Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 85

'Awqm mwrg' 1 jnvrI, 2012

swl sqwrvW, mhInw jnvrI 2012


PwauNfr cyArmYn 1. sM p wdkI 1
sRI mwn sMq bwbw virAwm isMG jI mhwrwj
cyArprsn 2. bwrwmwhw 2
(sMq mwqw bIjI) rxjIq kOr jI, rqvwVw swihb
SUBSCRIPTION - ⁄≥Á≈ - (Á∂Ù) 3. icq nw BXo hmro Awvn kh 3
√≈Ò≈È≈ ‹∆ÚÈ ’≈Ò Î∆ ’≈Í∆
B@@/- B@@@/- B@/- 4. ikv kUVY qutY pwil 20
BH@/- B@H@/- (For outstation cheques)
5. rqvwVw swihb srgrmIAW 29
Postal Address for 'ATAM MARG' Enquiry,
Money Order, Cheque and drafts in India : 6. BweI mnsuK jI qy rwjw iSvnwB 43
ATAM MARG MAG. VISHAV G. R. M.
CHARITABLE TRUST, Ratwara sahib, 7. bM d gI nwmw 54
P.o. Mullanpur Garibdas, Distt. Mohali - 140901
8. auqSwh BrpUr sihj mwrg 59
SUBSCRIPTION FOREIGN («ÚÁ∂Ù)
Annual Life
9. ishq r`iKAw igAwn 62
U.S.A. 50 US$ 500 US$
U.K. 30 $ 300 $
Aus. 80 $ 800 $ √øÍr’ Èß. rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï
Europ 50 Euro 500 Euro Awqm mwrg mYgzIn - IDAGBADCIA, 79
Postal Address for 'ATAM MARG' Enquiry, Money rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï - @AF@ñBBEE@@A
gu. rqvwVw swihb ivKy - 9417214386
Order, Cheque and drafts from foreign to :
AKMfpwT buikMg sbMDI -
VISHAV GURMAT ROOHANI MISSION
prÓ √«Â’≈rÔØ◊ Ï∆‹∆ dy syvwdwr - IDAGBADCHA
CHARITABLE TRUST Ï∆. ¡À‚ ’≈Ò‹ IDAGBADCHB
Gurdwara Ishar Parkash, Ratwara Sahib (Near
√Ã∆ Ó≈È ¶◊r IDAGBADCH@
Chandigarh) P.O. Mullanpur Garibdas, Teh. Kharar,
¡≈‚∆˙ Ú∆‚∆˙ Ò≈«¬ÏÃ∂r∆ IHGBHADCHE, IDAGBADCHE
Distt. S.A.S. Nagar (Mohali) 140901, Pb. India
◊πr» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ «Ú«Á¡≈ Ó≥Ár sInIAr sYkMfrI skUl
@AF@-BBEE@@C
Exemption U/S 80-G upto 31.03.2012 vide L. No.
√ø ګr¡≈Ó «√øÿ ÓÀÓØr∆¡Ò ÍÏ«Ò’ √’±Ò @AF@-BBEE@@D
CIT-II/CHD/80G/TECH/245/2008-09/823 ‹rÈÒ IDAGBADCHD
Registration Under Foreign Contribution (Regula-
tion) Act 1976 R.No.115320023 jrUrI bynqI
Awqm mwrg mYgjIn nw imlx qy Aqy mhWpurKW v`loN pRkwiSq ikqwbW dySW ivdySW iv`c Awqm mwrg dy pwTkW sbMDI bynqI
mMgvwaux leI sMprk nM.- hY ik kMipautrwisf isstm hox krky mYgjIn swl bwAd
Awpxy Awp bMd ho jWdw hY[ ikRpw krky post vwly ilPwPy
Head Office INDIA- (M) 94172-14391, 9417214379,
qy Awpxy mYgjIn dI irinauvl fyt cYk krky mnIAwrfr
0160-2255002, Fax - 0160-2255009
U.S.A. - Baba Satnam Singh ji Atwal bYNk frwPt jW mobwiel nMbr 9417214391, 9417214379
Phone and Fax : 001-408-263-1844 qy sMprk krky Bytw Byj skdy ho[ qW jo AwpI jI kol
Canada - Bhai Sarmukh Singh Pannu Awqm-mwrg rUhwnI piqRkw inrMqr inrivGn phuMcdI rhy[
Phone - 001-604-433-0408, Vancuvar
Bhai Parmjit Singh Sandhu - ÍÃ’≈Ù’ Á∂ √Ì ‘º’ r≈÷Ú∂∫ ‘ÈÕ
Cell: 001-7788389135, Vancuvar
England - Bibi Gurbax Kaur /Jagtar Singh Jagi «ÍÃø‡r, ÍÏ«ÒÙr Â∂ ¡À‚∆‡r Ï≈Ï≈ hrpwl «√øÿ rqvwVw
Phone : 0044-121-200-2818 swihb È∂ “¡≈ÂÓ Ó≈r◊” ‹À ¡≈Î√À‡ «ÍÃø‡r˜, I@E
Fax : 0044-121-200-2879, «¬ø‚√‡r∆¡Ò ¬∂r∆¡≈, Î∂˜-B, ⁄ø‚∆◊Û∑ ÂØ∫ ¤ÍÚ≈ ’∂
Raj Mobile : 0044-7968734058 Óπº÷ ÁÎÂr “¡≈ÂÓ Ó≈r◊”, rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï, ‚≈’÷≈È≈
For more information please visit us on internet at:- ÓπÒªÍπr ◊r∆ÏÁ≈√, «‘√∆Ò ÷rÛ, «˜Ò≈ ¡À√.¬∂.¡À√
'Awqm mwrg' Email : atammarg1@yahoo.co.in jnvrI, 2012
http:# www.ratwarasahib.org, http # www.ratwarasahibmedia.org2
È◊r (ÓØ‘≈Ò∆) Í≥‹≈Ï ÂØ∫ ÍÃ’≈«Ù ’∆Â≈Õ
√øÍ≈Á’∆
“¡≈ÂÓ Ó≈◊” Á∂ √Ó»ø‘ √π«‘Á Í≈·’ª ¡Â∂ ÍÃ∂Ó∆¡ª ˘ ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ ‹∆ Á∂ ÍÃ’≈Ù ¿∞Â√Ú ¡Â∂
ÈÚ∂∫ √≈Ò Á∆ Ï‘π ϑπ ÚË≈¬∆ ‘ØÚ∂Õ prm pUjX siqkwrXog bIjI Aqy «ÓÙÈ Á∂ √Ó»ø‘ √‡≈Î ÚÒØ∫
¡≈Í ‹∆ ˘ ÙπÌ ’≈ÓÈ≈ÚªÕ ÈÚ∂∫ √≈Ò «Ú⁄ ¡≈Í ‹∆ ÚËØ ÎπÒØÕ √≈‚∆ ¡Á≈√ ‘À, ¡≈Í ‹∆ ˘ ÈÚ∂∫ √≈Ò
«Ú⁄ Ú≈«‘◊π» È≈Ó «⁄ ¡≈Ú∂, «⁄ ¡≈ÚÈ ’≈ √Á’≈ √Ï √π÷ ÍÃ≈Í ‘Ø‰Õ ÈÚ∂∫ √≈Ò «Ú⁄ ¡√ƒ «Í¤Ò≈
Ò∂÷≈ ‹Ø÷≈ ’Á∂ ‘ª, ’∆ ÷º«‡¡≈, ’∆ ◊Ú≈«¬¡≈ ‘À ¡Â∂ ¡≈¿∞‰ Ú≈Ò∂ √Ó∂∫ Ò¬∆ ÔØ‹È≈ ω≈¿∞∫Á∂ ‘ª, ’∞fi
ÈÚ∂∫ ‡∆⁄∂ «ÓÊÁ∂ ‘ª, ÈÚª ¿∞ÂÙ≈‘ ÍÃ≈Í ’Á∂ ‘ª ¡Â∂ ¿∞√ Â∂ ⁄ºÒ‰ Ò¬∆ ÍÃ∂È≈ ÒÀ∫Á∂ ‘ÈÕ √≈˘ «ÓºÊ∂
‡∆«⁄¡ª «Ú⁄Ø∫ «’ø«È¡ª Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ ‘πøÁ∆ ‘À? «¬‘ √≈‚∂ ÓÈ Á∆ «ÁzÛ∑Â≈ Â∂ «ÈÌ ‘ÀÕ ‹ÁØ∫ ¡√ƒ √Ø⁄
√Ófi ’∂ ’ج∆ ÎÀ√Ò≈ ÒÀ∫Á∂ ‘ª, ÏπºË∆ Á∂ È≈Ò ÓÈ ˘ Ú∆ Ù≈ÓÒ ’Á∂ ‘ª ª ’∆Â∂ ÎÀ√Ò∂ Â∂ ⁄ºÒ‰≈ √Ω÷≈
‘πøÁ≈ ‘ÀÕ ¿∞Á≈‘‰ Ú‹Ø∫ ¡√ƒ ◊πÓ«Â Á∂ Ë≈È∆ ◊π» ‹∆ Á∂ ¿∞ÍÁ∂Ù “◊π √«Â◊π ’≈ ‹Ø «√÷π ¡÷≈¬∂ √π
ÌÒ’∂ ¿∞«· ‘«È≈Óπ «Ë¡≈ÚÀ®” (Í≥È≈-C@E) ˘ ‘∆ ÈÚ∂∫ √≈Ò «Ú⁄ ¡ÍÈ≈¿∞‰ Á≈ «¬≈Á≈ ω≈ ÒÀ∫Á∂ ‘ª
ª ÓÈ ÏπºË∆ Á∂ √«‘ÔØ◊ È≈Ò «¬‘ ÎÀ√Ò≈ ‘ØÚ∂◊≈ «’ ÈÚ∂∫ √≈Ò «Ú⁄ ¡≥«ÓàÚ∂Ò∂ «’øÈ∂ Ú‹∂ ¿∞·‰≈ Ùπ»
’È≈ ‘ÀÕ C, D ‹ª Í≥‹ Ú‹∂Õ ‹∂ ≈ ˘ √Ó∂∫ «√ √Ω‰≈ ÓπÙ’Ò ‘À, ‘≈Ò≈ ¡À√∂ È‘ƒ ¡Â∂ «ÁÈ ˘ Ú∆
¡≈≈Ó È‘ƒ «ÓÒ‰≈ ª «¬‘ √Óª Ì≈Ú∂∫ ⁄≈ ‹ª Í≥‹ Ú‹∂ Á≈ ‘ØÚ∂ Í «¬’ Ú≈∆ ÎÀ√Ò≈ ÒÀ ’∂ ͺ’∆
Â∑ª Í«‘≈ Á∂‰ Á∆ ÒØÛ ‘ÀÕ «ÂÚ∂∫ ‘∆ √Ú∂∂ ¡≥«ÓàÚ∂Ò∂ È≈Ó ‹Í‰≈ ‘ÀÕ «¬‘ Ì≈Ú∂∫ B@-C@ «Ó≥‡ ‘ØÚ∂,
⁄≈‘∂ A-B ÿ≥‡∂, ‘≈Ò≈ ¡È∞√≈ «È‰≈ ÒÚØ ¡Â∂ Í«‘≈ «Á¿∞, «ÁzÛ∑ ‘ØÕ «¬ø‹ ‘∆ ‘Ø ÎÀ√Ò∂ ‘È, ¥ØË
È‘ƒ ’È≈, «Óº·≈ ÏØÒ‰≈ ‘À, «Îº’≈ È‘ƒ ÏØÒ‰≈Õ «’øÈ∆ √Ω÷∆ Â∂ «√ºË∆ ◊ºÒ ‘À Í ’«·È ‘ÀÕ ’≈Ó, ¥ØË,
ÒØÌ, ÓØ‘, ¡‘ø’≈ ÂØ∫ Ï⁄‰ Á≈ «¬’ ÏÛ≈ √Ω÷≈ Â∆’≈ «¬‘ ‘À «’ ◊π» Á∆ ÙÈ «Ú⁄ ⁄Ò∂ ‹≈¬∆¬∂, Í»∆
ÙÈ≈◊Â∆ «Ú⁄ ¡Â∂ ‘ √Ó∂∫ ÏØÒ ’∂ ¡Á≈√ ’Á∂ ‘∆¬∂ -
’≈Ó ¥ØË ¡π ÒØÌ ÓØ‘ «ÏÈ«√ ‹≈«¬ ¡‘øÓ∂Ú®
È≈È’ ÍÃÌ √‰≈◊Â∆ ’« ÍÃ√≈Áπ ◊πÁ∂Ú® Í≥È≈ - BFI
ÈÚ∂∫ √≈Ò «Ú⁄ ◊π» ˘ ¡≥◊ √ø◊ ‹≈‰ ’∂ √ø√≈ «Ú⁄ «Ú⁄∆¬∂Õ ◊π» ÏØ‘Û∆ ’∂◊≈Õ ¿∞√ Á∆ ÈÁ
«Ú⁄ Òº÷ ÷πÙ∆¡ª Í≈ÂÙ≈‘∆¡ª ‘ÈÕ
Á∂√ ÍÃÁ∂√ ‘ ʪ ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ ‹∆ Á≈ ÍÃ’≈Ù ¿∞Â√Ú ÏÛ∂ «Í¡≈ √«Â’≈ ¡Â∂ ⁄≈¡ È≈Ò ÓÈ≈«¬¡≈
‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ √≈˘ √ÌȪ ˘ ¡À√∂ Ó‘≈È ÂÍ√Ú∆ √ø «√Í≈‘∆ ‹ÈÀÒ √Ïø√ Á≈È∆ Á∂ «√º÷ ‘؉ Á≈ Ó≈‰ ÍÃ≈ÍÂ
‘À «‹È∑ª Á≈ ‹∆ÚÈ ⁄Û∑Á∆ ’Ò≈ Â∂ ’∞Ï≈È∆¡ª È≈Ò ÌÍ» ‘ÀÕ ÍÃ’≈Ù √Ó∂∫ ‘∆ Í∆ Ì∆÷‰Ù≈‘ È∂ ¡≈Í ‹∆ Á∆
»‘≈È∆¡Â ͤ≈‰ Ò¬∆ √∆ Â∂ ¶Ó≈ ÍÀ∫‚≈ «‘ ’’∂ ÁÙȪ ˘ Íπ«‹¡≈Õ ¡≈Í √Ï ÓÈ∞º÷Â≈ Á∂ √ªfi∂ «‘Ï √È
«‹È∑ª È∂ ¿∞√ √Ó∂∫ “Á∂‘π≈ Ó√∆” ¡Â∂ “Í»‹≈, «ÈÓ≈˜” ˘ «¬’ √Ó≈È Á√≈«¬¡≈ ‹ÁØ∫ «‘øÁ» Óπ√ÒÓ≈Ȫ «Ú⁄
’º‡ÛÚ≈Á∆¡ª Á≈ ˜Ø √∆Õ ¡º‹ Ú∆ √≈‚≈ Á∂Ù Ó˜∑Ï∆ ‹˘È Á∆ ˜Á «Ú⁄ ‘À ¡Â∂ ʪ ʪ «ÈÁØÙ ÒØ’ª Á≈ ÿ≈‰
‘Ø «‘≈ ‘ÀÕ ÒØÛ ‘À ◊π» ‹∆ Á∂ ¿∞ÍÁ∂Ù “Ó≈È√ ’∆ ‹≈«Â √ÌÀ ¬∂’∂ ‘∆ Í«‘⁄≈ÈÏØ” ˘ ÿ ÿ Í⁄≈«¡≈ ‹≈Ú∂
Â≈«’ Ó˜∑Ï∆ ’º‡ÛÚ≈Á Á≈ ÍÃÁ»ÙÈ Á» ‘Ø √’∂Õ
rqvwVw swihb dy bwnI mhWpurKW ny ijQy Awqm mwrg dw sMcwln kIqw auQy mnùKqw dI BlweI, rUhwnIAq
dI sUJ Aqy DMn DMn swihb sRI gurU gRMQ swihb jI dy AwdrSW nUM sMswr iv`c PYlwaux vwsqy ihMdI, pMjwbI Aqy
AMgryjI BwSw iv`c AnykW pusqkW dI rcnW kIqI hY ijnHW dI ilst rUhwnI piqRkw Awqm mwrg dy AwKrI pMnw
nMbr 64 qy hr vwr CpdI Aw rhI hY[ Awqm mwrg dy nvyN pwTkW vwsqy bynqI krdy hW ik jy auh cwhuMdy hn
ik Awqm mwrg piqRkw dy purwxy AMk vI mMgvw ky pVyH jwx qW auh mhWpurKW v`loN ricq pusqkW Awpxy Gr
mMgvw ky pVHn ikauNik jo vI Awqm mwrg mYgjIn iv`c mhWpurKW dIAW ilKqW CwpIAW jWdIAW hn auhnW nUM
hr swl Awqm mwrg iv`coN k`F ky nvIN pusqk dw rUp dy idqw jWdw hY[

'Awqm mwrg' 3 jnvrI, 2012


Ó≈«ÿ
Ó≈«ÿ Ó‹È∞ √≥«◊ √≈Ë»¡≈ Ë»Û∆ ’« «¬√È≈Èπ∞ÕÕ
‘« ’≈ È≈Óπ «Ë¡≈«¬ √𫉠√ÌÈ≈ ÈØ ’« Á≈È∞ÕÕ
‹ÈÓ ’Ó Ó´ ¿∞ÂÀ ÓÈ Â∂ ‹≈«¬ ◊πÓ≈È∞ÕÕ
’≈«Ó ’Ø«Ë È ÓØ‘∆¡À «ÏÈ√À ÒØÌπ √π¡≈È∞ÕÕ
√⁄À Ó≈«◊ ⁄Ò«Á¡≈ ¿∞√« ’∂ ‹‘≈È∞ÕÕ
¡·√«· Â∆Ê √◊Ò Íπ≥È ‹∆¡ Á«¬¡≈ ÍÚ≈È∞ÕÕ
«‹√ ÈØ Á∂ÚÀ Á«¬¡≈ ’« √ج∆ Íπ÷π √π‹≈È∞ÕÕ
«‹È≈ «Ó«Ò¡≈ ÍÃÌπ ¡≈͉≈ È≈È’ «ÂÈ ’∞Ï≈È∞ÕÕ
Ó≈«ÿ √π⁄∂ √∂ ’ª„∆¡«‘ «‹È Í»≈ ◊ππ «Ó‘Ú≈ÈπÕÕ
◊πÓ«Â «Ú⁄ È≈Ó-Á≈È-«¬ÙÈ≈È ˘ ÏÛ∆ Ó‘ºÂÂ≈ «ÁÂ∆ ◊¬∆ ‘ÀÕ «¬‘ «Â≥È∂ «Ú⁄≈ Ì≈Ú∂∫ √≈˘ «√º÷
ËÓ Á∂ √Ó∂∫ (1469 ¬∆.) ÂØ∫ Í«‘Òª Ú∆ «ÓÒÁ∂ ‘È ÍÃ≥± ◊πÓ«Â Á∆ ’∞·≈Ò∆ «Ú⁄ „Ò ’∂ «¬‘ «Â≥È∂ «÷¡≈Ò
ÈÚª »Í Ë≈È ’ ◊¬∂Õ «¬‘ «Â≥È∂ «Ú⁄≈ «¬’ Á»√∂ È≈Ò ◊»Û∑≈ √≥Ï≥Ë ÷Á∂ ‘ÈÕ «¬È∑ª «Ú⁄ «¬ÙÈ≈È Á≈
√≥Ï≥Ë √≈Ë’ Á∂ «Ú¡’Â∆◊ ‹∆ÚÈ È≈Ò ‘À ÍÃ≥± «¬√Á∆ Í«Ì≈Ù≈ Ú÷∆ ‘ÀÕ «¬ÙÈ≈È ’∂ÚÒ Ï≈‘∆ √∆’
«¬ÙÈ≈È È‘∆∫Õ «¬√ √∆ »Í∆ ̪‚∂ ¡≥Á ’¬∆ ‹ÈÓª Á∂ ÌÀÛ∂ √≥√’≈ª Á∆ ÓÀÒ Ò◊ ’∂ ’≈Ò≈ «√¡≈‘ ‘Ø«¬¡≈
‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ √≈Ë»-Ó‘ªÍπÙª Á∆ √≥◊ «Ú⁄ ‹≈‰ È≈Ò, ◊π» Á∆ Ó«Â «ÁÃÛ∑ ‘π≥Á∆ ‘À, «¬‘ È≈Ó «√ÓÈ Á∆ Ó«Â
¡º◊∂ ‘Øª ˘ Á≈È ’, Ì≈Ú Ú≥‚Õ √≈Ë √≥◊ «Ú⁄ ÍÃÌ» ‹√ È≈Ò Í≥‹ ÚÀ∆¡ª ÂØ∫ ¤∞‡’≈≈ «ÓÒ ‹≈¬∂◊≈ -
Ó≈«ÿ Ó‹È∞ √≥«◊ √≈Ë»¡≈ Ë»Û∆ ’« «¬√È≈ÈπÕÕ ‘« ’≈ È≈Óπ «Ë¡≈«¬ √𫉠√ÌÈ≈ ÈØ ’« Á≈È∞ÕÕ Í≥È≈ - 135
È≈Ó «√ÓÈ Á≈ Ó≈◊ √º⁄≈ Ó≈◊ ‘ÀÕ «¬√ Ó≈◊ ¿πÂ∂ ⁄Ò‰ È≈Ò ‘Ò Â∂ ÍÒ ÁØÚ∂∫ ‘∆ √Ú≈∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
«¬Ê∂ √≈∂ ‹‘≈È ÚÒØ∫ Ó≈È ÍëÂÙ·≈ «ÓÒÁ∆ ‘À ¡Â∂ ÍÃÌ» Á◊≈‘ «Ú⁄ Óπº÷ ¿∞‹Ò≈ ‘π≥Á≈ ‘ÀÕ «¬√ Ó≈◊ Â∂
⁄Ò‰ È≈Ò ‘∆ ¡·≈‘· Â∆ʪ Á∂ «¬ÙÈ≈È Á≈ ÎÒ (‹∆¡ Á≈È Á≈ ÎÒ) «ÓÒ ‹ªÁ≈ ‘À -
¡·√«· Â∆Ê √◊Ò Íπ≥È ‹∆¡ Á«¬¡≈ ÍÚ≈È∞ÕÕ Í≥È≈ - 136
È≈Ó Á∆ Á≈Â, «¬√ Ó≈◊ ¿∞Â∂ ⁄Ò‰ Ò¬∆ ◊π» Á∆ Á«¬¡≈ ‘ØÚ∂ ª ‘∆ ÍÃ≈Í ‘π≥Á∆ ‘ÀÕ ÍÃÌ» Á«¬¡≈
È≈Ò ÚØ√≈¬∂ ‘ج∂ ÓÈ∞º÷ ˘ √π‹≈È Íπ÷ ¡≈«÷¡≈ ‘ÀÕ ◊π» ‹∆ ¡«‹‘∂ √π‹≈È ÍπÙª ÂØ∫ ’∞Ï≈È ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ◊π»
‹∆ È∂ ÍÃÌ» È≈Ó ÂØ∫ ÚØ√≈¬∂ ‘ج∂ √π‹≈È Íπ÷ª ˘ Í«ÚºÂ «◊«‰¡≈ ‘À -
«‹√ ÈØ Á∂ÚÀ Á«¬¡≈ ’« √ج∆ Íπ÷π √π‹≈ÈπÕÕ «‹È≈ «Ó«Ò¡≈ ÍÃÌπ ¡≈͉≈ È≈È’ «ÂÈ ’∞Ï≈È∞ÕÕ
Ó≈«ÿ √π⁄∂ √∂ ’ª„∆¡«‘ «‹È Í»≈ ◊ππ «Ó‘Ú≈ÈπÕÕ Í≥È≈ - 136
È≈Ó-Á≈È-«¬ÙÈ≈È Á≈ √≥’ÒÍ «Ú¡’Â∆◊ ͺË ÂØ∫ Ùπ» ‘Ø ’∂, √Ó≈«‹’ ͺË ÂØ∫ ‘π≥Á≈ ‘Ø«¬¡≈ «ÚÙÚ
ͺË Â’ ÎÀÒ ‹ªÁ≈ ‘À, √≈Ë»¡ª Á∆ Ë»Û∆ «Ú⁄ È≈Ó «√ÓÈ Á∆ Á≈ ÍÃ≈Í ’’∂ √≥√≈ Á∂ √≈∂ ‹∆Úª
È≈Ò √ªfi Í≈ ÒÀ∫Á≈ ‘ÀÕ ◊π» ’ÊÈ ‘À - È≈Ó ’∂ Ë≈∂ √◊Ò∂ ‹≥ÂÕÕ Í≥È≈ - 284
È≈Ó «√ÓÈ √≈Ë»¡ª Á∂ √≥◊ «Ú⁄ «¬’ ¡À√≈ ¡≈«Ӓ Â∆Ê ‘À «‹‘Û≈ ¡≥ÁÒ∆ ÓÀÒ ¿∞Â≈ «Á≥Á≈ ‘À ‹Á «’
Á»√≈ Â∆Ê «¬ÙÈ≈È ’∂ÚÒ Ï≈‘∆ ÓÀÒ ¿∞Â≈Á≈ ‘ÀÕ ’¬∆ Ú≈∆ «¬√ ÍÃ’≈ Á∂ Â∆Ê «¬ÙÈ≈È ’È È≈Ò ÓÈ
¡≥Á ‘¿∞ÓÀ ¡≈¿∞‰ È≈Ò ‘Ø ÓÀÒ Ò◊ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ √≈Ë» ¡«‹‘∂ Â∆Ê «¬ÙÈ≈È ÂØ∫ ¿∫∞fi ‘∆ ⁄≥◊∂ ‘È Ì≈Ú ÒØÛ
È‘ƒ ‘À -
È≈Ú‰ ⁄Ò∂ Â∆Ê∆ Ó«È ÷؇À Â«È ⁄ØÕÕ «¬’π Ì≈¿∞ ÒÊ∆ È≈«Â¡≈ Á𫬠Ì≈ ⁄Û∆¡√π ‘ØÕÕ
Ï≈‘« ËØÂ∆ ±ÓÛ∆ ¡≥Á« «Ú√π «È’ØÕÕ √≈Ë ÌÒ∂ ¡‰È≈«Â¡≈ ⁄Ø «√ ⁄Ø≈ ⁄ØÕÕ Í≥È≈ - 789

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


4
icq nw BXo hmro Awvn kh
sMq virAwm isMG jI,
bwnI iv. gu. rU. imSn[
Swn..................................................................[ mMgx dy nwl qW kuC ivgVdw hI nhIN hY[ kuC nhIN
siqnwmu sRI vwihgurU, Gtdw -
DMn sRI gurU nwnk dyv jIE mhwrwj! swcy swihbw ikAw nwhI Gir qyrY ]
fMfauiq bMdn Aink bwr srb klw smrQ] Gir q qyrY sBu ikCu hY ijsu dyih su pwvey ]
foln qy rwKhu pRBU nwnk dy kir hQ ] AMg - 256 AMg - 917
iPrq iPrq pRB AwieAw pirAw qau srnwie] lyikn mMgxw kI hY, nwm mMgo aus qoN[ bwkI nUM
nwnk kI pRB bynqI ApnI BgqI lwie] AMg - 289 qW mhwrwj kihMdy -
Dwrnw - qyry nwm dw dwn myry swihbw, Awl jwl ibkwr qij siB hir gunw inq gwau ]
dovyN h`Q joV mMgdw[ kr joiV nwnku dwnu mWgY dyhu Apnw nwau ]
hir smrQ kI srnw ] AMg - 988
jIau ipMfu Dnu rwis myrI pRB eyk kwrn krnw ] 1 ] bwkIAW nUM C`f dy Awl jwl nU[M kuC nhIN hY[ hrI
ismir ismir sdw suKu pweIAY jIvxY kw mUlu ] dy gux gwE[
riv rihAw srbq TweI sUKmo AsQUl ] 1 ]
so gurU mhwrwj dSmyS ipqw dIAW KuSIAW A`j
Awl jwl ibkwr qij siB hir gunw inq gwau ]
sMswr dy auqy byAMq-byAMq ny[ so aunHW dy jIvn dy kuC
kr joiV nwnku dwnu mWgY dyhu Apnw nwau ]
p`KW dI ivcwr krn vwsqy AwpW ie`Qy Awey hW, iDAwn
AMg - 988
dy nwl srvx kirE ikauNik gurU dsvyN pwqSwh dw
Dwrnw - ipAwry jI, dovyN h`Q joV mMgdw,
smuc
` w jIvn kihx vwsqy koeI vI dunIAW dy AMdr nhIN
mYnUM dyvhu Awpxw nwm[
AwieAw ijhVw smr`Q hov[y Awp ny izMdgI dy hr p`K
vwihgurU-vwihgurU-vwihgurU-vwihgurU dy iv`c kuJ nw kuJ kIqw hY[ rsqw idKwieAw hY hr
vwihgurU-vwihgurU-vwihgurU-vwihgurU...........] p`K dy iv`c[ so AYny p`K ny dunIAW dy AMdr ik ivcwr
Dwrnw - sux lE ipAwirE kQw, dsvyN gurW dI[ nhIN kIqI jw skI[ iltrycr ikMnw ricAw hY ik
swDsMgq jI! g`j ky bolxw siqnwm sRI vwihgur[U Ehdw ihswb ikqwb hI nhIN lwieAw jw skdw[ 102
kwrobwr sMkc o dy hoey Awp gurU drbwr 'c phuc M y EN[ A`j ilKwrI gurU mhwrwj dy drbwr iv`c sn[ 52 kvI qy
mhwn piv`qr idhwVw swry sMswr vwsqy jW AYauN smJ 50 ilKx vwly[ hr vkq aunHW dw kMm sI ik ilKdy
lE swrI pRikRqI vwsqy ik A`j dy idn auh mhW rihxw, ilKdy rihxw[ swry purwxy gRMQ ArbI dy, pSqo
ipAwr krn vwly, drdW dy Bry idlW vwly gurU dSmyS dy, sMsikRq dy, ihMdI dy, hor AnykW BwSwvW dy jo aus
ipqw dw pRkwS hoieAw[ aus auqsv nUM mnwaux vwsqy vyly Bwrq vrS iv`c pRcilq sn, gurU mhwrwj ny aunWH
Awp kwrobwr sMkocdy hoey dUr drwz qoN AnykW iksm swirAW dw Anuvwd kIqw[ lyikn ieh dUsrI g`l hY
dIAW svwrIAW dy rwhIN gurU drbwr 'c phuMcy EN[ so ik swfy h`Q 'coN inkl gey qy A`j AsIN gurU dsvyN
hux jo QoVwH smW AwpW nUM pRwpq hoieAw hY, auh iDAwn pwqSwh dw iliKAw hoieAw nw pVH skdy hW smJ skdy
dy ky ic`q ibrqIAW nUM iekwgr krky pUrw-pUrw lwB hW[ smW nhIN swfy kol[ ikauNik bhu BwSw 'c iliKAw
auTwE[ jdoN AsIN nyqrW dy nwl gurU srUp dw drSn hoieAw hox krky ivdvwn purS qW smJ jWdw hY dUsry
krWgy, kMnW dy nwl gurU ausqq, gurU js srvx krWgy, Awm purS nUM nhIN pqw lgdw ik mhwrwj ny AYny AOKy
rsnw dy nwl Sbd 'c bolWgy[ ihrdy ivc ivcwr krWgy[ lPz ilAWdy ik`QoN Ar l`KW dI qwdwd 'c[ iksy bMdy
aus vyly mhwrwj Purmwn krdy ny Pl kI huMdw hY? - dy pMj hzwr ifkSnrI dw Sbd Xwd hov,y auh great-
keI koitk jg Plw suix gwvnhwry rwm ] great person igixAw jWdw hY[ lyikn gurU dSmyS
AMg - 546 ipqw dy Sbd v`Kry-v`Kry krky r`Ko pqw hI nhIN
keI kroV jgW dw Pl iml jWdw hY[ ijhny kuC lgdw ik AYny A`Kr Aw ik`QoN gey[ so ies krky aunHW
mMgxw hY mMg lE[ pr ieh ijhVw qrIkw d`isAw hY dI mhwnqw hr pwsy hY[ so mhwrwj ieh kihMdy ny
ieh vrq ky, ic`q ibrqI iekwgr ho jwvy[ gurU dy iks swfw Awauxw ikvyN hoieAw[ huxy ie`Qy pihlW Sbd
nwl ibrqI juV jwvy, mMg lE sMswr mMg lE[ sMswr piVHAw jw irhw sI qy mhwrwj Awpxy h`QW nwl ilKdy

'Awqm mwrg' 5 jnvrI, 2012


ny, iksy dI suxI suxweI bwq nhIN hY gurU mhwrwj ny pMfu rwj jh jog kmwvw[
AwpxI g`l Awp ilKI hY, Awp Purmwn krdy ny - qh hm AiDk qp`isAw swDI[
Ab mY ApnI kQw bKwno[ mhwkwl kwilkw ArwDI[
qp swDq ijih ibiD moih Awno[ ijhVw kwl dw vI kwl krn vwlw mhWkwl hY,
ipCly jnm dy AMdr mYN - time & space nUM vI ijhVw Kqm kr idMdw hY, ieh
g`l swieMtiy Pk hY, Awpxy smJ Awaux qoN bwhrlI bwq
hym kuMt prbq hY jhW[
hY[ swieMs nUM vI nhIN pqw ik smW vI kdy Kqm ho
spq isRMg soiBq hY qhW[
qh hm AiDk qp`isAw swDI[ jWdw hY? lyikn hux pqw l`g igAw ik smW create
mhwkwl kwilkw ArwDI[ kIqw igAw hY, space vI bxweI geI hY[ vwihgurU
iv`c nw space hY nw smW hY[ dovyN cIzW nhIN hn,
kihMdy auh ijhVw prbq sI auQy AsIN qp kr
ieh qW swfy kol smW hY, swfI aumr GtdI hY, bcpn
rhy sI[
huMdw hY, jvwn huMdy hW, buFwpw Aw jWdw hY mr jWdy
hym kuMt prbq hY jhW[ hW[ smyN dw swfy auqy Asr huMdw hY[ lyikn mhWkwl
spq isRMg soiBq hY qhW[ 'qy smyN dw Asr nhIN hud M w[ mhwrwj kihMdy ijhVw kwl
dw vI mhWkwl hY AsIN auhdI qpisAw swDI hY qy
s`q cotIAW soBdIAW ny, pqw id`qw qy aunHW nUM
vwihgurU dw AYnw Bjn kirAw, AYnw nwm jipAw, AYny
spq isRMg kihMdy ny[ dUsrI inSwnI ieh id`qI ik aus
ipAwr dy iv`c AsIN gulqwn ho gey swnUM AwpxI su`D
QW dy auqy jdoN mhWBwrq dw XuD` ij`iqAw igAw qW aus
bùD koeI nw rhI qy swnUM ijhVw mYN sI, myrw Awpw r`b
vyly pWfvW ny rwj kirAw swrw[ rwjsI X`g kirAw[
vrgw hI ho igAw, r`b auhdy iv`c rl igAw, myry do
swrw ihMdso qwn Bwrq vrS aunWH dy AiDkwr dy Q`ly Aw
rUp nw rhy qy mYN Akwl dy nwl rl igAw[
igAw[ aus vyly ihMdosqwn ijhnUM Bwrq kihMdy sI audoN
iehdy iv`c eIrwn, bRhmw, Arb, lMkw vgYrw vI iv`c Dwrnw - ho igAw ie`k rUp, Awpw nwl Akwl dy[
huMdw sI[ A`f rwj nhIN sI huMdy[ swrw phwV huMdw sI[ ieh ibiD krq qp`isAw BXo[
auhdw rwj lY ky ic`q nw aunHW dw l`igAw[ audws ho dYÍ qy eyk rUp hY gXo[
gey[ auh bMdy nzr nhIN AwauNdy ijnHW nUM jw ky nmSkwrW qwq mwq mur AlK ArwDw[
kirAw krdy sI[ nw-Ssqr gurU droxwcwrIAw nzr Aw bhu ibiD jog swDnw swDw[
irhw hY, nw BISm ipqwmw kul dw dwdw nzr Aw irhw iqn jo krI AlK kI syvw[
hY[ nw koeI hor cMgy-cMgy rwjy, ijnHW nwl imqrqw sI qw qy Bey pRsMn gur dyvw[
iqn pRB jb Awies muih dIAw[
koeI nzr nhIN Aw irhw[ ies lVweI dy AMdr 45
qb hm jnm klU mih lIAw[
l`K bMdw Xu`D krn vwsqy AwieAw ijhnUM 18 kUhxIAW
kihMdy sI, 45 l`K dy ivcoN isrP s`q bMdy bcy sI, gurU mhwrwj kihx l`gy ik AsIN qp kr rhy
bwkI swry mwry gey[ bhwdr sUrmy Awpxy vI qy aunHW sI[ hux myrw qy vwihgurU dw ie`ko hI rUp ho igAw-
dy vI mwry gey[ AYny bMidAW dw jd KUn ho jwvy, qKq ijau jl mih jlu Awie Ktwnw ]
qW Pyr ieh KUn dw bixAw hoieAw qKq ho igAw, iqau joqI sMig joiq smwnw ] AMg - 278
auhdy auqy jIA kI l`gxw hY, audws ho gey qy iesdy ijvyN dirAw jw ky smuMdr 'c pY jwvy, Pyr aus
pScwqwp vwsqy, prwSicq vwsqy aunWH ny v`fw Bwrw X`g dirAw nUM jy BwlIey ik ik`Qy ku cilAw igAw auh qW
kirAw[ auhdy nwl vI idl nw l`igAw, ikauNik Awpxy auhdy nwl rl igAw[ joq dy nwl joq rl geI[
vI pu`qr mwry gey sB[ pMj pu`qr ie`k mwry gey qy kihMdy AYnw fUMGw iDAwn cilAw igAw, AYnI srUp dy
ie`k Arjn dw puq ` r mwirAw igAw[ so idl nw l`igAw, iv`c phuMc ho geI, vwsw iml igAw ik ie`ko rUp bx
auh qp krn vwsqy ienHW prbqW 'qy cly gey[ dropqI igAw sI[ ieDrly pwsy jo swfy mwqw sI aunHW ny bhuq
nwl clI geI, pMjo pWfv cly gey qy aus qoN bwAd Gor qpisAw krI sI, ies jnm dy AMdr 28 swl
ieiqhws ivc aunHW dw ikqy nwm nhIN AwauNdw[ iksy mwqw gujrI jI gurU nOvyN pwqSwh mhwrwj BOry iv`c qp
ny muV ky dyKy nhIN[ iksy p`qry 'qy nhIN AwauNdw ik krdy sI qy Awp drvwzy 'qy bYYTy rihMdy sI[ ijMnW nwm
auh muV ky Aw gey sMswr dy AMdr[ auQy hI aunHW dy aunHW ny jipAw, EnW hI mwqw jI ny jipAw, mwqw jI
srIr brPW 'c gl gey[ so mhwrwj kihMdy auh jgHw koeI G`t nhIN sIgy[ bMdgI dy iv`c koeI ksr nhIN
hY - sI[ dohW ny kihMdy vwihgurU dI ArwDnw krI, keI

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


6
qrIikAW nwl Bjn bMdgI krI, ies jnm iv`c vI pYxw hY qy jdoN mYN ieDr dyK lvW aus vyly ieDrlw
qy pihly iv`c vI[ so aus vyly hor koeI mW nhIN sMswr bhuq burw hwl hY, bVw hI zwlm bwdSwh sMswr dy
dy AMdr koeI vI ijhVI gurU dsvyN pwqSwh nUM jnm pt 'qy AOrMgzyb AwieAw hoieAw hY ijhny ieh pRx
dy idMdI[ ikauNik qp vwlI mW hovy qW mhWpurSW dw kr ilAw sI ik svw mx jnyaU jdoN q`k nhIN lihMdy
jnm hoieAw krdw hY[ koeI v`fw gux hoxw cwhIdw hY mYN Kwxw nhIN Kwxw[ Awpxy ipqw nUM kql krw id`qw,
mW iv`c[ aus dI ku`K 'c Aw ky invws krdIAW ny BrwvW nUM kql krw id`qw[ v`fy-v`fy srm`d vrgy pIrW
v`fIAW rUhW, iesy krky auh mwvW nUM DMn kihMdy ny ik nUM kql krw idqw[ muslmwnW nUM vI krw id`qw ihMdU
DMn hY qUM, qyry qp krky jnm ilAw hY iesny[ qp sMqW nUM vI krw id`qw[ zor zbr dy nwl clwauNdw sI
qoN hIxI mW dy hor qrHW dy pùqr huMdy ny nwsqk vgYrw[ AwpxI mrzI dy muqwibk ijhVy swDU sI suqMqr huMdy
iesy krky auhnUM kihMdy ny ik qUM ivDvw ho jWdI qW ny cwhy auh iksy vI Drm dy hox[ aunHW nUM jy koeI
cMgw sI[ AYsy pu`qrW dw jnm qW nw huMdw ijhVy sMswr AwpxI mrzI nwl clwvy qW zbr ho jwieAw krdw
nUM Krwb krdy ny[ hY[ jo sUPI pIr sn auh pRmS y r dw nUr sB iv`c dyKdy
iqn jo krI AlK kI syvw[ sn[ swirAW dy AMdr pRBU dI, A`lwh dI joq dyKdy
qw qy Bey pRsMn gur dyvw[ sI[ so aunHW nUM vI auh lweInW 'coN bwhr nhIN sI
vwihgurU pRsMn ho igAw - inklx idMdw[ igAwn dI AvsQw 'c nhIN sI phuMcx
idM d w[ jdo N ieh swrw hwl dy i KAw corruption
iqn pRB jb Awies muih dIAw[
(iBRStwcwr) hI corruption ho geI qy ho vI Drm
qb hm jnm klU mih lIAw[
dy nwauN 'qy ho geI, jdoN Drm dy nwauN 'qy bMdy mwry
mYnUM hukm dy id`qw ik qusIN sMswr 'c jwE hux[ jwx l`g jwx Pyr bcwau ik`Qy hoieAw krdw hY, ikqy
AsIN iksy krm dy bMnHy hoey nhIN Awey[ swnUM Akwl vI nhIN hoieAw krdw[ mhwrwj kihMdy jy prmwrQ
purK ny ByijAw hY qy bhuq g`lW smJw ky ByijAw hY[ vwsqy hI pwp krn lg jwvy, Pyr qW Drmrwj fr
sMswr dI hwlq dyK ky ik ies vyly jo kljug dw zor ky Akwl purK kol cilAw jWdw hY, ikauN frdw hY,
c`l irhw hY iehdy iv`c do p`K ny, ie`k qW auh sI ikauNik auh AYnw v`fw AprwD kr idMdy ny Drm dy nwm
jo rUhwnI p`K sI, pwKMf vgYrw; auh qW gurU nwnk 'qy ik Drmrwj nUM ieh nhIN pqw lgdw hY ik ienHW
swihb qoN lY ky d`s jwimAW 'c, nON jwimAW 'c joq ny nUM ikhVy nrk iv`c mYN su`tW[ Akwl purK nUM pu`Cdy ny
kMm krky Brm qy vihm htw id`qy sI, hux ie`k AYsy ik mYnUM koeI nvW nrk bxw ky idE, pihly nrk
jwmy dI loV sI ijhVw AmoV bMidAW nUM vI moV sky[ ijhVy inMdkW dy, hiqAwirAW dy, T`gW dy corW dy, bymK
`u W
ijsdw jlvw ijsdw rohb aunHW dy auqy vI kwiem ho dy aunHW 'c ienHW dI QW nhIN hY[ ienHW ny Drm dy nwauN
jwvy[ so Akwl purK ny ies qrHW dIAW g`lW smJw ky 'qy pwp kry ny, lyikn pwp krn vwlw ieh smJdw
jdoN ByijAw, mhwrwj kihMdy - hY ik mYN puMn kirAw hY[ Prk AYnw hI sI soc dw
icq nw BXo hmro Awvn kh[ swrw hI[
cuBI rhI suRiq pRB crnn mh[
so mhwrwj kihMdy ieh swrIAW cIzW dyK ky swfw
ikauNik prm AnMd nUM C`f ky jdoN AsIN nwtk ic`q nw kry, aus vyly Akwl purK ny swnUM hukm id`qw
dyiKAw beI Xu`D hI Xu`D ny, QW-QW 'qy qury iPrnw hY, ies qrHW dy nwl pVHo ipAwr nwl -
b`cy vI ShId kr dyxy ny, ipqw vI ShId krw dyxw
Dwrnw - mY Apnw suq quih invwjw
hY, mwqw vI ShId krw dyxy ny, byAMq ipAwry ijhVy
isMG ny, swQI ny auh sB ShId ho jwxy ny qy BUMjy sOxw Drm clwE jg 'qy[
hY, roVW dI syj 'qy, swrw jdoN hwl dyiKAw, mhwrwj mY Apnw suq quih invwjw
kihMdy aus vyly swfy ic`q iv`c pRBU dy ipAwr dw jo pMQ pRcur krby kau swjw[
jhw qhw qY Drmu clwie[
AnMd sI auhnUM C`fx nUM jIA nw kirAw[
kbuiD krn qy lok htwie[
icq nw BXo hmro Awvn kh[ Akwl purK bwc] cOpeI]
cuBI rhI suRiq pRB crnn mh[
ijau iqau pRB hm ko smJwXo[ kihx l`gy mYN Awp nUM Awpxw puq
` r invwj ky Byj
iem kih ky ieh lok pTwXo[ irhw hW, invwijS pihlW hoeI hY[
ijvyN iqvyN smJwauxw kIqw ik hux quhwnUM jwxw hI sMswr dy auqy bhuq mhWpurK Awey ny, jdoN qoN

'Awqm mwrg' 7 jnvrI, 2012


sMswr ricAw hY audoN qoN AwauNdy hI rihMdy ny qy jy kihMdy ny[ Drm dy rwh dIAW values (kImqW) hud M IAW
AsIN v`ifAW-v`ifAW dy bwry pVHIey qW eIsweI Drm ny[ ienswnI kImqW huMdIAW ny[ auh mnu`K dy ivcoN
dy jo muKI sn, eIsw jI, aunHW nUM pRmySr dw sunyhw gwieb ho geIAW sI[ auh mnuK ` dy iv`c dubwrw BrnIAW
ie`k PirSqy dy rwhIN pRwpq hoieAw qy nwl pRmySr sI[ iKmw rhI nhIN, dieAw nhIN sI rhI, siq dw
vloN SkqI AweI[ PirSqy ny Aw ky ikhw ik qusIN jIvn nhIN sI irhw, AihM s w Kqm ho geI sI,
Awh kMm sMswr dy auqy kro[ nyk kMm, nyk bùDI dunIAW bRhmcrIAw nhIN sI irhw, qp, dwn nhIN sI irhw,
nUM bKSo[ iesy qrHW ieslwm dy pYgMbr muhMmd swihb siq, sMqoK, sIl, sOc nhIN sI rhI[ ieh swrIAW
jI nUM PirSqy dy rwhIN sunyhw AwieAw aus qoN bwAd ijhVIAW values (kImqW) ny ies qoN AwdmI KwlI ho
aunHW nUM bulwieAw igAw s`qvyN Asmwn 'qy pRmySr dy igAw sI Akwl purK ny ikhw ik mnu`K KwlI ho ky
AwmHxy-swmHxy g`lbwq hoeI[ hor byAMq mhwqmw hoey ny duKI ho irhw hY[ jdoN q`k iehdy AMdr ieh gux nhIN
v`ifAW-v`ifAW dw mYN izkr krdw hW[ gurU dSmyS hoxgy, ieh lMGygw nhIN[ Drm nUM iehny ie`k rUp-ryKw
ipqw nUM drgwh dy iv`c jdoN qurn qoN pihlW invwijS bxw ilAw[ Drm nUM smiJAw nhIN hY, jy gurU nwnk
hoeI[ eIsw jI nUM pRmySr kihMdy ny, jdoN aunHW ny sMswr pwqSwh nUM jnyaU pwaux vwsqy AwiKAw pwDy ny, iek`T
dw kMm dyiKAw ik bhuq zwlm ny, bwdSwh qW suxdy hoieAw bhuq v`fw qW gurU nwnk ny ikhw ik Awh jnyaU
hI nhIN iksy dI g`l aus vyly AwieAw ik mYN qYnUM kI kMm krdw hY, Dwgw pw ky gl iv`c myrw kI bx
Awpxw pu`qr bxwauNdw hW[ pu`qr dI pdvI idMdw hW[ jweygw, kihMdy Xgo pivq ijhVw pwauxw hY iehdy nwl
qUM ihMdU bx jweyNgw[ hwly q`k qUM kuC vI nhIN hYgw
gurU dSmyS ipqw nUM jdoN qoirAw hY sMswr 'qy
qy qyrI jwq K`qrI dI hY qy jdoN jnyaU pweyNgw qW qYnUM
aus vyly ieh g`l khI -
sBw suswietI ny mwx dyxw hY nhIN qW qYrw bweIkwt
mY Apnw suq quih invwjw[
kr dyxgy, qyry nwl iksy ny bolxw nhIN[ mhwrwj kihMd,y
mYN Awpxw pu`qr invwj ky qYnUM Byjdw hW[ vYsy ieh qW Pyr koeI nhIN, Dwgw pw ky AwdmI bdl igAw?
pRmSy r dw koeI pùqr nhIN swry hI pùqr ny ijMnW sMswr bMdw qW EhI fwky mwrn vwlw, corIAW krn vwlw,
hY[ nw koeI mW hY auhdI, nw koeI ipau hY, nw koeI T`gIAW krn vwlw qy ie`k Dwgw pw ilAw auhny gl
Brw hY, nw koeI pu`qr hY auh invwjdw hY[ pu`qr dw iv`c auh piv`qr ho igAw? kihMdy ieh qW g`l pwDw
drjw idMdw hY[ kihMdy mYN pu`qr dw drjw dy ky Byjdw jI! mn nUM nhIN lgdI ik Dwgw pw lE qy auh piv`qr
hW[ auQy jw ky Drm clwauxw hY, Drm dI g`l hux ho igAw[ jnyaU pw ilAw qy auh piv`qr ho igAw[ nhIN
smJ 'c nhIN AwauNdI swfy ik Drm ikhVw clwauxw kihMdy, iehdy iv`c gVbV hoeI hoeI hY[ iehdw mqlb
sIgw[ ie`k pwsy qW iesy kQw dy AMdr gurU mhwrwj ieh nhIN sI ieh qW koeI pRqIk sI iksy cIz dw
Awpxy dsq-ey-mubwrk nwl ilKdy ny ik ijMny vI qy pwDy ny ikhw ik Pyr auh jnyaU ikhVw pwauxw cwhIdw
isAwxy Awey aunHW ny Awpxw-Awpxw clw id`qw[ r`b dw hY[ mhwrwj kihMdy dyK jy jnyaU pwauxw hY qW dieAw
rwh nw iksy ny d`isAw qy Awpxy Awp nUM iv`c r`K ilAw dI kpwh lY, sMqoK dw sUq lY qy jq dIAW g`TW dyh
ik mYnUM vI mMno[ myry rwhIN qusIN r`b kol phuMc skdy qy siq dw v`t cwVH[ hux siq dw jIvn 'qy jq
EN qy jdoN Awp ny ieh g`l kih id`qI qW Pyr ikhVw ieMdirAW dw jq swirAW dw -
Drm rih igAw[ jdoN ie`k pwsy qW hukm hY ik Awpxy pr iqRA rUpu n pyKY nyqR ]
ip`Cy nhIN koeI lwauxw[ mhwrwj kihMdy dyKo AsIN Awpxy ...............................
ip`Cy nhIN lwauNdy - krn n sunY kwhU kI inMdw ] pMnw - 274
jo hm ko prmysr aucir hYN[ imiQAw nwhI rsnw prs ] AMg - 274
qy sB nrk kuMf mih pir hYN[ nw zubwn dy auqy JUT l`g,y nw kMn iksy dI inMidAw
mo ko dws qvn kw jwno[ suxn qy nw jIB iksy dI inMidAw cuglI dI bwq kry
Xw mY Byd n rMc pCwno[ qy nw A`KW bygwnw rUp dyK ky Awpxy Awp nUM C`fx[
Akwl purK bwc] cOpeI] eyhu jnyaU jIA kw heI q pwfy Gqu ]
dyiKE mYnUM nw ikqy r`b kihx l`g jwieE ikqy AMg - 471
Bu`l ky, pRmySr qW EhI hY ijhVw swry prIpUrn hY[ kihMdy jy qyry kol ieh hYgw qW mYnUM dy dy[ so
auhdy mYN lV lwaux vwsqy AwieAw hW qy ie`k rsqw gurU nwnk vI values AwdmI dy AMdr pwaux Awey sI[
pRclq krn vwsqy AwieAw hW ijhnUM Drm dw rwh Human values Alop ho cu`kIAW sI, gurU dSmyS

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


8
ipqw vI ieh pwaux Awey sI ieh nhIN sI pqw ik Dwrnw - jpo Kwlsw qusIN jwgdI joq nU[M
mnu`K dI Skl bdl idE nw auh ienswnI kImqW jwgq joiq jpY ins bwsur
AwdmI dy AMdr pwaux Awey sI qy pRmySr ny ijvyN pYdw eyk ibnW mn nYk n AwnY]
kIqw sI mnu`K ny auhdy iv`c BMn qoV kr leI[ kys pUrn pRym pRqIq sjY
jmWdrU AwauNdy ny swfy, AsIN qW nhIN lwauNdy[ auhdI bRq gor mVI mt BUl n mwnY[
hukm AdUlI kr leI[ ieh g`l smJwauxI sI mhwrwj qIrQ dwn dieAw qp sMjm,
ny swrI ik natural life (kudrqI jIvn) ikvyN jIaUNeI eyk ibnw nih eyk pCwnY]
jWdI hY, Nature (kudrq) dy nwl AsIN ikvyN rl ky pUrn joq jgY Gt mY
cl skdy hW ikauNik kudrq ny koeI g`l glq nhIN qb Kwls qwih nKwls jwnY]
krI[ auh swfy Bly vwsqy hI krdI hY[ jo swfy srIr sMswr nUM d`isAw gurU mhwrwj ny Aw ky ik vwihgurU
dI bxqr, jo bIbIAW dy srIr dI bxqr auh kudrq nw p`Qr hY, nw iksy mMdr dy iv`c kYd hY, nw msijd
ny bxweI hY, iehnUM BMn-qoV krIey Pyr glq ho jWdw 'c kYd hY, nw iksy hor Drm AsQwn 'c kYd hY,
hY[ so ieh swrIAW cIzW, values (kdrW-kImqW) d`sx vwihgurU qW swry prIpUrn hY, ij`Qy jwE auQy -
vwsqy mhwrwj nUM hukm hoieAw - jh jh pyKau qh hjUir dUir kqhu n jweI ]
jhw qhw qy Drmu clwie[ ` AMg - 677
kbuiD krn qy lok htwie[
ij`Qy vI AsIN jwvWgy auh jwgRq joq -
ijhVI mwVI bu`DI hY auh bu`DI nUM dUr kro, ijhVy
ijmI jmwn ky ibKY sm`siq eyk joq hY]
glq inhcy ny aunHW nUM dUr kro[ mhwrwj kihx l`gy,
nw Gwt hY n bwF hY nw Gwit bwiF hoq hY]
jdoN AsIN iDAwn krky dyiKAw swnUM nzr AwieAw ik Akwl ausqiq
hrI dI joq qW Alop ho geI swirAW dy ihridAW dy
auh qW ij`Qy q`k Asmwn ny, ij`Qy q`k hY koeI
ivcoN qy mwieAw dw gubwr hr ihrdy iv`c CwieAw
kih nhIN skdw[ ikauNik eyDr AwdmI jy iKAwl ilAwvy
hoieAw -
qW pqw nhIN lgdw, confuse ho jWdw hY ik ik`Qy
Dwrnw - joq hrI dI nzr nw Awvy, hoieAw AMq, aupr nUM Jwko qW nhIN ikqy AMq, s`jy pwsy
mwieAw dw gubwr Cw igAw[
nUM dyKo qW nhIN AMq, K`by nUM dyKo qW nhIN AMq, swmHxy
iksy ny ikhw ik swfy mMdr dy iv`c r`b rihMdw nUM dyKo qW nhIN AMq, ip`T vl dyKo qW nhIN AMq, hyTW
hY hor ikqy nhIN, iksy ny ikhw msijd iv`c r`b rihMdw nUM dyKo qW nhIN AMq, ikqy hY hI nhIN, auh kihMdy auh
hor bwhr ikqy nhIN[ r`b qW sB dy idl iv`c rihMdw qW joqI swry prIpUrn hY[ auhnUM vwihgurU, A`lwh, rwm
hY koeI QW AYsw nhIN ij`Qy pRmySr nw hovy[ iksy ny kuC kho auhnUM kho[
rwm nUM r`b kih id`qw, iksy ny ikRSn mhwrwj jI nUM
auhdy iv`c kI ipAw hY mVHIAW ivc, AwdmI
r`b kih id`qw, koeI m`C Avqwr nUM mMndw hY, koeI k`C
jIauNdw-jIauNdw kuC kr nhIN sikAw[ ie`tW lw idE Pyr
Avqwr nUM mMndw hY, AwpxI-AwpxI mwnqw SurU ho
auhnUM m`Qy tykI jwE[ r`b nUM ikauN nhIN mMndy, ijhVw
geI[ mhwrwj kihMdy, C`f dy cIzW, sB Pokt ny, ijvyN
swry prIpUrn hY, jwgRq joq hY, murdw jy auhdy 'c qwkq
bdwm dw iClkw k`ut ky k`F dyeIey bwhr qy koeI
hovy jIauNdw-jIauNdw hI kr lYNdw hY sB kuC[ auhnUM ikauN
sWB-sWB ky r`KI jwvy, auhnUM isAwxw qW ikhw nhIN
m`Qy tykdy EN jw ky, Awpy hI bxw ky Awpy hI frI
jWdw, auhnUM Pokt kihMdy ny[ inMbU incoV ilAw qy auh
jWdy ny[ mhwrwj kihMd,y Bùl ky vI nw kirE ieh kMm,
Pokt nUM sWBI iPrdw hY, sMqrw Kw ilAw Pokt nUM sWBI
pRymIEN! quhwfI pRmySr dy nwl dUrI pY jweygI[ quhwfy
iPrdw hY, syb Kw ilAw auprlI iC`l nUM sWBI iPrdw
AMdrly pwsy ie`k hor Aw vVygw[
hY[ mhwrwj kihMdy auhdw koeI Pwiedw nhIN[ jIA dy
iv`c ijhVw swrI isRStI nUM swjdw hY - Dn ipr kw iek hI sMig vwsw
ivic haumY BIiq krwrI ] AMg - 1263
< siq nwmu krqw purKu inrBau inrvYru ieh qW AMdr swfy vwihgurU rihMdw hY, ie`k 'mYN'
Akwl mUriq AjUnI sYBM gur pRswid ]
rihMdw hY, jy ie`k hor vwV leIey Pyr qW gVbV m`cxI
auhnUM qUM r`b jwx[ ijhVw hr QW dy auqy hY so hI hY[ keI ie`Qy kihMdy ny ik jI AsIN Plwxy QwauN
iehI aupdyS gurU mhwrwj ny Aw ky swnUM id`qw pVHo m`Qw tyikAw, Plwxy QwauN gey, auh kbr nUM tyikAw,
ipAwr nwl - auhdI vI SIrnI id`qI, auhnUM auh kirAw, mYN ikhw qusIN

'Awqm mwrg' 9 jnvrI, 2012


ie`k nUM mMno, iksy nUM vI[ ijhVw smr`Q hY auhnUM siqsMgq kYsI jwxIAY ] ijQY eyko nwmu vKwxIAY ]
mMno, auh pRmySr hY, vwihgurU hY A`lwh hY, rwm hY, AMg - 72
auhdI ArwDnw kro, jdoN auhnUM ihrdy 'c vsw ilAw ij`Qy nwm jpx vwly, nwm dI ivAwiKAw krn
Pyr mhwrwj kihMdy, Pyr nw mMn nw vrqW nUM, nw gorW vwly, nwm dy rsIey bYTdy sI kihMdy aunHW dw imlwp
nUM, nw kbrW nUM, nw mVHIAW nUM, m`TW nUM[ qIrQW dw, krky pMc dUq isMGwr id`qy[ pMjW dUqW ny swry sMswr
dwnW dw, dieAw, qp, sMjm dw Awsrw nw lE[ nUM lu`itAw hoieAw hY[ AMdroN hI dUq mwr id`qy[ ijhVy
vwihgurU nUM hI dyKo swry prIpUrn[ jdoN Gt dy AMdroN Ksm ny ivswr id`qy sMgq ivc hux pwKMf nhIN aunHW
hnHyrw dUr ho igAw, swry ie`k vwihgurU id`sx l`g dw cldw[ nw msMdW dw cldw hY nw iksy hor imnwplI
igAw[ Pyr kihMdy kI huMdw hY, mnu`K EhI ijhVw mYl cldI hY[ ByK dw nhIN cldw, rsmW dw nhIN cldw[
dw BirAw hoieAw sI, auh mnu`K pure (piv`qr) ho ikauNik auh rldy nhIN Ksm dy ivswry hoey ny[ Awp
igAw - hI gurU qy Awp hI cylw hY[ pihlW AMimRq CkwieAw,
qb Kwlsw qwih nKwls jwnY[ Pyr Awp mMigAw, so Awp dy jo bcpn dy kOqk ny[
Kwlsw dy iv`coN auh Kwlsw Kwls ho jWdw hY[ bVy hI bic`qr kOqk ny, iK`c pwaux vwly ny[
pure man ho jWdw hY Pyr auhdI inSwnI kI hY? ijs vkq Awp dw pRkwS hoieAw[ aus vyly
Awqm rs ijh jwnhI, so hY ^wls dyv] AMimRq vyly dI nmwz ijhnUM Pzr dI nmwz kihMd,y ie`Qy
pRB mih mo mih qs mih rMck nwhn Byv] GVwm dy iv`c ie`k smr`Q purS rihMdw sI qy mYN hYrwn
(srb loh gRMQ 'coN) hW jy AwpW ienswP nwl g`l krIey qW qusIN hYrwn
ijny swry Awqmw prIpUrn q`k leI, inhcw ho ho jwENgy ik aus sUPI pIr nUM pRkwS hoieAw isjdw
igAw ijhdw ik vwihgurU Awqmw swry prIpUrn hY qy kr irhw sI mgrb nUM, p`Cm nUM[ lyikn hYrwn huMdw hY
auhdw rs ijhnUM Aw igAw, ie`k qW Akl nwl soc ik pRkwS iks QW qoN Aw irhw hY qy aus vyly ruK bdl
ilAw, ie`k huMdw hY rs Aw jwxw[ kihMdy auh Kwlsw ilAw, mgrb vl ip`T kr leI, pUrb vl mUMh kr
huMdw hY[ ik`fw v`fw ho igAw auh, kihMdy nw myry iv`c, ilAw, swry murId hYrwn ho rhy ny ik A`j murSd kI
nw vwihgurU iv`c, nw auhdy iv`c koeI Byq nhIN hY[ krn l`g gey swfy ik mgrb nUM nmwz pVHI jWdI hY
so AYsw gurU mhwrwj ny Aw ky aupdyS id`qw, AYsw Drm qy iehny mgrb dI QW dy auqy pUrb nUM mUMh kr ilAw
dy iv`c aunHW ny ienklwb ilAWdw ik aunHW dw swry qy ijDroN sUrj cVHdw hY auDr nUM mUMh kr ilAw ieh
bolbwlw ho igAw[ sB mMndy ny aunHW nUM[ mnùK dy bwry qW ault ho igAw qy auDr ip`T ho geI[ SMkw mn iv`c
aunHW ny ivSlySx kIqw hY ik mnùK dI koeI jwq nhIN Aw igAw[ aus vyly auh nmwz pVHdw vjd 'c Aw
hoieAw krdI[ koeI jwq nhIN mnu`K dI[ ieh swry igAw[ nwpx l`g igAw, Asmwn nUM, DrqI nUM ik Awh
mnu`K cwhy ieslwm dy iv`c rihx vwlw hY, cwhy ihMdU pRkwS ik`QoN Aw irhw hY[ dyKx l`g igAw[ ivmwn
hY, cwhy boDI hY, cwhy auh koeI vI hY, jwq ie`ko hI quirAw Aw irhw hY, pRkwS hI pRkwS, swrI isRStI dy
hY[ so AYsy aupdyS mhwrwj ny Aw ky swnUM sMswr 'qy iv`c pRkwS ho igAw[ bMdgI krn vwilAW nUM pqw l`g
id`qy - jWdw hY ik A`j ies ielwky dy iv`c koeI joq vwlw
Dwrnw - sux gurU ipAwry, s`cw Amr goibMd kw[ purS phuMicAw hY[ ieh vI pqw lg jWdw hY ik A`j
s`cw Amr goibMd dw sux gurU ipAwry[ koeI duSt Awqmw ie`Qy AweI hoeI hY[ nwm jpx vyly
siq sMgiq mylwp kir pMc dUq sMGwry[ swrI cIz dI soJI ho jWdI hY[ aus vyly byAMq sMq
ivic sMgiq FoeI nW lihin jo Ksmu ivswry[ sIgy, bVy-bVy swDU sI[ v`fy-v`fy XogI sI, lyikn koeI
gurmuiK m`Qy au~jly s`cy drbwry[ vI nw dyK sikAw[ dyiKAw kIhny BIKxSwh ny dyiKAw,
hir guru goibMd iDAweIAY sd AMimRq vylw[ pIr ny dyiKAw[ pIr ny dyiKAw ik koeI nUr A`lwh dw
vwhu vwhu goibMd isMG Awpy guru cylw[ auqr irhw hY, AYfw pRkwS ijhVw A`j q`k nhIN
BweI gurdws jI, vwr 41/2 dyiKAw[ auhny nmwz EDr pVHI mUMh krky, isjdw kr
kihMdy, ipAwrI swD sMgq! suxo gurU dw Amr[ id`qw[ hYrwn ho gey murId ik ieh pIr jI ny A`j
kI kIqw aunHW ny, kihMdy 'siqsMgq imlwp kr' kI kirAw hY[ jdoN nmwz pVH hty kihx l`gy, pIr
siqsMgq kihMdy ny - jI! A`j qusIN kuPr dI bwq krI hY[ SrHw dy ault
bwq krI hY[ swfy mnW 'c SMky pY gey ny, Awp smr`Q
purS EN, Awp ikRpw krky swfw SMkw nivrq kro[

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


10
murIdW nUM kihx l`gy ik A`j mYN dUrI nwp leI hY suMdr vsqr aus QW dy auqy ivCwey hoey ny, hyTW glIcy
eyQoN, syD lY leI hY pUrI qy myrI syD iv`c glqI ivCwey hoey ny[
nhIN koeI vI hoxI qy Es QW dy auqy A`lwh dw nUr,
mwmw ikRpwl jI qy mwqw jI hOlI-hOlI gurU mhwrwj
vwihgurU dI joq pRgt hoeI hY A`j qy mYN ijsnUM cwhuMdw
nUM bwhW 'c pweI Aw rhy ny qy swirAW ny drSn kry,
sI auh ie`Qy Aw igAw DrqI dy auqy qy mYN ies krky
ilAw ky ijs vkq mMjy dy auqy ibrwjmwn kr id`qy qW
auhnUM pCwx ky isjdw kirAw hY[ lyikn swirAW dy
nUr J`ilAw nhIN jWdw iksy qoN vI[ AYnI suMdrqw[ auh
inhcy qW p`ky nhIN huMdy[ aus vyly auh kihx l`igAw
isjdy krdw hY, nyqrW 'coN jl jWdw hY[ A`lwh qwlw!
ik hux AwpW CyqI c`lIey, aus joq dw drSn krIey[
qUM myrI iesy jnm dy iv`c sux leI, qUM mYnUM mnu`K jwmy
qW aus vyly sny-sny jo syD lweI sI auhdy auqy qurdw
iv`c drSn dy id`q[y murIdW nUM ikhw ik drSn kr lE
irhw[ bVw kwml PkIr sI ijhny bgYr nkSy qoN,
ienHW nUM mYN isjdw kirAw sI aus idn[ ieh inrw hI
bgYr jwxn qoN sPr AwrMB id`qw qy pqw hY auhnUM ik
nUr dw bu`k hY[ srIr qW dyKx vwsqy l`gdw hY[ srIr
ie`Qy hY joq[ joq iDAwn iv`c hY[ cldw-cldw ibhwr
nhIN hY nUr hI nUr hY[
iv`c phuMicAw, keI mhIny l`g gey auhnUM cldy nUM[
auQy jw ky gurU mhwrwj dw ijs QW 'qy invws sI, ieh dyKx vwsqy ik kIhdw p`K krngy, kIhdy
gurU nOvyN pwqSwh qW Awswm vl gey hoey sI qy ieh vl hoxgy, do kuj
` IAW mMgw leIAW, ie`k EDrly h`Q kol
ptny aus Gr dy A`gy phuMc igAw, kihx l`gy ie`Qy r`K id`qI, ie`kly dUsry h`Q kol r`K leI[ r`K id`qIAW
hY joqI, ies Gr 'c hY joqI[ hux dyKo kihMdw pRkwS zrw dUr[ gurU mhwrwj bVy muskrwey, iqMn mhIny dy[
hI pRkwS hY, mYN sYNtr l`B ilAw joqI dw[ jw ky iehdy vl dyiKAw, dyK ky bVy muskrwey[ aus qoN bwAd
bynqI krI ik A`lwh dy nUr dw drSn krn Awey hW grdn moVI, K`by pwsy pwsy vwlI kuj
` I 'qy h`Q r`K id`qw[
AsIN, mwqw jI ny suixAw, mwqw gujrI ny suixAw[ ie`Dr moVI qy s`jy vwlI 'qy h`Q r`K id`qw[ dohW 'qy
mwqw nwnkI jy ny suixAw kihx l`gy koeI sUPI pIr hI h`Q r`K id`qw[ Pyr dohW qoN h`Q cu`k ky Awp Pyr
AwieAw hY[ mwmw ikRpwl jI nwl slwh krI ik hux muskrwey, Pyr dyiKAw pIr v`l nUM[ pIr smJ igAw jo
kI kirAw jwvy? auh pIr AwieAw hY pMjwb qoN qy bwq sI[ isjdw kIqw[
Qhu itkwxy dw pqw l`g igAw swihbzwdy nUM AwpW qW kihx l`igAw, murIdW nUM ik kuC smJ iv`c ipAw?
Cupw ky r`Kdy sI ik iehny pRgt kr dyxw hY[ rwj
bVw mwVw c`l irhw hY hux kI kirAw jwvy? ikvyN kihMdy, nw swfy smJ iv`c nhIN kuC vI AwieAw[
kirAw jwvy? kihMd,y mYN prlw brqn r`iKAw sI ieslwm vwilAW dw[
aurlw r`iKAw sI ihMdUAW dw[ jy qW ienHW ny dovyN h`Q
kihMdy, koeI cytkI nw hovy, koeI jwdU tUxw nw r`K id`qy, ihMdUAW vwly qW ihMdUAW dw p`K krngy[ jy
kr jwvy[ drSn nhIN krwauxy[ auhnUM kih id`qw pIr ieslwm vwilAW 'qy r`K id`qy qW ieslwm dw p`K
jI Ajy drSn nhIN krwauxy[ iqMn mhIny dy hoey ny krngy[ ieh qW sulwH -kul Awey ienHW nUM ihMdU qy muslmwn
Ajy[ auh kihx l`igAw, drSn qoN bgYr qW mYN nhIN brwbr hoeygw[ G`t nhIN koeI hoeygw[ jIvn dy AMdr
jWdw[ auQy hI Bu`K hVqwl krky, murIdW sxy drvwzy Pyr qusIN dyKo ivcwr krky, glqI ie`QoN pYNdI hY ik
dy A`gy fyrw lw ilAw ik mYnUM joq nzr Aw rhI hY[ ieiqhwsW 'c glqIAW ho jWdIAW ny ilKx vwly ivcwr
mYN AYfI dUroN AwieAw hW, AYnw pMD krky[ do mhIny krky nhIN ilKdy, iek`ly-iek`ly vwky nUM joVdy nhIN,
qW mYnUM cldy-cldy nUM l`g gey ny, do FweI mhIny[ ijhVw kuC mUhry AwieAw ilK id`qw, swfy iv`c ieh
hux mYN inrwS vwps nhIN jwxw[ mYN A`lwh dy drSn pRclq ho igAw ik muslmwn bhuq mwVw hY qy swfw
krky jwxw hY[ ie`k idn lMG igAw, smJwauNdy ny pIr nhIN auh im`qr hYgw[ swfw kuC nhIN lgdw, AsIN Bu`l
nUM ik jwE qusIN, ienHW ny nhIN drSn krwauxy[ jWdy hW, gurU nwnk ny kIhdy nwl swrI izMdgI sPr
kihMdw, mYN jwxw hI nhIN, AMnH pwxI C`f ky bih igAw[ kirAw[ kOx sIgw ijhnUM kihMdy sI mrdwinAW! Dur kI
jdoN do idn lMG gey, qIsrw idn AwieAw qy Pyr bwxI Aw rhI hY, rbwb sur kr[ kOx sI auh?
slwh hoeI ik ho skdw hY ik ieh s`cw hovy, koeI
srwp nw dy jwvy jWdw-jWdw[ ikauN nw drSn krw hI ijhVy bhuqy hI k`tV ny ieh kihMdy hoxy ny, gurU
dyeIey[ aus vyly mwqw gujrI jI gurU dSmyS ipqw jI nwnk swihb Awpy hI KUh 'qy jw ky pwxI pINdy hoxy ny
nUM bwhW 'c pw ky leI Aw rhy ny, A`gy sony qy cWdI jW BweI bwlw ilAw idMdw hoxw[ ieh g`lW socxIAW glq
dy pwivAW vwlw plMG ifhw hoieAw hY, Pu`lW dI syj ny[ jdoN mhwrwj ieh kihMdy ny ik 'mwns kI jwq sBY
ivCI hoeI hY[ auqy cwnxI l`gI hoeI hY[ bhuq hI
'Awqm mwrg' 11 jnvrI, 2012
eykY pihcwnbo'[ ieh AYvyN qW nhIN kivqw qW nhIN kihMdw pwqSwh! AYs qrHW nw kro mYN qu`C Bytw id`qI
bxw rhy[ auh qW swnUM d`s rhy ny ik mnu`K mnu`K hI hY Awp nUM[ mYN qW Awpxw srIr dyx AwieAw sI[
huMdw hY[ auhdy h`Q dI koeI iB`t nhIN huMdI[ mnu`K lyikn quhwnUM myry pu`qrW dw srIr ipAwrw sI, aunHW nUM
mnu`K hY[ mnu`K nUM mnu`K vrgw ipAwr kro, nyVy r`Ko A`lwh dI vwr-ey-Kws drgwh iv`c Byj id`qw qusIN[
swirAW nUM[ iksy nwl nPrq nw kro[ Pyr hux hwlwq mYN irxI hW quhwfw qy nsIrW dy do BrwvW nUM qusIN Byj
dyKo, gurU mhwrwj pwauNty swihb Aw jWdy ny[ pwauNty id`qw, bhuq A`Cw huMdw jy mYnUM vI qusIN Byj idMdy, hux
swihb pTwx nOkr r`K ley qy bweI Dwr dy rwijAW ikMnI AkIdq hY, ikMnI SrDw hY, ikMnw Brosw hY, jy
ny Pqih cMd dy Gr ivAwhux Awauxw hY[ BIm cMd vYr huMdw gurU dSmyS ipqw nUM muslmwn mwVw smJdy
dy lVky nUM lY ky bwrwq dy AMdr qy pTwx kuC, cwr huMdy qW s`q sO bMdw lVn vwsqy ikauN AwauNdw nwl
sO pTwx ijhVw hY auh AOrMgzyb ny k`Fy sI, mhwrwj l`k bMnH ky qy ikMnw ShId hoieAw, Anumwn hY ik
ny bu`DUSwh! dy kihx dy auqy AwpxI QW dy id`qw qy 300 bMdw aunHW 'coN ShId ho igAw sI[ aus qoN bwAd
nOkr r`K ley qy auh byeImwn ho igAw[ auh cly gurU dsvyN pwqSwh mhwrwj jdoN AnMdpur swihb dw
gey lyikn kwly KW sO bMdy nUM nwl lY ky gurU swihb iklHw C`fdy ny, ie`k pwsy rwjy ny rwijAW dI AwpxI
kol irhw[ mhwrwj kihMdy, kwly KW! qUM vI jwh, qUM nIqI huMdI hY, jnqw dw Awpxw ihswb huMdw hY[ rwijAW
kwhnUM rih igAw, qUM swQIAW nwl jwxw sI, kihMdw dy ip`Cy jnqw nwl ivgwV lE auh qW g`l mwVI huMdI
mhwrwj! aunHW ny eImwn vyc id`qw, mYN eImwn vwlw hY[ aus vyly gurU dsvyN pwqSwh srsy qoN lMGdy ny, lMG
bMdw hW[ mYN qyrw nmk KwDw hY mYN ik`Qy jwvW? mYN qW ky POj ip`Cy peI hoeI hY qy AwauNdy ik`Qy ny, inhMg
AwpxI jwn ie`Qy dyvWgw[ qy ijs vkq bu`DUSwh nUM kotly[ inhMg Kwn dy iklHy ivc Aw jWdy ny[ pihlW qW
pqw lgdw hY ik gurU mhwrwj dy auqy bweIDwr dy iklHy iv`c Awauxw, hux auhnUM qW cwhIdw sI ik drvwzy
rwijAW ny imlvI POj dw h`lw kr id`qw aus vyly bMd kr idMdw, gurU mhwrwj nwl cwlI isMG sIgy qy
s`q sO murId lY ky phuMcdw hY, koeI AwauNdw hY iksy auQy hI PV ky bVw BwrI ienwm lYNdw[ lyikn auhny
dI mdd nUM[ Awp mYdwn-ey-jMg 'c AwauNdw hY, jMg gurU mhwrwj nUM ie`k kmry 'c ik mhwrwj ie`Qy qusIN
SurU ho cui` kAw hY[ do puq
` r qy do Awpxy Brw irSqydwr, ibrwjo, ip`Cy hI POj dw dsqw Aw jWdw hY[ auhny
Es jMg dy iv`c ShId krw id`qy[ swmHxy A`KW dy qlwSI SurU kr id`qI[ swry kmry idKw id`qy inhMg Kwn
pihlW v`fw pu`qr ShId hoieAw, Pyr Cotw hoieAw, ny[ lyikn ij`Qy gurU mhwrwj sI jd auh kmrw idKwaux
ie`k ny vI pYr ip`Cy nhIN pwieAw, jMg ij`iqAw igAw[ nUM ikhw, auh kihx l`igAw ik mhwrwj! ie`Qy qW myry
hux ie`k pwsy qW qusIN lY lE ihMdU rwjy, auh rwjy dwmwd ny, lVkI hY myrI AMdr[ ieh nhIN mYN KolH
ijnHW nUM mhwrwj ny iqMn l`K dw Es smyN dw jdoN nON skdw, hux ik`fI v`fI kurbwnI sI[ aus lVkI ny jdoN
mx k`cy Coly AwauNdy sI rupeIey dy[ Es vyly dw g`l suxI auhny ikhw ik myry ipqw ny Awh g`l kih
ijhVw igPt ByijAw, qMbol ByijAw, lVkI dI SwdI id`qI, swrI izMdgI kuAwrI rhI, ivAwh hI nhIN
qy auhdw mu`l iqMn l`K iliKAw hoieAw hY ieiqhws krwieAw[ ikMnI AkIdq sI, aus qoN bwAd gurU mhwrwj
iv`c, hux dw iqMn kroV smJ lE[ do sO bMdw lY ky mwCIvwVy cly jWdy ny[ gulwby nUM kihMdy ny gulwibAw!
igAw sI auhnUM, aunHW ny AYnw kuC dyx dy bwvjUd vI drvwzw KolH, ijhdy bwg 'c rhy sI[ gulwbw kihMdw
auhdI POj gurU dsvyN pwqSwh dy iKlwP lVI, nwl ieh drvwzw nhIN KulHdw, bMd hoieAw hoieAw hY[
nhIN rhI hYgI[ hux qusIN dyKo im`qr ikhVw sI qy hwlWik cMgw Blw KulHdw sI[ mhwrwj kihMdy cMgw, ieh
gdwrI kIhny krI[ AYvNy hI sux-suxw ky dUjy dy iKlwP hux KulHxw hI nhIN hY[ aupr dI ho ky gey pwsy dI[
iKAwl pYdw kr lYxy bVI mwVI g`l hud M I hY[ ieiqhws aus vyly ikMnw AOKw sI qy ikhnUM-ikhnUM Byq iv`c ilAw
nUM vwco, vwikAwq nUM vwco[ aus vyly ikMnw fr sI, ie`k qW llwrI nUM ilAw Byq iv`c ik qUM nIly vsqr
rwjy vI iKlwP sIgy bu`DUSwh dy[ iKlwP hoxw hI sI rMg dy[ PtwPt nIly kr dy ienHW nUM[ dUsrw dovyN Brw
qy bwAd iv`c auhnUM pqw sI ik mYnUM iek`ly nUM dMf gnI KW nbI KW, aus vyly ieh dovyN Brw gnI KW nbI
dyxgy, lyikn pRvwh nhIN krI Esny[ jdoN b`cy ShId KW, aus vyly hukm ieh sI ik ijsdy Gr koeI is`K
ho gey, gurU mhwrwj ny swry bulwey jMg qoN bwAd qW PiVAw igAw qy gurU rih igAw qW auhdy bwl-b`cy kohlU
bu`DuSwh dy pws mhwrwj ny APsos pRgt kIqw ik iv`c swrI dunIAW dy swmHxy pIV id`qy jwxgy[ pUrw
bùDUSwh! qyry lKq-ey-izgr A`KW dy qwry qyrIAW A`KW ieiqhws nhIN hY, Awh vwlovwl ipAwrw isMG sIgw
dy swmHxy ShId ho gey qy AsIN AsIs idMdy hW, auhdy swry b`cy pIV id`qy sI ik qyry kol gurU Awey

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


12
sI rwq nUM[ auh hwlwq koeI mwmUlI nhIN ienwm v`fy- so murId nUM kih id`qw ik dyKo, ieh mihmwn jo ny
v`fy r`Ky gey sI[ aus vyly kIhny hONslw kirAw dohW ienHW dy bwry ikqy g`l nhIN qusIN krnI[ ie`Qy hI
BrwvW ny, pTwxW ny kirAw ik mhwrwj ie`Qy qW S`k rihxgy[ dUsry idn auh jWdw hY, jw ky pu`iCAw ik
pY jweygw, koeI ds deygw, qusIN swfy Gr c`lo qy ijs pIr jI! qusIN gurU goibMd isMG jI dy kol cMgI qrHW
vkq gurU mhwrwj jI auQoN jwx dI iqAwrI krdy ny rhy EN[ d`so ieh gurU goibMd isMG ny? kihMdy, nw ieh
inklx dI aus vyly sloh vwlw pIr Aw jWdw hY qy qW nhIN hn, ieh qW koeI pIr ny Awpxy sYr spwty
auh pIr ieh g`l kihMdw hY ik mhwrwj! POj ny bhuq krdy iPrdy ny, mYN nhIN ienHW nUM jwxdw, mYN gurU goibMd
qkVweI krI hoeI hY[ cONkIAW bhuq q`kVIAW ny jy qusIN isMG nUM cMgI qrHW jwxdw hW[ aunHW nUM C`f id`qw jWdw
igRPqwr ho gey, bhuq AOKw ho jweygw, quhwnUM sB jwxdy hY auvyN ijvyN mMjy 'qy Pyr Swm nUM qurdy ny auQy qy jdoN
ny qy koeI ivauNq krIey, ivauNq ieh hY ik ie`k pltn rwq nUM AwauNdy ny Pyr auh pIr Awpxy murId kol AwauNdw
myry cyilAW dI myry murIdW dI AweI hoeI hY ie`Qy qy hY sloA vwlw, auQoN gurU mhwrwj nUM Pyr cwrpweI 'qy
mYN swrw ieMqzwm kr idMdw hW qy Awp nUM pRvwn hovy ibTwieAw jWdw hY[ hux AYfw v`fw nwtk ik ieh pihlW
auvyN ijvyN kr ilE ik BweI dieAw isMG nUM plMGy qy pRgt ikauN nw hoieAw, ikMinAW dy mnW 'c ivcwr
ibTwE[ dovyN ieh cùkxgy, dovyN dUsry qy jy qW lMG gey AwauNdI hY ik g`l qW ies qrHW cldI hY, g`l ies
Pyr qW TIk hY, jy nw lMGy PVy gey qW AswnUM kihx qrHW cldI sI, ieslwm dw rwj sI, Byq, Byq hI
dw mOkw iml jweygw ik ieh gurU goibMd isMG nhIN hY rihMdw huMdw hY[ jy koeI d`s idMdw ik ienHW ny k`iFAw
nw AsIN JUT bolIey qy nwly hYN vI nhIN auh[ so swrw hY, Pyr auh kwnUMn dI igRPq iv`c qW bwAd iv`c vI
ieMqzwm kr ilAw aus qoN bwAd jdoN sUrj iCpx Aw skdw hY[ vIh swl qoN bwAd vI Aw skdw hY,
l`igAw qy mMjy qy ibTwl ky jw rhy ny, aus vyly kudrqI qIh swl qoN bwAd vI Aw skdw hY qy ieh g`l
igRPqwr krnw sI, igRPqwr krky auh bMd kr id`qy pRclq nhIN hoeI, pRclq g`l dUsrI ho geI[
qW aus vyly ijhVy dovyN Brw sI auh kihx l`gy ik
so jy pIr qy auh dovyN Brw cwhuMdy qW l`KW rupey
ieh gurU goibMd isMG nhIN hYgy ieh qW pIr ny[ kihx
lY lYxy sI aunWH ny[ Pyr auh im`qr hoey ik duSmx hoe[y
l`gy, gurU goibMd isMG nUM sloh vwly pIr ny pVHwieAw
A`gy jw ky mhwrwj rwey k`ly dy kol phuc M jWdy ny[ rwey
hY qy A`j auh quhwfI POj iv`c Awey hoey ny aunHW nUM
k`ly kol mhwrwj iqMn mhIny rhy[ nvwb srhMd nUM pqw
bulw ky pu`C lE[ ipAwdw Byj id`qw[ auhny ikhw ik
lgdw hY ik rwey k`ly dy kol auhdw rwj sIgw, mlyr
hux qW mYN nmwz pVHnI hY, Ajy qW mYN nhIN Aw skdw,
kotly dy brwbr-brwbr Awh mnsUrW joDW sB auhdy
aus qoN bwAd mYN iebwbq krnI hY idn cVHy AwvWgw,
rwj iv`c sI, luiDAwxy q`k rwj sIgw auhdw qW auhnUM
svyry[ qusIN aunHW nUM kho nw kuC vI, Awdr qy siqkwr
sMdySw jWdw hY ik gurU goibMd isMG qyry kol ny[ qUM
nwl r`iKE[ AYnI g`l kih ky ausy vyly Awpxy murId
igRPqwr krky myry kol Byj dy AOrMgzyb qoN bhuq v`fw
nUM ByijAw ik jwh swrIAW ipktW 'qy GuMm ky Aw, dyK
ienwm pRwpq krWgy[ qYnUM hor v`fI mnsuKdwrI id`qI
ik g`l g`l Dum M geI ik gurU goibMd isMG PiVAw igAw[
jwvygI, pRvwn hoeyNgw, auhny jvwb kI id`qw auh kihMdw
auhny Aw ky ds id`qw ik swry g`l DuMm geI ik gurU
nvwb swihb! mYN r`b vwlw bMdw hW, mYN kwPr nhIN hW,
goibMd isMG PVy gey ny qy svyry quhwfI gvwhI nwl
myrw AkIdw jo hY ieh gurU goibMd isMG dy auqy pIrW
inrxw hoxw hY ikauNik qusIN ienHW nUM PwrsI pVHweI hY[
vwlw AkIdw hY qy pIrW dy vwsqy ijvyN murId AwKrI
kihx l`gy kI krdw hYN, kihMdw jI, sB msq ho ky
dm qk k`t mrdy ny jdoN q`k myrI styt dw ie`k vI
susq hoey bYTy ny[ ausy vyly AwieAw mhwrwj dy kol
bMdw bcdw hY EnIN dyr q`k qusIN gurU goibMd isMG nUM
kihx l`igAw, mhwrwj! hux inklx dw mOkw hY[ gurU
h`Q nhIN lw skdy[ A`j koeI hY sMswr dy AMdr ijhVw
mhwrwj kol iqMn Ssqr sI, gurU qyg bhwdr swihb
iksy nUM pnwh dyvy rwjw[ koeI styt hY ijhVI iksy nUM
dy, ijhVy auh iksy vI kImq 'qy Awpxy koloN nhIN sI
pnwh dy dyvy, kih dyvy ik AsIN mrdy dm q`k nhIN
C`fxw cwhuMdy[ aus vyly gurU mhwrwj jI nUM bu`Fw dirAw
dy skdy quhwnUM[ Pyr aunHW nUM im`qr kihxw hY ik kI
pwr krky Cy-s`q mIl lY gey, auQy dirAw dy kMFy auhdy
kihxw hY[ ieh glq g`lW ny[
murId dI JONpVI bxI hoeI sI[ kihMdy, qusIN hux auQy
idn cVHy jwxw qW TIk nhIN, mYN swrw AMdwzw r`KWgw, so BIKxSwh ny kuj
` IAW ilAw ky dyKxw cwihAw ik
hr cIz dw pqw krWgw, pihlW aunHW nUM CufweIey, ieh gurU goibMd isMG kIhdy ny ihMdUAW dy ny ik muslmwnW
POj ny cly jwxw hY eyQoN, Pyr AsIN quhwnUM lY lvWgy[ dy ny? mhwrwj ny d`isAw ik AsIN dohW dy hW[ so AYsy

'Awqm mwrg' 13 jnvrI, 2012


kOqk ny swDsMgq jI, pVHo ipAwr nwl - ausy Sihr dy AMdr ie`k rwjw, PqihcMd ijsdw
Dwrnw - sux lE ipAwirE kQw dsvyN gurW dI[ nwauN sI byAOlwd sI, bhuq pYsy vwlw sI qy auhdI
so ies qrHW Awp bcpn qoN hI bhuq hI ipAwry, rwxI nUM hr vkq icMqw rihMdI sI ik bhuq DMn hY,
bhuq suMdr, jo dyKdw sI moihAw jWdw sI, mwqw jI lyikn AOlwd nhIN hoeI hY[ PqihcMd mYxI sI, mYxI
ij`Qy rihMdy sI auQy KUh sIgw, aus muh`ly qoN dUr-dUr goq qy auhnUM rwxI mYxI kihMdy sI[ ieh jdoN iSvd`q
qoN sohxw pwxI hox krky, auQy Brn vwsqy AwauNdy sI dy pws geI ik pMfq jI! qusIN r`b nUM imly hoey EN,
qy nwl ieh huMdw ik AsIN bwlw goibMd rwey dy drSn swry kihMdy ny ik pMfq jI nUM r`b iml igAw[ quhwfy
vI kr lvWgy, iK`c pYNdI sI hryk nUM[ zrUr drSn auqy A`jk`l Kws nUr cVH igAw, hr vkq qusIN KuS
krny cwhudM y sI lyikn mhwrwj jI ny AYsw kOqk ricAw rihMdy EN, quhwfy bcnW 'c imTws Aw geI, quhwfy
ik gulyly lY ky jdoN GVw Br ky isr 'qy r`Kxw gulylw nyqrW 'c iK`c hY qy qusIN myry auqy ikRpw kro[ myrI
mwrnw qy GVw BMn dyxw[ auh GVy nhIN sI BMndy, auh JolI dy iv`c pu`qr dI dwq pwE[ kihx l`gy ik rwxI
pwpW dy GVy BMndy sI[ ijhdy GVy 'c gulylw lgdw sI swihb! dwqW dyx vwlw qW ie`Qy quhwfy kol hI rihMdw
auhdy swry pwp KMfq kr idMdy sI[ dunIAW nUM smJ hY[ qusIN EhdI AwrwDnw kro, auhny Awp hI dwq dyx
nhIN peI ik gurU dsvyN pwqSwh gull y y ikauN mwrdy sI[ vwsqy Aw jwxw hY ikauNik mYN jdoN qoN bwxI dI ivcwr
ikMinAW dw auDwr krdy sI[ aus qoN bwAd mwqw jI ny SurU kIqI hY jdoN qoN mYnUM imilAw hY Bgvwn, ausy vyly
gwgrW dy id`qIAW[ mhwrwj ny qIr bxw ley gwgrW dy qoN mYN q`q bwxI dI ivcwr SurU kr id`qI qy Es bwxI
iv`c mwrny SurU kr id`q[y jdoN keIAW ny ikhw ik AsIN dy ivcoN mYN eys qrHW dy nwl g`l nUM smJx dw Xqn
hux pwxI ik`QoN leIey[ kihMdy KUh hI Kwrw ho jwey, kIqw hY-
Kwrw ho igAw ausy vyly KUh[ Dwrnw - jy qYN cwr pdwrQ lYx,y
syvw kr lY swDUAW dI[
so auQy ie`k bhuq ivdvwn ijsdw nwauN iSvd`q
sI[ auh s`cImu`cIN dI BgqI krdw huMdw sI qy rwmcMdr cwir pdwrQ jy ko mwgY ] swD jnw kI syvw lwgY ]
jI dy auqy ausdI nyStw sI qy bhuq bYrwg krdw sI[ jy ko Awpunw dUKu imtwvY ]
bYrwg dy AMdr nyqrW 'coN jl jweI jWdw qy gMgw dy hir hir nwmu irdY sd gwvY ] AMg - 266
iknwry bYT ky auhny BgqI krnI[ hr vkq roNdw rihMdw kihx l`gy, rwxI swihb! mYN gurbwxI dI ivcwr
sI ik hy pRBU! mYnUM drSn dy[ jo bYrwgIAW dI dSw krI hY ik jy cwr pdwrQ - Drm, ArQ, kwm, mokS[
huMdI hY auh dSw auhdy auqy vwpirAw krdI sI[ A`j iehdy 'c swrI dunIAW dy pdwrQ qy rUhwnI pdwrQ Aw
auhdI Ardws drgwh 'c kbUl hoeI[ jWdy ny[ ieh swry hI jy swDUAW dI syvw krky, aunHW
nUM pRsMn kr lE qy aunHW dy mu`K 'coN inkl jwvy qW
bwlw goibMdrwie jI b`icAW nUM lY ky auQy cly gey v`fI qoN v`fI dwq iml jWdI hY[ AYs qrHW nhIN huMdw
ij`Qy auh bYTw BgqI krdw sI[ auhdy kMn 'c jw ky, ik jy bcn dy idE jI, h`tI qW nhIN hY ieh ik swfw
bhuqI v`fI aumr nhIN sI Awp dI, CotI ijhI aumr Awh ho jwey, Awh ho jwey jI[ AYs qrHW nhIN hoieAw
sI pMj ku swl dI, kol cly gey jw ky kihx l`gy, krdw, syvw krnI pYNdI hY, irJwauxw pYNdw hY, jdoN gurU
pMfq jI! Jwq[ rIJdw hY, aus vyly imldw hY[ gurU kdoN rIJdw hY jdoN
auhny jdoN nyqr KolyH qW aus vyly nUM A`KW qoN auhly auhdw is`K rIJ jWdw hY[ auhdw is`K rIJ jwvy iksy
ho cu`ky sI[ Awvwz AweI jWdI hY Jwq dI, Pyr bYrwg dI syvw 'qy Pyr gurU dw ibrD bx jWdw hY[ auhdy bcn
kirAw ik hy pRBU! drSn qW id`qw pr mYN dyK nhIN dI lwj r`KxI[ so kihx l`gy, bwlw goibMd rwie!
sikAw[ Pyr Awvwz AweI ik pMfq jI! dyKo, kI dyKdw bcpn dy AMdr, swQIAW dy nwl KylHdy rihMdy ny[ qusIN
hY swmHxy sRI rwm cMdr jI DnuS bwx leIN KVHy ny[ aunWH dI Aws kro[ lMgr iqAwr kro, AwrwDnw kro, auh
nmSkwrW krdw hY, jdoN m`Qw tykdw hY, sIs cu`kdw hY Aw jwxgy Pyr aunHW qoN mMg lYxw[ drSn krw id`qy ik
qW gurU dSmyS ipqw dy drSn huMdy ny[ bwlk ny pMj Awh ny jWdy, KylHdy dy drSn krw id`qy mhwrwj ny[
swl dI aumr dy[ jdoN Pyr h`Q bMnH ky dyKdw hY sRI srUp ihrdy 'c vs igAw, smwDI lw ky bYTdI hY nwl
rwmcMdr jI dy drSn huMdy ny[ hYrwn ho igAw, mhwrwj ieh hY ik hy bwlw pRIqm! jy pu`qr dyxw hY qW Awpxy
muskrw rhy ny[ ausnUM p`kw nyStw ho igAw ik myrw ieh vrgw dyeIN[ qyry vrgw hovy ieMn ibMn, ijhVw iK`cW
ieSt Aw igAw ausny qW mMn ilAw Pqih ho geI[ pwauNdw hovy, ijhdy nyqrW 'c rs hovy[ ijhdy bol dy
ipAwr Pqih kihMdy ny iehnUM[ iv`c muskwn hov[y ijhdy AMg-AMg dy iv`c ipAwr hov[y

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


14
A`j bYTI hY AMimRq vyly do vjy qoN bYTI hY, cONkVw gey[ ausy vyly GoVy qoN auqirAW slwm krI, is`jdw
nhIN ihlw rhI, idn cVH igAw[ auDr hukm kr id`qw kirAw kihx l`igAw, kOx hY ieh bwlk, ijsny mYnUM
ik GUMgxIAW bxwE, jy auh Aw gey qW pRSwd kI vI GoVy qoN auqwr ky Awpxy crnW 'qy pw ilAw, kihx
dyvWgy[ inhcw hY idRVH ihrdy dy AMdr ik zrUr Aweygw[ l`gy pMjwb qoN Awey gurU qyg bhwdr swihb dy PrzMd
ikauNik pMfq iSvd`q glq bwq nhIN kihMdw[ ieh ny[ so ausny bynqI krI ik hy swihbzwdy! mYnUM roz
iblkul TIk kihMdy ny, smW inkldw quirAw jWdw hY, drSn idAw kr[ so AYsy ipAwr dIAW khwxIAW
idn cVH igAw qy EDr gurU dSmyS ipqw bwlw pRIqm kQwvW byAMq igxqI qoN bwhr ny, lyikn sunyhw Aw
b`icAW nUM nwl lY ky auhdy rwj mh`l v`l nUM qur pey[ igAw mhwrwj nUM ik vwps pMjwb Aw jwE[ gurU nOvyN
pihrydwr KVHy ny, rUp dyiKAw sB ny koeI rok nhIN pwqSwh ny iqAwrIAW kr leIAW, pqw sI ik hux AsIN
sikAw ik AsIN rok ky Kbr AMdr dyeIey[ hYrwn ho ShIdI dy dyxI hY aus vyly Awp ny ienHW nUM vwps bulw
gey srUp dyKdy swr, Bu`l gey swry sB kuC, Awpxw ilAw[ ieh ivCoVw ijhnUM kihMdy ny ieh bhuq hI burw
Awpw Bu`l gey[ mhwrwj mlkVy AMdr cly gey, pOVIAW s`lH hY swDsMgq jI[ Kws krky mhWpurSW dw ivCoVw,
cVH gey[ ijs mh`l dy AMdr rwxI bYTI sI cONkVw auh J`lxw AOKw ho jWdw hY, J`l nhIN huMdw[ aus dy
mwrIN qy nyqr bMd qy aus Awsx 'qy gurU mhwrwj cVHy bwry ies qrHW dy nwl Purmwn kirAw hY -
qy dohyN bwhW gl 'c pw leIAW qy godI 'c ie`k dm Dwrnw - J`ilAw nw jwvy, siqgur qyrw ivCoVw[
lmk ky pY gey[ mW......mW[ Awvwz id`qI[ mW dw Sbd
ijau mCulI ibnu pwxIAY ikau jIvxu pwvY ]
suxdy swr, auhdy swry srIr dy ivcoN JrnHwtW inklx
bUMd ivhUxw cwiqRko ikau kir iqRpqwvY ]
l`g geIAW[ sMBilAw nhIN jWdw AYnw AnMd Aw igAw[
nwd kurMkih byiDAw snmuK auiT DwvY ]
hYrwn ho geI ik mW......? mYnUM vI koeI mW kihx
Bvru loBI kusm bwsu kw imil Awpu bMDwvY ]
vwlw Aw igAw? myrI godI dy iv`c vI koeI pY ky iqau sMq jnw hir pRIiq hY dyiK drsu AGwvY ]
kihMdw hY mW? myry gl iv`c bwhW pw ky, myry sIny AMg - 708
iv`c TMF pw ky koeI kihMdw hY mW?
AYsI hwlq Sihr dI, swirAW dy AMdr ibrhw
swDsMgq jI! pu`qr ik`fI ipAwrI cIz hY pu`qr[ Aw igAw[ ijs vkq mhwrwj jI rwxI dy pws jWdy
pu`qr dI vwSnw, pu`qr dI lwlsw, ikvyN bIbIAW nUM qMg ny ik mwqw! hukm Aw igAw swnUM AsIN jw rhy hW[
kr idMdI hY[ mwVy qoN mwVw kMm krn nUM iqAwr ho ieh bcn nhIN sIgw, auhnUM AYs qrHW l`igAw ijvyN iksy
jWdIAW ny[ ny bhuq AxI vwlw bwx mwirAw hovy, byhoS ho ky igr
so jdoN nyqr KolHy hYrwn ho geI ik ieh qW myrI geI ausy vyly[ p`Ky J`ly gey, jl mUMh iv`c pwieAw
godI 'c bYTy ny[ kihx l`gy ik mW! myry vrgw qW mYN igAw[ swvDwn kirAw kihx l`gy, mwqw! AYnw APsos
hI hW qy mYN qyrw pu`qr hW[ myry swQIAW nUM Bu`K l`gI iks g`l dw[ AYfw d`uK?
hoeI hY CyqI ilAw ky dy kuC Kwx nU[M ausy vyly GUg M xIAW kihx l`gI, puq
` r! mYN rih nhIN skdI qyry ibnW[
iqAwr sI, CkweIAW Awp ny[ A`KW qoN Ehly hox nUM bVI dyr qoN bwAd myrI ie`Cw pUrI hoeI sI[
jIA nhIN krdw[ idl nhIN krdw ik myrIAW A`KW qoN
Ehly hox[ kihMdy AsIN roz AwieAw krWgy qy qyry bwg Awp ny ikhw, ik AsIN jWdy hW ikqy? ijs smyN
iv`c KyilHAw krWgy qy mwqw! hux qUM myrI mwqw ho geI AsIN AwauNdy hW, sMgq kirAw kirE[ bwxI dI ivcwr
nw, mYN qyrw puq
` r ho igAw[ mYN qy qUM ie`ko ho gey[ ijhVw kirAw kro, myry swQI jo ny ieh Awauxgy jdoN qusIN
ptny swihb dw qKq bixAw hoieAw hY, auhdy mihlW GUMgxIAW dw pRSwd ienHW nUM vrqwvoNgy qW qusIN dyKoNgy
'c hI sI[ so smW pYNdw igAw hOlI-hOlI ie`k nvwb mYN iv`c bYTw hovWgw[
sI auQy krIm KW qy aus vyly dw irvwz ieh sI ik nvwb krIm KW nUM pqw l`igAw[ ibhbl ho igAw,
jdoN koeI AwPIsr AwauNdw nvwb AwauNdw qW s`q slwmW ro irhw hY au~cI-au~cI[ swihb! mYN ikvyN jIvWgw, myrw
Juk ky krnIAW pYNdIAW sI[ qW ijs vkq auh nvwb qW Aml qusIN bx cu`ky?
AwieAw qW mhwrwj ny swirAW b`icAW nUM kih id`qw ik
kihMdy, krIm KW! s`cy idl dy nwl nmwz pVHIN,
dMdIAW cVHwauxIAW ny Jukxw nhIN hYgw[ ausy qrHW kIqw,
jdoN qUM isjdw krky dovyN h`Q joV ky mMgyNgw pRBU qoN
jdoN ispwhI mgr pey swry hI, koeI ieDr jw viVAw
qW mYN swmHxy qyry KVHw hoieAw krWgw[ roz qYnUM drSn
koeI EDr jw viVAw[ koeI nw l`Bw, ieh KVHy rhy[ jdoN
hoieAw krngy[ so AYs qrHW bKiSSW krky Awp cldy-
auhny rUp dyiKAw qy q`kxI dyKI, idl dy AMdr hI Ku`B

'Awqm mwrg' 15 jnvrI, 2012


cldy pMjwb vl nUM Aw rhy ny qy A`j Awp lKnOr Aw sc KMif vsY inrMkwru ]
jWdy ny qy auQy vI keI mhIny Awp nUM Tihrxw ipAw kir kir vyKY ndir inhwl ] AMg - 8
qy Ku`do-KUMfI KylH rhy ny[ hwkI KylHdy ny A`jk`lH dI qy auDroN sunyhy ilAw ky idMdw hY qy A`j mYnUM ies
AMgRyzI dI zubwn 'c[ ikMny ipAwry lgdy hoxy ny KylHdy[ dy ies rUp iv`c drSn ho gey, ies DrqI dy AMdr
auh pIr BIKxSwh Pyr Aw igAw[ auhny ausy vyly isjdw so mYN qW slwmW krIAW ny[
krnw SurU kr id`qw[ s`q slwmW kIqIAW, nvyN murId
so ies qrHW dy nwl gurU dSmyS ipqw AnMdpur
rly hoey sI aunHW ny Pyr SMkw kIqw ik qusIN ihMdU lVky
swihb phuMc jWdy ny[ A`j Awp KylHdy-KylHdy AwauNdy ny,
nUM slwmW krIN jWdy EN[ kihx l`gy ieh qW A`lwh dw
nON swl dI Awp dI aumr ho geI[ aus vyly kI dyKdy
nUr ny ienHW dy drSn vwsqy mYN auQy ptny phuMicAw
ny AMdr, bhuq swry bMdy bYTy ny, v`fy-v`fy iqlk l`gy
sI[ AwE mYN ie`k g`l pùCxI hY ienHW qoN, aus vyly b`cy
hoey ny, vDIAw sohxy vsqr pihny hoey ny[ dyKx qoN
sI, A`j v`fy ny mYN ie`k bwq pu`CxI hY ik ieh iknHW
pqw lgdw hY ik koeI v`fy ivdvwn purS Awey ny lyikn
v`l hoxgy[ aus vyly do miTAweI dy brqn mMgwey gey,
audwsI qoN ieh pqw lgdw hY ienHW ijMnW Swied hI
ku`jy mMgwey gey[ dohW dy mUMh Fk id`qy qy mhwrwj jI
sMswr 'qy koeI duKI hovy qy gurU qyg bhwdr swihb
dy A`gy iljw ky r`K idqy[ mhwrwj kihMdy, do ikauN lY
mhwrwj, Awp ny swrI Arz dwsqwn suxI aunHW dI qy
ky Awey EN, iqMn lY ky AwE[ ie`k hor mMgw ilAw, hux
Awp gMBIr hoey bYTy ny[ aus vyly Acwnk KylHdy-KylHdy
socdy ny ik qIjw kIhdw mMgw ilAw?
Aw ky cùp nUM qoVn vwsqy gurU mhwrwj ny Aw ky ipCly
aus vyly Awp bYTy ny, koeI svwl nhIN ho irhw, pwsy dI ho ky gurU qyg bhwdr swihb dy gl iv`c dovNy
mhwrwj pIr v`l dyKdy ny, muskrwey[ aus vyly ie`k bwhW pw leIAW, jdoN swvDwn hoey dyiKAw, mwmUlI pùqr
hor pIr Aw igAw ijsdw nwauN AwrPdIn sI lKnOr nhIN sI[ gurU qyg bhwdr swihb mhwrwj ny, jdoN
dw, bVw hI krwmwqI qy AMqrjwmI PkIr sI, phuMicAw dsvy N pwqSwh mhwrwj ny jnm ilAw au s vy l y
hoieAw sI r`b q`k[ gurU gRMQ swihb dIAW kQwvW nUM Awqmdws v`fw sMq gurU mhwrwj kol Awswm iv`c sIgw,
pRgt krn vwly swDsMgq jI! iDAwn r`Ko muslmwn Awh DobVI Gwt kol sIgw[ auQy jdoN KuSIAW mnweIAW
pIr ny ijnHW ny s`c boilAw[ ihMdU dw izkr nhIN geIAW auh kihx l`gy, mhwrwj! A`j qusIN AYnI KuSI
AwieAw, jW qW aunWH nUM pqw hI nhIN l`igAw, jW phuc
M mnw rhy EN rwjy KuSI mnw rhy hn, kwrn kI hY? auh
nhIN sI AYfI v`fI[ aunHW dI phuMc v`fI sI, ieh g`l kihx l`gy sMq jI! A`j swfy gRih iv`c gurU Avqwr
mMnxI pYxI hY[ AYvyN nhIN AsIN kih dyeIey ik sUPI pRgt hoey ny, Dur qoN invwjy hoey aunWH nUM koeI qp krn
pIr sI[ bwbw PrId gurU gRMQ swihb 'c nw AwauNdy jy dI loV nhIN pYxI, swDn krn dI loV nhIN pYxI, Dur
au~cy nw huMdy[ qoN hI pUry Awey ny qy jy mYN AYs qrHW kih dyvW ik
so auh jdoN pwlkI 'coN auqirAw, auqr ky isjdw Akwl purK Awp hI manifest ho ky swkwr rUp Dwr
kIqw, auh kihMdw, vlI A`lwh! subHwn A`lwh! subHwn ky mnu`K dy jwmy 'c Awey ny ieh vI g`l TIk hY[ aus
A`lwh! kihx l`g igAw qy murIdW ny p`uiCAw ik pIr vyly auhny bynqI kIqI ik Pyr pwqSwh mYnMU drSn krn
jI! qusIN qW sB qoN v`fy EN? quhwfy smwn Bwrq vrS dI AwigAw idE[ kihMdy drSn qYnUM hoxgy A`j qoN 43
iv`c pIr nhIN hY? qusIN ieh kI kMm kirAw hY, ies swl bwAd, auh d`Kx nUM jWdy hoxgy qy auQy drSn
b`cy nUM slwm krI hY qy nwl qusIN subHwn A`lwh! subHwn kryNgw, burhwnpur dy AMdr nwly syvw kryNgw[ 43 swl
A`lwh kih rhy EN? kihx l`gy, mYN hYrwn hW A`lwh bwAd drSn hoey ausnUM[ so gurU mhwrwj qW sB kuC
dI kudrq qoN[ jdoN mYN mr`kbH y 'c jWdw hW, smwDI iv`c; jwxdy sI[ so aus vyly Awp ny ikhw ipqw jI! AYnI
qy auQy A`lwh dy dr 'qy phuMcdw hW qW auQy mYN kI gMBIr AvsQw ikauN hY, ieh lok kOx ny[ kihx l`gy,
dyKdw hW ik auQy byAMq pIr pYgMbr, AaulIey KVHy ny, goibMd rwey ieh bhuq duKI ny, zbrdsqI ienHW dw
A`lwh dy dr dy bwhr KVHy ny[ Drm bdilAw jw irhw hY[ ieh ivdvwn purS ny qy
ieh Awpxy Drm dI rwKI vwsqy Awey ny, kihMdw ienHW
ijqu dr l`K mhuMmdw, l`K bRhmy ibSn mhyS[
'c koeI nhIN hY ijhVw Awpxy Drm dI rwKI kr lvy?
sB ny auQ,y lyikn koeI Kudw dy kol nhIN phucM dw[ Bwrq vrS iv`c koeI bMdw nhIN ijhVw ienHW dy Drm
mYN hYrwn hW ijMnIAW ArzIAW ijMnIAW bynqIAW krdy dI rwKI kr dyvy, sYNkVy rwjy ny v`fy-v`fy[ v`fy-v`fy
ny, swrIAW ArzIAW ies b`cy dy h`Q iv`c huMdIAW ny stytW dy mwlk ny qy v`fy-v`fy ienHW dy swDU ny[ koeI
ieh A`lwh qwlwh dy kol AMdr jWdw hY - nhIN kr skdw?

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


16
kihMdy nhIN, sB pwisEN hwr ky Awey ny[ Drmswlw dIAW rotIAW iqMn kMm kryin[
Pyr kihMdy, ienHW dy AYny dyvqy ny, mMdrW dy iv`c h`f gwln m`q mwrn Bjn krn n dyin[
t`lH v`jdy ny, v`fy-v`fy mMdr bxwey hoey ny qy aunHW nUM auh pUrI qrHW msMdW dy auqy Asr Cw igAw[
Bog lvwauNdy ny, kihMdy ny ik swfy dyvqy pRq`K ny[ aunHW mwieAw PYl geI aunHW dy auqy, aunHW dy mn 'c ieh
dyviqAW dI AwrwDnw krky AwpxI rwKI nhIN krw inhcw ho igAw ik gurU bnwauxw qW swfy h`Q hY[ AsIN
skdy, Drm nhIN bcw skdy? kihMdy, nhIN, iksy dyvqy ielwky dy msMd hW swrI sMgq swfy h`Q iv`c huMdI hY
ny rwKI nhIN krI sgoN dyv mMdr qoV-qoV ky pYrW dy qy ijhnUM jIA kry gurU bxw lvWgy[ gurUAW 'c koeI
iv`c lw id`qy gey ny, nIhW iv`c icx id`qy gey gey, Kws g`l hud M I hY? jy gurA
U W 'c SkqI hud
M I qW AOrg
M zyb
mUrqIAW icx id`qIAW geIAW, iksy dyvqy ny ts qoN dI qlvwr aunHW dw sIs ikvyN k`t idMdI[ AYho ijhIAW
ms nhIN krI[ qrkW Aw geIAW sn[ gurU dsvyN pwqSwh kihMdy sI-
kihx l`gy, ipqw jI! Pyr qusIN kI soc rhy EN? nwtk cytk kIey kukwjw[
pRB logn kh Awvq lwjw[
kihMdy, pu`qr! AYs vyly koeI pUrn sMq hovy, auh auh smr`Q sI, ie`k bcn krky hI sB kùC kr
AwpxI kurbwnI dyvy qW ieh Drm Tihr skdw hY nhIN idMdy lyikn auh nwtk cytk siqpurS idKwieAw nhIN
ieh Drm dw phwV AYny zor nwl ruiVAw Aw irhw hY krdy[ inhcw nhIN sI Aw irhw aunHW nUM gurU mhwrwj
ik ie`k idn ihMd swrw ijhVw hY ieh Drm qoN hIx 'qy, ikMny kOqk mhwrwj ny idKwey qy A`j dIvwn l`igAw
ho jweygw[ koeI nhIN rhygw[ so AsIN ies cIz dI hoieAw hY auhdy iv`c gurU mhwrwj jI bhuq iksm dy
ivcwr kr rhy hW[ kihMdy ipqw jI! BweI gurdws jI bcn kr rhy[ kuC QoVHy-QoVHy hwsy dy vI bcn c`lx
ny iliKAw hY ik 'koie n QMmY swD ibn swD n idsY l`g gey, hlkw-hlkw aupdyS dyx dy vwsqy[ siqpurS
jg ivc koAw' kihMdy swDW dI AxhoNd ho geI sI, jdoN hsdy ny aupdyS idMdy ny[
gurU nwnk ny swD bxwey ieQy Aw ky, sMq bxwey qy qusIN Coty mhwrwj jI (sMq ikSn isMG jI mhwrwj
gurU nwnk Awp hoN, quhwfy nwloN v`fw koeI hor ho nhIN rwVw swihb vwly) nwly h`sI jWdy sI, nwly bVI fUMGI
skdw qy qusIN jwE jw ky Awpxw blIdwn idE[ AYny qoN fUMGI g`l h`s ky kih dyxI[ so AYsw mwhOl dyK ky
jdoN bcn suxy, gurU mhwrwj ny Awp nUM CwqI nwl lw auQy ie`k mdwrI Aw igAw ir`C vwlw, bVw v`fw ir`C
igAw, Gu`t ky ipAwr kirAw, kihx l`gy TIk hY qy sI aus dy kol qy Aw ky qmwSw idKwaux l`g igAw[
qusIN Ajy b`cy EN? kihx l`gy, ipqw jI! jdoN mYN mW qmwSw idKwauNdw hY aus vyly igAwrHW swl dI aumr sI
dy pyt 'c auQy vI myrI rwKI huMdI sI, jdoN mYN bwhr Awp dI[ 1734 sMmq sI aus vyly qy auh kuSqIAW
AwieAw qW myry dMd nhIN sI Awey qW du`D aus vyly idKw irhw hY[ kdy Q`ly Aw jWdw hY mdwrI, kdy ir`C
pRmySr ny pYdw kirAw qy hux jdoN mYN nON swl dw ho Aw jWdw hY, bVI dyr krdy dovyN grmI-grmI ho gey[
igAw, hux qW auh Awp hI myry nwl hY hux qusIN auh vI pUrw qwx lw irhw sI, auh vI qkVw sI pUrw
kwhdw iPkr krdy EN? so ipqw nUM ShIdI vwsqy h`s qwx lw irhw sI qy swry dyK-dyK ky h`s rhy ny auhnUM[
ky Byj id`qw[ ShIdI ho jWdI hY, aus qoN bwAd gurU AYny nUM ijhVw cOr brdwr sI BweI kIrqIAw! auh vI
mhwrwj g`dI 'qy bYTdy ny, aumr CotI hY, msMdW dI pUjw h`sdw hY[ mhwrwj ny aupr nUM aus v`l dyiKAw, kihMdy
Kw-Kw ky m`q mwrI geI sI[ jy qW pUjw Kwx vwlw BweI kIrqIAw! qUM nw h`s bwkIAW nUM h`s lYx dy[
purS Bjn kry, bMdgI kry, syvw kry qW, qW bicAw kihMdw, mhwrwj! mYN ikauN nw h`sW? ieh vI mYnUM smJw
krdw hY, nhIN qW kihMdy - idE koeI Byq dI g`l hY?
ijau Drmswlw dI Jwku hY ivhu KMfU pwjY[ kihMdy hW[
ijvyN ivhu dy kYpsUl KWdw hY AYs qrHW KWdw hY[ kihx l`gy, qyrw bwpU hY ieh?
auh hux Kwx l`g gey sI[ sMgqW ny gurU vwsqy dyxw, kihMdw, myrw ipqw qW s`cy pwqSwh! gurU nOvyN
rwh vwsqy Awpxy r`K lYxw[ AwpxI AYS-ieSrq vD pwqSwh dw cOr brdwr sI, syvw krdw sI qy jy myrw
geI[ v` f y - v` f y ry S mI k` p Vy , kImqI gihxy , hIry ipqw cOr brdwr ho ky ir`C bxdw hY qW mYN Pyr quhwfI
jvwhrwq pihnxy SurU kr id`q,y klgIAW lwauxIAW SurU syvw krky bWdr bx jwauNgw[ Pyr gurA U W dI syvw krn
kr idqIAW, ivSy ivkwrW 'c pY gey, vySvwvW r`KxIAW dw kI Pl hoieAw? mhwrwj kihMdy, BweI kIrqIAW!
SurU kr idqIAW[ pUrn qOr dy auqy inhcw fol igAw gurU nwnk swihb ny qW swrw kuC KolH ky d`isAw hoieAw
qy ijhVw Drmswlw dIAW rotIAW kirAw krdIAW ny- hY ik jy syvw, syvw dy qOr 'qy kIqI jwvy qW ie`Qy vI

'Awqm mwrg' 17 jnvrI, 2012


mwx imldw hY qy drgwh iv`c vI mwx imldw hY[ cwkru lgY cwkrI nwly gwrbu vwdu ]
AYs qrHW Purmwn hY - glw kry GxyrIAw Ksm n pwey swdu ]
Dwrnw - nwm jpIey qW dUr hud M y duKVy, Awpu gvwie syvw kry qw ikCu pwey mwnu ]
syvw krky mwx pweIdY[ nwnk ijs no lgw iqsu imlY lgw so prvwnu ]
gurU nwnk ieh kihMdy ny - AMg - 474
ivic dunIAw syv kmweIAY ] mhwrwj kihMdy g`lW vwlI dunIAW byAq M hY[ lyikn
qw drgh bYsxu pweIAY ] s`cy idl dw cwkr hoxw bhuq muSkl hY[ syvwdwr hoxw
khu nwnk bwh lufweIAY ] AMg - 26 bhuq muSkl hY[ kihMdy auh huMdw hY ijhVw Awpxw
'nwnk syvku soeI AwKIAY jo isru Dry auqwir ] AMg
ieh TIk hY syvw krn vwly nUM ie`Qy vI mwx -
- 1247' ijhVw isr dI vI prvwh nw kry, auhdw
gur kI syvw pwey mwnu ] AMg - 864 huMdw hY[
lyikn syvw-syvw krn iv`c Prk hY, jy qW b`Dw
ie`Qy rqvwVw swihb myry kol AwieAw b`cw, kihMdw
c`tI krdw hY jW ies krky krdw hY ik bwbw jI
jI vwihgurU mMqR dI rOl 'qy bYTx nUM koeI bIbI iqAwr
nrwz nw ho jwx, dyKdy ny syvw krW, auh qW syvw
nhIN ho rhI, koeI BweI nhIN iqAwr ho irhw[ ieh
hor cIz hY[ ie`k Awpy hI jWdw hY, Awpxy Awp hI
qW bImwr ho jwxgy swry, ieh qW AsIN kirAw hI qW
syvw krn[ beI mYN hux syvw kI krW[
hY, beI gurduAwry dy pRSwdy C`k Bjn vI brwbr dw
hux ie`Qy bIbIAW AwauNdIAW ny, beI BweI bImwrI huMdw rhy[ beI ienHW nUM ieh g`l smJ iv`c hI nhIN
h`t jwaUgI syvw kro[ gurU pRsMn ho jweygw[ keI vwrI peI[ vwihgurU-vwihgurU krn qoN hI tldy ny[ mYN ikhw
mYN dyKdw hW, mYnUM pqw lg jWdw hY ik ieh idloN jwh, ijhVI bIbI nUM khyNgw, jy auhny nWh krI, myry
syvw nhIN krdI b`s rwzI hox vwsqy hI krdI hY[ kol ilAweIN PtwPt, Pyr auhny jw ky ikhw, Pyr auh
mYnUM pqw lg jWdw hY swDsMgq jI, myry qoN pu`C lYx AwieAw nhIN[ mYN hYrwn sI ies g`l dy auqy[ ieh mYN
mYN Awpy hI d`s idMdw hW[ syvw hor cIz hud M I hY, n`T- qW krdw hW ie`Qy vwilAW nwl g`l ikauNik ieh syvwdwr
n`T ky pYNdw hY bMdw[ ie`Qy krdy ny b`cy syvw[ bVw khwauNdy ny, Gr-bwr C`fy, Pyr shI syvw vwlw hoxw
ic`q KuS huMdw hY aunHW nUM dyK ky[ keI AYsy vI huMdy cwhIdw hY[ jy qW AYfw SOk hovy Pyr qW TIk hY, nhIN
ny auh mUMh mulwhzw r`Kx vwsqy syvw krdy ny, beI qW Awpxy Gr jw ky ivAwh vgYrw krwE, ij`Qy dunIAW
bwbw jI KVHw hY iehny kihxw hY ik ieh AwieAw roNdI kurlwauNdI hY auQy Awp iPrI jwE ivcy, guzwrw
hI nhIN hY[ AwQxy jdoN mYN qurn l`gWgw jd ku drSn sB dw ho hI jwxw hY[ jy gurU dy dr 'qy Awauxw hY
huMdy ny, nhIN qW huMdy hI nhIN ieDr auDr GuMmI jWdy qW gurU dw drbwr kuC hor qrHW dw hY[ auh qW kihMdw
ny[ auh nhIN syvw - hY ik -
ivic haumY syvw Qwie n pwey ] pihlw mrxu kbUil jIvx kI Cif Aws ]
jnim mrY iPir AwvY jwey ] AMg - 1071 hohu sBnw kI ryxukw qau Awau hmwrY pwis ]
siqgurU dI syvw qW sPl hY[ kihMdy auhdI sPl AMg - 1102
hY - ryxkw bx ky Aw[ so mhwrwj kihMdy syvw syvw
siqgur kI syvw sPl hY jy ko kry icqu lwie ] 'c BweI kIrqIAW Prk hY qyrw ipqw syvw qW krdw
AMg - 552 sI, cOr brdwr sI, hr vkq gurU dy kol rihMdw sI[
ijhVw ic`q lw ky krdw hY qy inmwxw ho ky pr auhdy mn ivc AiBmwn bVw sI beI mYN gurU dw
krdw hY, Sukr 'c rihMdw hY ik hy s`cy pwqSwh! qUM cOrI hW[
mYnUM syvw krn dw bl bKS id`qw hY mnu`K jwmy 'c, kihMdw, mhwrwj! g`l kI hoeI Awp KolH ky d`so?
bx ky nhIN krdw[ ijhVw bx ky krdw hY, mhwrwj
mhwrwj ny ik gurU qyg bhwdr swihb jI dy
kihMdy auh qW nhIN syvk hYgw[ bwkI auh qW bwqW
dIvwn dw Bog ipAw qy mhwrwj Ajy bYTy ny qy qyrw
cIqW ny, bwqWcIqW nUM qW mhwrwj AYs qrHW PurmwauNdy
ipqw pRSwd vMfx l`g igAw[ pRSwd vMfdy-vMfdy auQy
ny -
ie`k ikswn dsvMD leIN AwauNdw sI[ auhny A`gy jwxw
Dwrnw - g`lW vwly hYn Gnyry cwkr koeI-koeI hY[ sI, auhny g`fw rok ilAw, mn iv`c hoieAw ik Bog

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


18
l`igAw hoieAw hY gurU dw, jdoN Bog l`g igAw SIq phuMicAw, Pyr jwxw qW scKMf nUM sI[ lyikn iP`kw
pRSwd ijhVw gurU dw Kw leygw, auhdy qn mn sB kihx dy nwl D`ikAw igAw drgwh 'coN[
inrml ho jwxy ny[ gurU dw SIq pRSwd ikqy imldw hY?
beI hovy nw qW mYN BwgW vwlw bxW qy mYN pRSwd lY drgwh 'coN sùt idMdy ny, iP`ky dw QW nhIN drgwh
AwvW[ hY[ kihx l`gy, iP`kw boilAw ir`C ijhw aupr nUM cVHdw
AwauNdw hY, bYT nhIN huMdw qyry qoN[ g`fw kihMdy kwPI
SIq pRSwd huMdw hY ieh[ kihMdy vI hW Ardws dUr cilAw igAw[
dy AMdr qy nwl ieh Ardws krdy ny ik bMdgI krn
is`K pqw hY kOx sI auh? AByd AvsQw dw
dw vl Aw jwvy, SIq pRSwd Ck ky, nwm jpx dw,
is`K sI, ijhVw AByd AvsQw dw is`K huMdw hY auhdI
syvw krn dw[ bVw kuC Ardws krn vwly kihMdy ny[
AvsQw bhuq au~cI huMdI hY -
kihMdy auh ies AwSy nwl AwieAw[ ieDrly pwsy Dwrnw - myrw hI rUp hY, myry hI bx gey ijhVy[
qyry ipqw dy swmHxy Aw igAw, g`fy dI DUV nwl l`Qp`Q
ijn@w n ivsrY nwmu sy iknyihAw ]
hoieAw, dwhVHy 'qy DUV hI DUV peI hoeI hY, ichrw DUV
Bydu n jwxhu mUil sWeI jyihAw ] AMg - 397
nwl l`Qp`Q hoieAw, l`qW 'qy DUV, k`piVAW 'qy DUV, h`Q
ausny CyqI dy ky k`pVy nwl pUMJ ley[ jdoN qyry ipqw Awqm rs ijh jwnhI, so hY ^wls dyv]
kol AwieAw qW auh kihx l`igAw ik prHy ho ky bYT, pRB mih mo mih qs mih rMck nwhn Byv]
iP`kw boilAw[ g`fw auhdw qur ipAw, auhny dyK ilAw (srb loh gRMQ 'coN)
ik g`fw quirAw jWdw hY[ kihMdy kIrqIAW, auh ijhVw is`K sI auh qW gurU
dw rUp hoieAw hoieAw sI, AByd AvsQw dw is`K sI,
dUsrI vwrI auhny ikhw ik Swied mYnUM hux pRSwd
hr vkq gurU 'c rihMdw sI, qyry ipau ny suxIAW hoeIAW
dy dyvy, ikhw ikqy g`fw pws nw mwr jwey, bld qur
sI swKIAW ik BweI l`KU! ny kih id`qw sI ik Awvy
pey[ kihMdy, pRymIAW! auh jdoN qyry ipqw dy swmHxy dUjI
k`cy Awvy k`cy[ lyikn AMdroN nhIN mMndw ik is`K gurU
vwrI AwieAw aus vyly qyrw ipqw kihx l`igAw ik qYnMU
dw rUp huMdw hY[ so AYnw iP`kw boilAw[ auh is`K ny
ikhw sI auQy bYT, kihMdw ir`C ijhw, t`p ky Pyr swmHxy
bcn suxy, nyqrW 'c jl Aw igAw auhdy ik gurU dI
Aw igAw[ mhwrwj kihx l`gy ik iP`kw boilAw, kurihq
hzUrI 'c, gurU dw pRSwd lYxw vI mYnUM pRvwn nhIN
kr id`qI iP`kw bolx nwl[ rihqW kyvl iehI nhIN
hoieAw, ie`k ikxkw igirAw ipAw sI auh cùk ky mùK
ik ikrpwn pihn lE[ kCihrw pihn lE, ieh qW
'coN pw ilAw, kihMdy is`Kw! ir`C qW qUhM I bxnw hY[ AYnI
srIr dIAW rihqW ny, AMdrlIAW rihqW ijhVIAW
g`l kih id`qI[ iehdy bwry mhwrwj ny ies qrHW
Krwb krdIAW ny -
Purmwn kirAw hY -
inMdw BlI iksY kI nwhI mnmuK mugD krMin ]
muh kwly iqn inMdkw nrky Goir pvMin ] Dwrnw - su`K kdy nw pwauNdy jI,
AMg - 755 mugD nr sMqW nwl KhMdy[
ikvyN is`K khw laU Awpxy Awp nU,M inMidAw krn qyrw ipau KihAw auhdy nwl, AByd AvsQw dw,
vwlw[ auh qW mnmuK qy mUrK hY, mugD hY, cuglI krn bRhmigAwnI AvsQw dw guris`K luikAw hoieAw sI,
vwlw is`K ikvyN bx igAw? byeImwnI, T`gI krn vwlw CuipAw hoieAw[ qyry ipqw ny Byd nw jwixAw[ so
is`K ikvyN bx igAw? jdoN rihqW dI aulMGxw krygw ipAwirAw! auhdy mu`K 'coN inkl igAw[ sMq kuC vI
Pyr szw pwvygw qy rihq ies qrHW kihMdI hY - boldw hY, ijhVw kuC boldw hY auhdy bwry mhwrwj ies
qrHW Purmwn krdy ny -
Dwrnw - iP`kw bol nw zubwn iv`coN bolIAY,
drgwh iv`c D`ky KwvyNgw[ Dwrnw - sy bcn hovMdy, Bgq muKy 'qy boldy[
nwnk iPkY boilAY qnu mnu iPkw hoie ] nwnk vIcwrih sMq jn cwir vyd khMdy ]
iPko iPkw sdIAY iPky iPkI soie ] Bgq muKY qy boldy sy vcn hovMdy ]
iPkw drgh stIAY muih Qukw iPky pwie ] AMg - 306
iPkw mUrKu AwKIAY pwxw lhY sjwie ] AMg - 473 munIAW dI jnW dI qy irSIAW dI, cwry vydW dI
kihMdy, kurihq kr id`qI auhny[ Awpxw qn mn bwq quhwnUM dsdy hW -
iP`kw hoieAw ir`C kih ky[ Pyr auhny jdoN drgwh 'c pRgt phwrw jwpdw siB lok suxMdy ]

'Awqm mwrg' 19 jnvrI, 2012


suKu n pwiein mugD nr sMq nwil KhMdy ] mMgW, AVW QoVHw ijhw[ so aus vyly kihMdw mYN nhIN
AMg - 306 vycxw mhwrwj[ mhwrwj kihMdy, dyK swirAW dy swmHxy
so bcn ho igAw BweI kIrqIAw! bcn ho igAw qUM zubwn krI hY qy hux ikvyN mukrdw hYN? kihMdy, jwE
qy hux bcn hoieAw hoieAw, mYN gurU qyg bhwdr s`cy isMG!o iehdw ijhVw Dn hY auhnUM vI lyKy 'c lwE[ ieh
pwqSwh dw cOr brdwrIAW hW, iehny kI g`l kih swfy is`K nUM PVI iPrdw hY[ lY ilAw, do sO rupey dw
id`qI[ ieh nhIN hY ik aus qoN mwPI mMgdw, iKmw pRSwd ilAwE bxw ky[ pRSwd ilAWdw qy mhwrwj jI
mMgdw, nw Awpxy AiBmwn 'c irhw ik Awpy gurU mhwrwj ny Ardws Awp krI, gurU nwnk dy drbwr 'qy[ sIgy
mYN ijnHW dI syvw krdw hW ieh drgwh 'c shwieqw qW Awp hI sB kuC pr swnUM isKwauNdy sI ik AYs
krngy[ dUjy pwsy gurU mhwrwj ies qrHW vI kihMdy qrHW krIdw huMdw hY[ pRSwd pwieAw, dVMm dy ky ir`C
ny- mr igAw[ SIq pRSwd id`qw ausy vyly ie`k dm ir`C
Dwrnw - BwvyN cMdrmw nwS ho jwvy, dI jUnI Cu`t geI qy kI dyKdy ny swmHxy BweI kIrqIey
sMqW dw bol nw tly[ dw ipau KVHw hY[ nmSkwrW krdw hY, pwqSwh! Bu`l ho
inis bwsur niKAqR ibnwsI riv ssIAr bynwDw ] geI sI, Pyr vI qusIN ibrd bwxy dI lwj r`K leI[
igir bsuDw jl pvn jwiego Bgq vCl EN qusIN mYnUM Pyr r`K ilAw[
ieik swD bcn AtlwDw ] AMg - 1204 so ies qrHW dy nwl gurU mhwrwj s`cy pwqSwh
swD dy muK qoN bcn ho igAw[ hux iehnUM twlx dy Anyk kOqk ny, jy do cwr mhIny, Cy mhIny vI ivcwr
nUM koeI smr`Q nhIN[ kihMdw, mhwrwj! gurU qyg bhwdr krI jweIey, qW vI Kqm hox 'c nhIN AwauNdy[ so A`j
swihb qW sIgy? kihMdy, pRymIAW! gurU qyg bhwdr ieh Awp aunHW dw pRkwS auqsv mnw rhy EN qy aunHW ny jo
kihMdy ny ik auh myrw hI rUp sI, mYN hI auhdI zubwn bic`qr cIz ilAWdI hY, auh hY AMimRq[ AMimRq hryk
'qy boilAw sI[ gurU hI boldw huMdw hY sMqW dI zubwn dy AMdr hY -
'qy - nau iniD AMimRqu pRB kw nwmu ]
Dwrnw - pRB jI dw vwsw hY, dyhI mih ies kw ibsRwmu ]
sMqW dI rsnw auqy[ suMn smwiD Anhq qh nwd ]
pRB jI bsih swD kI rsnw ] khnu n jweI Acrj ibsmwd ] AMg - 293
nwnk jn kw dwsin dsnw ] AMg - 263 lyikn ieh pRwpq nhIN huMdw, ijMnI dyr q`k pMj
BweI kIrqIAw! auh Awp nhIN sI boilAw, gurU ipAwirAW qoN bwhroN AMimRq dI dwq lY ky nwm dI
qyg bhwdr swihb auhdI zubwn 'qy boly sI[ so bol kmweI nw kry[ bwhroN nwm lE pMj ipAwirAw qoN
ikvyN tl jwvy, syvw kIqI TIk hY krI, aus syvw dw ikauNik gurU gRMQ swihb dI jo tr`stI hY, auh pMj
hI Pl hY ik ieh Pyr swfy swmHxy Aw igAw[ crn ipAwry ny[ aunHW ny nwm dyxw hY pMjW ny iek`Ty ho ky[
PV ley, AwkV C`f id`qI[ gumwn inkl igAw AMdroN auh nwm lE Pyr sMqW dI sMgq krky syvw krky, bwxI
ik mYN gurU dsvyN pwqSwh dw cOr brdwrI hW[ dI ivcwr krky, bwxI pVH ky, ijauN-ijauN AsIN rUhwnI
ieh mwx hI mwVI cIz huMdI hY ijhnUM ho jwvy kdm A`gy pùtdy jwvWgy, iqauN-iqauN swnUM Avsr imldw
auh fu`b jWdw hY[ iksy nUM ho jwey, sMqW dy bhuqy jweygw ik AsIN AMimRq dy kuMf q`k phuMc skIey[ so
syvwdwr ies krky down (bhuq hI hyTW) cly jWdy AMimRq dw kuMf hY -
ny AiBmwn Aw jWdw hY aunHW dy mnW 'c[ kuC lY nhIN AMimRqu hir hir nwmu hY myrI ijMduVIey
skdy Pyr ieh inmrqw dw Gr hY[ Juky p`lVy BwrI AMimRqu gurmiq pwey rwm ]
huMdy ny, au~cy plVy iP`ky pY jWdy ny[ haumY mwieAw ibKu hY myrI ijMduVIey
hir AMimRiq ibKu lih jwey rwm ] AMg - 538
so kihx l`igAw ik mhwrwj! ikRpw kro Awp ijvyN
so ies AMimRq vwsqy qwkId krI hY -
ikvyN hovy r`Ko iehdI g`l[ mhwrwj ny ir`C vwly nUM ikhw
ik ikMny pYsy lYxy ny? kihMdw do sO ruipAw[ mhwrwj Dwrnw - pIvhu pwhul KMfyDwr hovy jnm suhylw[
kihMdy idE do sO ruipAw[ auhny ikhw ik mYN qW AYvyN hir scy qKq rcwieAw siq sMgiq mylw[
hI do sO kih id`qw, pMj sO s`q sO kihxw cwhIdw sI nwnk inrBau inrMkwr ivic isDW Kylw[
mYnUM[ ieh do sO ruipAw qW mYnUM dy dyxgy, mYN izAwdw gur ismir mnweI kwlkw KMfy kI vylw[
pIvhu pwhul KMfDwr huie jnm suhylw[
gur sMgiq kInI Kwlsw mnmuKI duhylw[
'Awqm mwrg'
vwh vwh goibMd isMG Awpy guru cylw[ jnvrI, 2012
20 BweI gurdws jI, vwr 41/1
ijnHW ny lMGxw hY kljug dy ivcoN, pMj ipAwirAW
qoN nwm AMimRq dI dwq pRwpq kro, syvw kro, ismrn
ikv kUVY qutY pwil?
sMq virAwm isMG jI
bwnI iv. gu. rU. imSn[

Swn..............................................................[ BuiKAw BuK n auqrI jy bMnw purIAw Bwr] AMg - 1


siqnwmu sRI vwihgurU, ijMnW jIA krdw hY, Bog pRwpq kr lau -
DMn sRI gurU nwnk dyv jIE mhwrwj! jy lK iesqrIAW Bog krih nvKMf rwju kmwih]
fMfauiq bMdn Aink bwr srb klw smrQ] AMg - 26
AMg - 256
l`KW iesqrIAW qy nON KMfW dw rwj - ieh vI
iPrq iPrq pRB AwieAw
mn dI Bu`K nhIN dUr kr skdy[ pYsy dy AMbwr l`gy
pirAw qau srnwie]
hox, bYNk bYlYNs hox, KrbW-KrbW ruipAw bYNkW ivc
nwnk kI pRB bynqI ApnI BgqI lwie] AMg - 289
hovy - ieh vI mn dI Bu`K dUr nhIN krdw ikauNik
Dwrnw - vwihgurU, jgq jlMdw rK lY - 2, 2.
mn Bu`Kw hY[ iehdIAW Bu`KW dw koeI Sumwr nhIN hY[
jgqu jlµdw riK lY AwpxI ikrpw Dwir ]
iehnUM pqw nhIN hY ik auh ikhVI cIz hY ijhdy nwl
ijqu duAwrY aubrY iqqY lYhu aubwir ]
myrI B`uK dUr ho jwey[ ieh iek AYsI glqI krdw
siqguir suKu vyKwilAw scw sbdu bIcwir ]
hY ik A`g jl rhI hY, A`g dy ivc l`kVW pweI jWdw
nwnk Avru n suJeI hir ibnu bKsxhwru ]
hY, pweI jWdw hY qy BWbV aucw hoeI jWdw hY[ so ienHW
AMg - 853
cIzW, pdwrQW dy nwl iehdI BùK nhIN lihMdI[ iehdI
Dwrnw - nwm Kzwnw BgqI pwieAw,
Bu`K jy lih skdI hY qW mhwrwj kihMdy, iehdy AMdr
mn qn iqRpq AGwey - 2, 2.
hI iek cIz hY; jy auhdw iesnUM igAwn ho jwvy qW
swD sMgiq jI, g`j ky bolxw, siqnwmu sRI iehdIAW swrIAW Bu`KW auqr jWdIAW ny[ vYsy pRwpqIAW
vwihgurU[ kwrobwr sMkocdy hoey Awp gurU drbwr ivc dy nwl -
phucM y ho[ ijMny kdm koeI cl ky AwauNdw hY; AYsw q`q-
iqRsnw ibrly hI kI buJI hy]
byqy mhWpurSW dw mq hY ik ausnUM Eny X`gW dw Pl
koit jory lwK kRory mnu n hory]
pRwpq ho jWdw hY[ sB qoN suKwlI BgqI hY kiljug dy prY prY hI kau luJI hy] AMg - 213
AMdr - hrI dw js krnw qy siqsMgq krnI hY[ do
cIzW qoN bgYr AwdmI nUM rsqw nhIN imilAw krdw - l`KW joV ley[ jy l`K kRoV joV ley ijhnUM 100
Krb kihMdy ny, mn Pyr AgwhW jWdw hY lyikn iqRSnw
hir kIriq swDsMgiq hY
qW buJdI nhIN[ iqRSnw iek cIz dI nhIN hY; jd q`k
isir krmn kY krmw ]
iehdy suAws ny, EnI dyr q`k Anyk pdwrQW dI,
khu nwnk iqsu BieE prwpiq
vwSnw dI iqRSnw buiJAw nhIN krdI[ iqRSnw iek v`fI
ijsu purb ilKy kw lhnw] AMg - 642
cIz hY ijhVI pRmySr dy rsqy ivc, Bjn krn dy
gurU mhwrwj dI bKiSS hY ik ies jldy bldy rsqy ivc rukwvt hY[ ieh mn nUM jwldI hY[ AYN smJ
kiljug dy AMdr jdoN eIrKw dIAW, iqRSnW dIAW, lE ik tI.bI. dI ibmwrI l`gI hoeI hY - mn nUM; nw
vwSnwvW dIAW juAwlw BVkIAW peIAW ny qy AwdmI ieh buJy qy nw bMdw rwzI hovy[
iek dUjy nUM roNd ky, auqoN dI lMG ky Awpxy ihq pUry
gurU nwnk pwqSwh - Awp iek sQwn qy bYTy
krnw cwhMudw hY aus vyly AYsI dOV dy ivc, jy koeI
ny ik Acwnk mrdwny dI ingHw peI qy kihMdw,
mn nUM TMFk pwaux vwlI cIz hY, qW auh siqsMg hY[
''mhwrwj! smuMdr auCwly mwr irhw hY, bhuq aucIAW
swDsMgq jI, hor nhIN ikqy vI sMswr ivc suK imilAw
lihrW Aw rhIAw ny[ eyQy hI nhIN mhwrwj[ A`g l`gI
krdw[ mn qy qn dIAW byAMq Bu`KW ny[ ienHW Bu`KW dI
hoeI hY - smuMdr nUM; hux DrqI nUM A`g l`g geI, rVy
koeI igxqI nhIN hY[ jd qoN AwdmI pYdw huMdw hY qy
mYdwn nUM A`g lg geI[ mhwrwj! AwpW hux ies A`g
jdoN sMswr qoN jWdw hY, aus qoN vI bwAd ijQy jw ky
qoN bc nhIN skdy['' mhwrwj kihMdy, ''mrdwinAW, fr
jIv-Awqmw vsdI hY, AwdmI dy gloN BùK nhIN lihMdI;
nw[ frdw auh huMdw hY ijhdy ivSvwS qoN inrMkwr
koeI qrIkw nhIN hY, nw ieh pdwrQW dy nwl lihMdI
B`iu lAw hud
M w hY[ dUsrw auh nhIN frdw ijhnUM ieh pqw
hY -

'Awqm mwrg' 21 jnvrI, 2012


hY ik - bgYr iksy dw kuC ibgwV skx ikauNik swirAW dy auqy
guru myrY sMig sdw hY nwly] AMg - 394 pRBU dw hukm c`l irhw hY[ ies qrHW Purmwn krdy ny-
auh myry nwl rihMdw hY qy auhdy hukm ivc sB Dwrnw - paux pwxI dyvqy swry,
kuC ho irhw hY['' kihMdy, auh nhIN firAw krdw, c`ldy ny BY ivc jI - 2, 2.
inrMkwr dw cwkr nhIN firAw krdw ikauNik auh BY ivic pvxu vhY sdvwau ]
'inrBau' hY - BY ivic clih lK drIAwau ]
inrBau jpY sgl Bau imtY] AMg - 293 BY ivic Agin kFY vygwir ]
BY ivic DrqI dbI Bwir ] AMg - 464
ijhVw auhnUM jpdw hY, auhdy fr swry dUr ho jWdy
ny ikauNik auhdy hukm qoN bgYr kuC nhIN huMdw[ ijhVw ''mrdwinAW! ieh ijMnI pRikrqI, ijMnIAW kudrq
kuC hoxw hY, auh swnUM pRvwn kr lYxw cwhIdw hY[ rOlw dIAW SkqIAW - ibjlI, pwxI, hvw Awid ieh swrIAW
auQy hI pYNdw hY ij`Qy hukm kuC hor cl irhw hY qy BwvyN dirAw, phwV, drKq-ijMnIAw vI SkqIAW ny,
AsIN kihMdy hW ik ieh nw hov;y ieh nhIN hoxw cwhIdw, ienHW dy auqy inrMkwr dw hukm cldw hY -
ieh njwiez ho irhw hY myry nwl, glq ho irhw hY; sgilAw Bau iliKAw isir lyKu]
AYN hoxw cwhIdw hY[ AsIN pRmySr nUM hukm idMdy hW, ik nwnk inrBau inrMkwru scu eyku] AMg - 464
hy r`bw! jy qUM myry nwl sbMD r`Kxw hY qW myry Awh inrMkwr dw BY sB dy isr auqy hY, qUM iPkr nw
Awh kMm kr dy[ AsIN ieh nhIN kihMdy ik hy pRBU! kr; auT, vwihgurU kih ky kwr k`F lY['' kwr k`F
qUM mYnUM Awpxy nwl joV lY[ r`b nUM Awpxy ipCy lwauNdw idqI, Kqm ho igAw swrw KylH[ auT ky bYT igAw,
hY; ie`k in`kw ijhw ikxkw, iek ikrn sUrj nUM kihMdI nyqr KolH ky dyiKAw, Asmwn swP ho igAw[ kI dyKdw
hY ik qUM myry mgr lg ky c`l[ so ies qrHW dy nwl hY ik AwsmwnW dy nwl, b`dlW dy nwl isr l`igAw
jo kuC pRmS y r v`lNo ho irhw hY, BweI! auhdy nwl smJOqw hoieAw, ngn quirAw Aw irhw hY koeI[ bhuq iBAwnk
krky Pyr nhIN fr hoieAw krdw[ nhIN qW AwdmI dw Skl dyK ky fr igAw -
fr izMdgI Br Kqm nhIN huMdw; iehnUM AMdySw kihMdy ''pwqSwh! kI blwA Aw rhI hY?''
ny[ iek AwSw hoieAw krdI hY, iek AMdySw hoieAw
''mrdwinAW! ijhny bwkIAW qoN r`iKAw, auh ies
krdw hY[ ieh r`b dy dr dy auqy bjr kpwt l`gy hoey
qoN vI r`K leygw[ qUM iPkr nw kr['' QoVHI dyr qoN
ny; juVy pey ny, jo Ku`lHdy nhIN -
bwAd dyKdw hY - mnu`K ij`fw srIr hY, swmHxy Aw
bjr kpwt n KulnI gur sbid KulIjY] AMg - 954 igAw; nmskwr krdw hY, bMdnw krdw hY[ pwqSwh
duKu drvwjw rohu rKvwlw Awsw AMdysw duie pt juVy] p`uCdy ny -
AMg - 877 ''kOx hYN qUM?''
mhwrwj kihMdy, vwihgurU dy dr dy auqy iek ''pwqSwh! qUM ies Xùg dw qwrk, qy mYN ies Xùg
AwSwvW dw, qy iek fr dw drvwzw bMd ho igAw[ do dw mwlk; mYN kiljug hW[''
drvwzy ny, do pt ny; doie bMd ho gey[
''kI krnw hY qUM[ AYny iBAwnk rUp idKwey ny[''
so ies qrHW kihMd,y ''mrdwinAW! fr nw, A`g ht ''myry rwj ivc iesy qrHW vrqxw hY[''
jweygI[ AnHyrI cldI hY - kwlI bolI, drKq aufweI
''qUM ngn hYN!''
jWdI hY['' kihMdy, ''mhwrwj! hux qW drKqW nUM roVHx
vwlI hnHyrI Aw geI['' kihMdw, ''mhwrwj! hux AwpW qW ''ienswnIAq nMgI ho jwvygI - myry rwj dy AMdr;
bcdy nhIN hYgy ikauNik AYsI hnHyrI kdy A`j qweIN nhIN prdw Kqm ho jwvygw[ jIB dy rs, ieMdRIAW dy rs
dyKI['' aus vyly mhwrwj jI kihx l`gy, ''mrdwinAW! ivc pY ky sMswr f`ub jweygw, koeI nhIN qr skygw[
qUM iPkr nw kr['' bhuq BwrI gVy Aw ky igirAw, toAw ijMny pwp igxIdy ny, auh swry v`fy-v`fy pwp myry Xu`g
pY igAw[ gVy pYxy SurU ho gey, bhuq v`fy-v`fy pY rhy ivc hoxgy[''
ny - syrW dy, mxW dy[ mrdwny ny ikhw, ''s`cy pwqSwh! ''kiljug!
jy iek lg igAw, Pyr nhIN bcwau huMdw['' kihMdy, ijsu iskdwrI iqsih KuAwrI cwkr kyhy frxw ]
''mrdwinAW! inrMkwr dy nwm nUM Xwd kr[ auhdy auqoN jw iskdwrY pvY jMjIrI qw cwkr hQhu mrxw ]
dI koeI nhIN hY, swry auhdy Q`ly ny[ ienHW dI qwkq AMg - 902
nhIN ik ieh kudrq dIAW cIzW pRmySr dy hukm qoN ieh ijhVy kMm kryNgw, dunIAW nUM duKI kryNgw,
'Awqm mwrg' jnvrI, 2012
22
ault rsiqAW qy lweyNgw, pwpW ivc pRivrq krky ijhVw hY, ieh bMdy nUM bhuq nIvW lY jWdw hY[
nrkW nUM ByjyNgw; iksy nUM glq rsqy qy pw dyxw mhW-
iek vwrI iek bwdSwh ieh g`l kihx l`igAw
pwp hoieAw krdw hY; iksy nUM cu`k ky is`Dy rsqy pw
- swry drbwrIAW nUM ik dunIAW ivc sB qoN ipAwrI
dyxw mhW-puMn hoieAw krdw hY[ AYfy-AYfy pwpW dw jd
cIz ikhVI hY? iksy ny ikhw, pu`qr ipAwry ny; iksy
qYnUM Pl Bugqxw peygw, aus vyly, AsIN inrMkwr dy
ny ikhw jwiedwd ipAwrI hY; iksy ny d`isAw sbMDI
cwkr - swfy h`QoN qyrI mOq hoeygI - 'jw iskdwrY pvY
ipAwry ny[ auh kihMdw, nhIN, mYN pRk
Y tIklI dyKxw cwhud
M w
jMjIrI qw cwkr hQhu mrxw]'
hW[ mYnUM d`so, ikhVI cIz sB qoN ipAwrI hY?
BY ivc Aw igAw, ''hy nwnk! myry qy ikRpw kro[ aus vyly sB nUM iPkr hoieAw[ iek mhwqmw dy
qusIN sMswr nUM qwrn vwsqy SkqI lY ky Awey ho? ikhVI kol cly gey[ mhwqmw ny ikhw ik bwdSwh nUM kih
SkqI hY quhwfy kol ijhdy nwl AYny pwpW dy ivcoN, AYny idE, AsIN d`s dyvWgy[ EQy jo kwzI mOlwxy sn -
BulyiKAW dy ivcoN, AYnI mwieAw dy ckwcOND krn vwly idn nyVy Aw igAw, bhuq iPkr ivc pY gey[ ieko Aws
cmqkwrW dy ivcoN, lSkwirAW dy ivcoN sMswr nUM k`Fogy? rih geI ik mhwqmw nUM lY ky AweIey[ aunHW nUM lYx
koeI hY cIz?'' vwsqy jWdy ny[ auh mhwqmw kihMdy, ''AYN nhIN mYN jwxw[
''hW, AsIN pRmySr dw nwl lY ky Awey hW ijhdy pwlkI ilAwE, pwlkI ivc mYN bYTWgw qy qusIN ijhVy
aupr iksy cIz dI SkqI nhIN hY['' v`fy hoN, ieh cukoNgy qy quhwfI ip`T dy ipCy Drm
pusqkW bMnHIAW hoxgIAW qy Pyr mYN sBw ivc jw ky
''kI krygw nwm?''
jvwb dyvWgw['' iesy qrHW kIqw igAw[ auh sBw ivc
mhwrwj kihMdy, ''swrI izMdgI pwpW 'c lMG jwvy, phuMc jWdy ny[ rwjw kihx l`igAw, ''d`so, ikhVI cIz
swrI izMdgI by-surqI 'c lMG jwvy, nINd 'c lMG jwvy; sB qoN ipAwrI hY?''
nhIN soJI AweI, pr iek suAws bc jwvy, auh vI
A`Dw AMdr nUM cilAw jwvy qy A`Dw bwhr nUM Awaux vwlw auh kihx l`gy, ''quhwnUM pRYktIklI d`sdy hW ik
bc jwvy; jy jd vI auhdI ibrqI nwm nwl lg jwvy, ieh v`f- y v`fy APsr, v`f-y v`fy mùlW mOlwxy, ijhVy Pqvy
auhdy swry pwp ieauN jl jwxgy ijvyN kRoVW mx l`kVI idMdy ny, Drm pusqkW dyKo A`j ienHW ny iks qrHW hyTW
A`g dy nwl jl jwieAw krdI hY[ so AsIN auh nwm bMnHIAW hoeIAW ny, byAdbI ho rhI hY qy Drm pusqkW
lY ky Awey hW - bMnH ky pwlkI dy ivc mYnMU ibTwieAw hoieAw hY[ cwhIdw
qW ieh sI ik Drm pusqkW sB qoN aupr r`KIAW
Ab klU AwieE ry ] ieku nwmu bovhu bovhu ]
huMdIAW ny[ ieh pwlkI ivc mYnUM lY ky Awey ny[
An rUiq nwhI nwhI ] mqu Brim BUlhu BUlhu ]
bwdSwh! sMswr dy ivc jy koeI cIz sB qoN ipAwrI
AMg - 1185
hY qW gauN ipAwrw huMdw hY[''
eyk icq ijh iek iCn iDAwieE]
kwl Pwis ky bIc n AwieE] Akwl ausqiq so ies qrHW jdoN AwdmI nUM vwSnw ho jwvy, gauN
qyry pwpW dw, qyrIAW kurIqIAW dw, qyrIAW Bu`l- hovy, loV hovy, aus vyly bhuq nIvW cilAw jWdw hY[
BulweIAW dw zor nhIN sMswr qy c`lxw[ ijsdy ihrdy jo AwdmI gauN ivc nhIN AwauNdw; ies g`l ivc nhIN
ivc nwm hovygw, ijsdI rsnw qoN 'vwihgurU', 'rwm', AwauNdw ik Plwxy qoN mYnUM Pwiedw hovygw, auh hmySw
'A`lwh' dw aucwrn hoeg y w, ijsdy kMn hrI dw nwm sRvx cVHdI klw ivc rihMdw hY[ igxqIAW-imxqIAW ivc
krdy hoxgy, ijsdw srIr siqsMgq dy mMfl ivc Aw Aw ky AwdmI nIvW ho jwieAw krdw hY - 'jo jnu
bYTygw, kiljug[ auQy qyrw zor nhIN c`lxw[ ieauN sMswr inrdwvY rhY so gnY ieMdR so rMk]' iqMnW lokW dw jo
dw auDwr ho jweygw['' bwdSwh ieMdr hY, auh qW kMgwl hY, auhdy kol kuC
nhIN hY[
''pwqSwh! myrI Bu`l iKmw kro[ mYN zor idKwieAw
hY Awp nU,M pr mYN hwirAw[ mYQNo kuC BytwvW lE['' ''kI so ies qrHW dy nwl kihx l`igAw, ''pwqSwh! mYQNo
cIzW dy skdw hYN? swnUM loV hI nhIN hY[ ikauNik ijsnUM syvw lau ikauNik myry Xu`g dy AMdr v`fy-v`fy aupdr`v
loV nw hovy, auh bwdSwhW dw bwdSwh huMdw hY['' hoxgy, un-natural (gYr kudrqI) g`lW hoxgIAW, Natu-
jo jnu inrdwvY rhY so gnY ieMdR so rMk] AMg - 1373 ral calamities (kudrqI AwPqW) sMswr dw s`iqAwnwS
AwdmI nIvW aus vyly huMdw hY, jdoN auhnUM loV pY kr dyxgIAW; ivSvwS jWdw rhygw, AwdmI AwdmI nUM
jwvy[ loV nUM dUsry A`KrW ivc gauN kihMdy ny[ gauN mwrygw, ijaUxw AOKw ho jwvygw[ myry qy ikRpw kro['' kihMd,y

'Awqm mwrg' 23 jnvrI, 2012


''kI dy skdw hYN qUM?'' kihx l`igAw, ''pwqSwh! myry suBwA hY[ grm hvw cldI hovy, lU cldI hovy, TMFI
kol mwieAw dy cmqkwry bhuq ny[ mYN Awp dy vwsqy hvw cldI hov,y ikvyN AwdmI bc jweygw[ auhny Awpxw
moqIAW dy mMdr rc idMdw hW - sugMDIAW nwl sugMDq Asr krnw hY[ iesy qrHW mwieAw dy JlkwirAW ny
hoey hoey; hIry qy lwlW nwl jVy plMG Awp dy Awrwm mnuK` dy auqy Asr krnw hY[ auhny surqI dI iekwgrqw
vwsqy; SkqIAW, irDIAW-isDIAW, dunIAW dy qWiqAW dy BMg krnI hY[ auhdy ivc pRmS y r dy nwm nwloN tut
` jWdw
qWqy b`Dy rihxgy; gauN ivc lok Aw ky drvwzy qy KVHy hY -
rihxgy qy bwdSwhI qwkq myry pws hY; bwdSwhI qwkq DrqI q hIry lwl jVqI pliG lwl jVwau ]
myry pws hY; swry sMswr dw c`kv
R rqI bwdSwh bxw idMdw mohxI muiK mxI sohY kry rMig pswau ]
hW[ ieh cIzW lY ky qusIN myrI syvw kbUl kro['' mqu dyiK BUlw vIsrY qyrw iciq n AwvY nwau ] 2 ]
mhwrwj kihMd,y ''kiljug! ieh cIzW ijhVIAW ny, isDu hovw isiD lweI iriD AwKw Awau ]
gupqu prgtu hoie bYsw loku rwKY Bwau ]
SWqI dyx vwlIAW nhIN hn[ ieh cIzW ijhVIAW qUM
mqu dyiK BUlw vIsrY qyrw iciq n AwvY nwau ] 3 ]
igxIAW ny, ienHW BogW dy ivcoN ASWqI inkldI hY[ sony
sulqwnu hovw myil lskr qKiq rwKw pwau ]
dy mMdr AwdmI dy mn nUM iqRpq nhIN kr skdy, SWqI
hukmu hwslu krI bYTw nwnkw sB vwau ]
nhIN dy skdy[ byAMq iksm dy Bog, suMdr QwvW AwdmI
mqu dyiK BUlw vIsrY qyrw iciq n AwvY nwau ]
dy mn nUM SWqI nhIN dy skdIAW[ byAq M ir`DIAW-is`DIAW, AMg - 14
SkqIAW SWqI nhIN dy skdIAW[ rwjsI SkqI - SWqI
kiljug! ieh qW AwdmI dI attention divide
qW kI, auh qW kMifAW dw qwj huMdw hY -
krdIAW ny, iDAwn vMf idMdIAW ny[ ikMnW hI bMdw
CqRDwr bwidswhIAW ivic shsy prIAw] AMg - 42 sMBilAw hoieAw ikauN nw hovy, detached (inrlyp)
auh qW shisAW 'c BrIAW hud M IAW ny[ ieh bMdgI nhIN rih skdw, ies dy ivc iDAwn rhygw[ ijMnIN
krn vwly dy brwbr nhIN phuMc skdIAW[ pRikrqI PYlygI, EnW auhdw iDAwn PYlygw[ so iehdy
pMifq sUr CqRpiq rwjw Bgq brwbir Aauru n koie] nwl auh nwm dy sYNtr nwloN tu`t jweygw[ jdoN nwm dI
AMg- 858 Dwrw dy nwloN tu`itAw, aus vyly ihrdy ivc klpxw
kihMd,y sB qoN v`fw hY - BgqI krn vwlw, ijhdy jwgygI, vwSnwvW jwgxgIAW qy iqRSnw dI A`g nwl
ihrdy ivc nwm hY[ aus qoN v`fw koeI rwjw nhIN jlygw, jl ky mnUr bx jweygw -
hoieAw krdw[ ijhdy ihrdy ivc nwm hY - hir ibnu jIau jil bil jwau ]
ijs no bKsy isPiq swlwh] mY Awpxw guru pUiC dyiKAw Avru nwhI Qwau ]
nwnk pwiqswhI pwiqswh] AMg - 5 AMg - 14
auh bwdSwhW dw bwdSwh hud M w hY[ ieh qW swrIAW pRBU dy nwm qoN bgYr hor QwauN nhIN koeI huMdw[
cIzW BulwauNdIAW ny, nwm qoN qoVdIAW ny[ jdoN AwdmI ieh swrw sMswr mnUr hoieAw ipAw hY[ SWqI nhIN
nwm nwloN tu`t jwvy, Pyr mn BulwauNdIAW ny, nwm qoN AwieAw krdI -
qoVdIAW ny[ jdoN AwdmI nwm nwloN t`ut jwvy, Pyr mn ibnu hir nwm n sWiq hoie ikqu ibiD mnu DIry ]
Btkx lg jWdw hY[ auhnUM pqw nhIN rihMdw ik SWqI AMg - 707
kI cIz huMdI hY; SWqI nhIN AwieAw krdI[ ies qrHW Dwrnw - ikq ibD mn DIry jI - 2, 2.
Purmwn krdy ny - ibn hir nwm n SWq hoie - 2, 2.
Dwrnw - ikqy Bu`l n jweIN E mnW myirAw, suMdr syj Anyk suK rs Bogx pUry ]
moqIAW dy mMdr dyK ky - 2, 2. igRh soien cMdn sugMD lwie moqI hIry ]
moqI q mMdr aUsrih rqnI q hoih jVwau ] mn ieCy suK mwxdw ikCu nwih ivsUry ]
ksqUir kuMgU Agir cMdin lIip AwvY cwau ] so pRBu iciq n AwveI ivstw ky kIry ]
mqu dyiK BUlw vIsrY qyrw iciq n AwvY nwau ] ibnu hir nwm n sWiq hoie ikqu ibiD mnu DIry ]
AMg - 14 AMg - 707
kiljug! ieh ijMnIAW cIzW qUM cwhuMnw hYN ik syvw ijvyN ibstw dw kIVw kurbl-kurbl krdw hY,
vwsqy dyvW, ieh qW pRmySr dy nwm nUM BulwauNdIAW ny[ ieauN mwieAw dy ivc Psy jIv nUM SWqI nhIN pRwpq
ieh mwVIAW nhIN hn jy soJI rih jwey, jy ienHW ivc huMdI[ klpxw mn dy AMdr l`gI ihMdI hY, hr vkq
fu`by nw, pr fu`b jWdw hY bMdw ikauNik pRikrqI dw nrvs isstm dy auqy vzn ipAw rihMdw hY, byAMq

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


24
iksm dIAW ibmwrIAW lg jWdIAW ny[ mhwrwj kihMdy AOKI hY -
ny - 'ibnu hir nwmu n SWiq hoie ikqu ibiD mnu DIry]' kbIr mwieAw qjI q ikAw BieAw
nwm qoN ibnW SWqI nhIN AwauxI[ kiljug! ieh cIzW jau mwnu qijAw nhI jwie ]
- jy nwm p`ly hovy, Pyr qW mubwrk ny; jy nwm p`ly mwn munI muinvr gly mwnu sBY kau Kwie ]
nhIN qW Bulwaux vwlIAW ny, worthless (bykwr) cIzW AMg - 1372
ny, loV nhIN ienHW dI ikauNik mn vwSnwvW dy AMdr 'mwx' ego nUM kihMdy ny, hsqI nUM kihMdy ny, 'mYN'
ipAw hoieAw hY, klpxw dy AMdr ipAw hoieAw hY, A`g nUM kihMdy ny[ 'mYN' nUM AwdmI bcw ky rKxw cwhuMdw hY,
dy ivc jl irhw hY qy jd qk pRBU dy nwm dI pRwpqI aucw r`Kxw cwhuMdw hY, dUsirAW qoN vKrw rKxw cwhuMdw
nhIN huMdI, pRBU dy drSn nhIN huMdy, ieh mn SWq nhIN hY[ ieho cIz 'mYN' dw l`Cx hY -
hoieAw krdw[ BgqI krn dy nwl, Bjn krn vwilAW
haumY eyhw jwiq hY haumY krm kmwih ]
nUM ieh Kzwnw nwm dw pRwpq huMdw hY[ haumY eyeI bMDnw iPir iPir jonI pwih ] AMg - 466
nwm Kjwnw BgqI pwieAw mn qn iqRpiq AGwey] kol Aw igAw, Aw ky dsqpMjw ilAw[ kihx
AMg - 208
l`igAw, ''mhwrwj! guru nwnk dy dr qy AwieAw hW -
jd nwm dw Kzwnw pRwpq ho igAw; mn qy qn svwlI bx ky['' mhwrwj muskrw pey, kihx l`gy -
doie r`j jWdy ny[
''d`so[''
ipCly keI idnW qoN pIr bu`DU Swh dw izkr c`l
irhw hY[ Awp iek phuMcI hoeI hsqI sn lyikn iek ''rUh qy A`lw dw myl ikvyN hovy?''
step (kdm) ip`Cy sn[ bhuq swry d`s idMdy ny, bhuq ''ijvyN idn qy rwq dw huMdw hY[''
swry nhIN dsdy, lyikn Awp bhuq iemwndwr sn[
smJ nw sikAw ik idn qy rwq dw qW myl huMdw
jIvn mukq purS dI AvsQw pVHdy sI, suxdy sI,
hI nhIN; jdoN idn AwauNdw hY, rwq mùk jWdI hY[ socx
inhcl icq vwly dI AvsQw suxdy sI, pVHdy qy
l`g igAw[ QoVHI ijhI Awvwz inklI mUMh qoN......[
ivcwrdy sI[ Awpxy Awp nUM auhdy nwl qulnw idMdy sI;
mhwrwj kihMdy, ''hW, ievyN ijvyN hY, ijvyN qUM smiJAw
dyKdy sI ik myry ivc koeI Gwt hY, koeI ksr hY -
hYN[''
myrI pRwpqI dy AMdr[
kih nhIN skdw ik mYN smiJAw nhI[ h`qk
gu r U dsvy N pwqSwh mhwrwj pwau N tw swihb
mMndw hY ik myry murId kI kihxgy ik AYnI ku g`l
ibrwjmwn ny, aumr CotI hY[ buD ` S
U wh ny suixAw, bzurgI
hI smJ 'c nhIN peI swfy pIr dy[ AKIr ihMmq
bwry pqw l`igAw, SrDw bx geI[ bhuq swry murId
kIqI, kihMdw, ''mhwrwj! mYN smiJAw nhIN[ jdoN rwq
lY ky gurU dy dr qy phuMc gey[ GroN SrDw nwl qury
AwauNdI hY, idn qW rihMdw hI nhIN, idn Awvy qW rwq
lyikn kol Aw ky ego (haum)Y Aw geI hY[ haum,Y swD
Kqm ho jWdI hY[''
sMgq jI, bhuq burI cIz hY[ iehqoN burI sMswr dy
AMdr koeI cIz nhIN hY[ swry duKW dw kwrn ego hY mhwrwj kihMdy, ''ievyN ijvyN ijhVy JUT dI rwq
- haum;Y mYnMU Plwxy ny AYN kih idqw, auhnUM kihxw nhIN pYx krky 'mYN' bixAw hoieAw hYN, ieh jdoN s`c dw
sI cwhIdw[ ieh 'mYN', r`b qy jIv dy ivcwly iek JUTI sUrj cVHdw hY, pRmySr AwauNdw hY, auh Pyr Kqm ho
dIvwr hY[ AYDrly pwsy prCwvW pY ky jIv bx jWdw jwieAw krdI hY[''
hY[ auqy hY pRmySr[ jy soJI pY jwvy ik myrI qW koeI ''mhwrwj! Pyr AsIN rUh nhIN hYgy?''
hsqI hI nhIN, ieh qW inrMkwr Awp hI hY, Pyr g`l
mu`k jWdI hY pr smJ pYNdI nhIN kdy, swrI izMdgI ''rU h qW hY g y pr JU T I rU h nhIN hY g y [ qU M
nhIN pYNdI - nw pVHn nwl, nw kuJ krn nwl[ gurU prCwvyn@nUM mMnI jWdw hYN, pRiqibMb nUM mMndw hY, prCwvyN
mhwrwj dy drbwr ivc hwzr ho ky bynqI krdw hY[ nUM qUM s`c kihMdw hYN qy jdoN s`c dw pRkwS ho jwvy Pyr
kol Aw ky ieh ho igAw ik jy mYN crnIN pY igAw, aus vyly prCwvW nhIN irhw krdw[ ieh Brm pey hoey
isjdw kIqw qW myry murId kihxgy ik swfw pIr ny - jIv dy AMdr[''
ieslwm vwlw ho ky iek ihMdU dy pYrIN pY igAw; iglwnI ''mhwrwj, s`c ikvyN pRwpq hovy?''
jwgygI ienHW dy mn ivc[ auh ijhVw JUTw mwx sI, ''JUT C`fx nwl[''
ausny AslIAq qoN KuMJw idqw ikauNik ieh cIz bhuq ''Cu`tdw nhIN mhwrwj! bhuq Xqn kIqy - cwlIsy

'Awqm mwrg' 25 jnvrI, 2012


k`ty, rozy r`Ky, dwn kIqy, jkwq idqI, lMgr clwey, ikRpw kr idqI[ h`Q PiVAw qy QoVHw Gu`itAw[ b`jr
syvw kIqI['' kpwt KulH gey, idRStI bKS idqI[ so aus vyly nwm
pRwpq ho igAw swD sMgiq jI ausnU,M inhcl buD ` I pRwpq
''ieh swrw haumY dy ADIn ho ky kirAw hY[ ieh
ho geI[ qy jdoN nwm dI pRwpqI ho jwvy, aus vyly AwdmI
qW haumY dy sMgl bx jWdy ny[ jd q`k syvw inSkwm
dy auqy Asr hoieAw krdw hY[ ieh nhIN huMdw ik mYnUM
nhIN hud M I, dwn inSkwm nhIN hud
M w; ieh sMgl bx jWdy
nwm pRwpq ho igAw, mYN nwm lY ilAw Plwxy sMqW qoN[
ny - bMnH lYNdy ny bMdy nUM -
kihMdy, koeI Prk vI ipAw? nwm qW mn ivc vsdw
puMn dwnu jo bIjdy sB Drm rwie kY jweI]
hY, nwm dI pRwpqI huMdI hY; ikQoN huMdI hY? kihMdy,
AMg - 1414
iehdI jugq hY[ auh ieh hY ik -
Drmrwj dy jw ky iehnUM Pl imldw hY[ hr bMdw
ibnu siqgur nwau n pweIAY buJhu kir vIcwru ]
kihMdw hY, mYN kuJ puMn krW, kuJ Pl imly[ puMn kirAw nwnk pUrY Bwig siqguru imlY suKu pwey jug cwir ]
hoieAw, dwn kirAw hoieAw ibrQw nhIN jwieAw krdw[ AMg - 649
isrP iek g`l nwl ibrQw jWdw hY, jy dwn krn qoN
gurU qoN bgYr 'nwm' dI pRwpqI nhIN huMdI[ gurU
bwAd -
bwhroN nwm pRwpq krwauNdw hY[ nwm qW qyry AMdr hY-
qIrQ brq Aru dwn kir mn mY DrY gumwnu ]
nau iniD AMimRqu pRB kw nwmu ]
nwnk inhPlu jwq iqh ijau kuMcr iesnwnu ]
dyhI mih ies kw ibsRwmu ]
AMg - 1428
suMn smwiD Anhq qh nwd ]
Pyr inhPl cilAw jWdw hY, ijvyN hwQI ieSnwn khnu n jweI Acrj ibsmwd ] AMg - 293
krky Pyr Awpxy auqy im`tI pw lYNdw hY; nhIN qW dwn
pr auh jugqI d`s idMdw hY[ pwxI qW DrqI dy
kirAw hoieAw Pl idMdw hY, l`KW kroVW guxW vD jWdw
AMdr pihlW hI hY pr ijhVw tYknIkl bMdw hY, auh
hY, dil`dr dw Kwqmw krdw hY[ ieh qW swrI haumY
d`s idMdw hY ik ie~Qy bor kro qy ieQy motr iP`t kro,
dI Kyf hY pIr jI! haumY dy ivc hI ieh g`lW kIqIAW
irPlYks vwlv lwau, Pyr hyTW dw ijhVw KwlI-puxw hY
geIAW ny[''
- auqoN pwxI pweI jwE, btx d`bI jwE, AMdrlw pwxI
''mhwrwj! jp qp kry ny, puMn kry ny['' auqy cVHI jwxw hY qy jdoN pwxI irPlYks vwlv nwl
''ieh qW pir jI, qUM sMgl bMnH ley['' lg igAw qy Pyr nw auprly pwxI ny mukxw hY, nw hyTly
ny mukxw hY[ so nwm qW qyry AMdr hI hY[ gurU kol
pwqSwh! Pyr ieh ikvyN C`fW?'' jugqI hoieAw krdI hY, ikRpw hoieAw krdI hY[ auhdy
''siqsMgq ivc AwieAw kr['' Sbd dI kmweI kr, nwm pRwpq ho jweygw[ jdoN nwm
dI pRwpqI ho geI Pyr.......koeI Prk pYNdw hY? mhwrwj
''AwieAw qW hW mhwrwj - siqsMgq ivc[''
kihMd,y Prk pYNdw hY ikauNik nwm ijhVw hY, iehdw koeI
''JUT dw colw pw ky AwieAw hYN ik mYN pIr hW, mu`l nhIN -
myry nwl murId hn; jy mYN gurU dy crnIN Fih ipAw sweI nwmu Amolu kIm n koeI jwxdo ]
qW murId kihxgy ik swfw pIr Cotw hY, gurU v`fw hY[ ijnw Bwg mQwih sy nwnk hir rMgu mwxdo ] AMg - 81
sMjA
o (lohy dI vrdI) pihn ky AwieAw hYN[ bcn ikQoN nwm dI kImq koeI nhIN jwxdw sMswr dy AMdr[
Gwiel krngy jdoN sMjoA pihn leI - haumY dI[ aus AYfw kImqI pdwrQ hY - sMswr dy kol; rOlw pwaux
vyly mhwqmw bcn nhIN kirAw krdy - dy nwl vI sMswr dI rucI nhIN bdldI ik mYN nwm dI
rwm pdwrQu pwie kY kbIrw gWiT n Kol@ ] pRwpqI krW[ EhI jIvn, EhI g`lW, aunHW g`lW ivc hI
nhI ptxu nhI pwrKU nhI gwhku nhI molu ] ipAw rihMdw hY[ so -
AMg - 1365
AnUp pdwrQu nwmu sunhu...............] AMg - 208
jd gwhk hI nhIN bx ky AwieAw, Pyr bcn
AnUp kihMdy ny ijsdI aupmw hI nw ho skdI hov;y
ikhVI g`l dw iml jweygw; bcn qW gwhk nUM hI
AYsw pdwrQ nwm suxo -
imldw hY, dUsry nUM nhIN imldw[ bu`DUSwh! qUM sMjoA
pihn ky AwieAw hYN - haumY dI sMjoA[ C`f dy iehnUM .............sgl iDAwiely mIqw] AMg - 208
- 'mYN' nUM C`f dy['' ausy vyly g`l smJ ivc pY geI[ auhdw iDAwn Dro, iDAwvo ausnUM[
ncxw SurU kr idqw, vjd ivc Aw igAw[ mhwrwj ny hir AauKDu jw kau gur dIAw........] AMg - 208

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


26
nwm dwrU hY[ jdoN nwm dy idMdw hY gurU, aus vyly AYnw mYlw mn - jnmW jnmWqrW dI mYl nwl
v`fy qoN v`fw rog ijhVw haumY dw hY, auh vI k`itAw BirAw hoieAw, bdbUdwr hoieAw hoieAw, siVAWd
jWdw hY - C`fdw hoieAw inrml ho jWdw hY[ Pyr inrml hox dy
Dwrnw - nwm pUirAW gurW qoN imldw, nwl kI huMdw hY[ mhwrwj kihMdy, Pyr ijhVy r`b nUM qUM
haumY vwly rog k`tdw - 2, 2. vwihgur-U vwihgurU kihMdw hYN, auh r`b Pyr qyrw nwm lYx
kyvl iek rog nhIN k`tdw sgoN ijMny vI rog ny lg jWdw hY, ault ho jWdw hY; auh qyrw hI nW leygw-
sMswr dy - cwhy vwSnwvW dy rog ny, iqRSnW dy rog ny, kbIr mnu inrmlu BieAw jYsw gMgw nIru ]
haumY dw rog hY, eIrKw dw rog hY, inMidAw dw rog pwCY lwgo hir iPrY khq kbIr kbIr ]
hY, cuglI dw rog hY; AnykW rog ny - BwvyN srIr dy AMg - 1367
rog ny, BwvyN Awqmk rog ny, BwvyN BweIcwrk rog ny; pqw hI nhIN lgdw ik r`b ikhVw hY qy mYN
ijMnIAW vI mn dIAW pRySwnIAW ny, AwDIAw-ibAwDIAW- ikhVw hW[ kihMdy, dovyN rl gey - Awps ivc -
aupwDIAW - iqMny qwp, pMjy klyS - AividAw, Aismqw, rwm kbIrw eyk Bey hY koie n skY pCwnI]
AiBinvyS, rwg, dÍYS; ienHW swirAW dw jy koeI ieko AMg - 967
iek dwrU hY qW, swDsMgq jI! auh pRmySr dw nwm hY ikauNik inrml ho igAw[ vwihgurU vI inrml hY[
- qy ieh hrI dI AauKD ijhVI 'nwm' dI pRwpq hoeI
Dwrnw - q yry swirAW duKW dI hY dwrU, hoeI hY - gurU qoN - 'hir AauKDu jw kau guir dIAw
ieko nwm vwihgurU dw - 2, 2. qw ky inrml cIqw]' iehdy nwl inrml ho ky r`b bx
srb rog kw AauKdu nwmu] AMg - 274 igAw[
ijMny vI sMswr dy AMdr duK ny; jy ieko cIz, ieko
so pihlW qW ieh hY ik ieh dvweI hY, dUsrw
mMqr aunWH dI nivrqI kr skdw hY qW, swD sMgq jI,
- ieh mYl k`tdw hY -
auh 'nwm' hY[ so ies 'nwm' dI ijsnUM pRwpqI ho jwvy,
BrIAY miq pwpw kY sMig]
auhdw mn vI qy qn vI iqRpq ho jWdy ny, r`j jWdy
Ehu DopY nwvY kY rMig] AMg - 4
ny, BùK nhIN irhw krdI; BùKW swrIAW Kqm ho jWdIAW
ny - 'hir AauKDu jw kau guir dIAw.......]' ijhnUM 'nwm' 'rMig' ipAwr nUM kihMdy ny - nwm dy ipAwr dy
dy idqw, hrI dy nwm dI AauKD dy idqI, auh krdw swbx nwl ml ky Do lE -
kI hY - BrIAY hQu pYru qnu dyh ]
.......................qw ky inrml cIqw] AMg - 208 pwxI DoqY auqrsu Kyh ]
auhdw icq mYlw hoieAw hoieAw, gMdw hoieAw mUq plIqI kpVu hoie ]
hoieAw, piv`qr ho jwvygw[ ies qrHW ho jwvygw ijvyN dy swbUxu leIAY Ehu Doie ]
BrIAY miq pwpw kY sMig ]
ie`k cub`cw gMdy pwxI nwl BirAw hoieAw bdbU mwrdw
Ehu DopY nwvY kY rMig ] AMg - 4
hovy, ikrm cldy hox; aupr iek pwxI dI tUtI hovy
qy tUtI KolH idE qusIN[ hOlI-hOlI pwxI auhdy ivc pYxw so, icq nwm qoN bgYr inrml nhIN huMdw[ krmW
SurU ho jweygw, Br ky auClxw SurU ho jweygw, mYl bwhr nwl inrml nhIN hoieAw krdw, krmW nwl qW hor
jwx l`g jweygI; iek smW Aweygw ik auh iblkul mYlw ho jwieAw krdw hY ikauNik 'AhMBwv' jwg pYNdw
inrml ho jweygw[ mYly pwxI nwl BrI hoeI prwq koTy hY - mYN krm krdw hW, mYN AMimRq vyly jwgdw hW, mYN
qy peI hY[ swvx dw mhInw hY, mINh pY irhw hY zor dwn krdw hW, mYN syvw krdw hW, mYN swrI zmIn dwn
dw[ jdoN jw ky dyKdy hW, hYrwn huMdy hW ik auh mYlw kr idqI[ mYlw ho igAw, bMDn pY gey[ lIk imtdI
pwxI ik`Dr cilAw igAw? ieh qW iblkul inrml nhIN hY, AYnI gihrI clI jWdI h; bdlw cwhuMdw hY
ipAw hY, dUsry pwxI ny auh mYlw pwxI k`F id`qw[ iesy AwdmI[ pr ic`q qW mYlw hY[ jd icq inrml ho jWdw
qrHW jd iek-qwr nwm AsIN jpdy hW - lgwqwr, hY; prmySr ijhVw iehdy nwl rihMdw hY, ieko hI ho
ijhnUM ilv kihMdy ny, aus vyly - jWdy ny - do nhIN rihMdy, pqw nhIN lgdw[ auho ijhw
hI inrml ieh ho jWdw hY, auho ijhw hI auh hY; kOx
jnm jnm kI iesu mn kau mlu lwgI
kwlw hoAw isAwhu ]
pCwx laU? pwxI dw kqrw pwxI ivc pw idau, pCwx
KMnlI DoqI aujlI n hoveI jy sau Dovix pwhu ] rihMdI hY? auh qW auhdw rUp ho jWdw hY -
AMg - 651 ijau jl mih jlu Awie Ktwnw ]

'Awqm mwrg' 27 jnvrI, 2012


iqau joqI sMig joiq smwnw ] AMg - 278 hYN[''
so qIsrw kMm nwm krdw hY - so iesy qrHW dy nwl hI ieh ijhVw jIv hY,
AMDkwr imitE iqh qn qy...............] AMg - 208 iehdy gl ivc 'mYN' dI r`sI pw idqI - pRmySr ny,
swfy qn dy auqy, qy mn dy auqy ijhVw AnHyrw ik guAwc nw jwvy[ pr mhwqmw iesnUM dsdy ny ik qUM
CwieAw hoieAw hY, auh AnHyrw imtxw SurU ho jWdw hY, guAwicAw nhIN hYN; ieh mwieAw dI r`sI dy nwl qUM
Pyr auh gurU dw Sbd, dIvw bx ky AMdr pRkwS ho guAwicAw hoieAw hYN[ mwieAw dI r`sI lwh dy, qUM Awpxy
jWdw hY - srUp ivc pihlW vI sI, hux vI hYN[ Awqmw qW ausy
.............guir sbid dIpku prgwsw] AMg - 208 qrHW hY - sB dy AMdr[ Awqmw ny ikqoN Awauxw nhIN,
Awqmw ny pRgt nhIN hoxw; Awqmw qW iehdI rg rg
dIvw bx ky jd pRkwS hoieAw, Pyr cIzW idsx
dy AMdr hY, KUn dy AMdr hY, swhW dy AMdr hY, soc
l`g jWdIAW ny, ikauNik jd qk ieh dIvw nhIN
dy AMdr hY[ Awqmw qoN ibnW qW ieh rihMdw hI nhIN;
imldw-
ieh hY hI Awqmw[ bwkI srIr qW iek iehdw bwhrlw
ibnu sbdY AMqir Awnyrw] AMg - 124 kot hY -
AnHyrw hY AMdr - bgYr Sbd qoN[ nau drvwjy kwieAw kotu hY dsvY gupqu rKIjY ]
n vsqu lhY n cUkY Pyrw] AMg - 124 bjr kpwt n KulnI gur sbid KulIjY ] AMg - 954
Awqm vsqU dI pRwpqI nhIN huMdI[ Awqmw qW so ies qrHW hnHyrw huMdw hY, jdoN Sbd nw hovy -
inq hY, lyikn iehnUM 'jIv Bwv' dy ivc guAweI bYTw iehdy AMdr - 'ibnu sbdY AMqir Awnyrw] n vsqu lhY
hY[ hY AMdr hI - pRmySr vI, Awqmw vI[ Awpxy srUp n cUkY Pyrw]' jd qk ieh Awpxy srUp ivc nhIN
nUM vI Bul` I bYTw hY qy pRmS
y r nUM vI Bul
` I bYTw hY[ awpxy AwauNdw, EnI dyr qk ieh jMmdw, mrdw rhygw[ ies
Awp nUM Bu`l jWdw hY[ g`l nUM ieh smJdw hI nhIN, idmwg ivc hI nhIN ieh
g`l vVdI ik mYN jMmdw rhUMgw, mrdw rhUMgw; AYnI ku
iek AYsI swKI nwl mhWpurS smJwieAw krdy
g`l hY[
ny ik iek koeI swDwrn bMdw sI - swdy mn dw[
kihx l`igAw - siqgur hiQ kuMjI horqu dru KulY nwhI
guru pUry Bwig imlwvixAw] AMg - 124
''mW, dunIAW myly jWdI hY qy mYN vI jwxw cwhuMdw
iehdI kuMjI (Sbd dI) siqgur dy h`Q ivc hY[
hW[''
hor koeI qrIkw nhIN ijhdy nwl ieh dr KulH jwvy
''pu`qr, qUM guAwc n jweIN ikqy myly dy AMdr? qy cwnxw ho jwvy[ so gurU dy kol mMqr huMdw hY[ aus
''mW, mYnUM koeI inSwnI dy dy[ mYnUM pqw rhygw, Pyr mMqr nUM pRwpq krn vwly qW hYgy DMn BwgI, qy aunHW qoN
nhIN mYN guAwcdw['' v`fy Bwg aunWH dy ny ijnHW ny ies mMqr dI kmweI krky
pRkwS kr ilAw - Awpxy AMdr[ pRkwS krn dy nwl
mW ny iek r`sI gl ivc pw idqI; gMF dy idqI hnHyry dy ivc jo cIzW frwauxIAW nzr AwauNdIAW sI,
ijvyN qMdirw pweIdw hY[ kihMdI, ''lY pu`q! Awh r`sI auh Kqm ho geIAW swrIAW, qy q`q idsx lg igAw[
mYN gl nUM bMnHdI hW, Pyr qUM guAwcyNgw nhIN, Gr nUM Aw so pRkwS ho igAw guru dy koloN kuMjI lY ky[ pUry Bwg
jwvyNgw['' auQoN cilAw igAw[ mylw dyKdw irhw qy Pyr hox qW ies g`l dI soJI pYNdI hY, nhIN qW pYNdI nhIN[
sON igAw[ kol koeI msKrw sI[ auhny ikhw ik ieh so gurU ny dIpk jlw idqw -
r`sI gl ivc bMnHI iPrdw hY[ auhny r`sI KolH idqI
AMDkwru imitE iqh qn qy
qy KolH ky prHy mwrI - vgwh ky[ auhnUM jd jwg AweI guir sbid dIpku prgwsw] AMg - 208
qW dyiKAw ik myry qW gl ivc r`sI nhIN bMnHI hoeI,
mYN qW guAwc igAw[ rox lg igAw, bhuq roNdw hY[ auh gurU ny Sbd dw dIvw bwl idqw[ Pyr kI hoieAw
auhnUM hor msKrIAW krdy ny[ kihMdy, ''roNdw ikauN hYN?'' hY? kihMdy, dIvw bldy swr ieh ijhVw jwl ipAw
kihMdw, ''mYN guAwc igAw; hux myrw kI bxU, mYN qW hoieAw sI - Brm dw, ijhdy krky AsIN 'jIv' bxy
guAwc igAw['' aus vyly koeI mhwqmw sI, aunWH ny ikhw, hoey sI, 'mYN-mYN-mYN-mYN' krdy sI, auh k`t idqI PwhI;
''pRymIAW! qUM guAwicAw nhIN hYN; r`sI jo qyry gl ivc kYNcI ijvyN k`t idMdI hY, AYN k`t idqI -
sI, auh vwDU sI[ qUM qW Awpxy AslI srUp ivc hI BRm kI jwlI qw kI kwtI.............] AMg - 208

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


28
pr k`tI iksdI? ijhnUM swDU dI sMgq auqy mn qUM joiq srUpu hY Awpxw mUlu pCwxu] AMg - 441
ivSvwS Aw igAw, auhdy bcnW qy ivSvwS Aw igAw- ik`fw bVw BulyKw lg igAw ik mYN swFy iqMn
..............jw kau swDsMgiq ibsÍwsw] AMg - 208 h`Q dI dyh hW[ ieh ijhVw srIr hY, ieh QoVHI dyr
Brm pey hoey ny, Brm dy nwl ieh duKI ho qoN swnUM imilAw hY[ iqMn AvsQw ny iehdIAW -
irhw hY jIv[ iehnUM koeI suKI nhIN kr skdw, ikqoN bwl juAwnI Aru ibriD Puin qIin AvsQw jwin]
suK dI pRwpqI nhIN ho skdI; ijMnW jIA krdw hY - AMg - 1428
Kp lvy - pihlW bwlk sI, bwl AvsQw nUM juAwnI Kw geI,
AYsw jgu dyiKAw jUAwrI] auhdw nwm inSwn nhIN ikqy irhw[ juAwnI nUM buFypw
siB suK mwgY nwmu ibswrI] AMg - 222 Kw igAw[ Bwldw iPrdw hY juAwnI nUM - bzwrW ivc
nwm nUM Bu`l ky su`KW nUM cwhuMdw hY[ pr nwm qoN jw ky[ rMg puCdw hY ik koeI rMg hY AYho ijhw ijhdy
ibnW qW su`KW dI pRwpqI nhIN hoxI[ nwm dI soJI - nwl myrw buFwpw imt jwvy? dMd lvwauNdw hY, AYnkW
jd qk AMdroN nwm pRgt nhIN huMdw, AwdmI suKI nhIN lvwauNdw hY[ juAwnI qW muV ky AwauNdI nhIN; auh nhIN
ho skdw, Brm ies dw imitAw nhIN krdw[ bVy AwauNdI, ijhVI lMG geI[ iehnUM Awpxw Awp smJdw
AjIb iksm dy Brm ny[ mhWpurS smJwauNdy ny ik hY ik mYN hW[ ies qrHW smJ lE ik koeI AwdmI
iek bMdw pwxI nUM dyK irhw hY[ bhuq swry GVy pey mkwn ivc bYTw hY qy auhnUM p`uCo, qUM kOx hYN? auh koTI
ny, brqn pey ny, pRwqW peIAW ny; mINh pY igAw zor dw nMbr d`s dyvy ik mYN AYny nMbr koTI hW[ kihMdy,
dw, auh swry hI BWfy Br gey[ Awsmwn inrml ho qUM koTI ivc rihx vwlw hYN ik koTI hYN? nSw pIqw
igAw[ cMdrmw dw cwnxw ho igAw[ hyTW dyKxw SurU hoieAw hY qy khI jWdw hY, mYN koTI hW ikauNik bu`DI
krdw hY - brqnW dy ivc[ auh kI dyKdy ny ik iBRSt ho geI[ Awpxy Awp nUM Bu`ilAw bYTw hY[
hryk dy ivc iek cMdrmw idsdw hY[ Brm pY igAw
ik Awh cMdrmw AslI hY ik auh cMdrmw AslI hY; mhWpurS d`isAw krdy sI ik iek rwjw sI koeI
pqw nhIN lgdw[ lyikn jd pwxI folH idMdw hY, aus (s`dw) p`qr AwieAw qy dinner (dwAvq) qy cilAw
vyly kI hud M w hY? pRqIibMb ibMb nUM iml jWdw hY[ ijhVw igAw[ auQy jw ky bhuqI Srwb pI leI auhny, qy Avw-
AslI cMdrmw hY, auh gwieb nhIN hoieAw; auhdw qvw bolx lg igAw[ jo nwl sI APsr, sYktrI
ijhVw prCwvW sI, auhdy nwl hI iml igAw[ pihlW vgYrw, aunHW ny dyK ilAw ik AYs vyly ieh sB kuC
auhdI hsqI hI koeI nhIN sI, JUTw sI, auhdw vjUd Bu`l cu`ikAw hY qy hux iehnUM lY c`lIey[ jdoN svwrI 'c
nhIN sI[ pr ieh ijhVw prCwvW hY, cmk pYNdI hY lY ky Awey - mh`l dy drvwzy dy AMdr, bwhrly pwsy
- SIsy dI Gr AMdr cmk pYNdI hovy, Gr ivc rOSnI kuAwrtr gwrd dw pihrw sI[ mh`l dy cwry pwsy GoV
ho jWdI hY ikauNik pRqIibMb pY igAw qy jy mUMh GuMmw svwr vI GuMmdy iPrdy ny, pYdl vI GuMmdy iPrdy ny[
dyvo - dUjy pwsy nUM, auh ht jWdw hY[ auh igAw qW iek nUM dUsrw imldw hY, dUsry nUM qIswrw imldw hY qy
ikqy nhIn hY; kyvl iek BulyKw sI, Brm sI[ ies qrHW swry gyVw k`Fdy ny[ iehny dyiKAw qy kihx
l`igAw -
iesy qrHW dy nwl iek Brm ipAw hoieAw hY
ik mYN jIv hW qy vwihgurU hor hY[ ieh Brm ipAw ''roko! kI krdy ho?''
hoieAw nhIN tu`tdw; zor lw lau ijhdw lgdw hY[ ''pihrw idMdy hW[''
ieh intellectually (idmwgI qOr qy) qW AwdmI mMn ''kIhdw pihrw idMdy ho?''
leygw, practically (AmlI qOr qy) nhIN mMndw ikauNik
aunHW nuM pqw nhIN sI ik bwdSwh igAw hoieAw
gurU qoN Sbd nhIN pRwpq hoieAw[ gurU dw Sbd dIvw
hY[ kihx l`gy -
hY[ dIvy dy cwnx ivc dyiKAw nhIN iesny, ijs krky
iehdw Brm nhIN tu`tdw[ iehnUM 'Byd Brm' kihMdy ny ''iehdy AMdr rwjw hY[ ieh swfI ifaUtI hY ik
- r`b dy nwloN Awpxw hor srUp jwxnw ik mYN hor hW, gYr AwdmI kuAwrtr sweIn idqy qoN bgYr AMdr nw
r`b hor hY - pr hY ieko hI[ mhwrwj kihMdy ny ik cilAw jwvy[''
qUM pCwx kr; r`b vI joiq srUp hY, qUM vI joiq srUp ''mYN vI pihrw dyxw hY[''
hYN -
''Awp qW mhwrwj ho[ Awp dy vwsqy pihrydwr
Dwrnw - mn qUM joq srUp hYN,
KVHy ny[''
Awpxw mUl pCwx - 2, 2. (bwkI pMnw 36 qy)

'Awqm mwrg' 29 jnvrI, 2012


rqvwVw swihb srgrmIAW
hr swl dI qrHW imqI 28 qoN 31 AkqUbr mhWpurKW duAwrw drsweI jugq iv`c swvDwn hox leI
rqvwVw swihb ivKy mhwn gurmiq smwgwm dw AwXojn ikhw igAw[ sMgqW ny aucI Avwj iv`c 'vwihgurU' mMqr
kIqw igAw[ mhWpurKW dy srIrk ivCoVy nUM 10 swl ho DuMn vwih............ gurU............... nUM aucwrn kIqw
cu`ky hn[ hr swl dySW ivdySW qoN ipAwry dI ipAwrI nwl mhWpurKW dI auh piv`qr Avwj dw aucwrn ie`k
DrqI nUM nqmsqk hox leI crn DUV pRwpq krn Akih rs aus smyN brs irhw sI[ ijnHW sMgqW ny
leI sM g qW
phu M c dIAW hn[
ijQy Aw ky
ijMdgI iv`c hor
cwA auqSwh pYdw
huMdw hY ik nwm
jpIey sy v w
krIey[ sMgqW dI
rhwieS dw pRbMD
rqvwVw swihb
kMplYks AMdr hI
hox krky hjwrW
sMgqW ny rqvwVw
swihb rih ky
ies cwr idnW
mhwn gu r miq
smwgm dw pU r w
pUrw lwhw pRwpq
kIqw[ mhWpu r KW
dy crn ies
DrqI qy pey vwr
vwr Awp jI ny
Aw ky ies nU M
nvW rU p idqw
koeI smW sI eyQoN
idn dy smyN lok sMq mwqw bIjI rxjIq kOr jI Aqy sMq mhwrwj rqvwVw swihb
lM G x qo N frdy
sn pr A`j smW hor qrW dw hY A`j ieQy nqmsk aus smyN hwjrI BrI auh BlIBWq jwxdIAW hn[ hjwrW
ho ky AnykW iBAwnk rog tu`t rhy hn[ ikMnIAW sMgqW sMgqW dw iek`T sI[ mhWpurKW nUM ipAwr krn vwly
do cwr idn ies DrqI qy Awgmn hoieAw lgwqwr nwm kI AmrIkw, ieMglYNf, kYnyfw Aqy Arb dySW qoN
bwxI dw pRvwh cldw irhw ijs ny vI ies mhwn kuMB mhWpurKW ny XU.pI. ivKy 14 swl lgwey hox krky
AMdr ieSnwn kIqw AnykW mn dIAW mYlW dy COV kt EQoN dIAW sMgqW trynW qy Br ky Aw geIAW[ pUry
ky nwm iv`c suriq l`gI[ imqI 31 AkqUbr 2011 nUM Bwrq ivcoN sMgqW dI SmUlIAq rqvwVw swihb ivKy
brsI smwgwm smyN dw auh njwrw hux q`k nhIN Bùldw hoeI[ hjwrW sMgqw ny Awqm mwrg rUhwnI piqRkw dI
jdoN Awp jI dy srIr C`fx dw smW bixAW mhWpurS irnIaUvl nvIN mYNbris`p leI[ sMq bwbw hrpwl isMG
sMq bwbw hrpwl isMG jI ny styj sMBwlI styj qy jI ny styj qoN ie`k bcn kIqw ik ijhVIAW vI sMgqW
AnykW mhWpurK ivrwjmwn sn[ duiphr 1.15 imMt qy eyQy nqmsqk hox leI phuMcIAW hn auhnW nUM bynqI

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


30
hY ik 10 mYNbrW dI ilst dyx dI ikRpwlqw kro[ 500 mYNbrW dI syvw leI rqvwVw swihb dI brWc
sMgqW ny mhWpurKW dy bcn qy Pu`l cVHwauNidAW bcn KuPIAw nMgl XU.pI. ivKy hr mhIny dI pihlI qrIk
kmwieAw ijMnIAW sMgqW phuMcIAW sn dySW ivdySW qoN nUM sMgqW iek`qr huMdIAW hn ijQy idvwn sjdy hn[
swrIAW sMgqW ny Awqm mwrg
10-10 mYNbrW dy hr pihlI
AY f rY s Br ky qrIk nUM KuPIAw
mhWpu r KW dI nMgl phuMcdw hY
Ku S I pR w pq lwg pws qo N
kIqI[ XU . pI. dy v` K
sY N kVy v`K ijlHIAW qoN
sMgqW hr mhIny
sM g qW ny 31
dI pihlI qrIk
AkqU b r vwly
idn KM f y dI nUM phuMc siqsMg
iv` c hwjrI
pwhu l AM i mR q
BrdIAW hn
pwn krky gurU
vwly bxy[ h`Qo h`QI Awqm
mwrg Gr nUM lY
rqvwVw ky jWdIAW hn[
swihb dy bwnI sM q bwbw
mhWpurK sihj gurpwl isMG jI
su B wA sM g qW jo ik svwlypur
iv`c Awm ieh prm pUjX siqkwrXog sMq mwqw rxjIq kOr jI smwgwm smyN
ijlH w rwmpu r
bcn kirAw krdy sn ik ijs dy Gr rUhwnI piqRkw ivKy rqvwVw swihb vwly mhWpurKW dy bcnW Anuswr
Awqm mwrg jwvygI aus Gr AMdr du`KW klySW dw AsQwn dI syvw inBwA rhy hn ijs dy nwl nwl
nwS ho jwvygw Aqy su`K SWqI dw vrqwrw hox suBwivk b`icAW nUM rUhwnIAq dy nwl nwl duinAwvI ividAw
hY [ ikau N ik pRdwn kr rhy
Awqm mwrg dy hn[ AnykW b`cy
AM d r nwm dI hr ro j ies
bwq hY[ ijhVw AsQwn qy phuMc
ies dy A`gy hor ky ividAw
mY N br bxwau x gRihx kr rhy
dI syvw kryg w hn Awp jI ny
ijQy vI ko e I 200 Awqm
bY T w hY dy S W mwrg mY N br
ivdy S W AM d r bxwaux dI syvw
aus pRymI dIAW leI Aqy
suB mno kwmnW rqvwVw swihb
p U r I A W Adwrw Awqm
hoxgIAW[ mwrg iv` c
A n y k W phu M c wau x dI
mhwpurK jo ik syvw kIqI[
v`K v`K sMpd R wie prm pUjX siqkwrXog sMq mwqw rxjIq kOr jI smwgwm smyN rqvwVw swihb iesy qrH W
dy swDU sM q APjlgVH XU.pI. qoN BweI hrjIq
mhwqmw phuMcy aunW ny Awqm mwrg mYgjIn dy mYNbr isMG (nItU) ny 50 mYNbrW dI syvw leI jo ik Poto
bxwaux dI syvw leI sMq bwbw gurdIp isMG jI ny

'Awqm mwrg' 31 jnvrI, 2012


iv`c njr Aw rhy hn Aqy 200 mYNbr hor bxwaux pyj QoVy pY jwxgy auh cwhuMdy hn dySW ivdySW AMdr
dI syvw Es ielwky dy AMdr leI hY[ bYTy mhWpurKW dy iDAwn nUM AMdr vsweIN Awqm mwrg
sMq bwbw gurdyv isMG jI jo ik rqvwVw swihb dI syvw AnykW syvWvW jo ik rqvwVw swihb ivKy cl
nwl sbMDq AsQwn ijlw pitAwlw bnUMV, rwjpurw, rhIAW hn aunHW iv`c iv`q Anuswr ihsw pw ky AwpxI
DVwk Aqy dsW nO h W dI
gDrWm ivKy ikrq kmweI
skUl clw rhy sPlI kr rhy
hn aunWH ny 200 hn[ prm
mYNbrW dI syvw pU j X
leI Awqm siqkwrXog
mwrg Adwry bIjI dIAW
iv`c pujdy kIqy KuSIAW Aqy sMq
hn[ bwbw hrpwl
sM q bwbw isM G jI dw
BuipMdr isMG jI ipAwr pR w pq
mwjry vwilAW ny kr rhy hn[
100 mYNbrW dI sMgqW dI phuMc
syvw leI bynqI rhI sy v w nwl
kIqI[ rqvwVw swihb
ivKy skU l
A n y k W
kwlj, ibrD
sM g qW iv` c
A w S r m ,
auqSwh sI ik
hspqwlW dI
ipAwry dy
sy v w lgwqwr
ipAwry AsQwn
jwrI hY [
qy ko e I sy v w
smwgm qo N
iml jwvy[ fw.
pihlW bhuq
prmvIr isM G
rwhl AmrIkw ipAwry
qoN Awp jI ny AiqAwDuink
Awqm mwrg dI lM g r hwl dI
mY N bris` p A` D I iblifMg bx ky
qoN A`DI Bytw qy iqAwr ho e I
kr idqI ijs ijs iv`c sMgqW
dw sYNkVy sMgqW ny bVy auqSwh
ny lwhw pR w pq sMq bwbw hrpwl isMG APjlgVH pRympurI XU.pI. ivKy jQy smyq rqvwVw swihb pU r vk sy v w
vwly mhWpurKW dI Xwd iv`c hoey iqMn idnW smwgm iv`c hwjrI Brdy hoey[ inBweI qn-
kIqw Aqy ie`k
swl vwsqy Awqm mwrg dI mYNbris`p pRwpq kIqI[ mn-Dn nwl syvw krky lgwqwr syvw iv`c ih`sw lYNdy
q`Kr pirvwr ieMglYNf v`loN hr swl A`KW dw PrI hoey Awpxy smyN Aqy suAwsW nUM sPly bxwieAw[
mYfIkl kYNp lgwieAw jWdw hY hr swl dI qrHW ies rUhwnIAq BrpUr 'Awqm mwrg' rwhIN pUry sMswr
swl vI Awp jI aucycy qOr qy phuMc ky ieh mYfIkl iv`c nwm Aqy bwxI dw pRcwr ho irhw hY[ ijvyN-ijvyN
kYNp lgwieAw hjwrW sMgqW ny ies cwr idnW iSbr smW lMGdw quirAw jWdw hY Awp jI dy jIvn iv`coN
dw lwhw pRwpq krdy hoey AYnkW, EprySn krvwey[ AnykW g`lW swhmxy Aw rhIAW hn[ ikvyN Awp jI ny
dySW ivdySW qoN iek qoN iek cVHdw mhWpurKW dy gurmiq nUM pUrI qrHW Apxw ky gurmiq dy dwiery AMdr
ipAwr vwly ijnHW dy nwm ilKx ligAW ieh cwr rih ky gRihsq jIvn dIAW pUrIAW ijMmvy wrIAW inBwauNdy

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


32
hoey[ guris`KI dw pRcwr pUry ivSv AMdr kIqw[ gur brbwd hox qoN bcwieAw hY ijnHW iv`c is`KI qoN kohW
isKI jIvn AMdr Awp jI dI iek bhuq v`fI imswl dUr B`jx vwly drug edict pRymI Aqy pirvwirk qnwvW
hY[ BweI swihb BweI dieAw isMG jI qoN c`lI Aw dy iSkwr hoey pRymI sn[
rhI ieh sMpRdwie iv`c ie`k qoN iek cVHdI klw Any k W pu s qkW jo ik rqvwVw swihb ivKy
vwlIAW hsqIAW au p l` b D hn
DrqI dy rM g dy S W ivdy S W
mM c qy Aw ky iv` c gu r miq
ijnHW ny mnu`Kqw pR c wr kr
dI BlweI vwsqy rhIAW hn
'srb ro g kw ijnHW iv`c '
AauKd nwm' jo √π  «Â √Ï«Á
Dur drgwh qoN lY Ó≈◊, «’Ú
ky Awey sn ’±ÛÀ Â∞‡À Í≈«Ò,
vrqwieAw Aqy Ï≈ ¡◊øÓ ’∆
ies jldy bldy -√º  Ì≈◊ª
sMswr AMdr suK «Ú⁄, «’Ú
SWqI, ipAwr, √«⁄¡≈≈
nwm bwxI, dIAW ‘Ø ¬ ∆¡À iqM n
lihrW nUM qkVw BwgW iv`c, ‘ØÚÀ
kIqw[ ¡Èß Á π ÿ‰≈,
rUhwnIAq ⁄¿∞ Ê À Í‘«
Kyqr iv`c pihly √Ï≈‘ ’À ,
mhWpu r K hn √π«Â¡ª ¿∞Í‹À
ijnH W ny ⁄ ≈ ¿ ,
ielYktroink Ï≈Ï≈‰∆¡ª
mIfIey nUM gurmiq ’‘≈‰∆¡ª,
pR c wr dw √Ï «Íá ◊π»
m w i D A m ◊Ø « Ïø Á «√ø ÿ ,
bxwieAw Aqy ¡≥ « Óà  Îπ ‘ ≈,
vIfIE iPlmW ¡◊≥Ó ¡◊Ø⁄
rwhIN dyS ivdyS Á≈ Ó≈◊,
iv`c gurmiq dy Íπ  ≈ÂÈ ‡∆’≈
isDWqW dw pRcwr - ‹Íπ ‹ ∆
1986 iv` c √≈«‘Ï, ¡Ó
ArMiBAw ijs qoN trst rqvwVw swihb dy bwnI mhWpurKW dI Xwd iv`c hoey iqMn idnW smwgwm svwlypur XU.pI. ivKy sMq bwbw ‹ Ø Â ª ,
hrpwl isMG jI hwjrI Brdy hoey Aqy AsQwn dy mu`Ksyvwdr sMq bwbw gurpwl isMG kIrqn duAwrw sMgqW nUM
pR B wivq ho ky inhwl krdy hoey[ hyTW ielwky dIAW sMgqW kIrqn dw AnMd mwxdIAW hoeIAW[ «‘Ó≈Ò∆¡≈ Á∂
ivdySW iv`c vsdy √ø  ª Á∂ √ø ◊
pRymIAW ny ienHW dIAW kwpIAW krvw ky PrI vMifAw[ «ÈÚ≈√, ¡Ó ◊≈Ê≈, ËÓ ÔπË ’∂ ⁄≈«¬, Í«ÚÂ ÍÀ∫‚≈,
ienHW dy pRbcn AYsy AnuBv pRkwS ivcoN inkldy hn Ì◊ Íà « ‘Ò≈Á, ÚÀ √ ≈÷∆, ≈‹ ÔØ ◊ , √≈‹È ⁄Ò∂
ik ieh Awm is`DI swdI bolI iv`c guhJ isDWqW nUM «Í¡≈«¡≈, ¡«ÏÈ≈√∆ ‹Ø do BwgW iv` c , » ‘ ≈È∆
AYsy sYNitiPk FMg nwl d`sdy hn ik Awm swDwrn ◊πÒÁ√Â≈ do BwgW iv`c, √ø Â∞Ó≈∂ Â∞Ó∂ ÍÃ∆ÂÓ,
pRymI vI smJ jWdy hn qy ie`k qrHW nwl gurmiq dy ¡≥«ÓàÏ⁄È √≈Ë ’∆ Ï≈‰∆, ◊π» ¡ÓÁ≈√ Í√∆¡À,
pRBwv nwl kIly jWdy hn[ ienHw dw pRcwr kyvl gurmiq Ì◊Ú ◊∆Â≈.............Õ, ¡ÈßÁÓ¬∆ ‹∆ÚÈ ‹≈⁄,
q`k hI sImq nhIN sgoN ienHW ny AnykW pirvwrW nUM ͺÂ’≈ Á∂ ÍÃÙÈ? Ó‘ªÍπÙª ÚÒØ∫ ¿∞Â, ¡È∞ÌÚ∆

'Awqm mwrg' 33 jnvrI, 2012


ÍÃÚ⁄È, «Ù∆¡ª ÓπÈ∆¡ª Á≈ ÏÑӫ◊¡≈È, ¡≥ÁÒ∆ Bwldw hY pr guurU mhwrwj jI ny qW inqwrw kr hI
÷Ø‹, «√Ó ’‘ª È‘ƒ, »‘≈È∆ ÍÃÚ⁄È, “√∂Ú≈ «√ÓÈ idqw hY suKmnI swihb iv`c - 'bRhm igAwnI kI
‹π◊Â∆¡ª, giq bRhmu igAwnI jwxY]' iek Alpg duinAwvI jIv
“Ó≈È∞º÷ ÂÈ Á≈ mhWpu r KW dI
ÍÃ Ô Ø ‹ È, “ÔØ ◊ ≈ AvsQw bwry
¿∞ Í  ÒÀ ’ ⁄, g` l nhIN kr
“’Ó ÏøËÈ ÂØ∫ skdw hY[ aus
Óπ ’ Â∆”, jIvn dI gqI nU M
jugiq Awid hn smJx vwsqy
mhWpu r KW dI au n W hI v` f w
10vIN brsI qy cwhIdw hY qW
ies bwr do au s gqI dw
p u s q k W pqw lg skdw
mhWpurKW dy kr h Y [
kMvlW duAwrw do ieM t rnY t qy
pusqkW Cwp ky ratwarasahib.org,

lVI iv`c vwDw ratwarasahib.com,

kIqw hY ijnH W ratwarasahibmedia.org

iv`c fw. svwmI rqvwVw swihb


du A wrw ilKq dy pRogrWmW dI
ieMdOr ivKy BweI Syr isMG jI dy gRih ivKy sMq bwbw hrpwl isMG jI
'mno B wvW dI j w x k w r I
Aqy sMq bwbw Golw isMG jI srhwlI kwr syvw vwly
rcnwqmk vrqoN' aupl`bD hY[ jo
Aqy 'mwrg cox' hn jo ik rqvwVw swihb ivKy vI slwnW pR
g
o rWm gu
r du
A wrw eISr pR
k wS rqvwVw swihb
aupl`bD hn[ ijhVy jigAwsU cwhvwn hn auh rqvwVw qoN huMdy auhnW dw is`Dw pRswrx ienHW vYbswietW rwhIN
swihb sMprk nMbrW qy sMprk krky dySW ivdySW AMdr kIqw jWdw hY[ ijs dw dySW ivdySW AMdr Gr bYTIAW
mMgvw skdy hn[ sM g qW lwhw
Awp jI auTwauNdIAW
Dur drgwh qoN hn[ mhWpurKW
pU r y Awey sn[ dI AY m .pI.QR I
ies g`l nUM kih PwrmY t iv` c
dy x w bhu q ieM t rnY t qy
su K wlw hY ik idvwn aupl`bD
mhWpu r K Du r hn[ ijs dw
drgwh qoN pUry sMgqW PYdw auTw
hI Awey sn[ skdIAW hn[
ies g` l nU M hr pU r nmwSI
AMdroN Dur AMdroN qy rqvwVw
mM n xw bhu q swihb ivKy
AauKw hY ikauNik AM i mR q sM c wr
au s leI vI huMdw hY[
bhuq swDnW dI mhWpu r KW
loV hY ikauNik ny Awpxy jIvn
swfw mn g` l sMq bwbw hrpwl isMG ivKy AOrMgwbwd (mhWrwStrw) ivKy kIrqn kwl iv` c
g` l qy sbU q duAwrw sMgqW nUM inhwl krdy hoey[ mnu ` K qw dI

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


34
BlweI vwsqy AnykW kwrj clwey hn[ A`j gu. eISr √’±Ò (ñ ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ √º⁄÷≥‚Ú≈√∆
pRkwS rqvwVw swihb qoN rUhwnI sUJ dy nwl nwl √ø Ï≈Ï≈ Ú«¡≈Ó «√øÿ ‹∆ Áπ¡≈≈ B@@A «Úº⁄ Í≥‹Úƒ
duinAwvI ividAw pRdwn kIqI jw rhI hY[ rqvwVw ’Ò≈√ ÂØ∫ ⁄≈¨ «’Â≈ «◊¡≈ √∆Õ ‹Ø «’ ‘π‰ ¡≈͉∆
swihb skUlW dw audGwtn sRI mwn sMq mhwrwj ny Âº’∆ Á∆¡ª Ó≥‹Òª «‘ ’Á≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ √≈Ò «¬º’
ApR Y l 2001 ’Ò≈√ ¡º ◊ ∂
iv`c prm pUjX Úº Ë Á≈ ‘Ø « ¬¡≈
siqkwrXog ‘π‰ +B º’ ‘Ø
bIjI dy hsq ⁄π « ’¡≈ ‘À Õ
kM v lW du A wrw ““ºÁ∂◊ Â∂◊ ‹◊
krvwieAw[ A`j ÓÀ ÁØ ¿ ± ⁄ÒÀ Õ ””
ividAw dy Kyqr Í∆Í»  È ‹Ø  ,
iv` c rqvwVw ÏÑӫ◊¡≈È∆
swihb dy √ø  Ï≈Ï≈
ividAk Adwry Ú«¡≈Ó «√ø ÿ
au c IAW pu l WGW ‹∆ Ó‘≈≈‹,
pu`t rhy hn[ Ï≈È∆ «ÚÙÚ
dy g qy g ◊πÓ«Â »‘≈È∆
jg mY doaU clY] «ÓÙÈ ⁄À∆‡∂ÏÒ
rwK Awp ‡√‡ ÂÚ≈Û≈
mu i h Aau r n √≈«‘Ï Á∂ ’-
dlY] ’ÓÒª È≈Ò
smwijk √Ê≈«Í “◊π  »
◊Ø « Ïø Á «√ø ÿ
qr` k I leI
ividAk Adwry «Ú«Á¡≈ Ó≥ Á 
Aqy mwnisk  Â Ú ≈ Û ≈
√≈«‘Ï” ¿∞ ‘
qr`kI leI nwm
dI qy g jo ik √ø √ Ê≈ ‘À ‹Ø
hr vkq AMdroN √≈«¬ø√ Á∂ Ôπº◊
«Úº ⁄ ¡≈Ëπ « Èº ’
a u T d I A W
bu i rAweIAW qy «Ú«◊¡≈«È’
ivkwrW dI kwt Â’È∆’ª ≈‘ƒ
«Ú«Á¡≈ ÍÃÁ≈È
krdI rhy[ gurU
go i bM d isM G ’È Á∂ È≈Ò
ividAw mM d r È≈Ò Ïº«⁄¡ª ˘
sInIAr sYkMfrI aupr - sMq bwbw gurdIp isMG jI KuPIAw nMgl XU.pI. vwly rqvwVw swihb «√÷ Á∂
ivKy mhWpurKW dI slwnW brsI qy kIrqn krdy hoey nwl K`by pwsy sMq bwbw ¡«Ë¡≈«Â«Ó’
s k U l
hrpwl isMG jI rqvwVw swihb ‹∆ÚÈ Á∂
(AYPileytf
sI.bI.AY s .eI.) hyTW - gurduAwrw eISr pRkwS KuPIAw nMgl ivKy sMq bwbw gurdIp isMG ¡≈ÂÓ-Ó≈◊ Á∂
jI sMgqW nUM kIrqn duAwrw inhwl krdy hoey[ ͪË∆ ω≈ ‘∆
Aqy sM q
virAwm isM G ‘À Õ √à ∆ ◊π  »
◊Ø«ÏøÁ «√øÿ ‹∆ Á∂ Ó‘≈È ‹∆ÚÈ ˘ √Ó«Í ‘πøÁ∂
mYmorIAl pbilk skUl (AYPileytf styt borf) iv`c
ijs iv`c dsmyS ipqw jI dy AwdrSW nUM inkI pnIrI Ï≈Ï≈ ‹∆ Ó‘≈≈‹ Á∂ ¿∞ÍØ’Â Ó‘ªÚ≈’ ¡È∞√≈ ¿∞‘
iv`c sMcwr krnw[ √πÍÈ≈ √≈’≈ ’È Ò¬∆ «¬‘ √ø√Ê≈ ’∞Á Á∆ ◊ØÁ
«Úº⁄ Ú√≈¬∆ «’ «¬ºÊØ∫ Â≈Ò∆Ó ÒÀ‰ Ú≈Ò∂ Ó∂∂ Ϻ⁄∂ ¿∞‘
◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ «Ú«Á¡≈ Ó≥Á √∆È∆¡ √À’ø‚∆ √º⁄∂ √ø «√Í≈‘∆ Ï‰È ‹Ø ÓÈ∞÷ º ≈ ‹∆ÚÈ Á∂ ÍÓ ÓÈØÊ

'Awqm mwrg' 35 jnvrI, 2012


ÚºÒ ’ÁÓ Íπº‡Á∂ ‘ج∂ Á∂Ù ’ΩÓ Â∂ Í»∆ ÷Ò’Â Á∆ ÂÈ ◊πÏ≈‰∆ Í∆∆¡‚Õ
ÓÈ ËÈ È≈Ò ≈÷∆ ’ √’‰Õ √Ø Ï≈Ï≈ ‹∆ Ó‘≈≈‹ F. «ÚÙ≈Ò ’ø«Í¿±‡ ÒÀÏ «‹ºÊ∂ Í«‘Ò∆ ‹Ó≈Â
¡Â∂ Í»‹È∆’ Ï∆‹∆ Á∂ ¡Ù∆Ú≈Á √Á’≈ ¡º‹ √≈‚≈ ÂØ∫ ‘∆ Ϻ«⁄¡ª ˘ ’ø«Í¿±‡ «ÚÙ∂ Á∆ ‹≈‰’≈∆ «ÁºÂ∆
√’±Ò ‘ ÷∂Â ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ
«Úº ⁄ Íπ Ò ªÿª G. ÍÛ∑≈¬∆
Íπº‡ «‘≈ ‘À Â∂ Á∂ È≈Ò-È≈Ò
¡ÚÒ ÈßÏ Â∂ «√º « ÷¡≈Á≈«¬’
¡≈ «‘≈ ‘À Õ ◊Â∆«ÚË∆¡ª Ú∆
«¬√ «Ú«Á¡≈ ’Ú≈¬∆¡ª
Ó≥ Á  «Úº ⁄ ‹ªÁ∆¡ª ‘È
«¬ø‡ÈÀÙÈÒ «‹È∑ ª ≈‘ƒ
ͺ Ë  Á∆ Ϻ « ⁄¡ª Á∆
«Ú«Á¡≈ Ï‘π  ¡≥ÁÒ∆ ’Ò≈ ˘
‘∆ ÿº ‡ Î∆√ª ‹≈◊» ’ ’∆Â≈
¿∞ Í  Íà Á ≈È ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ
’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ H. «ÚÁ∂Ù∆
ÍÛ∑ ≈ ¬∆ Á≈ Ì ≈   ∆ ¡ ª
Ó ∆ ‚ ∆ ¡ Ó Áπ¡≈≈ ‘ √≈Ò
«¬ø ◊ «ÒÙ ‘À Õ gurduAwrw isMG sBw srI, bI.sI. kYnyfw ivKy rqvwVw swihb vwly mhWpurKW dI Xwd √’± Ò Á∂ Í≥ ‹
«¬‘ √’± Ò iv`c kIrqn krdIAW hoeIAW bIbIAW[ Ϻ ⁄ ∂ AD «ÁȪ
√∆.Ï∆.¡À √ . ¬∆ Ò¬∆ «¬ø ◊ ÒÀ ∫ ‚
ÏØ‚ «ÁºÒ∆ ÂØ∫ Ó≈ÈÂ≈ ÍÃ≈Í ‘À «‹√ Á≈ ¡ÀÎ∆Ò∆¬∂ÙÈ «Úº⁄ «Ú«Á¡’ ÁΩ∂ Â∂ «Ò‹≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
ÈßÏ AFC@CG@ ‘ÀÕ I. «ÚÙ≈Ò ÷∂‚ Á∂ ÓÀÁ≈È, ÷∂‚ √‘»ÒªÕ
√‘»Òª - I. Ú≈Ë»
A. ’∞Á π ⁄ ∆¡ª Â∂
Á∆ ◊Ø Á «Úº ⁄ «ÚÙ∂ Ù ˜Ø 
√«Ê ÷π º Ò ∑ ∆ - (√≈«‘Â’,
‚∞ºÒÎ∆ «¬Ó≈ÂÕ Ë≈«Ó’, ÷∂ ≤ ‚ª
B. ËÓ ¡Â∂ √ø √ «¥Â’
¡Â∂ ‹∆ÚÈ ¡≈«Á)Õ
Í Ã Â ∆ A@. ¿∞ µ ⁄
«Ú«◊¡≈«È’ Í º Ë  ∆
√Ø ⁄ ¡ÍÈ≈¿∞ ‰ ¡«Ë¡≈«Ӓ
Ú≈Ò≈ Ó≈‘ΩÒÕ √≈«‘ √Ó∂ Â
C. «ÚÙ∂ Ù ‘ «ÚÙ∂ Â∂
√‘» Ò Âª È≈Ò ¿∞ÍÒÏË √≈«‘Â
ÒÀ√ ’Ò≈√ »Ó˜ Á∆ Ò≈«¬Ï∂∆Õ
¡Â∂ ÷∂ ‚ Á∂ A A .
ÓÀÁ≈È, ¡≥◊∂˜∆ ’ø « Í¿± ‡  ÒÀ Ï
Ó≈«Ë¡ÓÕ gurU goibMd isMG ividAw mMdr sInIAr sYkMfrI skUl rqvwVw swihb «Úº ⁄ «¬ø ‡ ÈÀ ‡
D . Á∆ √‘»ÒÂ
‹Ï∂’≈, ¿∞µ⁄-ÔØ◊Â≈ ÍÃ≈Í ¡«Ë¡≈Í’, ¡«Ë¡≈Í’ AB. ¡≈‡ Â∂ ’≈· »Ó˜, ¡≈Ëπ«È’ √≈«¬ø√
«Ú«Á¡≈Ê∆ ¡È∞Í≈ A.BE ÒÀÏ, ‚≈’‡∆ √‘»Òª ¿∞ÍÒÏÁ ‘ÈÕ
E. Ú≈˜Ú ¯∆√, Á»‹∂ Ϻ⁄∂ Ò¬∆ ¯∆√ ¡ºË∆ ؘ≈È≈ AC. ‘ √≈Ò Ù≈ÈÁ≈ “√ÍØ‡√ ‚∂” ¡≈ÔØ«‹Â

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


36
’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ‘À «‹√ «Úº⁄ «¥’‡ ÓÀ⁄, ¡ÊÒÀ«‡’√ ¡Â∂ A. ÿº‡ Î∆√ ÒÀ ’∂ «√«÷¡≈ Á∂ ͺË ˘ ¿∞µ⁄≈
’¬∆ ÷∂‚ Óπ’≈ÏÒ∂ ’Ú≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘È ‹∂± «÷‚≈∆¡ª ⁄π’‰ Á∂ ÔÂÈÕ
˘ «¬È≈Ó «ÁºÂ∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ B. «Ú«Á¡≈Ê∆¡ª Á≈ √Úͺ÷∆ «Ú’≈√ ’È
A D . Ò¬∆ ¿∞ ⁄ ∂ ⁄ ∂
‡Ãª√ÍØ‡ ÍÃ Ï øË Õ
√ ‘ » Ò Â C .
¿∞ÍÒÏËÕ «Ú«Á¡≈Ê∆¡ª
A E . Á ≈
‘Ø √ ‡Ò √π « ÚË≈ ¡«Ë¡≈«Ӓ,
¿∞ÍÒÏË ‘ÀÕ √∆’ ¡Â∂
B. √ø  Ó≈È«√’ «Ú’≈√
Ú«¡≈Ó «√ø ÿ ’È Ò¬∆
ÓÀÓØ∆¡Ò √’±Ò ◊ π  Ï ≈ ‰ ∆
ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï ’∆ÂÈ ¡Â∂
- È√∆ ÂØ∫ ÒÀ ÔØ ◊ ≈ ¡«Ì¡≈√
’∂ Áº √ Úƒ Úº Ò «ÚÙ∂ Ù
’Ò≈√ º ’ «Ë¡≈ÈÕ
¡ ≥ ◊  ∂ ˜ ∆ D .
Ó∆‚∆¡Ó Áπ¡≈≈  ˜  Ï ∂ ’ ≈ 
«√«÷¡≈ ÍÃÁ≈È «Ó‘ÈÂ∆ ¡Â∂
’Ú≈¬∆ ‹ªÁ∆ ¡ È ∞ Ì Ú ∆
prm pUjX siqkwrXog bIjI ividAk AdwirAW iv`c ASIrvwd bKiSS krdy hoey[ ¡«Ë¡≈Í’
‘À Õ «¬‘ √’± Ò
Ïà ‘ Ó «◊¡≈È∆ E .
√ø Ï≈Ï≈ Ú«¡≈Ó «√øÿ ‹∆ Ó‘≈≈‹ ‹∆ Á∆ «Óº·∆ ¡«Ë¡≈Í’ ¡Â∂ «Ú«Á¡≈Ê∆ ¡È∞Í≈ A.B@
Ô≈Á ˘ F. «√«÷¡≈ Á≈ Ó≈«Ë¡Ó-¡≥◊∂˜∆
√Ó«ÍÂ ‘À , G .
¡Â∂ «¬√ Á≈ ’ ø « Í ¿ ± ‡ 
¿∞Áÿ≈‡È «√º « ÷¡≈ Á∆
Ú  Â Ó ≈ È Óπ Î Â «ÚÚ√Ê≈
⁄∂¡Í√È H .
√ø  Ó≈Â≈ ‚≈’‡∆ ¡Â∂
‰‹∆ ’Ω ‹∆ Óπº„Ò∆ √‘≈«¬Â≈
Á∂ ’-’ÓÒª Á≈ ÷≈√ ÍÃÏøË
Áπ ¡ ≈≈ «¬’ I .
«ÚÙ∂Ù ÔØ‹È≈ Á∂ ÍÁ» Ù ‰ «‘Â,
¡Ë∆È ’∆Â≈ ‘ «  ¡ ≈ Ò ∆
«◊¡≈ ‘ÀÕ «¬√ Ì«¡≈, ÓÈÓØ‘’
√’±Ò Á∂ ¿∞Á∂Ù ¡Â∂ ÙªÂ
ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï Ú≈Â≈Ú‰
Á∂ Ò◊Ì◊ B@ A @ .
«’ÒØÓ∆‡ ÷∂Â ‡  ª √ÍØ‡
sMq virAwm isMG mYmorIAl pbilk hweI skUl rqvwVw swihb
Á∂ Ϻ « ⁄¡ª Á≈ √π « ÚË≈ Á≈
«Ú«Á¡’, √Ó≈«‹’ ¡Â∂ ¡«Ë¡≈ÂÓ’ «Ú’≈√ ’È≈ ÚË∆¡≈ ÍÃ Ï ø Ë ‘À Õ
‘ÀÕ AA. ‘Ø√‡Ò √π«ÚË¡≈ ¿∞ÍÒºÏË ‘ÀÕ
(-----)

'Awqm mwrg' 37 jnvrI, 2012


(pMnw 28 dw bwkI)
''nhIN, nhIN, mYN koeI rwjw nhIN[ mYN pihrw dyxw hY qyrI body (dyh) dy AMdr, pRkwS hY, cVHdI klw hY[
hY['' auh jy iek vwrI cVH jwvy, Pyr auh tui` tAw nhIN krdw,
auh nSw auqirAw nhIN krdw[ ies qrHW dy nwl Purmwn
ij`d krI[ ausy vyly aunHW ny ispwhI dI vrdI krdy ny -
ilAw idqI, bUt pw ley, p`tIAW k`s leIAW, vrdI
Dwrnw - cVHI rhy idn rwq,
pw leI, rweIPl lY leI, bMnfolIAr gl ivc pw
nwm KumwrI, nwm KumwrI - 2, 2.
ilAw[ auvNy ijvyN lYPt rweIt, lYPt rweIt krky pihrw
dyx lg igAw[ Bu`l igAw ik mYN bwdSwh sI[ swry posq md APIm BMg auqr jwie prBwiq]
Aihlkwr, sYktrI vgYrw jo vI nwl sI, Cu`p ky bYT nwm KumwrI nwnkw cVHI rhy idn rwq] (jnmswKI)
gey ik jdoN hoS AweygI, aus vyly AslI k`pVy ienHW so nSw cVH igAw, Bu`l igAw Awpxy Awp nUM;
nUM pihnw idqy jwxgy[ so iPrdy-iPrdy jd hoS prqI ispwhI bx igAw, pdvI qoN hyTW igr igAw, pihrw
qW dyKx l`g igAw - Awpxy bUtW nUM ik AYh bUt mYN idMdw hY[ jdoN hoS Aw geI, Pyr pCqwvw krdw hY ik
kd pw ley, ieh rweIPl myry h`Q ivc ik`QoN Aw geI, ieh kI hoieAw sI? AYnw Bul ` igAw mYN? bVw mwVw kMm
ieh bMnfolIAr ik`QoN Aw igAw, mYN ispwhI ikvyN bx kirAw[ kihMdy -
igAw? mYN qW bwdSwh sI, ieh POjW qW myrIAw r`KIAW ''mhwrwj! qusIN iek`ly hI nhIN Bu`ly, ieh swrw
hoeIAW sI - AwpxI rwKI vwsqy, mYN ieQy pihrw sMswr hI Bu`ilAw ipAw hY[''
lvwieAw[ jdoN ieauN ijhw cyqn dyiKAw, aus vyly Aw
ky swirAW ny jY jYkwr kIqI - ''hYN! swrw sMswr Bul
` igAw? iks qrHW Bul ` igAw?''

''mhwrwj kI jY['' kihMd,y mhwrwj! ieh hY Awqm Sihzwdw[ vwihgurU


dI AMS hY, jW AYN kih lE ik vwihgurU dw pu`qr hY;
''ieh kI?'' ieh Bu`l ky jIv bx igAw, jIv bx ky duKI hoieAw
''mhwrwj! nSw cVH igAw sI AwpnUM[ aus nSy dy iPrdw hY, dr dr iPrdw hY - Btkdw, mwVI mwVI
Asr krky Awpxy Awp nUM Bu`l gey sI['' cIz dI pRwpqI vwsqy illHVIAW k`Fdw iPrdw hY, supny
ivc jwgdw hY[ so ies qrHW swrw sMswr sùqw ipAw hY,
''bVI glqI krI[ qusIN htwauxw sI[''
BùilAw hoieAw[ iehnUM Byd Brm kihMdy ny[ Awpxy srUp
''mhwrwj! AsIN bhuq ikhw AwpnUM['' nUM Bu`l igAw qy jIv bx kyduKI huMdw hY[
ijhnUM nSw cVH jwvy, auh iksy dI koeI bwq mMndw dUjw Brm mhWpurS kihMdy ny, soBq dw Brm pY
hY? zor lw lE, nhIN mMndw[ ikMny ny ijhVy Srwb pI igAw - soBq dw, sMgq dw[ sMgq kihMdy ny, ijho ijhI
ky Awpxw hI nukswn krdy ny[ pYsy dw nukswn, b`icAW cIz nwl imldw hY bMdw, auho ijhw bxdw hY -
ivc by-prqIqI, Gr ivc duK klyS lY ky AwauNdy ny, kbIr mnu pMKI BieE auif auif dh ids jwie ]
bycYnI pYdw krdy ny lyikn Pyr nhIN smJdy[ nSy dw jo jYsI sMgiq imlY so qYso Plu Kwie ]
AYsw AwdmI dy mn qy Asr huMdw hY ik auh Bu`l jWdw AMg - 1369
hY[ iesy krky gurU mhwrwj ny ikhw ik nSw jy qUM ijho ijhI cIz dI sMgq krdw hY, auho ijhw hI
cwhuMdw hY, ieh bwhrly nSy C`f dy[ ieh qyry srIr nUM Pl auhnUM pRwpq ho jWdw hY[ iek sPtk mxI hoieAw
nukswn krdy ny, brbwd krdy ny[ qyry AMdr prmySr krdI hY, blOr ijhnUM kihMdy ny[ auh jy lwl rMg dy
ny iek nSw r`iKAw hoieAw; auh jy qyry AMdroN pRgt k`pVy kol r`K dyeIey jW gulwb dy Pu`l kol r`K dyeIey
ho jwvy, jy iek vwrI cVH jwvy qW izMdgI Br nhIN qW auh gulwbI bx jWdI hY; pIly kpVy ko r`K dyeIey,
auqirAw krdw; auhdy cVHn dI dyr hY - pIlI bx jWdI hY; kwly kol r`K dyeIey, kwlI ho jWdI
posq md APIm BMg auqr jwie prBwiq] (jnmswKI) hY; nIly kol r`K dyeIey, nIlI ho jWdI hY[ ijho ijhw
Swm nUM pIqy dI, svyr nUM qoV lg jweygI[ Pyr rMg kol hovygw, auho ijhw rMg auhdy ivcIN pRqIq dyx
dr-dr qy iPrdw hY, puCdw iPrdw hY ik l`sI hovy, lg jWdw hY[ Awpxw Aslw Ko bYTdI hY; Awp iblkul
koeI K`tI cIz hovy - qoV l`gI peI hY[ mhwrwj inrml hY lyikn sMg-doS ho igAw auhnU,M sMgq dw doS
kihMdy, AslI nSw qyry AMdr hY, ijhnUm 'nwm' kihmdy ho igAw[
ny[ Vibration (Jrnwht) hY qyry srIr dy AMdr, rs ies qrHW dy nwl ieh jo iehdI conciousness
(cyqnqw) sI, awareness sI, auh AMqSkrn dy

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


38
imlwp dy nwl, jdoN cyqn dw pRkwS ipAw AMqSkrn hY[ gurU mhwrwj kihMd,y nhIN, ieh qYnMU BulK
y w pY igAw,
dy AMdr.............[ 'AMqSkrn' iek term (pirBwSk qYnUM hnHyry dw BulyKw pY igAw[ qyry mn ivc hnHyrw
Sbd) hY; cwr cIzW huMdIAW ny - iek mn huMdw hY, hoieAw hoieAw hY, AMqSkrn ivc hnHyr-gubwr hY[
bu`DI huMdI hY, icq huMdw hY Aqy mYN-Bwv huMdw hY[ ienHW auhdy nwl qYnUM BulyKw pY igAw[ kihMdw, BulyKw ikvyN pY
cwrW nUM rlw ky 'AMqSkrn' kihMdy ny[ jIv dy AMdr jWdw hY?
jd qk AhMBwv hY, audoN qk ieh jMmdw rhygw, mrdw AMimRq vylw hovy, mtk cwnxw hovy, drvwzy dy
rhygw[ iehdw Cutkwrw nhIN hud M w kdy vI[ ieh gurU gRQ
M A`gy ivhVy dy ivc koeI r`sI su`t jwvy; AwpW nUM nw
swihb dw m`q hY[ jdoN ieh 'mYN-Bwv' Ko ky mn, A- hovy igAwn; jdoN bwhr inklWgy, iek dm fr jwvWgy
mn ho jweygw, mno nwS ho jweygw, vwSnw Kqm ho ik s`p ipAw hY[ twrc l`BWgy jW aufIk krWgy[ mMjy
jweygI, q`q igAwn pRgt ho jweygw, EdoN iehdw Awauxw qoN pYr nhIN lwhuMdw, frI jWdw hY ik ikqy auqy nw cVH
jwxw Kqm ho jweygw, siQr AvsQw pUrIAW SkqIAW Awvy[ ikMnW Asr ho igAw? iek cIz hY nhIN pr
dy nwl iehnUM pRwpq ho ky pRmySr dy ivc lIn ho auhdw Asr ikMnW zbrdsq hY[ jd cwnx huMdw hY,
jweygw[ dUjy A`KrW ivc AYN smJ lE ik ieh r`b dyKdw hY ik ieh qW kuC vI nhIN hY; r`sI peI sI,
bx jweygw[ Pyr iehdw Awauxw jwxw nhIN rihMdw - mYnMU Brm ho igAw, BulKy w pY igAw[ ijs qrHW rVy mYdwn
eISvr bx jweygw[ so iehdy nwl imlwp hox krky, dy AMdr imRg-iqRSnw dw jl kihMdy ny[ rVw mYdwn hov,y
ieh jIv bx igAw[ jIv bx ky hux kihMdw hY, 'mYN Dùp cmkdI hovy; hrn nUM BulyKw pYNdw hY ik auh swmHxy
krdw hW, mYN Bogdw hW, mYN punM krdw hW, mYN pwp ivc dirAw cldw hY[ mnu`K nUM vI pY jWdw hY, pr mnu`K
krdw hW[' krqw qy Bugqw bx igAw[ 'mYN' krn dy nwl nUM AYnw igAwn huMdw hY ik eyQy qW dirAw kdy hoieAw
ikirAw iehdy ivc Aw geI[ auhdy nwl iehnUM Bu`l pY hI nhIN, ieh qW myrIAW A`KW dw BulK y w hY[ kwr clwE
ky jIv bx igAw; pr hY sI 'inrml Awqmw[' so ieh grmIAW dy mhIny[ dUroN AYN lgdw hY ijvyN mINh ipAw
dUsrw Brm pY igAw[ huMdw hY[ drKqW dy prCwvyN sVk ivcIN idsdy ny,
qIsrw hoieAw krdw hY ijhnUM kriqqÍ Brm kihMdy igAwn hox krky iehnUM pqw hY ik ieh A`KW dw Brm
ny[ auh ies qrHW hY ijvyN AwkwS hovy[ AwkwS qW hY koeI[ Asl ivc ieh nw qW QW ig`lw hY qy nw
prIpUrn hY[ pr iek qW iesdy ivc kwrn srIr hY, prCwvyN sVk ivc pey ny[
iek sUKSm srIr hY, iek ieh sQUl srIr hY[ iqMnW
so ies qrHW AxhoeI cIz hoeI idsxI - iehnUm
ivc Awqmw dw pRkwS ho irhw hY[ sQUl srIr dy ivc
'ivkwr Brm' ikhw krdy ny[ sMswr hY qW pRmySr dw
qW ieh 'jIv' bixAw hoieAw hY[ iehdy auprly pwsy
rUp, lyikn vYrI idsdy ny, im`qr idsdy ny, ikauNik
Awqmw hY[ hY EhI Awqmw lyikn ibAwDI hY[ ijvyN iksy
nzr ivc Prk pY igAw[ A`K dy koie AMdr auNglI
GVy dy ivc space (KwlI QW) hovy, auhnUM AsIN Gtw
nwl d`b idE fylw[ cMdrmw iek hY, pr idsdy ny do[
AwkwS kihMdy hW; koTI dy ivc space hov,y auhnUM 'mtw
BulyKw kwhdw pY igAw? nzr dw pY igAw[ iesy qrHW
AwkwS' kihMdy hW; b`dl Cwey hox qW auhnUM AsIN 'myGw
bu`DI dw BulyKw pYx dy nwl sMswr duK dw srUp ho ky
AwkwS' kihMdy hW, jy b`dl nw hox, iblkul inrml
nzr Awaux lg igAw[ mhwrwj kihMdy, nhIN -
hovy qW 'mhW AwkwS' kihMdy hW[ AwkwS qW ieko hI
ieh jgu scY kI hY koTVI scy kw ivic vwsu]
hY pr ibAwDI krky v`Kry-v`Kry nwm Dr ley[ ies
AMg - 463
qrHW dy nwl kwrn srIr, sUKSm srIr Aqy sQUl
srIr - iehdy ivc ieh Awqm joqI ijhVI hY, ieh ieh qW vwihgurU ny Awpxy rihx vwsqy bxwieAw
CotI ijhI khwaux lg geI; hY Awqmw hI swry[ ieh hY[ ieh ijhVy duK-suK pRqIq huMdy ny, ieh mwieAw
Brm pY igAw iesnUM[ ieh AsMg hY qy ivAwpk hY[ dy Jlkwry krky Awpxy-ibgwny, cMgy-mwVy nzr AwauNdy
pr ieh kihMdw hY, nhIN, mYnUM sMg imldw hY, mYN ny[ jdoN mwieAw dy Jlkwry krky Awpxy-ibgwny, cMgy-
ivAwpk nhIN, mYN iek purKI hW, iek QW dw vwsI mwVy nzr AwauNdy ny[ jdoN mwieAw dw Jlkwrw ht jwvy,
hW[ audoN kI huMdw hY -
mn myry ijin Apunw Brmu gvwqw ]
cOQw Brm hoieAw krdw hY - ivkwr Brm[
iqs kY BwxY koie n BUlw ijin sglo bRhmu pCwqw ]
ivkwr Brm ieh huMdw hY ik ieh ijhVw sMswr hY,
AMg - 610
ieh vwihgurU nhIN hY, ieh vwihgurU qoN v`KrI hor cIz nw ko mUrKu nw ko isAwxw ]

'Awqm mwrg' 39 jnvrI, 2012


vrqY sB ikCu qyrw Bwxw ] AMg - 98 mu`l koeI nhIn[ so iesy qrHW ieh Brm hY[ mhwrwj
ey nyqRhu myirho hir qum mih joiq DrI kihMdy, jdoN pRmySr dw nwm pRwpq ho igAw qYnUM! aus
hir ibnu Avru n dyKhu koeI ] vyly - 'BRm kI jwlI qw kI kwtI]' auhdI Brm dI
hir ibnu Avru n dyKhu koeI ndrI hir inhwilAw ] jwlI, ieh ijhVw jwl ipAw hoieAw hY AYfw lMmw-
eyhu ivsu sMswru qum dyKdy cOVw ieh k`t idqw nwm ny[ '...........jw kau swDsMigq
eyhu hir kw rUpu hY hir rUpu ndrI AwieAw ] ibsÍwsw]' ijhnUM swDsMgq dy auqy ivSvwS Aw igAw,
AMg - 922 nwm dI pRwpqI ho geI, aus vyly ieh jwl k`itAw
ies qrHW mhwrwj kihMdy ny[ pVHo ipAwr nwl - igAw[ Pyr ieh Bvjl dy ivcoN qr jWdw hY -
Dwrnw - qUMhIN qUMhIN moih nw, qwrIly Bvjlu qwrU ibKVw.............] AMg - 208
qUMhIN qUMhIN moihnw - 2, 4. kihMdy, bhuq AOKw hY ijhVw qirAw hI nhIN jw
gurih idKwieE loienw] AMg - 407 skdw[ ieh jhwz hY - 'vwihgurU nwm jhwz hY, cVHy
ijhnUM ibAMn A`KVIAW kihMdy ny, qIsrw iql so auqry pwr[' ieh boihQw hY, jhwz hY -
kihMdy ny, third eye kihMdy ny; auh gurU ny idKw idqI[ .................boihQ swDU sMgw] AMg - 208
gurU ny auh idKw ky Brm k`t idqw[ idisAw kI?
swDU dI sMgq ivcoN jhwz iml igAw[ Pyr kI
eIqih aUqih Git Git Git Git] hoieAw? kihMdy -
qUMhI qUMhI moihnw] AMg - 407
pUrn hoeI mn kI Awsw....................] AMg - 208
so Brm krky r`sI dw s`p nzr Aw irhw sI,
AwSwvW, vwSnwvW - ijhdy krky mn klpdw
ieh qW vwihgurU Awpy hI psirAw hoieAw hY -
iPrdw sI, auh swrIAw hI nwm ny pUrn kr idqIAW,
ApnI mwieAw Awip pswrI Awpih dyKnhwrw] ikauNik ieh pUrn krn nUM smr`Q hY -
nwnw rUpu Dry bhu rMgI sB qy rhy inAwrw]
AMg - 537 pRB kY ismrin pUrn Awsw] AMg - 263
AMdr vI hY, bwhr vI hY; Awh hI bicqR bwq pRBU dw ismrn krn dy nwl swrIAW hI AwsW
hY - pUrIAW ho jWdIAW ny -
AwpInY Awpu swijE AwpInY ricE nwau] Dwrnw - AwsW sB pUrIAW,
duXI kudriq swjIAY kir Awsxu ifTo cwau] pRB jI dw ismrn krky - 2, 2.
AMg - 463 jo vI ie`Cw hY -
Awpxy Awp qoN Awpy hI pYdw kr idqw - swrw jo mwgih soeI soeI pwvih
sMswr[ Pyr ijhVw Awpxy Awp qoN Awpy hI kirAw hY, syiv hir ky crx rswiex] AMg - 714
ieh auhdw hI rUp hY swDsMgq jI! bwhr nhIN hY[ AYsI cIz rswiex vrgI ikqoN nhIN pRwpq huMdI[
so pMjvW jo Brm hoieAw krdw hY, auh hY 'bRhm gurU kol nwm rUpI rswiex hY[
qy jgq iBMn-iBMn jwxw[' auh ieh hoieAw krdw hY pUrn hoeI mn kI Awsw guru ByitE hir rMgw]
ik vwihgurU hor hY qy ieh sMswr ivkwr hY auhdw[ ieh AMg - 208
mwieAw pRikrqI vwihgurU dy nwl rl hI nhIn skdI ipAwr dy ivc Aw ky gurU dy nwl imlwp hoieAw[
kdy[ mhwrwj kihMdy, nhIN, ies qrHW nhIN hY; ieh vI nwm idqw gurU ny, mn dI Awsw pUrI ho geI, AMDkwr
iek Brm hY - k`itAw igAw[ nwm pihlW dwrU bixAW, Pyr dIvw
Aink ktk jYsy BUil pry Ab khqy khnu n AwieAw] bixAw, Pyr kYNcI bixAw - Brm dw jwl k`tx nUM,
AMg - 658 Pyr jhwz bixAW, Pyr icMqwmix v`tI bxI[ swrIAW
AwsW pU r IAW kr idqIAW[ 'jo mwgih so e I so e I
iek gihxy bxwaux vwlw sonw lY ky byAMq gihxy pwvih................]' jo vI mMgdw hY bMdw, auh swrI cIz
bxw irhw hY[ jOhrI dy cly jwE, byAMq gihxy AnykW dI pRwpqI huMdI hY[ ishq mMg lau, ishq iml jWdI
iksmW dy, AnykW rUpW dy, AnykW ifzwienW dy auQy pey hY; AOlwd nhIN huMdI, AOlwd mMg lau, ho jweygI[ nwm
ny[ auh kI hY swrw kuC? ieh khWgy ik ieh sonw hY[ ivc SkqI hY -
kYrt G`t-v`D ho jWdw hY lyikn hY qW auh sonw hI nv inDI ATwrh isDI ipCY lgIAw iPrih
swrw[ AslI cIz sonw hY, sony dw hI mu`l hY; Kot dw jo hir ihrdY sdw vswie ] AMg - 649

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


40
ijhdy ihrdy ivc nwm vs igAw, vwihgurU vs kroVW dw auDwr krdw hY[ nwm dw Kzwnw nhIN
igAw, auh Awp qW kI, swry sMswr dIAW AwsW pUrIAw mu`kdw; AYfw Kzwnw auhnUM pRwpq ho igAw ik qot hI
krn dI qwkq rKdw hY, pr sMswr Bu`ilAw hoieAw nhIN AwauNdI; nw jmdUq iehnUM lu`t skdy ny, nw cor
AYfI-AYfI kImqI cIz nUM guAweIN bYTw hY[ pRwpqI krn iehnUM iljw skdy ny, nw pwxI ivc fubdw hY, nw A`g
vwsqy koeI audm nhIN krdw ikauNik mwieAw ny moh jwl skdI hY, nw Dup ` sukw skdI hY[ AYsw Kzwnw auhdy
ilAw iesnUM - ihrdy ivc vx igAw - 'nwm Kjwnw BgqI
mwieAw mmqw mohxI ijin ivxu dMqw jgu KwieAw ] pwieAw.............]' jdoN pRwpq ho igAw, Pyr kI
mnmuK KwDy gurmuiK aubry hoieAw? kihMd,y Pyr mn vI, qn vI r`j gey, hux koeI
ijnI sic nwim icqu lwieAw ] AMg - 643 vwSnw nhIN rhI, swrIAW vwSnwvW C`f id`qIAW -
KwDy kOx? ijhVy mn dy ipCy lgdy ny[ ijnHW ny Dwrnw - nwm Kzwnw BgqI pwieAw,
gurU dw p`lw PV ilAw, gurU dw bcn mMn ilAw; auh mn qn iqRpq AGwie jI - 2, 2.
nhIN ieh qoN KwDy jWdy, aunHW qoN qW frdI hY[ sMqW dy mn dIAW swrIAW vwSnwvW Kqm ho geIAW, aunHW
nyVy nhIN AwauNdI, dOV jWdI hY[ bwkI swry sMswr nUM dI jVH hI k`tI geI[ mno nwS, vwSnw KYÍ ho geI[
Kw ilAw iehny - 'mnmuK KwDy gurmuiK aubry ijnI sic hux Bu`K Kqm ho geI, koeI Bu`K nhIN rhI, r`j igAw;
nwim icqu lwieAw]' mhwrwj kihMdy, nwm dI pRwpqI qoN 'AGwie' kihMdy ny - r`j igAw[ lyikn mhwrwj kihMd-
y
ibnW - nwnk hir jIau qw kau dyvY...............] AMg - 208
ibnu nwvY jgu kmlw iPrY.......] AMg - 643 Awh cIzW vwlw Kzwnw auhnUM idMdw hY -
pwgl hoieAw iPrdw hY, madness (pwglpn) ......................jw kau hukmu mnwey] AMg - 208
ivc quirAw iPrdw hY swrw sMswr -
ijs qoN Awpxw hukm mnw lvy, ijhny hukm ivc
.............gurmuiK ndrI AwieAw] AMg - 643 iek sur kr ilAw - Awpxy Awp nU[M gurU dSmyS ipqw
gurmuKW nUM ingwh ivc Aw igAw ik ieh sMswr kihx l`gy, ''bu`DU Swh! kI puCdw hYN ik ieh C`ifAw
nUM kI ho igAw[ hlikAw iPrdw hY, kmlw hoieAw nhIN jWdw JUT?
iPrdw hY, pwgl hoieAw hoieAW hY; Awpy hI Awpxy ikv sicAwrw hoeIAY ikv kUVY qutY pwil] AMg - 1
Awp qoN frI jWdw hY[ Awpy hI Awpxy Awp nUM mMnI
hukm mMn lY; hukm mMnx swr ieh JUT dI kMD
jWdw hY ieh PlwxI jwq dw, AOh PlwxI jwqw dw[
Fih jweygI -
hvw dI kdy jwq igxI hY iksy ny ik ikhVI jwq dI
Aw rhI hY? ieh ieslwm vwlI hvw Aw rhI hY ik hukim rjweI clxw nwnk iliKAw nwil] AMg - 1
ihMdU vwlI Aw rhI hY ik muslmwn vwlI, ik is`KW swrI ikirAw hukm dI ho rhI hY[ 'hukmI' koeI
vwlI? pwxI dI koeI jwq hY? A`g dI koeI jwq hY? Bul
` nhIN krdw, koeI glqI nhIN krdw; auhny hI swrw
AwkwS im`tI dI koeI jwq hY? ieh pMjy cIzW ik`QoN kuC kirAw hY[ jy hukm nUM bu`J lvyN qW dr dI soJI
Aw geI? jwq dw qYnUM Brm lg igAw[ 'myrI myrI' pY jweygI['' AYnW mhwrwj ny jdoN ieSwrw kirAw, ausy
iehnUM Gumw rhI hY, pwgl hoieAw hoieAw hY, kmlw vyly ijvyN hnHyrI rwq dy AMdr jy sUrj cVH jwvy qW
hoieAw iPrdw hY[ jdoN nwm dI pRwpqI ho geI, aus hnHyrw Kqm ho jWdw hY -
vyly - riv pRgws rjnI jQw giq jwnq sB sMswr ]
pUrn hoeI mn kI Awsw guru ByitE hir rMgw] pwrs mwno qwbo Cuey knk hoq nhI bwr ]
nwm Kjwnw BgqI pwieAw.............] AMg - 208 AMg - 346
hux Kzwnw bx igAw - nwm dw[ ijMnW jIA Cuhx dI dyr hY, ausy vyly sonw bx jWdw hY -
krdw hY, vrq lY; mukdw nhIN hY AYfw v`fw Aqùt nwm pwrs dy nwl Dwq Cuhx qy -
Dn pRwpq ho igAw[ iek nUM hI nhIN qwrdw - prm prs guru BytIAY................] AMg - 346
gurmuiK koir auDwrdw BweI dy nwvY eyk kxI]
jy pwrs bnwaux vwlw gurU iml jwvy, Pyr kI hud
M w
AMg - 608
hY? kihMdy aus vyly -

'Awqm mwrg' 41 jnvrI, 2012


....................pUrb ilKq illwt] AMg - 346 ijs no Anidnu hir ilv lwgY jwgq rYix ivhwxI] AMg
- 920
pUrb iliKAw lyK hovy - m`Qy qy -
gurU dI ho jwvy ikRpw, Pyr hrI nw Bu`ly - Pyr
pUrb krm AMkr
u jb pRgty ......................] aumr rUpI ijhVI rwq hY, ieh jwgdy dI lMG jWdI
AMg - 204 hY; bwkI swrw sMswr lu`itAw jWdw hY - su`qw ipAw hY[
jdoN koeI ipClw krm pRgt ho igAw, vwrI Aw kyvl gurmuK jwgdw hY[ auh swbq r`K lYNdw hY Awpxw
geI auhdI - SuB pRwpqI vwsqy; Pyr pihlI g`l kI Gr-bwr[ so ies qrHW dy nwl gurU jd imldw hY -
huMdI hY? pihlI g`l ieh huMdI hY - .................pUrb ilKq illwt ]
...............ByitE purKu risk bYrwgI] AMg - 204 aunmn mn mn hI imly Cutkq bjr kpwt ]
rsIey purS dw myl hoeygw[ Poky igAwnI dw myl AMg- 346
nhIN hoeygw jo kihMdw kuC hor hY qy krdw kuC hor Awqmw qy jIv dw myl ho jWdw hY[ Awh ijhVw
hY[ rsIAw auh huMdw hY ijhVw nwm dy rs ivc idn mn hY, ieh hI mn ault ky -
rwq rihMdw hY, ijhdy mn ivc ivkwr nhIN pYdw huMdw, Ab mnu aulit snwqnu hUAw] AMg - 327
rs ivc rihMdw hY[ AYsy rsIey dI sMgiq krky AwdmI kih kbIr buiD hir leI myrI buiD bdlI isiD
rsIAw ho jWdw hY; KuSk igAwnI dI sMgiq krky muK- pweI] AMg - 339
igAwnI ho jWdw hY[ muK igAwnI nUM mhwrwj kihMdy ny Awh bu`DI bdl ky is`DI pRwpq ho jWdI hY, r`b
ik auh qW murdw huMdw hY - nUM dyKx vwlI Awqm-ivSYxI bu`DI pRwpq ho jWdI hY[
Aiq suMdr kulIn cqur muiK i|AwnI DnvMq] aus vyly kI hudM w hY? kihMdy - ................Cutkq bjr
imrqk khIAih nwnkw ijh pRIiq nhI BgvMq] kpwt]' aus vyly bjr kpwt Ku`lH ky ieko hI pRmySr
AMg - 253 nzr Awauxw SurU ho jwieAw krdw hY[
so Pyr hud
M w kI hY? kihMd,y risk vYrwgI nwl myl so gurU mhwrwj ny hukm idRVH krw idqw - bu`DU
ho jWdw hY qy Asr kI huMdw hY - Swh nUM[ kihMdy, ''pIr jI! ijMnW kuJ qUM dyKdw hYN -
imitE AMDyru iml hir nwnk AwKxu vyKxu bolxu clxu jIvxu mrxw Dwqu]
jnm jnm kI soeI jwgI] AMg - 204 hukmu swij hukmY ivic rKY nwnk scw Awip]
Awh ijhVw mn dy ivc BrmW dw AnHr y w sI ipAw AMg - 145
ho i eAw, au h nU M imldy swr imt jWdw hY [
hukm swijAw hY ausny, qy ieh swry sMswr nUM
'.....................jnm jnm kI soeI jwgI]' jwg Aw
hukm ivc, mirXwdw ivc rKdw hY; hukm qoN bwhr
jWdI hY[ swrw sMswr su`qw ipAw hY -
nhIN jwx idMdw[ auhdw hI hukm cl irhw hY? so jdoN
iqhI guxI sMswru BRim suqw.............] AMg - 920 ieh sojI Aw geI, swD sMgiq! ibrqI cVH geI
rjo gux, qmo gux, sqo gux - ieh lihrW auhdI, ArUV ibrqI ivc clw igAw, smwDI lg geI[
cldIAW ny[ iehdy ivc iek do, cwr, ds, vIh nhIN dUjw nzr Awaux qoN ht igAw, Awpxy Awp nUM Bu`l
hYgy; swrw hI sMswr hY[ ieQy DrmW dI bwq nhIN ik igAw[ A`j pqw l`igAw ik kI Bwv sI bwxI dIAW
Plwxw Drm jwgdw hY[ nw, swrw sMswr su`qw ipAw hY ienHW qukW dw -
- iqMnW guxW ivc[ Brm dy ivc Aw ky sON igAw, Brm nwnk qrvru eyku Plu duie pMKyrU Awih]
pY gey iehnUM - Awvq jwq n dIshI nw pr pMKI qwih] AMg - 550
...............suiqAw rYix ivhwxI] AMg - 920 Brm ipAw rihMdw sI ik mYN auh jIv hW -
su`qy dI hI rwq lMG geI[ pr jy gurU dI ikRpw srIr rUpI drKq dy auqy, ijhVw krqw, Bugqw, Pl
ho jwvy - KWdw hY, duK-suK Bogdw hY, puMnI-pwpI bxdw hY[ auh
gur ikrpw qy sy jn jwgy ijnw hir min visAw hW mYN, jW ik auh hW ijhdy vwSnw rUpI PMG nhIN hn
bolih AMimRq bwxI] qy ikqy jWdw hI nhIN, prm AwnMd AvsQw ivc
khY nwnku so qqu pwey rihMdw hY[ A`j pqw l`igAw ik mYN vwSnw rUpI PMGW

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


42
qoN rihq kyvl Awqm srUp hW[ nwm ny haumY k`t Eny icr qk suKI iks qrHW hoeygw? ieh qW
idqI, AigAwn dUr kr idqw, moh-mwieAw nUM k`t jMmdw rhygw, mrdw rhygw, jMmdw rhygw, mrdw rhygw-
idqw, suriq nUM qrn vwlI bxw idqw, Aws AMdySy dy jb ieh jwnY mYN ikCu krqw]
b`jr kpwt KolH idqy, hukm ivc clw idqw[ aus vyly qb lgu grB join mih iPrqw] AMg - 278
sihj AvsQw pRwpq ho geI, jIvn AnMd dy nwl Br hux ikvyN qr jweygw? Ardws krdy ny BweI
igAw[ hux AnMd sWiBAw nhIN jWdw[ AsIN vI kihMdy swihb ik s`cy pwqSwh! s`cKMf ivc invws dyh; nyVy-
hW - qyVy nhIN - is`Dw hI s`c KMf ivc[ nw Ardws krn
Awnµdu Awnµdu sBu ko khY Awnµdu gurU qy jwixAw ] vwly nUM pqw hY ik scKMf kI huMdw hY, nw krwaux vwly
AMg - 917 nUM pqw hY ik s`cKMf ivc ikvyN cilAw jweygw[ krm,
A`j pqw l`igAw hY ik AnMd iksnUM kihMdy ny[ aupwSnw, igAwn, ivigAwn - jd qk 'haumY' dw nwS
AsIN qW pRSwdw Ck ky kih idMdy hW - 'ho igAw mYN nhIN huMdw, EnI dyr qk hukm hY ik -
AnMd[' koeI iksy QW qy cilAw igAw - ipkink qy haumY eyhw jwiq hY haumY krm kmwih ]
kihMdw - 'jI bVw AnMd AwieAw[' ieh ADUrw AnMd haumY eyeI bMDnw iPir iPir jonI pwih ]
hY ijhVw iek vwrI Aw ky QoVHI dyr bwAd cilAw AMg - 466
igAw[ AnMd auh hY ik full capacity qk (lbw-lb)
svrg ivc qW jw skdw hY, pr scKMf dy vws
Br jwvy[ so auh full capacity qk Br igAw, dYÍq
nUM qW koeI ivrlw hI smJdw hY!...ieh qW cIz hI
Kqm ho geI, Awqm-ivSYxI bu`D dw pRkwS ho igAw[
hor hY[ EQy qW auh jWdy ny -
ijhVI durmiq sI ijsdy nwl cMgw-mwVw dyKdw sI,
auh dUr ho geI swD sMgiq jI! hux koeI ibgwnw nhIN AMqir guru AwrwDxw ijhvw jip gur nwau]
lgdw; swry Awpxy hI lgdy ny[ jd qk ibgwnw lgdw nyqRI siqguru pyKxw sRvxI sunxw gur nwau]
hY, EnI dyr qk buD ` I inhcl nhIN hoieAw krdI[ ies siqgur syqI riqAw..............] AMg - 517
qrHW gurU mhwrwj Purmwn krdy ny - 'riqAw' ipAwr nUM kihMdy ny, ijhVy vwihgurU dy
Dwrnw - jb DwrY koeI vYrI mIq - 2, 2. ipAw ivc r`qy gey[ jy ipAwr KMfq hY, vMifAw hoieAw
qb lg inhcl nwhI cIiq - 2, 2. hY - ivcy koTIAW dw ipAw, mwieAw dw ipAw, Awpxy
Ahudy dw ipAwr, Awpxy srIr dw ipAwr, bwl-b`icAW
jdoN qk iehnUM Awpxy lgdy ny, ibgwny lgdy ny;
dw ipAwr; Pyr qW ipAwr KMfq ho igAw[ KMfq ipAwr
inhcl icq nhIN hoieAw krdw[ gurU nOvyN pwqSwh
nhIN auh mMgdw[ mhwrwj kihMdy -
inhcl icq dIAW inSwnIAW dsdy ny -
jo nru duK mY duKu nhI mwnY ] log kutMb sBhy qy qorY qau Awpn byFI AwvY ho]
suK snyhu Aru BY nhI jw kY kMcn mwtI mwnY ] 1 ] AMg - 657
nh inMidAw nh ausqiq jw kY loBu mohu AiBmwnw ] auh qW ipAwr mMgdw hY - pUrw ipAwr[ hW, ieh
hrK sog qy rhY inAwrau nwih mwn Apmwnw ] g`l v`KrI hY ik jd auhdy nwl ipAwr ho jWdw hY,
AMg - 633 auhnUM swirAW ivc pCwx ky swirAW nwl hI ipAwr
ieh swrI cIz jd ihrdy ivc vs ho jWdw hY, swirAW nUM ausdw rUp hI smJdw hY, A`f-
jwvy..........ieh vsdI audNo hY, jd AMdr nwm dw pRkwS A`f nhIN smJdw[ Pyr iksy nwl dYÍq nhIN huMdI[ so
ho jWdw hY[ EnW icr inhcl icq nhIN huMdw[ mhwrwj ies qrHW jd qk haumY hY - 'haumY eyeI bMDnw iPir
kihMdy - iPir jonI pwih[' iehdy ivc jUnIAW qoN bc nhIN
jb lgu jwnY muJ qy kCu hoie] AMg - 278 skdw[ s`cKMf ivc jwx dw qW ieko qrIkw hY -
'mYN krdW; jy mYN nw hovW, Awh g`l nhIN hoxI[' siqgur syqI riqAw drgh pweIAY Twau ]
hukm 'c nhIN AwieAw - EnI dyr qk, jd qk khu nwnk ikrpw kry ijs no eyh vQu dyie ]
kihMdw hY, mYN krdw hW - jg mih auqm kwFIAih ivrly kyeI kyie ]
jb lgu jwnY muJ qy kCu hoie] AMg - 517
qb ies kau suKu nwhI koie] AMg - 278 cldw..........................

'Awqm mwrg' 43 jnvrI, 2012


BweI mnsuK jI qy rwjw iSvnwB
sMq virAwm isMG jI
bwnI iv. gu. rU. imSn[
Swn..............................................................[ kir swDsMgiq ismru mwDo hoih piqq punIq ]
siqnwmu sRI vwihgurU, AMg - 631
DMn sRI gurU nwnk dyv jIE mhwrwj! swDUAW dI sMgq kr, siqsMg kr qy vwihgurU dw
fMfauiq bMdn Aink bwr srb klw smrQ] nwm jp, kroVW jnmW dy qyry pwp lih jwxgy[ ies
AMg - 256 kMm dy iv`c dyr nw kr, ikauNik smyN dw koeI ivSvwS
iPrq iPrq pRB AwieAw nhIN hY[ A`j cMgw smW hY, k`lH nUM mwVw Aw jwvy, iksy
pirAw qau srnwie] nUM nhIN pqw ik QoVHI dyr nUM kI ho jwxw hY[ byAMq
nwnk kI pRB bynqI ApnI BgqI lwie] AMg - 289 g`lW qusIN roz dyKdy EN ik ie`k sikMt pihlW AwdmI
Dwrnw - rwKo rwKnhwr dieAwlw, nUM pqw nhIN huMdw[ aus qoN bwAd pqw hI nhIN lgdw
nwnk Gr ky goly jI[ ik Awh kI Bwxw vrq igAw[ mhwrwj kihMdy ijhVw
kwl hY ieh ies qrHW iPrdw hY bMdy dy duAwly ijvyN
qum dwqy Twkur pRiqpwlk nwiek Ksm hmwry ]
ib`lI iPrdI huMdI hY iSkwr tolHdI -
inmK inmK qum hI pRiqpwlhu
hm bwirk qumry Dwry ] 1 ] kwlu ibAwlu ijau pirE folY muKu pswry mIq ] 1 ]
ijhvw eyk kvn gun khIAY ] Awju kwil Puin qoih gRis hY smiJ rwKau cIiq ]
bysumwr byAMq suAwmI AMg - 631
qyro AMqu n ikn hI lhIAY ] 1 ] rhwau ] ieh ic`q iv`c smJ lY, kwl rUpI iSkwrI iPr
koit prwD hmwry KMfhu Aink ibDI smJwvhu ] irhw hY pqw nhIN ikhVy vyly gulyl iv`coN fire kr dyvy
hm AigAwn Alp miq QorI qy ikhVy vyly AwdmI dw AMq ho jwvy[
qum Awpn ibrdu rKwvhu ] 2 ] Dwrnw - qyry kwl ny gulylw mwrnY,
qumrI srix qumwrI Awsw cogw cugdy dy[
qum hI sjn suhyly ]
rwKhu rwKnhwr dieAwlw nwnk Gr ky goly ]
ipAwirAw! eys g`l nUM nw Bu`l ik kdoN kwl dw
AMg - 674 gulylw pY jwvy[ aus qoN pihlW-pihlW qUM Bjn kr lY,
siqsMg kr lY ic`q lw ky kr lY[ jdoN ic`q lw ky
swDsMgiq jI! g`j ky bolxw siqnwm sRI vwihgur[U
AsIN siqsMg krWgy, Pyr swfy kroVW pwpW dw nwS ho
ic`q ibrqI nUM iekwgr kro, Sbd 'c boilAw kro[ jdoN
jweygw[
AsIN Sbd 'c bolWgy qW byAMq Pl pRwpq huMdw hY -
kir swDsMgiq ismru mwDo hoih piqq punIq ]
keI koitk jg Plw suix gwvnhwry rwm ] AMg - 631
AMg - 546
piv`qr ho jweyNgw[ so ies krky jo QoVHw bhuqw
keI kroV X`gW dw Pl, auhdy nwl su`KW vr Aw
smW AwpW nUM siqsMg dw pRwpq hoieAw hY, pUry idl
jWdIAW ny, ivGnW dw nwS ho jWdw hY, ibmwrIAW Kqm
nwl mn nUM iekwgr krky srvx kro[ so ies qrHW
ho jWdIAw ny, irzk iml jWdw hY[ AYsw mhwrwj dw
ip`Cy keI idnW qoN bhuq ivsQwr dy nwl ie`k pRsMg
PUrmwn hY[ ies krky kMnW nUM bwxI suxn iv`c lwE
cl irhw hY auh ieh hY ik gurU nwnk pwqSwh
qy buD
` I nUM lwE ivcwr krn vwsqy, mn nUM itkwE, ihrdy
sMglwdIp, lMkw dy kol bhuq swry twpUAW dw ie`k sMgl
'c Dwro, Pyr aus qoN bwAd jdoN vwrI Awvy g`j v`j
ijhw hY, Coty-Cyoyty twpU hn, auQy ie`k guris`K igAw
ky boilAw kro, ikauNik mhwrwj dw AYsw Purmwn hY -
ijsdw nW mnsuK sI, auQy dy rwjy dy nwl ausdI
Dwrnw - kMnIN suxIey gurW dI bwxI, bwqcIq hoeI qy aus rwjy dy mn iv`c gurU nwnk dw
jIBw nwl nwm jpIey[ ipAwr jwg ipAw[ lyikn Pwslw bhuq izAwdw hY[ iqMn
sRvn goibMd gunu sunau Aru gwau rsnw gIiq ] cwr hzwr mIl dw Pwslw hY[ gurU nwnk pwqSwh pMjwb
AMg - 631 iv`c ny, rwie Boie dI qlvMfI ny Awp qy auh lMkw
kMnW dy nwl suxo qy ijhBw dy nwl - iv`c hY[ lyikn ipAwr jwg ipAw[ BweI mnsuK ny ieh

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


44
kih id`qw ik gurU nwnk pwqSwh nUM qUM Xwd kr, auh su`kw ipAw sI bwg[ crn Drn dI dyr sI ausy vyly
ie`Qy phuMc jwxgy[ ikauNik hr QW dy auqy auh jw skdy bwg hrw ho igAw, twhxIAW inkl AweIAW, p`qy Aw
ny[ so iehdy mn AMdr bYrwg pYdw ho igAw[ gurU nwnk gey[ lihlhwaux l`g igAw[ hvw dy nwl twhxIAW
pwqSwh dy drSn krn vwsqy bhuq ibhbl huMdw hY, lihlhwauNdIAW ny, hYrwn ho gey swry ik Awh swDU Aw
bhuq ivrlwp krdw hY[ Kwxw-pIxw C`f id`qw, lgn lg ky bYTy ny qy ausy vyly bwg hrw ho igAw[ cwr idn
geI, bYrwg pYdw ho igAw[ ijs ihrdy 'c bYrwg pYdw lMG gey qW aus ny mohxIAW ByjIAW Awpxy vzIr dy
nhIN huMdw kihMdy auhdw ihrdw ijhVw hY auh jilAw nwl ik jwE jw ky sMq dw AMqvwrw lE[ auh AweIAW
hoieAw hY iksy kMm dw nhIN huMdw, p`Qr vrgw huMdw hY[ qW mhwrwj kihx l`gy ik bIbIE! ieh kMm cMgy nhIN
mhwrwj kihMdy p`Qr qoN vI Q`ly huMdw hY - huMdy, mwVy huMdy ny[ idRStI kr id`qI SWq kr id`qIAW
ibrhw ibrhw AwKIAY ibrhw qU sulqwnu ] qy prsrwm iehdw vzIr sI[ auhny jw ky d`isAw ik
PrIdw ijqu qin ibrhu n aUpjY so qnu jwxu mswn ] mhwrwj gurU nwnk pwqSwh Aw gey[ kihMdy, bwg hrw
AMg - 1379 ho igAw[ cwr idn qoN koeI cIz nhIN KwDI, inrAwhwr
AY ibrhw! qUM swry swDnW dw bwdSwh hYN, qyry qoN ny, pRSwdw nhIN CikAw pr ichry 'qy koeI mlwl nhIN,
hyTW ny swry[ qUM sB dw bwdSwh hYN ikauNik qUM CyqI qoN koeI AYs qrHW nhIN lgdw ik cwr idn dw pRSwdw nhIN
CyqI vwihgurU nUM iml skdw hYN[ koeI krm Drm nhIN CikAw[ ichry dg-dg krdy ny, iK`c pYNdI hY qy m`lo-
r`b q`k phuMcdw[ jy qp kro, bYTw krI jwh Du`p iv`c, m`lI jIA krdw hY pRmySr dw nwm leIey[
koeI Prk nhIN pYNdw[ r`b ny kd ikhw hY ik qUM qp kihMdw, mhwrwj! mYN vYSnv hW, pr myrw ic`q
kr[ byAMq smW lMG jWdw hY pr pRmySr nhIN imilAw krdw hY ik mYN auhdI is`iKAw Dwrn kr lvW[
krdw[ jy bYrwg pYdw ho jwvy, iK`c pYdw ho jwvy ihrdy ikauNik sMqW dI inSwnI hud
M I hY swDsMgq jI! jdoN
dy AMdr qW AYs qrHW smJ lE ik ijvyN hvweI jhwz AslI sMq Aw jWdw hY, auQy ivkwr nhIN PuirAw krdw,
dw sPr qy ie`k g`fy dw sPr AYnw Prk pY jWdw hY[
auQy vwihgurU ic`q AwauNdw hY[ ies qrHW Purmwn hY -
gurU nwnk pwqSwh BweI bwlw jI qy mrdwnw jI Dwrnw - swihb ic`q AwauNdw hY, sMqW dw drSn krky[
nUM kihx l`gy ik BweI bwlw! clo hux sMswr dy AMdr sMqW dy drSn dw Pl, mhwrwj kihMdy ie`k Pl
c`lIey[ nhIN hY ijhVy pUry mhwqmw ny aunHW dy drSn krn dw
kihx l`gy ik mhwrwj! koeI Xwd krdw hY? bhuq v`fw Pl hoieAw krdw hY[ bhuq vwrI qusIN
suixAw hY ik ie`k swKI dy AMdr gurU nwnk pwqSwh
mhwrwj kihMdy Xwd vI krdy ny, clo AwpW vI
ny d`isAw hY ik BweI, qUM svyry vyly jweIN qYnUM d`sygw
drSn krWgy, dyvWgy vI[ cldy-cldy mhwrwj lMkw iv`c
koeI ik sMqW dy drSn dw kI Pl huMdw hY[
Aw gey[ sMglwdIp 'c Aw gey[ lyikn aunHW qoN pihlW
bhuq swry pwKMfI swD, rwjw iSvnwB nUM DoKw dy ky, gurU AMimRq vyly guris`K auiTAw, rohI dw toBw sI auQy
nwnk kih ky Aw gey[ rwjw ivcwrw bVw prySwn ho cilAw, cVHdy vl ruK` dy hyTW KVH ky aufIkx l`g igAw
igAw ik AslI gurU nwnk ikhVw hoeygw, ikauNik mYN ik koeI Aw ky mYnUM d`sygw[ koeI nw AwieAw, GMtw Br
drSn nhIN kry[ ieh lok mYnUM DoKw idMdy ny[ aus ny aufIk ky muV AwieAw[
prK vwsqy kuC vySvwvW dI syvw leI qy bVIAW
qnKwhW id`qIAW aunWH nUM ik quhwfw kMm ieh hY ik ie`Qy pwqSwh! koeI nhIN AwieAw d`sx vwlw?
jo koeI swDU mhwqmw Awvy auhnUM qusIN igrwauxw hY auhdw mhwrwj kihMdy, auQy qUM kuC dyiKAw nhIN?
siq BMg krnw hY, Srwb iplwauxI hY, mws iKlwauxw
hY[ hor lwlc dyxw hY qy mYnUM ieh d`sxw ik ijhVw kihMdw iek kWvW dw joVw bYTw sI, drKq dy auqy
lwlc iv`c nw Awvy[ ijs dy dyKx dy nwl quhwfw kW-kW krI jWdw sI[ kihMdy, Pyr jweIN phu-Putwly nwl
ihrdw hrw ho jwvy[ so auhdy vwry mYnUM d`sxw[ qy sUrj dI itkI inkldI nUM vwps Aw jweIN[
gurU nwnk pwqSwh jdoN sMglwdIp 'c phuMcdy ny, dUsry idn igAw auQy bgly bYTy[
auQy jw ky ie`k su`ky bwg iv`c bYT gey[ cwr swl qoN mhwrwj nUM d`s id`qw[ mhwrwj kihMdy Pyr jwh[

'Awqm mwrg' 45 jnvrI, 2012


qIsry idn igAw, auQy hMs bYTy ny[ iehnUM Awpxy srUp dy drSn ho jWdy ny Awqmw dy[
kihMdw, mhwrwj! A`j hMs bYTy sI[ Awqmw dy drSn ho gey, Pyr pRmwqmw dy drSn ho
jWdy ny, Pyr iehdy mn dI ijhVI mYN auh mr jWdI
kihMdy k`lH nUM Pyr bYTy sI[ hY[ mYN-mYN nhIN krdw AwdmI[ mYN-mYN EhI krdw hY
cOQy idn jd igAw, kI dyKdw hY do dyvqy bYTy ijhny jmdUqW kol jwxw hY[ ijhny jMmx mrn dy c`kr
ny[ pRkwS dw srUp hY, Ascrj rMg hY, Aw ky crnW 'c pYxw hY[ mhwrwj kihMdy EhI mYN-mYN krdw hY -
'qy Fih pey[ kihx l`g,y DMn guris`Kw qU,M DMn hYN[ qyrI haumY eyhw jwiq hY haumY krm kmwih ]
kmweI DMn hY[ kihMdw hYN, mYN qW ie`k grIb ijhw is`K haumY eyeI bMDnw iPir iPir jonI pwih ] AMg - 466
hW[ auh kihMdy guris`Kw! qUM grIb nhIN hYN[ qyry drSn ikauNik mYN-mYN krdw hY, mYN-mYN krn dy nwl
AsIN kry, pihly idn AsIN kW sI[ dUsry idn AsIN kihMdw hY ik mYN Awh kIqw, Awh kIqw[ myrw bVw t`br
bgly bx gey, qIsry idn hMs bx gey, A`j AsIN hY, myry kol bVI zmIn hY[ mYN pYsy id`qy, mYnMU Plwxw
dyvqy bx ky drgwh nUM jw rhy hW[ kih ky dyKy; iehnUM haumY kihMdy ny[ ieh ijhdy AMdr
kihMdw, myry drSn dw AYnw Pl? hovy, auhnUM szw imldI hY -
kihMd,y qyry drSn dw Pl AYnw hY auh ies krky Dwrnw - jMmdw qy mrdw hY,
ik qUM gurU nwnk pwqSwh dy drSn krky AwieAw sI[ haumY dw bMinHAw hoieAw[
qyry drSnW dw hI AYnw Pl hoieAw[ ieh ijhVI mYl l`gI hoeI hY ieh swnUM jMmx
mrn dy c`kr 'coN inklx nhIN idMdI[ jMmWgy mrWgy,
mhwrwj kihMdy AYsw Pl swDUAW dy drSnW dw[
jMmWgy mrWgy[ kdy kuC bx gey, kdy kuC bx gey[
swDU huMdy qW ausy qrHW dy im`tI hI huMdI hY auh vI,
jdoN sMqW dI sMgq iml jWdI hY[ vwihgur-
U vwihgurU hox
pr aunHW dy AMdr joq jgdI huMdI hY[ bwkI sB dy
lg jWdw hY, rwm-rwm hox l`g jWdw hY, Pyr AMdr
AMdr buJI huMdI hY[ mhwrwj kihMdy -
ijhVI-
iehu srIru sBu Drmu hY
jnm jnm kI iesu mn kau mlu lwgI
ijsu AMdir scy kI ivic joiq ] AMg - 309
kwlw hoAw isAwhu ]
auh mhwqmw ny Koj ky aus joq nUM l`B ilAw hud
M w KMnlI DoqI aujlI n hoveI jy sau Dovix pwhu ]
hY Pyr aunHW dw srIr piv`qr, aunHW dy drSn piv`qr, AMg - 651
aunHW dI idRStI piv`qr; kihMdy swDUAW dy drSn dw
auh k`txI SurU ho jWdI hY[ jdoN k`tI jWdI hY
suqy suBwA Pl hY[ koeI SrDw nwl AwauNdw hY, ivSyS
Pyr AMqSkrx inrml ho jWdw hY[ pwpW qoN rihq ho
Pl lY lYNdw hY[ mhwrwj kihMdy -
jWdw hY[ jdoN pwp hI koeI nw irhw, krm koeI nw
AwvY swihbu iciq qyirAw Bgqw ifiTAw ] irhw -
AMg - 520
gur kw sbdu kwtY koit krm ] AMg - 1195
ic`q AwauNdw hY vwihgurU, Awpy hI vwihgurU-
vwihgurU hox l`g jWdw hY[ swDUAW kol Aw ky ivkwr Pyr jMmxw mrnw Kqm ho jWdw hY[ mhwrwj kihMdy
nhIN PuirAw krdy, mwVIAW g`lW nhIN PurdIAW[ pRmySr Pyr qIjI g`l -
dw Bjn hox l`g jweygw[ jdoN Bjn hox l`g igAw, jnm mrx Bau ktIAY jn kw sbdu jip ]
vwihgur-U vwihgurU hox l`g igAw Pyr Aglw kMm kI hud
M w AMg - 520
hY? mhwrwj kihMdy, Pyr iehdy AMdr ijhVI mYl l`gI mhWpurSW dw, gurAU W dw id`qw hoieAw Sbd, mMqr
hoeI hY auh k`txI SurU ho jWdI hY[ ijvyN swbx lweIey pMj ipAwirAW dw, auhnUM jp ky Pyr jMmx qy mrn dI
k`pVy nUM kI huMdw hY? mYl lihxI SurU ho jWdI hY - ijhVI mYl hY auh k`t ho jWdI hY[ Bau fr k`t ho
mn kI ktIAY mYlu swDsMig vuiTAw ] jWdw hY[ Pyr iehdy ijhVy bMDn ny pey hoey, v`fy-v`fy
jnm mrx Bau ktIAY jn kw sbdu jip ] bMDn pey ny[ pMj koS ny, pMj bMDn ny[ ienHW bMDnW
AMg - 520 nUM sMq KolH idMdy ny -
mhwrwj kihMdy jdoN mYl clI geI AwdmI dI, Pyr bMDn Kolin@ sMq dUq siB jwih Cip ] AMg - 520

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


46
bMDn KulH jWdy ny qy jmdUq n`T jWdy ny[ auh kwl dw nW puiCAw ik gusweIN jI! quhwfw nwauN kI hY qy
dy bMDn pwey, ijhVy Awly-duAwly bMDn pwey hoey ny auh quhwfI jwqI kI hY? kihMdy svwl kirAw -
KolH idMdy ny swDU[ jugq ds idMdy ny ik AYs qrHW kro[ gusweI qyrw khw nwmu kYsy jwqI ]
jdoN bMDn KulH gey Pyr ieh n`Tdy ny ik hux nw swnUM jw qau BIqir mhil bulwvih pUCau bwq inrMqI ]
kuC kihE[ AMg - 992
iqsu isau lwiein@ rMgu ijs dI sB DwrIAw ] kihMdy gusweIN jI! qusIN AMdr bYTy EN qy swnUM AMdr
AMg - 520 bulw lE AsIN quhwfy nwl g`l krnI cwhuMdy hW[ quhwfw
Pyr vwihgurU dy nwl, ijsny kroVW bRihmMfW nUM nwauN puC
` xw cwhud
M y hW[ mhwrwj jI ny drvwzw KolH id`qw,
Dwrn kirAw hoieAw hY auhdy nwl ipAwr puAw idMdy Cotw ijhw koTw sI auQ[y kihMd,y Aw jwE, Aw jwE, lMG
ny[ ijhVw sMswr hY ieh mwieAw nwl ipAwr krdw hY AwE[ jdoN AMdr Aw gey, qW aunHW ny svwl kirAw ik
ijhVy swDU ny auh pRmySr nwl ipAwr puAwauNdy ny[ Pyr qusIN jogI EN? ikauNik jogI vI auQy AwauNdy sI, bRwhmx
bhuq au~cw QW iml jWdw hY[ vI auQy AwauNdy sI[

aUcI hUM aUcw Qwnu Agm ApwrIAw ] jW qusIN dukwndwr EN jW qusIN bRwhmx EN?
rYix idnsu kr joiV swis swis iDAweIAY ] mhwrwj kihMdy, dyKo BweI! jogI jwxdy EN kI huMdw hY,
AMg - 520 jogI auhnUM kihMdy ny ijhVw bMdgI krky pRmySr dy nwl
h`Q joV ky BweI, hr suAws dy iv`c iDAwn juV igAw[ k`piVAW vwlw jogI nhIN huMdw ik Awh jogI
vwihgurU dw r`K[ jWdw hY[
jw Awpy hoie dieAwlu qW Bgq sMgu pweIAY ] k`piVAW nwl qW sB kuC bx igAw hux is`K vI
AMg - 520 bx gey k`piVAW nwl[ Pyr kihMdy, is`K kpiVAW nwl
jy vwihgurU dI ikRpw ho jwvy qW sMqW dI sMgq nhIN bxdw[ mhwrwj kihMdy, nw BweI! -
imldI hY[ nhIN qW swDsMgiq jI AwdmI iqAwr ho ky gur siqgur kw jo isKu AKwey
Pyr Gr rih jWdw hY[ koeI puMn jwgdw hY[ ikauNik su Blky auiT hir nwmu iDAwvY ]
mhwrwj dw Purmwn hY - audmu kry Blky prBwqI
iesnwnu kry AMimRq sir nwvY ]
pUrb krm AMkur jb pRgty
aupdyis gurU hir hir jpu jwpY
ByitE purKu risk bYrwgI ]
siB iklivK pwp doK lih jwvY ]
imitE AMDyru imlq hir nwnk
iPir cVY idvsu gurbwxI gwvY
jnm jnm kI soeI jwgI ] AMg - 204
bhidAw auTidAw hir nwmu iDAwvY ] AMg - 305
jdoN ipCly krm jwg pey, Pyr koeI swDU mhwqmw
kihMdy ijhVw gurU dw aupdyS jpdw hY, AMimRq vyly
iml jWdw hY[
jwgdw hY, ieSnwn krdw hY qy hr vkq nwm jpdw
ies qrHW dy nwl jd gurU mhwrwj Aw ky bwg hY kihMdy auh is`K huMdw hY[ AYvyN is`K kihMdy EN, ByKI
iv`c bYT gey, prsrwm vzIr kihx l`igAw ik qW byAMq ho skdy ny[ ByK DwirAw hoieAw hY is`KI dw,
mhwrwj! ie`k qW auhnUM dyKdy swr AMdroN pRmS
y r dw nwm dyK ky BulKy w pYNdw hY is`K nU[M jdoN puC
` dw hY pqw lgdw
inklxw SurU ho igAw[ bgYr jpx qoN jpxw SurU ho hY ik ieh qW isgrtW vI pINdw hY, jrdw vI KWdw
igAw[ dUsrw jd aunHW dy bcn suxy qW myrw qW jIA hY, ieh is`K ik`QNo Aw igAw? Ajy gurU dw AslI bcn
kry ik mYN aunHW dw hI is`K bx jwvW[ auh s`cmùc gurU kI mMnxw hY iehny qW bwhrly bcn hI nhIN mMny[
nwnk ny[
AMimRq CikAw hoieAw hY?
rwjw iSvnwB kihx l`igAw ik nw ikqy BulyKw
nw hov[y qusIN p`kI qs`lI kr leI? kihMdy hW, mhwrwj! kihMdw nw[
AsIN p`kI qs`lI kr leI qy AsIN aunHW dw nwm vI AMimRq qoN bgYr qUM ikvyN is`K bx igAw[ qyrw qW
pu`iCAw, svwl vI bVy kry[ kihMdy, pihlW AsIN aunHW gurU nwl sbMD hI nhIN irhw[ m`Qy tykI jWdw hYN AYvyN,

'Awqm mwrg' 47 jnvrI, 2012


jdoN q`k qUM AMimRq nhIN Ckdw qUM iksy dw nhIN bixAw jnyaU pwieAw huMdw hY, iqlk lwieAw, bodI r`KI huMdI
hoieAw[ jd gurU ny qYnUM nwm dyxw hY, Pyr gurU dy hY? kihMdy nw, ieh qW glq cIz hY[ bRwhmx auh hY
izMmv
y wrI ho jwxI hY, Pyr qYnMU nrkW 'c nhIN auhny jwx ijhVw hry k dy AM d r pR m y S r nU M dy K dw hY qy
dyxw[ mhwrwj kihMdy pRymIAW! pqw hY jogI ikhVw huMdw bRhmigAwn 'c ieSnwn krdw hY[
hY? k`piVAW nUM jogI kihMdw hYN? prsrwm vzIr hYrwn bRhmxu bRhm igAwn iesnwnI hir gux pUjy pwqI ]
ho igAw ik Awh svwl qW myry 'qy A`j q`k nhIN iksy eyko nwmu eyku nwrwiexu iqRBvx eykw joqI ]
ny kirAw[ kihx l`g,y mhwrwj! Awp d`s idE ik jogI AMg - 992
kOx huMdw hY? kihMdy, ijhVw nwm jp ky, mYl ijhdI ijhVw swry vwihgurU dI joq nUM pCwxdw hY kihMdy
jWdI rhI AMqSkrx dI, Kqm ho geI, inrml ho auhnUM AsIN bRwhmx kihMdy hW, Awh nhIN ijhVw qusIN
igAw qy ijhdw ipAwr vwihgurU dy nwl juV igAw auh bRwhmx kihMdy EN[ koeI jwxdw vI hY?
jogI pwpW rUpI mYl qoN rihq hY[ bwkIAW nUM jogI nhIN swDsMgq jI! sMq mhwrwj bwbw Aqr isMG jI
kihMdy[ ies qrHW jvwb idMdy ny - ryrU swihb vwly, hux qW Buldy jWdy ny lok[ hzUr
Dwrnw - ijhVw jwxy hrI nUM sMgy, swihb qoN vwps Aw rhy ny[ rsqy 'c jd ivMiDAwcl
Asl jogI EhI hY[ phwV lMGy, auQy ie`k Syr KVHw sI[ ie`k aunHW dy nwl
kihx l`gy, vzIr swihb! jogI kihMdy ny, ijhVw syvk sI aus syvk ny jd dyiKAw AYnw Gbrw igAw
hr vkq vwihgurU nwm juiVAw hovy qy AYs qrHW smJdw ik gl KuSk ho igAw[ bol nw inkly[ pYr c`lx nw,
hY ik vwihgurU myry hr vkq nwl rihMdw hY[ kihMdy, l`qW iQrkx l`g geIAW[ dOV ky ie`k drKq 'qy cVH
auh qW huMdw hY jogI, ijhVw ByK dw jogI hY qy h`Q igAw qy sMq mhwrwj A`g- y A`gy gey qW Syr dy kol jd
iv`c qMqI leI hoeI qy ie`k qwrw lY ky auhnUM vjweI A`gy gey qW Syr suMGx l`g igAw aunHW nUM, aus qoN
jWdw hY, kihMdy auh jogI nhIN huMdw, jo Gr-Gr 'c bwAd pUCM mwrn l`g igAw[ jd pUC M ihlwvy qW iehdw
jw ky JolI lY ky mMgdw iPrdw hY[ kihMdy, auh nhIN mqlb hY ik im`qr hY ieh, duSmx nhIN hY[ jdoN qwx
jogI huMdw, jogI auh huMdw hY ijhVw vwihgurU nwl juV lvy pUMC qW smJ lE hux hmlw krygw ieh[
jwey - sMq ausy qrHW nwm jpdy-jpdy A`gy lMG gey, jd
jogI jugiq nwmu inrmwielu Syr jMgl 'c cilAw igAw qW ieh isMG auqr ky
qw kY mYlu n rwqI ] AMg - 992 mhWpurSW nUM imilAw[ GbrwieAw hoieAw bhuq[
r`qI ijMnI vI auhdy AMdr mYl nhIN huMdI - kihMdy, kI g`l?
pRIqm nwQu sdw scu sMgy jnm mrx giq bIqI ]
kihMdw, mhwrwj! Syr Aw igAw sI swmHxy[ quhwfy
AMg - 992
kol dI lMiGAw hY[ myry qoN qW bol nhIN hoieAw[ gl
Pyr kihx l`igAw ik Pyr qusIN bRwhmx hovoNgy? KuSk ho igAw[ quhwnUM vI nw ds hoieAw, mYN qW drKq
mhwrwj kihMdy, swnUM ieh Prk nhIN hY ik 'qy cVH igAw[
bRwhmx kOx hY? jogI kOx hY?
kihMdy, ik`Qy AwieAw sI?
bRwhmx auh hoieAw krdw hY, jwq dw bRwhmx
kihMdw, mhwrwj! AOh dyKo ip`Cy[
nhIN hoieAw krdw[ ijhny Gt-Gt dy iv`c ivAwpk
vwihgurU nUM jwx ilAw qy ijhVw bRhm igAwn dy iv`c mhWpurS muskrwaux l`g gey[
ieSnwn krdw hY qy hrI dy gux gwauNdw hY qy sB Gt kihMdw, mhwrwj! qusIN Syr nhIN dyiKAw[
dy AMdr vwihgurU dyKdw hY kihMdy, AsIN auhnUM bRwhmx
kihMdy, qyry vwlw qW nhIN dyiKAw[
kihMdy hW[ qUM ikhVy bRwhmx nUM kihMdw hYN? AYs qrHW
Purmwn krdy ny - kihMdw, qusIN kI dyiKAw Pyr?
Dwrnw - bRwhmx vyKdw, sBnW jIAW AMdr hrI nUM[ kihMdy, swnUM qW gurU nwnk swihb qoN ibnW hor
kihx l`gy, vzIr swihb! prsrwm jI! qusIN idsx qoN hI ht igAw[ ijDr AsIN dyKdy hW, ie`ko
iksnUM bRwhmx kihMdy EN, jwq vwly nUM kihMdy EN, ijhdy hI nzr AwauNdw hY[ ies qrHW Purmwn krdy ny -

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


48
Dwrnw - qUMhIN-qUMhIN moihnw - 2 hI auprlIAW kr rhy ny[
gurih idKwieE loienw ] 1 ] rhwau ] Pyr svwl kr id`qw ik mhwrwj! qusIN igRhsqI
eIqih aUqih Git Git Git Git hoN ik iqAwgI hoN?
qUMhI qUMhI moihnw ] AMg - 407
mhwrwj Pyr muskrw pey, kihMdy pRymIAW! swDU qy
kihMdy pRymIAW! qUM Syr dyiKAw, qYnUM Syr l`igAw,
igRhsqI dy iv`c qUM Prk smJdw hYN? cwhy igRhsqI
AsIN gurU nwnk dyiKAw, swnUM qW gurU nwnk l`igAw, ingHW hY, cwhy iqAwgI hY[ ijhVw swDnw sMpn M ho ky AigAwn
dw Prk hY[ dw nwS kr ilAw ijsny, kihMdy auh igRhsqI hY cwhy
kihMdw, mhwrwj! ieh ingHw, swfIAW A`KW glq swDU hY[ dovyN isry inbV jWdy ny[ kihMdy swfy dovyN isry
ny? inbV gey[ nw hux qUM swnUM igRhsqI kih qy nw AqIq
mhwrwj kihMdy hW, ienHW dy auqy ie`k pVdw ipAw kih[ ijhdI ilv l`g jwvy auh ies g`l nUM jwxdw
hoieAw hY[ ieh AslIAq nUM nhIN dyK skdIAW, nklI hY[ jnm mrn dy dovyN isry AsIN gurU dI ikRpw nwl
inbyV idqy[ ihrdy 'c swfy hux Sbd vs igAw qy
cIz nzr AwauNdI hY[ pr auh A`KW hor ny ijhnUM gurU
Brm ijhVw sI swnUM ik Awh sMswr hor hY qy vwihgurU
KolHdw hY[
hor hY ieh Kqm ho igAw qy hux AsIN idn rwq syvw
so ies qrHW dy nwl mhwrwj kihx l`gy, pRymIAW! krdy hW qy Awp ny Purmwn kIqw ik -
bRwhmx qW auh huMdw hY ijhVw Gt-Gt dy iv`c
dovY isry siqgurU inbyVy so bUJY
ivAwpk pRmySr nUM dyKdw hY[
ijsu eyk ilv lwgI jIAhu rhY inBrwqI ]
kihMdw, Pyr mhwrwj! qusIN vxjwry hoN, ies dyS sbdu vswey Brmu cukwey sdw syvku idnu rwqI ]
vxj krn AweyN EN? AMg - 992
mhwrwj kihMdy, vxjwry jwxdw hYN kOx huMdy ny? idn rwq ijhVw vwihgurU vwihgurU krdw hY[ Pyr
kihMdw, mhwrwj! auh smwn ilAw ky vycdy ny, kihx l`gy, mhwrwj! ie`k g`l qW d`so ik quhwfw gurU
ieQoN smwn iljw ky EDr vycdy ny, aunWH nUM AsIN vxjwry kOx hY?
kihMdy hW[ mhwrwj kihx l`gy, gurU swfw pu`Cdw hYN pRymIAW!
kihMdy, hYgy qW AsIN vI vxjwry, pr auho ijhy ikauNik bVw rOlw hY[
nhIN hYgy[ swfy kol q`kVI vI hY[ swfy kol fMfI vI Awh mYnUM huxy koeI dy igAw ikqwb auhdy 'c
hY[ smwn vI swfy kol hY, qoldy vI AsIN hr vkq kihMdy ny gurU nwnk swihb dw gurU kbIr swihb sI[
rihMdy hW[ ie`k sikMt vwsqy vI nhIN ivhly rihMdy[ auhdy iv`c iliKAw hY sMq ryx ijhVy Krw sOdw krn
AsIN hW vxjwry pRmySr dy nwm dy qy swfI ijhVI jIB gey sI auh sI[ gurU nwnk swihb kdy gurU lukwauNdy?
hY ieh qW hYgI fMfI qy ijhVw swfw srIr hY, ieh gurU nwnk swihb dw hovy gurU qy AsIN auhnUM lukwauNdy
hYgw Cwbw qy qoldy hW AsIN ismrn dy nwl[ hr vkq iPrIey[ mhwrwj kihMdy, gurU pu`Cxw hY?
qoldy hW, vwihgurU-vwihgurU krky qy h`tI swfI hYgI, aUpir ggnu ggn pir gorKu
Awh qusIN ijhVy bYTo hoN, iehnUM siqsMg rUp h`tI kihMdy qw kw Agmu gurU puin vwsI ]
ny[ iehdy 'c bYT ky AsIN hrI dw nwm qoldy hW[ gur bcnI bwhir Gir eyko nwnku BieAw audwsI ]
swirAW dw v`fw pRmySr hY, auhdy nwm dy vxjwry hW[ AMg - 992
Awp ny Purmwn kIqw -
Awh dsvW duAwr hY ijhVw iehdy auqy pRmySr
ijhvw fMfI iehu Gtu Cwbw qolau nwmu AjwcI ] hY[ swrIAW ieMdRIAW dw rkSw krn vwlw[ auhdI
eyko hwtu swhu sBnw isir vxjwry iek BwqI ] AgMmqw nUM koeI nhIN jwxdw[ auh swfw gurU hY[ AsIN
AMg - 992 bwhr vI qy Gr vI ieko kr ilAw[ Gr qy bwhr nUM
ies qrHW AsIN vxjwry hW[ hYrwn ho igAw ik ie`ko krky Pyr AsIN audwsI ho gey hW[ ies qrHW
koeI g`l dw Qwau pqw hI nhIN l`gdw[ g`lW swrIAW Purmwn krdy ny -

'Awqm mwrg' 49 jnvrI, 2012


Dwrnw - Gr bwhr E ie`ko jwixAw, dyS 'c pihndy ny auh ikauNik cMcl sI[ Ajy q`k
ipAwry nwnk BieAw audwsI[ mhwrwj jI 'qy inhcw nhIN sI AwieAw[ kihMdy, quhwfy
kihx l`gy, vzIr swihb! nw swnUM Gr 'c rihx dyS jo pihndy ny auh d`s idE ikhVy hwr iSMgwr ny[
dw koeI Prk hY, nw swnUM koeI bwhr rihx dw vwDw mhwrwj kihMdy, Awh ijhVy gihxy ny, gihxw mn dw
hY[ swnUM ie`ko hI hY, hr QW dy auqy pRmySr hY BweI[ bxwE -
jdoN nwauN suixAw nwnk! ausy vyly KuSI dI koeI h`d mnu moqI jy ghxw hovY pauxu hovY sUq DwrI ]
nw rhI[ crnW 'qy nmSkwr krdw hY ik iml gey gurU AMg - 359
nwnk pwqSwh[ pihlW pwKMfI imldy rhy[ iek nhIN Pyr ijhVw swh AwauNdw hY, iehnUM sUq bxwE
byAMq pwKMfI[ nwnk kih ky Aw jWdy sI[ ijhVw gihixAW 'c ipAw huMdw hY[ hwr 'c ipAw huMdw
aus vyly jw ky KuS ho ky rwjw iSvnwB nUM d`isAw hY[ svwsW dw sUq bxwE[ Pyr aunHW svwsW dy nwl
ik mhwrwj! aunHW ny nwm vI d`s idqw Awpxw[ nwnk vwihgurU-vwihgurU krIdw huMdw hY[ Pyr ieh gihxw
ikhw hY, 'nwnk BieAw audwsI'[ sjdw hY[ vwihgurU nUM hwzr nwzr jwxo, iKmw dw iSMgwr
kro, DIrj dw iSMgwr kro ijhVw swrI dunIAW nUM moh
rwjw kihx l`igAw, vzIr swihb! dyKo A`gy ijMny
lYNdw hY[ ijhdy ihrdy dy AMdr iKmw qy DIrj hY, auh
Awey ny auh vI iehI kihMdy sI ik mYN nwnk hW[
swrI dunIAW nUM moh lYNdw hY[ duSmxW nUM vI moh lYNdw
byAdbI kr irhw hW mYN ies vyly[ mYN Awpxy gurU dw
hY qy nwm dw hwr pwE[ nwm dw hwr pwauNdy swr kroVW
hor tYst lYxw cwhuMdw hW[ pr mYN kI krW myrw s`ucw
pwpW dw nwS ho jweygw qy ijhVw swry jgq dy iv`c
m`Qw iksy BYVy dy crnW 'qy Fih ipAw[ aus vyly dw mYN
Eq poq rivAw hoieAw vwihgurU hY[ hryk dy AMdr,
pCqwauNdw hW ik mYN qW ieh msqk gurU nwnk vwsqy
hryk dy bwhr hY auhnUM ieh jwx ky dMdW dw iSMgwr
sMBwl ky r`iKAw sI[ pwKMfIAW dy nhIN sI mYN Jukxw[
bxwE bIbIE[ ijhVy kMgx qusIN pihny hoey ny aunHW
so ies krky mYN frdw hW[ kihMdy ijhdw mUh M jwl id`qw
kMgxW nUM qusIN krqwr dy smJ ky pihno, vwihgurU dy[
hovy du`D ny, Cwly pw id`qy hox[ auhnUM jy l`sI vI idE
ieh krm jwl dw nwS krn vwly ny[ ijhVI muMdrI
auhdy 'c PUkW mwrdw hY pihlW[ aus qoN vI frdw hY[
hY ieh isPq slwh dI pwvo[ ijhVw swihbW dw swihb
kihx l`igAw, vzIr swihb! ikauNik mYN DoKw hY auhdI isPq slwh kro[ hr vkq isPq slwh
cu`ikAw hW, ies krky mYN hor tYst lYxw cwhuMdw hW[ kro [ ies qrH W dy nwl jdo N qu s IN ieh iSM g wr
kihMdw, mhwrwj! auh qW pUry ny kI tYst lYxw hY? bxwENgIAW[ DIrj dw iSMgwr bxwENgIAW qy vwihgurU
kihMd,y ijhVIAW 12 qoN 18 swl vwlIAW lVkIAW nUM hwzr nwzr dyKogIAW Pyr vwihgurU quhwfy ihrdy dI
ny ienHW nUM pUry hwr iSMgwr lw ky, aus sMq dy kol lY sjy 'qy Aweygw, mn mMdr dy iv`c ihrdy dI syj 'qy
jwE[ auQy C`f AwE ienHW nU,M ieh hwv-Bwv krngIAW[ auQy quhwnUM ipAwr krygw[ auhdw Awauxw qy ipAwr krnw
Pyr Asr dyKWgy aunWH dw kI hudM w hY[ ikauNik tYst bVw quhwfI izMdgI ivc pltw ilAw dyvygw qy quhwfy swry
sKq hY swDsMgq jI[ pwpW dw nwS kr deygw[ so mn dy AMdr nwm dw dIvw
bwlo qW ik nwm dw cwnxw hovy AMdr qy kwieAw dI
iesy qrHW nwl kIqw, gurU nwnk pwqSwh dy kol syjw bxw lY -
cMcl mohxIAW clIAW geIAW[ koeI kuC krdI hY, koeI
Dwrnw - mn mMdr iv`c dIvw jwl nwm dw,
kuC[ pwqSwh ny dyiKAw, kihx l`gy, bIbIE! ieh kI
syj bxw lY kwieAW dI[
g`l krdIAW EN qusIN? kihMdy, TIk hY quhwfy hwr-
iSMgwr ijhVy hYgy, ieh nrkW nUM iljwx vwly ny[ ienHW igAwn dI bwq, bhuq au~cI bwq mhwrwj ny
hwrW iSMgwrW dy nwl kwm vwSnw pYdw huMdI hY qy nrk smJwaux dw Xqn kirAw[ pr cMcl sI eys AvsQw
'c jWdw hY bMdw[ hor hYgy quhwfy AMdrly hwr iSMgwr dIAW nhIN sI[ ivSy-ivkwrW iv`c ibrqI gulqwn rihMdI
jo qusIN cwhuMdy hoN auh Dwrn kr lE qy Pyr quhwnUM pRBU sI[ auh r`KIAW hI eys krky sI ik swDUAW mhWpurSW
ijhVw hY auh ipAwr krygw[ ikauNik ijMnW icr AMqrIvI nUM igrwE[ mhwrwj kihMdy -
gux nhIN Dwrn krdy, EnW icr r`b nwl myl nhIN mnu moqI jy ghxw hovY pauxu hovY sUq DwrI ]
huMdw[ kihx l`gIAW auh ikhVy hwr-iSMgwr ny, quhwfy iKmw sIgwru kwmix qin pihrY

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


50
rwvY lwl ipAwrI ] 1 ] kihx l`igAw hYN! AYnw kuPr, AYnw JUT[ ikauNik
lwl bhu guix kwmix mohI ] k`tV bMdw ijhVw hud M w hY swDsMgq jI auh Awpxy hnHr y y
qyry gux hoih n AvrI ] AMg - 359 dI kYd qoN bwhr inklxw nhIN cwhud M w, koeI k`tV bMdw,
qyry gux bhuqy ny qy kwmx qyry guxW iv`c mohI iksy Drm dw hovy[ ijhVw kuC auhny jwx ilAw auh
geI[ hor iksy 'c ieh gux hY hI nhIN[ kihMdw hY iesy nUM hI dUjw jwxy[ ijhVw kuC mYN jwixAw
hir hir hwru kMiT ly pihrY dwmodru dMqu lyeI ]
hY auh TIk hY[ dUjy dw jwixAw glq hY[ ieh kudrqI
AMg - 359
kmzorI hY k`tV bMidAW 'c[ ieslwm vwly ieh kihMdy
sI ik s`q AwkwS, s`q pwqwl ny; ihMdU vI iehI kihMdy
vwihgurU nUM prIpUrn dyK ky dMdW dw mMjn kr
sI s`q pwqwl, s`q AwkwS[ kihx l`igAw, ieh kwPr
qy vwihgurU dy nwl kMTw gl iv`c pw lY[
kOx Aw igAw[ pIr kol cilAw igAw, pIr bhuq v`fw
kr kir krqw kMgn pihrY krwmwqI sI[ dsqgIr auhdw nwauN sI[ auhnUM jw ky
ien ibiD icqu DryeI ] 2 ] ikhw ik pIr jI! gzb ho igAw, Srw dIAW D`jIAW
mDusUdnu kr muMdrI pihrY prmysru ptu lyeI ] aufw id`qIAW ie`k PkIr AwieAw hoieAw hY, ndI dy
DIrju DVI bMDwvY kwmix sRIrMgu surmw dyeI ] kMFy bYTw hY, iqMn jxy ny[ auh cYlMj kr irhw hY, auh
AMg - 359 kih irhw hY l`KW pwqwl, l`KW AwkwS, kroVW ny,
vwihgurU dy ipAwr dw A`KW 'c surmw pw lY[ ArbW-KrbW; jy koeI khy ik AYny ny lyKw ivxws ho
mn mMdir jy dIpku jwly kwieAw syj kryeI ] jweygw[ mYN sux ky AwieAw hW kMnW dy nwl[ kuPr bol
igAwn rwau jb syjY AwvY q nwnk Bogu kryeI ] irhw hY qy ie`k bVw Bwrw cYlMj su`t irhw hY swnUM[
AMg - 359 dUsrw ie`Qy srod bMd hY, rwg bMd hY qy auh rbwb
Pyr kihMdy ipAwr vwihgurU deygw[ cMcl sI gurU vjw irhw hY[
nwnk dI bwq sux leI[ lyikn cMclqw htI nhIN hY pIr kihx l`igAw hYN, AYs myry Sihr dy AMdr
ikauNik hryk bMdy dy g`l smJ 'c nhIN AwauNdI[ vI koeI AYsw Aw igAw ikauNik aus vyly ijvyN Awpxy
swfy 'c bhuq AYsy bYTy ny ijnHW nUM g`l smJ 'c Akwl qKq swihb hY iehdw jo jQydwr hY[ ausy qrHW
nhIN AwauNdI[ pr auh qW gurU nwnk pwqSwh sI, gurU ieh pIr sI auQy dw[ swry ieslwm nUM hukm mMnxw pYNdw
nwnk pwqSwh ny ie`k ikRpw idRStI kr id`qI swrIAW sI bgdwd vwly dw[ ie`QoN hI jw ky swry mwieAny
dy aupr[ iek`lI-iek`lI vl idRStI kr id`qI, nyqrW inkldy sI ies Awieq dw kI mwienw hY, Awh mslw
dy nwl gurU nwnk dy nyqr rl gey swrIAW dy[ ijhdy kI hY, ieh SrHw kI kihMdI hY auQoN puiCAw jWdw sI[
rldy jwx dVMm krky DrqI 'qy bih jwvy, A`KW mIc kihx l`igAw, ie`Qy Aw ky SrHw dIAW D`jIAW aufw irhw
lvy[ swrIAW ny nyqr bMd kr ley, AMdr hI ho geIAW, hY, kOx hY ieh[ bMdy nUM sMgswr kr idE[ hukm dy
smwDIAW l`g geIAW[ idE swry Sihr dy AMdr[ hukm dI qwmIl kIqI geI,
gurU nwnk koeI AYvyN nhIN sI swDsMgq jI! jdoN sMgswr ieh kihMdy ny ik AYny p`Qr mwrny p`QrW dy
Awp m`ky dI izAwrq krn qoN bwAd bgdwd Awey, Fyr dy Q`ly Aw ky dm Gut jwvy[ hux swrw bgdwd
ierwk dI ij`Qy rwjDwnI hY, auQy Awp ndI dy kMFy bYTy dw Sihr c`l ipAw[ pIr krwmwqI sI bhuq, SkqIAW
ny[ auQy bgdwd vwlw v`fw pIr sI dsqgIr auhdw cylw vwlw sI[ iksy nUM A`K Q`ly nhIN sI ilAwauNdw qy jdoN
ie`k ihMdosqwn qoN igAw hoieAw, gurU nwnk pwqSwh nUM gurU nwnk pwqSwh dy kol Awey[ dyiKAw, mrdwnw kihx
ihMdI jwx ky kol Aw igAw[ aus vyly jd nyVy AwieAw l`igAw ik pwqSwh! ieh qW mwVI nIq nwl AwauNdy
qW mrdwnw rbwb vjw irhw sI[ DImI-DImI rbwb qy ny, p`Qr ny hryk dy h`Q 'c[
gurU nwnk pwqSwh bVy hI rhwA nwl pVH rhy sI[ idqI bWig invwij kir suMin smwin hoAw jhwnw[
pwqwlw pwqwl lK Awgwsw Awgws ] BweI gurdws jI, vwr 1/35
EVk EVk Bwil Qky vyd khin iek vwq ] pwT krn qoN bwAd gurU nwnk ny bWig id`qI
shs ATwrh khin kqybw AsulU ieku Dwqu ] iel-ie`lw lw ielw, siq sRI Akwl, gurbr Akwl[ g`l
lyKw hoie q ilKIAY lyKY hoie ivxwsu ] AMg - 5 ie`ko hI hY, dohW dw mqlb iehI hY[ auh PwrsI 'c

'Awqm mwrg' 51 jnvrI, 2012


kih lE, ieDr pMjwbI 'c kih lE[ ijhVw muhMmd igAw, rwg ho igAw; Pyr iehdw jIA l`g igAw[ jIA
rsUl ielielw hY gurU mhwrwj ny, auh kihMdy muhMmd l`igAw hoieAw, Pyr A`KW QweIN bwhr Aw igAw[ dyKx
nhIN hY krm ny Awpxy-Awpxy bMdy dy[ krmW dy nwl l`g geI ik Awh drKq ny, AOh PlwxI cIz hY,
lMGygw, isPwrS auQy iksy dI nhIN cldI[ drgwh 'c PlwxI cIz hY, kuC kMnW nwl suxn l`g geI, kuC jIB
iSPwrS nhIN mMnI jWdI[ Awpxy krmW dy nwl inbyVw nwl bolx l`g geI[ jdoN qoN sMswr ricAw hY aus vyly
huMdw hY[ so jdoN nmwz gurU nwnk dy piv`qr gly 'coN qoN ie`Qy hI PsI hoeI hY[
inklI AYnI Awvwz surIlI qy AYnI zordwr ik swry hI nau Gr dyiK ju kwmin BUlI bsqu AnUp n pweI ]
suMn-muMn ho gey[ ij`Qy iksy dw pYr hY auQy hI rih AMg - 339
igAw, jy bWh c`ukI hY v`tw mwrn leI, bWh auqy hI nON Gr dyK ky kwmx Bu`lI hoeI hY, Awpxy Awp
KVHI hY[ A`KW auvyN ijvyN qwVy l`g geIAW, ijvyN p`Qr nUM jwxdw nhIN ik mYN kOx hW, iehdy AMdr vwihgurU
KVHy hud
M y ny ies qrHW ho geIAW[ ivcy hI pIr ho igAw vsdw hY[ kihMd,y aus vyly ielwj krky hI A`lwh qwlw
ikauNik nwl leI AwauNdw sI sB nUM[ ny iehdy iv`c pwieAw sI[ dUsrw hY rwg dI qwsIr[
pIr ny dyiKAw ik Awh kI ho igAw[ mhwrwj ny ijhVw ivSy ivkwrW vwsqy rwg kIqw jWdw hY, aus rwg
pIr Ku`lHw kr id`qw[ pIr l`igAw AwpxIAW SkqIAW dI im`tI plIq krnw hY[ Apmwn krnw hY, rwg qW
idKwaux[ kuC nw hoieAw[ dyiKAw ik mYN dIvw hW sUrj sIgy vwihgurU dy nwl juVn vwsqy[ Awqmw dI Kurwk
dy mUhry[ aus vyly jw ky isjdw kirAw, kihMdy PkIr hY ieh[ so jdoN AsIN hrI dw js krdy hW, kIrqn
sWeI qUM bhuq vlI hYN[ ienHW nUM KolH dy, ienHW dIAW krdy hW, hux AwpW Sbd pVHdy hW mn m`lo-m`lI
bWhW KolH dy[ kihMdy ieh p`Qr ikauN mwrn Awey ny? pRmySr vl nUM jWdw hY[ kihMdy, ies krky vrqoN glq
g`lbwq zubwnI huMdI hY ik p`Qr mwrIdy huMdy ny[ pihlW hY, rwg glq nhIN hY, dUsrI ijhVI g`l qusIN kihMdy
g`l kro Agly dy nwl, Awpxw view point smJwE[ EN, rwg hY clo quhwnUM idKw idMdy hW[ pihlW mhwrwj
Pyr auhdw vIcwr smJx dI koiSS kro[ Pyr jy koeI ny ie`k swKI d`sI aunHW dI Pyr kihMdy clo idKw idMdy
kuC Al`g hY, Pyr auhdw h`l tolHo BweI[ Awh QoVHw nw hW[ kihMdw, mYN qW bu`Fw hW mhwrwj[
ik differance of opinion (ivcwrW dI sWJ) hovy qW gurU mhwrwj ny ikhw ik Pyr iksy ieqbwr vwly
mwr idE p`Qr[ so ies qrHW mhwrwj ny idRStI kr bMdy, iksy Awpxy syvk nUM Byj, kihMdy myrw muMfw hI hY
idqI[ kihMdw, su`t idE swry p`Qr, swirAW ny p`Qr ieqbwr vwlw[ mhwrwj auQoN hI gwieb ho gey[ ie`k
su`t id`qy[ Awly-duAwly bih gey[ iCn dy AMdr l`KW pwqwl, l`KW AwkwS jdoN idKw id`q,y
mhwrwj kihMdy, kI g`l? qUM AYnw kRoD iv`c ikauN ij`Qy jWdw hY auQy hI gurU nwnk, ijQy jWdw hY auQy hI
AwieAw hYN? gurU nwnk[ gurU nwnk iek`ly ie`Qy hI nhIN sI swfy kol
hoey[ ieh kroVW bRihmMfW 'c gurU nwnk ie`k dm hI
kihMdw, qusIN ikhw hY ik pwqwl dI koeI igxqI
hoieAw hY swry QW 'qy, ikauNik gurU pRmySr sIgy auh[
nhIN, AwkwSW dI koeI igxqI nhIN, jy koeI kih dyvy
hYrwn ho igAw, sMgqW bYTIAW ny, gurU mhwrwj dw Awdr
qW auh ivxws ho jweygw[ dUsrw qusIN srod vjwauNdy
EN[ rwg gwauNdy EN[ siqkwr huMdw hY qy ie`k kckOl lY ilAw, v`fw swrw
brqn[ ij`Qy jWdy ny pRSwd puAweI jWdy ny[ kihMd,y qyry
mhwrwj kihMdy, jdoN r`b ny dunIAW bxweI sI, ipau ny mMnxw nhIN, pRSwd lY c`l[ ie`Qy Aw ky A`KW
quhwfy hI kurwn SrIP 'c iliKAw hoieAw hY ik rUh KolHIAW, pu`qr auhdw isjdy krI jWdw hY[
ijhVI sI auh ju`sy 'c pYNdI nhIN sI, inkl jWdI sI
ik mYN ie`Qy suMny ijhy QW 'c kI krWgI vs ky[ mYnUM pIr kihx l`igAw, bytw! qYnUM kI igAw?
rihx dy drgwh dy iv`c[ auhny iehdy iv`c Awpxy kihMdw, kI hox sI, mYN sB kuC dyK ilAw[
Anhd nwd pw id`q,y Awh srIr 'c[ Pyr jdoN rUh geI kihMdw, nzrbMdI qW nhIN kr id`qI?
qW jdoN r`b dw rwg iehdy iv`c v`jxw SurU hoieAw rUh
itk geI[ Pyr bwhr Aw geI, kihMdI mhwrwj! auh kihMdw, ipqw jI! qusIN isjdw kro, ieh qW
qW TIk hY pr hnHyrw hY AMdr[ kihMdy, Pyr vwihgurU A`lwh qwlw Awp hY[ Awh dyK,o pRSwd mYN lY ky AwieAw
jI ny iehdy AMdr pRkwS kr id`qw[ jdoN cwnxw ho hW swry jgHW dw, ijMnW vI mYN ilAw sikAw[

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


52
ieh gurU nwnk dI ingHw sI, ie`k ingHw dy nwl mnUAw folY cIiq AnIiq ]
p`Qr ijhVy h`QW nwl hI juVy rih gey[ koeI mwr nhIN jg isau qUtI JUT prIiq ] AMg - 1187
skdw, bWh aupr hI KVHI hY, iksy dw mUMh KulHw hY, jg dy nwl ijhVI JUTI pRIq hY ieh tu`t jwxI
bolx l`igAW dw, auvyN ijvyN KVHy ny[ hY, jdoN bUVwH ho jWdw hY, koeI nhIN isAwxdw, D`ky mwrdy
hux ieh mohxIAW gurU nwnk nwl cMclqweI kr ny swry, ijnHW nUM moiFAW 'qy cùk-cùk ky iKfwauNdw irhw,
rhIAW ny[ mhwrwj ny ie`k idRStI kr id`qI[ jdoN mIlW q`k iljWdw irhw jy aunWH qoN pwxI mMg igAw, pwxI
AMimRq idRSt peI aus vyly swDsMgq jI! aus vyly kI nhIN imldw[ ieh pRIqI suAwh dI hY[ T`igAw jWdw hY,
hoieAw ijhVw cMcl mn sI, auhdy ivcoN BYV ijhVw l`uitAw jWdw hY bMdw[ ijhVw -
sI auh ausy vyly Kqm ho igAw, vwSnwvW auf geIAW, sMig shweI su AwvY n cIiq ]
mn itk igAw, prm AnMd dI AMdr lihr au~TI, AMqr jo bYrweI qw isau pRIiq ] AMg - 267
Awqmw dy nwl juV igAw[ aus vyly mhwrwj ny ies qrHW ijhVw vwihgurU hr vkq nwl rihMdw hY auh ic`q
dy nwl Purmwn kirAw - nhIN AwauNdw[ ijhVy vYr krdy ny aunHW 'c swrI izMdgI
Dwrnw - jwvo pu`qrIE, jpo siqnwm vwihgurU[ Kqm kr idMdw hY[ lY ky kI jweyNgw, auQy Bu`Kw kI
KweyNgw[ auQy AOKw ho jweyNgw, rovNy gw auQy jw ky, Pyr kuC
idRStI kr id`qI, ivkwr swry mnW 'coN k`F id`qy[
bxnw nhIN hY, ies qrHW Purmwn krdy ny -
bytw! jwE, sUrj cVHidAW q`k AMimRq vyly jwg ky
Dwrnw - ijMdy rovyNgI qy ro ro pCoqwvyNgI,
vwihgurU-vwihgurU kro[ gurU nwnk dy mu`K qoN vwihgurU
Pyr qyrw koeI nw bxy[
inklxw, rom-rom 'c iPr igAw[ JrnwtW inklx l`g
geIAW, pqw hI nhIN ivSy ivkwr ik`Dr cly gey[ AwpIn@Y Bog Boig kY hoie BsmiV Bauru isDwieAw ]
cMclqweI ik`Qy guMm ho geI[ Srm Aw rhI hY k`pVy vfw hoAw dunIdwru gil sMglu Giq clwieAw ]
dyK ky Awp dy ik ArD nMgy ho ky AsIN ienHW kol Awey[ AgY krxI kIriq vwcIAY bih lyKw kir smJwieAw ]
ieh ikMny mhWpurS ny, kI swnUM kr id`qw, ik`fw AnMd Qwau n hovI paudIeI huix suxIAY ikAw rUAwieAw ]
swnUM Aw igAw, ijhVw iviSAW dy AnMd 'coN dyiKAw hI min AMDY jnmu gvwieAw ] AMg - 464
nhIN[ aus vyly mhwrwj jI sMswr dI hwlq dyK ky ik mhwrwj kihMdy Pyr ies qrHW rovyNgw[ hux qUM
ieh pRmySr dy nwm nUM C`f ky iviSAW dy AnMd iv`c smJdw nhIN hYN, ijnHW nUM Awpxy bxwieAw hY, bx gey
pY igAw cog cugdw hY ijvyN kW hY gMdIAW cIzW dy iv`c qyry Awpxy? koeI d`so ik myrw bx igAw[ ie`k nhIN
cuMJW mwrdw hY[ kihMdy - hY bMdw, swirAW nUM AOKw hoxw pYNdw hY[ mhwrwj kihMdy-
jgu kaUAw nwmu nhI cIiq ] jg isau qUtI JUT prIiq ] AMg- 1187
nwmu ibswir igrY dyKu BIiq ] AMg - 1187 ieh qW JUTI pRIqI hY[ bwkI qyry kol kI rih
nwm nUM Bu`l ky mwVy QW dy auqy ijvyN igrdw hY nw jweygw, kihMdy -
kaUAw, ie`l igrdI hY, AsmwnW 'c aufdI-aufdI ij`Qy kwmu k®oDu ibKu bjru Bwru ] nwm ibnw kYsy gun cwru ]
murdwr ipAw huMdw hY auQy igrdI hY[ iesy qrHW ijhVw
AMg - 1187
sMswr hY ieh nwm nUM Bul ` igAw, nwm nUM Bul
` ky iviSAW
ibhu dy p`Qr bMnH leygw, kwm qy kRoD iv`c[
dy cog cugdw hY ies qrHW pVH lE -
kwmu k®oDu kwieAw kau gwlY ]
Dwrnw - iviSAW dy E cog cugdw,
ijau kMcn sohwgw FwlY ] AMg - 932
jg Bu`l ky hrI dy nwm nUM[
ienHW dy p`Qr bMnH ky -
mhwrwj kihMdy, sMswr kWauN bx igAw[ kaUAw kI
KWdw hY? gMd mMd KWdw hY[ ij`Qy ivSy-ivkwr SrwbW nwm ibnw kYsy gun cwru ] AMg - 1187
kbwbW, inMidAw, cuglI, eIrKw, vKIlI, JgVy Jwty, qyry kol sRySt gux qW koeI hY nhIN[ nwm qUM
lVweIAW hoxgIAw auQy nUM n`iTAw hI jWdw hY[ auh cIzW jipAw nhIN hY[ so ies qrHW nwl mhwrwj kihMdy,
ijhVIAW pRmSy r nUM BulwauNdIAW ny EDr nUM dOiVAw jWdw kwhdw mwx krdw hYN qUM pRm
y IAW! Awh ndI hY nw Awpxy
hY[ nwm nUM ic`q nhIN qy iviSAW dy ivc pY igAw - kol dI jWdI[ Awh ndI dy iv`c Gr bxw lE ryqy dw[

'Awqm mwrg' 53 jnvrI, 2012


iksy qrIky nwl kMDW bxw lE ryqy dIAW, joV lE jy jwixAw[ cwhy Cotw hY cwhy v`fw hY, sMswr rihx dI
iksy juVdw hY, Awh jdoN GuMmxGyrI AwauxI hY roV ky QW nhIN BulyKw nw KwE swDsMgq jI[ BulyKy iv`c AsIN
lY jweygI[ kihMdy iesy qrHW - rihMdy hW hr vkq[ Awh c`lx dw QW hY, itkx dw
Gru bwlU kw GUmn Gyir ] QW nhIN hY[ ie`Qy koeI nhIN irhw -
brKis bwxI budbudw hyir ] AMg - 1187 Dwrnw - ieQy irhw nw jgq auqy koeI,
kihMdy ijvyN pwxI dy iv`c bulbulw Pu`t jWdw hY, vwrI AweI auT jwvxw[
AYs qrHW ndI dy iv`c Gr bxwieAw hoieAw mwVw ijhw eyk iSv Bey eyk gey, eyk Pyr Bey,
pwxI Awaux qy hI ruV jweygw - rwm cMdR ikRSn ky Avqwr BI Anyk hYN]
Dwrnw - qyrI dyhI ny Kwk bx jwxw, bRhmw Aru ibSn kyqy byd AO purwn kyqy,
mwx kwhdw kryN bMidAw[ isMimRiq smUhn kY huie huie ibqwey hYN]
mondI mdwr kyqy AsunI kumwr kyqy
pwxI brs igAw, bulbulw bx igAw ie`Qy, jdoN
AMsw Avqwr kyqy kwl bs Bey hYN]
dUjI kxI pYxI hY, bulbulw ausy vyly Pu`t jwxw hY[
pIr AO ipkWbr kyqy gny n prq eyqy
mhwrwj kihMdy koeI imAwd hY qyrI? -
BUm hI qy hoiekY Pyry BUm hI imley hYN]
Dwrnw - ie`Qy kI muinAwdW qyrIAW,
qÍpRswid kibq (Akwl ausqiq)
pwxI dyAw bulbilAw[
gurU dsvyN pwqSwh mhwrwj kihx l`gy ik ie`k
jYsy jl qy budbudw aupjY ibnsY nIq ]
iSv jI Aw jWdw hY, ie`k cilAw jWdw hY[ solWH kroV,
jg rcnw qYsy rcI khu nwnk suin mIq ]
Krb swl dI aumr iSv jI dI huMdI hY[ ie`k rwm
AMg - 1427
cMdr Aw jWdy ny, ikRSn Aw jWdy ny, Pyr Aw jWdy ny,
srIrW dw mwx, srIr dy iSMgwr dw mwx, iehnUM Pyr Aw jWdy ny[ kihMdy kroVW vwrI Aw cuk ` y ny[ qUM ikhVy
sjwauxw[ ipCly dIvwn iv`c d`isAw sI ik kuC vI nhIN bwg dI mUlI hYN[ pRymIAW kwhdy Awsry qUM ieh krIN
hY ies cmVy dy AMdr - bYTw hYN[ Bul
` igAw ie`Q[y vwihgurU nUM ipAwr krn vwsqy
ibstw Asq rkqu pryty cwm ] mnu`Kw jnm imilAw sI[ keI kihMdy ny ik jI Awh
iesu aUpir ly rwiKE gumwn ] AMg - 374 rcnw kwhdy vwsqy rcI hY[ mnùK ikauN bxw id`qw, r`b
kwhdw gumwn krdw hYN, gMd mMd dw gumwn hY dw kI mqlb sI bxwaux dw[ Awh vI g`l smJ lE[
qYnUM? pRmS
y r Awp Anyk rUp hoieAw hoieAw hY[ ienHW swirAW
eyk vsqu bUJih qw hovih pwk ] iv`c prIpUrn hY, pr Awh ie`k srIr hY, mnu`K dw
ibnu bUJy qUM sdw nwpwk ] AMg - 374 srIr hY, iehdy mnùKW dy iv`c ie`k sMq dw srIr huMdw
hY[ ikqy-ikqy kroVW 'coN[
so mhwrwj kihMdy -
kotn mY nwnk koaU nwrwienu ijh cIiq ]
mwqR bUMd qy Dir cku Pyir ] AMg - 1187
AMg - 1427
c`k nwl BWfy bxwauNdy ny GuimAwr, audoN QoVHw
auh sMq dy iv`c vwihgurU Aw ky bih jWdw hY[
ijhVw pwxI h`Q nwl l`igAw hoieAw igrdw hY, nwl
bMdw nhIN huMdw ijhdw nwauN Dr dy[ sMq mhwrwj jI
dI nwl KuSk huMdw quirAw jWdw hY auh[ ies qrHW dy
kihMdy sI ijhnUM qusIN eISr isauN kihMdy EN qW bVI
nwl hwl ho irhw hY pRymIAW -
dyr dw cVHweI kr igAw pRymIEN, ie`Qy eISr isauN nwm
srb joiq nwmY kI cyir ] 2 ] dI koeI cIz nhIN hY[ AgwhW vwlI g`l qusIN smJo
srb aupwie gurU isir moru ] ik ie`Qy kI hY[ kI rih igAw bwkI, ie`k r`b rihMdw
Bgiq krau pg lwgau qor ] hY srIr 'c, ie`k mYN rihMdw hY, jy mYN mr jwvW, qW
nwim rqo cwhau quJ Eru ] srIr 'c kI rih igAw r`b rih igAw? sMqW dy iv`c
nwmu durwie clY so coru ] AMg - 1187 mYN mr jWdI hY, Pyr pRmySr ienHW A`KW nwl dyKdw hY,
ies qrHW dy nwl ijhVy nwm nhIN jpdy mhwrwj ienHW kMnW dy nwl suxdw hY -
kihMdy swry cor ny[ ikauNik aunHW ny ieQoN c`lx nhIN sMq hyiq pRiB iqRBvx Dwry ] AMg - 224
(bwkIO pMnw 63 qy)

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


54
bMdgI nwmw
ArQwq
s`c dI pRwpqI dy swDn
BweI swihb rGbIr isMG 'bIr'

s`cy SMky iek SMkw pYdw huMdw hY, ieh zrUrI nhIN ik aus dw
jvwb Jtpt AMdroN imly[ keI SMky CyqI hI nivrq
s`cweI dI Koj ivc, s`cy SMky mn ivc auqpMn
kIqy jWdy hn, pr keI SMky virHAW b`DI aufIkx dy
hoxy koeI AnhoxI g`l nhIN, sgoN iblkul kudrqI Gtnw
bwAd nivrq kIqy jWdy hn[ ies sbMDW ivc koeI
hY[ mn ivc SMky aupjx auqy aunWH dw inrxw nw krnw,
AsUl jW nym kwiem nhIN kIqw jw skdw[ r`b dI
AiBAws ivc bVw Kll pWdw hY, qbIAq nUM pUrI rucI
myhr auqy Brosw r`K ky pRwrQnw krnIAW Aqy sbr
nwl AiBAws ivc lgxoN rokdw hY[ ijQy bihs mubwhsy
nwl aunHW pRwrQnwvW dw nqIjw aufIkxw Awpxy SMky
dI Kwqr, svwl jvwb krny krwxy, ismrn AiBAwsI
nivrq krn dw Aqy AiBAws kmweI ivc AgvweI
leI hwnIkwrk qy ivvrjq hn, auQy s`cy idlI SMky
hwsl krn dw sunihrI AsUl hY[
nivrq krny AiBAws kmweI dI sPlqw vwsqy AqI
zrUrI hn[ SMkw sUKSm hwlq ivc vI AiBAwsI nUM keI vwrI SMky dw jvwb AMdroN bVw AjIb
sB qoN pry rKdw hY, s`c nwl iek imk nhIN hox AwauNdw hY, jo smJ ivc nhIN jcdw[ AYsI hwlq ivc
idMdw[ mYN cMgI qrHW prqw ky dyiKAw hY ik smJ vwsqy
pRwrQnw jwrI r`Kx nwl kudrq keI AsQUl qrIikAW
pihly pihl mYnMU sRI gurU gRQ
M swihb ivc ilKIAW
ivc AiBAwsI nUM smJwx dI koiSS krdI hY aus nUM
keI g`lW auqy bVy SMky huMdy hn, ijhw ik -
AYsy mhW purSW dw myl krwieAw jWdw hY, AYsIAW
iehu jgu DUey kw phwr ] pusqkW, rswly jW mzmUn aus dI nzr ivcoN lMGwey
qY swcw mwinAw ikh ibcwir ] AMg - 1187 jWdy hn ik Awqmw AMdroN Aw rhy sUKSm jvwb dI
nh ikCu jnmY nh ikCu mrY ]
qrjmwnI ienswnI qy sDwrn A` K rW ivc ho ky
Awpn cilqu Awp hI krY ] AMg - 281
AiBAwsI dy SMky swP ho jWdy hn[
ies iksm dy keI SMikAW dy nivrq krn vwlw
koeI drdI nzr nw Awaux krky bwjy vyly mYN bVw myrw iKAwl hY ik AiBAwsI dy keI SMky AYsy
audws ho jWdw sW[ keI vwrI mYN Awpxy SMky Awm huMdy hn ijnHW dI nivrqI vwsqy ausnUM hor AiBAws
pRcwrkW lYkcrwrW jW igAwnIAW nUM jo is`K styt auqy kmweI dI loV huMdI hY, ies vwsqy aunHW dw juAwb
pbilk nUM aupdyS krdy sn, puC ky dyiKAw ik auh AMdroN jldI nhIN imldw, blik AiBAwsI nUM keI swl
Kud ismrn kmweI nw krn krky Aqy aucI AvsQw aufIk krweI jWdI hY[ jo SMky Porn hI nivrq krn
dy nw hox krky, myry SMky sux ky Awp inScy A`gy dy Xog huMdy hn, auh POrn hI nivrq kIqy jWdy hn
Awpxy SMky pRgt krny bMd kr idqy Aqy r`b qy Aws pr ieh g`l AiBAwsI nUM smJ nhIN Aw skdI qy
r`K ky, sbr nwl aufIkxw SurU kIqw[ gurbwxI nUM auh iksy vyly bVw auqwvlw ho jWdw hY[ jldbwzI qy
siqkwr nwl pVhnw, smJ vwsqy ADIngI nwl pRwrQnw lwlc, bMdgI ivc bury hn[ r`b Awpxy ipAwirAW dI
krnIAW, gurbwxI solW Awny s`c smJidAW hoieAW vI Xog qy zrUrI loVW ijnHW nwl aunHW dI Awqmk qr`kI
Awpxy s`cy SMikAW (Honest doubts) auqy eImwndwrI hu M d I rhy , Ku d -b-Ku d pU r IAW krdw rihM d w hY [
nwl rihxw, jd qk ik pUrI qs`lI nw hovy, ieh myrI AiBAwsI nUM ieh pqw nhIN lg skdw ik aus dy swry
Koj dw qrIkw irhw hY[ SMikAW ivcoN aus dI smJ Aqy aus dy AiBAws dI
AvsQw, iks iks SMky nUM pihlW qy iks iks nUM ipCy
SMikAW dw jvwb jd qk Awpxy AMdroN nw imly
smJx dy lwiek hY, ies vwsqy 'nwnk pRBU AibnwsI,
qd qk AslI ArQW ivc SMky nivrq nhIN huMdy[
qwkI syv n ibrQI jwsI gurvwk Anuswr vwihgurU dI
ienswn dy AMdr ijhVI by-pRvwh pUrn klw kMm kr
ienswP BrI myhr auqy Brosw r`K ky, inrBY ho ky
rhI hY, ieh AiBAwsI dy swry SMikAW dw pUrw pUrw
AiBAws kmweI krI jwxI cwhIdI hY[ ijhw ik -
jvwb dyx dy smr`Q hY, pr idMdI AwpxI mrzI
Anuswr hY[ ies qy iksy dw zor nhIN[ quhwfy idl ivc nh ikCu jnmY nh ikCu mrY ]

'Awqm mwrg' 55 jnvrI, 2012


Awpn cilqu Awp hI krY ] AMg - 281 ismrn, jp qp gurbwxI ivc ivvrjq hn[ haumY nUM
ies Awqmk scweI nUM cMgI qrHW smJxw CotIAW hI mwrnw bMdgI dI sMpUrnqw hY Aqy jo bMdgI kr ky
AvsQwvW dy AiBAwsIAW dI smJ qoN iblkul bwhr haumY vDy qW bMdgI hI Awqmk qr`kI ivc roVw bx
hY[ ies sbMDI jo SMkw hovy kudrqI qOr qy bVI aufIk, KloNdI hY[
bVI lMbI aufIk dy bwAd AiBAwsI auqy swP kIqw gurbwxI dw Bwv ieh hrigz nhIN ik bMdgI,
jWdw hY[ jy AiBAwsI AwpxI iz`d kry ik mYnUM ies Bjn, vwihgurU dy imlx dy sB jqn ibrQw qy byloVy
gurvwk dI pUrI smJ huxy hI ikauN nhIN AwauNdI, qW hn[ gurbwxI ivc vI ieh g`l muV muV ilKI hY -
ausdI glqI hY[ aus dw ieh h`k hY ik ies gurvwk
suix sKIey imil audmu kryhw mnwie lYih hir kMqY ]
dI smJ vwsqy pRwrQnwkry, AiBAws kmweI kry, sbr AMg - 249
nwl aufIky jdoN qk pUrI smJ nw Aw jwvy, bySk ies soDq soDq soiD bIcwrw ]
SMky nUM Awpxy idl ivc not krky r`Ky pr ies SMky ibnu hr Bjn nhI Cutkwrw ] AMg - 260
dw nivrq krnw krqwr dy ienswP qy myhr auqy hY[ nwnk pRBu AibnwsI ] qw kI syv n ibrQI jwsI ]
SMikAW dw dUr krnw kyvl AiBAwsI dw hI Prz nhIN AMg - 626
kudrq dw vI Prz hY Aqy kudrq Awpxy Prz nUM KUb ieku iqlu nhI BMnY Gwly ] AMg - 784
pCwxdI hY[ vwihgurU dy Gr ivcoN munwsb qy zrUrI pUrw inAwau kry krqwru ]
ihdwieqW qy sbr smyN isr Awpy imldy rihMdy hn, Apuny dws kau rwKnhwru ] AMg - 199
kyvl AiBAwsI ivc sbr nwl aufIkx dI SkqI hoxI gurbwxI pVHn qoN pqw lgdw hY ik vwihgurU bVw
cwhIdI hY[ sbr vwly AiBAwsI nUM inscy hI iek smW munisP-imjwz, Adl psMd qy inAWkwrI hY Aqy iksy
AYsw AwauNdw hY jd aus dy AMdr koeI Brm SMkw nhIN dy kIqy hoey jqnW nUM kdI nhIN BulWdw, sgoN pUrw mu`l
rihMdw[ AiBAwsI qy vwihgurU ivc koeI SMky rUpI ivQ pWdw hY, BweI gurdws jI dw kQn hY -
nw rihx krky AiBAwsI s`c rUp ho jWdw hY -
crn srn gurU eyk pYNfw jwey cl,
jw kY irdY ibsÍwsu pRB AwieAw ] siqgurU kot pYNfw Awgy hoie lyq hY[ BweI gurdws
qqu igAwnu iqsu min pRgtwieAw ] AMg - 285
mwx C`f ky bMdgI, ismrn kmweI krn nwl
vwihgurU dI ikrpw vwihgurU dI ikRpwlqw zrUr aupjdI hY Aqy vwihgurU dI
sRI gurU gRMQ swihb ivc QW-QW iliKAw hY Aqy ikRpwlqw nUM aupjwx dw sB qoN v`fw swDn hI gurbwxI
sMq mhwqmw vI hmySw AwKdy hn ik r`b bMdgI nwl, Anuswr inrmwx nwm AiBAws kmweI hY[ ieh vI g`l
Bjn nwl, jqnW nwl, hIilAW nwl, cwlwkI nwl, solW Awny s`c hY ik vwihgurU dI pRwpqI aus dI
ismrn, pUjw, jp qp Aqy Gwlxw nwl nhIN imldw ikRpwlqw dvwrw huMdI hY pr ies ikRpwlqw nUM zrUr jW
auh audoN hI imldw hY, jdoN auh mnu`K qy ikRpwlU hovy[ hoNd ivc ilAwaux dI jugqI inrmwx jqn, ArdwsW
vwihgurU dI pRwpqI vwihgurU dI myhr dw nqIjw huMdI qy nwl AiBAws hI hY[ gurbwxI Anuswr r`b dI sB
hY[ qoN auqm syvw, r`b dI KuSI pRwpq krn dw swDn,
jwp qwp nym suic sMjm nwhI ien ibDy Cutkwr ] ismrn AiBAws hY, ijs qoN r`b dI myhr dw dr
AMg - 1301 KulHdw hY[ ieh swDn swfy gurUAW, pIrW, ipqwimAW,
Gwl n imilE syv n imilE imilE Awie AicMqw ] irSIAW munIAW dw sdIAW qoN AzmwieAw hoieAw hY, ies
AMg - 672 ivc AiBAwsI nUM zrw S`k nhIN krnw cwhIdw[ hW,
rUp n ryK n rMgu ikCu iqRhu gux qy pRB iBMn[ AiBAwsI dw ieh h`k hY ik ies sbMDI AwpxI p`kI
iqsih buJwey nwnkw ijsu hovy supRsMn[ rwey, ies nUM eImwndwrI nwl vrqoN ivc ilAw ky,
AiBAwsI dy idl ivc kudrqI S`k pYdw huMdw hY nqIjw dyK ky Pyr bxwey, pr ausnUM inrmwx nwm
ik jy r`b syvw, bMdgI, jqnW nwl nhIN imldw qW AiBAws kIqy ibnW ies sbMDI ieqrwz krny bVI by-
BgqI ismrn, bMdgI dw Pwiedw hI kI hoieAw? jd ienswPI hY[ ijs qrHW do nUM do nwl zrb idiqAW
aus dI myhr hovygI, Awpy hI iml pvygw[ AYsw nqIjw nqIjw zrUr cwr inklygw, ausy qrHW myrw XkIn hY,
k`Fxw qy bMdgI C`f dyxI AwqmGwq krn dy brwbr inrmwx ho ky pUrn SrDw pRym nwl Bjn kIiqAW,
glqI hY[ smuc ` I gurbwxI nUM pVHn qoN AiBAwsI nUM smJ ismrn kIiqAW, vwihgurU dI ikRpw zrUr pRgt hovygI,
Aw jWdI hY ik haumY nwl, mwx nwl kIqI hoeI bMdgI, ijs dw jIA kry ies g`l nUM Azmw lvy, ieh iek

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


56
jgq s`cweI hY[ koeI cIz nhIN, mYN qYnUM AYvyN frWdI sI, cl mYN hnHyry
iv`c Awp cldI hW, qUM vI Awp cl ky dyK, haUAw
myrw iKAwl hY ik vwihgurU dI ikRpw dI loV
ik`Qy hY? auh qW mYN AYvyN g`l bxweI hoeI sI[
kyvl bMdgI ivc hI zrUrI nhIN, blik ienswn dy
swry jqnW dI sPlqw vwsqy BwvyN auh jqn iksy pwsy sRI gurU gRMQ swihb AMdr, mwieAw ivc mgn,
vI lgwey jwx, r`b dI myhr zrUrI hY[ mYN AwpxI ivkwrW ivc cUr, d`uKW ivc klpdy jIvW nUM, ies
izMdgI ivc prqw ky dyiKAw hY ik jqnW, koiSSW Aqy qrsXog qy lwcwrI dI hwlq ivcoN k`Fx vwsqy, buFwpy
kwmXwbI dy drimAwn iek iv`Q jW ivrl huMdI hY jo dy duKW dw fr dy ky, dunIAW dy JUTy lwlc qy moh
ik r`b dI myhr jW ikRpwlqw nwl hI BrI jWdI hY[ vloN auprwm krn dy Xqn kIqy hoey hn[ ieh koiSS
hr iek koiSS, kwmXwbI dw drjw qd hI pRwpq Awm qOr qy bVI sPl huMdI hY[ dunIAW dy duK, izMdgI
krdI hY, jd kuJ shwieqw gYb vloN Awvy[ kwmXwbI dIAW musIbqW imqRW dy ivCoVy, pwp, bImwrI qy mOq,
dw sB qoN v`fw Byd ies AsUl nUM cwnxw hY, hMkwr AYsIAW durGtnwvW hn jo ienswn nUM bVw BY-BIq
BrI koiSS dw is`tw mYN kdI kwmXwbI nhIN dyiKAw, bxweI rKdIAW hn[ ienHW dw nkSw iK`c iK`c ky mnùK
jykr kwmXwb kdI ho vI jweIey qW ipCoN burI qrHW dy idl ivc bYrwg pYdw krn dI jugqI sRI gurU gRMQ
igrnw pYNdw hY[ koiSSW nUM Pl r`b dI imlvrqn nwl swihb ivc Aqy ho r Drm pu s qkW ivc, bVI
lgdy hn[ ieQy vI ieh g`l Xwd rhy ik r`b dI myhr kwrIgIrI qy kwmXwbI nwl vrqI geI hY[
aupjwx dw v`fw swDn inrmwx qy lgwqwr koiSSW hn, kbIr hwf jry ijau lwkrI kys jry ijau Gwsu ]
Pl koiSS nUM hI lgdw hY, pr inrmwx qy isdk vwlI iehu jgu jrqw dyiK kY BieE kbIru audwsu ]
koiSS nUM[ hMkwr BrI, dMB BrI koiSS nUM nhIN[ AMg - 1366
inmwxy ho ky ismrn AiBAws kmweI ivc lg jo qn qY Apno kir mwinE Aru suMdr igRh nwrI ]
ien mYN kCu qyro ry nwhin dyKo soc ibcwrI ]
jwx nwl vwihgurU dI ikRpwlqw keI SklW ivc zwihr
AMg - 220
hoxI SurU ho jWdI hY[ ismrn ivc idl lgxw, ismrn
Gr kI nwir bhuqu ihqu jw isau sdw rhq sMg lwgI ]
iv`coN KuSI, rs, AwnMd dw Awauxw, ismrn ivc bYTy
jb hI hMs qjI ieh kWieAw pRyq pRyq kir BwgI ]
bYTy Awpxy SMikAW dy jvwb suJxy, ijnHW qoN qs`lI
AMg - 634
vDxI qy hor AiBAws dI cwh pYdw hoxI, siqsMgIAW jo aupijE so ibnis hY pro Awju kY kwil ]
dw imlwp hoxw qy bymuKW dI dosqI qoN idl auprwm nwnk hir gun gwie ly Cwif sgl jMjwl ]
ho jwxw, loV Anuswr gurmuK mhwqmw dw myl qy AMg - 1429
AgvweI hoxI, AYsIAW pusqkW pVHn vwsqy iml jwxIAW rwmu gieE rwvnu gieE jw kau bhu prvwru ]
ijnHW nwl idl dy SMky nivrq ho jwxy, DuMDly iKAwl khu nwnk iQru kCu nhI supny ijau sMswru ]
swP ho jwxy, ibrqI idRVH hoxI, izMdgI ies iksm dI AMg - 1429
ho jwxI, ijs ivc AiBAws kmweI, sq ivcwr vwsqy PrIdw ijn@ loiex jgu moihAw sy loiex mY ifTu ]
kwPI smW iml jwvy, AMdr dy kpwt Kuld H y jwxy, inrMjnI kjl ryK n shidAw sy pMKI sUie bihTu ]
joq dy ilSkwry, Awpxy srUp dI pCwx, Awpxw qy AMg - 1378
vwihgurU dw sbMD, spSt qOr qy smJ ivc Aw jwxw pr jd AwdmI dy idl nUM Tyfw lg jwvy, bYrwg
Awid sB vwihgurU dI ikRpwlqw dIAW auGIAW inSwnIAW pYdw ho jwvy, dunIAW qoN auprwm ho ky s`q mwrg qy
hn jo ik Awqmk mMzlW dy muswPrW nUM AiBAws kmweI auh qurnw SurU kr dyv,y audNo hI gurbwxI duKW, musIbqW,
dy rsqy ivc QW-QW, pVwA pVwA qoN imldIAW qy aunWH bImwrIAW, jmW qy mOq dy fr nUM lwhuxw qy iesnwn nUM
dy idl nUM DIrj qy auqSwh idvWdIAW rihMdIAW hn[ cVHdIAW klW ivc ilAwauxw ArMB idMdI hY[ hrI dI
haUAw Srn ivc Awey purS nUM iPr gurbwxI ies qrHW DIrj
qy qs`lIAW idMdI hY -
jd b`cw SrwrqW kry qW mW aus nUM haUey dw nW
qwqI vwau n lgeI pwrbRhm srxweI ]
lY ky frwauNdI hY, aus dw Asl Bwv b`cy nUM frwauxw
jW BY-BIq krnw nhIN hudM w, b`cy qoN SrwrqW Cufwxw hud
M w cauigrd hmwrY rwm kwr duKu lgY n BweI ] 1 ]
hY[ jd b`cw SrwrqW C`f dyvy qW mW haUey dw fr dyxw siqguru pUrw ByitAw ijin bxq bxweI ]
C`f idMdI hY[ jd SrwrqW C`f dyx dy bwAd vI b`cw rwm nwmu AauKDu dIAw eykw ilv lweI ] 1 ] rhwau ]
haUey qoN frI jwvy qW aus nUM mW smJWdI hY haUAw rwiK lIey iqin rKnhwir sB ibAwiD imtweI ]

'Awqm mwrg' 57 jnvrI, 2012


khu nwnk ikrpw BeI pRB Bey shweI ] AMg - 819 muqwibk AgvweI kyvl pwrbRhm pRmySvr hI kr irhw
aUTq suKIAw bYTq suKIAw ] hY[ swfy iKAwlW, swfy PurinAW, swfy krmW, swfy
Bau nhI lwgY jW AYsy buJIAw ] 1 ] qjribAW dI qih ivc ies ieko SkqI dI pRr y nw lukI
rwKw eyku hmwrw suAwmI ] hoeI hY[
sgl Gtw kw AMqrjwmI ] 1 ] rhwau ] jo hir loVy so kry soeI jIA krMin ]
soie AicMqw jwig AicMqw ] AMg - 134
jh khW pRBu qUM vrqMqw ] 2 ] jIA jMq siB quDu aupwey ]
Gir suiK visAw bwhir suKu pwieAw ] ijqu ijqu Bwxw iqqu iqqu lwey ] AMg - 103
khu nwnk guir mMqRü idRVwieAw ]
AMg - 1136 sRI gurU gRMQ swihb ivc eys iKAwl nUM bVw
jw ky Bgq Awnµd mY ] spSt kIqw igAw hY[ vwihgurU hI sB nUM cMgy pwsy
jw ky Bgq kau nwhI KY ] pRyrdw hY, vwihgurU hI hr iek dI rihnumweI aus dI
jw ky Bgq kau nwhI BY ] AvsQw qy loV Anuswr krdw hY, vwihgurU hI smW
jw ky Bgq kau sdw jY ] AMg - 1181 Awaux qy jIv nUM 'guru' dw myl krWdw hY, vwihgurU hI
ijs vyly guris`K BgqI ivc idRVH ho jwvy qW aus jIv koloN Bjn, ismrn, ArwDnw krWdw hY, vwihgurU
nUM gurbwxI igAwn dI dwq bKSxI SurU krdI hY, hI jIv dy mn ivc smW Awaux qy igAwn pRgtwauNdw
sUKSm Byd dw jwxU krwxw ArMBdI hY, ijs qrHW suDr hY[ gurU-imlwp dI qih ivc vwihgurU dw hukm jW
gey b`cy nUM mwqw AwKdI hY, 'haUAw koeI cIz nhIN hY, mrzI huMdI hY[ gurU, pRmwqmw nUM imlwx dw iek vsIlw
auh qy AYvNy hI iek fr bxwieAW hoieAw sI, ausy qrHW qy zrUr huMdw hY, pr ies vsIly nUM pYdw krn vwlw
gurbwxI gurisK nUM AwKdI hY, duK, bImwrI, mOq ieh pRmwqmw hI huMdw hY[ AwdmI dI s`q mwrg dy kdm
vwsqv ivc kuJ cIzW nhIN, AYvyN jIv nUM vwihgurU vl kdm qy Akwl purK dI pRyrnw qy shwieqw huMdI hY[
iK`cx leI bxwey hoey sI, ienHW dI Asl ivc kuJ kir ik®pw goibMd dIAw gur igAwnu buiD ibbyk ]
hsqI nhIN[ Awqmw inrlyp hY, kdI duKI nhIN huMdI, AMg - 501
kdI mrdI nhIN, iesnUM bImwrI, buFypw, duK, QoV, BY, ijn msqik Duir hir iliKAw
kmzorI kdI nhIN AwauNdy, ieh kyvl mn dI AigAwnqw iqnw siqguru imilAw rwm rwjy ] AMg - 450
krky ausnUM Bwsdy hn[ ijn kau pUrib iliKAw siqguru imilAw iqn Awie ]
AMg - 1249
nh ikCu jnmY nh ikCu mrY ] Awpy siqguru Awip hir Awpy myil imlwie ]
Awpn cilqu Awp hI krY ] AMg - 281 Awip dieAw kir mylsI gur siqgur pICY pwie ]
nrpiq eyku isMGwsin soieAw supny BieAw iBKwrI ] sBu jgjIvnu jig Awip hY
ACq rwj ibCurq duKu pwieAw so giq BeI hmwrI ] nwnk jlu jlih smwie ] AMg - 41
AMg - 658
qohI mohI mohI qohI AMqru kYsw ] sB suswietIAW sB mzhbW AMdr pYgMbr dI
knk kitk jl qrMg jYsw ] AMg - 93 A`lwh nwloN, gurU dI eISvr nwloN, Avqwr dI pwrbRhm
gurmuiK buFy kdy nwhI ] AMg - 1418 pRmwqmw nwloN izAwdw ie`zq, mwnqw qy pUjw huMdI mYN
rwm nwim mnu lwgw ] jmu ljwie kir Bwgw ] hmySw bVI hYrwnI nwl dyKdw irhw hW[ ies dw v`fw
AMg - 626 kwrn ieh hI ho skdw hY ik Awm lokW nUM inrgux,
kwieAw bhu KMf Kojqy nv iniD pweI ] Akwl, AjonI, inrBau, inrvYr vwihgurU dI swr nw hox
nw kCu Awiebo nw kCu jwiebo rwm kI duhweI ] krky aunHW dy idmwg sUKSm, s`q ic`q-AnMd pwrbRhm
AMg - 695 dw iDAwn jW qs`vr Dwr nhIN skdy, ies vwsqy
nwnk bDw Gru qhW ijQY imrqu n jnmu jrw ] isAwxy AwgUAW, mhwqmw purSW ny Awm lokW dw Blw
AMg - 44 muK rK ky iksy nw iksy Avqwr pYgMbr, gurU rihbr,
gurU irSI, munI AsQUl iKAwl dI AwV hyTW, swDwrx lokW
nUM r`b vl pRyrn dw ieh qrIkw AKiqAwr kIqw
pihly drjy qy Awpxw gurU mYN Akwl purK, hoieAw hY[
vwihgurU nUM smJdw hW, s`cy ArQW ivc gurU kyvl
vwihgurU hI ikhw jw skdw hY[ kùl sMswr dI, kul jMq gur goibMd donoN KVy, iks ky lwgUM pwie[
dI, sB AvsQw dy jIvW dI, hr iek dy hwl dy bilhwrI gur Awpxy, ijn goibMd dIAw imlwie[

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


58
Awm lokW nUM ijnHW dy AnuBv dy nyqr nhIN KulHy, ny mYnUM gurU nwnk dw lV ies vwsqy PVwieAw hY ik
jo isvwey AsQUl cIzW dy iksy sUKSm vsqU dw iKAwl myrI Awqmk qr`kI vwsqy ies qoN cMgry w hor koeI pRbD M
mn ivc idRVHqw nwl nhIN Tihrw skdy, aunHW lokW nUM ho hI nhIN skdw[ mYnUM ies inScy ny SurU qoN hI bVI
Drm qy gurU dy bcnW ivc pUrw XkIn qy idRVH ivSvwS shwieqw kIqI hY Aqy bUhy bUhy rulx qy Tyfy KwxoN bcw
rKwx vwsqy eys quk dw hvwlw idqw jWdw hY, pr ilAw hY[ ies ivc S`k nhIN ik mYN bMdgI ivc bhuq
AiBAwsI ijs dI Bjn ivc AnuBv dI A`K KulH cùkI BtikAw hW, myrI Awqmk qr`kI dI rPqwr bhuq m`Dm
hovy Aqy jo sUKSm AMdr vrq rhI Kyf qoN jwxU hovy, rhI hY[ pr ieh sRI gurU nwnk dI qwlIm dw ksUr
aus nUM dunIAW dI hr Gtnw dw kwrn isvwey Akwl nhIN, myrIAW AwpxIAW nwlwiekIAW, kmzorIAW, by-
purK qoN hor kuJ nzr nhIN AwauNdw[ gurU, pIr pYgMbr pRvwhI qy Awls dw ksUr sI[ ies dw ieh Bwv vI
aupjwx vwlI qy is`K, murId jigAwsU nwl ienHW dw hrigz nhIN ik mYN dUjy mzhbW dy Drm puskqW dy
myl krwx vwlI ie`ko pRmwqmw SkqI BwsdI hY[ sRI gurU pVHn Aqy sMq mhwqmw dI sMgq qoN koeI lwB nhIN
goibMd isMG jI dw ies sbMDI aucwrn kIqw hoieAw auTwieAw[ ies dy ault scweI ieh hY ik dUjIAW
mhWvwk hmySw Xwd r`Kxw cwhIdw hY - Drm-pusqkW dy pVHn Aqy sMq mhwqmw dI sMgq ny
mYnUM, jo kuJ vI mYN ies vyly hW, bnwx ivc bVI
Awm lokW nUM ijnHW dy AnuBv dy nyqr nhIN KulHy,
shwieqw kIqI hY, pr myrw Av`l inscw sRI gurU nwnk
jo isvwey AsQUl cIzW dy iksy sUKSm vsqU dw iKAwl
dyv dI qwlIm ivc hY[ dUjIAW Drm-pusqkW qy
mn ivc idRVHqw nwl nhIN Tihrw skdy, aunHW lokW nUM
mhwqmw dI ivcwr ijQy gurU nwnk dI qwlIm dy Anukl U
Drm qy gurU dy bcnW ivc pUrw XkIn qy idRVH ivSvwS
hovy, mYN gRihx krdw irhw hW Aqy ijQy gurU nwnk dI
rKwx vwsqy eys quk dw hvwlw idqw jWdw hY, pr
qwlIm dy AnukUl nw hovy, ausnUM Awpxy vwsqy nw
AiBAwsI ijs dI Bjn ivc AnuBv dI A`K KulH cùkI
smJdw hoieAw, iqAwg idMdw irhw hW[ mzhb dI ies
hovy Aqy jo sUKSm AMdr vrq rhI Kyf qoN jwxU hovy,
qrHW kIqI mukwblqn ivcwr ny myry iKAwlW nUM pRp`k
aus nUM dunIAW dI hr Gtnw dw kwrn isvwey Akwl
Aqy SMikAW nUM swP kr idqw hY[ hux myrw inScw hY
purK qoN hor kuJ nzr nhIN AwauNdw[ gurU, pIr pYgMbr
ik sB Drm pusqkW qy s`cy mhwqmw dy aupdyS,
aupjwx vwlI qy isK, murId jigAwsU nwl ienHW dw
eImwndwr qy imhnqI AwdmI nUM s`c qk phuMcw skdy
myl krwx vwlI ieko pRmwqmw SkqI BwsdI hY[ sRI gurU
hn, nyk nIAqI nwl Awpxy Awpxy Drm nUM smJx qy
goibMd isMG jI dw ies sbMDI aucwrn kIqw hoieAw
aus Anuswr AwpxI izMdgI Fwlx nwl muslmwn, ihMdU,
mhWvwk hmySw Xwd rKxw cwhIdw hY -
iesweI, is`K Awid sB nUM SWqI qy pUrnqw pRwpq ho
Awid AMq eykY Avqwrw[
skdI hY[ bMdgI krn ivc myhnqI, inrmwx, inrCl
soeI gurU smJIAhu hmwrw[
qy byhbl AwdmI dI, BwvyN auh iksy rsqy QwxIN r`b
nmskwr iqs hI ko hmwrI[ qk phuMcxw cwhy, iksy mzhbI rihnumw dw p`lw PVy,
sgl pRjw ijn Awip svwrI[ gurU goibMd isMG jI vwihgurU Awp mdd krdw hY, bWh PV ky Awpxy vl
gurU nwnk dyv jI ny Awpxw 'gurU' eys eISvrI iK`c lYNdw hY[
SkqI nUM hI disAw hY -
qIjy drjy qy mYN Awpxw gurU Awpxy AiBAws
mY Awpxw guru pUiC dyiKAw Avru nwhI Qwau ] AwpxI koiSS qy purSwrQ nUM smJdw hW, ienHW dI quPlY
AMg - 14 mYN bhuq kuJ hwsl kIqw hY[ bMdgI krn ivc keI
hr iek isK dw, hr iek jIA-jMq dw AslI vwrI cwry pwsy hnyrw hI hnyrw, idl Fwhux
M vwly swmwn,
qy Awid jugwid qoN lY ky, p`kw At`l gurU, vwihgurU inrwsqw hI inrwsqw nzr AwauNdy hn[ AiBAwsI dI
Akwl purK hI hY[ zwihrw qOr qy sB mdd bMd ho jWdI hY[ aus vkq
AiBAwsI kol kyvl aus dw inscw qy purSwrQ hI rih
ies aucy AwdrS qoN lWBy hox krky AsIN keI jWdy hn Aqy AMnHy dI fMgorI vWgr, auh AwpxI koiSS,
vwrI inrgun Akwl purK, vwihgurU dI bjwey mnuK` W dI, isrqoV koisS qy Awsrw r`K ky, Tyfy KWdw KWdw qurI
dyh DwrI purSW dI pUjw krn lg jWdy hW Aqy BgqI jWdw hY[ BwvyN purSwrQ, imhnq, koiSS dI SkqI vI
dy, gurisKI dy AslI inSwny nUM Bu`l jWdy hW[ AiBAwsI nUM vwihgurU pwsoN hI imldI hY pr ieh Byq
dUsry drjy qy gurU mYN sRI gurU nwnk dyv, hor gurU pihlIAW fwvW-fol hwlqW ivc nhIN KulHdw[ aus vkq
swihbwn qy BgqW dI gurU gRMQ swihb ivc drj bwxI kyvl AwpxI koiSS qy audm hI swQ idMdy hn[
nUM smJdw hW[ gurbwxI myrI dIn dunIAW hY[ krqwr gurU dw aupdyS koeI Pwiedw nhIN phuMc skdw,
(bwkI pMnw 61 qy)
'Awqm mwrg' 59 jnvrI, 2012
auqSwh BrpUr sihj mwrg
(PATH OF FIRE AND LIGHT) Vol. 1
fw. svwmI rwm jI
Anuvwdk fw. qyijMdr mlhoqrw
(lVI joVn leI dyKo, idsMbr AMk, pMnw- 63)

ies qrHW CyqI suAws lY ky kyvl aupr aupr ho jwvygw Pyr pyt qy AWqVI sOKI qrHW nwl hvw nwl
iKcwE hI dUr kro[ hvw nUM pUrI qrHW nwl bwhr nhIN Br jwxgIAW[
k`Fxw[ hvw nUM kyvl nwiskw rwhIN koeI 4'' dy l`gB`g
jdoN kuMBk qy kwbU Aw jwvy, BùK Gt mihsUs hox
AMdr Q`ly jwx idE[ hovygw ieh ik hvw bwhr
lg pvy Pyr AiBAwsI PlW qy du`D qy rih skdw hY[
inklxw cwhygI pr ieh hox nhIN dyxw iesnUM rok ky
Pyr AiBAwsI pwxI dy auqy vI qr skdw hY[ srIrk
r`Kxw hY[ suAws nUM AMdr, bwhr bhuq hI hOlI-hOlI
SkqI bhuq vD jWdI hY[ ies ibMdU qy phuMc ky mn
krnw hY, kuB
M k AwpxI smr`Qw Anuswr hI krnw cwhIdw
dI iekwgrqw vDweI jw skdI hY[ kwm nUM G`t qoN
hY, kuMBk kdI vI hd q`k nhIN krnw cwhIdw[ suAws
Gt Bogy ies SkqI nUM vI kwbU krky rKy[
AMdr r`Kx dw smW hOlI-hOlI vDwxw cwhIdw hY, ieh
g`l cMgI qrHW nwl smJ lYxI cwhIdI hY ik qusIN jykr AiBAwsI kwhl krky suAwsW nU kwbU krnw
SkqI ivkisq kr rhy ho, SkqI bhuq hI hOlI-hOlI cwhy auh Av`S hI PylH ho jwvygw[ jdoN auh v`D qoN
ivkisq krnI cwhIdI hY[ v`D AiBAws krky AnuBv kr lvygw, hOlI-hOlI AwpxI
smrQw vDw lvygw Pyr aus dI SkqI ivc vwDw ho
Kurwk hr iek dy Awpxy srIr Anuswr hoxI skygw, qW vI auh pRwxwXwm roz krdw rhy[
cwhIdI hY, srIr dy Anuswr hoxI cwhIdI hY[ du`D qy
iGE dI TIk vrqoN hoxI cwhIdI hY, SurU-SurU 'c qW swDk SurU-SurU qy iqMn vwrI idn iv`c AiBAws
iGE bVy iDAwn nwl lYxw cwhIdw hY, Awpxy hwzmy kry svyry dupihry Swm[ hr vwrI jdoN bYTy EnI vwrI
Anuswr lYxw cwhIdw hY ijMnW srIr lY sky EnW hI pRwxwXwm kry ijMnI vwrI auh sOKI qrHW kr sky, zor
lYxw cwhIdw hY[ pihly pihl idn ivc iqMn vwrI Bojn nw pwvy SkqI nw lgwvy[ kdI vI Awpxy Awsn qoN Q`ky
kr skdy hW, jykr svyry dy Kwxy nwl ie`k cOQweI pyt hoey nw auTo, Qkwvt mihsUs nw hovy[ jykr swDk ieh
Br lvoN, iqMn cOQweI dupihr nUM qy Swm dy smyN kyvl AiBAws siQr ho ky, hOlI-hOlI bVy hI DIrj nwl
A`Dw pyt hI Bro[ hzm krn leI kwlI imrc qy krygw ibnWiksy nwgw pwieAw ausnUM cMgy nqIjy imlxgy
Adrk dI vrqoN kro, aus nwl pyt grm vI rihMdw hI Pyr bhuq vwrI suAws G`t iKcwv pYdw krngy
hY[ Bojn nUM suAwd bnwaux leI QoVHw K`ty dI vI vrqoN Awpxy Awp nUM rokxw sOKw hovygw Pyr swry srIr iv`c
kr skdy ho[ jON, kxk, cwvl, hry Coly, iGE, du`D, suAws bVy hI Awrwm nwl clxgy[
ieh hI Kwxy cwhIdy hn[ im`Ty vjoN S`kr vrq skdy jdoN AiBAws SurU kro qW nwVIAW ivc iKcwA
ho, jdoN AiBAws c`l pvy Kurwk hor swdI kro, AMq mihsUs hovgy w, qnwA mihsUs hovgy w, hlky-hlky Jtky
ivc kyvl qrl pdwrQ hI vrqo[ pr iDAwn rhy ik vI l`g skdy hn[ ies ivc Gbrwaux dI g`l nhIN
ieh SurU-SurU qy nhIN krnw, nhIN qW ies nwl bhuq kykr qusIN jON, kxk, du`D iGau KWdy rho, sB TIk
nukswn ho skdw hY[ AiBAws krn qoN A`Dw GMtw bwAd rhygw[ hOlI-hOlI ieh Kqm ho jweygw, pihly pihl
hI Bojn Ckxw cwhIdw hY, hW AiBAws qoN ie`k dm psInw vI vD Aweygw, ies nUM swP nhIN krnw pUMJxw
bwAd Cotw iglws du`D dw pI skdy ho[ nhIN, ies nUM srIr qy hI ml lYxw hY ijvyN qyl
ies qknIk nwl pRwxwXwm krky hvw AMq ivc mlIdw hY[
Kwx vwlI nwlI ivc jwxw SurU kr idMdI hY Pyr pyt 50 q`k igx ky hI kuMBk lgwauxw hY b`s AYnw
ivc, hOlI-hOlI krky AMdr dIAW nwVIAW q`k clI hI kwPI hY, ies p`Dr qy koeI do mhIny leI rihxw
jWdI hY[ ie~Qy phuMc ky QoVHI drd vI ho skdI hY, hY[ jdoN ie`k cMgI qrHW, sOKI qrHW krn lg pvo, Pyr
AiBAwsI nUM ijQy q`k ho sky drd brdwSq krnI 75 dI igxqI qy SurU kro, jykr drd hovy qW auh do
cwhIdI hY[ AiBAws cldw r`Ko, hOlI-hOlI drd Kqm ku mhIinAW ivc Kqm ho jwvygI[ jdoN drd Kqm ho

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


60
jwey aus qoN bwAd hI suAws rokx dw smW vDwauxw krygw[ ieh pRikRAw iesy qrHW cldI rhygI jdoN hvw
cwhIdw hY[ Q`ly jwey qW mUlwDwr bMnH lgwauxw Av`Sk hY qW jo auh
jdoN sO sikMt q`k phuMc jwE qW nwBI qoN suAws inkl nw jwey[ pihly pihl drd ho skdI hY bhuq
lY ky bwhr k`Fo, AMdr jdoN kro auh vI nwBI q`k hI izAwdw vI ho skdI hY[ ijvyN-ijvyN smW lMGdw jweygw
hovy, iesy qrHW kuMBk sO sikMt leI dubwrw kro[ Pyr drd TIk ho ky AiBAws sOKw huMdw jweygw, ies smyN
dUsrI nwiskw qoN suAws AMdr kro, nwBI q`k lY ky jwE, pyt dIAW AWdrW ivc gVgV dI Awvwz vI ho skdI
iek dm svws AMdr kro sO sikMt q`k kro, ies qrHW hY[ hvw nwBI qoN Q`ly ie`k pwsy qoN dUsry pwsy jWdI
krdy rho audoN q`k kro jdoN q`k kuMBk ie`k qoN pMj vI mihsUs ho skdI hY[
vwrI q`k nw kr lvo[ ies qoN bwAd kuB M k 125 sikMt ieh AiBAws SurU krn qoN pihly cwr culIAW
q`k lY jwE ausy qrHW iek vwrI s`jI nwiskw rwhIN ie`k mU M h ivc Br ky pwxI dIAW pIE qW jo hvw
vwrI K`bI nwiskw rwhIN, AMq ivc donoN nwiskw rwhIN, elemantary canal ivc jw sky[ Awhwr leI QoVyH jo,
M k nUM 150 sikMt q`k Pyr 200 sikMt
Pyr hOlI-hOlI kuB kxk jW cwvl cMgI qrHW iGE ivc bxy hoey qW jo
lY jwE jW ies qoN vI v`D, AwpxI smr`Qw Anuswr pyt ivc Kwxw cMgI qrHW nwl jw ky AWqVIAW ivc jw
vDwE[ ijMnW lMmw kuMBk hovygw EnW hI v`D psInw sky[ ijMnI vD dyr q`k AiBAwsI kuMBk lgw skygw
Aweygw[ EnW hI v`D auh Bu`Kw rih skygw ies qrHW krn nwl
kuMBk nwl srIr ivc grmI pYdw huMdI hY, jykr hvw swrI elemantary canal ivc iPrdI hY eysy nUM
grmI bhuq v`D jwvy, pwxI iv`c bYT ky AiBAws krnw XogI hvw qy rihxw kihMdy hn[ jdoN AiBAwsI ies
cwhIdw hY, hPqy iv`c do vwrI isr qoN pYrW q`k bdwm AvsQw qy phuMc jwey aus nUM kyvl dùD qy Pl hI lYxy
rogn kwlI imrc jW Adrk dw rs, kysr qy hor koeI cwhIdy hn[ ies qoN bwAd auh iDAwn lgw skdw hY,
TMfI cIz imlw ky mwilS krnI cwhIdI hY ieh Gol mYfItySn kr skdw hY[
imlw ky lgw ky A`Dy GMty leI C`f dyxw cwhIdw hY qW
jdoN AiBAwsI kuB
M k pMj jW Cy imMt leI kr sky
jo srIr ivc rc jwvy[
audoN ieh smJxw cwhIdw hY ik pRwxwXwm ivkisq ho
jdoN pUrw kuMBk kr ilAw jwvy Pyr AMdr dI hvw igAw hY[ ieQy phucM ky XogI mn nUM ie`k jgHw qy itkwx
nUM hOlI-hOlI inklx dyxw cwhIdw hY[ pihlW ie`k leI AiBAws krdy hn ijQy iDAwn idEgy mn iekwgr
nwiskw qoN Pyr dUsrI nwiskw rwhIN jdoN q`k PyPVy
ho jwvygw[ jdoN iek ho jwvy AiBAws kuBM k leI jwgrx
iblkul KwlI nhIN ho jWdy, jdoN ieh pUrw ho jwvy qW
dw AiBAws kr skdw hY[ jykr mn cMcl ho jwvy,
suAws AMdr lY ky kuMBk kro, hr kuMBk qoN bwAd Coty
suAws lvo[ ieh swrI pRikRAw iqMn n vDyry mYfItySn nwl jw pRwxwXwm nwl Pyr Awrwm hI
krnw cwhIdw hY[
ijQoN q`k Awhwr dw pRSn hY, pihly pihl
rUpW ivc jo ik d`sy gey hn aunHW Anuswr krnI
iblkul sKqI r`KxI hY hry Coly, pIsy hoey, qly hoey,
cwhIdI hY ArQwq 3X400 jW 1200 sikMt q`k suAws
EnW hI bwjrw, cwvl, iGE iek cutkI lUx[ ieh
rok ky r`Kxy[ Pyr hOlI-hOlI ies pRIikRAw nUM vDwauNdy,
3000, 5000 sikMtW q`k lY jwxw hY[ ies QW phuMc Awhwr idn ivc dupihr dy smyN lYxw hY[ ieh Awhwr
ky quhwnUM pqw lg jWdw hY hvw kdoN elementary Kwx nwl hvw elemantary canal ivc sOKI clI
canal iv`c jWdI hY, hvw koeI 4,000 sikMtW leI jweygI, jdoN ieh hoxw SurU ho jwey qW Awhwr bdl
PyPiVAW ivc rihMdI hY, Bwv eynw kuB
M k rihMdw hY[ ies lYxw cwhIdw hY, vDyry qrl kr lYxw cwhIdw hY ijvyN
qoN bwAd auh Awpxw rwh bwhr l`B lYNdI hY qy aubly jON, dUsrw Kwxw Bwv kxk Awid koeI 21 v`fy
PyPiVAW ivcoN elematary canal clI jWdI hY, gly cmc hI lYxy hn ies qrHW nON idn krnw hY Pyr KmIrI
ivcoN Kwx dI nwlI ivcoN qy Pyr pyt ivcI XogI iesnUM rotI KwxI iGE, du`D qy QoVHw ijhw im`Tw Pl[ kxk
TofI dbw ky jlMDr bMnH lgw ky AMdr rK skdw hY[ pIs ky aus dy brwbr dIAW sbzIAW lYxIAW auh aubwl
ies qrHW krn nwl hvw Q`ly jwx leI rukwvt mihsU ky KwxIAW, nwl dhIN Adrk, DnIAW qy hor mswly lUx[
krygI ieh Pyr gly ivc AweygI, Kwxy dI nwlI ivc
kuMBk dI grmI Kqm krn leI mswly pihlW iGE
fUG
M I jwx dI koiSS krygI, jykr swDk rokx dI koiSS
iv`c BuMn lYxy cwhIdy hn[

'Awqm mwrg' 61 jnvrI, 2012


sMpMn kuMBk lgwaux dw qrIkw lgwE[ AMq ivc donNo nwiskw rwhIN kro, ies dw pRxwm
ieh hoeygw ik ieMdRIAW AwpxI nwzukqw Kqm kr
K`bI nwiskw bMd kro, s`jI nwiskw duAwrw hOlI-
dyxgIAW AiBAwsI Awpxw Awp Bu`l jweygw[ AiBAwsI
hOlI suAws AMdr kro, ies qrHW nwl 15000 dI
prw cyqnw dI AvsQw ivc lIn ho jwvygw Awpw Bu`l
igxqI dw kuMBk kro Pyr s`jI nwiskw duAwrw suAws
jweygw aus pRmySvr nwl iekimk ho jwvygw pRmySvr
bwhr k`Fo iek dm K`bI nwiskw rwhIN suAws AMdr
ivc hI lIn ho jwvygw[
M k 15,000 dI igxqI qy kro, iesy pRikRAw
kro, Pyr kuB
nUM krdy rho jdoN q`k ieho ijhy cwr pRwxwXwm nw ho hOlI-hOlI suAws fyF GMty leI rok,o ies qrHW nwl
jwx aus qoN pScwq s`jI nwiskw bMd kro, K`bI nwiskw mwnisk SkqIAW jwgrx hoxgIAW[ jdoN suAws 3000
rwhIN suAws AMdr kro cwr ieMc dI dUrI q`k, aus smyN qoN 5000 q`k kwbU kr lvogy qW ies dw pRBwv swry
iek dm EnIN hI hvw ausy nwiskw rwhIN AMdr kro, srIr ivc mihsU s ho v y g w[ swry srIr ivc
iesy qrHW suAws AMdr bwhr kro, EsI nwiskw rwhIN[ kuqkuqwVIAW dI qrHW pr suAwsW nUM bwhr k`F ky ieh
pr nwl hI kwPI hvw PyPiVAW ivc rihx idE, Pyr TIk ho jwvygw[ jykr koeI swDk CyqI aunqI krnw
ausy qrHW kro ijvyN ipCy d`isAw hY[ ies qrHW nwl krky cwhud
M w hY ausnUM inrBY ho ky kuB
M k krnw cwhIdw hY ieh
60,000 dw kuMBk ho jwvygw, Bwv 60,000 sikMtW dw swrIAW cIzW nUM jrnw cwhIdw hY[ sB qoN v`D loV hY
pr ieh Xwd rhy ik ieh inpuMn XogI hI kr skdy Awhwr TIk r`Kx dI qW jo imhdw, hwzmw TIk rhy[
hn[ vDyry iGE qy qyl vwlw Awhwr lvo qW jo nwVIAW qr
rihx srIr qr rhy[ swDk nUM AiBAws hOlI-hOlI SurU
A`gy Pyr s`jI nwiskw qoN suAws AMdr kro, kuMBk
krnw cwhIdw hY, DIrj r`Kxw cwhIdw hY, suAwsW nUM
12,000 q`k kro ijhVI (iqMn GMty qy 20 imMt bxdw
hOlI-hOlI kwbU krnw cwhIdw hY, ies qrHW krn nwl
hY) ies qoN bwAd 10 imMt iDAwn lgwE[ Pyr iesy
sPlqw Av`S pRwpq hovygI[
qrHW nwl K`bI nwiskw qoN kro Pyr 10 imMt dw iDAwn
(------)
(pMnw 58 dw bwkI)
jd qk gurU dy bcn nUM kmwieAw nw jwvy[ AiBAwsI kuJ hor g`l hY[ zbwnI qOr qy vwihgurU auqy forI C`fx
nUM AiBAws kmweI dw, inScy dw, imhnq dw, sdw vwly AwdmI Awm qOr qy susq, frpok qy imhnq qoN
Awsrw rKxw cwhIdw hY[ ijs qrHW swrI jg ividAw jI curwx vwly huMdy hn[ Du`p aus nUM in`G qy roSnI
jwxdw hoieAw ispwhI hiQAwr qoN bgYr iksy kMm dw phuMcWdI hY, ijhVw Dup qk jwx dI koiSS kry[ pwxI
nhIN hu M D w, au s y qrH W ijs AwdmI ivc imhnq, ausy dI mYl auqwrdw hY, jo aus ivc ieSnwn krn dI
purSwrQ, audm nw hox, auh cMgy gurU aupdyS dy huiM dAW ihMmq rKy[ vwihgurU dI ikRpw vI ausy qy huMdI jo ikRpw
vI iksy bMny nhIN lg skdw[ ijQy eISvr pwsoN pUry dw pwqr bxn ivc AwpxI swrI ienswnI qwkq Kqm
siqgurU Aqy sMq mhwqmw dw myl mMgIey auQy siqgurU kr dyvy[ vwihgurU dy Gr ivc ilhwz qy by-ienswPI
Aqy mhwqmw dy bcnW nUM kmwx dI dlyrI qy SkqI dI guMjwieS nhIN, audmI AwdmI nUM ieh g`l bVw
mMgxI zrUrI hY[ imhnq qy audm qoN bgYr, AnykW hONslw idMdI hY[ aus nUM XkIn ho jWdw hY ik aus dI
AwdmIAW dIAW Awqmk qr`kIAW rukIAW peIAW hn[ hr koiSS dw pUrw mu`l pvygw[ vwihgurU ausy nUM Anyk
rsqw pu`Cx nwl sPr qYA nhIN huMdw, sPr rsqy qy pYNfw A`gy Aw ky imldw hY, ijhVw Awp vI iek do
qurn nwl hI qYA ho skdw hY[ ies sbMDI BweI kdm aus dy rsqy qy qurn dI Kycl kry[ ijs qrHW
gurdws jI ny KUb AwiKAw hY - sUrmw SsqRW dI pUjw krdw hY, mYN 'audm' 'imhnq' qy
pUCq pQk iqh mwrg n DrY pig, 'AiBAws' dw pujwrI hW, ijhVy ik vwihgurU dI ikRpw
pRIqm kY dys kYsy bwqn sy jweIey[ dy kyvl dUjy nwm hn[
pUCq hY bYd Kwq AauKiD n sMjm sy, dsmI ds duAwr bis kIny ]
kYsy imty rog suK shj smweIAY[ min sMqoKu nwm jip lIny ]
pUCq suhwgn krm hY duhwign ky, krnI sunIAY jsu gopwl ]
irdy ivBcwr kqq ishjw bulweIAY[ nYnI pyKq swD dieAwl ]
gwey suny AWKy mIcy pweIAY n prm pd, rsnw gun gwvY byAMq ]
gur aupdys gih jE lau n kmweIAY[BweI gurdws jI mn mih icqvY pUrn BgvMq ]
pUrI imhnq kr ky, Gwlxw Gwl ky aus dy is`ty hsq crn sMq thl kmweIAY ]
nUM vwihgurU dI imhr qy Cfxw hor g`l hY qy AYvyN nwnk iehu sMjmu pRB ikrpw pweIAY ] AMg - 299
zbwnI qOr qy vwihgurU dI imhr dIAW AwsW bMnHxIAW (-----)
'Awqm mwrg' jnvrI, 2012
62
ishq r`iKAw igAwn
vYd myG nwQ is`D (PPVy BweIky vwly)
AwXurvyd BISg AwcwrIX[
mu`K syvwdwr - sMq goibMd dws, AwXurvyd syvw sMsQw, DUrI[
mobweIl nM. 98156-07803
kysW dI r`iKAw
1. kys sPYd jW vwl JVny - ienHW nUM cwhIdw hY idn iv`c G`t qoN G`t pMj-Cy iglws pwxI
rokx vwsqy lok kI-kI nhIN krdy, dvweIAW KWdy hn, dy roz pIxy cMgy hn[ qlIAW cIzW nw Kwvy, isgrt,
dvweIAW lgwauNdy hn, is`kwkweI sYNpU nwl vwl DoNdy Swrwb nUM koeI vI A`Cw nhIN kihMdw[ KUbsUrq vwlW
hn, keI qrHW dy qyl lwauNdy hn, fweI lwauNdy hn[ vwsqy sMquilq kudrqI Bojn auqm hY ies dy nwl-nwl
keI nOjuAwn qW vwl augwaux vwsqy isr nUM Gon mon vwlW dI sPweI r`KxI vI zrUrI hY[ jy Awp dy vwl
hI krvw lYNdy hn, lyikn bhuq lok ieh Bùl jWdy hn lMby hn hPqy iv`c G`t qoN G`t do vwrI iksy vDIAw
ik lMby-kwly vwlW vwsqy sMquilq Awhwr (Bojn) vI swbx nwl Dov,y jy vwl Coty hox qW hr roz Dov,y ijnHW
bhuq zrUrI hY ieh jwnxw zrUrI hY ik qMdrusq vwlW dy vwl KuSk hox qW A`Dw GMtw nhwaux qoN pihlW sroN
leI kI Kwxw cwhIdw hY[ dw qyl lw lvy bwAd iv`c qyl lwaux nwloN ieh TIk
rhygw ikauNik qyl, im`tI, DUV nUM bhuq jldI pkVdw
2. vwl 95% pRt o In qoN hud
M y hn ies vwsqy lMb,y
hY rwq nUM vI sOx vyly vwlW nUM kMGI jW burS krnw
sMGxy vwlW leI vDIAw iksm dy pRotIn Kwxy bhuq
TIk hY[
zrUrI hn[ SwkwhwrI (vYSnUM) Bojn ijvyN - du`D, dhIN,
pnIr, soieAwbIn dI vrqoN krn nwl[ pRotIn pdwrQ 1. kysW dI r`iKAw leI aupcwr - hPqy
auqny hI Kwxy cwhIdy hn ijqnI loV hovy izAwdw iv`c cMgI kuAwiltI dw SYNpU (is`kw kweI vgYrw dw)
pRotIn dw Asr vI Krwb krdw hY, bhuqw izAwdw vriqAw jw skdw hY[ SYNpU dI QW rIiTAW dy pwxI iv`c
pRotIn Kwx nwl gurdw vI Krwb ho skdw hY, mutwpw AOly dw cUrx, inMbU dw rs, incoV lvy iPr pwxI nwl
v`D skdw hY, isr drd ho skdw hY, pRt o In qoN ielwvw Dovy ieh iblkul hwnIrihq hY[ vwlW nUM mulwiem qy
qMdrusq vwlW vwsqy ivtwimn ey bhuq zrUrI hY cmkIlw krn iv`c kudrqI aupwA hY[ ieh SYNpU nwl
ivtwimn ey dI kmI nwl vwl su`ky-su`ky lgdy hn aunHW Dox qoN bwAd isr qy AOly dw qyl jW nwrIAl dw qyl,
dI cmk Kqm ho jWdI hY[ hrIAW sbzIAW ivc KUb A`CI qrHW mwilS kry krIb 10-15 imMt q`k[
ivtwimn ey bhuq huMdw hY[ sB qoN izAwdw sroN dy swg
iv`c hudM w hY[ sroN Aqy pwlk dy swg iv`c vI ivtwimn 2. suhwgw iK`l - iK`l hoieAw suhwgw rgV
ey huMdw hY Aqy hry p`iqAW vwlIAW sbzIAW ivc vI ky, pIs ky pwxI iv`c pw lvy[ aus pwxI nwl isr
ivtwimn huMdw hY[ gwjr, ivtwimn ey dw BMfwr hY, Dovy, ies nwl vwl mzbUq qy cmkdwr huMdy hn[
tmwtr ivc vI ey ivtwimn KUb huMdw hY[ du`D, m`Kx, 3. rwq nUM im`tI dy BWfy iv`c iqRPlw (hrV,
dhIN Kwx nwl ivtwimn ey dI kmI nhIN huMdI ieh vhyVw, AOlw) nUM iBauN idau svyry aus nwl isr Dovy[
vI iDAwn r`Kxw cwhIdw hY[ ivtwimn ey auqnw hI lYxw
4. is`kwkweI, AOly rwq nUM iBauN ky svyry ml ky,
cwhIdw hY ijqnw loV hov,y rwq nUM sOx vyly ie`k iglws
pux ky aus pwxI nwl isr Dovy[
du`D pIxw cMgw hY[ ivtwimn ey vwlIAW izAwdw cIzW
Kwx nwl ijgr vI Krwb ho skdw hY[ ies vwsqy 5. AOly dw rs, inMbU dw rs brwbr lY ky vwlW
Bojn sMqiu lq Kwxw cwhIdw hY, nw izAwdw nw G`t Kwxw qy lyp kry ies nwl vwl lMby qy kwly ho jWdy hn[
cwhIdw hY[ suMdr vwlW vwsqy ivtwimn ey Aqy pRotIn 6. rwq nUM is`kwkweI dIAW PlIAW pwxI iv`c iBauN
izAwdw zrUrI hY pr ies dw mh`qv ieh nhIN ik ky svyry bIj Al`g krky aus pwxI nwl isr Dovy[
dUsry ivtwimnW nUM Bul` hI jwvy ivtwimn bI.sI.fI auqny
hI zrUrI hn ijqny ivtwimn ey zrUrI hn[ Bojn Kwx 7. iqRPlw rwq nUM iBauN ky svyry pux ky aus iv`c
smyN ie`k rotI G`t KwxI cwhIdI hY hrIAW sbzIAW, inMbU dw rs imlw ky isr Dovy[
tmwtr, mUlI, gwjr Awid Aqy Bojn qoN bwAd mOsm 8. k`cy nwrIAl dw pwxI Aqy rITy dw pwxI
Anuswr Pl vI zrUrI Kwvy, Bojn nwl pwxI G`t pIxw

'Awqm mwrg' 63 jnvrI, 2012


brwbr lY ky isr Dovy[ 13. ipAwz dw rs, inMbU dw rs, AOly dw rs
9. isr Dox qoN pihlW inMbU dw rs, vwlW dIAW brwbr lY ky vwlW dy KUb A`CI qrHW rgVy, kuJ dyr
jVHW q`k rgVy iPr swdy pwxI nwl swP kr lvy[ bwAd Do ky AOly dw qyl lwvy ieh nuskw hr pRkwr
dy vwlW dy rogW vwsqy lwBdwiek hY[ ies qrHW dy nusky
10. dhIN iv`c vysx imlw ky isr iv`c rgVy hor vI hn pr ieh GrylU suKYn nusKy ilKy hn jo
iPr swP pwxI nwl isr swP kry[ hr koeI Gr ivc vrqoN kr sky[
11. rUsI (is`krI) vwsqy glYsrIn lwBdwiek hY[ not - myG hrbl kyNdr DUrI vloN kys r`iKAw
glYsrIn iv`c inMbU dw rs imlwvy[
AjmwieSI Xog iqAwr kIqw, Pon krky mMgvw skdy
12. su`ky AOilAW nUM ku`t ky pwaUfr bxwvy inMbU ho[ hr pUrnmwSI myG hrbl cwh Aqy kys r`iKAw
dy rs iv`c imlw ky isr qy lwvy, vwl koml qy AjmwieSI Xog rqvwVw swihb qoN lY skdy ho[
cmkdwr huMdy hn[
(pMnw 53 dw bwkI)
sMqW dy ipAwr vwsqy ijvyN Awh bIj bIjdy hW, hI pRgt ho jWdw hY[ ies qrHW dy nwl bwkI ijhVw
bIj bIj id`qw[ Awh drKq bxdw hY ikMnW icr lg sMswr hY auh nhIN irhw krdw[ ikauNik Bùl igAw, Brm
jWdw hY, Pyr ieh bIj kI bxdw hY qxy iv`c cilAw pY igAw, Brm pY ky ies ny mwieAw dy nwl ipAwr kr
jWdw hY[ auQoN koNpl bx jWdw hY, twhxy bx jWdw hY ilAw -
p`qy bx jWdw hY, Pu`l bx jWdw hY Pyr muV ky Pl
bx jWdw hY[ Pl dy iv`c hryk 'c bIj Pyr ipAw hY- Bwduie Brim BulwxIAw dUjY lgw hyqu ] AMg - 134
bIju bIij dyiKE bhu prkwrw ] so swDsMgq jI! hux smW iejwzq nhIN idMdw, ie`Qy
Pl pwky qy eykMkwrw ] AMg - 736 hI smwpqI hY[ bwkI AglI ivcwr mhwrwj jI ny
iesy qrHW ies isRStI dy iv`c vwihgurU hY, Gt- cwihAw qW Agly dIvwn iv`c hovygI[
Gt 'c rimAw hoieAw hY, quhwfy myry swirAW dy[ pr AnMd swihb, gur sqoqr, Ardws, hukmnwmw
auh jd sMq dw srIr huMdw hY, auQy vwihgurU Pyr Awpy
--------
(«¬ÊØ∫ ’º‡ ’∂ Ì∂‹Ø ‹∆)
Ï∂ÈÂ∆ ‘À «’ ‹∂ ¡≈Í ‹∆ ‘π‰ º’ ¡≈ÂÓ Ó≈r◊ Í«Âz’≈ Á∂ ÓÀ∫Ïr È‘ƒ ω∂ ª «¬√ Î≈rÓ ˘ Ìr ’∂ ÓÀ∫Ïr«ÙÍ ÍÃ≈Í ’rÈ Á∆ «¥Í≈ÒÂ≈
’rØ ‹∆Õ ‹∂ Â∞ √ ƒ Í«‘Òª ÓÀ ∫ Ïr ‘Ø ¡Â∂ «r«È¿± Ú Ò Á≈ √Óª ¡≈ «◊¡≈ ‘À ª Â∞ √ ƒ «¬√ Î≈rÓ ˘ Ìr ’∂ ⁄À ’ Á∂ È≈Ò Ì∂ ‹ Ø ‹∆Õ
ikrpw krky cYk jW bYNk frwPt "ATAM MARG MAG. VISHAV G. R. M. CHARITABLE TRUST" dy nW qy ByijAw jwvy jI[
Subscription form X ÈÚƒ ÓÀ∫Ïr«ÙºÍ «rÈ∆¿»ÚÒ Ò≈¬∆Î ÓÀ∫Ïr«ÙÍ
with in India Annual Life
Subscription Period By Ordinary Post/Cheque By Registered Post/Cheque
U.S.A. 50 US$ 500 US$
1 Year Rs. 200/280 Rs. 450/530
U.K. 30 $ 300 $
3 year Rs. 500/580 Rs. 1250/1330
5 Year Rs. 700/780 Rs. 2450/2530 Aus. 80 $ 800 $
life Rs.2000/2080 Europ 50 Euro 500 Euro
pu r wxy AM k mM g vwau x ‹ÈÚr∆ ÎrÚr∆ Ó≈r⁄ ¡ÍÃÀÒ Ó¬∆ ‹»È ‹πÒ≈¬∆ ¡◊√ √ÂøÏr ¡’±Ïr ÈÚøÏr Á√øÏr
leI itk kro jI

È≈Ó/Name Aqy ÍÂ≈/Address......................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................

.........................................Pin Code.........................................Phone................................................ E-mail :.......................................

ÓÀ∫................................rπͬ∂ ÓÈ∆¡≈r‚r/ÏÀ∫’ ‚r≈·/⁄À’ Èß.................................«ÓÂ∆...................................r≈‘ƒ Ì∂‹ «‘≈ ‘ªÕ


Á√÷Â................................

'Awqm mwrg' jnvrI, 2012


64
not gu. rqvwVw swihb ivKy mhWpurSW dy
ipCly iqMn swl qoN lgqwr gurduAwrw eISr siqsMg pRogrwm sbMDI
pRkwS rqvwVw swihb ivKy prm pUjX siqkwrXog mhIny dy hr AYqvwr nUM idn dy smyN 1.00 vjy qoN
4.00 vjy q`k [
bIjI dy ASIrvwd nwl srb ih` q kwrI, srb
sMgrWd - 14 jnvrI, idn SnIvwr
mnu`Kqw dy Bly ih`q Ajoky AnykW rogW Bry Xu`g
(svyry smyN 5.30 vjy qoN 8.30 vjy q`k)
AMdr hr cVHdI pUrnmwSI nUM Swm 6.00 qoN 1.00
cVHdI pUrnmwSI - 8 jnvrI, idn AYqvwr
vjy pUrnmwSI rwq nUM smwpqI Ardws hukmnwmw
(smW - Swm 7.00 rwq 1.00
auprMq srIr nUM inrog r`Kx leI vrdwn is`D ho
vjy q`k rYx sbweI kIrqn)
cukI cMdrmW dIAW irSmW iv`c AXurvYidk jVIAW
jrUrI sUcnw - hr pUrnmwSI qy A`DI Bytw nwl Awqm
bUtIAW nwl iqAwr AdBuq KIr dw drgwhI pRSwd mwrg mY g zIn dy slwnw mY N br bxwey jWdy hn Aqy
vrqwieAw jWdw hY, ijs dy C`kx nwl swh, dmW drgwhI pRSwd AwXurvYidk KIr hr iek pUrnmwSI nUM
purwxw, isr drd, njlw, A`KW dI Gt rhI joq, rwq 1.00 vjy rqvwVw swihb ivKy vrqweI jWdI hY[
idl, idmwg PyPiVAW, kYNsr Awid dy iBAwnk AMimRq sMcwr - hryk pUrnmwSI nUM gurdvwrw eISr
pRkwS rqvwVw swihb ivKy rwq nUM 8.00 vjy huMdw hY[
rogW qoN pUrw bcwA rihMdw hY[ dvweIAW vI PrI
inrml fyrw ihrdwpur KyVI - hr mhIny dy AwKrI
idqIAW jWdIAW hn[ hu x q` k hjwrW mrIj
Sincrvwr nUM svyry 10.00 qoN 1.00 vjy q`k dIvwn
iBAwnk rogw dy iSkwr TIk ho cu`ky hn[ sjdy hn[

«ÚÙÚ ◊πÓ«Â »‘≈È∆ «ÓÙÈ ⁄À∆‡∂ÏÒ ‡º√‡ CB. Ì◊Ú ◊∆Â≈.............Õ A@@/-
Á∂ Ï≈È∆ √ø Ï≈Ï≈ Ú«¡≈Ó «√øÿ ‹∆ ÚºÒØ∫ «Ò÷ ¡Â∂ 33. ¡ÈßÁÓ¬∆ ‹∆ÚÈ ‹≈⁄ E@/-
34. ͺÂ’≈ Á∂ ÍÃÙÈ? Ó‘ªÍπÙª ÚÒØ∫ ¿∞Â 25/-
ÍÃ’≈«Ù Íπ√Â’ª jo ik rqvwVw swihb auplb`D hn[ 35. ¡È∞ÌÚ∆ ÍÃÚ⁄È E@/-
Í≥‹≈Ï∆ «‘øÁ∆ 36. «Ù∆¡ª ÓπÈ∆¡ª Á≈ ÏÑӫ◊¡≈È CE/-
A. √π«Â √Ï«Á Ó≈◊ E@/ G@/- 37. ¡≥ÁÒ∆ ÷Ø‹ AC@/-
B. «’Ú ’±ÛÀ Â∞‡À Í≈«Ò D@/- CE/- 38. «√Ó ’‘ª È‘ƒ ACE/-
C. Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ -√ºÂ Ì≈◊ª «Ú⁄ AEE/- BCE/- 39. »‘≈È∆ ÍÃÚ⁄È CE/-
D. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À -1 C@/- CE/- 41. “√∂Ú≈ «√ÓÈ ‹π◊Â∆¡ª” AE@/ñ
E. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À -2 F@/- FE/- 42. “Ó≈È∞º÷ ÂÈ Á≈ ÍÃÔØ‹È” AF@/ñ
F. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À - 3 A@@/- A@@/- 43. “ÔØ◊≈ ¿∞Í ÒÀ’⁄”, C@/ñ
G. ‘ØÚÀ ¡ÈßÁπ ÿ‰≈ BE/- C@/- 44. “’Ó ÏøËÈ ÂØ∫ Óπ’Â∆” :- C@/ñ
H. ⁄¿∞ÊÀ Í‘« √Ï≈‘ ’À EE/- F@/- 45. jIvn jugiq 300/-
I. √π«Â¡ª ¿∞Í‹À ⁄≈¿∞ D@/- D@/-
English Version Price
A@. Ï≈Ï≈‰∆¡ª ’‘≈‰∆¡ª E@/- E@/-
AA. √Ï «Íá ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ A@/- A@/- 1. Baisakhi (ÚÀ√≈÷∆) Rs. 5/-
AB. ¡≥«ÓàÎπ‘≈ A@/- A@/- 2. How Rend The Veil of Untruth («’Ú ’±ÛÀ Â∞‡À Í≈«Ò) Rs. 70/-
AC. ¡◊≥Ó ¡◊Ø⁄ Á≈ Ó≈◊ F@/- G@/- 3. Discourses on the Beyond-1 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -1) Rs 50/-
AD. Íπ≈ÂÈ ‡∆’≈ - ‹Íπ‹∆ √≈«‘Ï A@/- AE/- 4. Discourses on the Beyond -2 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -2) Rs. 50/-
AE. ¡Ó ‹Øª AE/- AE/- 5. Discourses on the Beyond -3 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -3) Rs. 50/-
A6. «‘Ó≈Ò∆¡≈ Á∂ √øª Á∂ √ø◊ «ÈÚ≈√ A@@/- 6. Discourses on the Beyond -4 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -4) Rs. 60/-
AH. ¡Ó ◊≈Ê≈ A@@/- A@@/-
7. Discourses on the Beyond -5 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -5) Rs. 60/-
AI. ËÓ ÔπË ’∂ ⁄≈«¬ E@/-
8. The way to the imperceptible (AgMm Agocr dw mwrg) Rs. 80/-
B@. Í«ÚÂ ÍÀ∫‚≈ BE/-
BA. Ì◊ Íë‘Ò≈Á A@/- A@/- 9. The Lights Immortal (Amr joqW) Rs. 20/-
BB. ÚÀ√≈÷∆ A@/- 10. Transcendental Bliss (cauQY pihr sbwh kY) Rs. 70/-
BC. ≈‹ ÔØ◊ D@/- 11. How to Know Thy Real Self-(Vol-1) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 80/-
BD. √≈‹È ⁄Ò∂ «Í¡≈«¡≈ A@/- A@/- 12. How to Know Thy Real Self-(Vol-2) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 80/-
BE. ¡«ÏÈ≈√∆ ‹Ø Ì≈◊-A I@/- I@/- 13. How to Know Thy Real Self-(Vol-3) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 110/-
BF. ¡«ÏÈ≈√∆ ‹Ø Ì≈◊-B I@/- I@/- 14. The Dawn of Khalsa Ideals Rs. 10/-
BG. »‘≈È∆ ◊πÒÁ√Â≈ -A F@/- F@/- 15. A Glimpse of His Holiness - Baba ji Rs. 5/-
BH. »‘≈È∆ ◊πÒÁ√Â≈ - B F@/- F@/-
AF. Divine Word Contemplation Path’, (√π«Â √Ï«Á Ó≈◊) Rs.150/–
BI. √ø Â∞Ó≈∂ Â∞Ó∂ ÍÃ∆ÂÓ E@/-
17. The Story of Immortality (¡Ó ◊≈Ê≈) Rs 260/–
C@. ¡≥«ÓàÏ⁄È √≈Ë ’∆ Ï≈‰∆ H@/-
CA. ◊π» ¡ÓÁ≈√ Í√∆¡À E@/- 18. Why Not thy Contemplate the Lord ? (ismrq khw nhIN ?) Rs 200/–

'Awqm mwrg' 65 jnvrI, 2012


English Section
Guru Amardas - Abode of Bliss
Sant Waryam Singh Ji
English Translation: Prof. Beant Singh

(English Translation of “Guru Amar Das miraculous spiritual powers, a large


Parsiye” in series.) progeny, prosperity for your coming
At a point of time, Tenth Guru Sahib generations, we an get all these for you.
was having his abode at Talwandi Sabo. But my dear! you are asking for a stool-
Many devotees came to him. A chieftain of space in the Divine Court? If you ask for
the area named Dalla rendered much a needle-eye space in the Divine Court, we
service to the Guru. Once he kept cannot give you even that much space.”
performing guard duty all through the He was surprised and said, “Sovereign!
night. Whenever Guru Sahib called out: on one hand, you are ready to give me the
‘Who is on guard duty?’, he replied, ‘It is kingdom of the world and miraculous
I, Dalla.’ In the morning when Guru Sahib spiritual powers, while on the other hand,
came to the holy gathering, he said, “Bhai you say that I cannot get any space in the
Dalla! we are very much pleased with your Divine Court.”
service. Ask for whatever you like so that Guru Sahib said, “O Dalla! so far you
we can get it for you from Guru Nanak have not become aligned with me. Go! and
Sahib.” ask any Gursikh about it.”
Dalla started thinking – ‘What should Dalla came out. There was sadness
I ask for?’ he thought – ‘I have enough and disappointment on his face.
land; children too I am blessed with; then
number of cattle I have also is quite A Gursikh asked him, “Bhai Dalla!
sizable; I enjoy good health and have a lot why are you sad?”
of money.’ After much reflection, he said, Dalla related the whole incident: “O
“O Sovereign! if you wish to give me Gursikh! today the Guru had become
anything, give me stool-space in your pleased with me and from his lips he
court.” uttered – we can get for you whatever you
Guru Sahib became silent and serious. ask. I asked for a stool space in the Divine
Dalla said, “Sir! I have not shown greed; I Court. Guru Sahib refused to grant my
have asked for only a stool-space in your request and said, ‘O Dalla! stool - space is
court.” rather too much. If you had asked for even
a needle-eye-space, I could not have given
Guru Sahib said, “O Dalla! ask for the you even that little.”
world, we an get you the empire of the
world. It is an ordinary thing for us to get The Gursikh said, “The reason is that
you throne of Delhi. You may ask for you have not adopted Tenth Guru Sahib as

‘Atam Marg’ 65 December, 2011


your Guru (Holy Preceptor) and received collectors). Haven’t we as yet become
the Guru’s chant from him. Until you aligned with the Guru?”
receive the Guru-chant, you cannot become The Gursikh said, “O Dalla! your
anyones’ disciple.” A million times you present relationship is worldly, not
may go to Beas, to the Radha Soamis, but spiritual. The Guru does not forge a
until you receive their ‘name’, nobody will spiritual relationship with the devotee until
call you a Radhasoami. You may go to any the latter receives the boon of the Name
saint or holy man, but unless you receive from the former. When the Guru bestows
the ‘Name’ from him, you do not become the Name on the devotee, he comes to his
aligned with him. help both in this world and in the Divine
So long as you do not fulfil the Court. Try to understand this truth, that
‘maryada’ (religious practice and tradition) until you become aligned with the Guru in
followed in the Guru’s abode, you cannot this manner, you cannot obtain the Divine
become aligned with Guru Granth Sahib. essence.” He explained this thing in a very
You should not have any doubt on this simple and intelligible manner –
score. If you have any doubt, dispel it, Refrain: If you want to meet the Tenth Guru
because Gurbani is very clear on this issue. sporting a crest,
If you want to meet the Tenth
So, when Dalla asked how he was not
Guru holding a falcon,
the Guru’s disciple, the Gursikh said, “You Partake of ‘Khanda’s amrit’ (Nec-
have not received the boon of the Name tar prepared with a two-edged
from Guru Sahib.” He said, “I know the sword).
‘Name’ all right. You recite ‘Waheguru – Ë≈È≈ - ‹∂ «ÓÒ‰À ’Ò◊∆¡ª Ú≈Ò∂ ˘,
Waheguru’ (God’s Name) and so do I. I tell ‹∂ «ÓÒ‰À Ú≈‹ª Ú≈Ò∂ ˘, ÷≥‚∂ Á≈ ¡≥«Óऒ
the beads of a rosary also by sitting ÒÀÕ
properly on the floor. I utter God’s Name ‘True Lord has made the holy congregation
with the tongue too.” His true throne.
Fearless and Formless Lord’s image, Guru
He said, “O Dalla! you may recite Nanak was acknowledged as the supreme
God’s Name for a hundred years, but if a among the Sidhas (Divines).
Guruward recites God’s Name for a ‘ghari’ Guru Nanak’s Tenth Form (Guru Gobind
(one ghari = 22.5 minutes), that is of Singh Ji) worshipped the Timeless One,
greater importance and significance. Your while administering ‘amrit’ (baptismal
effort of a hundred years will go waste.” nectar).
Drink thou ‘Khanda’s amrit’ (baptismal
He said, “I accept him as my Guru.” nectar prepared with a khanda – two edged
The Gursikh said, “It is not a question of sword) to make thine life fruitful.
accepting or believing.” Creating the Khalsa (the Pure) the Guru kept
them in his company.
Dalla said, “My forefathers also had Those turning away from the Khalsa suffer.
faith in the Guru. That is why we kept Blessed is Guru Gobind Singh, both Guru
sending big offerings like horses etc. for the and disciple.’
Guru through the ‘masands’ (tithe- Bhai Gurdas Singh, Var 41/1

December, 2011 66 'Atam Marg’


‘« √⁄∂ Â÷ ⁄≈«¬¡≈ √«Â √ø ◊ «Â Ó∂ Ò ≈Õ ‘bani’ (Guru’s utterance).’ P. 628
È≈È’ «ÈÌ¿∞ «Èø ’ ≈ «Ú«⁄ «√˪ ÷∂ Ò ≈Õ Ëπ  ’∆ Ï≈‰∆ ¡≈¬∆®
◊π  π «√Ó ÓÈ≈¬∆ ’≈Ò’≈ ÷≥ ‚ ∂ ’∆ Ú∂ Ò ≈Õ It has descended from the Primal
Í∆Ú‘π Í≈‘πÒ ÷≥‚∂Ë≈ ‘𫬠‹ÈÓ √π‘∂Ò≈Õ
Divine source, the Court Divine –
◊ππ √ø◊«Â ’∆È∆ ÷≈Ò√≈ ÓÈÓπ÷∆ Áπ‘∂Ò≈Õ
Ú≈‘π Ú≈‘π ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ ¡≈Í∂ ◊ππ ⁄∂Ò≈® ‘As the Word of the Lord comes to me, so do
I utter, O Lalo.’ P. 722
The Gursikh said, “O Dalla! what ‹À √ ∆ ÓÀ ¡≈ÚÀ ÷√Ó ’∆ Ï≈‰∆
hesitation do you have in taking ‘amrit’ ÂÀ √ Û≈ ’∆ «◊¡≈È∞ Ú∂ Ò≈ÒØ ®
(baptismal nectar)? Tenth Guru Sahib Guru Granth Sahib is a real
himself, whom you call the Perfect True manifestation of God. When you accept
Guru, partook of it from the Panj Piaras Guru Granth Sahib as the Guru (Holy
(Five Beloved Ones) by requesting them. Preceptor), then the boon of the Name will
When Guru Sahib himself partakes of it, be bestowed on you by the Panj Piaras
then what objection can we have about (Five Beloved Ones) with one voice.
taking it? So, partake of ‘amrit’ and receive ‘Amrita’ (baptismal nectar) is not merely
the Name-boon from the Guru; then why sweet water. There is spiritual power in it,
ask for stool-space in the Divine Court, you holy congregation! It has been tested again
may occupy even ‘murrabas’ (one murraba = and again. Now I do not have time to
25 acres); there is no dearth of land.” describe all these. If time permits. I shall
So, in this way, until the Guru (Holy describe them tomorrow.
Preceptor) is adopted in the prescribed ‘By bestowing ‘Khanda-batta amrit’
manner, there is no salvation, there is no (Nectar prepared in an iron bowl with a
union with the Lord. In the Guru’s abode, two-edged sword) on his Sikhs, Tenth Guru
Nine Gurus used to give the boon of the Sahib entrusted to them the duty of acting
Name Divine through ‘charan-amrit’ (wash as ‘saint-soldiers’ too and conferred on the
of their lotus feet). Tenth Guru Sahib, by them the title of ‘the Khalsa’ (the Pure) –
conferring Guruship on Guru Granth Sahib,
‘The Khalsa is fashioned in my own
has described the Holy Scripture as the characteristic image.
manifest form of the “Shabad Guru Onkar” In the Khalsa do I abide.’Sarb Loh Granth
(Formless Holy Word). No doubt all the ÷≈Ò√≈ Ó∂Ø »Í ‘À ÷≈√®
expanse of creation is a manifestation of ÷≈Ò√∂ Ó«‘ ‘Ω ’Ω «ÈÚ≈√®
the Formless One, the Name-melody, the Who is the Khalsa?
holy Word Brahm (Creator), but if there is ‘The true Khalsa is one who experiences the
any pure form that is Guru Granth Sahib, ecstasy of self-realization.
while in the rest there is some Maya- There is no difference between God, I and
impurity. Our physical forms are all Maya. him.’ Sarb Loh Granth
No doubt we are all His images, but ¡≈ÂÓ √ «‹‘ ‹≈È‘∆ √Ø ‘À ÷≈Ò√ Á∂ Ú ®
thoroughly impure. This (Guru Granth Sahib ÍÃ Ì Ó«‘, ÓØ Ó«‘, Â≈√ Ó«‘, ø ⁄ ’ È≈‘È Ì∂ Ú ®
and the ‘bani’ enshrined therein) is pure ‘When the Perfect Divine Light is lit within
form – the body, then know the Khalsa to be pure.’
‘From the Primal One has emanated the Khalsa

‘Atam Marg’ 67 December, 2011


Í»È ‹Ø ‹◊À ÿ‡ ÓÀ, ÂÏ ÷≈Ò√≈ Â≈«‘ È÷≈Ò√ ‹≈ÈÀ® Just as the musk deer knows not its own
musk and wanders about guiled by doubt,
Unless the Divine Light shines within So an apostate abandons ‘amrita’ (nectar)
and amasses poison.
man, he is impure and the world is full of
Himself has the Creator deluded him.’
such persons. He is a ‘Khalsa’ when Perfect
P. 644
Divine Light is lit within him and his five ÿ ‘∆ Ó«‘ ¡≥«ÓÃÂπ ÌÍ»π ‘À ÓÈÓπ÷≈ √≈Áπ È Í≈«¬¡≈®
illusions are annulled. Guru Sahib made «‹¿∞ ’√»  ∆ «Ó◊π È ‹≈‰À Ìz Ó Á≈ Ì«Ó Ìπ Ò ≈«¬¡≈®
his Sikhs ‘Khalsa’ (the pure) and entrusted ¡≥ « Óà  π «‹ «Ï÷π √ø ◊ à ‘ À ’ÂÀ ¡≈«Í ÷π ¡ ≈«¬¡≈®
to them the task of rendering service – The ‘amrita’ (nectar) was within us all,
‘The Khalsa is God’s own army. but we were looking for it outside –
The Khalsa has emerged as a result of God’s ‘(Inexpressible is the Lord’s truth
will.’ Sarb Loh Granth unknowable).
÷≈Ò√≈ ¡’≈Ò Íπ  ÷ ’∆ ÎΩ ‹ ® This by gods and men, godly men, by sages
Íà ◊ «‡˙ ÷≈Ò√≈ ÍÃ Ó ≈ÂÓ ’∆ ÓΩ ‹ ® with spontaneous inspiration is stated.
The ideal of the Timeless One was Their ambrosial words spontaneously are
infused in him fully. uttered,
As to the Lord’s lotus feet are they devoted.
There is water in the earth, but this These, by contemplating the Sole inaccessible
water cannot be drunk and drawn out, Lord immaculate,
unless and until a bore is made. First, bore Their heart’s desire have achieved.’ P. 453
is made; then filters are inserted and √π «  È √π «  È Óπ « È ‹È √‘«‹ Ú÷≈‰∆ ≈Ó®
alongwith them are put pipes. Thereafter, √‘‹∂ Ú÷≈‰∆ ¡«Ó¿∞ Ï≈‰∆ ⁄‰ ’ÓÒ ø ◊ π Ò≈«¬¡≈®
a reflex valve is fixed. Then, coming up, ‹«Í ¬∂’∞ ¡Ò÷π ÍÃÌπ «Èø‹È∞ ÓÈ «⁄ø«Á¡≈ δ Í≈«¬¡≈®
fan, motor etc. are fixed before electric
current is passed. When the electric button Guru manifests the ‘amrita’ from
is pressed, water does not flow within the self –
immediately. Even if you continue pressing ‘The nine treasures and the Nectar are Lord’s
it for 100 years, water won’t come out. Name.
Water has to be put into the pipe from Within the human body itself is its seat.
above, and when it gets filled upto the There is deep meditation and melody of
celestial music there.
reflex valve, the underground water will
The wonder and marvel of it cannot be
rise upto that level. When we put water described.’ P. 293
for the second time, water level will rise È¿∞ «È«Ë ¡≥«ÓÃÂπ ÍÃÌ ’≈ È≈Óπ®
further. When we put water again, water Á∂ ‘ ∆ Ó«‘ «¬√ ’≈ «Ï√à ≈ Óπ ®
level will rise still higher, and when it gets √π ø È √Ó≈«Ë ¡È‘ ‘ È≈Á®
filled up to the reflex valve, flow of water ’‘È∞ È ‹≈¬∆ ¡⁄‹ «Ï√Ó≈Á®
starts automatically. Then we won’t have Guru Sahib states this even more
to put water every time. Similarly, Guru clearly –
Sahib says – ‘Nectar is the Name of the Lord God, O my
‘Inside the home (self) lies a storeful of Soul. By the Guru’s instruction or teaching
‘amrita’ (nectar), of which egoists the joy is the Name-nectar obtained.’ P. 538
have not tasted. ¡≥«ÓÃÂ∞ ‘« ‘« È≈Óπ ‘À Ó∂∆ «‹øÁπÛ∆¬∂

December, 2011 68 'Atam Marg’


¡≥ « Óà  π ◊π  Ó«Â Í≈¬∂ ≈Ó® foolish sham Sikh.’
By following the Guru’s teaching do Ë∂ ’∂ √ Í≈‘π Ò «ÏÈ Ó»  ÷ Ì∂ ÷ ∆ «√÷®
we obtain this Name-Nectar. Such a one is foolish and false, who
Meanings: Listen O my mind! Nectar is the pretends and shows himself to be a Sikh.
Name of the Lord. To him Guru Sahib says – “You are not a
Ì≈Ú ¡Ê - √π ‰ Ó∂  ∂ ÓÈ≈ ¡≥ « Óà  ‘« ‘« È≈Ó ‘À Õ Sikh at all. You have nothing to do with
‘Nectar is the Name of the Lord God, O my Sikhism. You only pay obeisance to Guru
soul. By the Guru’s instruction is the Name- Granth Sahib; continue doing so. If you are
Nectar obtained.’ P. 538 doing ‘path’ (reading of Gurbani), you may
¡≥«ÓÃÂ∞ ‘« ‘« È≈Óπ ‘À Ó∂∆ «‹øÁπÛ∆¬∂ continue doing so; you may continue giving
¡≥ « Óà  π ◊π  Ó«Â Í≈¬∂ ≈Ó® charity. But you have no relationship with
When we adopt and embrace the the Guru, for you have not yet aligned
teachings of Guru Granth Sahib, then the yourself with the Guru.” Don’t be
stream of this Name-Nectar will start obstinate about these matters. The sooner
flowing continuously. you come to the Guru’s refuge, the better
‘Poisonous is the pride of worldly valuables, will it be because who knows when death
O my soul …’ P. 538 may strike.
‘¿∞ÓÀ Ó≈«¬¡≈ «Ï÷π ‘À Ó∂∆ «‹øÁπÛ∆¬∂ .............®
Many years ago, we administered
Egoism, Maya (Mammon or material
‘amrita’ (baptismal nectar) at Badheri. There
riches), delusion and ignorance are all
a devotee lived in the house of Sarwan
poison. Man is in a swoon or trance. He is
Dass. He passed away a week after
not able to know himself. From this swoon,
partaking of ‘amrita’. He met him in the
how will he wake up? Guru Sahib says –
dream. Perhaps, his name was Iqbal Singh.
‘… through God’s Name-Nectar this poison He said, “Well! I am leaving.” His
is eliminated.’ P. 538
consciousness reached the place where the
............ ‘« ¡≥«Óë «Ï÷π Ò«‘ ‹≈¬∂ ≈Ó®
accident had taken place in Badheri square.
When by receiving ‘amrita’ from
It was 4 O’clock and he saw him rising
outside, it is manifested and revealed
from his body saying – “I am going.” He
within the self, then this poison will be
asked, “Who is this with you?”
removed. Holy congregation! in the Guru’s
abode, the process of adopting the Guru is He said, “This is my True Guru who
completed by partaking of ‘amrita’. If has come to take me.”
somebody says that he will remain a He woke up and sat. His dream was
Sehajdhari Sikh (without partaking of broken, and when the day dawned a little,
‘amrita’ and following the Sikh rehat he called out to his family who lived
maryada – practice and tradition), he is alongside. The man’s wife said, “He hasn’t
mistaken. Gradually, these ‘Sehajdhari’ Sikhs come in the course of the night.” He said,
will join the mainstream of Sikhism. The “Sister! I have seen a vision that your
rest are fools – husband has met with an accident.”
‘He who sports unshorn hair without Instantly, as they went there, they found
partaking of ‘pahul’ (baptismal nectar) is a

‘Atam Marg’ 69 December, 2011


O Lord, which of Thine countless and
that the accident had taken place. Look! he
numerous merits should I praise, when there is
had just become aligned with the Guru no limit and end to them.
and the Guru took care of him. So, in this Lacs upon lacs and countless millions are the
way, holy congregation! we do not know Lord’s virtues,
when death may come. The sooner we but rare indeed is any such person who reflects
on them.
become aligned with the Guru, the better
Beholding my Beloved, I am wonderstruck,
will it be. However, we have administered wonder struck, wonderstruck and am imbued
‘amrita’ to 4500 persons here in deep red.
Chandigarh. Outside, we have Says Nanak, the saints enjoy God’s elixir
administered ‘amrita’ to about 50000 (Name) as doth the dumb his sweets, who
persons. Even then, many are left behind smiles tasting them.’ p.1301-1302
who remain thinking of adopting the Guru. È≈≈«¬È ÈÍ«Â ÈÓ√’≈À®
¡À√∂ ◊π ’¿∞ Ï«Ò Ï«Ò ‹≈¬∆¡À
So, when this subject of adopting the
¡≈«Í Óπ’Â∞ ÓØ«‘ Â≈∂®
Guru was discussed by that brahmchari
’ÚÈ ’ÚÈ ’ÚÈ ◊πÈ ’‘∆¡À
(celibate) with Baba Amar Dass Ji, the
¡≥Â∞ È‘∆ ’¤∞ Í≈À®
former’s words caused him great pain and
Ò≈÷ Ò≈÷ Ò≈÷ ’¬∆ ’ØÀ ’Ø ‘À ¡À√Ø Ï∆⁄≈À®
kept ringing in his ears. We shall talk
«Ï√Ó «Ï√Ó «Ï√Ó ‘∆ ̬∆ ‘À
about it tomorrow.
Ò≈Ò ◊πÒ≈Ò ø◊≈À®
CHAPTER - 3 ’‘π È≈È’ √øÂÈ √π ¡≈¬∆ ‘À
Invocation: True and supreme is God’s Name.
Blessed is Sri Guru Nanak Dev Ji. «‹¿∞ ⁄≈«÷ ◊»ø◊≈ Óπ√’≈À® ¡≥◊ - AC@A
Refrain: By Name meditation are annulled
√«ÂÈ≈Óπ √à ∆ Ú≈«‘◊π  » ,
sorrows,
Ëø È √à ∆ ◊π  » È≈È’ Á∂ Ú ‹∆˙ Ó‘≈≈‹Õ While service brings honour.
‘Prostrate salutation and obeisance I make
many a time before the Omnipotent Lord, the Ë≈È≈ - È≈Ó ‹Í∆¬∂ ª Á» ‘πøÁ∂ Áπ÷Û∂
Possessor of all powers. √∂Ú≈ ’’∂ Ó≈‰ Í≈¬∆ÁÀÕ
Reach me Thy hand, O Lord and save me ‘By devotion in the world
from wavering, says Nanak.’ P. 256 Shall ye get a place at the Divine Portal.
‚ø ‚ ¿∞ «  Ïø Á È ¡«È’ Ï≈ √Ï ’Ò≈ √ÓÊ® Then, says Nanak, in joy may you gambol.’
‚Ø Ò È Â∂ ≈÷‘π ÍÃ Ì » È≈È’ Á∂ ’« ‘Ê® P.26
Í≥ È ≈ - BEF «Ú«⁄ ÁπÈ∆¡≈ √∂Ú ’Ó≈¬∆¡À®
‘After wandering and wandering, O Lord, I Â≈ Á◊‘ ÏÀ√‰∞ Í≈¬∆¡À®
have come and entered Thy sanctuary. ’‘π È≈È’ Ï≈‘ ´‚≈¬∆¡À® ¡≥◊ - BF
O master, Nanak’s prayer is:
"Attach me to Thy devotional service.' P.289 Revered saintly congregation! loud be
«Î «Î ÍÃ Ì ¡≈«¬¡≈ Í«¡≈ ¿∞ √È≈«¬® thy utterance, 'True and supreme is God’s
È≈È’ ’∆ ÍÃ Ì Ï∂ È Â∆ ¡ÍÈ∆ Ì◊Â∆ Ò≈«¬® Í≥È≈ - Name’.During the last two days, you have
BHI been listening about devotional service
‘ He who makes obeisance unto the Primal and Divine Name meditation, which are
Being, the Lord of men,
two very important things in
I am a sacrifice , a sacrifice unto such a Guru,
Who himself is emancipated and emancipates Gurmat(Sikhism). You have to imbibe them
me as well. after fully understanding how service is

December, 2011 70 'Atam Marg’


performed and how Divine Name He said , “Kindly dictate me in Hindi, I
meditation has to be practised. So long as will read.” Then I said , “Four things
we don’t understand them, it is breaking should not enter you house--meat, alcohol,
one’s head over them, because everything eggs and tobacco. Will you be able to
has a formula and system.In machinery, if practise this disciplinary code?”
you fail to press one button, it does not He said , “Yes sir! we will follow this
work . Even if you have machinery worth code.”
lakhs, you cannot make a film without
knowing the formula and system. Not Then I said, “Is there any gurdwara
knowing about this subject fully, we cannot near your house?
achieve it by sheer force. The film-maker He said, “ There is one at a distance
makes a film with great effort, but if just
of 15 miles from our house. Our
a single flaw is left, all effort and
district is Mainpuri.”
expenditure will go waste. Neither is there
any defect in the camera, nor in the I said, “ All right ! continue reciting
characters. The defect is in the this shabad (hymn) along with the
cinematographer. Similarly, there is neither 'Moolmantra’.”
anything lacking in meditation, nor in the When you set out from home, say
person rendering service. So long as we do only this much- Blessed is Guru Nanak
not understand the basic principle of Dev Ji!! Blessed is Guru Nanak Dev Ji!!
Gurmat, we cannot achieve good results. When somebody comes tell him – Utter ‘
Doubt will come in our mind- 'I practise victory to Guru Nanak Dev Ji', so that in
Divine Name meditation and render service his ears too may fall Guru Nanak Sahib’s
too. Then why does'nt my service bear any name. In the gurdwara, you have to sweep
fruit, and why does'nt my practice of with the broom. Bring dust of the
Divine Name meditation lead me to any devotees’ feet from there and apply it on
spiritual path?' Therefore,during the the body part where the malady is.
present series of discourses, on the first
It is a simple and straight thing. It is
day, I had submitted that Divine Name
no medicine, it is a matter of faith and
meditation is the cure of all ailments and
revealing the miraculous aspect of
sufferings. It was not a random statement
Gurbani.He did as he was instructed.He
casually made in religious discourses. I
did not go home,but continued doing this
stated not just by way of saying this. I
here. He was working in the Swaraj
said this after having practically tested it
Factory. After recovering, w
in life.
hen he came after 40-42 days, he was
A 'bhaiya' (a native of U.P. or Bihar)
in good health.
from U.P. came to me. He brought his
brother to me and said, “Sir, he is ill.” I I said, “ What is the matter?” His
said: "We have only Gurbani;we have no name was Yadav.
other medicine. Of the two who can read?" He said, “ Sir! my brother has got

‘Atam Marg’ 71 December, 2011


well.” Secondly, many devotees owing to being
new and having a harsh voice start dozing.
I said, “ What was the ailment?”
So holy congregation remain fully alert and
He said,” Sir, it is not proper to be attentive. You have come here to receive a
disclosed.” great fruit or reward-
I said, “ But you must tell me what it ‘Merit or reward of million-fold yagyas
(sacrifices) comes to those who listen to and
is.”
sing God’s praises.’ P.546
He said, “ Sir, he was suffering from ’¬∆ ’Ø«‡’ ‹◊ ÎÒ≈ √𫉠◊≈ÚÈ‘≈∂ ≈Ó® ¡≥◊ - EDF
T.B. First, we got him treated at Kashi, So such is Guru Sahib’s edict. Recite
then in Delhi. Now we were getting like this-
treatment from the P.G.I Chandigarh. There Refrain: Let us hear Gurbani with the ears
a Singh happened to be standing. He And with the tongue recite the
Name.
advised us to seek assistance of Gurbani. I
Ë≈È≈ - ’øȃ √π‰∆¬∂ ◊πª Á∆ Ï≈‰∆
am surprised to see that Gurbani has such
«‹‘Ï≈ È≈Ò È≈Ó ‹Í∆¬∂ Õ
glory and power that even a person like us ‘O my mind, bear thou love for the Lord.
living far away has been cured by uttering With thine ears, hear the Lord’s praises
Guru Nanak Sahib’s name and reciting and with thy tongue, sing thou songs of
Gurbani. It is a very big thing. I have His glory.
Seek ever holy company and contemplate
made this submission to show that
the Lord.
Gurbani is not for the Sikhs only. Thus from a sinner, thou shalt be holy.’
Whosoever- ghost, prêt, goblin and animal- P.631
hears it will find his sufferings and
∂ ÓÈ ≈Ó «√¿∞ ’« ÍÃ∆«Â®
ailments annulled.Even then we say- 'Those
√ÃÚÈ ◊Ø«ÏøÁ ◊πÈ∞ √πÈ¿∞ ¡π ◊≈¿∞ √È≈ ◊∆«Â®
who read Gurbani and listen to it are ’« √≈Ë√ø◊«Â «√Óπ Ó≈ËØ ‘Ø«‘ ͫ ÍπÈ∆®
themselves ill'. ¡≥◊ - FCA
There is a difference in their reading By coming to the holy company sins
and listening.So long as we do not of millions of births shall be destroyed. So,
understand this, we cannot achieve any all of you who were present yesterday, had
fruitful results. This subject was explained heard that God’s Name cannot be obtained
in great detail in the second discourse. So without the Guru. Even making mention
today also, you should listen attentively. of a person without the Guru is bad and
Hear ‘bani’ with the ears, listen to the evil.
discourse and testing with your intellect ‘Brother! without the Guru’s guidance comes
what is being discussed, imbibe it in your not illumination.
heart. Thereafter, when your turn comes, Know this from Brahma, Narada and Vyas,
author of the Vedas.’ P.59
all of you should sing loudly. These simple
Ì≈¬∆ ∂ ◊π «ÏÈπ «◊¡≈È∞ È ‘Ø«¬®
refrains everybody can sing. The essence
Í»¤‘π ÏÑÓ∂ È≈ÁÀ Ï∂Á «Ï¡≈√À ’Ø«¬® ¡≥◊ - EI
of the ‘shabad’(hymn) we sing in a simple
language, so that we may not get bored. You may inquire from the high and

December, 2011 72 'Atam Marg’


exalted, how bad it is considered to be ‘From a raw Preceptor comes not liberation.’
without a Guru(Holy Preceptor). Second P.932
’≈⁄∂ ◊π Â∂ Óπ’«Â È ‘»¡≈®
submission which I had made was—‘What
¡≥◊ - ICB
kind of Guru should one align with?’
With him you cannot talk about
‘He who shows the Lord's abode within men’s
mind home, attaining emancipation. You cannot attain
He alone is the Perfect True Guru.’ liberation.
P.1291
Second is a pretentious Preceptor,
ÿ Ó«‘ ÿπ Á∂÷≈«¬ Á∂«¬ √Ø √«Â◊ππ Íπ÷π √π‹≈‰∞®
who keeps agents who praise him and his
¡≥◊ - ABIA
attainments day and night. He distributes
favours to them and gives them money to
He, who shows my home and God’s
lure people to him saying- 'This Guru is a
abode in this body, is the perfect and true
man of deeds and miracles. His words
holy Preceptor. Man has three kinds of
prove to be true. He can read other
homes. One is made of brick and stone,
people’s thoughts.’ But in fact, he is
which we call our home. This is not the
incapable of doing anything. He cannot
abode of our self, it is the abode of our
liberate his followers.
body. The ‘I’ within me does not need any
house because ‘I’ is not something that can Once the Sovereign Sixth Guru Sahib
be imprisoned in the four walls of a house. was on a visit to village Ladhaikay in
My true form is the ‘soul’— Ferozepur District. He was standing outside
‘My self ! in aspect art thou the image of the village. On one side , there was a thick
Divine Light: growth of elephant grass and from within
Thy own exalted origin realize.’ P.441 it something was coming creating a noise.
ÓÈ Â±ø ‹Ø«Â √»Íπ ‘À ¡≈͉≈ Ó»´ ͤ≈‰∞®
¡≥ ◊ - DDA The Gursikhs said, “ O Sovereign !
For that soul or self, this physical body there is a noise on this side. Let us see
is the home, and in that home, there is what it is.”
another home in which abides the Lord Guru Sahib said, “Let it come, it is
God, which is called ‘so ghar’(the Mansion) nothing.”
‘nij ghar’(His own Abode) and ‘thir A huge python was coming straight
ghar’(Abode of Poise). Therefore, he who towards Guru Sahib.
shows that ‘Home’ and makes man realize
that ‘Home’ and enables him to listen to The Gursikhs said, “ Sir ! the python
the celestial musical instruments ringing is advancing towards you.”
there, is the ‘Satguru’ (True and Perfect Guru Sahib said, “ It is in great misery
Holy Preceptor), while the rest are and suffering. Let it come to me.”
immature and imperfect. Holy men have
written about four kinds of Gurus(Holy (... to be continued)
Preceptors). Guru Sahib says—First is
‘Kacha Guru’ (raw or immature)-

‘Atam Marg’ 73 December, 2011


Why not contemplate the Lord?
Sant Waryam Singh Ji
English Translation: Prof. Beant Singh

(Continued from P. 83, issue Dec., 2011) to the voice of my conscience – For money
and position shall I betray such a Maharaja
When I used to do cultivation at my in whose eyes all are equal? On my
farm in village Faizganj, Tehsil Bilsaspur, retirement from service, I came home.”
Distt. Rampur, one day I was going to When this A.S.I. told me about the writing
Bareilly. In my car sat an A.S.I. Police. in the diary I was filled with wonder at
While accompanying me he told me – A the nobility of his ancestor. The A.S.I.
diary written by my great grandfather is revealed that there were very many things
lying at my home. He was a General in written in the diary about the Maharaja.
Maharaja Ranjit Singh’s army. An entry in
I said to him, “You should have given
the diary reads like this: “I was virtually
this diary to a historian like Dr. Ganda
sold to the Maharaja because I witnessed
Singh, who would have incorporated this
such an incident that I could not forget
incident in his book.” But he said, “It is a
throughout my life and decided that I
precious legacy of our family, which I shall
would sacrifice my life for the Maharaja.
pass on to my successors.” So there are
That incident was of the Mahraja’s carrying
two things in man’s character – humility
a poor Muslim’s bundle of foodgrains on
and pride. So the Guru’s edict is –
his head and conveying it at his house.
‘Sovereignty, wealth, beauty, pride of caste
When I saw that old Muslim wailing loudly
and youthfulness are five robbers.’ So don’t
by falling at the Maharaja’s feet, I
take pride even by mistake. Recite like this
spontaneously remarked – What a great

favour you have done to a poor men! I
Refrain: Be not proud, O Nanak, lest thou
concluded there and then that the
should fall headlong ..
Maharaja was an angel whose heart was
Ë≈È≈ - ◊Ï È≈ ’∆‹À È≈È’≈, Ó «√ ¡≈ÚÀ Ì≈
filled with sympathy for the poor -B, B.
irrespective of their religion. He treated his
‘Should thou have a fine dagger girded at
subjects as his children, I vowed that I
thy waist, and fine charge to ride –
would serve the Maharaja all my life. Saith Nanak to such: Be not proud
When the battle of Sabhraon broke out, an Lest thou should fall headlong.’ P. 956
English spy came to me and said – Your ’Ó« ’‡≈≈ Ïø ’ π Û ≈ Ïø ’ ∂ ’≈ ¡√Ú≈π ®
brother is a General with the English, ◊Ïπ È ’∆‹À È≈È’≈ ÓÂ∞ «√« ¡≈ÚÀ Ì≈π ®
while you are a General here. Leave the Namdev Ji said to the king, “Don’t be
Maharaja. It is your brother who has sent proud, otherwise the load of sins will
me to you. You will be given a high burden your head. All the high and
position in the English army. But I listened mighty, who took pride in their power and

December, 2011 74 'Atam Marg’


pelf, suffered a fall and died.” a drunken elephant towards Namdev Ji.
But when the elephant went near him, he
Once there was a saint named Bhudhu
did him no harm, but rather saluted him.
Shah, a native of Shahpur. He was a well-
However, all those who came near him
known holyman. His daily routine was to
(elephant) were thrown away. The
get up early in the morning, take bath,
elephant was called back. Namdev Ji’s
perform God’s devotional worship and
mother was praying to God, “O God! save
then come to the village-crossing where he
the honour of my son as you had saved
had put up an oven. He baked loaves there
Prahlad from Hirnakashyap. My son is in
and served food to all the devotees who
great trouble. When she saw that the
came there. One day, a Mughal soldier
elephant had done no harm to her son,
happened to come there. He asked for
her motherly love made her mentally
food. The saint said, “It is my good
restless. “The proud and obstinate king is
fortune that you have come.” Holy persons
bent upon taking the life of my son, “she
see none but God in all men. So, they
said to herself. Wailing loudly, she pushed
serve God at all times. When Budhu Shah
through the large crowds, and coming
baked loaves for him, a couple of them got
close to Namdev, she said, “Son! why are
a little over-baked. When, in a plate, he
you giving up your life? Live for the sake
served food to the soldier, the later became
of your mother and family. Save your life
very angry and he abused the holyman,
for the good of the world. The king’s
and even slapped him on his cheek. The
command is that you should embrace
saint lived in a calm and composed state.
Islam. Then your life will be saved. Son!
He said, “O Mughal soldier! I don’t have
you see no difference between ‘Rama’
much intelligence. That is why my mother
(God for Hindus) and ‘Khuda’ (God for
named me ‘Budhu’ (nitwit or idiot). In
Muslims). ‘Rama’ and ‘Khuda’ are the
future, I shall be careful while baking
names of the same Lord God. Abandoning
loaves. You have fresh loaves, and leave the
reciting ‘Rama’ ‘Rama’, start reciting
overbaked ones. But the soldier did not
‘Khuda’, ‘Khuda’, or ‘Allah-Allah’.
listen to him and went away in anger.
Going a little ahead, he fell off his horse Refrain: Give up reciting Rama’s Name
and start reciting Khuda’s Name –
and broke his legs. He was brought back to
Ë≈È≈ - ≈Ó ¤º ‚ ’∂ ÷π Á ≈ Á≈ È≈Ó ‹Í ÒÀ ,
Saint Budhu Shah. It was he who served È≈Ó∂ Á∆ Ó≈¬∆ π Á È ’∂ - B, B
him and looked after him, because saints
So did wail Nama’s mother.
and holymen bear enmity to none. They
‘Nama’s mother was wailing,
see no difference between their own kith
Saying: Discard Rama; why not to Khuda
and kin and strangers. Then he repented (God for Muslims) be devoted?
very much over his conduct, begged P. 1165
forgiveness and became his devoted π Á È∞ ’À È≈Ó∂ ’∆ Ó≈«¬®
follower. ¤Ø « ‚ ≈Óπ ’∆ È Ì‹«‘ ÷π Á ≈«¬®
So, the proud and arrogant king sent Namdev Ji said to his mother, “What

‘Atam Marg’ 75 December, 2011


kind of advice are you giving to me out of ’≈‹∆ Óπ Ò ª ’«‘ √Ò≈Óπ ®
fear? Life and death are in the hands of «¬«È «‘øÁ» Ó∂≈ Ó«Ò¡≈ Ó≈È∞®
God. Losing faith in God, should I embrace Wise and intelligent persons
Islam? You are a weak mother. This collectively expressed the opinion, “The
physical body is not everlasting; it will be king is under a wrong notion. He does not
left behind here. It is man’s ‘dharma’ (faith know the greatness and glory of saints and
and righteousness) that will go with him to holy men. Even God accepts their word.
the world hereafter. Mother! my true form ‘He, whose word is accepted in God’s court,
is the soul, which is neither cut with the whom does he care for?’ P. 186
sword, nor burnt with fire, nor is drowned ‹≈ ’≈ ’«‘¡≈ Á◊‘ ⁄ÒÀ ®
in water. The physical body is mortal; I am √Ø «’√ ’¿∞ ÈÁ« ÒÀ ¡≈ÚÀ ÂÒÀ ®
not the body; I (my soul) is immortal; sat, The king is being needlessly obstinate.
chit, anand (truth, intellect, bliss – epithets We will reason with the king that there is
for God) is my real form. This emperor has a provision in law under which if
no power with which he can harm the somebody donates gold equal to the weight
soul. Mother, if you are to give me such a of the person under death sentence, his life
weak advice, then listen – neither am I can be spared.” So the wise persons went
your son, nor are you my mother. Let my to the king and made a request to him –
body perish, but I am going to sing the Refrain: O king, accept gold equal to
praises of my God till my last breath. Nama’s weight,
Recite like this – And spare his life.
Refrain: Neither am I your son, Ë≈È≈ - ≈‹≈, È≈Ó∂ Á∂ Ï≈Ï √ØÈ≈ ÒÀ ÒÀ,
Nor are you my mother. ‹≈È Ï÷Ù∆ ’Á∂ ¬∂ √ Á∆ -B, B.
Ë≈È≈ - È≈ ‘¿∞∫ Â∂≈ Í»ø◊Û≈, O king! listen to our appeal –
È≈ ±ø Ó∂∆ Ó≈¬∂ - B, B ‘Your majesty; listen to our submission:
È≈ ±ø Ó∂∆ Ó≈«¬¡≈, -B Take gold equal to Nama’s weight.’
È≈ ‘¿∞∫ Â∂≈ Í»ø◊Û≈,..........B P. 1165
‘Said Nama: Neither am I thy child, nor thou Ï≈«Á√≈‘ Ï∂ È Â∆ √π È ∂ ‘ π ®
art my mother. È≈Ó∂ √ Ì« √ØÈ≈ Ò∂‘∞®
Even though this body be destroyed, still the In great consternation and
Lord’s laudation shall I sing.’ astonishment the king was saying, “Look!
P. 1165 the entire country salutes me, but this man
È ‘¿∞ Â∂≈ Í»ø◊Û≈ È Â± Ó∂∆ Ó≈«¬®
(Namdev) has no fear of me. He has
«Í≥ ‚ ∞ ÍÛÀ ¿∞ ‘« ◊π È ◊≈«¬®
trampled on my honour and pride –
The king thought, “This Hindu has
‘Said the king: Kazis and Mullahs pay
humbled my pride. All the Kazis (Muslim obeisance to me,
Judges) and Mullahs (Muslim Priests) salute But this Hindu has humbled my pride.’
me, but he (Saint Namdev) has no fear. P. 1165
‘Said the king: Kazis and Mullahs pay ’≈‹∆ Óπ Ò ª ’«‘ √Ò≈Óπ ®
obeisance to me, «¬«È «‘øÁ» Ó∂≈ Ó«Ò¡≈ Ó≈È∞®
But this Hindu has humbled my pride.’ Look! I am not being able to control
P. 1165

December, 2011 76 'Atam Marg’


and bridle one man, while everybody else saying, “The king is being very adamant on
salutes me.” These wise persons again his condition. The saint is of an exalted
requested the king, “Your majesty! listen to status. God is finally bound to come to
our petition. In your law, there is a save him.” But some were expressing a
provision that if gold equal to the weight contrary opinion, “Earlier God used to
of the person sentenced to death is given, come to save the life and honour of His
he can be pardoned.” The king said, “I am saints. But since the advent of followers of
the ruler of a kingdom stretching over Islam, God has stopped manifesting
thousands of miles. Heaps of gold are Himself. So, now God does not come to
lying in my treasuries. But this is an issue the rescue of anyone. The world is living
concerning my religious faith. He has in duality.” On the other hand, using his
brought a dead man back to life. Our chains and fetters as musical instruments,
people say that he has not revived the dead Namdev became absorbed in singing Gods’
man but played a trick. So this is a matter praises –
concerning religion. If I accept money or Refrain: Nama sang the praise of the Lord,
gold in this case, I shall be dubbed as Nama sang, Nama sang.
avaricious. Then I will be punished in the Ë≈È≈ - ◊≈Ú∂ ◊πÈ ◊ØÍ≈Ò, È≈Ó≈ ◊≈ÚÀ, È≈Ó≈ ◊≈ÚÀ -
Divine court. B, D.
The king said, “If I accept gold in lieu ‘Nama with fetters on his feet was clapping
of sparing Nama’s life, I will burn in the his hands in joy
fires of hell – And singing Divine laudations.’ P. 1166
Í≈Ú‘π Ï∂ Û ∆ ‘≈Ê‘π Â≈Ò®
‘Said the king: If I take wealth, then I shall
È≈Ó≈ ◊≈ÚÀ ◊π È ◊Ø Í ≈Ò®
go to hell. Should I amass worldly wealth by
abandoning my religion?’ In a carefree state was Namdev Ji
P. 1166 singing the praises of the Lord. No thought
Ó≈Òπ Ò∂¿∞ ¿∞ ÁØ‹«’ Í¿∞® or worry crossed his mind. The only faith
Á∆Èπ ¤Ø « ‚ Áπ È ∆¡≈ ’¿∞ Ì¿∞ ® in his mind was that what pleased his
It is a question of my religious faith. Master was all right. He was happy to live
Namdev has to bring the slaughtered cow in God’s will. He did not think at all of
back to life. showing his spiritual power. He was only
At that moment, the king said, “Listen singing God’s praises in this manner.
Namdev! I give you only one ‘pehar’ (a ‘Nama with fetters on his feet was clapping
period of three hours) to revive the dead his hands in joy
And singing Divine laudations.
cow. As the bell rings at the end of the
Should Ganga and Yamuna flow back to their
period, your head shall be severed. So, sources,
Namdev! if you have revived a Brahmin’s Nama still would utter the Lord Hari’s name.’
son, you must revive the slaughtered cow, P. 1166
otherwise be prepared to die.” All the Í≈Ú‘π Ï∂ Û ∆ ‘≈Ê‘π Â≈Ò®
people present there were in a state of È≈Ó≈ ◊≈ÚÀ ◊π È ◊Ø Í ≈Ò®
great surprise and trepidation, and were ◊ø◊ ‹ÓπÈ ‹¿∞ ¿∞Ò‡∆ Ï‘À®

‘Atam Marg’ 77 December, 2011


¿∞ È≈Ó≈ ‘« ’Â≈ ‘À ® minutes were left.
Even if the Ganga and Yamuna flow Thereafter, the executioner started
backwards towards Kailash Parbat (name making preparations for severing Namdev
of the mountain), I will not stop singing Ji’s head. When Namdev Ji had paid
God’s praises.” While singing thus, seven obeisance, God in immanent form had
gharis (one ghari = 22.5 minutes) passed. arrived. Earlier also I have stated that
People were counting the time as the gong Waheguru (God) is no form. His form
rang at regular intervals. At last, only half depends upon your own feeling and
ghari was left. People were extremely devotion and you see God in the form in
worried for nothing had happened so far. which you wish to see Him. If you wish
God had not come to save Namdev Ji. see to Him as Guru Nanak Sahib or Guru
Refrain: The Master of the three worlds Gobind Singh Ji, you will have the glimpse
had still not come,
in that very form. You can also see Him in
Though passed were seven
the form of the god of your liking.
‘gharis’.
Ë≈È≈ - «Âø È ª ÒØ ’ ª Á≈ ÍÂ∆ È≈ ¡‹∂ Ï‘π « Û¡≈,√ º  Generally, people think of God as one
ÿÛ∆¡ª Ï∆ ⁄π ’ ∆¡ª -B, B. having four arms, holding a couch shell, a
mace and a flower in His hands. All forms
‘When seven ‘gharis’ (22.5 minutes) were heard
to have passed even then, the Lord of the three are of God. He manifests Himself in the
worlds had arrived not.’ form you have in your mind. When this
P. 1166 time came –
√≈ ÿÛ∆ ‹Ï Ï∆Â∆ √π ‰ ∆® ‘With the sound of pinions came the Lord
¡‹‘π È ¡≈«¬˙ «Âz Ì Ú‰ ˉ∆® riding Garuda (a legendary bird, mount of
All were stricken with fear – ‘Now Vishnu) His devotee did He cherish,
only half a ‘ghari’ is left. If God has not As the Lord came riding on the Gardua.’
P. 1166
come in seven ‘gharis’, then how will He
Í≈÷≥  ‰ Ï≈‹ Ï‹≈«¬Ò≈®
come now? In everyone’s heart was being
◊π Û ⁄Û∂ ◊Ø « Ïø Á ¡≈«¬Ò≈®
offered one prayer – O God! save the life ¡ÍÈ∂ Ì◊ ͫ ’∆ Íà « ÂÍ≈Ò®
and honour of your devoted saint. If you ◊π Û ⁄Û∂ ¡≈¬∂ ◊Ø Í ≈Ò®
don’t save the honour of your saint now, Riding on the Garuda (a legendary
people will lose faith in you. Now you bird, mount of Vishnu), God came all at
must come and save the honour of your once, but He was not visible to others.
devotee.” All were repeatedly making this How supremely fortunate is he who has a
prayer to God. When fifteen minutes more glimpse of God! All guessed that
passed, then all saw Namdev Ji standing something had surely happened because
up, folding his hands and paying Namdev Ji was paying obeisance to
obeisance. People were making guesses as someone again and again.
to what might have happened that made
Namdev Ji stand up and pay obeisance. At that moment, God said to Namdev
Many persons thought that his end must Ji, “This king has harassed you too much.
have come as now only seven-eight Tell me if you wish I can turn the earth

December, 2011 78 'Atam Marg’


When the pitcher was filled with milk, Nama
upside down, if you wish I can put the
took it and placed it before the emperor.’ P .
entire earth on his head. If it pleases you 1166
I can revive the dead cow. In this way, È≈Ó≈ ÍÉÚÀ √∂Ò Ó√∂Ò®
they will be able to see for themselves and ◊¿± Áπ ‘ ≈¬∆ Ϥ≈ Ó∂ « Ò®
verify what your spiritual power is. Á» Ë «‘ Áπ « ‘ ‹Ï Ó‡π ’ ∆ Ì∆®
Refrain: If you say, Nama, should I turn Ò∂ Ï≈«Á√≈‘ ’∂ ¡≈◊∂ Ë∆®
the earth upside down. When Namdev Ji placed the pitcher of
Ë≈È≈ - ËÂ∆ ¿∞Ò‡≈ «Á¡ª, ¡≈÷∂∫ ‹∂ È≈«Ó¡≈ ÓÀ˘ - milk before the king, he felt ashamed of
B, B. himself. Kazis and Mullahs too were
‘Said the Lord: Shouldst thou wish, the earth shamed. Those who said that Namdev had
I shall turn upside down. played a trick, were without an answer.
Should thou so wish, on high I shall place it.
So, the king got up and went to his
Shouldst thou so wish, the dead cow may I
bring to life,
palace, but still he had not begged
That all may see and be assured.’ forgiveness, so proud was he. But even
P. 1166 when he had seen a real manifestation of
’‘«‘  Ë«‰ «¬’Ø ‚ ∆ ’¿∞ ® God or Allah, the cow coming back to life,
’«‘‘ Â Ò∂ ’« ¿± Í « Ë¿∞ ® he had seen it milked, the pitcher of milk
’‘«‘  Óπ ¬ ∆ ◊¿± Á∂ ¿ ∞ ‹∆¡≈«¬® was placed before him, the cow was
√Ìπ ’Ø ¬ ∆ Á∂ ÷ À ÍÂ∆¡≈«¬® standing chewing the cud, still he did not
Namdev Ji said, “O God! under the beg forgiveness because he was very proud
influence of Maya, all these persons are and arrogant. Those who harass God’s
deluded. If the earth is turned upside devotees never have joy and peace.
down, then all will suffer. If an earthquake Refrain: No joy comes to the foolish who
comes, houses will collapse. Ocean water tussle with the saints ...
will flood high places. Dry earth will come Ë≈È≈ - √π ÷ ’Á∂ È≈ Í≈™Á∂ ‹∆,
into the seas. The entire population will be Óπ ◊ Ë È √ø  ª È≈Ò ÷‘ø Á ∂ -B, B.
destroyed. This king too is deluded. So you ‘No joy comes to the thoughtless, who with
should bring the dead cow back to life; all God’s devotees wake contentinous.’
the problem is that of the cow. So revive P. 306
the cow.” God said, “Go and tell them to √π÷π È Í≈«¬«È Óπ◊Ë È √ø È≈«Ò ÷‘øÁ∂®
untether its calf.” The calf was untethered. No sooner did the king reach his
Namdev Ji sprinkled some water over the palace, than he became afflicted with
cow and it came back to life. Nowhere stomach-ache and he started crying with
was visible the blood and the intestines pain. Hakims (Doctors) failed to give him
which were earlier lying outside. Leaving any relief. No medicine was doing any
the calf and milking the cow, a pitcher good to him. He was crying, “Save me; I
was filled with milk. am dying with pain. It seems that my end
‘Prays Nama: “My Lord, fasten Thou the has come.” A sage said, “Look O king!
spancel to the cow to milk it.” Namdev Ji is a devotee of God, a saint,
Putting the calf, the cow was milked. even though he is a Hindu. If you harass

‘Atam Marg’ 79 December, 2011


a saint, God becomes annoyed; He is All present there were thinking that if
unhappy and so punishes you. You should the dead cow did not come back to life,
go to Namdev Ji and seek his pardon. the people would lose faith in God and
There is no other cure than this for your that He (God) does not manifest Himself in
ailment. “ At once, the king summoned the ‘Kalyuga’ (Age of darkness and evil).
Kazis and Mullahs and said, “Look! it is Such thoughts were coming into the minds
you who have made me quarrel with a of the spectators. But Namdev Ji was the
saint. You are the culprits. Now, on my very image of God; there was no difference
behalf, go to Namdev Ji and request him between Him and God –
to pardon me. Let him save me as his Refrain: See not any difference between
humble cow – Namdev and the Lord.
‘Through Kazis and Mullahs the king made Ë≈È≈ - Ì∂Á ’ج∆ ‹≈‰Ø È≈, È≈≈«¬‰ Â∂ È≈ÓÁ∂Ú «Ú⁄
supplication: O Hindu! forgive me, I am to - B
thee like a humble cow.’ ‘Nama’s praise spread all over the world,
P. 1166 Who alongwith other devotees found
’≈‹∆ Óπ Ò ª «ÏÈÂ∆ Îπ  Ó≈«¬® liberation.
Ï÷√∆ «‘ø Á » ÓÀ Â∂  ∆ ◊≈«¬® His traducers fell into torments and regrets.
So, Kazis and Mullahs made Between Nama and the Lord no difference is.’
supplications to Namdev Ji: ‘Pardon the P. 1155
king by treating him as your humble cow.’ È≈Ó∂ ’∆ ’∆«Â ‘∆ √ø √ ≈«®
To this Namdev Ji said – Ì◊ ‹Èª Ò∂ ¿∞ Ë «¡≈ Í≈«®
√◊Ò ’Ò∂ √ «Èß Á ’ Ì«¬¡≈ ÷∂ Á π ®
‘Nama said: Listen, majesty! Assure me of
È≈Ó∂ È≈≈«¬È È≈‘∆ Ì∂ Á π ®
this.’ P. 1166
È≈Ó≈ ’‘À √π È ‘π Ï≈«Á√≈‘® So, in this way, God protects His
«¬‘π «’¤∞ ÍÂ∆¡≈ Óπ fi À «Á÷≈«¬® devotee.
God will forgive you, but you should ‘God sees, hears and is ever with me, but I, a
change yourself. Follow the path of truth fool, deem Him to be distant.’
P. 612
while ruling the country. Treat all equally,
Í∂÷ √πÈ √Á≈ ‘À √ø◊∂ ÓÀ Ó»÷ ‹≈«È¡≈ Á»∆ ∂®
whether they are Hindus and Muslims.
Don’t practise any discrimination between So, I was making this submission –
Hindus and Muslims. Earn wealth; rear your children and
families. But remember one thing that
‘This will be the test of your assurance:
Follow truth and the noble path.’ every step that you take is in God’s will;
P. 1166 you sleep, you wake up and move about;
«¬√ ÍÂ∆¡≈ ’≈ «¬‘À ÍÚ≈Èπ ® God is present everywhere. When you see
√≈«⁄ √∆«Ò ⁄≈Ò‘π √π«ÒÂ≈È® something, behind it see God. When you
Refrain: While God’s devotee was ac- practise Divine Name meditation, feel God
claimed the world over, the slan- behind nature. God is pervading
derers stood defeated. everywhere. When love for God comes to
Ë≈È≈ - ‹À ‹À ’≈ Ì◊ Á∆ ‘ØÚ∂, «ÈßÁ’ª Á∆ ‘≈ ‘Ø
abide in the heart, then God is all love.
◊¬∆ - B, B
God loves one and all. But nobody loves

December, 2011 80 'Atam Marg’


God. Guru Sahib says – meditation. What was the result?
‘God hungers for love and devotion.’ ‘The Lord to him manifested Himself –
Bhai Gurdas Ji, Var 10/7 Such was Dhanna’s good fortune.’
◊Ø « Ïø Á Ì≈¿π Ì◊«Â Á≈ Ìπ ÷ ≈® P. 488
«ÓÒ∂ Íà  «÷ ◊π √ ≈¬∆¡≈ Ëø È ≈ Ú‚Ì≈◊≈®
‘Saith Nama (Namdev): The Lord to His
devotee is compliant, Manifesting Himself and sitting in
And still at the door of Bali is standing.’ front of Dhanna, God said, “Give me more
P. 1105 loaves.” He said, “O God! I am also
È≈Ó≈ ’‘À Ì◊«Â Ï«√ ’∂ √ Ú hungry like you. Leave some loaves for me
¡‹‘» ø Ï«Ò ’∂ Áπ ¡ ≈ ÷Ø ® too. In future, I shall bake more loaves.”
Refrain: Standing at the door is the Lord, God loves us like His children. Never
bound by love… forget Him. It is remembering God at all
Ë≈È≈ - ÷Û∑≈ ‘À Áπ¡≈∂ ‘« ‹∆, Ïø«È∑¡ª ÍÃ∂Ó Á≈ -B, B. times that is Name-meditation. Seeing Him
So, when the mind is imbued with pervading everywhere is Name-power.
love for such a God – When God comes to abide in the heart,
‘In the Lord was Namdev’s heart deeply then are provisions provided in the Lord’s
absorbed: court –
So that the dyer worth half a farthing (dam, ‘Myself! on that path where neither mother,
an insignificant copper coin of old times) was father, progeny, friend or brother accompanies
immensely exalted.’ thee,
P. 487 The Lord’s Name alone shall thy helper be.
◊Ø « Ïø Á ◊Ø « Ïø Á ◊Ø « Ïø Á √ø « ◊ È≈ÓÁ∂ ¿ ∞ ÓÈ∞ Ò∆‰≈® There, where terrible minions of Yama (Death)
¡≈„ Á≈Ó ’Ø ¤∆ÍØ ‘Ø « ¬˙ Ò≈÷∆‰≈® will oppress thee,
Guru Sahib says that Namdev’s heart The Name Divine alone shall thy companion
became deeply absorbed in God’s love, be.
then even the emperor of India was There, where unbearable hardships shall befall,
The Name Divine in an instant shall relieve
obliged to touch his feet. The greatness and
thee.’ P. 264
glory of God’s Name is infinite indeed. ‹‘ Ó≈ «ÍÂ≈ √π  Ó∆ È≈ Ì≈¬∆®
Dhanna heard this tale in the company of ÓÈ ¿±‘≈ È≈Óπ Â∂À √ø«◊ √‘≈¬∆®
the holy, and he was convinced in his ‹‘ Ó‘≈ Ì«¬¡≈È Á»  ‹Ó ÁÒÀ ®
heart that God’s Name is very invaluable. ‘ ’∂ Ú Ò È≈Óπ √ø « ◊ Â∂  À ⁄ÒÀ ®
He said to himself, “When Namdev Ji, ‹‘ Óπ √ ’Ò ‘Ø Ú À ¡«Â Ì≈∆®
Kabir Ji, Ravidas Ji and Sain Ji can attain ‘« ’Ø È≈Óπ «÷È Ó≈«‘ ¿∞ Ë ≈∆®
to God, then what is lacking in me? I am So, have faith in God. Meditate on the
also a poor and humble man like them.” Name Divine as much as you can. When
Guru Sahib says – we recite ‘Waheguru Waheguru’ (God’s
‘Listening to such happenings, the poor Jat Name), we come to learn Name-recitation
Dhanna too in God’s devotion engaged.’ P . automatically. There is no special technique
488 involved in practising Divine Name
«¬‘ «Ï«Ë √π « È ’À ‹≈‡Ø ¿∞ « · Ì◊Â∆ Ò≈◊≈® meditation. Start reciting the Name with
He started practising Divine Name the tongue – ‘Waheguru, Waheguru’. When

‘Atam Marg’ 81 December, 2011


you start moving towards God – ‘A boughten slave am I, my name, the
‘Taking refuge at the Guru’s feet if you take Fortunate:
just one step towards him, By the Master’s word in the market sold;
As directed, have I engaged myself in task.
Then the True Guru, takes millions of steps
What cleverness can Thy servant show?
towards you.’
The Lord’s command can I not perform well.
Kabit, Bhai Gurdas Ji P. 991
⁄È √È ◊π  π ¬∂ ’ ÍÀ ∫ ‚≈ ‹≈«¬ ⁄Ò, Óπ Ò ÷∆Á∆ Ò≈Ò≈ ◊Ø Ò ≈ Ó∂  ≈ È≈¿∞ √Ì≈◊≈®
√«Â◊ππ ’Ø«‡ ÍÀ∫‚≈ ¡≈◊∂ ‘Ø«¬ Ò∂ ‘À® ◊π ’∆ Ï⁄È∆ ‘≈«‡ «Ï’≈È≈ «‹Â∞ Ò≈«¬¡≈ «ÂÂ∞ Ò≈◊≈®
God will advance towards you taking Â∂  ∂ Ò≈Ò∂ «’¡≈ ⁄Â∞  ≈¬∆®
millions of steps. So, our task is only this √≈«‘Ï ’≈ ‘π ’ Óπ È ’‰≈ ‹≈¬∆®
much that since we have got human birth, ‘Nothing am I, no pride is mine; nothing is
we should use it fruitfully by keeping God mine.
in our mind. At the Divine Portal no On this occasion save the honour of Sadhna,
the servant.’ P. 858
recommendation is of any avail. The ÓÀ È≈‘∆ ’¤π ‘¿∞ È≈‘∆ «’¤∞ ¡≈«‘ È ÓØ  ≈®
treatment you receive there is in nobody’s ¡¿∞√ Ò‹≈ ≈«÷ Ò∂‘π √ËÈ≈ ‹È∞ ÂØ≈®
hands. The Perfect Guru continuously keeps Refrain: I am a purchased slave of Thine,
guiding the mortal. He continues directing Thou art my True Lord …..
– take this shortcut; don’t take the long Ë≈È≈ - ÓÀ ∫ Ïø Á ≈ ÏÀ ÷ ∆Á √⁄ √≈«‘Ï Ó∂  ≈ -B, B.
path needlessly. Saints and holymen also √⁄ √≈«‘Ï Ó∂  ≈, √⁄ √≈«‘Ï Ó∂  ≈ -B, B.
continue advising us. So make your life ÓÀ∫ ÏøÁ≈ ÏÀ÷∆Á,.............. -B.
fruitful by reciting ‘Waheguru, Waheguru’ ‘I, a slave purchased for a price;
(God’s Name). Thou the true Lord:
My life and body is all His; all is Thine.
Chapter – XI Lord! Thou givest honour to the humble, in
Thee is our trust.
King of the land afar Whoever in other than the holy Lord reposes
Invocation: True and Supreme is God’s Name. trust,
Blessed is Sri Guru Nanak Dev Ji. Know it to be frail.
√«ÂÈ≈Ó √à ∆ Ú≈«‘◊π  » , Limitless is Thy ordinance; unknowable its
Ëø È √à ∆ ◊π  » È≈È’ Á∂ Ú ‹∆ Ó‘≈≈‹! extent.
‘Prostrate salutation and obeisance I make Only such as the Master, perfectly-endowed,
many a time before the Omnipotent Lord, the have met,
Possessor of all powers. The Lord’s will obey.
Reach me Thy hand, O Lord and save me from Of little avail are clever feats of intellect.
wavering, says Nanak.’ P. 256 Whatever the Lord in His grace grants,
‚ø ‚ ¿∞ «  Ïø Á È ¡«È’ Ï≈ √Ï ’Ò≈ √ÓÊ® In that feel you joy.
‚Ø Ò È Â∂ ≈÷‘π ÍÃ Ì » È≈È’ Á∂ ’« ‘Ê® With millions of ritual actions, yet no
cessation of desire occurs.
‘After wandering and wandering, O Lord, I Nanak, servant of God, has made the holy
have come and entered Thy sanctuary. Name his prop,
O Master, Nanak’s prayer is: All other endeavour discarding.’ P. 396
“Attach me to Thy devotional service.”’ ÓÀ ÏøÁ≈ ÏÀ ÷∆Áπ √⁄π √≈«‘Ïπ Ó∂≈®
P. 289 ‹∆¿∞ «Í≥‚∞ √Ìπ «Â√ Á≈ √Ìπ «’¤∞ ‘À Â∂≈®
«Î «Î ÍÃ Ì ¡≈«¬¡≈ Í«¡≈ ¿∞ √È≈«¬® Ó≈‰∞ «ÈÓ≈‰∂ ± ø ˉ∆ Â∂  ≈ ÌÚ≈√≈®
È≈È’ ’∆ ÍÃ Ì Ï∂ È Â∆ ¡ÍÈ∆ Ì◊Â∆ Ò≈«¬® «ÏÈ∞ √≈⁄∂ ¡È ‡∂ ’ ‘À √Ø ‹≈‰‘π ’≈⁄≈®

December, 2011 82 'Atam Marg’


Â∂  ≈ ‘π ’ Óπ ¡Í≈ ‘À ’Ø ¬ ∆ ¡≥  ∞ È Í≈¬∂ ® mortgage is for unspecified period. The
«‹√π ◊ππ Í»≈ Ì∂‡√∆ √Ø ⁄ÒÀ ‹≈¬∂® mortgager may get it released after six
⁄Âπ  ≈¬∆ «√¡≈‰Í≈ «’ÂÀ ’≈«Ó È ¡≈¬∆¡À ® months, if he is able to raise the required
Â∞·≈ √≈«‘Ïπ ‹Ø Á∂ÚÀ √ج∆ √π÷π Í≈¬∆¡À® sum of money. These are the three
‹∂ Ò÷ ’Ó ’Ó≈¬∆¡«‘ «’¤∞ ÍÚÀ È Ïø Ë ≈®
‹È È≈È’ ’∆Â≈ È≈Óπ Ë ‘Ø  π ¤Ø « ‚¡≈ Ëø Ë ≈® conditions. Guru Sahib says, “If you are to
align with God, or the Guru (Holy
Revered saintly congregation! Loud be
Preceptor), then lease and mortgage will
thy utterance – ‘True and Supreme is
not do, because you will retain ownership
God’s Name’.
on your self. Well, if you are to retain right
‘I, a slave purchased for a price;
or ownership, then how can you unite with
Thou the true Lord.’ P. 396
ÓÀ ÏøÁ≈ ÏÀ ÷∆Áπ √⁄π √≈«‘Ïπ Ó∂≈® the Guru? If you are to belong to the Guru
Guru Sahib has made a very profound and make him your own, what should you
utterance for our reflection and salvation do?”
or liberation. Guru Sahib says – ‘If you Once Tenth Guru Sahib was holding
wish to align with the True Lord, then his congregation. A very large number of
become His boughten slave.’ Purchased – it devotees were sitting. A handsome child
means selling one’s house, land or property happened to be there. Guru Sahib’s glance
and thereby giving up all one’s rights over fell upon him. He was a small child who
it. After it is sold, the purchaser may do had come with the devotees from
anything he likes – he may till it, take clay Peshawar among whom many were his
for his kilns, dig a well for making bricks. relatives. He kept running about to various
In short, he may do anything he likes on relatives. A child is of an independent
the land, the seller has no claim on it, and nature. So he, sometimes went to one
he cannot interfere in its management. In relative, sometimes to another. Sometimes,
purchase is this condition. Second is giving he came to Guru Sahib too. Guru Sahib
land on lease for two years or three years. called him and asked, “Son! wherefrom
The condition in the lease is that after have you come?” He said, “True Sovereign!
expiry of the lease, the control of land we have come from Peshawar.”
comes back to the owner. The lessee shall Guru Sahib said, “What is your
not cut any tree from the land, and he name?”
shall sow the specified crops, and after the
crops are reaped, the land shall come back He replied, “My name is Joga.” [‘Joga’
to the owner. This is conditional ownership literally means ‘meant for’.]
for a stipulated period. Third is mortgaging Guru Sahib asked instantly again,
the land. In this case too, the mortgager
(... to be continued)
can get his land released after paying the
amount of mortgage. Mortgage is also of
two types – one for a fixed period, say five
years, that the mortgager shall not get his
land released for five years. The other

‘Atam Marg’ 83 December, 2011


Vishav Gurmat Roohani Mission IMPORTANT NOTICE
Charitable Trust, U.S.A. FOR FOREIGN SUBSCRIBERS
For Atam Marg Publications Audio,
Video, CDs & DVDs For all enquiries about 'Atam Marg'
Contact : Baba Satnam Singh Ji Atwal viz. renewal, new membership, non-
Po. Box No. 32845, Sanjose,
CA - 95152, U.S.A. receipt of the magazine etc. and also for
Phone & Fax - 001-408-263-1844 procuring audios, videos & CDs; and
vgrmctusa@yahoo.com books authored by Sant Wary am Singh Ji,
please contact the following :
Atam Marg Organisation, New York
For Atam Marg Publications Audio, U. S. A.
Video, CDs & DVDs
P.O. Box. 190-167, BABA SATNAM SINGH JI ATWAL, SANJOSE
South Richmind Hill Phone & Fax - 001-408-263-1844
New York, 11419 vgrmctusa@yahoo.com
Tel : 718-322-2395 BHAI KULDIP SINGH - 408-230-8319

Atam Marg Spiritual Scientific CANADA


Educational Charitable Trust (U.K.) Mr. Parmjit Singh Sandhu
9 Elizabeth Rd., Walsall West Midlands Cell No. : 07788389135, TEL. NO. 604-593-2599
WS5 - 3PF U. K. Email:-pbkrj@yahoo.ca
For Atam Marg Publications S. Jasbir S. Ranu
Phone :- 604-589-9189
Audio, Video, CDs & DVDs
Contact : Mrs. Gurbax Kaur, ENGLAND
Mr. Jagtar Kulair BIBI GURBAKSH KAUR &
Tel : 0121 200 2818, Fax : 0121 200 2879 JAGTAR SINGH JI (JAGGI)
Voicemail : 08701654402 Phone - 0121-200-2818
Raj Mobile : 07968734058
Fax - 0121-200-2879
Email : info@atammarguk.com
Raj Mobile 07968734058
You will be pleased to know that For U.K. renewal of Atam Marg Magazine please
recitation by Sant Baba Waryam Singh Ji is forward cheque $ 30.00 payable to A.M.S.S.E.C.T.
being broadcast on Amrit Bani Radio Station, (U.K.) 9 Elizabeth Road, Walsall, West Midlands
Satellite Channel 0176 as per schedule given WS5 3 PF
below. This programme is sponsored by ‘Atam AUSTRALIA
Marg Spiritual Scientific Education Charitable
Trust’, U.K. BHAI JIWAN SINGH JI

Sunday 10.00 A.M. 11.00 A.M. Phone - 03-943-65865


Monday 7.00 P.M. 8.00 P.M. Fax - 03-943-65867

December, 2011 84 'Atam Marg’

You might also like