhwrwj kihMdy ny -
l`gdw hY ik myry nwl DoKw ho igAw, myry pRm
y nwl mwKOl hMsw ivic bYTw bgu n bxeI
kIqw jw irhw hY qy myrw idl AMdroN SwAdI idMdw hY inq bYTw mCI no qwr lwvY ] AMg - 960
ik ieh gurU nwnk nhIN hY[ drSn nhIN kry, jy koeI
jy bglw hMsW 'c Aw ky bih jwvy, kihMdy auh
ic`qr huMdw mYN dyK lYNdw, ic`qr imlw ky[ qsvIr imlw
hMs qW nhIN bxdw BweI[ ikauN nhIN bxdw, jy siqsMg
lYNdw ik ieh myry siqgurU ny ik hor hY koeI[ pr myrw
'c Aw ky bih igAw[ A`KW mIc leIAW, qW auh swDU
mn nhIN AMdroN mMinAw[ kihMdI, ieh qW mwmUlI g`l
qW nw bixAw[ pqw nhIN auhdy mn iv`c kI g`l c`l
hY qusIN myry 'qy C`fo[ mYN huxy pqw kr idMdI hW[ ausy
rhI hY[ ikhVI durBwvnw auhdy ihrdy dy ivcoN au~T
vyly kuC cyrIAW sI, dwsIAW[ kihx l`gI, jwE aus swDU
rhI hY[ siqsMgI qW nw bixAw, bVIAW ault pult
dw pqw k`Fo ik ikMny ku pwxI 'c hY?
Bwvnw au~T rhIAW ny[
mMd cIzW lY jwieE, Srwb mws[ auQy hI rihxw ie`k vwrI gurU qIsry pwqSwh mhwrwj sMgq 'c
hY qusIN[ dyKxw hY ik KVHdw hY ik igrdw hY[ so ausy bYTy iesy qrHW viKAwn krdy ny[ sMgq Awly-duAwly

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


16
bhuq bYTI hY, bcn krdy Awp dy h`Q dy iv`c ie`k Apdw kw mwirAw igRh qy nsqw ]
su`cy moqIAW dw ismrnw sI[ ie`k swDU Awey, msqk dysu Coif prdysih DwieAw ]
invwieAw aunHW ny Awps iv`c, bVw aunHW ny Awdr pMc cMfwl nwly lY AwieAw ] AMg - 1348
id`qw qy Awpxy kol hI ibTwl ilAw, brwbr hI[ ipCly auh qW nwl leIN iPrdw hYN ijnHW nUM C`fxw sI
pwsy bYT igAw qy mhwrwj jI bcn krdy ny[ ie`QoN pRymIAW[ hMs qW nhIN bxdw qUM k`pVy pw ky[ AYs qrHW
kridAW-kridAW ny goifAW dy Q`ly Awpxw sùcy moqIAW nhIN bxnw, ikauNik ijhVy hMs ibrqI vwly ny, auh q`q
dw ismrnw r`K ilAw[ auh A`KW mIcIN bYTw hY, koey ivvycn krdy ny[ sMswr nUM imiQAw jwxdy ny[ dyh nUM
QweIN dyiKAw ik ismrnw ipAw hY, hY bVw kImqI AYho imiQAw jwxdy ny[ Awqmw nUM siq jwxdy ny[ ijhVy bg
ijhw qW muV ky nhIN imlxw[ myry 'qy S`k iksy ny nhIN ibrqI dy ny aunHW dy AMdr vwSnwvW kMm krdIAW ny[
krnw[ m`lHk dy ky vDw ky h`Q iksy nUM nw pqw l`gx mMd vwSnwvW kMm krdIAW ny[ dyh AiDAws p`kw hY
id`qw qy ismrnw iv`c pw ilAw k`piVAW dy[ mhwrwj aunWH dw, k`piVAw nwl nhIN Prk ipAw krdw, AMdrlw
jwxI jwx sI[ Awp ny ikhw ik BweI! ie`Qy swfw bdly qW Prk ipAw krdw hY[
ismrnw sI, iksy guris`K dy h`Q qW nhIN AwieAw, ikqy hMsw hIrw moqI cugxw bgu ffw Bwlx jwvY ]
igr igAw hovy swfy qoN[ kihMdy pwqSwh! tolH lYNdy hW[ aufirAw vycwrw bgulw mqu hovY mM\u lKwvY ]
ij`QoN qoN Awp Awey sI auQoN tolH FlweI SurU ho geI[ AMg - 960
swry dyK ilAw mhwrwj kihMdy, ie`k dUjy kol dyK lE Awpxy Awp nUM idKw idMdw hY, jdoN f`f kol
swry[ swirAW nUM dyK ilAw[ kihMdy, mhwrwj! ieh sMq AwauNdI hY, A`KW mIcIN koey QweIN dyKdw rihMdw hY, m`lk
H
jI bYTy ny, jy AwigAw hovy, ienHW nUM vI dyK leIey? dy ky[ ih`ldw nhIN, fuldw nhIN, cuMJ AYn kr leygw
jy inrwdrI nw hovy? Awp ny ikhw ik ikauN sMq jI? ie`k pwsy[ AYs qrHW ho jWdw hY ijvyN APur smwDI l`gI
mUMh iP`kw ho igAw[ kihMdy koeI nw BweI, ienHW nUM vI huMdI hY[ jdoN f`f mwr dy Q`ly Aw geI, QV`k dy ky
dyK lE qy swnUM vI dyK lE[ jdoN sMq nUM dyiKAw qW cuMJ iq`KI huMdI hY, dohW pwisAW qoN KolH ky PV lYNdw
ismrnw lkoeIN bYTw iv`c[ hY[
kihMdy ny ik ieh sMq sBw 'c qW Aw ky bih kihx l`gy, mhwrwj! iehdw ieMqzwm AsIN hux
igAw - krWgIAW[ AsIN ksv`tI lwvWgIAW[ cyrIAW r`K leIAW,
hMsw ivic bYTw bgu n bxeI suMdr vysvwvW r`K leIAW ik swDU Awauxgy nwnk nwm
inq bYTw mCI no qwr lwvY ] lY ky, aunHW dw iemiqhwn lYxw hY[ jogI Awey ik AsIN
jw hMs sBw vIcwru kir dyKin nwnk hW[ lyikn iPsl gey, if`g gey[ hor m`qW dy
qw bgw nwil joVu kdy n AwvY ] AMg - 960 Awey, hor vI ikMny Awey[ sB if`g gey[
bglw ijhVw hY auh hMs nhIN bixAw krdw,
kihMdy, szw dy dyeIey mhwrwj?
ikauNik iSkwr Bwldw hY ik ie`QNo kuC l`B jwvy[ ibrqI
nhIN iekwgr hud M I, kdy ieDr dyKg
y w, kdy EDr dyKgy w[ rwjw kihx l`igAw, nw szw nhIN iksy nUM dyxI[
aunHW dw joV nhIN AwauNdw kdy, ikauNik ies qrHW Prk jdoN pws nhIN ieh hoxgy, Awpxy Awp hI ienHW nUM szw
huMdw hY - iml geI[ so ies qrHW bhuq Awauxy SurU ho gey[ ieh
Dwrnw - hMs cog moqIAW dw cugdy, vI pqw l`g igAw ik DoKy dw pqw l`g jWdw hY aunHW
f`fW Bwlx kwg bguly[ nU[M sB soJI hY[ AslI gurU nwnk nhIN AwauNdw[ ikauNik
jw hMs sBw vIcwru kir dyKin jdoN ksv`tI l`gdI hY -
qw bgw nwil joVu kdy n AwvY ] kbIr ksautI rwm kI JUTw itkY n koie ]
hMsw hIrw moqI cugxw bgu ffw Bwlx jwvY ] AMg - 948
AMg - 960 JUTy ny qW itkxw hI nhIN[ so AKIr ie`Dr gurU
siqsMg 'c Aw ky vI bih igAw, vsqr vI pw nwnk pwqSwh mrdwny qy BweI bwlw jI nUM kihx l`gy,
ley, coly vI pw ley, rMg vI dvw ley, iksy ny kwlw, hux AwpW nUM kwPI dyr ho geI qlvMfI AwieAW nUM,
iksy ny hrw idvw ilAw[ lyikn AMdrly pwsy mhwrwj ihrdy 'c iK`c pY rhI hY[ clo, hux dunIAW dw hwl
kihMdy - cwl dyKIey[ iksy nwl Awp bcn krWgy, iksy nUM bcn
pUMAr qwp gyrI ky bsqRw ] suxwvWgy[ drSn dyvWgy, drsn lvWgy[ clo c`lIey[

'Awqm mwrg' 17 nvMbr, 2011


mhwrwj cldy-cldy ies rsqy pey[ A`Cw[ Awpxy Awp hI pqw l`g igAw[ ausny gyNd aupr
nUM mwrI, bwby PrId ny dyKI auQy hI rok id`qI[ auhny
bVIAW swKIAW AwauNdIAW ny, smuMdr dy auqy Awp
dyiKAw ik kOx Aw igAw ijhVw gyNd nUM Q`ly hI nhIN
cly jWdy ny, iksy m`C dy auqy qury jWdy ny[ AKIr
Awaux idMdw[ dyK ilAw ik auh drvyS KVHw hY, koeI
mhwrwj jI ies rwj dy iv`c jw ky auqry[aus vyly
AiBmwnI purS Aw igAw[ AMdr dI g`l jwnx dw Xqn
bwg su`kw ipAw sI, auhdy drvwzy bMd sI, koeI jWdw
kIqw[ ingHw kIqI, ausy vyly gyNd hyTW Aw geI[ nyVy
nhIN sI, ikauNik swry hI drKq su`k gey sI[ Awly-
Aw igAw, kihx l`igAw iks qrHW AwieAw hYN? kihx
duAwly cwr-dIvwrI sI[ kihMdy, pwqSwh! ik`Qy Awsx
l`igAw, mYN murSd Dwrn krn AwieAw hW[ kihMdw myrw,
krnw hY? kihMdy, Awh bwg dy iv`c hI kr lYNdy hW[
murSd bxn AwieAw hYN ik mYnUM bxwaux AwieAw hYN?
BweI, dyKo ikqoN dI Ku`lHw hY[ ie`k gyt sI Cotw ijhw,
krwmwqW idKw ky nhIN murSd kol AweIdw[ jy murSd
auhdy ivcoN lMG ky mhwrwj bwg 'c jw ky bYT gey[
kol Awauxw hY qW auh rihq DwrnI pYNdI hY, rihq
bwg iv`c bYTx dI dyr sI, aus su`ky hoey bwg dy
Dwr ky AwvyNgw Pyr g`l bxygI[ kihMdy jI, kI rihq
AMdr rs Br igAw, drKq swry rs iv`c Aw gey,
hY? kihMdy -
koplW Pu`t geIAW, twhxIAW PYl geIAW, aus bwg
dw mwlI jo byruzgwr hoieAw bYTw sI[ auh dyKx vwsqy pihlw mrxu kbUil jIvx kI Cif Aws ]
AwauNdw hY ik ieh kI g`l bwg hrw ho irhw hY myrw[ hohu sBnw kI ryxukw qau Awau hmwrY pwis ]
twhxIAW k`F AwieAw, AYsI bwq nhIN swDsMgq jI! AMg - 1102
koeI mnoklpq nhIN hY[ byAMq mhwqmw hoey ny[ bwbw kihMdy, Awh ijhVI qyrI hMgqw qy mmqw AMdr
PrId jdoN iesnUM gYb dI Awvwz AweI ik - hY ik mYN bVw drvyS, mYN 24 swl qpisAw krI[ mYN
PrIdw jMglu jMglu ikAw Bvih vix kMfw moVyih ] icVIAW mwr id`qIAW, jIauNdIAW kr id`qIAW[ Awh mYN
vsI rbu ihAwlIAY jMglu ikAw FUFyih ] nUM mwr lY pRymIAW jy gurU nwl qUM bxwauxw hY kuC qy
AMg - 1378 dUsrw ipClI lweIn 'qy KVH jwh[
jwh, murSd-ey-kwml dI Srn 'c bih[ murSd kbIr sB qy hm bury hm qij Blo sBu koie ]
qoN bgYr qYnUM pRmySr dy dIdwr nhIN hoxy[ ikauNik qUM ijin AYsw kir bUiJAw mIqu hmwrw soie ]
hor A`KW dy nwl drSn krny cwhud M w hYN[ auh A`KW hor AMg - 1364
ny ijnHW nwl vwihgurU dy drSn huMdy ny[ aus Gr dI ies lweIn 'qy KVH ky -
cwbI gurU dy kol hY - hohu sBnw kI ryxukw qau Awau hmwrY pwis ]
ijs kw igRhu iqin dIAw qwlw kuMjI gur saupweI ] AMg - 1102
Aink aupwv kry nhI pwvY ibnu siqgur srxweI ] qUM qW SkqIAW idKwaux AwieAw hYN swnUM[ vwps
AMg- 205 moV id`qw[ dUjI vwrI AwieAw[ buKiqAwrkwkI ie`k sùky
jwh, pUry siqgurU dI Srn 'c jwh[ qrlw kIqw hoey drKq dy Q`ly bYTw hY[ svyr dw bYTw sI, pRBU pRym
ik mYnUM koeI syD iml jwvy[ kihMdy, jwh Ajmyr SrIP dy AMdr smyN dw nw pqw irhw[ Dùp cVHdI geI, hOlI-
dy AMdr buKiqAwrkwkI AYs vyly pUry mhwqmw ny[ hOlI Du`p Aw geI auqy[ fuMf KVHw hY drKq dw, bwbw
AiDkwr hY aunHW nUM nwm dyx dw[ aunHW qoN jw ky nwm PrId Aw igAw[ dyK ilAw ik AOh bYTw hY murSd[
lY[ qpIAw sI, 24 swl qpisAw dy nwl; qp dw Pl aus vyly mn 'c syvw Bwvnw jwg peI[ lyikn AMdr
ieh huMdw hY ik krwmwqW Aw jWdIAW ny[ lyikn ic`q 'mYN' Pyr hY[ kI jwgI ik murSd Du`py bYTw hY[ ingHw
nhIN bdilAw krdw[ SkqIAW Aw geIAW, bcn is`D kr id`qI ausy vyly twhxIAW p`iqAW dy nwl Br geIAW
hox l`g igAw, AMqrjwmqw Aw geI qy jdoN AwieAw swrIAW, nvIAW twhxIAW inkl AweIAW, lih lhwaux
Awpxy murSd dy kol, vfyrI aumr dy sI Awp lyoikn l`g igAw drKq[ buKiqAwrkwkI ny jd dyiKAw ik TMF
bwlk bxy hoey nzr AwauNdy ny[ p`uiCAw iesny A`KW l`gI hY[ ausy vyly nyqr KolHy nwl dI nwl dyK ilAw
vwilAW nUM auh idsdy sI, iesnUM bwlk idsdy sI[ ik auh Pyr Aw igAw[ ingHw kIqI auqy nUM swrIAW hI
bwlkW dy nwl Kyf rhy sI[ kihx l`gy mYN murSd nUM twhxIAW muV ky drKq Pyr fuMf bxw id`qw[
imlxw hY[ auh kihMdy, auh swmHxy dyKo, auh gyNd ijhVy so gurU nwnk Aw ky bYT gey[ gurU nwnk dy bYTx
aupr nUM sut
` dy ny auh hY[ kihMdy auh qW bwlk hY, nhIN swr, swry hI drKq rs nwl Br gey, p`qy inkl
kihMdy bwlkw nhIN, dyK qW shI sPYd dwhVw[ kihMdw, Awey, twhxIAW Aw geIAW qy hulwry mwrny SurU kr

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


18
id`qy[ AYs qrHW pVHo swry - ie`k pwKMfI dy pYrW 'qy m`Qw tyikAw[ myrw msqk l`g
Dwrnw - su`ky bwg ny hulwry mwry, igAw su`cw nhIN irhw[ iKmw kro, aus krky hI qyry
jdoN siqgur Awx bYT gey[ vwsqy su`cw msqk r`Kx vwsqy mYN iksy swDU dy A`gy
inivAw nhIN mYN tYst lYxy SurU kr id`qy[ myrI Bu`l
sUky hry kIey iKn mwhy ]
muAwP krnw[
AMimRq idRsit sMic jIvwey ] AMg - 191
sw DrqI BeI hrIAwvlI aus vyly prsrwm vzIr sI aunHw dw[ vzIr nUM
ijQY myrw siqguru bYTw Awie ] pu`iCAw[ vzIr kihx l`igAw, mhwrwj! Sihr dy bhuq
sy jMq Bey hrIAwvly ijnI lok gey ny, Sihr 'c Awvwz Aw rhI hY ik koeI pUrw
myrw siqguru dyiKAw jwie ] AMg - 310 Aw auqirAw ies twpU qoN[ ijhVw jWdw hY, puC
` x vwsqy
mwlI Aw igAw, drSn kry[ hYrwn ho igAw ik jWdw hY, ibnW pu`Cy hI sB g`lW pUrIAW ho jWdIAW ny[
A`gy swDU qW bhuq dyKy[ pr Awh rs ijhw ijhVw boilAw nhIN jWdw, rs nwl Br jWdw hY AMdr, icMqw
mYnUM hux imilAw hY, SWqI mYnUM imlI hY ieh qW mYN Kqm ho jWdI hY, duKI hoey KwlI ihrdy nwl jWdy hW,
dyKI nhIN, ivcwrn l`g igAw ik ikqy ies g`l dI Bry Bry vwps AwauNdy hW[ ijvyN bwg hrw ho irhw hY,
SWqI qW nhIN hY ik myrw bwg hrw ho igAw[ mYnUM Pyr AYsy qrHW dsdy ny ik swfy ihridAW 'c hirAwvl Aw
irzk iml jweygw, nOkrI iml jweygI[ kihMdw, nhIN, rhI hY[
AlOikk hY, myry AMdr kuC ho irhw hY, myry AMdr kuC sy jMq Bey hrIAwvly
ho irhw hY myry AMdr koeI Dun auT rhI hY[ koeI Awpy ijnI myrw siqguru dyiKAw jwie ] AMg - 310
hI A`Kr Aw irhw hY myry AMdroN[ smJx dw Xqn AwigAw hovy qW Awp pDwro[ pwlkI vgYrw dw
kIqw, hYrwn rih igAw ik vwihgurU-vwihgurU ho irhw bMdobsq krIey, jW koeI hor bMdobsq krIey[ kihMdy,
hY[ mMn igAw, koeI pUrw Aw auqirAw[ jw ky rwjy nUM nhIN vzIr prsrwm! TIk, ho skdw hY myry siqgurU
Kbr id`qI ik rwjn! sùky bwg dy AMdr koeI mhwqmw hox[ pr ijMnW icr ksv`tI nhIN lweI jWdI EnW icr
bYT gey Aw ky, iqMn bYTy ny[ aunHW dy crn pwaux dI jwxw myrw TIk nhIN hY[ jdoN ksv`tI l`g geI Pyr
dyr sI ik bwg lihlhw auiTAw[ twhxIAW inkl iSvnwB dw AMg-AMg, rom-rom ivk jweygw[ jwE ksv`tI
AweIAW, GxI CW ho geI hY, pMCIAW ny Aw ky cihchw lwE[
lw id`qI[ hr iksm dw pMCI auQy Aw igAw hY, KuSIAW
hI KuSIAW auQy PYl geIAW ny qy mYnUM ies qrHW lgdw so prsrwm moqIAW dy hwr Br ilAwieAw[ syvw
hY ik ijhnUM qusIN aufIkdy EN auh Aw igAw[ vwsqy hwzr ho igAw, pkvwn lY AwieAw[ ilAw ky
bynqI krI ik mhwrwj! kuC Cko, pqw l`igAw ik keI
kihx l`igAw, mhwrwj! ie`k g`l hor mYN dsdw idn dy Awp inrAwhwr ho[ mhwrwj kihMdy, AsIN qW
hW do ijhVy swQI ny auh qW jw ky kuC Ck AwauNdy Ckdy hW BweI, sdw hI r`jy rihMdy hW, swnUM nhIN kdy
ny[ pr ie`k ny, aunHW ny jd dy nw nyqr KolHy ny, nw Bu`K lgdI[ Bu`K dunIAW nUM l`gdI hY pdwrQW dI[ iksy
auh auTy ny, nw aunHW dy srIr 'qy koeI Asr ipAw nUM pu`qr dI Bu`K hY, iksy nUM nOkrI dI Bu`K hY[ iksy nUM
hY[ iqMn idn dy inrwhwr bYTy ny[ ichrw ls ls iesqRI dI Bu`K hY, iksy nUM mwx dI Bu`K hY[ sMswr Bu`Kw
krdw hY, ies qrHW lgdw hY ijvyN ichry dy auqy koeI iPrdw hY swrw[ nw swnUM nhIN Bu`K l`gdI, AYs qrHW nw
roSnI l`gI hoeI hovy[ dyiKAw, nhIN jWdw, A`KW kih ik Bu`Ky hW[ AsIN sdw dy r`jy hW[ so kihx
cuMiDAwauNdIAW ny, jdoN msqk vl dyKdy hW[ l`igAw mhwrwj! swfy mhwrwj jI dw hukm hY ik jdoN
rwjy dy mn ivc bVI KuSI AweI, ihrdw aumwh koeI swDU mhWpurS Awvy qW............., AYny nUM bhuq
dy nwl Br igAw, ihljul ho geI, JuxJuxI iCVn l`g suMdr vsqrW vwlIAW pdmnIAW iesqRIAW hwv-Bwv
geI[ rU h wnI Ju x -Jxwht ho geI[ waves au T krdIAW gurU mhwrwj kol phuMc geIAW[ pwqSwh! ieh
KVHIAW, lyikn kMtrol kr leIAW shsy ny[ kihx Awp dI syvw iv`c rwq nUM rihxgIAW qy jo AwigAw
l`igAw ik mqw koeI krwmwqI hovy[ prKxw TIk hY[ hovy, ijs pdwrQ dI[ mdrw dI hovy, mws dI hovy,
Pyr AMdroN Awvwz AweI ik jy siqgurU nwnk hoey Pyr auh ausy vyly pUrI kIqI jwvy[ so Awp ikRpw krky hukm
qW mYN Av`igAw kr irhw hW[ mzbUr ho igAw ik ieh kro[ mhwrwj muskrw pey kihMdy, prsrwm ieh kI lY
msqk mYN gurU dy crnW qoN bgYr ikqy invwauxw nhIN ky AwieAw hYN? vysvwvW ? -
sI, A`KW 'c jl Aw igAw[ pwqSwh! bVw Bu`ilAw mYN sy j so h nI cM d nu co A w nrk Go r kw du A wrw ] AM g - 642

'Awqm mwrg' 19 nvMbr, 2011


ieh qW kuMBI nrk dw itkt imldw hY ie`QoN[ lwho nw zor nwl, d`s idE ik ies qoN sRySt
auqoN sohxIAW ny lyikn AMdr ivSy-ivkwrW dI ivhu ie`k hor jnyaU hY, pihnxw cwhuMdw hY, pihn lE[ pr
BrI peI hY[ AYs qrHW Purmwn krdy ny - ieh kI mqlb ik zor dy nwl kql kr idqy jwx
Dwrnw - ieh qW ivhu dIAW BrIAW hoeIAW gMdlW, dw hukm hY[ jdoN Drm dI conversion zor 'qy hoeg y I,
KMf 'c lbyV r`KIAW[ jdoN zor dy ADIn ho ky koeI AsUl mnwey jwxgy, auhdI
PrIdw ey ivsu gMdlw DrIAW KMfu ilvwiV ] muinAwd k`cI huMdI hY[ jdoN zor ht jweygw, ausy vyly
ieik rwhydy rih gey ieik rwDI gey aujwiV ] dVMm dy ky ijvyN mihl igrdw hY AYs qrHW Drm
AMg - 1379 igirAw krdw hY[ zor nwl nhIN c`ilAw krdw, Pyr
kihMdy, prsrwm! dyKx nUM sohxIAW lgdIAW ny, is`K Drm subjective Drm hY, ieh nagetive ap-
vsqr sohxy ny, pdmnIAW ny swrIAW[ lyikn AMdr kI proach dw Drm nhIN hY[ iehdy 'c jIvn bxwauxw
hY, ivSy ivkwr Bry pey[ ieh aus qrHW dIAW nhIN hn pYNdw hY, bVw AOKw hY ieh[ cVHweI hY iehdy iv`c
ijho ijhIAW auproN ny[ ijnHW dy ihrdy dy AMdr pRBU auqrweI nhIN hY ikqy vI[ so ies qrHW drd AwieAw,
dw ipAwr hovy, nwm dw rs hovy AMdr, Awqm ivcwr KVH gey, drvwzw KtKtwieAw AMdroN[ A`KW lwl hoeIAW
hovy, auh pUjnIk ny, msqk invwE aunHW nUM, ijnHW dy peIAW ny kRoD ny[ ie`k bIbI AweI h`Q iv`c hMtr hY[
ihrdy dy AMdr ivhu hY iviSAW dI, BogW dI, kihMdy drvwzw KoilHAw[ kihMdI drvyS! kI g`l hY? ieh qW
auh qW nrkW dw itkt is`Dw hI imldw hY[ so ies vysvw dw Gr hY?
qrHW dy nwl kihx l`gy, iehdy nwl ieh BulyKw ipAw kihMdy, bIbI swfI ingHw 'c koeI vysvw nhIN,
hoieAw hY dyh AiDAws dw[ swnUM qW sB pRBU dI joq nzr AwauNdI hY[ AsIN hI
ie`k vwrI bwbw PrId cly jw rhy ny qy jWdy- sB qoN bury hW, swfy qoN Bly hI Bly ny swry[
jWdy Awvwz AweI, cIK dI[ cIK mwrI iksy ny[ ihrdy kI g`l ieh Awvwz kwhdI hY AYnI d`uK BrI
nUM ivMnH ky clI geI, bMdgI krn vwilAW dw ihrdw hoeI?
bhuq nrm hoieAw krdw hY[ dUsry dw dùK dyK ky sih
nhIN sikAw krdy[ iesy krky gurU mhwrwj ny cwroN hI kihx l`gI, qUM kI lYxw hY drvyS, ieh swfy kMm
swihbzwdy ShId krw id`q,y ipqw ShId krw id`q,y mwqw ny AsIN jwxdy hW[ surmw id`qw sI iehnUM rgVx vwsqy,
ShId krw id`qI, Awp ShId ho gey? kwhdy vwsqy, motw rih igAw qy auh jd pwieAw A`K dy iv`c myrI
auh qW duKI nhIN sI, swfy du`K nhIN sI dyK skdI[ ijhVI k`jly dI Dwr sI auh A`K dy iv`c pYx dy nwl,
zor nwl Drm bdilAw jw irhw sI, jnyaU lwihAw A`K dy iv`coN pwxI inkl AwieAw qy Awh dyK ikvyN
jw irhw sI[ iqlk mukwieAw jw irhw sI[ gaU mwrI cOVI kr id`qI eysny[ so iehnUM m`q dy rhI hW[
jw rhI sI[ iqMnoN hI cIzW nwl swfw sbMD nhIN sI[ Awp ny ikhw ik bIbI! dyh AiDAws hY[ ies
pr hwie-kurlwht mcI hoeI sI, zor jbr nwl Drm dyhI ny qW Kwk bx jwxw hY[ iehdy iv`c qW kuC nhIN
bdilAw jWdw sI, sih nw sky mhwrwj[ hY qy AYnw mwx jobn dw nhIN cwhIdw[ srIr Fl jwxw
gurU nOvNy pwqSwh nUM ikhw, pwqSwh! cup` kry ikauN hY, bu`Fw ho jwxw hY[ aus vyly ieh ijhVIAW A`KW ny
bYTy EN A`j, kihMdy lwl jI! Awh duKI Awey ny kSmIr ieh clIAW jwxIAW ny[
qoN bRwhmx[ hor vI nwl rly hoey ny bhuq swry[ cbx clx rqMn sy suxIAr bih gey ]
khwxIAW suxIAW nhIN jWdIAW drdnwk[ zor jbr dy hyVy muqI Dwh sy jwnI cil gey ] AMg - 1381
nwl Drm bdlwieAw jw irhw hY[ BwvyN swfy pRymIAW kMn suxn qoN ht gey, A`KW dyKx qoN ht geIAW[
nUM koeI Kqrw nhIN hY Ajy, pr ikauN AYs qrHW dw zubwn bolx vyly QQlwaux l`g geI[ pYr qurdy nhIN
zulm kIqw jw irhw hY[ jnyaU pihndy ny TIk hY, hn, shwrw mMgdy ny[ h`Q kMbdy ny, pwxI mUMh 'c nhIN
iehnUM ipAwr dy nwl smJw idE - jWdw[ iglws A`Dw fu`lH jWdw hY, Awh hwl ho jwxw hY
dieAw kpwh sMqoKu sUqu jqu gMFI squ vtu ] iehdw kwhdw AiDAws krdI hYN bIbI Pyr ieh
eyhu jnyaU jIA kw heI q pwfy Gqu ] iCnBMgr hY, nhIN pqw -
nw eyhu qutY n mlu lgY nw eyhu jlY n jwie ] nh bwirk nh jobnY nh ibrDI kCu bMDu ]
DMnu su mwxs nwnkw jo gil cly pwie ] Eh byrw nh bUJIAY jau Awie prY jm PMDu ]
AMg - 471 AMg - 254

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


20
PMDw kdoN gl 'c pY jwvy[ kihMdI drvyS sweIN! kMD Aqy pvn dw QMbw id`qw hoieAw hY[ swh c`ly qW
ieh aupdyS ie`Qy nw dy[ ieh aupdyS qUM Awpxy iksy kwiem hY jy swh AV jwvy qW dVMm igrdI hY[ Awh
murIdW 'c jw ky dyeIN[ auh suxngy[ jo suxdw nw ipMjry nUM kihMdw mYN hW[ bVw BwrI BulyKw ipAw hoieAw
hovy, auhnUM nhIN g`l d`sIdI huMdI[ jwh, qUM Awpxw hY bMdy nUM[ bMidAW nUM swirAW nUM ipAw hoieAw hY[
kMm kr, AsIN Awpxw krdy hW[ PrId jI cly gey, koeI kihMdw hY ik mYN kwlw hW, mYN gorw hW, mYN AmIr
smW bIq igAw bVw[ AKIr kI dyKdy ny ik ie`k hW, mYN grIb hW, mYN ies qrHW dw hW, mYN ies qrHW
srIr dy kuC h`f, CwqI dy auprly tu`ty hoey, JwVW dw hW[ bVw Bwrw BulyKw ipAw hoieAw[ mhwrwj kihMdy,
iv`c pey ny qy auhdy iv`c b`cy cuMJW k`F-k`F ky bwhr soicAw qW kr ieh pMj q`q dw Awtw guMinAw hoieAw,
nUM dyK rhy ny A~KW iv`coN[ AwlHxw ipAw hoieAw hY im`tI guMnI hoeI hY, im`tI Pu`lI hoeI hY, hor ieh kuC
auhdy iv`c[ bwbw PrId jI auQy bYT ky AMqr iDAwn nhIN hY, im`tI dy nwl vDI hoeI hY[ kxk KWdw hYN
hoey, swmHxy vysvw dw srIr Aw igAw[ EhI idn Aw ik`QoN AwauNdI hY, im`tI 'coN AwauNdI hY[ Pl KWdw hYN
igAw, jd Awp ny ikhw sI ik bIbI! dyh dw mwx ik`QoN AwauNdy ny, im`tI 'coN AwauNdy ny[ du`D pINdw hY
nw kr[ ieh kuC nhIN qy aus ny bVy rohb nwl ik`QoN AwauNdw hY? cwrw KWdy ny fMgr, aunHW qoN du`D
ikhw sI, PkIr sWeI! qUM Awpxw kMm kr, AsIN Awpxw bxdw hY refind ho ky AwauNdw hY[ EhI Gwh-PUs ijhVw
kr rhy hW[ hY, jy qYnUM Kwx nUM iml jwvy is`Dw qyry hzm nhIN
huMdw, lyikn vwihgurU ny ik`fI v`fI kudrq krI hY ik
isjdw kIqw Awp ny, murIdW ny puiCAw, bwbw
pSU KWdy ny[ Pyr auh pSU qyry nwloN ikMny cMgy ny[ Pyr
jI! ieh gYbI Byq dw swnUM vI kuC Byq idE[ swnUM
aus Gws PUs dw du`D bxwauNdy ny[ auh du`D qUM pINdw
vI pqw l`gy, Awp ny isjdw kIqw hY, AMjlI kIqI
hYN[ auh vI im`tI dy iv`coN hI AwauNdw hY[ im`tI 'coN
hY, kI kwrn hY[ kihMdy kudrq dyKI hY AsIN[ kudrq
hI im`tI vDdI qurI jWdI hY, idnoN idn[ kihMdy, pMj
nUM dyK ky isjdw krdy hW[ kihMdy ieh Esy bIbI dw
q`q ny, 25 pRwikRqIAW ny, pMj pRwx ny iehdy 'c, pMj
srIr hY, iksy Awdr nwl iesnUM dPnwieAw nhIN sI
pRwx ny iehdy 'c, mn hY ic`q hY, bu`D hY qy mYN Bwv
igAw[ bt-idlI dy nwl dPnwieAw qy jwnvrW ny
hY[ Awh srIr dy v`Kry-v`Kry purjy ny[ jy qW iehdy
k`F leIAW[ Awh iehdw DV qy grdn dw auprlw
iv`c hI hYN qW qUM kuC vI nhIN hYN[ jy iehdy iv`c
ih`sw JwVW iv`c PisAw ipAw hY[ iehdy 'c AwlHxw
ie`k Awqm vsqU hY auhdw qYnUM pqw l`g igAw qW qUM
pw ilAw iksy pMCI ny[ auh A`KW ijhdy iv`c zrw ku
pUjnIk hYN[ ij`Qy crn DryNgw, auh crn DUV rog dUr
motw ijhVw surmw sI sih nhIN sI skI, kihMdI sI
krygI[ b`uDI dI mYl dUr krygI, pRmySr nwl ipAwr
myrI A`K dy iv`coN pwxI c`l ky kjly dI Dwr Krwb
lwvygI[ aus srIr dy iv`c nyqr ijhVy ny auh TMF
kr id`qI[ Awh dyKo hux kIhnUM khygI ieh[ aus
pw dyxgy, jdoN dyKyNgw[ aunHW SkqI hoeygI, auh idRStI
vyly Awp ny ies Bwv dy nwl Sbd aucwirAw -
krky rog myt deygw[
Dwrnw - ijhVIAW k`jl ryK nw sI sihMdIAW,
pMCIAW ny pw ley AwlHxy[ gurU nwnk pwqSwh T`gW dy ipMf Tihr jWdy ny[
PrIdw ijn@ loiex jgu moihAw sy loiex mY ifTu ] syvw nhIN krdy, mwrn dIAW ivauNqW krdy ny[ mhwrwj
kjl ryK n shidAw sy pMKI sUie bihTu ] swrI rwq kIrqn krI gey[ AMimRq vyly auTy ieSnwn
AMg - 1378 kirAw Awp ny, Pyr kIrqn SurU kr id`qw, Awsw jI
koeI vkq sI k`jl dI ryK nhIN sI sih dI vwr, auh pwpI pihlI rwq dy AMdr ivauNqW bxweI
skIAW[ hux kIhnUM khygI ieh, kIhnUM mwrygI, hMtr gey, dUsrI rwq dy AMdr sON gey[ ikauNik pwp krn
ik`QoN ilAweygI[ so dyh AiDAws JUTI cIz hY, bMdw vwly nUM hmySW nINd ipClI rwq AweygI[
Bu`l dy nwl ies dyh nUM sB kuC mMnIN bYTw hY[ ieh bury kwm kau aUiT KloieAw ]
hY kI? pMj q`q dI ie`k mSIn bxweI hoeI hY[ iehdy nwm kI bylw pY pY soieAw ] AMg - 738
iv`c ie`k pMCI rihMdw hY - auhdy vwsqy[ cMigAweˆØI Awlku kry buirAweˆØI hoie syru ]
jl kI BIiq pvn kw QMBw rkq buMd kw gwrw ] AMg - 518
hwf mws nwVˆØI ko ipMjru pMKI bsY ibcwrw ] buirAW kMmW nUM Syr vrgw ierwdw kr lYNdw hY[
AMg- 659 mhwrwj smwpqI krky kIrqn dI qur pey, mrdwnw
gwrw guMn ilAw rkq dw qy bUMd dw, jl dI kihMdw, mhwrwj ieh jwgy hI nhIN[ mhwrwj kihMdy,

'Awqm mwrg' 21 nvMbr, 2011


mwVy BwgW vwly ny[ dUroN hI Awvwz id`qI ik Tihr jwE hux jwieE nw,
auQy qW DoKw dy Awey, hux nhIN quhwnUM jwx idMdy,
kihMdw, Pyr kIrqn kIhny suixAw hY?
mhwrwj cu`p krky KVH gey[ mrdwnw kihMdw, mhwrwj!
mhwrwj kihMdy, drKqW ny, pMCIAW ny, ij`Qy-ij`Qy AwpW vI iqMn jxy hW, qkVy hW ienHW nwloN[ pMjwbI
vI kIrqn dI Awvwz geI hY, ienHW swirAW dw auDwr srIr vYsy vI qkVw hud M w hY beI kuC h`QW pweI krIey?
ho jwxw hY ieh qwsIr hY gurU dI bwxI dy AMdr[ mhwrwj kihMdy, nw mrdwinAW! krqwr dy rMg dyK[
psU pryq mugD kau qwry pwhn pwir auqwrY ] AwpW nUM kuC krn dI loV nhIN[
AMg - 802 jh pyKau qh hjUir dUir kqhu n jweI ]
mUrKW dw auDr krdI hY, pRyqW dw auDwr krdI riv rihAw srbqR mY mn sdw iDAweI ] 1 ]
hY - eIq aUq nhI bICuVY so sMgI gnIAY ]
guru nwnku ijn suixAw pyiKAw ibnis jwie jo inmK mih so Alp suKu BnIAY ]
sy iPir grBwis n pirAw ry ] AMg - 612 pRiqpwlY AipAwau dyie kCu aUn n hoeI ]
swis swis sMmwlqw myrw pRBu soeI ] AMg- 677
grBws 'c nhIN AwauNdw ijhny gurU dy mu`K qoN
bwxI srvx kr leI[ kihMdy, auh qW sws sMBwldw hY, Awpxy nwl hY
mrdwinAW[ inrBau nUM jpx vwlw inrBau hoieAw krdw
so ies qrHW mhwrwj kihMd,y BweI! Awh vwqwvrx hY[ fr ik`QoN AwauNdw hY -
'c clI geI bwxI[ ieh Sbd kdy mirAw nhIN krdw,
inrBau sMig qumwrY bsqy
Sbd sdw-sdw jIauNdw rihMdw hY[ sB cIzW mr jWdIAw iehu frnu khw qy AwieAw ] AMg - 206
ny, Sbd nhIN mirAw krdw[ ies Sbd ny bRihmMfW 'c
krqwr dI Xwd iv`c rih[
PYlxw hY, ie`Qy hI nhIN PYlxw AYs DrqI 'qy[ kroVW
bRihmMfW 'c jwxw hY ies lihr ny, ij`Q-y ij`Qy dI lMGdI nyVy Aw gey[
jwxI hY auQy SWqI pYNdI jwxI hY[ kihMdy, qusIN DoKw dy ky Aw gey[
mhwrwj! ienHW T`gW ny vI suxI hY? ienHW dw vI
mhwrwj kihMdy, DoKw dy ky nhIN Awey, qusIN su`qy
auDwr ho jweygw?
pey sI[ qusIN hI sON gey, AsIN qW jwgdy rhy hW[ qusIN
mhwrwj kihMdy hW, bwxI bIjI hoeI ibrQI nhIN nw hrI dw js suixAw hY[ d`so kI g`l hY?
jWdI, ihrdy 'c jweygI[ auQy jw ky Awpxw kMm SurU kihMdy, AsIN quhwnUM mwrnw hY?
krygI, pwpW nUM dUr krygI[
BrIAY miq pwpw kY sMig ] kihMdy, bVI KuSI nwl mwr idE[ pr ie`k g`l
Ehu DopY nwvY kY rMig ] AMg - 4 swfI vI sux lE, jy swnUM mwr ky ie`Qy sùt id`qw[ ieh
rsqw vgdw hY, jy iksy srkwrI bMdy ny dyK ilAw qW
nwm ny Doxw hY, bwxI ny pwpW nUM Doxw hY ihrdw
quhwfw ipMf GyirAw jweygw[ ku`t mwr hoeygI qusIN mMn
inrml krnw hY[ AwpW bIj pw c`ly hW mrdwinAW[ cwhy
jwxw hY[ iehdy bcx dw vI swDn soc,o mwr qW idENgy?
jwgdy ny cwhy su`qy pey ny, AMdr cilAw igAw ienHW dy
c`l c`lIey hux[ kihMdy, auh qUM d`s dy[
mhwrwj qur pYNdy ny, ip`CoN jwg AwauNdI hY[ kihMdy, AOh dyK ikMnIAW l`kVW dw Fyr hY, mwr
aubwsIAW lYNdy ny, Xwd AwieAw ik ik`Dr cly gey rwq ky swnUM ienHW auqy r`K dyxw[ kihMd,y A`g ik`QNo ilAweIey?
vwly[ lY beI, ckmw dy gey[ dUjw kihMdw, auh qW kihMdy AOh dyKo, isvw mcdw swmHxy[
jwdUgr sI[ qIjw kihMdw, jdoN mYN aunHW dy nyqrW v`l
JwikAw mYnUM kuC hoieAw, A`j pihlI vwrI mYN dyiKAw[ idRStI kr id`qI[
mYN qW kdy nhIN firAw iksy qoN[ koeI AMdr fr ijhw kihMdy, lY beI qusIN rok ky r`iKE, do jWdy hW
pYdw ho igAw[ auh kihMdy g`lW C`fo, hux c`l ky pihlW AsIN[ do cly gey[ jw ky kI dyKdy ny bVy hI iBAwnk
aunHW nUM Gyr ky ilAwE[ so A`T d`s muMfy qur pey, brCy iksm dy ijhVy dyKy hI nhIN mnu`K vrgy kuC KVHy ny
moiFAW 'qy ny, gMfwsIAW DrIAW hoeIAW ny, dOVy jWdy ny, qy dUijAW dy nwl KVHy ny[ dUijAW dy nwl JgVw kr
Kurw d`bI jWdy ny, ik`Dr gey[ AgWhW jw ky Pyr Kurw rhy ny qy ie`k PiVAw hoieAw hY iv`c[ auh sihikAw
dyKdy ny Pyr nzr Aw jWdw hY[ E ingHw 'c pY gey, hoieAw hY, bhuq sihm iv`c ipAw hoieAw hY[ ieh vI

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


22
KVH ky dyKx l`g gey qy Awps iv`c JgV pey[ kol pwqSwh! ngr iv`c vI hux c`lo, aunHW dw vI
hoey kihMdy beI qusIN JgVdy ikauN ho? quhwnUM dyK ky auDwr kro[ aunHW nUM vI SWqI dyvo[
qW fr lgdw hY ienHW nUM dyK ky nhIN lgdw[ pqw mhwrwj gey, jw ky Su`B m`q id`qI[
nhIN ikhVI dunIAW dy qusIN bMdy EN, AsIN qW dyKy
nhIN AYho ijhy[ so ijsny pCwx ilAw, Awpxy Awqm srUp nUM;
Awpxy prwqm srUp nUM ijhVw ik ihrdy iv`c hI vsdw
auh kihMdy, pRymIE! JgVw swfw ieh hY ik ieh hY[ auh kihMdy dyh swrI piv`qr hY, nhIN qW Pyr
mhWpwpI sI swnUM hukm id`qw Drmrwj ny drgwh 'coN- ieh dyh kI hY, gMd mMd dw QYlw hY[ koeI garbege
Drm rwie no hukmu hY bih scw Drmu bIcwir ] bag r`iKAw hovy, cwhy l`kVI dw hovy, cwhy plwsitk
dUjY Bwie dustu Awqmw Ehu qyrI srkwr ] dw hovy, cwhy kwgz dw hovy[ auhdy 'c b`icAW dw
AMg - 38 mlmUqr pweI jwE, sohxw hovy bhuq, aupr rySm dw
ieh duSt purS sI iehnUM lYx vwsqy Awey hW, k`pVw lpyitAw hovy[ aupr paint bhuq hI vDIAw
swnUM jmdUq kihMdy ny, qusIN nhIN kdy swfw nwauN kirAw hovy[ auhnUM Aglw h`Q nhIN lwauNdw[ jy koeI
suixAw[ quhwnUM vI AsIN lY ky jwxw hY, kr lE pwp khy ik iehnUM h`Q lw dy[ khygw mYN nhIN lwauxw iehnUM
ijMny krny ny[ h`Q[ ieh qW gMdI cIz hY, gMd mMd hY iehdy iv`c[
kihMdy, Pyr hux rOlw kI pY igAw[ mhwrwj kihMdy, qUM vI soicAw hY ik qyry AMdr
auh kihMdy, iehdy pwp swry hI JV gey[ kI hY? AYs qrHW dsdy ny pVHo swry -
Dwrnw - gMd mMd hY vlyitAw iv`c cMm dy,
kihMdy, kwhdy nwl?
dyhI dw gumwn nw krIN[
kihMdy, gurU nwnk ny idRStI kr id`qI iehdy puqrI qyrI ibiD kir QwtI ] AMg - 374
aupr[
Awh ijhVw qyrw srIr hY ieh bVy FMg dy nwl
kihMdy, auh kOx hY ijhdI idRStI krn dy nwl, pRmySr ny, bVy hI qrIky dy nwl iehdI Qwpnw krI[
swry hI pwp JV gey[ pMj q`q pwey, 25 pRwikRqIAW dy nwl iek`lI-ie`klI nUM
kihMdy, auh hY ijhnUM mwr ky qusIN A`g dy nwl pMj-pMj pRwikRqIAW l`gIAW hoeIAW ny, A`KW bxweIAW
jwlxw hY aus iv`c[ qyj 1/2 A`Dw, bwkI cwr 1/8, 1/8, 1/8, 1/8; zubwn
bxweI hY iehdy iv`c pwxI 1/2 bwkI 18; kMn bxwey
kihMdy, hYN auh hY? ny AkwS A`Dw qy bwkI dy q`q A`TvW-A`TvW ih`sw; iesy
kihMd,y BoilE! ie`k ingHw kr dyv,y quhwnUM swry ipMf qrHW nwiskw sugMDI vwlI cIz bxweI hY kihMdy, auhdy
nUM Kwk bxw dyvy[ auh swrIAW SkqIAW dw mwlk huMdw 'c im`tI hYgI A`DI qy bwkI cwr q`q, 1/8, 1/8; sprS
hoieAw, mnu`KW vWgx vrq irhw hY[ jwE jw ky crn bxwieAw hY hvw iehdy 'c A`DI qy bwkI dy q`q[
Srn lE auhdI[ ikauN pwp hor krdy EN? pihly hI iehdw Awtw guMn-guMn ky pMj igAwn ieMdry qy qmo gux
bhuq ny[ bKSwE jw ky pwp[ AMs dy nwl pMj krm ieMdry bxwey[ Pyr iehdy 'c pMj
vital forces r`KIAW, ijnHW nUM pMj pRwx kihMdy ny; pRwx,
dUroN hI hwkW mwrdy ny ik dyiKE, mwirE nw-
Apwn, audwn, smwn, aupwn; ieh v`Krw-v`Krw kMm
mwirE nw, swfI g`l suxo[ nyVy cly gey, lMmy pY gey[
krdy ny[ Awh ijhVI DONkxI ijhI l`gI hoeI hY ijhnUM
au~cI-au~cI roNdy ny kihMdy ny ik qUM koeI pUrw Aw igAw[
PyPVw kihMdy ny ieh hvw bwhr nUM k`F idMdw hY qy
auh kihMdy quhwnUM kI ho igAw? swnUM vI d`so[ kihMdy,
AMdr nUM iK`c lYNdw[ ijs idn bMd ho jwxw hY kihMdy
d`sxw kI hY jW qW swfI g`l s`cI mMn lE[ kihMdy
pRwx inkl gey[ ie`k pRwx hY ijhVw idl nUM hr vkq
Pyr AsIN d`s idMdy hW[
clwauNdw hY[ ie`k pRwx hY ijhVw imhdy iv`c kMm krdw
kihMdy d`so qW shI? hY, ie`k auh hY ijhVw swFy kroV dyhI dy romW iv`coN
swrI g`l d`sI, kihMdy crn PV lE[ mhwrwj hr vkq mYl bwhr k`Fdw hY[ nhw ky Aw jwE, QoVHI
dI idRStI pY geI swirAW 'qy[ ikRpw idRStI[ pwp JV dyr bwAd, h`Q dy p`uTy pwsy jIB lw ky dyKo, slUxw
gey, crn PV ley[ ho jWdw hY[ ikauNik mYl k`F id`qI AMdroN[ hr vkq
k`Fdw rihMdw hY, swFy iqMn kroV rom[ ie`k smwn pRwx

'Awqm mwrg' 23 nvMbr, 2011


hY ijhVw iehdI qwpmwn nUM kwiem r`Kdw hY, swFy Avr vsqu quJ pwih Amwn ] AMg - 374
98 ifgrI[ bVI ivauNq dy nwl bxweI hY[ kihMdy, k`cw iqMn syr, p`kw lw lE, cwhy pwxI lw lE,
bilhwr jWdy hW auhdI Swn qoN ijhny ieh bxwieAw du`D lw lE, l`sI lw lE, dhIN lw lE, sbzI lw
qy A`fo-A`f h`fIAW dy joV joVy jugq dy nwl qy sPweI lE kihMdy iqMn syr dI Kurwk hY qyrI swrI[ bwkI
krI peI hY[ auproN dyKx nUM AYnw vDIAW lgdw hY ik ijhVw qUM AYnw joVIN iPrdw hYN bYNk 'c ikMnw ruipAw
AwdmI BulyKw KWdw hY, BulyKw pw ky glq igrdw hY, hY? kihMdw jI myrw qW pMjwh l`K hY[ kihMdy Amwnq
hyTW igrdw hY - r`KIN bYTw hYN[ vwDU dw r`KIN bYTw hYN[
pwpI hIAY mY kwmu bswie ] dmVw iqsIkw jo KrcY Ar Kwie]
mnu cMclu Xw qy gihE n jwie ] 1 ] rhwau ] dyvY idlwvY rjwvY Kudwie]
jogI jMgm Aru sMinAws ] hoqw n rwKY Akylw n Kwie]
sB hI pir fwrI ieh Pws ] AMg - 1186 qhkIk idldwnI vhI iBSq jwie] nsIhqnwmw
mwVI ibrqI Dwrn krdw hY[ kwm vwSnw 'c Aw bhuqw id`qw hY, vMf dy[ syvw kr dy[ grIbW v`l
ky dyKdw nhIN nIqI qy AnIqI kI hY[ so mhwrwj dyK ijnHW kol iek dmVw nhIN hY[ ibmwr hoey iPrdy
PurmwauNdy ny ik dyK qW shI - ny, dvweI imldI nhIN[ dy dy dvweI vwsqy[ qyrI nykI
puqrI qyrI ibiD kir QwtI ] PYlygI, ikauN PYlygI ikauN PYlygI? qYnUM pqw nhIN aus
jwnu siq kir hoiegI mwtI ] AMg - 374 pYsy dI dvweI iksnUM geI hY[ jy pqw l`g jwvy -
bVy qrIky dy nwl bxweI hY, iehdw mwx krdw hYN[ qIrQ brq Aru dwn kir mn mY DrY gumwnu ]
nwnk inhPlu jwq iqh ijau kuMcr iesnwnu ]
clq kq tyFy tyFy tyFy ]
AMg - 1428
Asiq crm ibstw ky mUMdy durgMD hI ky byFy ]
AMg - 1124 pqw l`g igAw ik Plwxy ividAwrQI dy mYN pYsy
id`qy ny, lY myrI koTI AwauNdw hI nhIN auh[ pY igAw
kI hY qyry kol? jy nHwvY QoVHI dy bwAd dyK lY,
nw aultw iptxw, dwn dy ky[ klw, rwg, dvYS mn 'c
nwlidAW nUM n`k bMd krnw pY jweygw[ AYnI bdbU
jwg peI, kirAw qW nyk kMm sI pr eys krky jwg
inkldI hY AMdroN[ do idn nw nhw, k`pVy vI mYly[
peI ik hux myrw DMnvwd nhIN krn AwauNdw[ isAwxy
k`pVw l`g jWdw hY, sukwieAw nw jwvy, swrw Gr bdbU
kihMdy, nykI kr dirAw myN fwl[ Bu`l jwh nykI krky
nwl Br jweygw[ AYnI durgMDI hY qyry 'c[ pwaUfr lwauNdw
ik kIhdy kol jWdI hY[ kIhdy vwsqy krdw hYN, pu`C
hYN kdy spryAW krdw hY[ Pyr nwhuMdw hYN, iehdw mwx
nw[ ieh Pyr sPl huMdI hY nhIN qW nhIN huMdI[ qYnUM
krdw hYN qUM? iehdw mwx nw kr pRymIAW[ iehny qW
vwihgurU ny vwDU id`qw hY, dy dy grIbW vwsqy[ bwkI qW
im`tI bx jwxw hY[ iehdy iv`c ie`k cIz hY ijhdy
Amwnq hY qyry kol[ qUM Awpxy Awp nUM[
krky ieh auqm hY, auh Awqm vsqU hY[ jy qW qUM
auhnUM bu`J ilAw qW, qW qUM ies kwrKwny 'c rihx dw ibstw Asq rkqu pryty cwm ] AMg - 374
Pl pRwpq kr ilAw[ jy nw bu`iJAw qW pRymIAW! ij`Qy ibStw hY, h`fIAW ny, mws hY, im`J hY, ipSwb
l`KW vwrI igAw hYN, kroVW vwrI igAw hYN Pyr bwzI hwr vgYrw hY, hr ieMdRy 'coN mYl inkldI hY, kihMdy iehdw
ky cilAw jweyNgw[ mUl sMBwl - gumwn r`Kdw hYN -
mUlu smwlhu Acyq gvwrw ] iesu aUpir ly rwiKE gumwn ] 3 ]
ieqny kau qum@ ikAw grby ] AMg- 374 eyk vsqu bUJih qw hovih pwk ]
iehdy iv`c mYl hY Awqmw[ qUM jIv Awqmw bixAw ibnu bUJy qUM sdw nwpwk ] AMg - 374
hoieAw hYN, jIv nUM aufw dy, Awqmw bx jw[ pr ieh jy qUM bu`Jdw nhIN pRymIAW, qW qUM pwk nhIN hYN,
AYs qrHW bx nhIN hoxw - nwpwk hYN[
eyko eyku khY sBu koeI haumY grbu ivAwpY ] khu nwnk gur kau kurbwnu ]
AMg - 930 ijs qy pweIAY hir purKu sujwnu ] AMg - 374
jdoN q`k pUrw gurU nhIN imldw, haumY dw nwS nhIN iml lY pUry murSd nUM[ bwxI kmw lY gurU dI,
hoxw[ aus mUl nUM sMBwlx dw Xqn kr ik mYnUM pqw Sbd nUM ihrdy 'c vsw lY gurU gRQ M swihb dy nUM ikauNik
l`g jwvy myry mUl dw mYN kOx hW[ mn nhIN mMndw[ ijMnW icr mn nhIN mMndw, EnW icr
qIin syr kw idhwVI imhmwnu ] gurU nwl sWJ nhIN pYNdI[ jy gurU dy auqy inhcw Aw

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


24
jwvy pUrw inhcw ik ieh qW vwihgurU jI gurU gRMQ ij`Qy AslI cIz peI hY auh gupq hY[ auhnUM bjr
swihb jI iv`c boldy ny[ Pyr vwihgurU nUM imlx dI kpwt Awsw, AMdS y w, AigAwn dy jVHy hoey ny[ Pyr Kuld
H y
hI hovy cwh AMdr, Pyr qW ie`k-ie`k A`Kr AMdr ikvyN ny? kihMdy cwbI lY lY gurU qoN[ nwm lY, Sbd lY
bYTdw cilAw jweygw[ myrw rwm hY Awh cwhuMdw hY[ lY, mMqr lY lY[ auhdw jwp kr[ qr`kI kr hOlI-hOlI[
kurbwnI dyxI pYNdI hY, mYN mrdI hY iehdy nwl Pyr Pyr ieh drvwzw KulH jweygw[ jdoN KulH igAw, inSwnI
iml jweygw[ so ies qrHW mhwrwj kihMdy kwhdw qUM hY mhwrwj ik AYvyN hI bwqW ny? kihMdy, jdoN drvwzw
krdw hYN pRymIAW[ iehnUM soc, dyh AiDAws dy iv`c KulH igAw, ijs QW 'qy jweIey[ aus QW dI Awvwz auQy
nw rih[ dyh AiDAws ny hI qYnUM duKI kirAw hoieAw suxdI hY, aus QW dw mMqr auQy suixAw krdw hY[
hY, smJ[ kihx l`gy auQy gurU dw Sbd suxdw hY[ ikhVw Sbd?
Dwrnw - qyrI dyhI ny Kwk bx jwxw, iehdy bwry auQy phuMc ky hI pqw lgdw hY[ Pyr gurU
ijs dw gumwn krdYN[ gRMQ swihb jI ivcoN Sbd l`B jWdw hY, ijhVw suxnw
kwhy ry nr grbu krq hhu ibnis jwie JUTI dyhI ] hY auQy[ Awqm icMqn huMdw hY auQy, bRhm icMqn huMdw
AMg - 692 hY[ hux hnHyrw nhIN rih igAw, pRkwS hI pRkwS ho
kbIrw DUir skyil kY purIAw bWDI dyh ] igAw[ mn dIAW A`KW nwl dyKx vwlw pRkwS ho igAw,
idvs cwir ko pyKnw AMiq Kyh kI Kyh ] bu`DI dIAW A`KW qW Awh sUrj, cMd dy pRkwS nUM
AMg - 1374 dyKdIAW ny qy AMdrlIAW jo srIr dIAW A`KW ny auh
kihMdy iehny qW Kyh bx jwxw hY pRymIAW[ iehdw iehnUM dyKdIAW ny[ jo AnuBv dIAW A`KW ny auh hor
mwx nw kr[ kihMdy - cwnxw hY[ AYs cwnxy nwl nhIN auh imldw[ auh
auqy ic`ty pocy nwl poicAw munwrw sohxw[ igAwn dw pRkwS huMdw hY, pRq`K cIz idsx l`g jWdI
AMdr lhU pwk ml mUq pr gMdw hY[ hY[ idsdw kI hY? 'sB mih eyku vrqdw ijin Awpy
rcn rcweI ]' 'vwhu vwhu scy pwiqswh qU scI nweI
bVw sohxw pocw hY, iksy dw iksy qrHW dw, iksy
] ' kihMdy ieh cIz srIr 'c vsdI hY -
dw iksy qrHW dw[ swFy iqMn h`Q dw munwrw poicAw hY[
iehu srIru sBu Drmu hY
bMdw ausdw ho ky kry bMdgI,
ijsu AMdir scy kI ivic joiq ]
qW bMdw cMgw[
guhj rqn ivic luik rhy
bMdgI qoN ibnW bMdw gMdy qoN vI gMdw[
koeI gurmuiK syvku kFY Koiq ] AMg - 309
iehdw mwx krdw hY? iehdw mwx nhIN hoieAw
vwihgurU vsdw hY iehdy AMdr[ AsIN dyiKAw hY
krdw[ so ies qrHW dy nwl gurU nwnk pwqSwh! kihx
swnUM qW rqn cwhIdw hY[ mhwrwj kihMdy qyry AMdr AYho
l`gy ik jy qW pCwx kr leI qW, qW pRymIAW qUM ij`q
ijhw rqn luikAw ipAw hY ijhnUM Awqm pdwrQ kihMdy
igAw[ jy dyh AiDAws dy iv`c rih igAw, qW hwr
ny, nwm kihMdy ny[ ijhdw mu`l koeI nhIN jwxdw[
ky bwzI ie`QoN jweyNgw, ikauNik ieh dyh ijs qrHW gMdI
hY, auQy auqm qoN vI auqm mhwrwj ny ilKI hY[ qW sweI nwmu Amolu kIm n koeI jwxdo ]
ilKI hY ik iehdy AMdr auh cIz rihMdI hY, pRgt ijnw Bwg mQwih sy nwnk hir rMgu mwxdo ]
ho jWdI hY ijhVI iksy dyhI 'c nhIN huMdI[ nr AMg - 81
nau iniD AMimRqu pRB kw nwmu ]
nrwiexI dyh vI iesnUM ies qrHW dy nwl Purmwn kIqw
dyhI mih ies kw ibsRwmu ]
hY -
suMn smwiD Anhq qh nwd ]
Dwrnw - joq hrI dI, eys dyhI iv`c vsdI hY[ khnu n jweI Acrj ibsmwd ]
nau drvwjy kwieAw kotu hY dsvY gupqu rKIjY ] iqin dyiKAw ijsu Awip idKwey ]
bjr kpwt n KulnI gur sbid KulIjY ] nwnk iqsu jn soJI pwey ] AMg- 293
Anhd vwjy Duin vjdy gur sbid suxIjY ] ijhnuM idKw idMdw hY auhnUM Pyr rqn AMdr nzr
iqqu Gt AMqir cwnxw kir Bgiq imlIjY ] AwauNdw hY, ijhdw koeI mu`l nhIN[ mhwrwj kihMdy
sB mih eyku vrqdw ijin Awpy rcn rcweI ] guhj rqn ivic luik rhy
AMg - 954 koeI gurmuiK syvku kFY Koiq ] AMg- 309
vwhu vwhu scy pwiqswh qU scI nweI ] AMg - 947
ivcwr kr-kr ky aus rqn q`k koeI gurmuK gurU
mhwrwj kihMdy iehdy iv`c nON drvwzy ny qy dsvW dI mdd nwl phuMc jWdw hY[ Pyr nzr kI AwauNdw hY,

'Awqm mwrg' 25 nvMbr, 2011


jdoN rqn iml jwvy[ kihMdy Awh ingHw bdl jWdI hY mhwrwj kihMdy mMn lY, mMn lY, qYnUM v`fI pdvI pRwpq
iehdy 'c qW huMdw hY, Plwx isauN, Plwxw, auh swfw ho jweygI[
vYrI, Plwxw Drm, Plwxw bMdw; kihMdy auQy nhIN ieh Dwrnw - pwvY moK duAwr jy mMn mn jwie[
nzr AwauNdw[ mhwrwj kihMdy auQy nzr AwauNdw -
mMnY pwvih moKu duAwru ] mMnY prvwrY swDwru ] mMnY
sBu Awqm rwmu pCwixAw qrY qwry guru isK ] mMnY nwnk Bvih n iBK ]AYsw
qW ieku rivAw ieko Eiq poiq ] nwmu inrMjnu hoie ] jy ko mMin jwxY min koie ]
ieku dyiKAw ieku mMinAw AMg - 3
ieko suixAw sRvx sroiq ]
jn nwnk nwmu slwih qU scu scy qyrI hoiq ]
Pyr mhwrwj kihMdy, auhdI gqI nhIN khI jWdI[
AMg- 309 mMny kI giq khI n jwie ]
swirAW dy AMdr ie`ko vwihgurU dI joq[ jy ko khY ipCY pCuqwie ] AMg - 3
mMn lE ies g`l nUM[
Awh srIr dy AMdr vwihgurU vsdw hY[
kwieAw hir mMdru hir Awip svwry ]
kwieAw AMdir Awpy vsY AlKu n liKAw jweI ] iqsu ivic hir jIau vsY murwry ] AMg - 1059
mnmuKu mugDu bUJY nwhI bwhir Bwlix jweI ]
AMg - 754
AsIN kdy kihMdy hW ik myry AMdr vwihgurU vsdw
hY[ qyry vI vsdw hY[ swirAW dI kwieAw dy iv`c vsdw
auh qW swry sùKW dw dwqw qyry AMdr bYTw hY[ mn hY, koeI vI aus qoN bwhr nhIN hYgw[
dy ip`Cy l`gx vwlw mUrK kihMdy g`l nUM bùJ nhIN irhw[
gur kY sbid vxjin vwpwrI
kwieAw kotu hY Awkwrw ] ndrI Awip imlwiedw ] AMg - 1059
mwieAw mohu psirAw pwswrw ]
ibnu sbdY BsmY kI FyrI KyhU Kyh rlwiedw ] 2 ] gurU dw Sbd lY ky ijhVy Pyr nwm dy vpwrI ny
kwieAw kMcn kotu Apwrw ] AMg - 1059 auh vxj krdy ny[ jdoN vpwr krWgy s`c dw, Pyr ndr
dw ikRSmw vrqdw hY auQy[ bKiSS dw, krm dw, Pyr
ijhdw pwrwvwr nhIN nw Sbd dw pwieAw jWdw,
Awpxy nwl imlw ilAw krdw hY[ Pyr Eq poq ho ky
bRhm dw, vwihgurU dw Awqmw dw[ auh qyry AMdr rivAw
ie`ko hI ho jWdw hY[ Pyr mYN qUM nhIN rihMdw[ -
hoieAw hY[
kbIr qUM qUM krqw qU hUAw muJ mih rhw n hUM ]
gurmuiK gwvY sdw gux swcy
jb Awpw pr kw imit gieAw jq dyKau qq qU ]
imil pRIqm suKu pwiedw ] 3 ]
AMg - 1375
kwieAw hir mMdru hir Awip svwry ] AMg - 1059
jb hm hoqy qb qU nwhI Ab qUhI mY nwhI ]
kihMdy hrI dw mMdr dunIAW JgVdI hY[ Awh Anl Agm jYsy lhir mie EdiD
mMdr swfw hY hI, Awh msijd swfI hY jI[ Awh swfw jl kyvl jl mWhI ] AMg - 657
pUjw dw AsQwn hY, JgVdy ny Awps iv`c[ mhwrwj kihMd,y smud
M r dy iv`c lihrW auTdIAW ny, smud M r
kihMdy ijhVw AslI hrI dw mMdr hY auhdy iv`c qUM 'c smwA jWdIAW ny[ jdoN mn mMn igAw Pyr ies qrHW
Srwb pwauNdw hY, mws pwauNdw hYN, inMidAw, cuglIAW ho jWdw hY[ Pyr vwsw ik`Qy imldw hY? kihMdy inj Gr
rKdw, eIrKw, vYr r`Kdw hYN, kpt r`Kdw hY, Cl r`Kdw 'c vwsw iml jWdw hY[ Pyr Awp bwhr nhIN rihMdw,
hYN auh qW qUM gMdw kr id`qw[ iBRSt kirAw ipAw hY bhuq Awrwm vwlw Gr iehdy AMdr hI iml jWdw hY[
qUM[ auhnUM sMvwr pRymIAW[
Gr mih Gru dyKwie dyie so siqguru purKu sujwxu ]
kwieAw hir mMdru hir Awip svwry ] iqsu ivic hir pMc sbd Duinkwr Duin qh bwjY sbdu nIswxu ]
jIau vsY murwry ] gur kY sbid AMg - 1291
vxjin vwpwrI ndrI Awip imlwiedw ]
AMg - 1059 auQy inSwnIAW ny mhwrwj kihMdy? nOAW drW 'c
ienHW A`KW nUM Twk id`qw ik nhIN dyKxw bygwnw rUp[
hux ies qoN izAwdw kI kih dyx gurU swihb[
mMn lYNdy hW AwpW ik r`b rihMdw hY myry iv`c? mMn ky dyK prweIAW cMgIAW, mwvW DIAW BYxW jwxy[
dyK lE jy kdy fr l`igAw[ kdy qotw AwieAw, iblkul dyKxw hI nhIN mwVw, A`KW Twk id`qIAW[
nhIN AwauNdw[ mMn ky dyK lE[ mnw ky dyK lE[ krn n sunY kwhU kI inMdw ] AMg - 274

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


26
kMn Twk id`qy[ rsnw JUT bolx qoN Twk id`qI[ tYlIpYQI cldI hY, ibnW boilAw qoN jvwb Awaux l`g
h`Q mwVw krn qoN Twk id`qy[ pYr mwVy QW jwx qoN jWdw hY[ AMdr kuC icqv lE, AMdroN hI jvwb Awaux
Twk id`qy, jdoN Twk id`qy[ ie`k drvwzw rih igAw l`g jWdw hY[ kihMdw, Awh vI mYN dyiKAw, zubwn bMd
hux auhny EDr nUM ruK kr ilAw[ jd swry drvwzy ho geI[ kihMdw, mYnUM BulyKw pvy ik r`b hI Aw ky
bMd kr id`qy auhny tolHxw hY ik hor vI drvwzw hY? bih igAw ieh qW[ quhwnUM mYN s`c dsdw hW BwvyN mYN
hux q`k qW toilHAw nhIN hY[ Pyr aus drvwzy v`l nUM vYSnv hW mYN gurU nwnk dw ipAwrw nhIN hW[ isrP
cldw hY[ quhwfy qoN mYN suixAw hY ik nwnk sRySt hY[ mYN nhIN
nau dr Twky Dwvqu rhwey ] auhdw ipAwr pwieAw[ pr ijsnUM A`j dyiKAw hY mYN
dsvY inj Gir vwsw pwey ] AM g - 124 sO ivsvy kihMdw hW ik auh gurU nwnk hY[ vIh ivsvy
inj Gr hY dsvw duAwr[ myrw m`q hY ik gurU nwnk hY auh[ dUjw nhIN hY[
kihMdw, AMdroN m`lo-m`lI AwauNdw hY ik r`b Aw igAw
auQy jIA nhIN l`gxw mhwrwj[ DrqI 'qy qy jdoN myrw msqk crnIN l`g igAw, rwjn!
mhwrwj kihMdy, auQy jIA nhIN l`gxw kihMdw hYN mYN bol ky nhIN d`s skdw -
qUM,- khu kbIr gU M g Y gu V u KwieAw
EQY Anhd sbd vjih idnu rwqI pU C y qy ikAw khIAY ] AM g - 334
gu r mqI sbid su x wvixAw ] AM g - 124 kI d`sy, gUMgw guV Kw ky ik kI hY? kihMdy mYN
so ies qrHW dy nwl gurU dI mq dy nwl Sbd nhIN d`s skdw, mYnUM AYnw pqw hY ik myrw qn mn
dI pRwpqI hoeI[ mhwrwj kihMdy do cIzW ny, jy qW TMFw ho igAw[ jldw bldw sI, Brm BulyiKAW 'c
BweI- ipAw sI Awh hux mYnUM hux q`k AYsy suAwd dy Bry
hoey swh Aw rhy ny ik mYN iksy nUM d`s nhIN skdw[
ey k vsqu bU J ih qw ho v ih pwk ]
ieh g`l mYN A`j q`k dyKI nhIN sI[ kihMdy bcn ie`ko
ibnu bU J y qU M sdw nwpwk ] AM g - 374
hI krdy ny pRymIE! ijsny sMswr nUM swijAw hY -
cwhy qW nwpwk rih lE[ gMd mUq dw QYlw bx
sBnw jIAw kw ieku dwqw so mY ivsir n jweI ]
ky, cwhy ies dyhI nUM prm piv`qr kr idE[ ijhdI
AM g - 2
DUVI nUM vI locdy ny qIrQ swry[ kihMdy, swfy 'c iksy
qrIky nwl auf ky vI jy DUV pY jwey, mhwqmw nhIN nw ivswro aus nUM, Xwd r`Ko ausnUM[ Bùlo nw, auhdy
AwauNdy, hvw dy A`gy ArdwsW krdy ny ik AY hvw! qUM iv`c surq r`Ko, Xwd 'c vso[ auhdI hwzrI mihsUs
AwpxI cwl qoN qyz vg[ sMq ij`QoN dI lMG ky jWdy ny kro, iek`lw rwm-rwm, vwihgurU-vwihgurU nw kro -
aus DUVI nUM aufw ky Awpxy iv`c lY Aw[ swfy auqy dI rwm rwm sBu ko khY kihAY rwmu n ho i e ]
lMG jw, swfy pwp Kqm ho jwx[ AsIN jw nhIN skdy, gu r prswdI rwmu min vsY qw Plu pwvY ko i e ]
AsIN jVH qIrQ hW auh jMgm qIrQ ny[ ikauNik mhW AM g - 491
piv`qr ho gey, auhdy 'c pRmySr vsdw hY[ vsdw swfy kihMdy rwm kihx 'c ie`k Byd hY, Ar ie`k
iv`c vI hY pr AsIN B`uly bYTy hW[ ivcwr hY -
so ies qrHW dy nwl vzIr prsrwm vwps cilAw kbIr rwm khn mih By d u hY qw mih ey k u ibcwru
igAw[ kihx l`igAw, rwjn! mYN kI g`l d`sW, mYN bol ] so e I rwmu sBY khih so e I kau q khwr ]
nhIN dsdw[ kih nhIN skdw[ ie`h qW g`l hI hor AM g - 1374
bx geI hY[ kihx l`igAw, pihlW mYN bwg dyiKAw, kihMdy EhI kauqkhwr ho jWdw hY qy EhI pwr
lihlhw kr irhw hY[ AYnI CyqI twhxIAW vI Aw kr idMdw hY[ kihMdy, auQy jw ky swnUM soJI peI hY ik
geIAw, p`qy vI Aw gey[ AYfw ikRSmw? clo quhwfw hwzrI 'c nwm jpIdw hY[ AsIN qW suMny mn nwl jpdy
mn mMn nhIN mMndw[ qusIN kihMdy E ik koeI krwmwqI sI, mn ikqy, srIr ikqy, mUMh 'c zubwn cldI sI[
vI bwg vI hrw kr skdw hY[ Pyr dUjI mYN g`l krdw auhny mihsUs krw id`qw ik qyry Awly duAwly cwroN pwsy
hW ik mYN bVy svwl lY ky igAw sI, Awh pu`CWgw, AMdr ie`ko hI joq hY[ auhdy iv`c grk ho, auhdy
Awh pu`CWgw myrI zubwn bMd ho geI[ kihMdy mYN suixAw iv`c fu`b ky kih 'vwihgurU'[ kihMdy ny hwzrI mihsUs
hY ijhnUM tYlIpYQI kihMdy ny ik AMdroN AMdrIN vI g`l kro, jnm mrn k`t ho jweygw[ vwihgurU nwl ipAwr
ho jWdI hY[ pr A`j q`k nhIN sI mYN AnuBv kirAw[ pwE pRymIEN[ ipAwr nwl vs AwauNdw[. cldw......
mYN g`l krnI PV`k mYnUM jvwb Aw jWdw[ kihMdw auQy

'Awqm mwrg' 27 nvMbr, 2011


ikv kUVY qutY pwil?
sM q virAwm isM G jI
bwnI iv. gu . rU . imSn[
(lVI joVn leI dyKo, AkqUbr AMk, pMnw -)

''mhwrwj, A`j qW mihlW ivc Tihro, k`lH nUM AwieAw ijsnUM ieh s`c mMnI bYTw hY qy iehny svwl
sBw hoeygI; sBw ivc jvwb hoeygw['' kr idqw ik ieh s`cw ik auh s`cw; supnw s`cw hY
jW ijhVI ieh jwgRq hY, ieh s`cI hY[ pr ieh doie
so dUsry idn sBw l`gI[ aus vyly jd ieh b`cw JUTy ny; ieh vI JUTw qy auh vI JUTw[ s`cI AvsQw
pOVIAW cVH irhw hY - isMG duAwr qoN, aus vyly ijMnI qW kUV qoN aupr hY - iqRgux AqIq[ auh s`c lWBy
sBw bYTI sI, swrI h`s peI[ rwjy nUM vI hwsw Aw igAw hY, ieh idRStmwn hY[''
- rwjw jnk nUM, lyikn rok ilAw auhny - srwp dy
idRsitmwn hY slg imQynw] AMg - 1083
fr qoN[ ies b`cy ny jd dyiKAw swirAW nUM, ieh
bnwvtI hwsw h`sx l`g igAw, aunHW nUM icVwaux l`g ieh imiQAw cIz hY, qy ieh hY nhI[
igAw[ aus vyly swirAW ny iSkwieq krI ik dyKo supnw Xy sB jgq hY, Xw qyrw hY iKAwl[
mhwrwj, b`cw ikvyN swnUM icVwA irhw hY, ikvyN dMdIAW jwdUgr Kud hoie qUM, ricAw ieMdRjwl[
icVwauNdw hY[ iehnUM pùCxw cwhIdw hY[ rwjy ny ikhw ik ricAw ieMdRjwl, nhIN idl ies myN dyxw[
bRhmcwrI! ies qrHW qusIN ikauN h`sy hoN ienHW nUM? JUT du`K Ar suK, JUT dyxw qy lYxw[
JUT hrK Ar Sok, JUT jIvx Ar mrnw[
''kihx l`igAw, rwjw! mYN ies krky h`isAw hW jwdU kw hY KylH jgq Xw jwny supnw[
ik qyrI sBw swrI hI mUrKW dI hY[ iek vI bMdw ienHW bwjIgir jYsy bwjI pweI ]
ivc Akl vwlw nhIN hY[ pu`Co qW ienHW nUM ieh ikauN nwnw rUp ByK idKlweI ]
h`sy? mYnUM pqw hY, ieh myry srIr dy ivMg dyK ky h`sy sWgu auqwir QMim@E pwswrw ]
ny ikauNik A`T ivMg myry srIr ivc pYNdy ny[ pr ienHW qb eyko eykMkwrw ] AMg - 736
nUM ieh nhIN pqw ik myrI Awqmw ivc koeI ivMg nhIN jwdUgr ny jwdU dI KylH rc idqI lyikn jdoN bMd
hY[ jy gMny ivc ivMg hox qW gMny dy rs ivc qW koeI krI, aus vyly kI hoieAw? jwdUgr iek`lw hI KVHw hY,
ivMg nhIN hY[ jy gMny ivc ivMg hox qW gMny dy rs koeI cIz nhIN auhdy kol[ so kihx l`igAw, ''ies qrHW
ivc qW koeI ivMg nhIN hoieAw krdw[ so ieh cMm ieh sMswr supnw hY[ rwjn! qyry Xwd hoxw hY, 8-10
idRStI purS ny, mYN qW ies krky h`isAW[ ieh cMm swl pihlW mhWpurSW nwl qUM bcn kirAw sI ik
idR S tI pu r S ny ey Q y bY T y ; AwqmdrSI nhIN hn, mwieAw kI kr skdI hY[ qUM swDU-syvI hox krky qYnUM
cMmdrSI ny['' swry cup
` kr gey[ kihx l`igAw, ''svwl QoVHI ijhI mwieAw idKweI hY, lyikn auhdy ivc qyrI
kro['' so rwjw jnk swmHxy KVHw ho igAw, h`Q bMnH ky prySwnI A`T swl rhI[''
kihx l`igAw, ''mhWpurSo! myrw svwl ieh hY ik ieh
s`cw ik auh s`cw?'' so ies qrHW mhwrwj kihMdy, ieh jgq kI hY -
''ieh koeI svwl hY? ijvyN svwl kirAw hY, EvyN jig jIvnu AYsw supny jYsw..........] AMg - 482
jYsw supnw rYin kw qYsw sMswr]
ijvyN jvwb dyvW? ieh vI JUTw, auh vI JUTw; ieh
idRsitmwn sBu ibnsIAY ikAw lgih gvwr]
vI kUV, auh vI kUV; qs`lI hoeI?''
AMg - 808
''kuC smJ ivc nhIN AwieAw, mhwrwj['' mhwrwj kihx l`gy, ''bu`DUSwh! AsIN JUT dy nwl
''mYN d`sdW quhwnUM[ sBw jno! ies rwjy nUM iek ipAwr pwieAw hoieAw hY[ JUT dy nwl ipAr pYx krky
iBAMkwr supnw AwieAw[ supnw AYsw AwieAw ik iehdI pqw nhIN lgdw[''
bhuq byiezqI hoeI[ swrw supnw KolH ky disAw Aqy ''mhwrwj, Pyr AsIN rUh nhIN hYgy?''
ikhw ik supnw ies g`l qoN nhIN d`s irhw ik mYN jy ''rUh qW hYgy pr JUTI 'mYN' nhIN hYgy[ JUTI mYN
d`isAw qW bhuq hwsI hoeygI, bhuq byiezqI hoeygI, dy nwl 'myrI' rl jWdI hY[ 'myrI qy mYN' ny rl ky ies
ies krky golmol svwl kr idqw[ so auh supnw iesnUM bMdy nUM c`kr ivc pwieAw hoieAw hY[ ieh pRBU qoN dUr

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


28
ky ky BogW qy rsW ivc pw ky punh-punh, bwr-bwr AiDAws ho igAw iehnUM[ kRoVW jugW qoN AiDAws ho igAw
'mYN mYN mYN mYN' dw[ ieh jwnvr bxdw hY, qW vI 'mYN' -
keI jnm Bey kIt pqMgw]
keI jnm gj mIn kurMgw]
keI jnm pMKI srp hoieE] iqhI guxI iqRBvxu ivAwipAw
keI jnm hYvr ibRK joieE] AMg - 176 BweI gurmuiK bUJ buJwie] AMg - 603
iesu igRh mih koeI jwgqu rhY ]
iehdI 'mYN' leI iPrdI hY iehnUM[ ijMnI dyr 'mYN'
swbqu vsqu Ehu ApnI lhY ] 1 ] rhwau ]
dw Kwqmw nhIN huMdw qy s`c nUM nhIN smJdw, EnI dyr
sgl shylI ApnY rs mwqI ]
q`k iehnUM pqw nhIN lgdw[
igRh Apuny kI Kbir n jwqI ]
kUVu imTw kUVu mwiKau kUVu foby pUru] AMg - 468 musnhwr pMc btvwry ]
pUrW dy pUr fu`b gey - JUT nwl ipAwr pw ky[ sUny ngir pry Tghwry ] AMg - 182
nwnku vKwxY bynqI quDu bwJu kUVo kUVu] AMg - 468 kihMdy, ieh lutdy hI jWdy ny, ieh lu`t KweI jw
iek 'qUM' hI s`cw hYN, bwkI eyQy swrw JUT dw hI irhw hY[ nwm dw Dn lùitAw jw irhw hY qy nINd nhIN
pswrw hoieAw hoieAw hY['' so ies qrHW kihx l`gy, iesdI KùlHdI, jwg nhIN iesnUM AwauNdI[ mhwrwj kihMdy
''bu`DUSwh! ieh jIv JUT dy nwl pricAw hoieAw hY[ -
iehnUM jgwaux vwsqy ikMny mhWpurS Awey ny, ikMny gurU ''bu`DUSwh! ieh ijhVw kUV hY, iehnUM C`f dy; s`c
pIr Awey ny, ikMny vyd Swsqr rcy gey - kurwn SrIP, dI pRwpqI ho jwvygI[''
qOryq, AMjil, jMbUr, bweIbl - swry Drm gRMQ; auh
swry koiSS krdy ny ik iehnUM jgw idqw jwvy pr ieh ''mhwrwj! Pyr ielwj kI hY - kUV nUM C`fx dw?''
jwgdw nhIN hY['' ies qrHW mhwrwj PurmwauNdy ny - ''s`c dI pRwpqI; hor kI ielwj hY[''
Dwrnw - qYnUM jwg n gwPlw AweI, ''s`c ikvyN Awvy?''
s`uiqAW nUM jug bIq gey - 2, 2.
''kUV C`ifAW[ JUT nUM C`f dy, s`c Aw jweygw[''
rjo gux, qmo gux, sqo gux - mwieAw dy iqMn
rUp ny[ swrw sMSwr ienHW iqMnW guxW ivc Kyld H w hY, cOQy ''ikqwbW piVHAW, SwsqR pVHn nwl qW nhIN ieh
ivc mhWpurS sdw vwsqy jwgdy ny - cIz jWdI, pRymIAW! piVHAW qy qW dUxI mYl lgdI hY[
iqhI guxI sMswru BRim suqw suiqAw rYix ivhwxI] ieh mYl piVHAW qoN nhIN jWdI, ieh qW -
AMg - 920 piVAY nwhI Bydu buiJAY pwvxw] AMg - 148
swrI aumr, jugW dy jug su`qy dy bqIq huMdy qury bùJxw pYNdw hY, realise (AnuBv) krnw pYNdw hY-
jw rhy ny pr jwg nhIN AweI[ supnw jo hY rYx dw, Dwrnw - bhuqw piVHAW qoN mYl nhIEN jwxI,
auh smJ lE ik iek rwq dw supnw, kuC GVIAW dw pu`C lY igAwnIAW qoN - 2, 2.
jW kuC imMtW dw hY, pr ieh supnw lMmw hY; muk ` iehny ''bùDUSwh! pVHweI dy nwl nhIN g`l bixAw krdI[
vI jwxw hY[ iek supny qoN dUjw, dUjy qoN qIjw; ies ikMnW hI pVH lY - 'piV piV gfI ldIAih piV piV
qrHW smJ lau ik iek bMdw iek syr Awtw KWdw hY BrIAih swQ[ piV piV by V I pweIAY piV piV
qy auhdy kol iek syr hI Awtw hY[ auhnUM jd Kw gfIAih Kwq['' ieh qW -
leygw, Awtw Kqm ho jwvygw[ iek bMdw hY, auhdy kol
jig haumY mYlu duKu pwieAw mlu lwgI dUjy Bwie]
100 kuieMtl Awtw hY; auh vI iek syr KWdw hY, pr
AMg - 39
auhny vI mu`k jwxw hY[ auhny roz dw iek syr Kw ky
100 kuieMtl mukw dyxw hY[ ijs qrHW ieh supnw hY, jd qWeI dUjw Bwau ihrdy ivcoN nhIN htdw, EnW
ausy qrHW auh supnw hY[ mhwrwj kihMdy - icr mYl nhIN jwxI - haumY dI -
jwig lyhu ry mnw jwig lyhu gwPl soieAw] mlu haumY DoqI ikvY n auqrY jy sau qIrQ nwie ]
AMg - 726 bhu ibiD krm kmwvdy dUxI mlu lwgI Awie ]
piVAY mYlu n auqrY pUChu igAwnIAw jwie ]
gwPl ho ky su`qw ipAw hY - AMg - 39
(bwkI pMnw 37 qy)
'Awqm mwrg' 29 nvMbr, 2011
'Awqm mwrg' nvMbr, 2011
30
'Awqm mwrg' 31 nvMbr, 2011
'Awqm mwrg' nvMbr, 2011
32
'Awqm mwrg' 33 nvMbr, 2011
'Awqm mwrg' nvMbr, 2011
34
'Awqm mwrg' 35 nvMbr, 2011
'Awqm mwrg' nvMbr, 2011
36
'Awqm mwrg' 37 nvMbr, 2011
( pM n w 28 dw bwkI)
sYNkVy qIrQW qy nHw lY; nhIN haumY dI mYl lihMdI - 'bhuq ibiD krm kmwvdy dUxI mlu lwgI Awie[' ijMny
krm krdw hY, EnIEN mYl vDdI jWdI hY - 'piVAY mYlu n auqrY pUChu igAwnIAw jwie]' pVHy qoN nhIN mYl
auqrdI[ so ieh qW qUM hor mYl lw leI[''

''mhwrwj! bQyrw piVHAW, Swsqr piVHAW, pr kUV auhnUM AgMm Agocr kihMdy ny; gMmqw nhIN auhdI ho
Cu`tdw nhIN['' skdI[ ieh ijhVy srIr dy AMdr tUlz (sMd) idqy
ny - pRmySr ny, ienHW nwl qW nhIN r`b idsdw[ Pyr
ies qrHW qW mYl jwieAw nhIN krdI, sgoN sMsy
mYN ies inscy qy phuMicAW ik ieh qW AYvyN b`icAW nUM
pYdw ho jwieAw krdy ny[ bhuqIAW ikqwbW vx hoieAw
prcwaux dw iKAwl hY ik r`b hY, drAsl hY nhIN
krdw hY; byAMq bMidAW ny ilKIAW huMdIAW ny qy Awpxy
r`b[ jy hYgw qW mYnUM idKwE[
Awpxy sB dy iKAwl huMdy hn[ aunHW dw kudrqI Asr
mn dy auqy lg jWdw hY[ jy pVHnw hI hY qW gurU gRMQ mhWpurSW ny dyK ilAw ik ieh bMdw g`lW nwl
swihb pV lY; hor pVHn dI loV nhIN[ ijMnW hor qW nhIN Awauxw kwbU[ ieh qW swrIAW aukqIAW jugqIAW
pVHyNgw, Enw hI Krwb huMdw jWdw hY bMdw[ so ies qrHW jwxdw hY, iehny qW KihVw hI nhIN C`fxw swfw[ sMqW
pVHy qoN Cutkwrw nhIN huMdw[ ieh qW jd qk gurU dw dw Awm suBwau huMdw hY ik bihs ivc nhIN pYxw hY[
igAwn nhIN vsdw - ihrdy dy AMdr, EnW icr hnHyrw jy koeI Awvy jigAwsU bx ky, aus nwl qW auh g`l
dUr nhIN hoieAw krdw - krdy ny; jy koeI bihs krn Awvy, AYvyN hI aurlIAW-
gur prswdI min vsY mlu haumY jwie smwie] prlIAW g`lW mwrn vwlw Awvy qW cup kr jWdy ny
AMg- 39 ikauNik loV hI nhIN huMdI, koeI mqlb hI nhIN huMdw;
gurU dI ikRpw ho jwvy, Pyr ieh haumY Kqm ho ies krky cu`p rihMdy ny[ mhwqmw cu`p kr rhy, qy
jwieAw krdI hY, Awpy ivc iPr smweI ho jWdI hY auhny Pyr ikhw, qW kihMdy, dyK pRymIAW! mYN qW hYgw
- s`c dy ivc - AnpHV ijhw[ piVHAw hoieAW dI bwq hor huMdI hY[
ijau AMDyrY dIpku bwlIAY iek vwrI swfy ipMf (Dmot, izlw luiDAwxw) swfy
iqau gur igAwin AigAwnu qjwie] AMg - 39 KUh dy auqy sMq mhwrwj bwbw Aqr isMG jI Awey hoey
hm kIAw hm krhgy hm mUrK gwvwr] sI - msqUAwxy vwly mhWpurS[ auQy sMgqW drSn krn
krxY vwlw ivsirAw dUjY Bwie ipAwru] AMg - 39 AwauNdIAW sI[ Awp dy dIvwn ipMf ivc lgdy sI[ ieQy
iek bhuq piVAw iliKAw pMifq sI[ Kt- hI swfy ngr dy AMdr iek swD sI vydWqI - vydWq
SwsqrI auhnUM kihMdy sI[ Cy SwsqrW dw AiDAYn krky piVHAw hoieAw sI[ auh cilAw igAw qy kihx l`igAw
ijs vkq vwips Aw ieAw, aus vkq mn dy AMdr ik sMqW nUM mYN dyiKAw hY, kuC nhIN AwauNdw aunHW nUM[
iek sMsw ivAwp igAw, auhdy nwl bVw duKI hoieAw bRhm dy bwry aunHW nUM koeI igAwn hI nhIN hY, nw kdy
kry[ kQw kirAw kry, sB kuC kirAw kry, pr bcn krdy ny[
XwddwSq dy bl qy kry; AnuBv nhIN sI[ iek vwrI mhwqmw bcn ihswb nwl hI krdy huMdy ny[ ijQy
auhny ikhw ik iksy mhWpurS qoN puCIey[ sMqW dy kol smJx vwlw hI koeI nw hovy, auQy msq rihMdy ny, auQy
igAw, jw ky Awpxw duK d`isAw ik mhwrwj, mYN Cy auho ijhIAW g`lW krdy ny - iBAwnk dI QW iBAwnk,
Swsqr pVHy ny - vydWq Swsqr piVHAw hY, pwqMjl rOck dI QW rOck, XQwrQ dI QW XQwrQ[ ijho ijhw
piVHAw hY, inAwie piVHAw hY, SWKX piVHAw hY qy jigAwsU huMdw hY, vYsy hI bcn krdy ny ikauNik AsUl
vYSyiSk piVHAw hY, mImWsw piVHAw hY; pr mYN qW iksy hY -
iknwry nhIN phuMicAw[ mYN ies krky iknwry nhIN
rwm pdwrQu pwie kY kbIrw gWiT n KolH]
phuMicAw ik swry hI ieh d`sdy ny ik r`b dw koeI nhI ptxu nhI pwrKU nhI gwhku nhIN molu]
nw rUp hY, nw rMg hY, nw ryK hY, nw ByK hY, nw koeI AMg - 1365
c`kr hY, nw ichn hY, nw auh A`KW nwl dyiKAw jWdw
gwhk hovy nw, qy hIry k`F ky bih jwvy; hIirAW
hY, nw kMnW nwl suixAw jWdw hY, nw auh CuihAw jWdw
dw pwrKU qW koeI hY nhIN, rqnW dw pwrKU koeI nhIN[
hY, nw tyst (suAwd) kIqw jWdw hY, nw auh suMiGAw
ies krky auh AYvyN hI jwxgy -
jw skdw hY; Pyr qW auh hoeI hI nw koeI cIz[ ijhVI
pMj igAwn ieMidRAW dy nwl smJ ivc nhIN Aw skdI, kbIrw eyku AcMBau dyiKE hIrw hwt ibkwie]

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


38
bnjnhwry bwhrw kaufI bdlY jwie] AMg - 1372 bRhm dw bRhm nwl imlwp krwaunW; ivCuVy hoey sI[
mhWpurS jwxdy sB kuJ huMdy ny, lyikn AvsQw eyDr pYr ivc sI qy EDr isr ivc sI['' eyny nUM sMqW
Byd nwl bcn krdy ny[ ny ikhw, jwE BweI, rOlw pY igAw[ jw ky CufwieAw[
auQy Aw igAw hridq isMG; sMqW ny swry bcn suxy qy
so auh mhWpurSW kol jw ky kihx l`igAw - kihx l`g,y ''BweI, piVHAw hoieAw swD sIgw; buJ
` I hoeI
''mhwrwj! mYN quhwfy nwl bRhm bwry kuJ bcn bwq nhIN sI['' ijhny bu`J leI, auhnUM dUjw idsdw hI
krny ny['' nhIN; kIhdy nwl crcw krnI hY[ jd swry hI Awp
''swnUM qW pqw nhIN hY, AsIN qW AnpVH ijhy hW[ hY, Pyr kIhdy nwl crcw, kIhdw aupdyS[ ieh qW
pihlW POj ivc nOkrI kIqI hY qy hux ieh Sbd pVHny pRwlbD Anuswr ijho ijhy bcn huMdy ny, mhWpurSW dy
swnUM Aw gey; hor qW swnUM kuJ nhIN AwauNdw, pRymIAW! muK qoN inklI jWdy ny[
gurU dI bwxI AsIN pVHI jWdy hW, iehdy ivcoN dyK lY so sMqW ny dyK ilAw ik ieh piVHAw hoieAw bMdw
ijhVw kuC hY['' hY, KihVw CufweIey iehqoN[ kihx l`gy ik pRymIAW! mYN
''mhwrwj, qusIN sMq ho[ quhwnUM iBAwnk Aqy rOck qW hYgw AnpVH, AwpW nUM qW nhIN pqw[ AsIN qW syvw
bcn nhIN krny cwhIdy; XQwrQ bcn krny cwhIdy ny krdy hW, Awey igAW dy prSwdy lwhuMdy hW, hor syvw
- bRhm dy[ jigAwsAW dw AnHyrw ikvyN dUr hoeygw?'' krdy hW[ bwkI AsIN qW Awpxw guzwrw hI krdy hW,
qUM iksy sMq kol cilAw jwh[ Plwxy sMq ny, auQy Byj
mhwqmw cu`p kr gey[ kihMdw, ''AwauNdw hI nhIN, idqw[ auQy igAw, jw ky d`isAw ik mYnUM mhWpurSW ny
qW hI nhIN bcn krdy['' auh Pyr SWq suBwA rhy, quhwfy pws ByijAw hY; mYN koeI SMkw nivrq krnw hY
koeI jvwb nhIN idqw[ ieh cu`p krky Kp Kpw ky ikauNik SMky vwlw ijhVw purS hY, auh duKI hoieAw
qur igAw[ jdoN bgl nUM inklx l`igAw, KUh dy auqy krdw hY[
AVwKoV sI; auQy iek hor ipMf dw bMdw Aw igAw,
auhdw nW hridq isMG sI, auhnUM ByVU kihdy sI[ auh iqMny duKI ny sMswr ivc - iek qW ijhdy mn
kihMdw - ivc sMsw hovy ikauNik sMsy krky hI ieh sMswr bixAw
hY[ dUsrw auh duKI huMdw hY ijhnUM igAwn nw hovy -
''bwbw ikDroN AwieAw hYN?'' AigAwnI hovy[ qIsrw duKI hoieAw krdw hY - Cotw
''qyry sMq koloN AwieAW[ auhnUM qW k`K vI nhIN bwl, Cy ku mhIny dw ikauNik auhnUM pqw nhIN huMdw
pqw iksy g`l dw['' mlmUqr dw; auhnUM koeI pqw nhIN huMdw, nw kih skdw
hY[ dUsry dy rihm qy hoieAw krdw hY[
''kI g`l?''
so mhwqmw ny ikhw, ''kI SMkw qYnUM pY igAw?''
''mYN bRhm dI crcw krn igAw sI - bRhm dI kihx l`igAw, ''mhwrwj, mYN Cy Swsqr piVHAW, qy aunWH
huMdw hY['' ivc mYN Anumwn lwieAw hY ik ijhdw rUp nhIN, rMg
''bRhm kI huMdw hY? mYN qYQoN hI suixAw hY ik nhIN, ryK nhIN, ByK nhIN; auh cIz hI nhIN hY ijhVI
bRhm swry prIpUrn hY[ qyry ivc hYgw?'' suMGI nhIN jw skdI, h`Q nhIN lwieAw jw skdw['' sMq
cu`p kr gey[ auhny pMj s`q vwrI svwl kirAw qy
''hW[''
kihMdw, ''qusIN myry svwl dw jvwb ikauN nhIN idMdy?''
''qyry isr ivc hYgw?'' sMq cu`p krI bYTy ny[ kihMdw, ''bVy bVy mUrKW nwl
''isr ivc kI; pYr qoN lY ky isr q`k swry srIr vwh pYNdw hY[ pihlW iek mUrK nwl ipAw, auhny dUjy
ivc hY['' mUrK kol Byj idqw['' sMq Pyr cu`p rhy[ kihMdw, ''sMq
jI! mYN jvwb lYx AwieAw hW[ hW jW nw, kuC qW bolo
''myrI ju`qI ivc hYgw?'' mUh
M qoN['' sMqW kol iek roVw ipAw sI, cuk
` ky mwirAw[
''lY, jd mYN qYnUM kih idqw; bRhm qoN ibnW koeI roVw lgdI swr auh gu`sy ivc Aw igAw[ do iqMn mu`ky
QW hY hI nhIN['' mwry auhny sMqW dy[ kihMdy -
auhny ju`qI KolHI, swD nUM Fwh ilAw, isr ivc ''kwhnUM mwrI jWdw hYN; mYN qW qyry svwl dw jvwb
mwrI jwvy[ auh rOlw pwvy ik qUM ikauN mwrI jwnY[ kihMdw, id`qw hY[''

'Awqm mwrg' 39 nvMbr, 2011


''myry svwl dw jvwb kI hY? qusIN roVw mwr ky qy jd qk qYnUM haumY dI smJ nhIN pYNdI, EnI dyr
svwl dw jvwb id`qw hY?'' qk s`c dI pRwpqI nhIN ho skdI[ haumY kUV hY[''
svwl hY - gurU gRQ
M swihb ivc, ies qrHW pVHo ipAwr
''pRymIAW! mYN qYnUM ieSwry nwl g`l smJw idqI[
nwl -
jd qYnMU pqw lgxw hY Pyr qUM pCqwvyNgw, Pyr qUM muAwPI
mMgyNgw[ qYnUM kI hoieAw roVw l`gy qy?'' Dwrnw - ikv sicAwrw hoeIAY,
ikv kUVY qutY pwil - 2, 2
''mYnUM drd hoieAw hY, pIV hoeI hY['' ikv sicAwrw hoeIAY ikv kUVY qUtY pwil] AMg - 1
''pIV dw kI rUp hY, kI rMg hY, ikMnI ku lMmI ''mhwrwj! ikRpw krky d`so[''
hY, ikMnI ky cOVI hY, ikMnI ku BwrI hY, ikMnI ku aucI
''bu`DUSwh, AsIN qW d`s idqw qYnUM ik JUT nUM C`f
hY, ikMnI ku CotI hY; d`s skdw hYN mYnUM koeI cIz?''
dy[ JUT C`fy qy sicAwrw bx jweyNgw[''
''Pyr hYgI qW shI nw[ qUM qW ieh kihMdw sI ik
''mhwrwj, Cu`tdw nhIN hY[''
ijs dw koeI c`kr nhIN, ichn nhIN, brn nhIN, zwq
nhIN, pwq nhIN, rUp nhIN, rMg nhIN, ryK nhIN, ByK ''siqsMg ivc Aw ky Cu`t jWdw hY[''
nhIN; auh hY hI nhIN[ ieh pIV dI kI hY? pIV nUM ''s`cy pwqSwh! eys qoN bVw qW siqsMg koeI ho
ikhny jwixAw hY? AnuBv krI jWdw hYN[ iesy qrHW auh nhIN skdw[ mYN Awp dI sMgiq ivc AwieAw hW iesy
AnuBv hud M w hY pRmS
y r[ A`KW nwl dyKx vwlI cIz nhIN g`l vwsqy[''
hY[ auh A`KW hor ny -
''AwieAw qW TIk hYN, pr qUM JUT dI sMjoA
nwnk sy AKVIAw ibAMin ijnI ifsMdo mw iprI]
(vrdI) pihn ky AwieAw hYN swfy kol, s`c nwl nhIN
AMg - 577
AwieAw[
myrw pRmySr aunHW A`KW nwl; AnuBv dIAW A`KW
nwl idsdw hY, pRymIAW! ienHW A`KW nwl qUM dyKx dw ''mhwrwj, iks qrHW?''
jqn krdw hYN[ ieh A`KW qW pRikrqI dIAW A`KW ny, ''mYN pIr hW, myry nwl cyly ny; jy mYN jw ky m`Qw
pRikrqI dyK skdIAW ny; mYtr dIAW bxIAW hoeIAW tyikAw qW myry cyly kI kihxgy qy mYN Pyr Cotw ho
ny, mYtr idsdw hY ienHW nwl qW[ auh vI pUrw nhIN jwvWgw, qy ieh kihxgy ik ieslwm vwlw ho ky ihMdU
idsdw[ jy rwq hovy qW mdd lYNdy hW AsIN twrc dI[ dy A`gy Juk igAw[ sMjoA pihn ky AwieAw hYN nw JUT
rOSnI dI mdd hovy, qW idsdw hY[ ieh qW ADUrIAW dI[ ieh qW C`fxI qyry AKiqAwr sI[ ies qrHW dy
cIzW ny[ Pyr rwq nUM vI kih dy ik kuC nhIN hY, nwl ieh swry krq`v ijMny ny, bùDU Swh! ieh swry JUT
idsdw nhIN hY mYnUM['' dy krq`v ny, haumY dy krq`v ny[''
so bhuqw pVHn nwl mYl nhIN jwieAw krdI - ''mhwrwj, myry qy ikRpw kro[ mYN Ajy q`k g`l
AMdrlI, swD sMgq jI bu`DUSwh kihx l`igAw - smJ nhIN sikAw ijhVI qusIN kih rhy hoN[ mYnUM ies
''mhwrwj! kUV dw ielwj hY?'' bwry QoVHw hor smJwE qWik cMgI qrHW myry zihn-nSIn
(Xwd) ho jwvy ik ieh kI cIz hoeI ijhVI 'mYN-mYN'
''hW, s`c dI pRwpqI['' ny swrw jgq PswieAw hoieAw hY[ kol rihMdw hY
''Pyr s`c Awvy ikvyN?'' vwihgurU, nwl rihMdw hY; dyKdw hY, suxdw hY, sB kuC
krdw hY -
''kUV C`ifAW[''
pyKq sunq sdw hY sMgy mY mUrK jwinAw dUrI ry]
''mhwrwj, Cùtdw nhIN hY, kUV, bVw kuJ kIqw hY[ AMg - 612
piVHAw hoieAw vI bhuq hW mYN - Swsqr pVHy ny,
qy mYnUM 'mYN' dy bwry smJwE[ mhwrwj, ikRpw kro[''
vydWq Swsqr vI mYN piVHAw, hor Swsqr vI pVHy ny[
qp vI mYN kIqy, nykIAW vI kIqIAW ny, rozy vI r`Ky dyKo, ieh Brm pY igAw[ Brm pYx krky bwr-
ny, mYN icly vI k`ty ny['' bwr dy AiDAws nwl iehdI 'mYN' nhIN tut` skdI[ ieh
'mYN' PYl geI ijvyN Amr vyl PYl jWdI hY[ byrI auqy
''b`uDUSwh! ieh qW qUM byVIAW bMnH leIAW[ ieh
su`t idau iek f`kw, auh byrI dw hI rs Kw ky PYl
haumY ivc kIqIAW hoeIAW cIzW sMgl bx jWdIAW ny
jWdI hY qy byrI nUM hI Fk lYNdI hY[ iesy qrHW ijhVI

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


40
JUT dI vyl hY - 'mYN dI, ieh swKI cyqn ijhVw bwkI ijhVw qUM ieh kihnw hY ik mYN icly k`ty;
qyrw AslI rUp hY, ausy qoN s`qw lY ky, PYl ky ausnUM icly k`tx nwl qW jWdI nhIN ieh[ sMswr nUM bVy
hI Fk ilAw qy aultI m`q ho ky aultIAW g`lW smJx suhxy lgdy ny ik Plwxy sMq qW Cy mhIny dy Bory ivc
lg igAw[ ault smJdw hY ik mYN pIr hW, mYN puMnI hI bYTy ny[' mihmw ho jweygI, SkqIAW Aw jwxgIAW,
hW, mYN Plwxy Drm dw, mYN AmIr hW, mYN grIb hW, AMqrjwmqw Aw jweygI, pRyrnw SkqI Aw jweygI, ibmwr
mYN duKI hW, mYN suKI hW[ kihMdy, gurU qoN ijhVy mq rwzI hox lg jwxgy[ pr sMgl qW haumY dy bMnH ley
lYNdy ny, do iksm dy ny - iek qW auh ny ijhVy gurU nw[ g`l qW auQy phuMcx dI hY[ auQy qW phuMc nhIN
dI m`q Dwrn krky gurU dy hukm dy muqwibk cldy ny; sikAw, ijQy jwxw cwhIdw hY[ so ijMny vI krm AwdmI
AwpxI m`q nUM ivc nhIN ilAwauNdy[ qy iek auh ny krdw hY, ieh qW -
ijhVy gurU dI m`q sux qW lYNdy ny lyikn Awpxy mn jo jo krm kIey hau haumY................] AMg - 999
dI m`q C`fx nUM iqAwr nhIN huMdy[ ijhVy auh purS 'mYN kIqy, mYN kIqy, mYN AYnw nwm jipAw, mYN AYny
ny, aunHW nUM ieh ijhVI mohxI 'mYN' hY, ieh Kw jWdI pwT krdw hW, mYN Awh krdw hW[ cwhy nykI dI haumY
hY - hY, cwhy bdI dI haumY hY; haumY doey ny - iek lohy
Dwrnw - mnmuKW nUM geI Kwey, ipAwry, dw sMgl hY, iek sony dw sMgl hY; h`QkVIAW doey ny,
haumY mmqw mohxI - 2, 2. qy ieh qW swry krm AYvyN hI jWdy ny, ijMny vI koeI
ieh 'haumY mmqw' (I and My), mhwrwj kihMdy, krdw hY['' ieauN PurmwauNdy ny -
bVI cMgI cIz hY, ieh mn nUM moh lYNdI hY[ jy koeI Dwrnw - jo jo krm kIey hau haumY,
iezq nw kry Borw ku, gu`sw Aw jWdw hY ikauNik mohxI qy qy Bey Ajwey jI - 2, 2.
hY ieh cIz; koeI bulwvy n cMgI qrHW nwl, qW gu`sw jo jo krm kIey hau haumY qy qy Bey Ajwey]
Aw jWdw hY jy koeI KVH ky styj qy pRsMsw nw kry qW AMg - 999
vI mwVw lgdw hY ik myrI qW pRsMsw hI nhIN krI[ ''icly k`t ley, dwn kr ley, lMgr clw ley, pVH
ieh bVI mohxI, bVI ipAwrI lgdI hY pIr jI[ dyKo, ilAw; bu`DUSwh! ieh qW QW isr nhIN pey - krm,
quhwfy mn ivc AweI nw mohxI! ik jy mYN m`Qw tyikAw, AjweIN gey ny, glq QW dy auqy cly gey[ qy ieh
ikqy mYN Cotw nw ho jwvW qy mYnUM ikqy AYN nw kih dyx ijhVy Swsqr pVH ley, iehdy nwl 'mYN' Bwv qW hitAw
ik ieh ihMdU A`gy, gurU A`gy invdw hY[ ikMnI mohxI nw; aupr hor iek 'mYN' Bwv Aw igAw ik mYN vydWq
lgdI hY iehdw iek rUp nhIN hY, iehdy byAMq rUp Swsqr vI ivcwirAw hY, mYN gurU swihb dy vI swry
ny[ kihMdy - ArQ kr skdw hW, mYN sMsikRq vI piVHAw hoieAw hW,
haumY mmqw mohxI mnmuKw no geI Kwie] AMg - 513 mYN auhdy vI ArQ kr skdw hW, AMgryzI vI bhuq
ijhVy gurU dy ipCy nhIN lgdy, auh qW KwDy hI jwxdw hW[ kihMdy, iehdy nwl qW dUxI mYl lgdI hY;
KwDy ny - iehdy nwl mYl nhIN htdI -
jo moih dUjY icqu lwiedy iqnw ivAwip rhI lptwie ] haumY krm ikCu ibiD nhI jwxY]
gur kY sbid prjwlIAY qw eyh ivchu jwie ] ijau kuMcru nwie Kwku isir CwxY] AMg - 367
AMg - 513 haumY dy ivc qrIkw nhIN jwxdw ik krm kI
ijMnW icr gurU dy Sbd dy nwl iehdy ihrdy ivc hY -
igAwn dw cwnxw nhIN pRkwS huMdw - krq krq hovY inhkrm] AMg - 274
ibnu sbdY AMqir Awnyrw ] n vsqu lhY n cUkY Pyrw ] sB kuC krky vI khy, mYN nhIN kuJ kirAw[ iek
siqgur hiQ kuMjI horqu dru KulY nwhI qW mUMh nwl hI kihMdw hY, ie`k s`cImu`cIN kihMdw hY[
guru pUrY Bwig imlwvixAw ] AMg - 124 iehdw qrIkw ivckwrlw hY, Via media swDsMgq jI[
ijMnW icr gurU Sbd nhIN idMdw qy Sbd dw pRkwS auh ieh hY ik hr vkq Ardws ivc rhy ik s`cy
AMdr nhIN huMdw, igAwn dw dIvw AMdr nhIN jgdw, pwqSwh, qUM mYnUM lMgr dI syvw dy idqI; qyrI bhuq
EnI dyr qk qW, bu`DU Swh! ieh KWdI hI KWdI hY[ hI imhrbwnI hY ik myry vrgy bMdy nUM qUM kIrqn krn
ieh aus vyly htdI hY jd - lw idqw, qyrI bhuq imhrbwnI hY ik myry vrgy bMdy
igAwn AMjnu guir dIAw AigAwn AMDyr ibnwsu ] hir qoN ieh syvw krw leI[ jy qW s`cmuc kihMdw hY, Pyr
ikrpw qy sMq ByitAw nwnk min prgwsu ] qW TIk hY[ pr jy kyvl mUMh nwl kihMdw hY, auh
AMg - 293 Awpxy Awp nUM DoKw idMdw hY[ s`cIEN jy idl ivc ieh
'Awqm mwrg' 41 nvMbr, 2011
g`l Aw jwvy Pyr qW ivDI Aw geI, nhIN qW Pyr ieh ho igAw auhdw[ auh jdoN jwigAw, iehI g`l khI
ijhVI JUTI 'mYN' hY, mhwrwj kihMdy, iehdy nwl dUxI jwvy ik mYN nhIN muPq kMm kr skdw hY; mYN AYnw kMm
mYl lgdI hY - 'haumY krm ikCu ibiD nhI jwxY] ijau ikvyN kr dyvWgw; mYQoN nhIN ho skdw, mYN ikvyN AYnIAW
kuMcru nwie Kwku isir CwxY]' nhw qW ilAw pr aupr rzweIAW dI rUM ipMj dyvWgw? ie`ko hI g`l khI jwieAw
Pyr im`tI pw leI - 'bhuibiD krm kmwvdy dUxI mlu kry[ iksy dI rUM Awvy, kihMdw, mYN nhIN ipMj skdw,
lwgI Awie['' ijMny krm kmwauNdw hY, dUxI mYl lg jWdI pMjwh g`fy mYN ikvyN ipMj daUN[ swirAW ny smJ ilAw
hY- ik iehdw qW idmwg Krwb ho igAw[ iek swl lMG
hm bf kib kulIn hm pMifq hm jogI sMinAwsI] igAw[ iek swl dy bwAd mhwqmw Pyr Awey qy kihx
AMg - 974 l`gy -
ieh buiD nhIN jWdI swfy ivcoN[ sdw swvDwn hoxw ''auh pyNjw ikQy hY?''
pYNdw hY, warning (icqwvnI) hY gurU gRMQ swihb ivc
''mhwrwj, auhdw idmwg iPr igAw[''
ikauNik ienHW ny swnUM pwr lY ky jwxw hY[ pr lY ky qW
jwxgy, jy bwxI dI ivcwr krWgy[ mslw bVw zbrdsq ''kihMdw kI hY?''
hY[ iehdy ivc sB Kp gey - ''ieauN khI jWdw hY ik mYN 50 g`fy rUM dy ikvyN
kbIr inrml bUMd Akws kI lInI BUim imlwie ] ipMj daUN[''
Aink isAwny pic gey nw inrvwrI jwie ]
AMg - 1375 mhwqmw ny Xog-bl dy nwl dyiKAw ik iehnUM qW
AiDAws p`kw ho igAw[ supnw AwieAw sI, supny dy
ivcoN s`c inkldw hI nhIN pwsy; JUT nwl ey
ivc Bu`l igAw qy Bu`ly hoey nUM AiDAws p`k igAw qy
rilAw ipAw hY[ so ieh swry bMDn ny -
hux ieh g`l khI jWdw hY[ iksy jugq nwl auhnUM TIk
krm Drm siB bMDnw pwp puMn snbMDu ] krIey[ bulw ky ilAWdw qy kihx l`gy -
mmqw mohu su bMDnw puqR klqR su DMDu ]
jh dyKw qh jyvrI mwieAw kw snbMDu ] ''pRm
y IAW! auh rwjy ny qYnMU ijhVI rUM ByjI sI, auhdw
AMg - 551 qYnUM pqw hY kI bixAw?''
mhwrwj kihMdy, ijDr dyKdy hW, hQkVIAW hI ''kI bixAw jI?''
hQkVIAW ny - 'mwieAw kw snbMDu]' AYs qrHW jIv
''AsIEN ByjI sI, rwjy ny nhIN sI ByjI[ AsIN
Psdw hY[ ieh ijhVw JUT 'mYN' dw AiDAws p`k igAw,
ikhw ik qyrI syvw ho jweygI qy jd rUM Aw rhI sI,
ieh inkldw nhIN hY jd qweIN AslI 'mYN' nUM nhIN
iek ijhVw mUhrlw sI bMdw, auhny A`g jwlI qy auhdy
pCwxdw[
g`fy nUM l`g geI[ hvw cldI sI qyz, 50 hI g`fy rUM
iek vwrI iek Sihr dy AMdr iek mhwqmw dy m`c gey, jl gey, bld qy AwdmI msW CwlW mwr
jwieAw krdy sI[ auQy iek pyNjw sI - rUM ipMjx vwlw[ ky bcy[''
bhuq vDIAw rUM ipMijAw krdw sI, qy sMq, pRymIAW nUM
kih idAw krdy sI ik sMgqW dI syvw krnI hY, TMF ''A`Cw mhwrwj! jl geI rUM?''
Aw geI qy rzweIAW dyxIAW ny[ auhdy vwsqy aus pyNjy ''hW, auh qW swrI jl geI[''
kol jw ky rjweIAW BrwieAw krdy sI[ rUM ipMjwauxi
''hux?''
qy auQy hI ngMdxIAW; bhuq vDIAw psMd AwauNdIAW sI[
iek vwrI kI hoieAw ik rwjy qk vI auhdI g`l phuMc ''hux qW AsIN qyQoN pYsy dy ky ikrwieAw krWgy
geI[ rwjw vI auhdy kol Byjx l`g igAw[ iek vwrI kMm[ muPq nhIN krwauxw hux[''
auh pyNjw sùqw ipAw hY, supnw Aw igAw auhnUM ik rwjy ausy vyly auhdw idmwg sYt (TIk) ho igAw[
ny 50 g`fy rUM dy Br ky Byj idqy - auhdy kol qy nwl iehnUM 'AiDAws' kihMdy ny[ ieh spirituality (rUhwnIAq)
hukm kr idqw ik AYqkIN kuMB dw mylw hY, auQy dw A`Kr hY - 'AiDAws', bwr-bwr iKAwl dy nwl jW
rzweIAW sMqW nUM dyxIAW ny; 50 g`ifAW dIAW rzweIAW AiBAws dy nwl koeI iKAwl p`k jwxw[ so ieh iKAwl
ipMj ky bxw dy, qy pYsw qYnMU iek nhIN dyxw[ AYnw fUG
M w swnUM p`k igAw, 'mYN' dw, jo auqrdw nhIN[
supnw AwieAw[ swDsMgq jI, supny ivc ijvyN idl PylH
ho jWdw hY, keI bMdy mr jWdy ny supny ivc hI, AYnw so mhwrwj kihx l`g,y ''buD
` S
U wh, ies qrHW dy nwl
fr ho jWdw hY[ so supny ivc ausdy idmwg qy Asr ieh JUT C`ifAw nhIN jWdw['' kihx l`igAw, ''mYnUM s`cy

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


42
pwqSwh, KolH ky drSn krwE ik kUVI mYN hty ikvyN? nwl g`l krdw sI[ pr hux -
s`cI mYN dy drSn ikvyN hox? Awp ikRpw kro['' mhwrwj sWeI muJ isau lir pirAw quJY ikinH PurmweI
kihMdy, ''dyK, jy s`cI mYN dy drSn ho jwx, Pyr kUVI gwie] AMg - 1375
mYN Awpy ht jweygI, ijvyN sUrj cVHy qy hnHyrw Kqm mYN h`j krn c`l ipAw, rwh ivc mYnUM Kudw iml
ho jWdw hY[ qUM cwlIsy k`ty; ieh AnHyrw hor vD igAw igAw[ Kudw imilAw qW auhny myry nwl ipAwr nhIN
qy jd s`c dw sUrj cVH jwxw hY qW AnHyrw Awpy hI kirAw, mYnMU puckwirAw nhIN; A`gy myry nwl ipAwr pRm y
ht jwxw hY[ aupwau iehdw hY - siqsMg, pr qUM nwl g`l krdw sI[ pr hux -
siqsMg ivc inrmwx ho ky nhIN AwieAw, kUV dI sMjA o
sWeI muJ isau lir pirAw quJY ikinH PurmweI gwie]
pihn ky AwieAw hYN, JUT dw colw pihn ky AwieAw
AMg - 1375
hYN - mYN pIr hW, myry cyly ny[''
myry nwl bdo-bdI lV ipAw r`b, kihMdw - 'quJY
''Pyr mhwrwj, mYnUM hux iksy rsqy pwE['' ikin PurmweI gwie]' qYnUM kIhny d`s idqw ik mYN iksy
''pihlW haumY dy bMDnW nUM smJ lY[ jd qk qUM Kws QW qy rihnW, dUr-drwz rihnW[ qUM jwxdw-buJdw
haumY dy bMDn nhIN smJdw, EnI dyr qk qYnUM rsqw hYN, mYN qyry AMdr rihnW; ijQy qUM rihMdw hYN, auQy mYN
nhIN l`Bxw - rihMdw hW[ qUM mYnUM Bwlx vwsqy auQy ikauN jWdw hY -
Dwrnw - haumY bUJy, qW dr sUJy - 2, 4 Dn ipr kw iek hI sMig vwsw................]
haumY bUJY qw dru sUJY ] AMg - 1263
igAwn ivhUxw kiQ kiQ lUJY ] AwpW dovyN iek`Ty rihMdy hW, qUM mYnUM Bwlx vwsqy
nwnk hukmI ilKIAY lyKu ] jyhw vyKih qyhw vyKu ] EQy jWdw hY -
AMg - 466 kwhy ry bn Kojn jweI]
jy haumY ivc dyKyNgw, qW hor qrHW nzr AwaU; jy srb invwsI sdw Alypw qohI sMig smweI]
haumY qoN rihq ho ky dyKyNgw, qW - puhp miD ijau bwsu bsqu hY mukr mwih jYsy CweI]
mn myry ijin Apunw Brmu gvwqw ] qYsy hI hir bsy inrMqir Gt hI Kojhu BweI]
iqs kY BwxY koie n BUlw ijin sglo bRhmu pCwqw ] AMg - 684
AMg - 610 ijvyN SISy dy AMdr prCwvW huMdw hY, ijvyN Pu`l
ikauNik haumY qoN dUr ho ky dyiKAw hY - dy AMdr vwSnw huMdI hY - 'qYsy hI hir bsy inrMqir'
nw ko mUrKu nw ko isAwxw] qyry AMdr vsdw hY[ AYnw ku qW ivSvwS kr lY[ ieh
vrqY sB ikCy qyrw Bwxw] AMg - 598 ivSvwS nhIN swQoN hud M w ik vwihgurU myry AMdr[ jy ikqy
ivSvwS ho jwvy, kdy vI AwdmI glq kMm nhIN krygw
haumY vwlw kihMdw hY ik mUrK vI hYgy, isAwxy
ikauNik pqw hY ik myry AMdr rihMdw hY - kroVW
vI hYgy, ikauNik Prk pY igAw[ mhwrwj kihMdy, ''ieh
bRihmMfW dw mwlk[ auh qW dyKdw hY, suxdw hY, myry
hI cIz hY bùDS U wh! ijhVI pRmSy r nUM dyKx nhIN idMdI[
nwl rihMdw hY[ Pyr auh koeI frwauxw nhIN hY[ auh
pRmSy r nwl rihMdw hY, qyrw Awpxw Awpw hI hY; ijhVw
ipAwrw hY, auhnUM AsIN Bu`l jWdy hW -
qUM rUh hYN, auh s`cI rUh hY lyikn auhdy qy pVdw JUT
ny pw idqw['' ieauN PurmwauNdy ny - imhrvwnu swihbu imhrvwnu]
swihby myrw imhrvwnu]
Dwrnw - hauN hauN BIiq BieE hY bIco, jIA sgl kau dyie dwnu] AMg - 724
sunq dys inktwieE jI - 2, 2.
''iblkul nyVy hY r`b dw dys[ ieh nw kih ik ijhVw swirAW nUM dwn idMdw hY, pwpIAW nUM vI
s`qvyN Awsmwn qy bYTy jW ikqy dUr-drwz bYTw hY jo pwldw hY, puMnIAW nUM vI pwldw hY, Pyr auhdy nwl qW
swfI Awvwz nhIN suxdw[ ikvyN kihMdI hY bwxI, iDAwn ipAwr cwhIdw hY[ kihMdy, auh qW qyry nwl rihMdw hY-
dy ky dyKo['' kbIr swihb kihMdy ny - ivAMg nwl - qYsy hI hir bsy inrMqir Gt hI Kojhu BweI]
kbIr hj kwby hau jwie Qw AwgY imilAw Kudwie] AMg
wie]AM bwhir BIqir eyko jwnhu iehu gur igAwnu bqweI]
- 1375 AMg - 684
mYN h`j krn c`l ipAw, rwh ivc mYnUM Kudw iml AMdr vI qy bwhr vI ieko hI jwxo; gurU dw
igAw[ Kudw imilAw qW auhny myry nwl ipAwr nhIN igAwn ieh dsdw hY[ lyikn Pyr EhI svwl Aw
kirAw, mYnMU puckwirAw nhI; A`gy myry nwl ipAwr pRm y igAw-

'Awqm mwrg' 43 nvMbr, 2011


jn nwnk ibnu Awpw cInY imtY nw BRm kI kweI] Ehu syvku syvw kry..............] AMg - 490
AMg - 684 hux eyQy swfI sacrifice (kurbwnI) dw svwl
ieh ijhVI haumY dI lkIr pY geI, ieh imtdI Aw jWdw hY ik jy AYho ijhw gurU iml jwvy, Pyr auhdI
nhIN - syvw kI kry? Awpxw Awp sONp idau gurU nUM, surren-
hau hau BIiq BieE hY bIco sunq dyis inktwieE] der (hvwly) kr idE ik -
BWBIrI ky pwq pwrdo ibnu pyKy dUrwieE] AMg - 624
kbIr myrw muJ mih ikCu nhI jo ikCu hY so qyrw ]
AYnw ku pVdw hY, ijMnW ku plwsitk dw pqly AMg - 1375
qoN pqlw kwgz huMdw hY[ siqgur kw Bwxw iciq kry
so mhwrwj kihx l`gy, ''bu`DUSwh! ieh swrI siqguru Awpy ik®pw kryie ] AMg - 490
ibmwrI ijhVI hY nw-sMswr dy AMdr, haumY dI hY, ijhVw kuC BwauNdw hY auhnUM, auh mMn lvy - KuS
ijhVI pRmySr nUM imlx nhIN idMdI - ho ky[ jdoN AsIN KuS ho ky mMn lvWgy, Pyr -
Dwrnw - swry j`g nUM hrI dy nwloN qoiVAw, hukmu pCwix qw KsmY imlxw] AMg - 92
haumY vwlw rog hY burw - 2, 2. jdoN hukm nUM pCwx ilAw, Pyr Ksm nUM imlIdw
haumY dIrG rogu hY dwrU BI iesu mwih ] hY[
ikrpw kry jy AwpxI qw gur kw sbdu kmwih ]
hukmY bUJY qqu pCwxY] AMg - 1289
nwnku khY suxhu jnhu iequ sMjim duK jwih ]
AMg - 466 jdoN AsIN q`q nUM pCwx ky hukm bu`Jdy hW, Pyr -
''bu`DUSwh! swrI ivcwr jo AwpW krI hY, auh ieh iehu prswdu gurU qy jwxY] AMg - 1289
hY ik bMdw JUT dy nwl pricAw hoieAw hY; s`c nUM gurU kI ikrpw hovy, qW ieh hoieAw krdw hY -
cwhuMdw nhIN hY[ ijMnW icr ieh s`c nUM nhIN cwhuMdw, Dwrnw - hukmY AMdr sB ko,
EnIN dyr qk iehnUM s`c dI pRwpqI nhIN hoieAw krdI[ bwhr hukm n koie - 2, 2.
so ies qrHW hukm pCwx[ jd qk hukm nhIN pCwxdw, ''bu`DUSwh! ijQy 'mYN' hY, auQy hukm nhIN hoieAw
EnW icr haumY nhIN hitAw krdI[ dUjw ieh ik haumY krdw; jdoN 'mYN' mr geI, Pyr hukm dI pCwx AwauNdI
nUM Awpxy Awp nhIN koeI htw skdw - sMswr ivc[ hY -
A`j q`k qW koeI nhIN AwieAw ijhVw Awpxy Awp hI
ikv sicAwrw hoeIAY ikv kUV qutY pwil] AMg - 1
htw lvy[ haumY gurU dI ikRpw nwl htdI hY -
ieh kMD ikvyN tu`ty? ieko lwien ivc jvwb hY -
ikrpw kry jy AwpxI qw gur kw sbdu kmwih ] nwnku
hukim rjweI clxw nwnk iliKAw nwil] AMg - 1
khY suxhu jnhu iequ sMjim duK jwih ]
AMg - 466 'hukmu' qy 'rzw' nUM smJ lY qy ieh qyry nwl
ibnu Bwgw AYsw siqguru n pweIAY.......] AMg - 490 iliKAw hoieAw hY -
dUjI g`l hY ik BwgW dw svwl Aw igAw - hukmu pCwix qw KsmY imlxw] AMg - 92
hukmY bUJY qqu pCwxY]
ijn msqik Duir hir iliKAw
iehu prswduu gurU qy jwxY] AMg - 1289
iqnw siqguru imilAw rwm rwjy ] AMg - 450
Bwg hox qW siqgur iml jwvy - so ies qrHW hukm dI pCwx ijMnI dyr qk nhIN
AwauNdI, EnI dyr qk haumY dw nwS nhIN hoieAw
ibnu Bwgw AYsw siqguru n pweIAY jy locY sBu koie ]
krdw-
kUVY kI pwil ivchu inklY qw sdw suKu hoie ]
nwnk hukmY jy buJY q haumY khY n koie] AMg - 1
AMg - 490
ijhVw kUV dI kMD qoV dyvy, AYsw siqgurU nhIN ieauN Pyr haumY Kqm ho jWdI hY ikauNik hukm
imldw[ jy iml jwvy - 'c Aw igAw['' mhwrwj kihMdy, ''dyK, hukmI prIpUrn
hY nw - vwihgurU! koeI AYsw QW nhIN hY, ijQy auh nw
nwnk AYsy siqgur kI ikAw

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


44
mOjUd hovy[ AsIN ieauN nhIN kih skdy ik AYnI dUr jweygw[ Pyr JUT nhIN AwauNdw, Pyr s`c AMdr prvyS
hY - auh byAMq prHy qoN prHy hY[ ijQy auh hY, auQy kr jweygw[ so ies krky iehdw ielwj ieko hI hY
aus hukmI dw hukm vI pUrn hY[ ieh swfy srIr - pihlW qW ieh hY ik JUT ijhVw im`Tw lgdw hY,
ivc, swfy mn ivc hukm hY, pMjW igAwn ieMdirAW auhnUM im`Tw nw mMn -
ivc hukm hY, krm ieMdirAW ivc hukm hY, bu`DI 'c kUVu imTw kUVu mwiKau kUVu foby pUru] AMg - 468
hukm hY, srIr 'c hukm hY, suBwA 'c hukm hY, sB
ivc hukm hY[ ijQy qUM hYN, auQy nwl hI hukm iliKAw ieh Sihd vWgx im`Tw lgdw hY[ swrw sMswr
hoieAw hY - 'hukim rjweI clxw nwnk iliKAw JUT ivc lg ky Krwb ho irhw hY - myry pu`qr, myrI
nwil]' ikauNik koeI QW AYsw nhIN, ijQy hukm nhIN jwiedwd, myrIAW koTIAW, mYN Plwxw APsr, mYN AYnI
qr`kI kr leI, mYN AYN kr ilAw; ieh swr hI jUT
iliKAw[ jo kuC ho irhw hY, sB auhdy hukm nwl hI
c`l irhw hY[ QoVHy idnW nUM dyK leIN, nw qUM, qy nw mYN,
ho irhw hY[ AwdmI dw qwx koeI nhIN hY['' jIv dw
koeI nhIN eyQy rihMdw; swrw hI smwj nSt ho jWdw
qwx kI hY? kihMdy- hY, kuC nhIN rihMdw[ jy s`c hovy qW rhy[ auh Pyr nwS
AwKix joru cupY nh joru ] ikauN ho jWdw hY? auh hY hI Aijhw[ mhwrwj kihMdy,
iehnUM mwiKE (Sihd) vWg im`Tw mMn ky iesdy ivc
joru n mMgix dyix n joru ]
PisAw ipAw hY - ieh jIv -
joru n jIvix mrix nh joru ]
joru n rwij mwil min soru ] kUVu imTw kUVu mwiKau kUVu foby pUr] AMg - 468
joru n surqI igAwin vIcwir ] pUrW dy pUru fu`b gey ies ivc Ps ky -
joru n jugqI CutY sMswru ] AMg - 7
nwnk vKwxY bynqI quDu bwJu kUVo kUVu] AMg - 468
jor hI hY swry, pRmySr dw hI hukm c`l irhw
hY[ iehnUM bu`J lY[ ijQy vwihgurU rKdw hY, auh hI so dUsrw ielwj hY ik qUM aus pwrbRhm nUM s`c
bYkuMT hY[ ijvyN ib`lI dw b`cw huMdw hY; ib`lI ijhVy krky jwx ik auh s`c hY[ auh iksy QW qoN kdy prHy
Gr vI auhnUM mUMh ivc c`k ky lY jWdI hY, auhdy Bly nhIN huMdw[ AwpW ieh nhIN kih skdy ik hY nhIN -
vwsqy hI lY ky jWdI hY[ AYs qrHW inr-sMklp huMdw
Awid pUrn miD pUrn AMiq pUrn prmysurh]
jwh[ ijMnW-ijMnW inr-sMklp huMdw jwvyNgw, Enw-Enw
AMg - 705
JUT Cutdw jweygw[ jd inr-sMklp ho igAw, sMklp
auTx qoN ht igAw, ausy vyly qyrw JUT qoN KihVw Cu`t cldw...........

(pMnw 8 dw bwkI)
Â∂ ¡Á…À Á≈ ÍÃ’≈Ù ’∆Â≈ ¡Â∂ ÍÃ◊‡ ’∆Â≈ «’ «¬’Ø ¡≈Í∂ Ï‘π«Ï«Ë ø◊πÒ≈ √÷∆¬∂ Ó∂≈ Ò≈´®
‘∆ Ú≈«‘◊π» ‹∆ ¡≈Í ‘∆ ¡È∂’ª ø◊ª «Ú⁄ ¡≈͉∆ «È ÚÀ √Ø‘≈◊‰∆ Á∂÷π ‘Ó≈≈ ‘≈´®
ÓΩ‹ «Ú⁄ ¡≈ ’∂ ÷∂Ò∑Á∂ ÍÃÂ∆ «ÁøÁ∂ ‘È - ÍÉÚÀ È≈È’∞ Ï∂ÈÂ∆ ± √Úπ ± ‘ø√π®
¡≈Í∆ÈÀ ¡≈Íπ √≈«‹˙ ¡≈Í∆ÈÀ «⁄˙ È≈¿∞® ’¿∞´ ± ‘À ’Ú∆¡≈ ± ‘À ¡≈Í∂ Ú∂«÷ «Ú◊√π®
ÁπÔ∆ ’∞Á«Â √≈‹∆¡À ’« ¡≈√‰∞ «‚·Ø ⁄≈¿∞® Í≥È≈ - BC
Á≈Â≈ ’Â≈ ¡≈«Í ±ø Â∞«√ Á∂Ú«‘ ’«‘ Í√≈¿∞® ¡≈Í∂ ͇∆ ’ÒÓ ¡≈«Í ¿∞Í« Ò∂÷π «Ì ±ø®
±ø ‹≈‰Ø¬∆ √Ì√À Á∂ ÒÀ√«‘ «‹øÁπ ’Ú≈¿∞® ¬∂’Ø ’‘∆¡À È≈È’≈ Á»‹≈ ’≈‘∂ ’±®
’« ¡≈√‰∞ «‚·Ø ⁄≈¿∞® Í≥È≈ - DFC Í≥È≈ - ABIA
¡≈Í∂ √∆¡≈ ¡≈«Í √π ¡≈Í∂ ≈Ú‰‘≈π® √Ø ◊π» È≈È’ Í≈ÂÙ≈‘ ‹∆ È∂ √ø√≈ «Ú⁄ Í»∆
¡≈Í∂ ‘ØÚÀ ⁄ØÒÛ≈ ¡≈Í∂ √∂‹ ÌÂ≈π® Â∑ª «ÁzÛ∑ ’≈«¬¡≈ -
ø«◊ Â≈ Ó∂≈ √≈«‘Ïπ «Ú «‘¡≈ ÌÍ»«® ÏÑÓπ Á∆√À ÏÑÓπ √π‰∆¡À ¬∂’∞ ¬∂’∞ Ú÷≈‰∆¡À®
¡≈Í∂ Ó≈¤∆ Ó¤∞Ò∆ ¡≈Í∂ Í≈‰∆ ‹≈´® ¡≈ÂÓ Í√≈≈ ’‰‘≈≈ ÍÃÌ «ÏÈ≈ È‘∆ ‹≈‰∆¡À®
¡≈Í∂ ‹≈Ò Ó‰’Û≈ ¡≈Í∂ ¡≥Á« Ò≈´® Í≥È≈ - HDF
(----------)
'Awqm mwrg' 45 nvMbr, 2011
Atl BieE DR¨A jw kY ismrin
sM q virAwm isM G jI
bwnI iv. gu . rU . imSn[
(lVI joVn leI dyKo, AkqUbr AMk, pMnw -)
qUM myry pyt 'coN Aw ky jnm ilAw -
BweI gurdws jI ny iliKAw hY sMKyp qOr dy auqy -
mMd Bw mo ko liK lIjY[
DrU hsdw Gir AwieAw kir ipAwru ipau kuCiV
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 747
lIqw[
bwhhu pkiV auTwilAw mn ivic rosu mqRyeI kIqw[ auh qW BwgW vwlI hY ijhVI Awpxy rwjy nUM
BweI gurdws jI, vwr 10/1 ipAwrI hY, mYN hI mMd Bwgx hW[ ijhVI durkwrI hoeI,
bhuq bycYn hoieAw-hoieAw mW nUM Aw ky pu`Cdw dUr k`FI hoeI hW[ auh nhIN mMd Bwgx, auh qW BwgW
hY ik mW qUM swvwxI hYN ik surIqw? kihx l`gI, bytw! vwlI hY[ auh rwj dw sùK Bog rhI hY, mYN golIAW vWgUM
mYN hW qW rwjy dI lVkI qy rwjy nwl ivAwhI geI[ rihMdI hW -
pr krm nhIN mYN kr skI ijs krky myrw Awdr hud M w, dwsI sm nihN muJY lKIjY]
qyrw Awdr huMdw[ auh krm nhIN mYN kirAw - sRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 747
fufhuilkw mW puCY qUM swvwxI hY ik surIqw? Ajy myry nwloN golIAW dI vI iezq hY bytw, mYN
swvwxI hW jnm dI nwmu n BgqI krim idRVHIqw[ qW golIAW qoN vI Q`ly hW[ gu`sw nw kr, mn dy AMdr[
BweI gurdws jI, vwr 10/1 kihMdw, mwqw! Pyr TIk hY, gu`sw mYN nhIN krdw, hux
Dwrnw - lwl vy, BgqI nw kIqI r`b dI, qUM mYnUM d`s rwj ikvyN imly?
qWhIEN hoieAw inrwdr qyrw[ iksu audm qy rwju imlY sqrU qy sB hovin mIqw[
kihx l`gI, bytw! AwpxI mqryeI mW dy auqy BweI gurdws jI, vwr 10/1
nrwz nw ho, ieh qyry qy myry mMd krm ny, mwVy krm auh audm ikhVw hY ijs nwl rwj iml jwey qy
kry hoey ny[ rwjy dy Gr pYdw qW ho gey, lyikn qp duSmx swry im`qr bx jwx[ auh qrIkw mYnUM d`s[ hux
nwl nhIN lY ky Awey[ pYdw qW ho gey iksy puMn krky, b`cw 100% mn bxweI bYTw hY ik ijhVw kuC myrI
mYN rwjy dI lVkI bx geI iksy puMn krky, qUM rwjy mW d`sygI, auh s`c khygI[ ie`k klyS huMdw hY[ swfy
dy Gr pYdw ho igAw[ pr doS Awpxy krmW nUM dy, mn dy AMdr pMj klyS ny[ sB dy AMdr ny[ koeI ivrlw
auhnUM nw dy[ ikauNik jo gurmuK ibrqI hY auh dUsry hY ijhVw pMjW klySW qoN brI hY[ iesy krky AsIN duKI
nUM doS nhIN idAw krdI kdy vI ik auhny myry nwl sMswr dy AMdr GuMm rhy hW[ pMjW klySW ny swnUM pRmySr
AYs qrHW kirAw[ ieh EhI krdw hY ijhnUM pRmySr nwloN qoV ky r`iKAw hoieAw hY[ pihlw klyS hY
Bu`ilAw hoieAw hY[ gurmuK kdy nhIN khygw[ gurmuK AividAw[ 'AividAw' huMdw hY ik cIz peI hY, Asl
khygw hukm hY pRmySr dw ievyN hI hoxw sI myry nwl nUM nkl jwxnw[ ignorant rihxw[
qW ho igAw[ Prk hY swDsMgq jI, pYr-pYr dy auqy,
imswl dy nwl g`l smJ 'c Aw jweygI[ qusIN
gurU dy ipAwirAW dw qy sMswr dw -
iksy mwrUQl 'c qury jw rhy EN[ pwxI dI byhd ` ipAws
bMdy sy ij pvih ivic bMdI vyKx kau dIdwru ] l`gI hoeI hY[ quhwnUM dUr rVw mYdwn id`sdw hY, auQy
AMg - 465 drKq KVHw koeI nzr Aw irhw hY[ drKq dw prCwvW
ijnHW dy mnW 'c SONk pYdw hoieAw hY pRmySr nUM quhwnUM pYNdw idsdw hY ik pwxI dy auqy pY irhw hY[
imlx dw[ aunHW dw vrqwA sMswr dy nwl iblkul s`cmuc` l`gg y w ik pwxI dI koeI ndI vg rhI hY[ EDr
Al`g hoieAw krdw hY[ sMswr vwlw nhIN hoieAw krdw nUM qusIN qur pvoNgy[ auQy jw ky dyKoNgy ndI hY nhIN, aus
ik dUsirAW 'c doS k`Fo ik auhny kirAw, auhny qoN A`gy, Eny hI Pwsly 'qy Pyr A`gy idsdI hY[ iehnUM
kirAw[ auh kihMdw myry hI mMd krm sI, kihx l`gI illusion kihMdy ny, ignorance kihMdy ny[ Asl cIz
bytw - nUM nkl krky dyKxw[ hux Asl cIz qW ie`Qy hYgw,
igrw svq nY swc aucwrI[ vwihgurU qoN bgYr ie`Qy koeI hY nhIN hY sMswr dy AMdr[
qUM jnmXo mm grB mJwrI[ jo kuC swnUM idsdw hY ieh swrw iCnBMgr hY ieh p`kw
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 747 nhIN hY[ imiQAw hY ieh[ bdl jwx vwlI cIz hY[
qyrI mqryeI mW ny iblkul s`cI g`l khI hY, iehnUM qW AsIN siq krky mMndy hW[ ijhVw pRmySr
prIpUrn hY auhdy bwry swnUM igAwn nhIN[ ieh AigAwn

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


46
ijhVw hY ignorant rihxw, nw qW Awpxy Awp dw ilKwrI dI ilKI hoeI[ auhdy 'c iliKAw hoieAw sI
swnUM pqw hY ik mYN kOx hW[ mhwrwj kihMdy - gurU nwnk swihb gey[ auQy bwbr dIAW POjW ny h`lw
sunhu ry qU kaunu khw qy AwieE ] kirAw qy gurU nwnk pwqSwh nUM PV ky bMdI bxw ilAw
eyqI n jwnau kyqIk mudiq clqy Kbir n pwieE ] qy kqlwm hoxI SurU ho geI, hwhwkwr m`c rhI hY[
AMg - 999 kihMdy, gurU nwnk AYny dlyr sI, s`c bolx vwly ik
d`s qUM kOx hYN? AsIN kihMdy hW jI quhwfy swmHxy vwihgurU nUM vI aulWBw dy id`qw aunHW ny[ ilKwrI ilKdy
KVHy hW, myrw nwauN virAwm isMG hY[ isAwxw bMdw h`s ny bhuq v`fy, pRmwxnIk ny, ijnHW ny hzwrW nUM ikqwb
peygw ik qUM jwxdw hYN ik qUM virAwm isMG hYN[ nUM pVHnw hY[ SRomxI kmytI dI CpweI hoeI hY, auh
kihMdw gurU nwnk pwqSwh AYfy dlyr sI ik vwihgurU
ikMny swl qoN qUM ieh hYN? nUM vI cYlMj kr id`qw aunHW ny -
jI mYN AYny swlW qoN hW[ eyqI mwr peI krlwxy qYN kI drdu n AwieAw ]
AMg - 360
aus qoN pihlW kI sIgw?
qYnUM drd nw AwieAw hy pRBU! AYnI mwr pY rhI
iC`Qw pY jweygw ik g`l qW mYN bVI glq d`s hY[ kI qyrw idl p`Qr bx igAw[ qYnUM drd nhIN Aw
id`qI[ kihMdy - irhw[
'sunhu ry qU kaunu khw qy AwieE ]' jy skqw skqy kau mwry qw min rosu n hoeI ]
qUM kOx hYN, ik`QoN AwieAw hYN? skqw sIhu mwry pY vgY KsmY sw pursweI ]
mhwrwj, qusIN d`s idE? AMg - 360
qUM mwlk hYN dunIAW dw qy ie~Qy Syr b`krIAW pwV
mhwrwj kihMdy - irhw hY, gweIAW nUM pwV irhw hY, qYnUM drd nhIN Aw
keI jnm Bey kIt pqMgw ] irhw[ swfy hI mMn jwxgy ik hW[
keI jnm gj mIn kurMgw ]
keI jnm pMKI srp hoieE ] swDsMgq jI! swrw hI ault pult kr id`qw ies
keI jnm hYvr ibRK joieE ] 1 ] ArQ ny, swfw jo FWcw sI, swfI jo soc pRxwlI sI,
imlu jgdIs imln kI brIAw ] swfI gurmiq dI syD sI auh swrI ault-pult kr
icrMkwl ieh dyh sMjrIAw ] AMg - 176 id`qI[ auhdy nwl kI hoieAw? swfy 'c bYlMs pYdw ho
qYnUM mnu`K dI dyhI iml geI, iehdw nwauN r`K igAw[ hor hI pwsy socxw SurU kr id`qw[ gurU nwnk
id`qw GridAW ny, BweIcwry ny[ ivcwr kr qUM kOx hYN? SurU iv`c jdoN swfI ey, bI, sI cldI hY, auhdy 'c
ivcwr nhIN AwauNdI, gurmuK nUM iml ky ivcwr kro, Pyr kihMdw hY ik vwihgurU q`k phuc M x vwsqy koeI iPlwsPI,
pqw lg jWdw hY[ mhwrwj kihMdy, pI.AYc.fI krI hoeI koeI Akl nhIN phuMc skdI[
hY qyrI, v`fy qoN v`fw pMfq hYN[ v`fw igAwnI khwauNdw socY soic n hoveI jy socI lK vwr ] AMg - 1
hYN[ qYnUM pqw hY kdoN dw qUM c`ilAw hoieAw hYN? koeI l`KW iPlwsPIAW lw lY, l`KW ieSnwn kr lY, suc ` W
pqw nhIN, koeI bMdw nhIN ijhVw kih sky ik mYN Krb r`K lY, nhIN vwihgurU q`k phuMc skdw[ jy qUM khyN ik
swl qoN c`ilAw hoieAw hW[ mYN kroV Krb swl qoN mn nUM SWq krky phuMc jweyNgw, ilv lw ky bYTw rih,
c`ilAw hW[ kdy ivcwr hI nhIN AsIN krdy[ so ies smwDI hzwr-hzwr swl dI lw lY[ jdoN mind ny
cIz nUM nw jwnxw, pRmySr nUM nw jwnxw; ignorance, jwgxw hY, iehny Purnw zrUr krnw hY[ ieh vI cu`p
AividAw khwau N dI hY [ dU s rw ho i eAw krdw hY nhIN ho skdw[ jy qUM khyN ik 'eat drink and be
Aisimqw[ 'Aisimqw' hoieAw krdw hY, s`cI cIz nUM merry' KwE pIE qy mn nUM Bu`Kw nw r`Ko, iehdI Bu`K
JUTI krky jwnxw, JUTI nUM s`cI krky jwnxw[ ault buD ` I lwh dyeIey qy AYnw pdwrQ cwhIdw hY[ kihMdy jy swry
r`KxI[ qIsrw hoieAw krdw hY 'ABIinvyS' auh ieh sMswr dw pdwrQ qyry kol Aw jwvy, qW vI mn dI BùK
huMdw hY ik gurU dy hukm nUM siq krky nw mMnxw[ gurU nhIN lihAw krdI[ A`gy v`DdI qurI jweygI[
mhwrwj kihMdy - cupY cup n hoveI jy lwie rhw ilv qwr ]
hukim rjweI clxw nwnk iliKAw nwil ] AMg - 1 BuiKAw BuK n auqrI jy bMnw purIAw Bwr ]
pVHdy hW nw roz, mMndy ikMny ku ny ies g`l nUM[ AMg - 1
v`fy-v`fy ilKwrI Bu`l krdy ny, v`fy-v`fy iPlwsPr Bu`l jy mMqkW, dlIlW dy nwl pRmySr imldw hovy, qW
krdy ny[ Awh ie`k mYN ikqwb pVH irhw sI, bhuq v`fy ie`k vI auhdy q`k phuMcx nUM smr`Q nhIN hY[
shs isAwxpw lK hoih q iek n clY nwil ]

'Awqm mwrg' 47 nvMbr, 2011


AMg - 1 nhIN[ AsIN kihMdy hW ik r`b hY hI nhIN[ jy hovy qW
gorK ny ikhw ik hy gurU nwnk! swfw qW m`q AYs qrHW nw kry, hovy nw qW AYs qrHW nw kry[ ieh
iblkul is`Dw sI, ieh sIgw ik krmW dy bMDn nwl ijhVI cIz hY iehnUM 'AiBinvyS' ibrqI kihMdy ny[
sMswr c`l irhw hY qy ie`k eISvr hY, ie`k pRwikRqI 'AiBinvyS' ibrqI dy iv`c gurU dy vwk nUM siq nhIN
hY, ie`k jIv hY qy qMU kihMdw hYN, ie`ko hI vwihgurU hY[ mMndw AwdmI[ AwpxI m`q nUM aupr r`Kdw hY, gurU dI
ie`Qy dUjw koeI hY hI nhIN[ nw koeI jIv hY, nw koeI m`q nUM Q`ly r`Kdw hY[ swrI izMdgI swfy nwl iehI
pRwikRqI hY, auhny qW Awpxw KylH Awpy hI kirAw hoieAw vwprdw hY[ hr vkq AsIN Bu`ly rihMdy hW[
hY[ cOQI hoieAw krdI hY 'rwg' attachment' pMjvW
ApnI mwieAw Awip pswrI Awpih dyKnhwrw ] hoieAw krdI hY, 'dvYS'[ ijhVy Awpxy suBwA dy
nwnw rUpu Dry bhu rMgI sB qy rhY inAwrw ] muqwibk nhIN, Awpxy iKAwlW dy muqwibk nhIN[ aunHW
AMg - 537 nUM bury kihxw[ aunHW dy nwl bweIkwt r`Kxw, bolxw nw
kihMdy Pyr ieh ijhVI JUT dI dIvwr swfy qy r`b aunHW nwl[ sihnSIlqw nhIN hY[ ie`k dm pwsy kr
dy iv`c KVHI ho geI ieh tu`tygI ikvyN? mhwrwj kihMdy dyxw, mwVy kihx aunHW nUM[ mhwrwj kihMdy, jy qYnUM mwVy
- kihx dw SONk hY, AsIN d`s idMdy hW, qYnUM mnHw nhIN
hukim rjweI clxw nwnk iliKAw nwil ] AMg - 1
krdy[ kih mwVw, kihMdw, d`so kIhnUM khW, myrw qW
suBwA bixAw hoieAw hY, mYN qW kihx hY[ mhwrwj
hukm dy auqy base kr idqw is`KI nUM ik hukm kihMdy, Pyr d`s qUM kihx hI hY, qUM AYs qrHW kih -
qy rzw, pRmS y r AYnw smr`Q hY ik auhdI mrzI qoN bgYr
kuC vI nhIN ho irhw[ mohirAW dy vWgx AsIN KylH rhy kbIr sB qy hm bury hm qij Blo sBu koie ]
ijin AYsw kir bUiJAw mIqu hmwrw soie ]
hW, ijvyN ncwauNdw hY AYs qrHW n`c rhy hW -
AMg - 1364
bwjIgir jYsy bwjI pweI ]
AYs qrHW kih ik mYN hI mwVw hW -
nwnw rUp ByK idKlweI ]
sWgu auqwir QMim@E pwswrw ] qb eyko eykMkwrw ] hm nhI cMgy burw nhI koie ] AMg - 728
AMg - 736 ijhny pCwx ilAw r`b auh nhIN iksy nUM burw
pihlW vI EhI sI bwAd iv`c vI EhI hY, kihMdw[
kihMdy hukm dI Kyf ho rhI hY[ ijhVw gurU nwnk hukm mn myry ijin Apunw Brmu gvwqw ]
dI Kyf dsdw hY, Pyr r`b nUM aulWBw mwry, auh qW Pyr iqs kY BwxY koie n BUlw ijin sglo bRhmu pCwqw ]
ivSvwS qoN ih`l igAw[ Pyr qW ivSvwS irhw hI nw AMg - 610
gurU nwnk swihb 'qy[ swfy ilKwrIAW vWgx ho gey auh[ ijhdy pCwx Aw geI, auh nhIN iksy nUM mwVw
AYs qrHW dIAW g`lW ijhVIAW ny gurU dy bcn nUM siq kihMdw[ auh Awpxy Awp nUM kihMdw hY, ijhVw kihMdw
krky nw mMnxw, AwpxI Akl dI cqurweI, cuc M qweI, gurU hY auhdI pdvI ikMnI ku hY? mwiVAW 'c hY[ kihMdy,
dy bcn iv`c dKl dy ky auhnUM is`D krnw, eysnUM nhIN mwiVAw 'c nhIN hY -
AiBinvyS ibrqI kihMdy ny[
ijin AYsw kir bUiJAw mIqu hmwrw soie ]
gurU nwnk ny bwbr nUM ikhw sI ik AY bwbr! qyrI AMg - 1364
rwKI kIqI pRmySr ny, ihMdosqwn nUM frwieAw[ ie`Qy Aw auh gurU nwnk dw im`qr hY, kbIr swihb dw
ky qUM lVweI krI, eymnwbwd qUM Pqih kr ilAw, pTwxI im`qr hY[ ikauNik g`l bu`J leI ausny[ so ies qrHW
POjW hwr geIAw, ie`Qy q`k qyrw kMm jwiez sI qy jdoN dy nwl AsIN bcn nhIN mMndy[ swfy AMdr AiBinvyS
auh POj n`T geI, qyrw rwj kwiem ho igAw[ qUM eys ibrqI kMm krdI hY[ so mW kihx l`gI bytw! jy qUM
prjw dw mwlk ho igAw[ qy AwpxI prjw bYT ky rwj lYxw hY qW -
mrvweI[ rwj iks 'qy kryNgw, qYnUM qrs nw AwieAw?
prmysru AwrwDIAY ijdU hoeIAY piqq punIqw[
lVdw sI jdoN qUM swfw koeI nhIN sI sbMD qyry nwl[ BweI gurdws jI, vwr 10/1
TIk hY EDr POjW EDr POjW[ pr pbilk dw Gwq
ikauN kr irhw hYN? ausy vyly bwbr ny hukm dy id`qw pRmySr dy AwrwDx dy nwl jo vI mMgdy hW, auh
ik hW, gurU nwnk ny g`l shI khI hY, smJ igAw[ pRwpq ho jWdw hY -
Dwrnw - hir ky crx rwswiex jI,
so ies qrHW gurU dy bcn nUM siq krky nw mMnxw,
jo jo mWgih soeI soeI pwvY[
gurU nwnk kihMdw hY ik ie`Qy pRmySr qoN ibnW koeI hY

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


48
bytw! swrIAW dwqW dw dyx vwlw pRmS y r hY[ auhdw hukmu hwslu krI bYTw nwnkw sB vwau ]
iDAwn Dr ky, auhdy nwl ipAwr krky, auhdw nwm mqu dyiK BUlw vIsrY qyrw iciq n AwvY nwau ]
jp ky, dunIAW dI koeI vsq Al`B nhIN ijhVI nw AMg - 14
pRwpq hovy[ AslI cIz qW nwm hY, ijhVI AsIN lYxI hY[
rsnw gux gopwl iniD gwiex ] jy nwm Aw igAw -
sWiq shju rhsu min aupijE ijs no bKsy isPiq swlwh ]
sgly dUK plwiex] 1 ] rhwau ] nwnk pwiqswhI pwiqswhu ] AMg - 5
jo mwgih soeI soeI pwvih auh qW pwqSwhW dw pwqSwh Awpy ho jWdw hY[
syiv hir ky crx rswiex ] rwjy dw ikhw hoieAw ibmwrI mMndI hY[ pRmySr dy
jnm mrx duhhU qy CUtih ipAwry dw ikhw hoieAw mMn lYNdI hY ik C`f dy iehdw
Bvjlu jgqu qrwiex ] 1 ] KihVw, rwzI ho jwx dy iehnU[M rwjy dw ikhw koeI nhIN
Kojq Kojq qqu bIcwirE dws goivMd prwiex ] mMndw, qyry Elwd ho jweygI[ pRmySr dw ipAwrw kih
AibnwsI Kym cwhih jy nwnk sdw ismir nwrwiex ] dy, dy deygw qYnUM ie`k pu`qr[
AMg - 714
q`q dI g`l mhwrwj kihMdy suxo qusIN[ auh kI rwjw auh hoieAw ik auh hoieAw -
hY? gurU dy 'prwiex' ho jwE[ swry Awsry C`f ky auhdI jw kw kihAw drgh clY ]
Srn iv`c Aw jwE[ prwiex ho jwE auhdy[ ij`Qy r`Kxw so iks kau ndir lY AwvY qlY ] AMg - 186
hY r`K mwlkw, qyrI mOj hY[ Pyr vwihgurU nUM hr vkq mhwrwj kihMdy, jy rwj lYxw hY qW v`fw rwj lY[
Xwd r`K[ nwm jpxw hor cIz hY, Xwd r`Kxw hor cIz Awh dunIAW dy rwj dy ip`Cy ikauN quirAw iPrdw hYN[
hY[ Xwd r`iKAw jWdw hY nwm jp ky[ jy 'vwihgurU- ey BUpiq sB idvs cwir ky
vwihgurU-vwihgurU-vwihgurU' kihMdw hY - JUTy krq idvwjw ] AMg - 856
rwm rwm sBu ko khY kihAY rwmu n hoie ] ieh qW AYvyN hI hY, pwKMf hY, rwh 'c rih
gur prswdI rwmu min vsY qw Plu pwvY koie ] jweyNgw[ qUM AslI rwj dy bwry icqv[ At`l rwj lY
AMg- 491 qUM, ij`Qy jw ky Pyr igrnw nw hovy, ieh qW rwj lih
swrI dunIAW rwm-rwm kihMdI hY, ijMnI dyr q`k jWdw hY[ ijhVy bxwauNdy ny ielYkSnW dy nwl auh lwh
mn 'c nhIN vsdw qy auhdI Presance nhIN AwauNdI vI idMdy ny[ auhdy 'qy kI qUM msq hoieAw iPrdw hYN[
hr vkq, A`KW dy swmHxy, bolx, c`lx, iPrn, qurn, jy Aw igAw TIk hY, Awpxw Drm pwl[
jwgx, auTx, bYTx vyly, kihMdy Pyr qW Bu`ilAw rihMdw rwjy culI inAwv kI piVAw scu iDAwnu ]
hYN ipAwirAw, QoVHw hI Xwd AwauNdw hY[ qyry klySW dw AMg - 1240
nwS hoxw hY -
so ies qrHW dy nwl mW kihx l`gI, bytw! sB
ismrau ismir ismir suKu pwvau ] kuC iml jWdw hY, ie`k rwj kI[ so aus vyly mW dw
kil klys qn mwih imtwvau ] AMg - 262 bcn pUry iDAwn nwl sux ky, 100% mMn ilAw, AsIN
pMjW klySW dw nwS ho jWdw hY[ so pRmySr nUM gurU swihb dw bcn nhIN mMndy 100% AwhI swfy 'c
imlky koeI cIz durl`B nhIN - Prk hY[ aus b`cy ny mMn ilAw ikauNik auhdy iv`c qrk
jy ko hovY dublw nµg BuK kI pIr ] bu`DI hY nhIN iblkul hI[ jo kuC mW kihMdI sI auh
dmVw plY nw pvY nw ko dyvY DIr ] kihMdw iblkul s`c boldI hY[ jo kuC gurU kihMdw hY,
suAwrQu suAwau n ko kry nw ikCu hovY kwju ] AsIN kihMdy hW ieh qW muSkl hY, swnUM qW AOKw hY,
iciq AwvY Esu pwrbRhmu qw inhclu hovY rwju ] AsIN dunIAWdwr bMdy[ AsIN JUT vI bolxw hoieAw,
AMg - 70 rOlw-r`pw vI AsIN pwauxw hoieAw[ hux d`so, ikvyN
Awh mwVw ijhw rwj kI hY? mhwrwj qW rwj nUM krIey, ijvyN qusIN kihMdy EN, ieh qW jIvn bVw AOKw
igxdy hI nhIN, kihMdy ny - hY, Pyr qW Gr bwr C`f ky cly jweIey[ mhwrwj kihMd,y
Gr bwr nw C`f[ ivc rih, lyikn gurU dI jugqI nUM
rwj imlK iskdwrIAw AgnI mih jwlu ] kmw[
AMg - 811
nwnk siqguir ByitAY pUrI hovY jugiq ]
A`g 'c jwl dy ienHW nUM, qYnUM Psw dyxgIAW[
hsMidAw KylµidAw pYnµidAw
sulqwnu hovw myil lskr qKiq rwKw pwau ] KwvMidAw ivcy hovY mukiq] AMg - 522

'Awqm mwrg' 49 nvMbr, 2011


Gr nw C`f, jugq pwl, gurU dy hukm nUM mMn[ sihXogIAW dy nwl, gurmuKW dI sMgq iv`c, bYT ky
gurU qW kihMdw hI nhIN ik Gr C`f[ gurU qW kihMdw l`Bxw hY[ eIrKw vwilAW dI sMgq 'c bYTyNgw nhIN
hI nhIN ik Gr C`f[ gurU kihMdw hY, ij`Qy kMm krdw l`Bxw[ inMidAW vwilAW 'c bYTyNgw nhIN l`Bxw[ kyvl
hYN, pUrI qn dyhI nwl kr[ ikswn bixAw hoieAw igAwnIAW dI sMgq 'c bYTyNgw nhIN l`Bxw[ ieh qW
hYN, pUrI KyqI kr[ G`t nw qyry KyqW 'coN inkly, qYnUM ijnHW ny kirAw, gurmuK pd ijnHW nUM pRwpq hoieAw hY
pRmySr ny zmIn id`qI hoeI hY[ zmIn 'coN qUM Anwj aunHW dI sMgq 'c bYT qW qYnUM rwh l`Bygw nhIN qW
pYdw krnw hY, auh Anwj pRmySr dI dunIAW ny Kwxw l`Bxw nhIN hY[ ivcwry nUM bYrwg qW ho igAw, Gr C`f
hY[ qYnUM v`fw job id`qw hY, trkwA nw lokW nUM ik igAw, rwq nUM quirAw jw irhw hY[ rwh 'c nwrd imly
qyrI PweIl nhIN l`BdI mYnUM[ k`lH nUM AweIN, prsoN nUM kihx l`gy, bwlikAw! Awh jMgl 'c quirAw jWdw hYN,
AweIN, ikMnw doSI bxdw hYN qUM[ ie`k pwsy inqnym, bytw qUM[ swrI kQw d`sI ik AYs qrHW mYnUM mW ny ikhw
krdw hYN ie`k pwsy lokW nUM trkweI jWdw hYN[ pYsy hY[ kihx l`gy ies qrHW qW nhIN pRmySr imlxw[ dUjw
mMgdw hYN irSvqW KWdw hYN, pRymIAW! ieh ie`Qy hI ieh hY ik qklIPW bhuq ny[ qYnUM rwh dw nhIN pqw,
rih jwxw hY sB kuC[ A`gy nhIN jwxw, r`b dy rwh nUM Pyr jMgl 'c bYT ky qUM qp krnw hY, qYnUM Kwx nUM kOx
pCwx[ iemwndwrI nwl kMm kr[ so swnUM gurU nTwauNdw deygw, nwhMxu dw qYnMU pqw nhIN, bYTx dw qYnMU pqw nhIN,
nhIN[ n`iTAW hoieAW nUM kihMdw hY - aus vyly crn PV ley[ kihx l`igAw, bwbw jI! mYN
isD Cip bYTy prbqI kauxu jgiqR kau pwir Axjwx b`cw hW, mYN qp krnw hY, jwxw nhIN mYN vwps
au q wrw[ BweI gurdws jI, vwr 1/29 iksy vI qrHW[ bQyrw smJwieAw[ lyikn muiVAw nw[
gorKnwQ ie`Qy smwDIAW lw irhw hYN qy smwj auhny ikhw ik ieh qW auqm AiDkwrI hY[ kihx
dw burw hwl ho irhw hY[ Awqm AnMd qUM ie`Qy bYTw l`igAw, mYnMU auh d`so rsqw ijhVw pd ie`k vwrI iml
lY irhw hY, pRmySr dw rUp smJ ky auQy A`KW KulHIAW jwvy Pyr Q`ly nw mYN igrW[
nwl Awqm AnMd lY[ ieh qyrI bhwdrI hY, Cup jwxw, jh pd lO phuNcXo n ipqwmw[
dOV jwxw bhwdrI nhIN huMdw[ iv`c rih sMswr dy, iv`c qW pd kI ie~Cw AiBrwmw]
rih ky du`K su`K pihlW Awp Bog, Pyr dunIAW nUM d`s sRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 748
ik iehdw Awh ielwj ho skdw hY, myry nwl ies mYN auh pd hwsl krnw cwhuMdw hW[
qrHW hoeI sI, AYs qrHW mYN bicAw sI[ mhwrwj kihMdy so mwrg muJ dyhu bqweI[
auh ielwj hY pRmySr dw nwm[ so nTwauNdy nhIN gurU rwvr ikRpw inDwn sdweI]
swihb[ sRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 749
so mW ny kih id`qw ik bytw! iksy iekWq QW 'qy kihMdy hy ikRpw dy Gr, mhWpurSo! mYnUM auh rsqw
jw ky qp kr[ aus vyly - ds idE[ mYnUM auh g`l smJw idE[
bwhir cilAw krix qpu mn bYrwgI hoie AqIqw[ kihx l`gy, bytw! Pyr rsqw smJ, bih jw[ aus
BweI gurdws jI, vwr 10/1 vyly aunHW ny mMqr dy id`qw[ kihx l`gy dyK ieh mMqr
bYrwg ho igAw, qp krn jWdw hY lyikn pqw hI hY, 'Enm vwsdyv[' KoVs mMqr iehnUM kihMdy ny[ gurU
nhIN hY ik krIey[ Awpxy Awp iksy nUM kI pqw[ r`b Gr dy AMdr pMj ipAwry mMqr idMdy ny[ so kih l`gy
dy rwh iksy nUM pqw hY jy nw d`isAw jwvy[ t`krW mwrdI qUM iehdw jwp kr[ aunWH idnW dy AMdr pRwxwXwm pRDwn
hY dunIAW[ mhwrwj kihMdy, auh qW rsqw AYnw gupq sI, hux surq pRDwn hY[ hux pRwxwXwm pRDwn nhIN hY[
hY nhIN qyrI smJ iv`c Awauxw[ ijMnW icr koeI d`sx hux idmwg bVy kmzor ho cùky ny[ ie`k qW bRhmcrIAw
vwlw nhIN AwauNdw[ ikauNik rsqw AYsw hY - nhIN iksy 'c[ bRhmcrIAw nw hox krky vital force
Gr mih Gru dyKwie dyie so siqguru purKu sujwxu ] iehdy AMdr rihMdI nhIN qy isr duKx l`g jWdw hY[
pMc sbd Duinkwr Duin qh bwjY sbdu nIswxu ] khygw jI isr duKx l`g igAw jI, myrIAW A`KW
dIp loA pwqwl qh KMf mMfl hYrwnu ] duKx l`g geIAW jI, myrw isr BwrI ho igAw[ pRwxwXwm
qwr Gor bwijMqR qh swic qKiq sulqwnu ] qW kr hI nhIN skdw bVw AOKw hY[ nw h`T Xog kr
suKmn kY Gir rwgu suin suMin mMfil ilv lwie ] skdw hY, nw nyqI, DoqI kr skdw hY, nw kpwlI kr
AkQ kQw bIcwrIAY mnsw mnih smwie ] skdw hY, nw bsqI kr skdw hY, nw qRwtk kr skdw
aulit kmlu AMimRiq BirAw iehu mnu kqhu n jwie ] hY, aunHW idnW dy AMdr srIr qMdrusq huMdy[ so nwrd
AMg - 1291 jI ny suKwlw qrIkw d`isAw ik qUM ies qrHW dy nwl
kihMdy, rwh l`B jweygw, qYnUM Awpxy Awp[ rsqw ies Sbd dy nwl pRwxwXwm kr[ surq nUM AMdr iK`c[

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


50
dsvyN duAwr dw rsqw d`s id`qw ik Awh rsqy bytw AMg - 639
qUM cilAw c`l[ pRmySr dw iDAwn d`s id`qw[ inrwkwr auhdy bcnW dy nwl mn dw mWjxw krnw hY qy
dw iDAwn b`cw smJ nhIN sI skdw[ Pyr nwm dw invws swfy AMdr hoieAw krdw hY[ aus
so swkwr dw iDAwn ds id`qw, rUp d`s id`qw qoN bwAd mn ivKSypqw 'c rihMdw hY itkdw nhIN hY[
ik AYs qrHW dw rUp hY[ auhdw qUM iDAwn prp`k kr jI, mYN bwxI pVHdw hW, mn dOV jWdw hY, ikauN dOVdw
auh Aw jweygw[ iqMn iksm dw iDAwn huMdw hY, ie`k hY ikauNik shwrw nhIN koeI hY[ ik`lI qoN bgYr kMD iv`c
nUM AhMgiR h iDAwn kihMdy ny, ie`k nUM sMpqiDAwn kihMdy k`pVw nhIN tMg huMdw[ KUMtIAW hox k`pVw tMg huMdw hY[
ny, ie`k iDAwn auh huMdw hY ik Awpxy ieSt nUM gurU auhdy vwsqy gurmuK dsdy ny ik qUM iDAwn Dr, ijhVw
gRQM swihb nUM ies qrHW smJxw ik swKSwq gurU nwnk vI ienHW iDAwnW 'coN iP`t bYTdw hY, auh qW mhWpurSW
swihb ny[ iehdy iv`c pRmySr bu`DI krnI[ cIz nzr nUM pqw hud
M w hY iehnUM Sbd dw iDAwn TIk hY, ikauNik
hor Aw rhI hY, lyikn iDAwn auhdI back 'qy hY[ bùDI inrml hY iehdI qy surq qy Sbd dy mwrg iv`c
dUsrw iDAwn hoieAw krdw hY ik gurU swkwr hY, Skl eysnUM lwieAw jwvy[ Dun dy iv`c iDAwn lw ky Pyr ieh
surq vwlw hY auhnUM pRmySr bùDI Dwr ky, auhdw iDAwn phuMcy[ dUsrw hoieAw krdw hY swkwr dw[
Dr ky pRmySr iv`c jwxw[ iehnUM sMpq iDAwn kihMdy gur kI mUriq mn mih iDAwnu ]
ny[ qIsrw hoieAw krdw hY AhMgiR h iDAwn[ auh ijhVw gur kY sbid mMqRü mnu mwn ] AMg - 864
iDAwn hY auh swry nhIN r`K skdy, AMdr surq jwgI so ies qrHW dy nwl -
hovy auh r`K skdw hY[ so auh huMdw hY ik hr QW dy
Akwl mUriq hY swD sMqn kI
auqy myry AMdr vwihgurU hY[ jdoN mYN vwihgurU kihMdw hW
Twhr nIkI iDAwn kau ] AMg - 1208
iehdy ip`Cy auh SkqI hY ijhdw mYN nwauN lYNdw hW[
auhdy iv`c iDAwn r`Kxw hY iehnUM AhMgiR h iDAwn kihMdy iDAwn itkwaux vwsqy koeI cIz cwhIdI hY[ auhnUM
ny[ qIsrw hoieAw krdw hY Sbd dI Dun dw iDAwn pRmySr rUp smJ ky iDAwn Drnw[ auhdy nwl kI huMdw
Drnw[ Dun hY vwihgurU nwm dI Dun[ auh Dun dy ivc- hY ie`k iqRkutI huMdI hY - iDAwqw, iDAwn, DyA dI[
ieh AMdr aupwsnw huMdI hY[ do qrHW dI aupwsnw hY
Duin mih iDAwnu iDAwn mih jwinAw ie`k bwhrlI aupwsnw hY ie`k AMdrlI aupwsnw hY[
gurmuiK AkQ khwnI ] AMg - 879 bwhroN aupwsnw AsIN gurU gRMQ swihb dI krdy hW, m`Qy
ieh Sbd surq dw mwrg hY[ so swfw jo guris`KI tykdy hW[ cOr krdy hW, rumwly ilAwauNdy hW, Pu`l
dw mwrg hY subid suriq dw hY[ keI bMdy glqI nwl ilAwauNdy hW[ nmSkwrW krdy hW, bwxI suxdy hW, kVwh
pRwxwXwm krn l`g jWdy ny Pyr isr duKx l`g jWdw pRSwd dI dyg Byt krdy hW[ ie`k AMqr Awqmy hoieAw
hY, ibmwrIAW l`g jWdIAW ny[ swfw hY AsIN Sbd nUM krdI hY[ kuC vI nhIN smwn kol lyikn AMqr aupwsnw
AMdr vswauxw hY[ ie`k glqI dy nwl Sbd dy A`KrW ho rhI hY[
dw iDAwn Drdy ny, iblkul glq hY[ Sbd dI Dun
dw iDAwn krnw hY, Dun bxwauxI hY Sbd dI[ aus Dun rwmwnMd jI aupwsnw kr rhy sI, aunHW ny Awpxy
ny swnUM itkw lYxw hY[ bMnH lYxw hY swfy mn nUM[ jdoN eISt dyv nUM Bog lvwieAw, ieSnwn krwaux qoN bwAd
Dun pYdw ho geI Pyr mn nhIN dOVdw[ Dun pYdw huMdy mukt r`K id`qw, mwlw nhIN pY skI; jy mwlw nhIN
swr sMgIq pYdw ho jWdw hY AMdr[ pwauNdy qW iDAwn ADUrw rihMdw hY[ kbIr swihb bwhr
bYTy ny, jd dyiKAw kbIr swihb ny ik myry gurUdyv
so nwrd jI ny aus vyly swkwr dw iDAwn d`s prySwn ny, bwhroN hI Awvwz dy id`qI, mhwrwj! mwlw
id`qw ijs qrHW swfy vI ies qrHW Purmwn hY - dI gMF KolH ky pw idE, gl 'c[ dyK ilAw ik qwj
Dwrnw - DrIey mn iv`c iDAwn gurW dI mUrq dw[ lwho qW mwlw pYNdI hY, qwj nwl mwlw nhIN pYNdI[ ausy
ies qrHW iqMno iksm dw iDAwn hoieAw krdw hY vyly hYrwn ho gey ik kbIr qW myry AMdrlIAW g`lW
ijho ijhI iksy dI AMdrlI AvsQw hovy ausy qrHW huMdw jwxdw hY swrIAW[ ikauNik aupwsnw kr irhw sI,
hY, ikauNik swfw ijhVw rsqw hY krm, aupwsnw, igAwn, AMqrIv aupwsnw[ ie`k bihrMg siqsMg huMdw, ijhVw
ivigAwn[ pihlW krm krky iqMn cIzW dw doS hY swfy qusIN kr rhy EN[ ie`k AMqrMg huMdw hY, ijhVy bcn
'qy[ ml, ivKSyp qy Awvrn[ mYl ijhVI jnmW- ny ienHW nUM Pyr ivcwrnw, Pyr Dwrnw[
jnmWqrW dI l`gI hoeI hY[ auh AsIN bwxI pVH ky, so aupwsnw dy nwl mn dI ivKSypqw dUr huMdI
syvw krky, rsnw dy nwl nwm jp ky, siqsMg krky- hY qy igAwn dy nwl mYl dUr huMdI hY[ ivigAwn
imil sMq sBw mnu mWjIAY BweI hir kY nwim invwsu ] igAwnmeI AvsQw hY -

'Awqm mwrg' 51 nvMbr, 2011


] pRB kI AwigAw Awqm ihqwvY ] SRI gur pRqwp sUrj gRMQ pMnw - 751
jIvn mukiq soaU khwvY ] ijhVw pRDwn vwihgurU hY, mhIq`q ijhVI mwieAw
qYsw hrKu qYsw ausu sogu ] hY -
sdw Anµdu qh nhI ibEgu ]
siB ko hY ADwr Bgvwnw[
qYsw suvrnu qYsI ausu mwtI ]
SRI gur pRqwp sUrj gRMQ pMnw - 751
qYsw AMimRqu qYsI ibKu KwtI ]
qYsw mwnu qYsw AiBmwnu ] vwihgurU swirAW dw AwDwr hY -
qYsw rMku qYsw rwjwnu ] iqh ko DXwn Afol su DirkY[
jo vrqwey sweI jugiq ] rhXo TWF aur idRVqw kir kY[
nwnk Ehu purKu khIAY jIvn mukiq ] AMg - 275 SRI gur pRqwp sUrj gRMQ pMnw - 751
auh ivigAwnmeI AvsQw huMdI hY, gurmuK ikvyN Afol ho ky aus dw iDAwn Dr ilAw, ie`k sikMt
sMswr 'c rihMdw hY, ikvyN muSklW nUM h`l krdw hY, vwsqy vI mn bwhr nhIN jw irhw[ pUrI 100% idRVqw
ikvyN pRmySr dy nwl hr vkq, dunIAW dIAW, mwieAw hY, KVHw ho igAw aus vyly, ie`k pYr dy Bwr[
dIAW, QpyVW iv`c ikvyN inrlyp rihMdw hY - rok sÍws jb ikX As krnI[
jYsy jl mih kmlu inrwlmu murgweI nY swxy ] fgmg fol geI siB DrnI]
AMg - 938 SRI gur pRqwp sUrj gRMQ pMnw - 751
auh AvsQw hoieAw krdI hY[ so ies qrHW dy swrI DrqI folx l`g geI -
nwl aus ny iDAwn dw rwh d`s id`qw[ swkwr dy iDAwn siB ky sÍws ruky iqh kwlw[
dw[ aus vyly bYrwgI sI, bYrwgI hox krky - jg mYN KrBr prXo ibswlw[
nwrd khq sunq DR¨A bwirk Bjn mwih lptwno ] SRI gur pRqwp sUrj gRMQ pMnw - 751
AMg - 830 gVbV mc geI swry sMswr 'c[ aus vyly pRmySr
ausy vyly lpt igAw, ie`k sikMt vI zwieAw nw swmHxy Aw ky KVH gey[ mhwrwj kihMdy ny ik iksy nUM
kirAw[ Bjn krdw hY[ kihMdw, pihlW roz KWdw sI, qW pRmySr iksy rUp 'c imilAw hY, iksy nUM iksy rUp
p`qy vgYrw[ Pl vgYrw[ ie`k hPqy dy bwAd ie`k idn 'c -
C`fxw SurU kr id`qw[ qIsry idn Kwx l`g igAw[ Pyr suix swKI mn jip ipAwr ]
dUsry hPqy dy iv`c do idn C`fx l`g igAw[ cOQy dy Ajwmlu auDirAw kih eyk bwr ]
iv`c cwr idn C`fx l`g igAw[ Pyr iesy qrHW dUjy bwlmIkY hoAw swDsMgu ]
mhIny p`qy Kwx l`g igAw[ hPqy qoN bwAd p`qy KwieAw DR¨ kau milAw hir insMg ] AMg - 1192
kry[ qIjy mhIny hry p`qy Kwx qoN ht igAw[ su`ky p`qy insMg ho ky swmHxy KVH igAw[ DrUM nUM Awvwz mwrI,
KwieAw kry, nOvyN idn KwieAw kry[ iesy qrHW cOQy A`K nhIN KolHdw qy pRmySr ny Awpxw srUp AMdroN k`F
mhIny bwrHvyN idn Kwx l`g igAw[ 12 idn nw surq ilAw[ AMdroN k`F ky fwvWfol ho igAw ijvyN m`CI
ihlwieAw kry, iDAwn 'c l`igAw irhw kry[ pMjvyN qVPdI hY AYs qrHW qVPx l`g igAw[ swmHxy jd nyqr
mhIny 'c iehdy svws dsvyN duAwr 'c jw cVHy[ iehny KolHy swmHxy pRmySr, hYrwn rih igAw ik ijhVw myry
Awsx kI ilAw, pihly idn qoN Awsx KVH ky lY ilAw, AMdr sI auh qW bwhr KVHw hY[ aus vyly Awvwz AweI,
ie`k l`q dy Bwr[ ie`k pYr zmIn 'qy r`iKAw, dUjw gofy kihx l`gy, DrUM! qUM qp kr irhw hYN, rwj nUM mu`K r`K
'qy r`K ilAw[ Cotw ijhw bwlk pMj swl dw, dyKo ikvyN ky[ jwh qYnUM AsIN rwj id`qw -
qp kr irhw hY[ CyvyN mhIny iehny svws rok ley[
dws irgw As suiniq ikRpwlw]
iehdy svws rokx dI dyr sI pRwikRqI dy iv`c svws
hrK pRsIdiq Bey ibswlw[
rukxy SurU ho gey[ swirAW nwloN pihlW dyviqAW 'qy
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 752
Asr ipAw[ aunWH ny ikhw ik kI ho igAw, svws ikauN
ruk gey? bVI ingHw mwrdy ny[ aus vyly pRmySr dy dr DrUM ny ikhw, myry kol zubwn nhIN ik mYN ausqq
'qy phuMcy ik pRBU koeI lIlw AYsI ho geI ik svws krW[ mYN qyrI AwrqI nhIN auqwr skdw[ pRmySr ny
ruk gey qy sMswr dy svws ruk gey qW sMswr dw Kwqmw Awpxw sMK nwl lw id`qw auhdy, v`fI bu`DI dy id`qI,
ho jweygw[ aus vyly Awvwz AweI ik myrw ie`k ipAwrw ausy vyly aucwrnw SurU kr id`qw[ aus vyly pRmySr ny
svws rok ky KVHw hY, pMj swl dw bwlk hY - ikhw -
jo mih dwidk bhuq pRDwnw[

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


52
boly - hy inRp suq! suin bwnI[ swihb kihMdy swfy sIs qoN ho ky, gurU gRMQ swihb dy
qv AMqr kI mYN siB jwnI] A`gy lMmw pY igAw[ bwpU jI kihMdy ik qusIN hux lwvW
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 752 dw kIrqn kro iehdI ijhVI rUh hY auh sMjog mMg
qyry AMdr jo bwq ho rhI hY myry vwsqy, ipAwr rhI hY drgwh 'c KVHI[
hY mYN swrI jwx leI qy qYnUM auh AvsQw[ ik`Qy phuMcw idMdy ny gurmuK, AMimRq AYvyN nhIN
so Ab lyhu pr pd aUcw[ ik im`Tw pwxI iplweI jwxw[ iehdy iv`c SkqI huMdI
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 752 hY, gurU hwzr nwzr huMdw hY[ ijMnI SrDw nwl Cko,
qUM hux bytw! A`j q`k jo mYN iksy nUM vI prm EnW hI auhdw Pl huMdw hY, ieh nhIN ik nwm dy
pd id`qw auh mYN qYnUM idqw - id`qw hux pMj ipAwirAW ny, Bu`l jwE[ jy nwm dI
ko nihN jihM sur Asur phuMcw] kdr hY, ausy s`cmu`c AMimRq dy AiBlwSI EN, ausy vyly
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 752
l`g jwE[ AMimRq AMdroN pRgt ho jwxw hY -
A`j q`k myrI bxweI hoeI dunIAW 'coN koeI nhIN nau iniD AMimRqu pRB kw nwmu ]
auQy q`k phuMc sikAw[ dyhI mih ies kw ibsRwmu ]
suMn smwiD Anhq qh nwd ]
mwrqMf, gRh, som, nC`qRw[ khnu n jweI Acrj ibsmwd ] AMg - 293
siBih pRd`Cn kirhN piv`qRw]
aus AMimRq ny AMdroN pRgt ho jwxw -
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 752
qyrI pRd`Cnw kirAw krngy swry[ au~cw pd dy Gr hI mih AMimRqu BrpUru hY mnmuKw swdu n pwieAw
id`qw[ mhwrwj kihMdy dyKo ik`fI hYrwnI - ]
AMg - 644
nwrd khq sunq DR¨A bwirk
lyikn l`uitAw jw irhw hY[
Bjn mwih lptwno ] AMg - 830
AYN nhIN ik AMimRq Ckwaux qoN bwAd Gr igAw, iesu dyhI AMdir pMc cor vsih
Bu`l igAw ik mMqr ikhVw id`qw sI, hor pwsy nUM qur kwmu k®oDu loBu mohu AhMkwrw ]
AMimRqu lUtih mnmuK nhI bUJih koie n suxY pUkwrw ]
ipAw, kihMdw mYnUM nwm nhIN imilAw jI, nwm nhIN
imilAw, Plwxy QwauN qoN nwm lY lvW[ AMg - 600
swfw qW hwl ieh huMdw hY[ auh cwbI qW PVw
ausy vyly l`g igAw[ id`qI gurU ny, ikauNik cwbI gurU dy h`Q hY -
jdoN pMj ipAwirAW ny mùK qoN aucwirAw, ausy vyly ijs kw igRhu iqin dIAw qwlw
nwm pRvyS kr jWdw hY guris`K dy AMdr[ jy pMj kuMjI gur saupweI ]
ipAwry shI hox[ Aink aupwv kry nhI pwvY ibnu siqgur srxweI ]
Awh bIbI jI (sMq mwqw rxjIq kOr jI) dy AMg - 205
ipqw jI aunHW dy bwry BweI swihb BweI rxDIr isMG smr`Q gurU ny cwbI PVw id`qI, hux cwbI iljw
jI ny iliKAw hY auh vI bVy mhwn mhwqmw hoey ny[ ky Gr r`K dyxI hY ik qwlw KolHxw hY[
kihMdy luiDAwxy AMimRq Ckw rhy qy Plyvwl dw ie`k DrUM ny AYs qrHW nhIN kirAw swDsMgq jI! lE
lVkw sI, jdoN aunHW ny AMimRq CkwieAw pMj cUly sIs imswl aus qoN[ mhwrwj kihMdy, ausy vyly l`g igAw[
'c pwey qy pMj iplwey qy nyqrW dy nwl nyqr swmHxy hoieAw kI?
krky ijs vkq ikhw ik bol 'vwihgurU jI kw Kwlsw,
vwihgurU jI kI Pqih' auh b`cy qoN boilAw nw igAw, Acl Amr inrBY pdu pwieE jgq jwih hYrwno ]
vwihgur-U vwihgurU hox l`g igAw AMdr[ AYnw hoieAw ik AMg - 830
aus nUM dyh AiDAws Bu`l igAw[ dyh dw AiDAws Bu`l kwl qoN auprlw mMfl KulH igAw auhdy vwsqy ij`Qy
igAw[ cilAw igAw iksy hor mMfl 'c[ BweI swihb kwl dI phuMc nhIN[ ivSnUM jI dy mMfl q`k kwl dI
rxDIr isMG hoxIN kihx l`gy ik hux ikvyN hoeygw? phuMc hY[ ijhnUM bYkUMT kihMdy ny, bYkuMT ivcoN vwps
kihMdy hux qW iehnUM 56 GMty bwAd surq AweygI[ hux Awauxw pYNdw hY[ iSv lok 'coN bwhr Awauxw pYNdw hY[
nhIN AwauNdI[ ie`k pwsy ibTw id`qw[ 56 GMty bIq gey, Ajwn dyv, prjw pq, krm dyv lok, ieMdR lok, svrg
AKMfpwT swihb dw Bog pY igAw, kIrqn ho igAw, lok, ip`qr lok, gMDrB lok, dyv gMDrB lok, sB qoN
aus vyly au~fx l`g igAw b`cw sMgq dy auqy, BweI hyTW Awauxw pYNdw hY[ ijs vkq smW mu`k jWdw hY[

'Awqm mwrg' 53 nvMbr, 2011


ikauNik ieh kwl dy c`kr 'c ny[ ijhVw pRmySr dw lyikn sMsy dI kMD nhIN bxn idMdI[ bu`DI dy
ipAwrw huMdw hY auh time qy space qoN aupr lMG iv`c g`l Aw jWdI hY, AnuBv 'c nhIN AwauNdI[ ikauNik
jWdw hY - sMsw kMD bixAw KVHw hY[ sMsw qy ibprjw do ibrqIAW
AMqir guru AwrwDxw ijhvw jip gur nwau ] huMdIAW ny[ ieh iklHw hY dUhrI kMD vwlw qy rjo, qmo,
nyqRI siqguru pyKxw sRvxI sunxw gur nwau ] sqo iqMn ijhVIAW iehdy iv`c mwieAw dIAW lihrW
siqgur syqI riqAw drgh pweIAY Twau ] ny, iqMn KweIAW ny iehdy iv`c -
khu nwnk ikrpw kry ijs no eyh vQu dyie ] pWc pcIs moh md mqsr AwfI prbl mwieAw ]
jg mih auqm kwFIAih ivrly kyeI kyie ] AMg - 1161
AMg - 517 kihMdy, pMj q`q, pMj ivSy - Sbd, sprS, rUp,
kwl qoN auprly QW jw ky jgHw iml jWdI hY[ so rs, gMD; ienHW qoN pMj BUq pYdw hoey, im`tI vgYrw, pMjo
kihMdy DrUM nUM auh pd iml igAw - q`q[ ieh pMj ny, p`cI pRikRqIAW ny ijnHW qoN igAwn
Acl Amr inrBY pdu pwieE jgq jwih hYrwno ] ieMdry qy krm ieMdry bxy ny[ moh, AhMkwr, eIrKw
AMg - 830 ieh v`fy Bwry sUrmy ny[
jgq hYrwn ho irhw hY, ivsmwd iv`c Aw irhw jn grIb ko joru n phucY khw krau rGurwieAw ]
hY ik hYN ie`k b`cy ny? AMg - 1161
nwnk khq Bgq rCk hir inkit qwih qum mwno ] hy vwihgur!U mYN kI krW myrw zor nhIN cldw ienHW
AMg - 830 cIzW 'qy[ mYN grIb hW, iehdy qW bhuq v`fy-v`fy sUrmy
ny -
kihMdy, qusIN vI nyVy jwx lE iehnUM[ aus vyly
rwj ikhVw iml igAw swDsMgq jI! s`cw rwj iml kwmu ikvwrI duKu suKu drvwnI pwpu puMnu drvwjw ]
igAw - AMg - 1161
Dwrnw - rwj lIAw AibnwSI hrI idAW sMqW ny[ kwmnwvW, vwSnwvW qW iehdy AMdr kbwVI bxIAW
nwSvwn rwj ie`Cw krI, lyikn bMdgI krky ik`Qy hoeIAW ny[ drvwzw bixAw hoieAw hY vwSnw dw[ vwSnw
phuMicAw, AibnwSI rwj 'c[ AibnwSI rwj dw nkSw nUM lMG nhIN skdw koeI vI[ koeI ivrlw hY ijhVw
iKcdy ny gurU mhwrwj s`cy pwqSwh[ jigAwsU svwl vwSnwvW nUM pwr kr jwvy[ EhI krdw hY ijhdw
krdw hY - mnonwS, vwSnw KÍY, q`q igAwn ijhdy AMdr pRgt ho
igAw nhIN qW vwSnw nhIN KYÍ hoieAw krdI[ so kihx
ikau lIjY gFu bMkw BweI ] l`gy, vwSnwvW hI vwSnwvW ny[ kdy duK Aw jWdw hY,
dovr kot Aru qyvr KweI ] AMg - 1161 kdy suK, dohW nwl smJOqw bxy qW d`uK lMGx idMdy ny,
kihMdy ieho ijhw iklHw hY ijhdy Awly-duAwly d`uK qW lMGx hI nhIN idMdw, jdoN q`k auhnUM su`K krky
dUhrI kMD hY, AigAwn dw iklHw hY qy iehdy sMsy qy nhIN mMndw[
ibprjy dIAW kMDW bxIAW hoeIAW ny[ ijnHW nUM AsIN lMG kyiqAw dUK BUK sd mwr ]
nhIN skdy[ ikauNik sMsw sMswr hY[ jy sMsw ht jwvy eyih iB dwiq qyrI dwqwr ] AMg - 5
iehI sMswr vwihgurU bx jWdw hY[ sMsw rihMdw hY nhIN
AsIN vwihgurU nUM mMndy[ mhwrwj kihMd,y qusIN swfw bcn jdoN duK nUM suK krky mMndw hY aus vyly duK nwl
vI nhIN mMndy[ smJOqw huMdw hY[ ijMnW icr du`K nUM nPrq krdw hY,
nhIN lMG skdw[ kihMdy bVw AOKw hY[ 'kwmu ikvwrI duKu
ey nyqRhu myirho hir qum mih joiq DrI
hir ibnu Avru n dyKhu koeI ]
suKu drvwnI ' pihrydwr KVHy ny[ haumY dy AMdr nyk
kMm krdy hW puMn bx jWdy ny, glq krdy pwp bx
hir ibnu Avru n dyKhu koeI ndrI hir inhwilAw ]
jWdy ny, ies drvwzy 'coN mYN lMGW ikvyN? qy ienHW
eyhu ivsu sMswru qum dyKdy
swirAW dy ip`Cy v`fw pRDwn bYTw hY, mhW vf duMdr,
eyhu hir kw rUpu hY hir rUpu ndrI AwieAw ]
AMg - 922 bVI K`p pwaux vwlw, auh ikhVw hY? kihMdy bhuq v`fw
sUrmw hY[
kihMdy AwhI sMswr pRmySr dw rUp bx jWdw hY[
k®oDu pRDwnu mhw bf duMdr mh mnu mwvwsI rwjw ]
gurih idKwieE loienw ] 1 ] rhwau ] AMg - 1161
eIqih aUqih Git Git Git Git
qUMhI qUMhI moihnw ] AMg - 407 auhdy AMdr AwkI ho rwjw bYTw hY qy jIv Awqmw

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


54
nUM kYd kr ilAw, Awpxy ipau nUM mMn igAw[ ijvyN .... .... ......
Swhjhwn nUM kYd kr ilAw sI AOrMgzyb ny, AYs qrHW sgl shylI ApnY rs mwqI ]
jIv Awqmw nUM kYd kr ilAw[ hux auh kYd dy iv`c igRh Apuny kI Kbir n jwqI ] AMg - 182
ipAw hY[ kihMdy AYho ijhy sUrmy ny - lu`tdy qury jw rhy, 24000 svws roz l`uitAw jw
sÍwd snwh topu mmqw ko kubuiD kmwn cFweI ] irhw hY ikauNik haumY dI surq 'c jw rhy hW[ do
AMg- 1161 iksm dI surq hY swfy AMdr[ ie`k qW auh hY ijhVI
ijhVy suAwd ny dunIAW dIAW vwSnwvW dy, auh mYfIkl surq hY[ auh ieh hY ik swfy brain dy AMdr
qW sMjoA pihnI hoeI hY, top ijhVw ilAw hoieAw hY 15 Arb sYl l`gy hoey ny[ swfy srIr 'c do Krb
auh moh dw ilAw hoieAw hY[ moh dy nwl swry hI pMdrW Arb sYl hY[ ieh pMdrW Arb sYl dy iv`c
ivkwr iek`Ty ho jWdy ny[ auQy mwVI bùDI ijhVI hY auh Kwny bxy hoey ny, ikqy XwddwSq dw Kwnw hY, ikqy fr
kmwn clwauNdI hY, iqRSnw dy qIr Br-Br ky mwrdI dw, ikqy icMqw dw, ikqy iqRSnw dw[ A`f-A`f Kwny ny,
hY - 72 Gr dsdy ny[ ienHW swirAW nUM magnetic qy elec-
tronic waves SkqI idMdIAW ny[ jy nw dyx qW idmwg
iqsnw qIr rhy Gt BIqir ieau gFu lIE n jweI ] dull ho jWdw hY kuC vI nhIN rihMdw, AwdmI nUM
AMg - 1161 pwglKwny dwKl krw AwauNdy ny, ikauNik auh krMt
kihMdy hux ikvyN ilAw jwvy mhwrwj[ Awvwz AweI, nukswndwiek ho jWdI hY[ auhdy nwl ieh kYmIkl surq
kihx l`gy, pRymIAW! ipAwr dw pulIqw lw qy surq dI swfy AMdr jwg pYNdI hY, srIr dI surq[ jy pRSwdw
hvweI kr lY[ auhdy iv`c golw pw lY qy golw clw dy nw CkIey Pyr mwrI jWdI hY surq[ koeI icMqw bhuq ho
qUM igAwn dw[ bhuqw lVn dI loV nhIN[ AYsw dy nwl jwey Pyr mwrI jWdI hY ikauNik kYmIkl surq hY[ iehdy
Purmwn krdy ny - auqy ijhVI swKI surq hY swfI, iehnUM dyKx vwlI,
Dwrnw - pRym plIqw surq hvweI, iehnUM krMt dyx vwlI[ auh swfw Awpxw srUp hY, auh
golw igAwn clwieAw jI[ swfI AwpxI surq[ ijhnUM mhwrwj kihMdy ny-
pRym plIqw suriq hvweI golw igAwnu clwieAw ] iqQY GVIAY suriq miq min buiD ]
AMg - 1161 iqQY GVIAY surw isDw kI suiD ] AMg - 8
ipAwr dw plIqw id` q w, Ku S k nhIN[ Ku S k vwihgurU nUM pCwnx vwlI ijhVI hY ieh auhdy
igAwnI ijhVw huMdw hY auh nwsqk huMdw hY[ ijhVw auprly pwsy hY ij`Qy mn mu`kdw hY, aus qoN AgWhW
rsk bYrwgI huMdw hY auh shI hoieAw krdw hY[ lyikn vwihgurU SurU ho jWdw hY -
drSn kdoN huMdy ny - mn mih Awip mn Apuny mwih ]
pUrb krm AMkur jb pRgty nwnk kImiq khnu n jwie ] AMg - 279
ByitE purKu risk bYrwgI ] ij`Qy mn Kqm ho jWdw hY swfw, ausy QW qoN
imitE AMDyru imlq hir nwnk aunmn SurU ho jWdw hY[ Awqm SyRxI bu`DI aus QW qoN
jnm jnm kI soeI jwgI ] AMg - 204 SurU ho jWdI hY pRmySr nUM dyKx vwlI[ kihMdy auh jwg
jdoN rsk bYrwgI imilAw Pyr kI huMdw hY? pYNdI hY, sMqW nUM rsk bYrwgIAW nUM iml ky[ so jy ipAwr
AigAwnqw dw hnHyrw imt jWdw hY[ kroVW swl swfI nhIN, rs nhIN AMdr kyvl iPlwsPr hY, kyvl igAwnI
surqI nUM su`qI peI nUM ho gey[ ieh jwgx 'c nhIN hY[ rs qoN hIxw hY qW mhwrwj kihMdy ipAw hovy -
AwauNdI, mhwrwj bVI vwrI swnUM smJw ky kihMdy ny - Aiq suMdr kulIn cqur muiK i|AwnI DnvMq ]
Dwrnw - mn BoilAw! haumY surq ivswr[ imrqk khIAih nwnkw ijh pRIiq nhI BgvMq ]
BoilAw haumY suriq ivswir ] AMg - 253
ikauNik surq ny swnUM kroVW jnmW qoN sulwieAw jy iehdy AMdr iK`c nhIN pYNdI, kihMdy auh Pyr
hoieAw hY[ jwg nhIN Aw rhI swDsMgq jI, haumY dy murdw hY, jIauNdw nhIN hY auhdI kYmIkl surq kMm kr
AMdr[ su`qw ipAw hY jIv[ nhIN jwgdw - rhI hY, haumY vwlI surq[ auh v`fw ivdvwn hY,
v`fIAW-v`fIAW pVHweIAW kr leygw[ lyikn Awqmk soJI
nYnhu nId pr idRsit ivkwr ] nhIN auhnUM hoieAw krdI[ so mhwrwj kihMdy auh ipAwr
sRvx soey suix inMd vIcwr ] dw plIqw dy id`qw[ surq nUM hvweI bxw ilAw ijhVI
rsnw soeI loiB mITY swid ] lY ky jWdI sI goly nUM, golw pw id`qw iv`c igAwn dw,
mnu soieAw mwieAw ibsmwid ] ] ijhdy nwl doK idRStI Kqm ho ky 'eyko bRhmu duqIAw

'Awqm mwrg' 55 nvMbr, 2011


nwsiq' ie`Qy vwihgurU qoN bgYr nw koeI hoieAw hY, nw AMg - 1162
koeI hoxw hY[ ikMnW Brm pw id`qw, AsIN kihMdy hW swDUAW dI, bMdgI krn vwilAW dI sMgq 'c
vwihgurU qoN bgYr sB kuC hYgw, sB kuC hoxw hY[ bYT ky gurU dI ikRpw nwl PV ilAw mn[ kwbU kr
ault iKAwl swfw qy jwigAw hoieAW dw iblkul siq ilAw mn[ jdoN mn kwbU ho igAw -
iKAwl hY[ kihMdy auh igAwn dw golw pw ky clw
mn jIqY jgu jIqu[
id`qw, Pyr igAwn dy ijhVy swQI sI -
squ sMqoKu lY lrny lwgw qory duie drvwjw ] jy mn jIauNdw hY -
AMg - 1161 mn irpu jIqy sB irpu jIqy[
siq lY ilAw, sMqoK ny iqRSnw mwr id`qI[ Drm
mn duSmx jIauNdw hY qW sB duSmx jIauNdy ny-
ny ADrm dw Kwqmw pYdw kr id`qw[ Drm ivcoN dieAw
pYdw ho geI[ mn irpu ij`qy sB irpu ij`qy[
DOlu Drmu dieAw kw pUqu ] AMg - 3 jy mn duSmx ij`q ilAw, swry duSmx ij`q ley[
dieAw dw pu`qr kI huMdw hY? jy dieAw hI nw kihMdy gVH dw rwjw PV ilAw[
hovy, b`kry v`F-v`F KweI jWdw hY, murgy KweI jWdw hY[
kihMdy - Bgvq BIir skiq ismrn kI ktI kwl BY PwsI ]
jIA bDhu su Drmu kir Qwphu AMg - 1162
ADrmu khhu kq BweI ] AMg - 1103 ismrn dI SkqI dy nwl qy swDsMgq dy ikly
d`so ADrm ikhVI cIz nUM khoNgy[ v`F-v`F ky 'c bYT ky pRmySr dy ipAwirAW dI BIV dy iv`c bYT
jwnvr KWdw hYN qUM ADrm ikhVI cIz g`l nUM khyNgw ky kirAw kI AsIN? kwl dI PWsI k`t id`qI gl
qy Pyr v`fw bixAw hoieAw hYN[ ivcoN[ tweIm dy ivcoN aupr ho gey[
Awps kau muinvr kir Qwphu kw kau khhu ksweI ] dwsu kmIru ciV@E gV@ aUpir rwju lIE AibnwsI ]
AMg - 1103 AMg - 1162
Pyr ksweI ikhVw rih igAw, dieAw qyry AMdr dsvyN duAwry 'c cVH igAw, gVH dy AwKrI ih`sy
pYdw nhIN hoeI[ dieAw qoN bgYr Drm ny pYdw nhIN 'c qy hux auQy jw ky AibnwSI rwj iml igAw[ auQy
hoxw[ Drm dy ds QMm huMdy ny[ auh gux ik`QoN Aw Purnw SWq ho igAw[ pRmySr aboard iv`c cilAw
jweygw[ SIl, su`cqw ik`QoN Aw jweygI[ auh qW Awauxy igAw[ ij`Qy vwihgurU rihMdw sI, kbIr swihb kihMdy
hI nhIN[ Drm pYdw huMdw hY pihlW, kihMdy Drm nUM hYrwnI dI g`l hoeI, mYN qW qUM qUM krdw sI pr hoieAw
ilAw, dieAw dy pu`qr nUM[ DIrj ny kwhlwpux Kqm kI? -
kr id`qw[ vsq ivcwr nwl kwm nwl lVweI SurU krI[ kbIr qUM qUM krqw qU hUAw muJ mih rhw n hUM ]
iesqRI nUM dyK ky purS, purS nUM dyK ky iesqRI mn jb Awpw pr kw imit gieAw jq dyKau qq qU ]
'c iK`c KWdI hY kI hY iehdy ivc? gMd mMd hY[ AMg - 1375
mhwrwj kihMdy -
hux kihx kI l`g gey? kihMdy hux qW kbIr dw
ibstw Asq rkqu pryty cwm ]
hI pqw nhI]N lgdw -
iesu aUpir ly rwiKE gumwn ] AMg - 374
rwm kbIrw eyk Bey hY koie n skY pCwnI ]
gwrvyj bYg hY t`tI pySwb dw[ iehdy AMdr qW
AMg - 969
ie`ko cIz su`cI hY -
eyk vsqu bUJih qw hovih pwk ] so ies qrHW ieh pdvI DrUM nUM pRwpq ho geI
ibnu bUJy qUM sdw nwpwk ] AMg - 374 swDsMgq jI[ pMj swl b`cw, mhwrwj kihMdy dyKo, auhny
pRmySr dI Srn leI[
auh vsqU ivcwr ny kwm dI jVH k`t id`qI[ iKmw
leI, iKmw ny kRoD nUM mwr ilAw[ ivvyk bu`DI leI, Atl BieE DR¨A jw kY ismrin
ivvyk buD ` I ny moh nUM Kqm kr id`qw[ inmrqw ny hMkwr Aru inrBY pdu pwieAw ]
mwr id`qw[ smqw ny eIrKw mwr id`qI, kihMdy Awh duK hrqw ieh ibiD ko suAwmI qY kwhy ibsrwieAw ]
lVweI AsIN krn l`g gey[ Pyr swfy nwl sIgy kOx? AMg - 632
kihMdy, swDU dI sMgq sI, mhWpurS dI[ hux swnUM kihMdy ny qusIN beI d`so, qusIN ikayuN
swDsMgiq Aru gur kI ik®pw qy pkirE gF ko rwjw ] ivswrI bYTNy EN ausnU[M mhwrwj A`gy Ardws kro AwpxI
vI[ so hux smW iejwzq nhIN idMdw, ie`Qy hI smwpqI
'Awqm mwrg' hY nvMbr, 2011
56
(----)
bMdgI nwmw
ArQwq
s`c dI pRwpqI dy swDn
BweI swihb rGbIr isM G 'bIr'

Awpy Awp dUjw hoie q soJI pwie ]


iqs qy dUjw nwhI koie ]
s`c dI AwKrI tIsI qy cVH ky sRI ikRSn mhwrwj
iqs dI kImiq ikkU hoie ] AMg - 797
ny mYN hI mYN ikhw hY[ vydWq dI AwKrI Koj dw is`tw
vI 'mYN hI mYN' hY[ mnsUK Aqy sUPI mq ny vI iebwdq mYN qy qUM dy lPz sbMDq A`Kr hn[ mYN qd hI
dI AwKrI mMizl An`lh`k jW mYN hI s`cweI hW, dsI ho skdw hY jd koeI mukwbly ivc qUM hovy, qy qUM qd
hY[ ies dy ault XsU msIh ny, hzrq muhMmd swihb hI ho skdw hY jd ikqy koeI mYN hovy, pr AiBAws
ny, kbIr jI Aqy hor AnykW mhWpurKW ny s`c nUM 'qUM ivc iek AYsI AvsQw ivc cly jweIdw hY, ijQy mYN
hI qUM' dy lPzW ivc zwihr kIqw hY[ ieh dovyN kQn qy qUM dIAW hwlqW ikqy nIvIAW rih jWdIAW hn[ swrI
'mYN hI mYN' Aqy 'qUM hI qUM' BwvyN zwihrw qOr qy iek kudrq, swrw bRihmMf ieko hI cIz qoN aupijAw, ieko
dUjy dy ault mwlUm huMdy hn, pr Asl ivc ieko hI cIz dy Awsry qy iek hI cIz dw rUp nzr AwauNdw
qjrby dy muKqilP iKAwl hn, ie`ko scweI dy ibAwn hY[ ieh AvsQw nw mYN hI mYN nw qUM hI qUM dI huMdI
krn dy v`K-v`K qrIky hn[ hY[ ies AvsQw nUM myrI smJ ivc Awpy Awp dI
AvsQw kihxw sB qoN cMgyrw qy shI ibAwn hY -
myry iKAwl ivc s`c nUM ibAwn krn dy ieh dovNy
Awip aupdysY smJY Awip ]
qrIky hI ADUry hn, dohW ivc KwmIAW hn, jo AiBAwsI
Awpy ricAw sB kY swiQ ] AMg - 279
nUM qkVy BulyKy ivc pweI rKdIAW hn[ AiBAws ivc
srgun inrgun inrMkwr suMn smwDI Awip ]
jd AiBAwsI s`c nwl iekimk ho jWdw hY qW auh
Awpn kIAw nwnkw Awpy hI iPir jwip ]
bvI AwswnI nwl ienHW dohW kQnW dI aUxqweI dyKdw
AMg - 290
hY[ auQy nw qUM hI qUM hY nw mYN hI mYN rihMdw hY, sgoN
Awpy kMfw qolu qrwjI Awpy qolxhwrw ]
iek ibAwn qoN bwhr Ak`Q ijhI AvsQw dw rMg
Awpy dyKY Awpy bUJY Awpy hY vxjwrw ] AMg - 731
mwxIdw hY, ijhVI guMgy dy miTAweI Kwx vWg ienswnI
bolI ivc pUry qOr qy dsxI AsMBv hY[ AOsq drjy dw AwdmI vydWq pVH ky mYN hI mYN
dy bVy aulty ArQ k`F skdw hY[ aus dI haumY jW
s`c dI pRwpqI iek Awqmk qjrbw hY, ijhdw ienswnI mYN qoNsgoN zor pw skdI hY[ aus dI KudI
cMgy qoN cMgw ibAwn vI ApUrn rhygw[ ibAwn qd qk mrn dI jgHw vDyry cmk auTdI hY[ myry iek prm
hI mumikn hY jd qk ibAwn krn vwlw, ibAwn krn im`qr ny disAw ik iek AiBAwsI 'sohM' dw pwT
vwlI cIz nwloN vKrw qy pry hovy[ jd ibAwn krn kirAw krdw sI[ aus dI haumY bVI vD geI eyQoN
vwlw, ibAwn krn vwlI cIz nwloN vKrw qy prHy hovy[ qk ik aus nUM AYsw pRqIq hoieAw kry ijvyN aus dw
jd ibAwn krn vwlw, ibAwn krn vwlI cIz hI bx bdn Pt irhw hY, AMdr ASWqI dI A`g l`gI hoeI
jwvy qd TIk ibAwn krnw AsMBv ho jWdw hY[ ibAwn hY[ ies dSw qoN auh AiBAwsI Kud bVw qMg sI[ ijs
kOx kry Aqy iks dw ibAwn kry? ies vwsqy s`c mYN dI qrP sRI ikRn jI dw jW vydWq dw ieSwrw hY,
dIAW sB dsIAW geIAW isPqW jW l`Cx s`c dI auh haumY qoN rihq Awqmw dI Awqmw pRmwqmw hY,
AMqm AslIAq qoN aury aury hwlqW ivcoN ibAwn krn ijs dw Asl igAwn sOKI qy mwmUlI g`l nhIN[ jd
dy Xqn hn, s`c dI pUrn qsvIr nhIN[ gurbwxI ivc Awqmw dy AMdr Awpxy mUl, prmAwqmw dw igAwn ho
ies sbMD ivc keI mhWvwk drj hn - jwvy qd BwvyN mYN hI mYN qy BwvyN qUM hI qUM khI jwvy,
qw kI giq imiq khI n jwie ] ienHW lPzW dy ipCy Awp dw ieSwrw sdw ausy hsqI
dUsr hoie q soJI pwie ] AMg - 294 vl hovgy w jo swrI isRStI dw mUl hY[ pr ies igAwn
Aqulu ikau qoilAw jwie ] dy aupjx qoN pihly mYN hI mYN kihx qoN AiBAwsI nUM

'Awqm mwrg' 57 nvMbr, 2011


hmySW BulKy y lgdy rihMdy hn[ AiBAwsI mwmUlI ienswnI DMnvwdI rhWgw, ijnHW ny myrI bynqI sux ky cMgI qrHW
haumY qoN bMdgI AwrMB krky hOlI-hOlI ikMnIAW hI ivcwr kr ky PurmwieAw ik is`K dw inSwnw isPr
sUKSm haumY dIAW hwlqW ivcoN lMGdw AKIr ivc msW bxnw nhIN, hOlI-hOlI vwihgurU bxnw hY[ BweI swihb
msW prm q`q dI AvsQw ivc phuMcdw hY[ eys swry dw ieh ieSwrw sRI gurU gRMQ swihb dy AnykW eysy Bwv
rsqy ivc aus dw mYN hI mYN kihxw-suxnw, inq nvyN dy Sbd Aqy myrw AMdrlw qjrbw sB ies g`l auqy
BulK
y y aupjWdw qy qr`kI dy rwh ivc roVy AtkWdw rihMdw sihmq sn[ ies idn qoN bwAd mYN by-KOP Awpxy
hY, mYN hI mYN kihx vwly purS dw Awm qOr qy mYN AiBAws dw ruK cVHdIAW klw vl moiVAw ijs dw
nwl dUjy lokW nwloN izAwdw ipAwr ho jWdw hY jo ik nqIjw hYrwnI BrI qr`kI sI[
bMdgI ivc Bwrw ivGn swbq huMdw hY[ keI phuMcy hoey, mhwqmw pwsoN 'mYN' hI 'mYN' jW 'qUM'
ijvyN mYN hI mYN iPlwsPI BwvyN idmwgI qs`lI vwsqy hI 'qUM' dy msly sbMDI puC ig`C krn mgroN mYN eys
kwPI smJI jwvy pr AmlI AiBAws ivc BulyKy pw nqIjy qy phuMicAW hW ik -
skdI hY, ausy qrHW qUM hI qUM iPlwsPI vI iek s`cy 1. ieh dovyN kQn Asl ivc ieko scweI zwihr
KojI nUM keI tply lw skdI hY[ qUM hI qUM kihx vwlw krdy hn[
eImwndwr KojI iksy vkq ies nqIjy qy phuMc jWdw
hY ik auh Kud isPr hY[ Awpxy Awp nUM isPr smJx 2. BwvyN fUMiGAW ArQW ivc ienHW dohW kQnW dI
nwl srIr Aqy Awqmw bVy inrbl ho jWdy hn[ eyQoN qih ivc AslIAq hY pr auh scweI nUM pUry qOr qy
qk ik AiBAwsI dw srIr qy iKAwl auqy koeI kwbU ibAwn krn qoN ieh dovyN qrIky hI AsmrQ hn[
nhIN rihMdw[ qUM hI qUM kihx vwly AwdmI eys BulyKy 3. Anjwx AwdmI nUM Aqy nvyN nvyN KojI nUM aupr
dy iSkwr, mYN keI dyKy hn[ aunHW dw svY-Brosw Gt d`sIAW dovyN iPlwsPIAW BulyKy ivc pw skdIAW hn[
jWdw hY, ijs krky aunHW dI izMdgI qy kwrobwr auqy
4. auh scweI Asl ivc qy krn ivc Aw hI
bVw burw Asr pYNdw hY[ AYsy AwdmI kmzorI dI hwlq
nhIN skdI pr ausnUM 'Awpy Awp' AwKxw aupr dsy dohW
ivc susq qy vihmI ho jWdy hn Aqy Awpxy iksy Prz
qrIikAW qoN cMgyrw qrIkw hY[
nUM cusqI qy idRVHqw nwl inBw nhIN skdy[ ieh hwlq
vI auqnI hI BulyKy dI BrI hY, ijqnI ik mYN hI mYN ismrn AiBAws kmweI krn vwly purS nUM hmySw
kihx vwilAW dI haumY BrI hwlq huMdI hY[ ismrn dI Et rKxI cwhIdI hY[ aus dy AMdr rihx
vwlI cyqn SkqI aus dI hr mOky qy loV Anuswr
ies swrI ivcwr auqy kbIr dy ieh slok bVI
rihnumweI krdI jwvygI Aqy ausnUM iksy idn AYsy
rOSnI pWdy hn -
ArSI munwry qy cwVH dyvygI, ijQoN Klo ky AiBAwsI s`c
kbIr roVw hoie rhu bwt kw qij mn kw AiBmwnu ] qk ApVn dy rsqy dyKygw, sB nUM Apnweygw qy
AYsw koeI dwsu hoie qwih imlY Bgvwnu ] 146 ] siqkwrygw Aqy sB rsiqAW qoN aucy s`c nwl iek
kbIr roVw hUAw q ikAw BieAw pMQI kau duKu dyie ] hoieAw hoieAw AwpxI sB Gwlxw sB imhnq auqy
AYsw qyrw dwsu hY ijau DrnI mih Kyh ] 147 ] pRsMnqw dI ingHw nwl vyK-vyK muskrweygw[
kbIr Kyh hUeI qau ikAw BieAw jau auif lwgY AMg ]
hir jnu AYsw cwhIAY ijau pwnI srbMg ] 148 ] Ardws, ismrn Aqy igAwn dw sbMD
kbIr pwnI hUAw q ikAw BieAw sIrw qwqw hoie ] ihMdU iPlwsPI dy Anuswr s`c dI pRwpqI vwsqy
hir jnu AYsw cwhIAY jYsw hir hI hoie ] krmXog, BgqI-Xog qy igAwn-Xog iqMny rsqy d`sy gey
AMg - 1372 hn, pr drAsl ieh iqMny koeI Alihdw rsqy nhIN,
hir hir jn doaU eyk hir ibb ivcwr ikCu nwih[ ie`ko rsqw hY[ SuB krm krn nwl BgqI Bwv pYdw
jl qy aupj qrMg ijau jl hI ibKY smwih[ hox nwl SuB krm vDdy hn[ eysy qrHW BgqI qoN igAwn
sRI gurU gRMQ swihb jI ivc AYsy AnykW Sbd hwsl huMdw hY Aqy igAwn hwsl hox nwl SuB krm
imlxgy ijnHW dy Bwv smJ ky AiBAwsI AwpxI pUrI vDdy hn Aqy BgqI idRVH huMdI hY[ auNj ivcwr vwsqy
rihnumweI pRwpq kr skdw hY[ ieh iqMny mwrg v`Ko-v`K kr ky ilKxy pYNdy hn, pr
BweI swihb BweI vIr isMG jI dw mYN sdw AslIAq ivc AmlI qOr qy vyiKAW ieh Awps ivc

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


58
ieqny imldy-juldy hn qy iek dUjy qy Asr pWdy ieh AwdrS jIvn, inrIAW ikqwbW, iPlwsPIAW,
hn ik ieko mwlUm huMdy hn[ idmwgI vrizSW nwl pYdw nhIN ho skdw, ieh jIivAw
ijs qrHW krm-Xog, BgqI-Xog, igAwn-Xog, hI jw skdw hY[ ies jIvn nUM zhUr ivc ilAwaux
Asl ivc ie`ko jIvn dy v`Ko-vKry pihlU hn, jW vwlI kyvl ieko jugqI hY Aqy auh hY nwl AiBAws
ieko jIvn dIAW v`Ko-v`K hwlqW hn, ausy qrHW kmweI[ ieh kmweI hI swnUM mnùK qoN dyvqw bxw skdI
Ardws, ismrn Aqy igAwn Asl ivc AiBAws dy hY[ bgYr nwm AiBAws kmweI dy AwdrS jIvn
iqMn Alihdw Alihdw srUp hn[ Ardws qoN ismrn AsMBv hY[
vDdw qy prp`k hud M w hY, ismrn qoN igAw aupjdw hY, is`K kOm jd qk Awpxy jIvn ivc BgqI Bwv
igAwn dy SùD hox nwl ismrn idRVH huMdw hY, ismrn Aqy ismrn AiBAws nUM ivSySqw nw dyvygI, AwpxI
dy idRVH hox dy nwl sUKSm igAwn pRwpq krn ivc Asl cVHdI klw ivc kdI nhIN Kyf skygI[ ies dy
shwiqw imldI hY[ Ardws, ismrn, igAwn iek dUjy Swndwr ieiqhws dI qih ivc bMdgI, ismrn Aqy
qy Asr pWdy qy iek dUjy dI mdd krdy hn[ ieh gurbwxI dI rMgx sI[ ismrn AiBAws kmweI qoN Asl
iqMno iek dwiery ivc cldy hn Aqy Awps ivc BON inSkwm syvw qy gurbwxI dw mwdw pYdw huMdw hY jo ik
JON ky imldy juldy rihMdy hn[ jd myry AMdroN kOmW dI ijMd jwn hY[ bMdgI qoN hIn purS ikqy nw
ibhblqw dIAW ArdwsW inklx, mYN aunHW dw Asr ikqy jw ky zrUr if`g pYNdw hY, auh aus drKq dI
ismrn ivc qr`kI dyKI hY, jd ismrn ivc izAwdw qrHW hY, ijs dIAW jVHW nUM pwxI imlxw bMd ho jwvy[
idl l`gy qW igAwn dy iKAwl Xw ideas AwauNdy rhy
swfI mOjUdw kOmI izMdgI iv`c ismrn AiBAws
hn[ Ardws, ismrn qy igAwn Awps ivc iek dUjy
kmweI dw bVw Gwtw nzr Aw irhw hY, ies leI kOm
qy Asr krdy, ibrqI nUM aucycy mMflW ivc ilAwaux
dy isAwxy AwgUAW A`gy mYN Adb nwl ies muAwmly qy
dw kwrn dyKy gey hn[
pUrw ghu krn dI bynqI krWgw[ kOm dy lIfrW nUM BwvyN
Ardws, ismrn qy igAwn dy imlwp ivcoN iek auh rwjsI, BweIcwrk jW Dwrmk koeI vI hox, myrI
AYsI AvsQw pYdw huMdI hY, ijsnUM myry iKAwl ivc ibnY hY ik auh Kud ismrn kmweI krky vyKx ik aunWH
rwj-Xog kihx cwhIdw hY[ dIAW AMdrlIAW sùqIAW qwkqW iks qrHW jwgdIAW hn
qUM gur pRswid kir rwj jogu[ Aqy aunhW nUM Awpxy kMm krn dy A`gy nwloN ikqnw
vDyry Xog bxw idMdIAW hn[ ismrn dI pwrs klw dw
ies AvsQw ivc ienswn Kud mukMml dy aus
pRqwp hr smyN ivc hr hwlq ivc dyK skdy hW
dy swry krm mukm
M l hud
M y hn[ guris`K dw inSwnw ies
bSrqy ik s`cy idl ismrn kmweI kIqI jwvy[ ismrn
AvsQw ivc Kyfxw hY[ guris`K AwdrSk dunIAWdw,
dy AiBAws nUM pRclq krn nwl is`K kOm aunqI dIAW
AwdrSk Bgq Aqy AwdrSk igAwnI hoxw cwhIdw hY[
mMizlW bVI qyz rPqwrI nwl qYA krygI Aqy ipCly
sRI gur nwnk dyv jI dI qwlIm dw mnorQ swry purwxy
rOSn ieiqhws dI lVI nUM kwiem rKygI[ ismrn dI
qrIikAW ivcoN iek nvW, mukMml Aqy AmlI jIvn-
bdOlq jQybMdI, ieqbwk, iqAwg Aqy kurbwnI pYdw
rsqw pYdw krnw sI[ ies rsqy nUM BweI gurdws jI
hoxgy, ikauNik ieh cwry cIzW haumY dy Gtx nwl
ny 'gwfI rwh' disAw hY, ijs qoN murwd Swh-rwh jW
vDIAW hn[ haumY nUM Gtwaux vwlI qy srb sWJI
AwdrSk rsqw hY[
izMdgI dw cwA pYdw krn vwlI cIz jW jugqI ismrn
gurU Gr dI qwlIm dw sdkw Aqy ies qwlIm qoN vD hor koeI nhIN[ ismrn dy Awsry isK kOm by-
dI kwmXwbI dw sbUq, is`K kOm ivc bySumwr AYsy muQwj, by-pRvwh, pwqSwhW dI pwqSwh bx skdI hY[
gurmuKW dw pYdw hoxw hY, ijnHW dI izMdgI krm BgqI ismrn qoN bxIAW A`KIAW nUM dunIAW dy rwj qy iek
Aqy igAwn dy Pu`lW dw iek KUbsUrq guldsqw khI pwsy svrg dy rwj quC idsdy hn[
jw skdI hY[ guris`K igRhsqI ivc pUry igRhsqI
BgqI ivc pUry Bgq, rx AMdr pUry sUrmy Aqy qKq
pwp
auqy bYT ky pUrn vYrwgI huMdy rhy hn[ swry gurU jIv jW ienswn rsIAW hY[ rsW dw Bu`Kw hY, rs
swihbwn dy jIvn ivc ieh swrIAW KUbIAW ieho ijhy hI ies dI izMdgI dw AwDwr hn[ rsW dI FUMf ivc
ilSkwry mwrdIAW sn[ idn rwq mwirAw mwirAW iPrdw hY[ ies dy mn AMdr

'Awqm mwrg' 59 nvMbr, 2011


suqy is`D hI prm rs dy pRwpq krn dI KwihS lukI mOjUd huMdI hY[ jd ies ivcoN ausnUM prm AnMd hwsl
hoeI hY[ ikauNik ies nUM srIrk rsW ivcoN prm rs nhIN huMdw qW duKI qy ivAwkul huMdw hY, pr prmsuK
pRwpq nhIN huMdw, ies leI dI qlwS Kqm nhIN huMdI, Aqy aus dI pRwpqI dy swDn nw Awaux krky aus dy
Btkxw mukdI nhIN[ prCwvyN, duinAwvI moh ivc hI glqwn rihMdw hY[
rsW dI pRwpqI vwsqy ienswn kwm, kRD
o , loB, moh, kR o D qy hM k wr dI qih ivc jIv dI Asl
hMkwr sB zzibAW dI shwieqw lYNdw hY, pwpW ivkwrW svYmwnqw jo ik eISvrI dwq hY, dI nwjwiez qy glq
dI Srb pYNdw hY, ikauNik ies nUM ienHW dI qih ivc hoNd mOjUd huMdI hY[ jIv Awpxy Awp nUM zlIl, SrimMdw
iksy prm suK, prm rs dw Jlkwrw nzr AwauNdw hY,
qy nwkwmXwb nhIN dyKxw cwhuMdw, ikauNik ies dy Asly
BwvyN ieh Jlkw ihrn dy cmkqI ryq nUM pwxI smJx
ivc ienHW g`lW vwsqy nPrq hY, pr jd auh nwjwiez
dI qrHW JUTw BulyKw dyx vwlw hI hovy, pr jd qk
Aqy glq qrIky ivc Awpxy ies kudrqI suBwv nUM
BulyKw nw inkly, ienswn ies Pryb dw iSkwr hoieAw vrqdw hY, qW bVw duKI huMdw hY, kRoD qy hMkwr dI
rihMdw hY[ loBI AwdmI loB krdw hY, aus dy loB mgr AgnI iv`c sVdw hY[
dunIAW dIAW swrIAW cMgIAW cIzW auqy kbzw kr ky
hmySw suKI qy by-muQwj vsx dI lwlsw huMdI hY[ kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr dI imlwvt jo dunIAW
dy swry ivkwr aupwDIAW qy JgVy aupjWdI hY ijhw ik
sB cIzW dw mwlk bx ky rihx dI KwihS mOjUdw nYsnilzm loB, moh qy hMkwr dI imlwvt qoN
ienswn dw kudrqI suBwv hY, pr v`l nw Awaux krky aupjI hoeI aupwDI hY, ijs ny dunIAW dIAW vMfIAW pw
Awpxy mnorQ nUM glq qrIkAW nwl pUrw krnw cwhuMdw
pw ky, v`Ko-v`K mulkW dy vsnIkW nUM ie`k dUjy dI jwn
hY[ auh ies sMswr dIAW vMfIAW pWdw hY Aqy dUjy
dw vYrI bxw C`ifAw hY[ iesy qrHW hI dunIAW dIAW
swirAW nwloN v`D ih`sw lYxw cwhuMdw hY[ ausnUM jd AYsw
swrIAW AOkVW qy muSklW, ivcwr krn nwl ienHW pMjW
krn ivc kwmXwbI nhIN huMdI jW jy kwmXwbI ho vI muFly pwpW nwl sbMD rKdIAW idsxgIAW[ ieh pMjy
jwvy, qW sMqoK nhIN AwauNdw, qd inrws qy duKI huMdw pwp haumY qoN pYdw huMdy hn Aqy jd qk haumY kwiem
hY[ ijauN-ijauN loB pUrw krdw hY, iqauN-iqauN ieh vDI
rhy, mOjUd rihMdy hn[ haumY dy Gtx nwl Gtdy qy
jWdw hY, AKIr ivc suK dI bjwey loB duKW dw kwrn
haumY dy vDx nwl vD jWdy hn[ jd haumY Kqm ho
bx jWdw hY[
jwvy, ieh vI Kqm ho jWdy hn[ iesy vwsqy gurbwxI
iesy qrHW kwm ivc ienswn nUM bVw suK qy KuSI ivc auqnw zor kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr dy mwrn qy
BwsdI hY[ ijauN-ijauN ienswn kwm pUrw kry, ausdI nhIN id`qw, ijqnw haumY dy mwnr auqy idqw hY[ haumY
kwm cyStw sgoN vDdI jWdI hY[ ijauN-ijauN kwm cyStw jVH hY Aqy pwp ibKwDIAW qxw dy p`qr Awid hn, jo
vDy, ienswn ivkwrI, Awdq dw gulwm qy kmzor huMdw jVH dy kwiem rihx nwl kwiem Aqy jVH dy k`ty jwx
jWdw hY[ cMgI qrHW ivcwrn nwl pqw l`gygw ik kwm nwl Kud-b-Kud k`ty jWdy hn[
cyStw dI qih ivc ienswn dI iksy prm suK qy SWqI ismrn AiBAws nwl ijauN-ijauN igAwn pYdw hud M w
dI AiBlwKw mOjUd huMdI hY, prm suK nUM nw jwxidAW
hY, haumY kmzor huMdI jWdI hY, ijauN-ijauN haumY kmzor
hoieAW aus dI qlwS ivc Btk irhw huMdw hY[ jd
hud
M I jWdI hY, swry pwp ibKwDIAW Kud-b-Kud bgYr Kws
pr suK dw Jlkwrw aus nUM kwm dI nivrqI ivc idsdw
jqn krn dy mukdy jWdy hn[ prm suK jd nzrIN
hY, qW bVw suK huMdw hY, pr ihrn dy cmkdI ryq nUM Awaux lg jwvy Aqy AiBAwsI nUM aus dy pRwpq krn
pwxI smJx vWg ieh aus dw BulyKw swbq huMdw hY[ dw v`l Aw jwvy, auh AwpxI haumY nUM Aqy haumY qoN
nw hI aus dI prm suK dI ipAws buJdI hY qy nw pYdw hoeIAW sB aupwDIAW nUM BulyKw, As`q smJx lg
hI Btkxw bMd huMdI hY[
jWdw hY, auh mihsUs krdw hY ik auh haumY qoN rihq
moh ivc vI iesy qrHW jIv mhW AnMd pRqIq sdIvI izMdgI hwsl kr skdw hY, ijs ivc nw haumY
krdw hY ikauNik ausnUM s`cy AnMd dI sUJ nhIN huMdI, hY Aqy nw haumY qoN auqpMn hoeIAW KrwbIAW dI guj M wieS
auh aus JUTy AnMd nUM jo duinAwvI moh qoN pRwpq huMdw hY[
hY, jPy mwrdw hY Aqy inrws hox auqy vI nhIN C`fdw[ prm suK dy hwsl hox qk pwpW qoN pUrw Cutkwrw
moh dI qih ivc vI jIv dI auhI prm suK dI qlwS muSkl hY[ zwihrw qOr qy srIr duAwrw jW AmlW

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


60
duAwrw BwvyN pwp mn AMdr mOjUd rihMdy hn[ ies qIjw qrIkw - pwpW qoN Cutkwry dw qIjw qrIkw
vwsqy srIrk izMdgI kwiem hY Aqy haumY dIAW SwKW, gurbwxI nwl ipAwr qy ismrn AiBAws nwl mn dw
kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr dw iksy hd qk kwiem prcw pwxw hY[ ismrn dy zrIey ijauN-ijauN prm suK
rihxw zrUrI hY[ ies vwsqy is`K Drm ivc igRhsq dy nyVy huMdy jweIey mn dy swry rog, JUTy suK, JUTIAW
AwSrm nUM ivSySqw idqI geI hY[ kwm, kRoD, Awid idlcspIAW, ivkwr, mlIn KwihSW gwieb huMdIAW
jzibAW dI jwiez vrqoN kridAW hoieAW, hOlI-hOlI jWdIAW hn[ mYN ismrn nUM dunIAW dy sB duKW dI
ienHW qoN Cutkwrw pwxw guris`K dw AwdrS hY, ijsnUM nivrqI dw aupwau smJdw hW[ 'srb rog kau AauKd
Bulxw nhIN cwhIdw[ s`cw KojI jd kwm dI nivrqI nwm' iek jgq s`cweI hY, jo duKI qy rogI dunIAW nUM
ivc pUrn suK nhIN dyKdw Aqy ismrn AiBAws ivc vMgwr vMgwr ky AwpxI vl bulw rhI hY[
murwd pUrI hox dI aumId AnuBv krdw hY, qW hOlI- jd qk prm suK dI pRwpqI nw ho jwvy, qd
hOlI kwmcyStw vloN aus dI ibrqI auKVdI jWdI hY qk gRihsq ivc rihMdy hoe,y pwpW nUM idloN nPrq krdy
Aqy ismrn ivc prp`k huMdI hY[ hoe,y ienHW nUM quC
` smJdy hoe,y ienHW nUM ij`qz dI KwihS
pwpW qoN Cutkwrw pwx dy swDn r`Kdy hoey, prm suK dI pRwpqI vl hMBly mwrdy rihxy
cwhIdy hn[
pihlw qrIkw - pwpW koloN Cutkwrw pwpW nwl
lVweI rcwieAW nhIN hud
M w, sgoN Aijhw kIiqAW izMdgI pwpW nwl ipAwr pwxw burw hY, ies qrHW kIiqAW
bwzy vyly inrws qy qlK ho jWdI hY[ kwm, kRoD Awid auh Awp dy pMjy ivcoN inklx qy prm suK nUM pRwpq
nwl AMDw DuMd Xu`D krnw, dirAw dy cVHdy pwsy vl krn nhIN idMd[y iek mhwqmw AwiKAw krdy sn- ijs
qrn dI koiSS krn dy brwbr hY, ijs nwl AwdmI qrHW t`tI pySwb dI hwjq huMdI hY, ienswn ies hwjq
CyqI Q`k jWdw hY Aqy kmzorI dI hwlq ivc, sgoN nUM pUirAW krdw hY, pr ies nwl ipAwr kdI nhIN
pwauNdw, iesy qrHW dw hI pwpW ivkwrW qy mn dIAW
pwxI dy vihx dy ADIn ho jWdw hY[ ienHW qoN Cutkwrw
kmzorIAW nwl ienswn dw slUk hoxw cwhIdw hY[ ienHW
pwx dw pihlw qrIkw ienHW dy bxwey jwx dy Asl
dI bhuqI pRvwh nhIN krnI cwhIdI[ ijs cIz dI
kwrn nUM smJx dI koiSS krnw hY[ vwihgurU jI dI
bhuqI pRvwh kro auh sgoN p`kI ho jWdI hY, siq Bws
mrzI Anuswr ieh bxwey gey hn, ienHW dI jwiez
lg jWdI hY Aqy ijs cIz nUM s`q smJIey, aus nUM
vrqoN bjwey nukswn dyx dy vwihgurU dI pRwpqI ivc
nws krn dw hOslw hI nhIN aupj skdw[ ismrn
mdd krdI hY[
AiBAws dy zrIey cVHdIAW klW ivc rihMdy hoey prm
dUjw qrIkw - pwpW ivkwrW qoN Cutkwrw pwx dw suK vl qurI jwxw cwhIdw hY[ jd roSnI zwihr huMdI
dUjw qrIkw ienHW nUM qu`C smJxw hY[ jykr kwm, kRoD hY, sdIAW dw hnHyrw A`K dy Prkx ivc gwieb ho
Awid ivkwrW nUM mhwn qwkqW smJ leIey qW mn ienHW jWdw hY[ ieho hwl hY haumY dw Aqy haumY qoN aupjIAW
qoN BY-BIq ho ky sgoN ienHW dy ADIn ho jWdw hY[ ienHW sB kmzorAW dw[ suPny ivc ienswn ienHW dy BulyKy
nUM ij`qx vwsqy zrUrI hY ik ienHW nUM qu`C, kmzor qy dw iSkwr bxI bYTw hY, jd qk ieh BulK y w ieh suPnw
zlIl smiJAw jwvy Aqy Awpxy Awp nUM 'rwm kI AMS' kwiem hY, haumY qoN Cutkwrw pwxw AsMBv hY, pr jd
jwxidAW hoieAW ienHW nUM ij`qx dy smr`Q smJxw iek vwrI A`K KulH jwvy, suPnw qy suPny dw swrw fr
cwhIdw hY[ ij`q pihly AiBAwsI dy mn ivc invws POrn hmySw leI gwieb ho jWdw hY, A`K KolHx vwsqy
krdI hY, iPr dunIAW ivc zwihr huMdI hY[ ies qrHW 'nwm' dw hlUxw zrUrI hY[
smJx nwl mn blvwn ho jWdw hY[ ismrn AiBAws Awn rsw jyqy qY cwKy ]
dy Awsry Aqy vwihgurU dI Apwr ikRpwlqw Aqy SkqI inmK n iqRsnw qyrI lwQy ]
dw qkIAw r`K ky jdoN inrBYqw nwl ivSy ivkwrW vl hir rs kw qUM cwKih swdu ]
q`kIey qW ieh bVy inrbl, PrybI qy kwier jwpx lg ibsmwdu
cwKq hoie rhih ibs mwdu ] AMg - 180
jWdy hn[ A`DI ij`q qW ies qrHW pRwpq ho jWdI hY[ (-----)

'Awqm mwrg' 61 nvMbr, 2011


sIny iK`c ijnw ny KwDI
pR B jo q kO r
ijsdy AwgoS ivc swrI kwienwq smweI hoeI hY, kuJ nhIN huMdw[ pr jdoN pY jwey iPr AwdmI iKicAw
ijsdI prIpUrnqw ivc AY jIv AwpxI JUTI pihcwx cilAw jWdw hY[ ieh cIzW SbdW dIAW muhQwj nhIN
nwl GuMmx-Gyr dy iv`c ipAw iPrdw hYN, ijsdy ipAwr hn[ ienHW nUM koeI ibAwn nhIN kr skdw[ jdoN AnuBv
dy jlvy 'c ivMny hoey mhWpurK, mhWAwqmw, praupkwr 'c AwauNdIAW ny, iPr smJ pYNdI hY[ bhuq ipAwrI cIz
dI lgn leIN, qurIAW iPrdIAW hn[ aus ivSwlqw dw hY[ iesdy ivc rMg hY, msqI hY, KyVw hY, ivgws hY[
pswr, q`qswr hoey mhWpurK jo 'sB ikCu Awpy Awp' jdoN kwiem ho jwey, iPr rwKw qW vwihgurU Awp ho jWdw
vwlI BUimkw 'c praupkwr dIAW TwTW mwrdIAW lihrW hY[
dy vyg dy vsIBUq, ltbaury hoey iPrdy hn, ijs dI qorI n qUtY CorI n CUtY AYsI mwDo iKMc qnI ]
mihmw 'c swrI gurbwxI l`gI hY[ ijs dw izkr AMg- 827
klgIDr pwqSwh dI rsnw qoN bwr-bwr inkldw hY[
iPr gurisKW AwirAW nwl qn ktvw ley, bMd-
ijs dI swjI bilhwrI kudrq dw nzwrw, ausdI Jlk
bMd ktvw ley[ pr Prk nhIN pYNdw[ fw. BweI vIr
bKSdw hY pr ausdw Qhu nhIN idMdw[ ienHW A`KW 'c
isMG bhuq suMdr ilKdy hn -
nw smwaux vwlI auh AwsIm iviBMnqw, vMngIAW, ausdIAW
rcnw qW hn, mgr ausdw srUp nhIN[ auh rUp-rMg, sIny iK`c ijnHW ny KwDI auh kr Awrwm nw bihMdy[
ryK-ByK, c`kr ichn qoN inAwrI mUrq ijsdw sBoN inhuM vwly nYxW kI nINdr auh idny rwq pey vihMdy[
pswrw psr irhw hY[ auh koeI SYA hY, koeI s`qw hY, aunHW nUM sbr nhIN hY inhuM vwly nYxW 'c nINd
koeI ausdw Byq Swied gurU, mhWpurKW qoN isvw sB qoN nhIN huMdI[ auQy jwg Aw ky vs jWdI hY[ koeI jwigRq
iCipAw hoieAw hY[ ausdI bwq kridAW kridAW gurU AvsQw pYdw ho jWdI hY[ ies srIr dy mwieny bdl
nwnk swihb boly 'bilhwrI kudrq visAw qyrw AMq nw jWdy hn[ iK`c qoN hIxw qW srIr nUM AwpxI jwgIr
jweI liKAw[' aus AnMq Akwl purK, ijsnUM vwihgurU smJdw[ pr jdoN iK`c bx jwey iPr srIr vI Awpxw
ikhw hY gurbwxI ny[ aus dy nwl swfI sWJ pwaux dI nhIN rihMdw, ausdI Amwnq pRqIq huMdw hY[ iksy AjIb
koiSS 'c mhWpurK Xqn krdy hn[ QoVHw gMBIrqw nwl skUn 'c AwdmI cilAw jWdw hY[ mYN CotI ijhI imswl
vIcwirAw jwvy qW bu`DI Swied c`kr Kw jWdI hY[ ik Awp jI nwl sWJI krWgI[ rqvwVy swihb kwr syvw
kI hsqI hY ijs qoN AsIN sihjy hI ivCVy hn[ auh ho rhI hY auQy koeI iksy nUM nhIN kihMdw ik qUM Aw
jo vI hY mgr bhuq ipAwrI hsqI hY[ vwihgurU nUM jIv syvw kr[ sihj suBwA ie`k cu`pI 'c, ie`k KwmoSI 'c
dI hwlq qy XkInn bhuq qrs AwieAw hovygw[ ausdy sB ho irhw hY kI swDU kI sMgq sB l`gy huMdy ny[ mYN
KylH auhI jwxdw hY[ qdy ausny Awpxw Awpw gurU rUp jdoN vI aunHW dy drSn krdI hW myry qW ieko hI
ho sMswr 'c pRgt kIqw[ iPr swDU rUp ho ky swkwr iKAwl AwauNdw ik ienHW dw DyA vI DMn hY qy ausdI
mUrq ivc sMswr AMdr rUpmwn hoieAw[ ienswnI srIr iK`c aus qoN vI v`fI hY[ employees ny, auh swrw-
AMdr pRgt ho ky byAq M kOqk krky, jIv nUM Awpxy nwl swrw idn dPqrW 'c kMm krdy ny[ gRihsqI ny auh
juVn dw vsIlw kIqw hY pr iesdI cwbI swDUAW kol Awpxy kwrobwr C`f ky, employees Swm nUM Cu`tI qoN
r`K idqI[ Bgq qy Bgvwn dw kI irSqw hY, kI mihmw bwAd Aw ky v`fI rwq q`k syvw krdy rihMdy ny iPr
hY BgqI dI ikRAw jwxdw hY sMswr? BgqI dI qwkq ipAwry dy crnW ivc hY ijsdI bdOlq izMdgI nUM sPl
hY ik jIv nUM vwihgurU ivc imlw idMdI hY[ so iesy krn dw smW swnUM ibnW iksy muS`kq dy hwsl ho irhw
BgqI mwrg dI g`l siqpurSW ny hmySw kIqI hY[ BgqI hY[ kOx pRyrdw hY, kOx lgn pYdw kr irhw hY[ kOx
sihq igAwn swfI JolI 'c pwieAw hY qW jo swfI iK`c irhw hY[ ienHW pRymIAW qON, kOx syvw lY irhw hY[
K`jl KuAwrI nw hovy[ BgqI dw rMg bKiSAw hY qW ik auh iek Axif`TI dunIAW dw v`fw swihb hY, ijs dI
jigAwsU Awpxy Dy A nwl bM i nH A w rhy [ Dy A dI iKdmq AMdr ieh swrI isRStI juVI hY[ joVdw hI
prIpUrnqw hY, ausdI ivSwlqw hY, ausdI mihmw ieh cilAw jw irhw hY[ jdoN srIr AMdr sI audoN vI auhI
hY ik jo ausdy dwiery AMdr Aw bhuVdw hY, ausdI suBwA, Agr A`j srIr qoN prHy hY ausdI dieAwlqw
cuMbkIAW SkqI mqy ausnUM Awpxy vl iK`cdI hY[ pRyrdI 'c koeI r`qI Br vI AMqr nhIN AwieAw[ sMswr 'c
hY[ ieho ijhI attraction nUM siqpurK iK`c kihMdy hn[ Dn dOlqW, su`KW leI bycYn huMdI dunIAW nzr AwauNdI
mW nUM b`cy dI iK`c hY[ pr gurU dI, siqpurKW dI iK`c hY, pr mYN AYsy gurmuKW dy drSn krdI hW ijhVy syvw
srb sRySt hY[ jdoN q`k pRIq nhIN pYNdI, audoN qk qW ismrn leI bycYn rihMdy hn[ AYsIAW rUhW dy drSn
(bwkI pM n w 64 qy )

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


62
ishq r`iKAw igAwn
vYd myG nwQ is`D (PPVy BweIky vwly)
AwXurvyd BISg AwcwrIX[
mu`K syvwdwr - sMq goibMd dws, AwXurvyd syvw sMsQw, DUrI[
mo b weIl nM . 98156-07803
1 . Any k W ro g W dI dvweI - hrV APwrw, sUl, ihckI dUr krn vwlI, kbz dUr krn
sMsikRq iv`c inGMtU kwrW (jVHI bUtIAW dy mwihr) vwlI, pwVU (pIlIAw) ijgr, iqlI Aqy bvwsIr rog
ny hrV dy kuJ nwm ies qrHW igxy hn[ dUr krdI hY[ ies qoN ielwvw mlyrIAw buKwr, pyt dy
1. hrIqkI - Anyk rogw nUM dUr krn vwlI[ kIVy Aqy pyt nUM TIk rKdI hY[ hrV mDUr, iqkq
2. ivjXw - rogW nUM ij`qx vwlI[ Aqy kusYlI hox krky ieh vwXU dy rog, grmI dy rog,
3. pRMmQw - rogW nUM jVH qoN dUr krn vwlI[ kP dy rog dUr krdI hY[ jy hrV c`b ky KweI jwvy
4. ABXw - iesdy lgwqwr syvn nwl rogW dw qW AgnI audIpx huMdI hY[ rgV ky KwDI jwvy qW pyt
fr nhIN rihMdw[ swP krdI hY[ aubwl ky KweI jwvy qW dsq bMd krdI
5. AvsQw - iesnUM vI rog dUr krn vwlI hY Aqy jy BMn ky KweI jwvy qW vwq, ip`q, kP iqMnW
mMinAw hY[ doSW nUM brwbr r`KdI hY[ syNDw nmk nwl Kwx nwl
6. AMimRqw - AMimRq smwn qMdrusqI dyx vwlI[ kP, cInI nwl Kwx nwl ip`q (grmI), GI nwl Kwx
7. jIvMqI - jIvn dyx vwlI[ nwl vwq rogW nUM nwS krdI hY[ guV nwl Kwx nwl
8. cyqkI - cyqnw, igAwn Aqy XwdwSq vDwaux swrIAW ibAwDIAW nUM dUr krdI hY[ Bojn nwl KwDI
vwlI[ hoeI hrV bu`DI, bl, mn nUM KuS rKdI hY[ mlmUqr
9. rohxI - zKmW nUM Brn vwlI[ Aqy srIr ivcoN hor mlW nUM inkwldI hY[ Bojn qoN bwAd
10. pUqnw - piv`qr krn vwlI[ hrV nwl glq Anupwx (Kurwk) qoN hox vwly vwq,
ihMdI iv`c hrV, AMgryzI iv`c The myodoinal ip`q, kP dy ivkwrW nUM CyqI dUr krdI hY[
tree 3. ru`qW muqwibk hrV dI vrqoN - jo
1. hrV dI pihcwx - ruq ` Anuswr p`k ky zmIn qMdrusqI leI hrV dw syvn krnw cwhuMdy hn qW auh
qy igrI hoeI qwzI auproN ickxI, gol Aqy BwrI hovy[ vrKw ru`q (swaux-BwdoN) iv`c nmk nwl vrqoN krn,
2. pwxI iv`c fu`b jWdI hovy[ srd (A`sU-k`qk) r`uq iv`c S`kr nwl[
3. hrVW iek`TIAW krky ihlwaux nwl p`ky im`tI ihmMq ru`q - (m`Gr-poh) suMf imlw ky hrV dw
dy BWfy dIAW TIkrIAW vWg KVkx[ cUrn Kwvy[
4. hrV dI nok vwly pwsy koeI surwK jW glI imsr ru`q - (mwG-P`gx) iv`c m`GW dw cUrx qy
nw hovy[ hrV dw cUrn imlw ky Kwvy[
5. pwxI iv`c iBauNx qy rMg nw auqry[ bsMq rùq (cyq-ivswK) iv`c Sihd nwl hrV dw
6. hrV ivc guTlI hovy[ cUrn Kwvy[
7. vzn iv`c l`gB`g 10-20 gRwm hovy[ gRI Km (jyT-hwV) iv`c guV nwl hrV dw cUrn
8. hrV auqy motIAW, is`DIAw DwrIAW hox[ Kwvy[
9. hrV Kw ky gly ivc jlx nw hovy[ svyr vyly ie`k hrV KweI jw skdI hY[ mwqrw
10. auprokq gux nw hox qW hrV nUM nklI p`kI hrV dw cUrn do-do gRwm q`k[ kwVyH iv`c 25 gRwm
smiJAw jWdw hY jW jwlp hrV smiJAw jwvygw[ qy 50 gRwm q`k hrV dy iClky dw cUrn iqMn gRwm qoN
2. hrV dy gux - hrV ru`KI, grm Aqy hlkI Cy gRwm q`k[ rogI dI aumr Aqy bl Anuswr dyvy[
hY[ jMmy kP nUM auKwV ky inkwl idMdI hY[ KWsI, dmw, hrV iksnUM nhIN vrqxI cwhIdI -
PyPiVAW iv`c kP Br geI hovy qW lwBkwrI hY[ p`QrI, jo pRwxI sPr kwrn Q`ikAw hovy ijhdy srIr
ipSwb bMd ho jwxw, ruk-ruk ky Awauxw[ iv`c KuSkI hovy, bhuq kmzor hovy, Bojn nw Kwx nwl
pRmyh, SUgr, inpuMskqw, (nwmrdI) rogW vwsqy kmzor hov,y izAwdw grmI vDI hov,y ijsdw KUn inkl
lwBkwrI hY[ vIrX (Dwq) nUM puS krdI hY[ dIpx- Aqy grB vwlI iesqRI nUM hrV nhIN KwxI cwhIdI[
pwcx (BuK ` nw l`gxI) pyt dI hvw nUM nIcy iljwx vwlI hrV dy aupXog - 1. b`icAW nUM kbz hovy qW

'Awqm mwrg' 63 nvMbr, 2011


ie`k r`qI Br kosy pwxI hrV dyx nwl dsq K`ulH ky 9. ipSwb qklIP nwl AwauNdw hovy qW l`sI nwl
Aw jWdw hY[ hrV dw cUrn dyvy[
2. gaU ipSwb iv`c aubwlI hoeI hrV sukw ky 10. 200 gRwm jON hrV nUM gaU ipSwb iv`c iqMn
bwrIk cUrn kry ies iv`c loh Bsm imlw ky guV nwl idn iBauN ky su`kw lvy iPr aus nUM irVkI l`sI iv`c
syvn kry[ sB pRkwr dy drd dUr huMdy hn[ A`g qy pkwvy[ jdoN cMgI qrHW aubl jwvy qW ausnUM inkwl
3. Bojn pcdw nw hovy qW guV nwl hr roz hrV ky sukw lvy iPr ausdw cUrn kry aus iv`c jmYx, kwlw
dI vrqoN krnI lwBkwrI hY[ jIrw, suMF, kwlI imrc, ip`pl, ihMg ieh Cy cIzW 20-
4. 50 gRwm hrV, sO gRwm, mun`kw (bIj inkwlI 20 gRwm, kwlw nmk, syNDw nmk donoN 40-40 gRwm sB
hovy) ausdIAW golIAW JwV byr ij`fIAW bxw lvy[ dw cUrn krky hrV dy cUrn ivc imlw dyv[y ieh cUrn
buKwr, ipAws, dwh, KWsI vwsqy lwBkwrI hY[ iqMn cwr idn q`k cMgI qrHW inMbU dy rs iv`c imlw
5. v`fI hrV dw cUrn pwxI nwl hr roz do vwrI idE[ iPr iqMn idn bwAd 500 gRwm Adrk dy rs
lYx nwl ijgr dy rog dUr huMdy hn[ iv`c pw idau[ ie`k-do idn su`k jwx qy golIAW bxn
6. gulUkMd 25 gRwm, sONP pMj gRwm svyry c`b ky vrgI ho jwvy qW mtr smwn golIAW bxwvy[ ies pRXg o
Kwvy[ rwq nUM iqMn gRwm hrV dw cUrn lvy lgwqwr 75 nwl AjIrx, mMd AgnI, bdhzmI, aultI, pyt drd,
idn kry kbz dUr huMdI hY[ APwrw Awid dUr huMdy hn[
7. iek hrV ku`t ky ausdw DUMAW pIx nwl dmy not - jy lMby icr q`k hrV vrqxI hovy qW vYd
dw dorw bMd huMdw hY[ dI slwh nwl hI vrqxI cwhIdI hY[ soj dw rogI mUMh
8. Srwb izAwdw pIx nwl mcwquX rog dUr krn jkiVAw, gl dw rog, mUMh dI soj, nvW buKwr, ieh
vwsqy hrV dw kwVHw du`D iv`c pw ky ipAwvy[ hrV dI vrqoN nw krn[
(pM n w 61 dw bwkI)
kIqy hn ijhVIAW swrI rwq ies bycYnI 'c rihMdIAW prm ipAwry bIjI hn[ srIrk AvsQw kYsI vI
hn ik ikqy AMimRq vylw nw inkl jwvy[ ikqy Bjn- hovy, pr Awp jI dy ipAwr AMdr koeI AMqr nhIN
bMdgI 'c nw rih jwvy[ ieh kI hY? ies qoN mhwn AwieAw[ AsIsW dw BMfwr hn[ AYsy kljug AMdr
iK`c ikhVI ho skdI hY[ Agr AYsy mhWpurK iml jwx, aunHW dw ipAwr, aunHW
(«¬ÊØ∫ ’º‡ ’∂ Ì∂‹Ø ‹∆)
Ï∂ÈÂ∆ ‘À «’ ‹∂ ¡≈Í ‹∆ ‘π‰ º’ ¡≈ÂÓ Ó≈r◊ Í«Âz’≈ Á∂ ÓÀ∫Ïr È‘ƒ ω∂ ª «¬√ Î≈rÓ ˘ Ìr ’∂ ÓÀ∫Ïr«ÙÍ ÍÃ≈Í ’rÈ Á∆ «¥Í≈ÒÂ≈
’rØ ‹∆Õ ‹∂ Â∞ √ ƒ Í«‘Òª ÓÀ ∫ Ïr ‘Ø ¡Â∂ «r«È¿± Ú Ò Á≈ √Óª ¡≈ «◊¡≈ ‘À ª Â∞ √ ƒ «¬√ Î≈rÓ ˘ Ìr ’∂ ⁄À ’ Á∂ È≈Ò Ì∂ ‹ Ø ‹∆Õ
ikrpw krky cYk jW bYNk frwPt ""ATAM MARG MAG. VISHAV G. R. M. CHARITABLE TRUST" dy nW qy ByijAw jwvy
jI[
MEMBERSHIP FORM X ÈÚƒ ÓÀ∫Ïr«ÙºÍ «rÈ∆¿»ÚÒ Ò≈¬∆Î ÓÀ∫Ïr«ÙÍ
Order from for back Issus
Monthly Magazine ‹ÈÚr∆ È≈Ó/Name ......................................................................................
SUBSCRIPTION (dy
dyS) ÎrÚr∆
√≈Ò≈È≈ ‹∆ÚÈ ’≈Ò Î∆ ’≈Í∆ Ó≈r⁄
ÍÂ≈/Address ...................................................................................
B@@/- B@@@/- B@/- ¡ÍÃ À Ò ............................................................................................
280/- 2080/- Ó¬∆
SUBSCRIPTION ivdyS ‹» È ............................................................................................
Annual Life ‹πÒ≈¬∆
..................................Pin Code......................................
U.S.A. 50 US$ 500 US$ ¡◊√Â
√ÂøÏr Phone......................... E-mail :......................................
U.K. 30 $ 300 $
¡’±Ïr
Aus. 80 $ 800 $ ÓÀ ∫ ......................rπͬ∂ ÓÈ∆¡≈r‚r/ÏÀ∫’ ‚r≈·/⁄À ’
ÈÚøÏ r
Europ 50 Euro 500 Euro Èß........................«ÓÂ∆.........................r≈‘ƒ Ì∂‹ «‘≈ ‘ªÕ
Á√øÏ r

ATAM MARG MONTHLY MAGAZINE Á√÷Â................................


Gurdwara Ratwara Sahib, P.o. Mullanpur Garibdas, Distt. S.A.S. Nagar (Mohali) Pin - 140901 (Pb.) India
Phone : 0160-2255002, Fax : 0160-2255009, Email : atammarg1@yahoo.co.in, www.ratwarasahib.org

'Awqm mwrg' nvMbr, 2011


64
dI AwsIs iml jwey[ ies qoN nwXwb hor kI ho skdw
hY[ so pqw nhIN, mYN vI kI ilKx l`gI sI pr jo gu . rqvwVw swihb ivKy mhWpu r SW dy
ipAwry nUM BwieAw auhI ilKvw ilAw hY[ clo ijvyN siqsM g pR o g rwm sbM D I
ausdI rzw hY[ mYN s`c khW, iK`c dy AMdr jIvn hY[ mhIny dy hr AYqvwr nUM idn dy smyN 1.00 vjy
jy is`K nUM gurU dI iK`c nw pvy, qW auh ihrdw iks qoN 4.00 vjy q`k [
kMm dw hY[ jy jigAwsU nUM Awpxy ipAwry dI iK`c nw
pey, auh kwhdw jigAwsU hY[ smW bhuq iBAwnk hY[ sMgrWd - 16 nvMbr, idn bu`Dvwr
bwhr A`g l`gI peI hY[ "dwvw Agin bhuqu iqRx jwly (svyry smyN 5.30 vjy qoN 8.30 vjy q`k)
koeI hirAw bUtu rihE rI]" pMnw-384 suxidAW- cVHdI pUrnmwSI - 11 nvMbr, r idn Su`krvwr
suxidAW, smJwauNidAW, mq idMidAW vI mn AwpxIAW (smW - Swm 7.00 rwq 1.00
hrkqW qoN bwj nhIN AwauNdw[ isrP ieko dvw hY, gurU
vjy q`k rYx sbweI kIrqn)
pRym, gurU dI lgn, gurU dI iK`c[ 'Awqm mwrg' Awp
jI sB inrMqr pVH rhy ho[ bhuq v`fy Bwg hn Awp jrUrI sUcnw - hr pUrnmwSI qy A`DI Bytw nwl Awqm
jI swirAW dy, iesnUM PYlwE, ieh aus ipAwry dw pRym mwrg mY g zIn dy slwnw mY N br bxwey jWdy hn Aqy
sMdyS hY[ jo swihb ikRpw krn ieh iK`c dI dwq, mYnMU drgwhI pRSwd AwXurvYidk KIr hr iek pUrnmwSI nUM
vI ikxkw iml jwvy[ bwkI ieh jo vI iKAwl hY, Bwv rwq 1.00 vjy rqvwVw swihb ivKy vrqweI jWdI hY[
hY sB aunHW dI ikRpw hY[ aunHW dw hI hY[ mYnUM qW kuJ AMimRq sMcwr - hryk pUrnmwSI nUM gurdvwrw eISr
bcn kIqy sn so myrw qW jqn hY[ qwkq nhIN hY[ pRkwS rqvwVw swihb ivKy rwq nUM 8.00 vjy huMdw hY[
auh Awp ikRpw krn, Awpy hI isr qy h`Q r`K ky
krvw lYx, Bu`lW zrUr myrIAW hn aunHW leI Awp jI inrml fyrw ihrdwpur KyVI - hr mhIny dy AwKrI
qoN iKmw mMgdy hoey ieQy hI sMkocdI hW[ Sincrvwr nUM svyry 10.00 qoN 1.00 vjy q`k dIvwn
sjdy hn[
(----)
«ÚÙÚ ◊πÓ«Â »‘≈È∆ «ÓÙÈ ⁄À∆‡∂ÏÒ ‡º√‡ CB. Ì◊Ú ◊∆Â≈.............Õ A@@/-
Á∂ Ï≈È∆ √ø Ï≈Ï≈ Ú«¡≈Ó «√øÿ ‹∆ ÚºÒØ∫ «Ò÷ ¡Â∂ 33. ¡ÈßÁÓ¬∆ ‹∆ÚÈ ‹≈⁄ E@/-
34. ͺÂ’≈ Á∂ ÍÃÙÈ? Ó‘ªÍπÙª ÚÒØ∫ ¿∞Â 25/-
ÍÃ’≈«Ù Íπ√Â’ª jo ik rqvwVw swihb auplb`D hn[ 35. ¡È∞ÌÚ∆ ÍÃÚ⁄È E@/-
Í≥‹≈Ï∆ «‘øÁ∆ 36. «Ù∆¡ª ÓπÈ∆¡ª Á≈ ÏÑӫ◊¡≈È CE/-
A. √π«Â √Ï«Á Ó≈◊ E@/ G@/- 37. ¡≥ÁÒ∆ ÷Ø‹ AC@/-
B. «’Ú ’±ÛÀ Â∞‡À Í≈«Ò D@/- CE/- 38. «√Ó ’‘ª È‘ƒ ACE/-
C. Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ -√ºÂ Ì≈◊ª «Ú⁄ AEE/- BCE/- 39. »‘≈È∆ ÍÃÚ⁄È CE/-
D. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À -1 C@/- CE/- 41. “√∂Ú≈ «√ÓÈ ‹π◊Â∆¡ª” AE@/ñ
E. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À -2 F@/- FE/- 42. “Ó≈È∞º÷ ÂÈ Á≈ ÍÃÔØ‹È” AF@/ñ
F. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À - 3 A@@/- A@@/- 43. “ÔØ◊≈ ¿∞Í ÒÀ’⁄”, C@/ñ
G. ‘ØÚÀ ¡ÈßÁπ ÿ‰≈ BE/- C@/- 44. “’Ó ÏøËÈ ÂØ∫ Óπ’Â∆” :- C@/ñ
H. ⁄¿∞ÊÀ Í‘« √Ï≈‘ ’À EE/- F@/- 45. jIvn jugiq 300/-
I. √π«Â¡ª ¿∞Í‹À ⁄≈¿∞ D@/- D@/-
English Version Price
A@. Ï≈Ï≈‰∆¡ª ’‘≈‰∆¡ª E@/- E@/-
AA. √Ï «Íá ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ A@/- A@/- 1. Baisakhi (ÚÀ√≈÷∆) Rs. 5/-
AB. ¡≥«ÓàÎπ‘≈ A@/- A@/- 2. How Rend The Veil of Untruth («’Ú ’±ÛÀ Â∞‡À Í≈«Ò) Rs. 70/-
AC. ¡◊≥Ó ¡◊Ø⁄ Á≈ Ó≈◊ F@/- G@/- 3. Discourses on the Beyond-1 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -1) Rs 50/-
AD. Íπ≈ÂÈ ‡∆’≈ - ‹Íπ‹∆ √≈«‘Ï A@/- AE/- 4. Discourses on the Beyond -2 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -2) Rs. 50/-
AE. ¡Ó ‹Øª AE/- AE/- 5. Discourses on the Beyond -3 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -3) Rs. 50/-
A6. «‘Ó≈Ò∆¡≈ Á∂ √øª Á∂ √ø◊ «ÈÚ≈√ A@@/- 6. Discourses on the Beyond -4 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -4) Rs. 60/-
AH. ¡Ó ◊≈Ê≈ A@@/- A@@/-
7. Discourses on the Beyond -5 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -5) Rs. 60/-
AI. ËÓ ÔπË ’∂ ⁄≈«¬ E@/-
8. The way to the imperceptible (AgMm Agocr dw mwrg) Rs. 80/-
B@. Í«ÚÂ ÍÀ∫‚≈ BE/-
BA. Ì◊ Íë‘Ò≈Á A@/- A@/- 9. The Lights Immortal (Amr joqW) Rs. 20/-
BB. ÚÀ√≈÷∆ A@/- 10. Transcendental Bliss (cauQY pihr sbwh kY) Rs. 70/-
BC. ≈‹ ÔØ◊ D@/- 11. How to Know Thy Real Self-(Vol-1) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 80/-
BD. √≈‹È ⁄Ò∂ «Í¡≈«¡≈ A@/- A@/- 12. How to Know Thy Real Self-(Vol-2) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 80/-
BE. ¡«ÏÈ≈√∆ ‹Ø Ì≈◊-A I@/- I@/- 13. How to Know Thy Real Self-(Vol-3) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 110/-
BF. ¡«ÏÈ≈√∆ ‹Ø Ì≈◊-B I@/- I@/- 14. The Dawn of Khalsa Ideals Rs. 10/-
BG. »‘≈È∆ ◊πÒÁ√Â≈ -A F@/- F@/- 15. A Glimpse of His Holiness - Baba ji Rs. 5/-
BH. »‘≈È∆ ◊πÒÁ√Â≈ - B F@/- F@/-
AF. Divine Word Contemplation Path’, (√π«Â √Ï«Á Ó≈◊) Rs.150/–
BI. √ø Â∞Ó≈∂ Â∞Ó∂ ÍÃ∆ÂÓ E@/-
17. The Story of Immortality (¡Ó ◊≈Ê≈) Rs 260/–
C@. ¡≥«ÓàÏ⁄È √≈Ë ’∆ Ï≈‰∆ H@/-
CA. ◊π» ¡ÓÁ≈√ Í√∆¡À E@/- 18. Why Not thy Contemplate the Lord ? (ismrq
ismrq khw nhIN ?
?) Rs 200/–

'Awqm mwrg' 65 nvMbr, 2011


English Section
Guru Amardas - Abode of Bliss
Sant Waryam Singh Ji
English Translation: Prof. Beant Singh

(English Translation of “Guru Amar Das Guru Sahib reached the pond and let
Parsiye” in series.) the horse’s reins loose. The horse went
Except the Perfect True Guru, there is knee-deep into water. He smelt it but did
no other Guru (holy preceptor) in the not drink and turned his head. Guru Sahib
world and – said, “Why does it not drink water?
Brother! check if it is dirty or foul-
‘….. one without the Preceptor is known as
evil.’ P. 435 smelling.”
............ «È◊π∂ ’≈ ‘À È≈¿∞ Ïπ≈® A Singh alighted from his horse. He
He, who is without a Preceptor, he took a palmful of water, smelt it, and said,
who has not adopted a Preceptor in the “True Sovereign! the water is clear and
prescribed manner, even his name is evil to pure. There is no dirt in it. It is not foul-
utter. From uttering his name accrues sin. smelling either.”
After the battle of Mukatsar, Tenth Guru Sahib said, “Then why doesn’t
Guru Sahib, while living in the Malwa, the horse drink it?”
was liberating the devotees. Dyal Dass Ji He took the horse further. Again the
extended an invitation to him: “Your horse smelt water but did not drink it.
holiness! tomorrow take food at our place.” The horse itself came out of water. It was
In response to the invitation, Guru Sahib, thirsty but was declining to drink the
accompanied by some Sikhs, set out for his water.
village. On the way, Guru Sahib’s horse
All were surprised and remarked, “O
gave some indications that it was thirsty.
Sovereign! although your horse is thirsty,
Guru Sahib said to the Singhs, “How far is
yet it is not drinking the water.”
the village?”
Guru Sahib said, “Brothers! we have
They said, “Sir! you can see it there come to the village of a man who is
before you.” without a holy Preceptor. Owing to our
Guru Sahib said, “The horse is asking company and since I ride it, it is fully
for water.” enlightened. It is serving us. Since the
master of the village is without a holy
He, who was conversant with the area,
Preceptor, the foul-smell of his being
said, “Sir! in the thick grove of trees
without a Guru has entered every particle
yonder, there is a large pond from where
of the village. Its foul smell is present even
the entire village drinks water. There is a in its foodgrains. When the horse has not
tank for the animals also.” drunk the water of this place, how can we

‘Atam Marg’ 65 November, 2011


partake of food here? Let us go back.” you are sporting unshorn hair and beard,
and have put on weapons also. Then why
At that moment, as Guru Sahib turned
are you afraid of partaking of ‘amrit’
back, Dyal Dass came running and said, “O
(baptismal nectar)? You have not received
True Sovereign! why are you going back
the boon of the Name. Unless and until
from near the village?”
you receive the Name, there cannot be any
Guru Sahib said, “Dyal Dass! our horse spiritual bond between you and the Guru.”
has not drunk water from your pond
On hearing this, he ran after Guru
because you are without a holy Preceptor;
Sahib and submitted to him: “O True
you have not adopted a Guru.”
Sovereign! I will adopt your Sikhism in the
He said, “O True Sovereign! every manner prescribed by you. Kindly have
year I come to you alongwith other food offered by me.” He carried cart-loads
devotees. All this congregation comprising of food, and then did Guru Sahib accept
the Brars (Jat Surname) and their offerings, the food. So Guru Sahib says thus –
I bring to you. Except you, we do not have ‘There is no preceptor like the True Guru
faith in anyone. You are everything for (Perfect Holy Preceptor);
us.” One without the Preceptor is known as
evil.’
Guru Sahib said, “The relationship P. 435
between you and me is worldly and not √«Â◊π  Ï≈fi‘π ◊π  π È‘∆ ’Ø ¬ ∆
spiritual. You have your desires for the «È◊π∂ ’≈ ‘À È≈¿∞ Ïπ≈®
fulfillment of which you bring promised He, who is without the Guru follows
offerings. The Guru is sans enmity – the dictates of his mind; he is self-willed.
‘Whatever the servant of the Lord seeks, On the other hand, he who has adopted
that He grants him.’ P. 681 the Guru, follows him. The latter does not
‹Ø Ó≈◊«‘ ·≈’∞ ¡ÍπÈ∂ √∂ √ج∆ √ج∆ Á∂ÚÀ® become Guruwards on the condition that he
You may seek boons from Sri Guru will obey one command of the Guru and
Granth Sahib, whether you have adopted not the other. If he does his own will, he
the Guru or not, whether the seeker has will fall in the category of apostates. Guru
faith and devotion or not, but whoever Sahib says that such persons are bound to
comes and spreads his apron at this portal suffer distress –
shall find his desires fulfilled, because in ‘The egoist is the field of suffering;
the eyes of the Guru all are equal. But the Suffering he sows, suffering consumes;
relationship between you and me is In suffering born, in suffering dying,
worldly, not spiritual.” In egoism is his life passed.’ P. 947
ÓÈÓπ÷π Áπ÷ ’≈ ÷∂Âπ ‘À Áπ÷π Ï∆‹∂ Áπ÷π ÷≈«¬®
Thereafter, Guru Sahib went away. Áπ ÷ «Ú«⁄ ‹ø Ó À Áπ « ÷ ÓÀ ‘¿∞ Ó À ’ «Ú‘≈«¬®
Dyal Dass’s brother was standing closeby. ‘The egoist keeps being born and dying, and
He was an ‘amritdhari’; he had partaken of ever and again buffets bears.
‘amrit’ (baptismal nectar) in the prescribed All hells by the egoist are suffered; the God-
manner. He said, “Respected brother! go directed not a whit by these are touched.’
and make a submission to Guru Sahib that P. 1073

November, 2011 66 'Atam Marg’


ÓÈÓπ « ÷ ¡≈ÚÀ ÓÈÓπ « ÷ ‹≈ÚÀ ® The Guru comes to be adopted when
ÓÈÓπ « ÷ «Î« «Î« ⁄Ø ‡ ≈ ÷≈ÚÀ ® he bestows the ‘Guru-mantar’ (Guru’s chant
«‹ÂÈ∂ È’ √∂ ÓÈÓπ « ÷ ÌØ ◊ À
or iniatory formula). He who has not
◊πÓπ«÷ Ò∂Íπ È Ó≈√≈ ‘∂®
received it –
All the hells are reserved for the
‘…. accursed and contaminated is his life.’
apostate or self-willed – P. 1357
‘Saith Nanak: Such is the Divine will- .............. «Ëà ◊ ø  ‹ÈÓ Ìz √ ‡‰‘®
Egoists or self-willed shall again and again
Cursed is he a hundred times; his birth
undergo birth.’ P. 450
ÓÈÓπ ÷ ≈ ÈØ «Î« ‹ÈÓπ ‘À È≈È’ ‘« Ì≈¬∂ ® is foul and low –
About the egoist or self-willed, Guru ‘Stupid is he and like to dog, hog, ass, crow
and snake.’ P. 1357
Sahib also says – ’± ’ ‘ √» ’ ‘ ◊ËÌ‘ ’≈’‘ √ÍÈ‘ Â∞ « Ò ÷Ò‘®
‘Death comes inevitably to egoists –
Guru Sahib says that he is equal to a
Ignominious is their end;
Caught in duality, their own life they dog, a hog, an ass, a crow and a snake. He
destroy.’ P. 362 is a blockhead, a perfect fool, who, after
ÓÈÓπ ÷ Ó«‘ Ó« Ó‰∞ «Ú◊≈Û«‘® getting human birth, has not adopted a
Á» ‹ À Ì≈«¬ ¡≈ÂÓ √ø ÿ ≈«‘® Guru (Holy Preceptor) because without
The egoists kill their own selves – adopting the Guru, there is no spiritual
‘Acquisitiveness brings them dishonor. attainment. Guru Sahib says –
Realizing not their selves, ‘Liberation is not for anyone without the
In slumber of delusion they lie.’ P. 362 Guru.’ P. 362
Ó∂  ≈ Ó∂  ≈ ’« ’« «Ú◊»  ≈® «È◊π  ∂ ’¿∞ ◊«Â ’≈¬∆ È≈‘∆®
¡≈ÂÓπ È ⁄∆ÈÀ ÌÓÀ «Ú«⁄ √»  ≈®
A person without the holy Preceptor
An egoist cannot have self-realization.
does not achieve salvation.
So he never finds liberation. He goes into
‘Deluded by evil propensities,
low existences – Chastisement he suffers.’ P. 362
‘Liberation is not for anyone without the ¡Ú◊«‰ Óπ · ∂ ⁄Ø ‡ ≈ ÷≈‘∆®
Preceptor –
He suffers blows of Divine
Deluded by evil propensities, chastisement he
suffers.’ P. 361 punishment, incarnating sometimes as a
«È◊π  ∂ ’¿∞ ◊«Â ’≈¬∆ È≈‘∆® dog, sometimes as a cat and sometimes as
¡Ú◊«‰ Óπ · ∂ ⁄Ø ‡ ≈ ÷≈‘∆® a snake. He receives blows because he is to
A person without the holy Preceptor take birth and die again and again. He has
does not achieve salvation. About his not received the Guru’s holy Word or
rebirth, such is the Guru’s edict – instruction, and so long as Guru’s Word is
Meanings: ‘Fall do they into the existences not obtained, there is no joy and peace for
of crows, dogs and donkeys who have not the mortal.
adopted the Guru (Preceptor).’ ‘By the Guru’s Word or instruction to the
Ì≈Ú ¡Ê - ’≈Úª, ’∞ º « ¡ª, ◊«Ë¡ª Á∆ ‹» È ∆ ÍÀ ‰ ◊∂ , self comes joy and peace.
‘The mortal who is without the Guru’s chant By Godward-turning suffering touches him
or instruction ….‘ P. 1357 not.’ P. 361
«‹È∑ª È∂ ◊π» È‘∆˙∫ Ë≈«¡≈Õ ◊π  ’À √Ï«Á √π ÷ π √ª«Â √∆®
◊π Ó≥Âz ‘∆‰√∑ ‹Ø ÍÃ≈‰∆ ..............® ◊π  Óπ « ÷ Â≈ ’¿∞ Ò◊À È Í∆®

‘Atam Marg’ 67 November, 2011


He, who has adopted the Guru, suffers She said, “Yes sir.”
not any pain – Baba Ji said, “Tell the congregation
‘Death’s courier draws not near him. what happened.”
Nanak, the Guruward is absorbed in the
True Lord.’ P. 361 She said, “Sir! some messenger came
‹Ó’≈Òπ «Â√π È∂«Û È ¡≈ÚÀ® to take me away.”
È≈È’ ◊π  Óπ « ÷ √≈«⁄ √Ó≈ÚÀ ®
One is Death’s courier, the other is
Death’s myrmidons do not come near
agent. He is a guide. For noble souls
such a devotee.
guides come, while for the ignoble souls
Baba Sahib Singh Ji of Una was the come Death’s couriers. They take away the
twelfth lineal descendant of Guru Nanak soul beating and belabouring –
Sahib. He was a perfect holyman ‘In this alien wilderness is great hubhub and
possessing all powers. In his company was shrieking along the path.’ P. 520
a cook named Bhag Singh, who looked Ï≈« «Ú‚≈ÈÛÀ ‘π ø Ó √ Ëπ ø Ó √ ’± ’ ≈ ͬ∆¡≈ ≈‘∆®
after ‘Guru Ka langar’ (community kitchen) Men depart shrieking –
in the Gurdwara. Thousands of devotees ‘There none can reach, none to hear their
came daily to take food in Baba Ji’s wailing and shrieking.
kitchen, and all were served food well. There the True Guru alone is man’s friend
Baba Ji was happy with him. His mother and at the end brings succour.’ P. 1281
˙ÊÀ ‘Êπ È ¡ÍÛÀ ’± ’ È √π ‰ ∆¡À Íπ ’ ≈®
too came there and rendered service. ˙ÊÀ √«Â◊π  π Ï∂ Ò ∆ ‘Ø Ú À ’«„ Ò¬∂ ¡≥  ∆ Ú≈®
Once Baba Ji was sitting, when a She (Bhag Singh’s mother) said, “Sir!
Gursikh came and said, “Baba Ji! today he did not say anything to me, but took me
Bhag Singh’s mother has passed away. away instantly. When I was presented
Give him leave to perform his mother’s before Dharmraj (the Righteous Judge), they
funeral rites.” Baba Ji got lost in deep started searching my papers. But my name
meditation, and said, “Don’t cremate her; was not found in their books.” Dharmraj
she is going to revive and come back to (the Righteous Judge) said, “You have
life.” She had been dead for quite committed a big blunder. Her name does
sometime. She was bathed and placed on not figure in my registers.”
the hearse waiting for Baba Ji’s instructions.
Whose name is found in the books of
If she did not revive, she had to be
the Righteous Judge? Guru Sahib says –
cremated, after all.’ After several hours, the
‘One is found with the Gurus in the Divine
mother started breathing and moving and
Court, the other is with Dharamraj (the
finally sat up. Only one voice came:
Righteous Judge)’. Dharamraj (the
‘Blessed is Guru Nanak! Blessed is Guru
Righteous Judge) too has been installed by
Nanak.’ The mother said, “Take me to
God, the Timeless One –
Baba Ji.” Many devotees assembled in Baba
‘The Righteous Judge is under command to
Ji’s presence. The mother paid obeisance to sit and administer even-handed justice.
him. Baba Ji said, “Mother! you have come The evil soul professing love for duality are
back?” thine subjects.’ P. 38

November, 2011 68 'Atam Marg’


ËÓ ≈«¬ ÈØ ‘π ’ Óπ ‘À Ï«‘ √⁄≈ ËÓπ Ï∆⁄≈«® If persons attending the holy
Á» ‹ À Ì≈«¬ Áπ √ ‡π ¡≈ÂÓ≈ ˙‘π Â∂  ∆ √’≈® congregation and obeying the Guru with
All those who have not adopted the body, mind and wealth happen to go to
Guru, who have wasted their life in the Divine Court, they are served by
duality, committed frauds, and indulged in Dharamraja (the Righteous Judge).
cheating, backbiting and slander find ‘None shall address thee rudely in God’s
mention in the books of the Righteous Court.
Judge. All shall welcome thee saying, “Come, sit
down.”’ P. 252
When, going to U.P., we took lands, ∂ ∂ Á◊‘ ’‘À È ’Ø ¿ ± ®
they gave it on lease. There land was not ¡≈¿∞ ÏÀ·∞ ¡≈Áπ √πÌ Á∂¿±®
registered in the name of the buyer. So she said, “Sir! in this way, he
Similarly, we, who have adopted the Guru, treated me with great honour and courtesy.
and are born in the Guru’s abode stand Thereafter, he said – ‘Send her back
mortgaged there. We don’t have to appear immediately. ‘I said – ‘Now that I have
before ‘Dharamraj’ (the Righteous Judge). come here; please show me the abode
All those who are without the Guru (Holy where my name is written.’”
Preceptor), are egoists or apostates, have
turned their back upon the Guru will be Guru Sahib says, “The rest of the
arraigned before the Righteous Judge. world do not seek anything spiritual for
they are caught in the outside world. While
So (Bhag Singh’s) mother said, “Baba God abides within man’s own self, he
Ji! my name was not found in their books. seeks sat (truth), chit (intellect) and ‘anand’
The Righteous Judge said – ‘Why have you (bliss) in Maya (material riches) –
brought this woman to me? How will I ‘The fool seeks outside, the thing (Lord)
answer for this lapse? She was to go to lodged within;
Sovereign Guru Nanak’s Court.’” The egoist purblind wanders about like a
ghost perturbed.’ P. 117
Guru Sahib says, if, however, by some ¡≥  « Ú√Âπ Ó» Û ≈ Ï≈‘π Ì≈Ò∂ ®
mistake the Guruward happens to go there, ÓÈÓπ ÷ ¡≥ Ë ∂ «Î«‘ Ï∂  ≈Ò∂ ®
the Righteous Judge, considering it as his They who do not seek the Lord within
good fortune, welcomes him warmly and are blind apostates, ghosts and goblins –
serves him as much as he can. Such is the ‘In Kali-yuga (Dark Age), they who realize
Guru’s edict – not their Lord are but goblins…’ P. 1131
Refrain: Even the Righteous Judge serves ’«Ò Ó«‘ ÍÃ∂ «‹È©∆ ≈Óπ È Í¤≈Â≈ ......®
the companions of the holy. Guru Sahib says – ‘They are apostates,
Ë≈È≈ - ËÓ≈‹≈ Ú∆ ’∂ ◊ ≈ √∂ Ú ≈,
ghosts and goblins’ –
√≈Ë» ¡ ª Á∂ √ø ◊ ∆¡ª Á∆Õ
‘They seek not what they are after, in the
‘To those in holy company, the Righteous proper place –
Judge himself renders service. In delusion of egoism involved.’ P. 117
In their company is one honoured by Indra, «‹ÊÀ ÚÊπ ‘ØÚÀ «ÂÊ‘π ’Ø«¬ È Í≈ÚÀ
the king of gods.’ P. 271 ÓÈÓπ ÷ Ì«Ó Ìπ Ò ≈Ú«‰¡≈®
√≈Ë√ø « ◊ ËÓ ≈«¬ ’∂ √∂ Ú ≈®
√≈Ë ’À √ø « ◊ √Ø Ì ≈ √π  Á∂ Ú ≈® So, the essence and conclusion of the

‘Atam Marg’ 69 November, 2011


entire discussion is that the Guru (Holy So, in this manner, Tenth Guru Sahib
Preceptor) is essential for spiritual has given detailed accounts of men and
understanding and upliftment. Guru Sahib events which find mention in Guru Granth
says – ‘Don’t be deluded. All the great Sahib. In Guru Granth Sahib, we find only a
personages of the past, who are token mention: ‘Brother! without the Guru
acknowledged even today, were saved (Holy Preceptor), the mortal obtain not
through the Guru (Holy Preceptor).’ Read liberation. You may inquire about this from the
sometime ‘Sarb Loh Granth’. Tenth Guru high and mighty –
Sahib has given detailed accounts of the Refrain: No liberation is found without the
saints and sages of the past, whose names Guru –
find just token mention in Gurbani (Guru You may inquire about it even
from Brahma and Narad.
Granth Sahib). If a person’s name has
Ë≈È≈ - «ÏȪ ◊π  ª ÂØ ∫ Óπ ’ Â È≈ ‘Ø Ú ∂ ,
merely occurred in Guru Granth Sahib, in Íπ¤Ø ÏÑÓ∂ È≈Á∂ ˘Õ
Sarb Loh Granth will you find the entire
story about him. If Draupadi’s name has ‘Brother! without the Guru’s (Master’s)
guidance comes not illumination.’ P. 59
just briefly occurred in Guru Granth Sahib –
Ì≈¬∆ ∂ ◊π  «ÏÈπ «◊¡≈Èπ È ‘Ø ¬ ∆®
‘In the royal court as did Draupadi, the
Unless and until there is Divine
Princess of the King of Panchal remember
the Name Divine, understanding and awakening, the mortal
Her affliction was by the Compassionate cannot achieve salvation –
Lord removed, ‘You can ask about this from Brahma,
And His own glory enhanced.’ P. 1008 Narada and Vyas, the author of the Vedas.’
Í≥ ⁄ ≈Ò∆ ’¿∞ ≈‹ √Ì≈ Ó«‘ ≈Ó È≈Ó √π « Ë ¡≈¬∆® P. 59
Â≈ ’Ø Á» ÷ π ‘«˙ ’π ‰ ≈ ÓÀ ¡ÍÈ∆ ÍÀ ‹ Ï„≈¬∆® Í» ¤ ‘π Ïà ‘ Ó∂ È≈ÁÀ Ï∂ Á «Ï¡≈√À ’Ø « ¬®
then, in Sarb Loh Granth is given a Guru Sahib talks about great
detailed account: When Dushashan brought personages. As long as they were without
Draupadi, violated the royal tradition and the Guru (Holy Preceptor), they had no
crossing all limits of decency ordered her to Divine Knowledge. Guru Sahib has made
be disrobed, she prayed to God. God came mention of Brahma and Narada. There are
at once and saved her honour. Guru Sahib countless other examples also. There is
says: For seven days and seven nights, the mention of Sage Sukdev, the son of Sage
Kaurav brothers removed her apparel by Ved Vyas. About him Bhai Gurdas Ji writes
turns, heaps of clothing lay everywhere that he became a recluse in his childhood.
and there was no room left for any more Upto the age of twelve years, it is
clothing, then, shamed badly, they fell childhood, and it was during this period
down unconscious – that he renounced his home. At that time,
‘Wringing their hands and racking their his father said, “Son! you are still very
heads in despair and disappointment, they small and young. What for are you going
repented over their deed.’ now?”
Bhai Gurdas Ji, Var 10/9
‘Ê ÓØ Û «È «√π Ëπ ‰ «È Í¤Ø Â ≈«È ’«È ‹≈«‘ ‹ªÁ∆Õ He said, “Father! I have complete

November, 2011 70 'Atam Marg’


knowledge of my birth, not of just one unformed. The sentience or consciousness
birth but of hundred births. I have seen is in the middle vein of the backbone.
the torments and sufferings of previous First, the backbone gets formed. In
births, and having seen them, now I do not America, I had seen the human seed
want to become attached to the world, and enlarged 4000 times. There appeared to be
I want to achieve the Supreme state of a worm in it. There was a backbone on
spirituality in this very birth.” Vyas Ji said, which was a big head, from which the
“You are of tender age as yet.” ‘jeev’ (self) is formed. It has awareness.
He said, “How old was Dhruv? How That is called ‘sukhmana vein’. Whether
old was Prehlad?” consciousness goes into ‘sukhmana’ now, or
when the ‘jeev’ (self) is in the mother’s
Guru Sahib also has issued the womb, it gains knowledge of hundred
following edict – births. In the mother’s womb, the ‘jeev’
‘As Dhruv and Prahlad did meditate on (self) cries out – ‘O God! take me out of
God, so do thou, O my soul, remember the here. Now, I will meditate on the Name.’
Lord.’
P. 337 In response to this comes the Divine
≈Ó ‹Í¿∞ ‹∆ ¡À√∂ ¡À√∂® voice – ‘O brother! have you become a
Ëû Íë‘Ò≈Á ‹«Í˙ ‘« ‹À√∂® man for the first time? You have been
How determined was Dhruv! We incarnated as a human being many times,
cannot even imagine the spiritual but every time, you have been –
determination and faith he had. No man of ‘In enmity, strife, lust, wrath and
today can think of imbibing such faith and attachment involved;
determination. A small child faced the To falsehood, evil-doing, great greed and
might of a whole kingdom. It is said that treachery attached.’ P. 267
ÏÀ  «ÏØ Ë ’≈Ó ¥Ø Ë ÓØ ‘ ®
he was small. It is not a matter of age.
fi» · «Ï’≈ Ó‘≈ ÒØ Ì ËÃ Ø ‘ ®
There are persons who become old but «¬¡≈‘» ‹π ◊ «Â «Ï‘≈È∂ ’¬∆ ‹ÈÓ®
even then their mind is not free from
You have wasted your life not once;
sensual sinful pleasures. On the other hand,
you are untrustworthy. You got deluded
there are some children, who are filled
because your absorption in God’s Name
with non-attachment and renunciation as
was broken. On the strength of absorption
soon as they gain awareness. They are
in God’s Name did you abide in the
fortunate souls who carry with them the
mother’s womb –
spiritual earnings of their previous births.
So he (Sukdev) said, “Father! I have ‘Lying in cavity of the womb was man in
penance engaged, head downwards;
knowledge of my previous births. I am
And with each breath, the Lord
very much pained when I remember the contemplated.’ P. 251
experiences of my former births.” ◊Ì ’∞ ø ‡ Ó«‘ ¿∞  Ë ÂÍ ’Â∂ ®
When we are in the mother’s womb, √≈«√ √≈«√ «√Ó ÍÃ Ì π ‘Â∂ ®
the ‘jeev’ (individual self) hangs upside But when he came out –
down. The remaining body is still ‘At birth got he entangled with what he is

‘Atam Marg’ 71 November, 2011


to forsake, with dung. I became so weak that he sold
And the Bestower from his mind put away.’ me to a washerman for a rupee. He was
P. 251 also cruel like my former master. All day
¿∞  «fi Í∂ ‹Ø ¤Ø « ‚ ¤‚≈È≈® he carried clothes to the washing place,
Á∂ Ú È‘≈ ÓÈ«‘ «Ï√≈È≈®
and from there back home. I used to eat
‘As is the fire of womb within grass from thorny hedges. Thorns made
So is the fire of Maya (Mammon) without. my nose septic and suppurate. I became
The fires of worldly valuables and of the extremely weak. On the way there was a
womb are all the same. The Creator has set
marsh. One day, he made me enter it. I got
agoing this play.’ P. 921
‹À √ ∆ ¡◊«È ¿∞ Á  Ó«‘ ÂÀ √ ∆ Ï≈‘« Ó≈«¬¡≈® caught in it. As he tried to pull me out, I
Ó≈«¬¡≈ ¡◊«È √Ì «¬’Ø ‹∂ ‘ ∆ ’ÂÀ ÷∂ ´ ⁄≈«¬¡≈® got more and more immersed in it. At last,
Both are equal. So when man is born– he left me there and took away the bundle
of clothes from my back. There was a foot-
‘The Lord’s love departs, greed attaches to
the child and Maya’s (Mammon’s ) writ track. People started crossing the marsh by
begins to run.’ P. 921 treading on my back. I went further down
«ÒÚ ¤∞ Û ’∆ Ò◊∆ «Âz √ È≈ Ó≈«¬¡≈ ¡Óπ ÚÂ≈«¬¡≈® into the slough. Only my mouth was left
Name-melody within man stops outside. The crows ate up my eyes. I felt
sounding. For a month and quarter, the very miserable. Mud entered my mouth
Name-melody continues to sound within and nose and at last I died suffering
the infant. When the Name-melody comes, intense pain. I remember all those
the baby moves his hands and feet, and sufferings, and so I cannot remain here
when it ceases suddenly, he starts crying. with you. I will go and meditate on God’s
Name.” He said, “Go then!”
So Sukhdev said, “Respected father! I
clearly remember everything because I had For 36 years, he practised Divine
prayed – O God! do not let the veil of Name meditation. He practised Hath Yoga
Maya (Mammon) fall on me. Restrain your (a type of yoga involving austerities). He
Maya for sometime. So, owing to this, my started raising his breath to the Dasam
absorption in God’s Name did not cease. I Duar (Tenth Door). One is going into this
remember hundred births of mine.” His stage with the help of the Name Divine,
father said, “Can you narrate some events and the other is through the practice of
of your earlier births?” He said, “Yes! in Hatha Yoga. There is a difference between
one birth I was an ass and my master was the two. He, who goes into the Tenth Door
very poor. I was still young when he with the help of breathing exercises, can
started carrying bricks on me. I got nothing neither attain purity of mind, nor peace.
to eat. My back got bent like a bow. I got He, who reaches this stage through Divine
sores on my back. The crows came and Name contemplation, attains Supreme
pecked at my wounds even when I was peace and bliss. He can go into deep
alive. He made me work throughout the meditation even for a period of six months
day, and at night, he left me on dung- at a stretch. Sukdev’s hair grew so long
heaps, where I ate elephant grass soiled that they spread on the earth. Birds and

November, 2011 72 'Atam Marg’


animals made nests in them and hatched living quail. He was deluded. He said,
their eggs. “This Guru (Holy Preceptor) is of a violent
Once some child companions of a nature. He has made a hawk eat up a
holyman remarked – ‘This Sukdev Sage is living quail.”
without a Guru (Holy Preceptor). He can So, in the same manner, Sage Sukdev
never attain to the Lord. He will not get was deluded. He came back because he
joy and peace either.’ Sukdev heard this. resorted to reasoning. On the way back, he
Truly had he not attained joy and peace met Narada who said to him, “Sukhdev!
even after 36 years of Divine Name you have criticized a Brahmgyani (one who
contemplation. At last he came to his has attained to the Ultimate Spiritual
father. Reality). As a result, your six arts or skills
He said, “Respected father! I have not of non-attachment or renunciation will be
attained joy and peace which I ought to destroyed. One art of renunciation is
have. Although I have practised so much acquired after the sufferings and torments
Divine Name contemplation, and acquired of several births. Non-attachment or
countless miraculous powers, yet joy and renunciation is not cultivated easily. Only
peace still eludes me.” by good fortune recorded on the brow
does one cultivate renunciation. The whole
He said, “Son! you are without a Guru
world hears this, but only a rare one is
(Holy Preceptor) as yet and therefore, you
filled with renunciation, whose heart is
cannot attain joy and peace.”
stricken with love for God, who gets up
He said, “Then whom should I adopt early in the morning and sits down to
as my Guru (Holy Preceptor)? You should meditate on God’s Name to –
become my Guru.” Vyas Ji said, “You will ‘Find union with the Lord from whom art
not be able to get rid of your filial feeling. thou separated.’ P. 1371
So, when there is fatherly feeling, there ‹≈ ’∂ √ø ◊ Â∂ Ï∆¤∞  ≈ Â≈ ‘∆ ’∂ √ø « ◊ Ò≈◊π ®
cannot be devotion for a Guru in you. So, at that time, he did not agree with
Therefore, if you wish to adopt a Guru, go Narad. Narad thought – ‘All his effort and
to King Janak.” When Sukdev Sage went labour will go waste for he had criticized
to King Janak, he was holding his court. A a ‘Brahmgyani.’ So going ahead, he changed
case of robbers was presented before him. his form. Assuming the form of an old
They had committed several murders. King man, he started throwing sand into a river
Janak sentenced them to death at once. He with a basket. Sage Sukdev watched while
thought in his mind that King Janak was sitting under a tree. After a couple of
a violent man and so came back. But hours the old man also came under the
nobody can understand the ways and tree.
deeds of the Guru (Holy Preceptor).
(... to be continued)
When Bisambhav Dass’s son came into
the Tenth Guru’s Court, at that moment,
Guru Sahib was making a falcon eat up a

‘Atam Marg’ 73 November, 2011


Why not contemplate the Lord?
Sant Waryam Singh Ji
English Translation: Prof. Beant Singh

(Continued from P. 83, issue Oct., 2011) pleasures and evils. The thought comes
into the mind – let us go to such and such
place; the scenery there is very beautiful; it
He always acts cleverly and cunningly. is a very beautiful place; such and such
Sixth is bewilderment or mental person has a melodious voice; he sings very
restlessness. Man neither listens to Gurbani well; let us prepare that dish; it is very
singing, nor meditates on the Name delicious; let us bring that scent; it is very
Divine. If he does ‘path’ (reading or reciting pleasing. This is called love for pleasures.
Gurbani), he does not do it calmly. He This too falls under rajoguni (passion and
recites Jap Ji Sahib in parts of four ‘pauris’ emotion) tendency.
(stanzas) at one time, and four at another, Then there is satoguni (good and
that is, in a haphazard manner. After virtuous) tendency. It has very good
reciting the follow verses from pauri 36 – characteristics. On their basis is practised
‘Inexpressibly beautiful is the (speech) Divine Name meditation. It consists of
manifestation of the sphere of spiritual generosity, calmness, non-attachment,
endeavour.
reflection, disinterestedness and company
Incomparable, beggaring description is what is
forged therein. of the holy. Love for holy company rises in
To attempt to speak of it would leave man the heart. There is a strong desire for self-
speechless. reflection or contemplation. Man is
And only ashamed of his rashness. resolved to follow the path of truth. There
[That is, he who attempts to describe shall
is love and devotion for the Satguru
repent afterwards.]’ P. 8
√Ó ÷≥ ‚ ’∆ Ï≈‰∆ » Í π ® (Perfect and true Holy Preceptor) in order
«ÂÊÀ ÿ≈Û«Â ÿÛ∆¡À Ï‘πÂπ ¡È»Íπ® to attain self-absorption or realization, and
Â≈ ’∆¡≈ ◊Ò≈ ’Ê∆¡≈ È ‹≈«‘® there is an earnest endeavour for achieving
‹∂ ’Ø ’‘À «Í¤À ͤ∞  ≈«¬® absorption in and union with the Lord
- he comes back to pauri 12 beginning Creator. When, after confining the five
with – ‘Inexpressible is the state of faith; tendencies in these three attributes, man
whoever attempts this, shall in the end regret does self-introspection, his concentration of
his rashness.’ It is because he is mentally mind becomes firm and steady. When
perturbed or baffled. mind’s concentration becomes firm and
Seventh is concern for public opinion steady, it has three things. The object of
or social approval.’ If I do this deed what contemplation is clearly before him. But
will be the people’s reaction? They will there is ‘trikuti’ (middle of the forehead
say this or that, good or bad.’ Fifth is just above the eyebrows) which cannot be
remaining involved in sinful sensual broken. One is ‘dhiata’ (contemplator), the

November, 2011 74 'Atam Marg’


other is ‘dhian’ (contemplation), and the becomes absorbed in meditation. This is
third is ‘dhay’ (object of contemplation). called ‘smadhi’ (deep contemplation, or
After that, when man starts getting trance). This ‘smadhi’ (deep contemplation,
absorbed in Divine contemplation for three trance) too is of five kinds. First is called
hours at a stretch, it is called ‘smadhi’ (deep ‘savikalp smadhi’ (with thoughts and ideas).
contemplation, or trance). When you draw It is done in two ways. One is held with
your mind’s concentration for ‘smadhi’ self-reflection; the other is held by hearing
(deep contemplation or trance), first give the Name-melody. One is called ‘sagarbh’,
up the five elements, then give up 25 the other is called ‘agarbh smadhi’. The
‘prakritis’ (dispositions or temperaments), ‘smadhi’ held by listening to the Name-
five ‘praans’ (life breaths), five motor melody or ‘holy word’ is called ‘sagarbh
organs, five sense organs, and then, after samdhi’. The one held with self-reflection
giving up the mind, you should continue or introspection is called ‘agarbh samdhi’,
rising slowly, pass through the intellect, the which is without the ‘shabad’ (holy word).
heart, the sense of ego, and then offer Both these are ‘savikalp smadhis’. Above this
salutations to the True Guru, offer your is ‘nirvikalp smadhi’, in which there is no
head at his feet, become absorbed in Him, thought or idea crossing the mind. It is
and merge in your soul form. ‘Smadhi’ is a with a feeling of devotion that the devotee
thing of experience. The saints know this. becomes absorbed in the Lord Creator.
In this state all the three bodies – ‘sathool’ Coming to this state, he becomes poised in
(material), ‘suksham’ (subtle body; the it. He forgets himself and ‘trikuti’ (three
collection of mind, intellect, five praans, attributes of Maya) is annulled. Holy
five motor organs, and five sense organs) congregation! beyond this ‘smadhi’ is ‘Sehaj
and ‘karan’ (that imaginary body of the Smadhi’ (spontaneous meditation). In this
dreamless state in which sensual desires state, the devotee forgets love and enmity,
disappear, and only pride and ego are left) anger and grief, pain and pleasure, action
– are abandoned and the saints can see and inaction, auspicious and inauspicious,
manifestly that they have passed through morality and immorality, profit and loss,
them. friend and foe, I-you-he, today and
tomorrow. Forgetting death and countless
Then, after passing through the three
friends and enemies, he sees God
states – ‘jagrat’ (waking), supan (dreaming)
pervading everywhere. In him, there is
and ‘sakhopat’ (dream-free sound sleep) –
neither bondage, nor birth, nor liberation,
man occupies the ‘turia awastha’ (fourth
nor sin and nor virtue. Giving up all the
and final stage of spiritual bliss or
mental inclinations and complexities or
beatitude). After getting purified of ‘rajo’
intricacies – the perplexity of knower,
(passion and emotion), tamo (darker and
knowledge and what is worth-knowing,
evil urges) and sato (goodness and virtue)
contemplator, contemplation and the object
and then rising above the five veils of
of contemplation, the vista and the visible,
food, breath, mind, science and joy, man
he becomes absorbed in the sense or feeling
considers himself an enlightened soul and
that there is only God and none else. This

‘Atam Marg’ 75 November, 2011


is called ‘Sehaj Samadh’ (spontaneous Being be attained?
meditation). This ‘smadhi’ (deep What are those devoted to or imbued with the
contemplation) is attained with self- Unattributed like?’ P. 943
reflection or introspection. He alone knows √πøÈØ √πøÈπ ’‘À √Ìπ ’ج∆®
its relish and pleasure, who has attained it. ¡È‘ √π ø È ∞ ’‘≈ Â∂ ‘Ø ¬ ∆®
¡È‘ √π≥«È Â∂ √∂ ’À√∂®
‘Tranquil meditation, ecstasy have the mind
occupied – Of what kind are they? Guru Sahib
The joy of this to none is known, other than says –
he that has it.’ P. 106 ‘Like to Him who is their origin.’ P. 943
√‘‹ √Ó≈«Ë Ò◊∆ «ÒÚ ¡≥  « «‹√ Â∂ ¿∞Í‹∂ «Â√‘∆ ‹À√∂®
√Ø √π √ج∆ ‹≈‰À ‹∆¿∞® They merge with their source. Holy
The mind is absorbed in tranquil congregation! every drop of rain water
meditation. Just as the jet of oil falls falling into the stream or river finally joins
without any break, similarly, the mind is the sea, its source. First, with the heat of
intently and continuously occupied in the sun vapours rise from the sea, become
profound meditation where there is neither clouds which are carried away far and
I nor you, neither past, present or future; wide with the wind. They rain
if there is anything in this state that is ‘self somewhere, the rain drops become a
realization’. Only the ‘self’ exists, and none stream and then a river which after a long
else. Getting absorbed in God and realizing journey, falls into the sea, its SOURCE. So
the self, he sees everything. That is called the ‘jeev’ (man, soul) –
‘anhad sunn’. Such things occur in Gurbani ‘He whom thou didst consider separate from
– thyself
‘What are those devoted to or imbued with As from the world thou didst turn away,
the Unattributed Being like?’ Was thy ownself.’ P. 1369
P. 943 √Ø ¬ ∆ «Î« ’À ± Ì«¬¡≈ ‹≈ ’¿∞ ’‘Â≈ ¡¿∞  π ®
¡È‘ √πø«È Â∂ √∂ ’À√∂® becomes absorbed in this realization.
Since it is not known, it cannot be To such a one Guru Sahib says –
guessed of which place Guru Sahib is ‘What are those devoted to or imbued with
talking about. All these are about ‘Turiya’, the Unattributed like?
the ‘Fourth state’ transcending the three Like to Him who is their origin.’ P. 943
¡È‘ √π≥«È Â∂ √∂ ’À√∂®
qualities of Maya. Such is the Guru’s edict
«‹√ Â∂ ¿∞Í‹∂ «Â√‘∆ ‹À√∂®

Their visible form is certainly human,
Refrain: Of what kind are they who are
imbued with the Unattributed Be- but we don’t believe anybody. However,
ing or the Imperishable Lord. Guru Sahib says – ‘Have faith’. In simple
Ë≈È≈ - ºÂ∂ √∂ ’À√∂ ¡È‘ √πøÈ -B, B. words, he says –
¡È‘Á √πßÈ ºÂ∂ √∂ ’À√∂ -B, B. Refrain: Like the Master are they who for-
ºÂ∂ √∂ ’À√∂ ¡È‘ √πøÈ.......Õ get not the Name….
‘All talk of the Unattributed Absolute. Ë≈È≈ - √ª¬∆ ‘∆ Ú◊∂ È∂ ,
Wherefrom may this immortal Unattributed «Ú√∂ È≈ È≈Ó «‹È∑ª ˘ -B, B.

November, 2011 76 'Atam Marg’


Blessed are they, who do not forget through mind’s contemplation, such a one
the Name Divine, what are they like? embarks on his spiritual journey daily, he
‘What are they like who forget not the Name? reaches the stage, where he need not do
They are like the Lord. this everyday. He remains continuously
Know that there is absolutely no different absorbed in God day and night. This is
between the two.’ P. 397 described in two ways. It is done through
«‹È≈ È «Ú√À È≈Óπ √∂ «’È∂«‘¡≈® reflection as well as through Divine Word
Ì∂ Á π È ‹≈‰‘π Ó» « Ò √ª¬∆ ‹∂ « ‘¡≈® contemplation.
Such holy persons are merged in God
Through Divine Word contemplation
Himself.
path very many things come to be both
‘All talk of the Unattributed Absolute.
seen and heard. On the other hand,
Wherefrom may this immortal Unattributed
through reflection, by imbibing faith slowly
Being be attained?
What are those devoted to or imbued with the and steadily, that stage (of absorption in
Unattributed like?’ God) is attained. At one place occurs the
These are subject neither to birth nor death, following edict –
nor do they transmigrate – (Just as) The lamp burning without oil attracts
By the Guru’s guidance their self they instruct, the black bees.
O Nanak.’ P. 943 Á∆Í’ ‹≈ «ÏÈ Â∂ Ò ∂ Ì¿∞  Á∂ ÷ Ò͇≈È∂ Õ
√πøÈØ √πøÈ∞ ’‘À √Ìπ ’ج∆® Here is mentioned that stage -
¡È‘ √π ø È π ’‘≈ Â∂ ‘Ø ¬ ∆®
Seeing the Divine Light revealed within this
¡È‘ √πø«È Â∂ √∂ ’À√∂®
self the viewers are charmed.
«‹√ Â∂ ¿∞Í‹∂ «Â√‘∆ ‹À√∂®
Saith Nanak: Then man’s light or soul merges
˙«¬ ‹È«Ó È Ó«‘ È ¡≈Ú«‘ ‹≈«‘®
with the Supreme Light or Soul and he
È≈È’ ◊π  Óπ « ÷ ÓÈ∞ √Ófi≈«‘®
becomes the Lord’s image.
They neither take birth nor die. P. 57, Praan Sangli
‘Both above birth and death are the «¬‘ ÿ‡ Ì∆Â ‹Ø  Í◊≈√∆ Á∂ ÷ ÒØ « ¬ ¿∞  fi≈È∂ ®
philanthropic persons who come to do good to È≈È’ ‹Ø  Ò∆ √ø ◊ ‹Ø  «‘,
others.’ P. 749 ÂÏ Ïà ‘ Ó » Í Íà ◊ ‡≈È∂ ®
‹ÈÓ Ó‰ Áπ ‘ ‘» Ó«‘ È≈‘∆ At that time, man’s light or soul
‹È Í¿∞ Í ’≈∆ ¡≈¬∂ ®
merges in the Supreme Light or soul. All
When this is the state, there is no the gods come to acclaim him. In Sri Guru
death or sense of time. There is perfect Granth Sahib occurs a ‘shabad’ (hymn). In
equanimity. They seat themselves in the it has been described in detail which gods
‘sat’ (truth), ‘chit’ (intellect), ‘anand’ (bliss) come on their different vehicles – who
form (epithets for God) that is called ‘So comes on the elephant and who on the
dar’ (The Divine Portal), ‘Nijj saroop’ (God’s mouse. All the gods are mentioned there.
own Form or Aspect). There they sit ‘Keeping the nine doors shut man remains in
absorbed in God; that is called ‘Thir Ghar’ mental equipoise,
(Abode of poise). In this state of absorption And he abides in the Lord’s own Tenth home.
in God, the gods of all the universes Thus are annulled sins of millions of births,
acclaim them and honour them. When, And his soul easily abides in joy and peace.’

‘Atam Marg’ 77 November, 2011


P. 57, Praan Sangli Breathing through the Sukhmana (Pingla on
È¿∞ Á Ó» ø Á ’≈«¬¡≈ √Ó ≈÷À , the right and Ida on its left) I have obtained
Á√ÚÀ √√ ÿ« √‘‹ Ï√À Õ Divine Knowledge.
’Ø ‡ ‹ÈÓ ¡ÿ √Ì ’≈‡À , Amrit (Nectar) rains thee which I have drunk
√π ÷ ÓÈ ¡≥ Á « √«‘‹ √À Õ to Satiesty,
The sins of multiple births are And got absorbed in the inner cave of the self.’
destroyed. P. 57, Praan Sangli
√Ú √π ø « È ÏÈ∂ √‘ø √ ÁÒ ÌÚ ◊π Î ≈ Ó◊È≈È∂ Õ
‘In the gold mansion with beds of pearls,
¡«Â «⁄Âà √≈Ò ÏÈ∆ Ó«‘Ò∆ Ï
O Nanak, the heart lotus blooms.’
‹‘ª ‘ª √Ó≈È∂ Õ
P. 57, Praan Sangli
«fiÒ«ÓÒ Á≈ÓÈ∆, «Ó«fiÓ Ï√À ,
’«È’ Ó≥ Á , ÂÈ ’∆ «√‘‹≈,
‘«√ ÍÃ Ì «ÓÒÀ «È≈≈®
È≈È’ ’ÚÒ Íà ◊ ≈«√ ‘√À ®
’‘π È≈È’ ‹Ï ÂÂ∞ Ï∆⁄≈«¡≈
It is such a beautiful place that is ÂÏ Íà ◊ «‡¡≈ Ì≈È «È≈≈®
beyond description. There are beds of Ïø ’ È≈ ’À ¡≥  « ‹≈«¬
pearls in a golden temple where the Í¤Ó «Á«√ ’∆ √Ì √π Ë Í≈«¬®
exalted soul enjoys the ecstasy of tranquil «Èfi fiÀ ‹Ò Í∆ÚÀ ¡ÿ≈«¬
meditation. ÌÚ ◊π Î ≈ ’À ÿ≈«‡ √Ó≈«¬®
Í≥ È ≈ - EG, Íà ≈ ‰ √ø ◊ Ò∆
‘The seed-formula having been absorbed in the
mind, ‘Becoming liberated by getting charmed by the
This does not let it wander. heart lotus,
I have reflected deeply with all the sense Nanak has realized the Supreme Essence.
organs. Within and without is the Unattributed
The five thieves, I have slain with the Lord’s Absolute,
Name. In the three worlds too pervades the
All my doubts have been burnt to ashes. unattributed Absolute.
Saith Nanak: Then has my mind become Whoever realizes this void in the fourth state,
fearless.’ P. 57, Praan Sangli Evil and good has transcended.
Óȱ ¡ ≈ ¡È ÂÈ ‹≈È È Á∂ ¬ ∆® Whoever realizes the mystery of the void
Ï∆‹ Ó≥Âπ ⁄∆«È Ó«Â Ò∂¬∆ pervading all beings,
√Ì «¬øÁÃ∆ ’¿∞ ÷Ø«‹ Ï∆⁄≈À Is image of the Primal Supreme Being, the
Â√’ Íø ⁄ ÙÏ«Á √ø ÿ ≈À , immaculate Divine Entity.’ P. 943
√‘√≈ ‹≈Ò ’∂ √Ì ¤Ø ¬ ∆ ‘Ø ¬ ∂ Óπ ’ ø Á ’ÓÒ Ò͇≈È≈
È≈È’ ÂÏ ¡ÈÌÀ Ó«Â ‘Ø ¬ ∆®  Â≈ È≈È’ ÍÓ Â ÂÏ ‹≈È≈Õ
¡≥« √πøÈß Ï≈‘« √πøÈß «ÂzÌÚ‰ √πøÈ Ó√πøÈß®
All the doubts are burnt to ashes –
⁄¿∞Ê∂ √πøÈÀ ‹Ø Èπ ‹≈‰À Â≈ ’¿∞ Í≈Íπ È ÍπøÈß®
‘The lake of Absolute Absorption in the inner ÿ«‡ ÿ«‡ √πøÈ ’≈ ‹≈‰À Ì∂¿∞®
cave becomes filled with a thousand lotuses ¡≈«Á Íπ÷π «Èø‹È Á∂¿∞®
attracting black bees.
The body home becomes a beautiful picture
From where do we get this idea?
gallery. ‘Obtaining Divine comprehension from the
Lightning does shine, Name-nectar does rain, True Guru, the mortal abides within the Lord’s
and met is smiling the unique Lord. True Home in the state of unbroken trance.
Saith Nanak: When this essence I realized, Nanak, within him resounds the immaculate
manifested was the unique sun-bright Lord. music of the Name and he merges in the Lord’s

November, 2011 78 'Atam Marg’


True Name.’ self in ecstasy of devotion) or spiritual joy.
P. 1038 We claim to be ‘Khalsa’ (the Pure)
√«Â◊π Â∂ Í≈¬∂ Ú∆⁄≈≈ without any justification. We just put on
√π ø È √Ó≈«Ë √⁄∂ ÿ Ï≈≈® yellow or black robes, keep beard and put
È≈È’ «ÈÓÒ È≈Áπ √ÏÁ Ëπ « È
on a sword, and when asked: Who are
√⁄π ≈ÓÀ È≈«Ó √Ó≈«¬Á≈®
you? we say: ‘Sir, I am a Khalsa.’ But Guru
‘Within the fortress is the cave of Tenth Gate, Sahib says – ‘Are you even remotely like a
Lord’s Home place.
Khalsa?’ The state of being a ‘Khalsa’ (the
By His order, the Lord of will has established
Pure) is not so close –
nine apertures to the body-house.
The Incomputable and Infinite Lord abides in ‘The true Khalsa is one who experiences the
the Tenth Gate. ecstasy of self-realisation.
The unseeable God of Himself reveals His There is no difference among God, I and him.’
ownself.’ P. 1033 (Sarb Loh Granth)
Ì∆« ’Ø ‡ ◊π Î ≈ ÿ ‹≈¬∆® ¡≈ÂÓ √ «‹‘ ‹≈È‘∆, √Ø ‘À ı≈Ò√ Á∂ Ú ®
È¿∞ ÿ Ê≈Í∂ ‘π ’ «Ó ‹≈¬∆® ÍÃ Ì Ó«‘, ÓØ Ó«‘, Â≈√ Ó«‘, ø ⁄ ’ È≈‘È Ì∂ Ú ®
Á√ÚÀ Íπ  ÷π ¡Ò∂ ÷ π ¡Í≈∆ ¡≈Í∂ ¡Ò÷π Ò÷≈«¬Á≈®¡ ≥ ◊ I am also a Khalsa.
- A@CC ‘The Khalsa is fashioned in my own
‘The Divine effulgence in splendour shines, characteristic image.
without moon or stars, In the Khalsa do I abide.’
(Sarb Loh Grath)
Without sun rays or lightning flashing in the
ı≈Ò√≈ Ó∂  Ø » Í ‘À ı≈√®
sky.
ı≈Ò√∂ Ó«‘ ‘Ω ’Ω «ÈÚ≈√®
I am describing that ineffable state, which has
no sign and outline and where the Lord, Guru Sahib keeps the Khalsa close to
pleasing to the mind, is fully pervading.’ P . his self. It is a state of utter extinction,
1033 where nothing is left. That is why, Guru
«fiÒ«ÓÒ «fiÒ’À ⁄ø Á π È Â≈≈® Sahib says –
√»  ‹ «’«‰ È «Ï‹π « Ò ◊À ‰ ≈≈®
‘Accept thou death first, abandon the hope of
¡’Ê∆ ’Ê¿∞ «⁄‘È∞ È‘∆ ’Ø ¬ ∆
life, and be the dust of the feet of all, then
Í» «  «‘¡≈ Ó«È Ì≈«¬Á≈®
alone come thou to me.’
Holy congregation! he who attains to P. 1102
this state is said to have attained Í«‘Ò≈ Ó‰∞ ’Ï» « Ò ‹∆Ú‰ ’∆ ¤«‚ ¡≈√®
spontaneous and tranquil meditation. The ‘Ø ‘ π √ÌÈ≈ ’∆ ∂ ‰ ∞ ’ ≈ ¿∞ ¡≈¿∞ ‘Ó≈À Í≈«√®
trance continues whether the eyes are Living in egoism and attachment, you
closed or open. So, engrossed in such a cannot attain to the state of the Khalsa
tranquil meditation, Saint Namdev Ji, (the Pure). You have to die and efface
oblivious of past, present and future, death, yourself. Man asks – ‘Sir, by giving up or
I and you, was sitting in this state. offering my body?’ Guru Sahib says –
On that day, the sun had risen quite ‘Brother, after body, you will still be left
high. He closed his eyes and his mind with your ‘suksham shreer’, ‘karan shreer’,
again went into ‘atam-ras’, (Literally joy of ‘antashkaran’ (inner self) thoughts and
self. Implies complete absorption of the deeds; you won’t die. If you are to destroy

‘Atam Marg’ 79 November, 2011


anything, then destroy your ego, the ‘I- meditation and ecstasy. With eyes
ness’ within you. I have not to destroy overflowing with Name elixir, Saint
your body; I have to destroy only your Namdev looked towards that woman,
ego, your sense of I-ness and attachment, when the jingling sound of her ornaments
otherwise, what will become of your fell into his ears. From his tongue came
family?’ out a blessing in a low tone - ‘Daughter!
When ‘hauemein’ (ego or I-ness) is may you enjoy marital bliss!’ Holy
destroyed, man attains spontaneous tranquil congregation! he said these words - ‘Enjoy
meditation. On that day, Namdev Ji’s the bliss of married life.’ At that time, who
consciousness rose again and again. The was abiding on his tongue? It was not
sun had risen, but Namdev Ji had not Namdev who uttered these words, but God
woken up as yet even though the clock Himself. Such is the edict –
had struck ten. Refrain: God Himself does abide on the
tongue of His saints.
A devotee named Jado used to attend Ë≈È≈ - ÍÃÌ ‹∆ Á≈ Ú≈√≈ ‘À, √øª Á∆ √È≈ ¿∞Â∂ -B,
Namdev Ji’s holy congregations. Suddenly, B.
death struck him and he died. His friends ‘The Lord on the tongue of the holy abides.
and relatives were carrying his dead body To God’s devotees is Nanak a humble slave.’
to be cremated. His wife too used to P. 263
accompany him to the holy congregations. ÍÃ Ì ‹∆ Ï√«‘ √≈Ë ’∆ √È≈®
She was just 22 years old. Decked in È≈È’ ‹È ’≈ Á≈√«È Á√È≈® ¡≥ ◊ - BFC
ornaments etc. for the purpose of So sitting on his (Saint Namdev’s)
committing ‘sati’ as she was about to pass tongue, God spoke out, “Daughter, may
by Saint Namdev Ji, she said to herself – you enjoy the bliss of married life!” The
‘After sometime, my body too will be woman paid obeisance and said, “O
reduced to ashes.’ She said to her relatives, revered saint! I want to make a
‘Kindly stop for a while. Let my pay submission. Kindly open your eyes.”
obeisance to the holyman. It is my great Namdev Ji opened his eyes. She said, “Sir!
good fortune, that today the holyman is you have made the utterance – enjoy the
sitting here.’ So telling them to stop there, bliss of married life.’ As she said this, tears
she herself went to pay obeisance to the flowed from her eyes. Namdev Ji asked
holyman. Namdev was sitting in a state of why she was weeping. She replied, “Sir!
tranquil meditation free from any thoughts my husband is going on that hearse. He
and ideas. It is not emptiness or void like was your devotee. His name was Jado. But
that of the sky. There aren’t any thoughts, it is in your congregations that I have
but otherwise there is everything, the mind heard this edict –
being engrossed in Divine Name Refrain: The moon can be destroyed
contemplation. It was such a state of But the saint’s utterance cannot be
exaltation in which, sometimes, he opened evaded.
his eyes, and sometimes he closed them. Ë≈È≈ - Ì≈Ú∂ ∫ ⁄ø Á Ó≈ È≈Ù ‘Ø ‹≈Ú∂ ,
He could not rise from that tranquil √øª Á≈ ÏØÒ È≈ ‡Ò∂ -B, B.

November, 2011 80 'Atam Marg’


‘Mother mine! True is God and true is His discoursing in the holy congregation that a
saint.’ P. 1204 saint’s utterance never goes in vain. It is
Ó≈¬∆ √«Â √«Â √«Â ‘« √«Â √«Â √«Â √≈Ë≈® never fruitless.’ In the Guru’s abode,
God as well as His beloved saints are during the time of Seventh Guru Sahib,
true – there was a holyman or saint named Bhai
‘The word, which the Perfect Guru has uttered, Godariya. He used to live with Bhai Gaura
that I have firmly tied to my skirt. who was the son of Bhai Bhag. Bhai Gaura
Night and day and the stars shall all be became annoyed with a servant and
destroyed......’ P. 1204
started belabouring him. Bhai Godariya
Ï⁄Èπ ◊π  » ‹Ø Í»  À ’«‘˙ ÓÀ ¤∆«’ ◊ª·∆ Ï≈Ë≈®
watched him beating the poor servant. He
«È«√ Ï≈√π  È«÷¡Âz «ÏÈ≈√∆..............®
was at that time grinding grain for the
Sun and moon shall all be destroyed –
horses. Sitting there, he started saying –
‘Night and day and the stars shall all be ‘Why are you beating the servant? Why
destroyed;
have you become so bloated (i.e. proud and
So shall sun and moon.
Mountains, the earth, water and air shall arrogant)?” Bhai Gaura stopped beating the
vanish – servant. But after sometime, he got sick
The word of the holy alone shall eternally last. with flatulence. This frightened him and
Destroyed shall be the egg-born, placenta-born, coming to Bhai Godariya he said with
the atmosphere-born and perspiration-born. folded hands, “Brother! now you better
Destroyed shall be the four Vedas and the six leave this place. Your words are like
Shastras, unfailing arrows. You said to me –why are
Immutable shall alone be the word of the
you bloated or puffed up? As a result, I
holy.
Destroyed shall be the qualities of energy,
got afflicted with flatulence. Kindly cure
sloth and intellect. me somehow or the other.” Bhai Godariya
All that is visible shall be destroyed – took a pinch of flour from his hand-mill
The word of the holy alone shall be limitless. and gave it to Bhai Godrayia directing him
He alone is real; all existence His visible play; to take it with water. After taking it with
By no device attainable, water, he became hale and hearty.
Saith Nanak: By union with the Master
Bhai Godariya went home. All the
attained.’ P. 1204
«È«√ Ï≈√π  È«÷¡Âà «ÏÈ≈√∆ «Ú √√∆¡ Ï∂ È ≈Ë≈® time, he was busy practising Divine Name
«◊« Ï√π Ë ≈ ‹Ò ÍÚÈ ‹≈«¬◊Ø «¬«’ √≈Ë Ï⁄È meditation. All the time he was in a state
¡‡Ò≈Ë≈® of high exaltation. He did not talk to
¡≥ ‚ «ÏÈ≈√∆ ‹∂  «ÏÈ≈√∆ ¿∞  Ìπ ‹ √∂  «ÏÈ≈Ë≈® anyone. One day, his family sent him to
⁄≈« «ÏÈ≈√∆ ÷‡«‘ «ÏÈ≈√∆ «¬«’ √≈Ë Ï⁄È the fields to pull out mustard plants. But
«È‘⁄Ò≈Ë≈® they did not send him food through out
≈‹ «ÏÈ≈√∆ Â≈Ó «ÏÈ≈√∆ √≈Â’∞ Ì∆ Ï∂ È ≈Ë≈® the day. It was evening and he was still
«Áz√«‡Ó≈È ‘À √◊Ò «ÏÈ≈√∆ «¬«’ √≈Ë Ï⁄È ¡≈◊≈Ë≈®
pulling out plants. An acquaintance came
¡≈Í∂ ¡≈«Í ¡≈Í ‘∆ ¡≈Í∂ √Ìπ ¡≈ÍÈ ÷∂ ´ «Á÷≈Ë≈®
Í≈«¬˙ È ‹≈¬∆ ’‘∆ ̪«Â ∂ ÍÃ Ì π È≈È’ ◊π  «Ó«Ò to see him and said, “Bhai Godariya! what
Ò≈Ë≈® are you doing?” He said, “I am pulling out
She said, “Sir! you yourself say while the roots of the family.” In a week, all the

‘Atam Marg’ 81 November, 2011


members of his family died. He was left ‘π ’ «Ó ‹≈¬∆ ⁄Ò‰≈ È≈È’ «Ò«÷¡≈ È≈«Ò®
alone and idle. He said, “Now I shall go It is God’s writ that runs. Namdev Ji
wherever I like.” Holymen have neither got up and holding Jado by the shoulder
any love nor any malice in them. He went said, “Stand up, O pious man! utter ‘Ram,
ahead. A woman came to him and Ram’ (God’s Name).” At this Bhai Jado got
requested him to have meals. He accepted up as if he were sleeping.” The news of
the invitation. The woman served him this miraculous happening spread
food, but she happened to put excessive throughout the city. Holy congregation!
chilly powder in curd. He felt its bitterness such things are very annoying to backbiters
on his tongue. The woman helped him and slanderers. They told king Salem Shah
wash his hands. After offering ‘ardas’ (Sikh about it. He was from the dynasty of Sher
prayer), he said casually, “O snake-bitten, Shah Suri. He was a very cruel ruler. They
you put too much of chilly powder in the complained, “Nawab Sahib! Look! what is
curd.” The very next day, she was bitten happening in your kingdom! An infidel
by a snake and died. Such is the power of (non-believer in Islam) is bringing dead
the saints’ utterance made spontaneously. persons to life. Your majesty! if this is not
So that woman (Jado’s wife) said to checked, it will be a great blasphemy. This
Namdev Ji, “Sir, you have made the Namdev is a very wrong type of man. He
utterance that I may enjoy marital bliss.” is a great charlatan.” So they poisoned the
Namdev Ji started thinking that he had king ears against Namdev Ji. They further
made the utterance thoughtlessly. He said, “People say about him that he turned
descended from the state of exalted the face of the temple. Now he has revived
contemplation. He started thinking, “What a dead man. God built his shed. All this is
should I do now? I made the utterance hypocrisy.” So they poisoned the king’s
spontaneously.” When his vexation started ears because such persons are always
increasing from within him came a voice, inimical to saints and holy men. Such is
“It was not you who spoke. It was I who Guru Sahib’s edict –
spoke from your inner self. Why are you Refrain: The slanderers bear enmity to the
feeling troubled for nothing? I want you to saints,
be praised and glorified. Get up, utter They cultivate love and affection for the
‘Ram’ (God’s Name) and holding her sinners.
husband by the shoulders raise him from Here and hereafter, they attain not peace,
They come and go again and again.
the hearse.” So the ‘Inner voice came’.
The slanderers bear enmity to the saints.
Holy congregation! Where there is no
Never is their desire stilled,
thought in the mind, it is God who speaks And they are ruined by duality.
– The slanderers bear enmity to the saints.
‘Through obedience to His Ordinance and The faces of those slanderers are blackened
Will. In that True Court of the Lord.
Saith Nanak: This blessing too is pre- The slanderes bear enmity to the saints.
ordained.’ P. 1 Nanak, without the Name

November, 2011 82 'Atam Marg’


Man finds refuge neither at this shore nor at truth. Brothers! what is being to done to
the yonder one.’ Namdev Ji is wrong and unjust”, they
Ë≈È≈ - √ø  ª È≈Ò ÚÀ  ’Ó≈ÚÁ∂ -B, B remarked. Guru Sahib too had said –
Áπ√‡ª È≈«Ò ÓØ‘π «Í¡≈π -B, B.
‘Kaliyuga (Dark age of evil according to
¡◊À «Í¤À √π ÷ È‘∆, -B, B.
Indian cosmology) is turned knife, rulers
Ó« ‹ø Ó «‘ Ú≈Ø Ú≈ -B, B.
butchers:
√ø  ª È≈Ò ÚÀ  ’Ó≈ÚÁ∂ -B, B.
Righteousness on wings is flown.’
«Âz √ È≈ ’Á∂ È≈ Ï» fi ¬∆ B, B.
P. 145
Áπ « ÏË≈ ‘Ø « ¬ ÷π ¡ ≈π -B, B.
’«Ò ’≈Â∆ ≈‹∂ ’≈√≈¬∆ ËÓπ Í≥ ÷ ’« ¿∞ ‚ «¡≈®
√ø  ª È≈Ò ÚÀ  ’Ó≈ÚÁ∂ -B, B.
Óπ ‘ ’≈Ò∂ «ÂÈ≈ «Èß Á ’≈, He had stated the truth. Guru Sahib
«ÂÂ∞ √⁄À ÁÏ≈« -B. advises even the king to do justice.
√ø  ª È≈Ò ÚÀ  ’Ó≈ÚÁ∂ -B, B.
“The king’s vow is to dispense justice” (P.
È≈È’ È≈Ó «Ú‘» « ‰¡≈,
È≈ ¿∞  Ú≈« È Í≈« -B. 1240). His job is to dispense justice. The
saints bear enmity to none. Even then they
Such persons forge friendship with evil
are harassed by kings and rulers. When the
souls, while they naturally bear enmity
soldiers went to arrest Namdev Ji, they
towards with the noble souls who are
treated him very harshly. Seeing the mood
always up and doing to do good to the
of the king, the subordinates behave ten
people of the world and to liberate them
times more cruelly. After arresting the
from the messengers of Death. The envious
person, they start beating him needlessly.
people, out of jealousy, instigated the king
When the soldiers are simply ordered to
against Namdev Ji. At this, the king asked,
arrest a person, they bring him beating
“What? Is this so?” In the meantime news
him soundly. So Namdev Ji was presented
came of the death of the king’s best cow.
in king Salemshah’s court insultingly, and
The king exclaimed, “What? Has our cow
he spoke very rudely to him –
died? We shall test Namdev right now. If
he can revive a dead man, then he can ‘Said the Sultan: Listen, thou Nama:
Let me see the doing of thy Rama (God).’
very well revive our dead cow. How dare
P. 1165
he indulge in blasphemy by bringing a √πÒÂ≈Èπ Í»¤À √πÈπ Ï∂ È≈Ó≈®
dead man back to life!” He ordered at Á∂ ÷ ¿∞ ≈Ó Â∞ Ó ≈∂ ’≈Ó≈®
once, “Go and bring Namdev bound in ‘I have heard that your Rama (God)
chains.” The soldiers went and brought does all your tasks. But all such claims are
Namdev in handcuffs. Sant Gyaneshwar false. I want to see what your Rama (God)
and his whole group accompanied him. does.’ You may recite thus –
They were wondering as to what crime
Refrain: Let me see the doings of thy Rama
Namdev Ji had committed for which he (God).
was being taken handcuffed. He did
Ë≈È≈ - ≈Ó Â∞Ó≈∂ ’≈Ó≈, Ú∂÷Ø∫, ≈Ó ÂπÓ≈∂ ’≈Ó≈ -B,
nothing except Divine Name meditation B.
and God’s devotional worship. He said (... to be continued)
nothing ill to anyone. “The saints speak no
evil to anyone. They speak only about the

‘Atam Marg’ 83 November, 2011


Vishav Gurmat Roohani Mission IMPORTANT NOTICE
Charitable Trust, U.S.A. FOR FOREIGN SUBSCRIBERS
For Atam Marg Publications Audio,
Video, CDs & DVDs For all enquiries about 'Atam Marg'
Contact : Baba Satnam Singh Ji Atwal viz. renewal, new membership, non-
Po. Box No. 32845, Sanjose,
CA - 95152, U.S.A. receipt of the magazine etc. and also for
Phone & Fax - 001-408-263-1844 procuring audios, videos & CDs; and
vgrmctusa@yahoo.com books authored by Sant Wary am Singh Ji,
please contact the following :
Atam Marg Organisation, New York
For Atam Marg Publications Audio, U. S. A.
Video, CDs & DVDs
P.O. Box. 190-167, BABA SATNAM SINGH JI ATWAL, SANJOSE
South Richmind Hill Phone & Fax - 001-408-263-1844
New York, 11419 vgrmctusa@yahoo.com
Tel : 718-322-2395 BHAI KULDIP SINGH - 408-230-8319

Atam Marg Spiritual Scientific CANADA


Educational Charitable Trust (U.K.) Mr. Parmjit Singh Sandhu
9 Elizabeth Rd., Walsall West Midlands Cell No. : 07788389135, TEL. NO. 604-593-2599
WS5 - 3PF U. K. Email:-pbkrj@yahoo.ca
For Atam Marg Publications S. Jasbir S. Ranu
Phone :- 604-589-9189
Audio, Video, CDs & DVDs
Contact : Mrs. Gurbax Kaur, ENGLAND
Mr. Jagtar Kulair BIBI GURBAKSH KAUR &
Tel : 0121 200 2818, Fax : 0121 200 2879 JAGTAR SINGH JI (JAGGI)
Voicemail : 08701654402 Phone - 0121-200-2818
Raj Mobile : 07968734058
Fax - 0121-200-2879
Email : info@atammarguk.com
Raj Mobile 07968734058
You will be pleased to know that For U.K. renewal of Atam Marg Magazine please
recitation by Sant Baba Waryam Singh Ji is forward cheque $ 30.00 payable to A.M.S.S.E.C.T.
being broadcast on Amrit Bani Radio Station, (U.K.) 9 Elizabeth Road, Walsall, West Midlands
Satellite Channel 0176 as per schedule given WS5 3 PF
below. This programme is sponsored by ‘Atam AUSTRALIA
Marg Spiritual Scientific Education Charitable
Trust’, U.K. BHAI JIWAN SINGH JI

Sunday 10.00 A.M. 11.00 A.M. Phone - 03-943-65865


Monday 7.00 P.M. 8.00 P.M. Fax - 03-943-65867

November, 2011 84 'Atam Marg’

You might also like