Ćwiczenia - 19.10.

2021
“ŹRÓDŁA PRAWA”

Prawo konstytucyjne - to gałąź prawa regulująca ustrój danego państwa, czyli wskazująca jakie w
nim występują ośrodki władzy i który z nich jest dominujący względem pozostałych.

Źródła prawa w Polsce tworzą system, czyli zespół elementów uporządkowanych. Podstawą tego
systemu jest zasada hierarchiczności źródeł prawa, zakładająca:
a) występowanie aktów prawnych niższego i wyższego rzędu;
b) założenie, że akty prawne niższego rzędu powinny być zgodne z aktami prawnymi wyższego
rzędu i być wydawane na podstawie umocowania w nim zawartego;
c) założenie, że na czele tego systemu stoi Konstytucja jako ustawa zasadnicza;

“KONSTYTUCJA”

Konstytucja jest formalnie najważniejszym źródłem prawa w Polsce, charakteryzującym się

następującymi cechami:
a) szczególną treścią - bardzo ogólna;
b) szczególną formą z preambułą jako uroczystym wstępem;
c) szczególnym trybem uchwalenia;
d) szczególną mocą wiążącą - wymóg zgodności z Konstytucją wszystkich aktów prawnych
niższego rzędu;

“USTAWY”

Drugim w hierarchii źródeł prawa jest Ustawa, która charakteryzuje się następującymi elementami:
a) jest faktycznie najważniejszym źródłem prawa;
b) do jej uchwalenia dochodzi w wyniku szczególnej procedury;
c) jest aktem parlamentarnym, czyli stanowi podstawowy rezultat pracy najważniejszego organu
władzy publicznej w Polsce;
d) ma charakter normatywny, czyli zawiera normy o charakterze powszechnie obowiązującym;
e) ma praktycznie nieograniczony zakres przedmiotowy - może być w niej uregulowane
praktycznie wszystko, a niektóre kwestie wręcz wymagają formy ustawy; (np. podatki)

Dualistyczny system źródeł prawa w Polsce - zakłada występowanie:

a) przepisów powszechnie obowiązujących - mają nieograniczony zakres podmiotowy np.
Kodeks Karny;
b) przepisy wewnętrzne - takie, których adresatami są wyłącznie podmioty podporządkowane
organizacyjnie autorowi tych przepisów np. Statut Uczelni Wyższej;

Ćwiczenia - 26.10.2021

Konstytucyjny status jednostki

Początkowo, przede wszystkim w starożytności jednostka nie posiadała żadnych uprawnień wobec
państwa, zaś jej pozycję w państwie wyznaczał wyłącznie zakres obowiązków względem jego.
Przełom w tej kwestii to rozwój filozofii chrześcijańskiej (św. Tomasz z Akwinu), gdzie jednostka
pojawia się jako stworzona na obraz i podobieństwo Boga, ważna dla Boga jako byt indywidualny.
Współcześnie prawa jednostki dzielimy na dwie kategorie:
a) prawa człowieka - mają charakter uniwersalny np. prawo do życia
b) prawa obywatelskie - mają charakter wewnątrzkrajowy np. prawo wyborcze

Konstytucja RP z 1997 roku wskazuje trzy podstawowe kategorie praw jednostki:

1) godność - inaczej samoocena, a zatem jej naruszenie będzie każde działanie lub zaniechanie,
które tę samoocenę obniża. Jest ona często mylona z dobrym imieniem (czcią), które na
gruncie prawa cywilnego oznacza ocenę dokonywaną przez podmiot zewnętrzny. Godność
ma charakter przyrodzony i niezbywalny
2) wolność - możliwość swobodnego zachowania w granicach obowiązującego prawa. Może
być ona analizowana w dwóch ujęciach:
● w ujęciu dychotomicznym - relacja państwo : jednostka
● w ujęciu trójstronnym - państwo : jednostka : inna jednostka
3) równość - współcześnie oznacza ona skierowanie do państwa trzech dyrektyw (nakazów):
● równości wobec prawa przy czym wyróżniamy:
- równość prawa - jednakowe przepisy dla wszystkich
- równość w prawie - jednakowa pozycja podmiotów w procesie stosowania
prawa
● zrównanie wpływu obywateli na kształtowanie się władzy publicznej - poprzez prawa
wyborcze
● dyrektywa stworzenia mechanizmów wyrównywania szans społecznych

Ćwiczenia - 02.11.2021

Prawo wyborcze
Wybory stanowią warunek niezbędny do funkcjonowania demokracji przy czym, aby mogły one
spełniać swoje role niezbędne jest ich oparcie o zasadę tzw. pluralizmu politycznego (uczciwa
konkurencja wyborcza). W takiej sytuacji wybory pełnią dwojaką funkcję:
1) stanowią urzeczywistnienie zasady suwerenności narodów
2) stanowią podstawowy a najczęściej jedyny element kontroli społeczeństwa nad władzą

Prawo wyborcze to termin wieloznaczny występujący przede wszystkim w dwóch ujęciach:

a) w znaczeniu podmiotowym to jedno z podstawowych praw obywatelskich
b) w znaczeniu przedmiotowym to część prawa konstytucyjnego regulująca przygotowanie,
przeprowadzenie i ustalenie wyników wyborów

System wyborczy - jest to pojęcie szersze niż prawo wyborcze, gdyż obejmuje nie tylko prawne, ale i
poza prawne regulacje dotyczące przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów.

Podstawowe zasady prawa wyborczego w Polsce tzw. przymiotniki wyborcze:

1) powszechność - oznacza dopuszczenie do wyborów ogółu dorosłych obywateli danego kraju.
W Polsce znajduje ona pełne odzwierciedlenie w zakresie tzw. czynnego prawa wyborczego
(możliwość głosowania) przysługuje ono:
- obywatelowi polskiemu
- który najpóźniej w dniu wyborów ukończył 18 lat
- który posiada pełną zdolność do czynności prawnych
- który nie został pozbawiony praw publicznych, ani praw wyborczych
W zakresie biernego prawa wyborczego możliwość kandydowania doznaje ona (powszechność)
ograniczenia poprzez zastosowania cenzusu wieku - 18 lat radny, 21 lat poseł/europoseł, 25 lat
wójt/burmistrz/prezydent miasta, 30 lat senator, 35 lat prezydent RP.

2) równość - można ją analizować w dwóch ujęciach:

- w ujęciu formalnym - to przyznanie każdemu głosującym jednakowej liczby głosów
- w ujęciu materialnym - to dążenie do zapewnienie jadnakowej siły/wagi każdego głosu (przy
wyborach większościowych)
3) tajność - oznacza takie zorganizowanie procedury głosowania, aby wyeliminować
prawdopodobieństwo mimowolnego ujawnienia wyniku głosowania danego wyborcy
4) bezpośredniość - dotyczy biernego prawa wyborczego, a oznacza głosowanie na określonego
kandydata nie zaś jedynie na listę wyborczą
5) proporcjonalność - oznacza ustalanie wyników wyborów w oparciu o tzw. wielomandatowe
okręgi wyborcze (WOW). Jej przeciwieństwem są wybory większościowe odbywające się w
tzw. jednomandatowych okręgach wyborczych (JOW). W ramach tej zasady podział
mandatów w Polsce odbywa się w oparciu o system/metodę d’Hondta zakładającą podział
wyników uzyskanych przez poszczególne listy wyborcze przez kolejne liczby naturalne i
przyznanie mandatów za najlepsze wygenerowane w ten sposób wyniki
Referendum - współcześnie rzadziej spotykana postać demokracji bezpośredniej polegająca na
udzielaniu przez obywateli odpowiedzi na pytania zadawane przez władzę publiczną. Prawo
konstytucyjne stawia tej instytucji dwa podstawowe zarzuty:
1) faktyczne podważanie kompetencji organów władzy publicznej
2) zbytnie uzależnienie jego wyników od sposobu sformułowania pytań

Sposoby klasyfikacji referendum, możemy jej dokonać wedle czterech kryteriów:

1) kryterium obowiązku jego przeprowadzenia - obligatoryjne lub fakultatywne
2) kryterium zasięgu terytorialnego - ogólnokrajowe lub lokalne
3) kryterium mocy wiążącej - wiążący lub opiniodawczy
4) kryterium momentu jego przeprowadzenia - uprzednie (np. unijne) lub następcze (np.
konstytucyjne)

Ćwiczenia - 09.11.2021

Zasada autonomii parlamentu - zespół uprawnień parlamentu kształtujący jego szczególną pozycję
w obszarze władz publicznych RP. Obejmuje ona:
1) w znaczeniu formalnym - tzw. autonomię regulaminową, czyli wewnętrzne uchwalanie
odpowiednio regulaminów Sejmu i Senatu
2) w znaczeniu materialnym autonomia obejmuje:
● autonomię personalną, czyli wewnętrzny wybór organów Sejmu i Senatu
● autonomię finansowo - budżetową, czyli własne budżety obu izb parlamentu z
legalnością jako jedynym kryterium ich wykonywania
● autonomię terytorialną - szczególne zasady zarządzania obszarem parlamentu
● autonomię jurysdykcyjną - wewnętrzne postępowania dyscyplinarne

Geneza dwuizbowego parlamentu - u jego źródeł leżą trzy przyczyny:

a) względy historyczne - wywodzi się on ze średniowiecznego sojuszu mieszczańsko -
feudalnego
 b) względy funkcjonalne - umożliwia on wzajemną kontrolę obu izb parlamentu
c) względy administracyjne - przy federalnej strukturze państwa umożliwia on obsadzanie jednej
izby zgodnie z zasadami gęstości zaludnienia, drugiej zaś na zasadzie stałej liczby
reprezentantów

Funkcje parlamentu wyróżniamy trzy:

1) funkcja ustawodawcza, a w jej ramach funkcja ustrojodawcza
2) funkcja kontrolna, obejmująca:
- wzajemną kontrolę Sejmu i Senatu
- wzajemną kontrolę większości i opozycji
- pozostałe instytucje kontrolne np. Komisje Śledcze
3) funkcja kreacyjna - związana z wybieraniem przez obie izby parlamentu szeregu osób
wchodzących w skład innych konstytucyjnych organów władzy publicznej np. sędziowie TK
wybierani przez Sejm

Ćwiczenia - 16.11.2021

Zgromadzenie narodowe - nie jest ono izbą polskiego parlamentu, nie jest również organem żadnej z
jego izb. Stanowi szczególną formę prowadzenia obrad polskiego parlamentu w postaci wspólnego
posiedzenia Sejmu i Senatu pod przewodnictwem Marszałka Sejmu, a w jego zastępstwie Marszałka
Senatu. W istotny sposób oddziałuje na funkcjonowanie Prezydenta RP, albowiem:
a) odbiera przysięgę od Prezydenta elekta (stanowi ona warunek niezbędny do objęcia przez
niego urzędu)
b) posiada prawo postawienia Prezydenta RP w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu
c) orzeka w przedmiocie zaistnienia tzw. trwałej przeszkody w pełnieniu urzędu przez
Prezydenta RP ze względu na stan jego zdrowia
d) wysłuchuje orędzia Prezydenta RP

Organy Sejmu - zaliczamy do nich:

1) Marszałka Sejmu - nazywany drugim obywatelem RP, albowiem jego kompetencje należy podzielić
na dwie kategorie:
a) kompetencje wewnętrzne - związane z funkcjonowaniem Sejmu np. reprezentowanie Sejmu
na zewnątrz, zwoływanie posiedzeń sejmowych, przewodniczenie obradom Sejmu
b) kompetencje zewnętrzne - obejmujące zastępowanie Prezydenta RP w sytuacji, gdy nie może
on pełnić swojego urzędu, przewodniczenie obradom Zgromadzenia Narodowego,
zarządzanie wyborów prezydenckich
2) Prezydium Sejmu - składa się z Marszałka i wicemarszałków, przy czym zwyczajem
parlamentarnym w jego skład wchodzą również przedstawiciele opozycji. Do jego najważniejszych
zadań należy:
- opracowywanie harmonogramu prac Sejmu;
- koordynuje prace pozostałych organów Sejmu, przede wszystkim Komisji sejmowej;
- decyduje o odpowiedzialności regulaminowej, czyli orzeka w przedmiocie tzw. kar
dyscyplinarnych;
3) Konwent Seniorów - organ ten stanowi podmiot doradczy wobec Prezydium Sejmu. W jego skład
wchodzą:
- Marszałek
- wicemarszałkowie
- przewodniczący lub wiceprzewodniczący klubów poselskich
 - przedstawiciele porozumień liczących co najmniej 15 posłów
- przedstawiciele kół parlamentarnych, które w dniu rozpoczęcia kadencji Sejmu
reprezentowały osobną listę wyborczą
4) Komisje sejmowe - dzielimy je na dwie podstawowe kategorie:
a) komisje stałe, wśród których wyróżniamy:
- komisje przedmiotowe (resortowe)
- komisje funkcjonalne
b) komisje nadzwyczajne, w tym Komisje śledcze
5) Sekretarze sejmowi - powoływani w liczbie 20 spośród posłów, stanowią organ pomocniczy
Marszałka Sejmu

Ćwiczenia - 23.11.2021

Procedura ustawodawcza (legislacyjna) składa się z pięciu etapów:

a) Inicjatywa ustawodawcza - przysługuje ona:
● Senatowi RP
● Radzie Ministrów
● Prezydentowi RP
● grupie co najmniej 15 posłów
● grupie co najmniej 100 tysięcy obywateli posiadającej czynne prawo wyborcze
(inicjatywa ludowa/obywatelska)
b) Rozpatrzenie projektu ustawy przez Sejm - odbywa się ono w systemie tzw. trzech czytań
przedzielonych pracami nad projektem odbywającymi się w komisjach sejmowych. Etap ten kończy
się głosowaniem nad projektem ustawy, w którym za jej przyjęciem powinna się opowiedzieć zwykła
większość głosów, w obecności minimum połowy ustawowej liczby posłów (więcej głosów za niż
przeciw). Od tego momentu mówimy o ustawie, a nie o projekcie ustawy.
c) Rozpatrzenie ustawy przez Senat - Senat ma ograniczony termin 30 dni na procedowanie w
przedmiocie ustawy przekazanej z Sejmu pod rygorem uznania, że przyjmuje ustawę bez poprawek.
Niezwłocznie po przyjęciu ustawy, Marszałek przekazuje ją właściwym komisjom senackim, które w
maksymalnym terminie 18 dni przedstawiają swoje stanowisko w przedmiocie ustawy. Po uzyskaniu
tego stanowiska lub bezskutecznym upływie terminu do jego przedstawienia następuje głosowanie, w
którym Senat zwykłą większością głosów w obecności minimum połowy ustawowej liczby
Senatorów podejmuje jedną z trzech uchwał:
● przyjmuje ustawę bez poprawek - w takie sytuacji Marszałek Senatu przekazuje ją
bezpośrednio Prezydentowi RP do podpisu
● przyjmuje ustawę z poprawkami
● odrzuca ustawę w całości
● w dwóch ostatnich sytuacjach ustawa wraca do Marszałka Sejmu, który po
zasięgnięciu opinii właściwych komisji sejmowych zarządza ponowne głosowanie
nad ustawą w Sejmie, w którym do odrzucenia poprawek lub weta senackiego
wymagane jest uzyskanie bezwzględnej większości głosów (połowa plus jeden), w
obecności minimum połowy ustawowej liczby posłów
d) “Rozpatrzenie” ustawy przez Prezydenta RP - Prezydent jest również ograniczony czasowo w
procedowaniu nad ustawą, ma na to bowiem 21 dni w trybie zwykłym, względnie 7 dni w wypadku
ustawy pilnych oraz w wypadku ustawy budżetowej. W tym terminie powinien podjąć jedną z trzech
decyzji:
1) podpisanie ustawy - w takiej sytuacji przekazuje się ją do publikacji
2) odmowa podpisania ustawy (tzw. weto prezydenckie)
 3) skierowanie ustawy do TK celem zbadania jej zgodności z Konstytucją
Prezydent nie ma zatem możliwości wprowadzania poprawek do ustawy (brak tzw. weta
selektywnego). Obowiązkiem Prezydenta jest podpisanie ustawy w sytuacji gdy TK stwierdzi jej
zgodność z Konstytucją, względnie gdy Sejm odrzuci weto prezydenckie. Po wpłynięciu do Sejmu
zawetowanej przez Prezydenta ustawy Marszałek kieruje ją ponownie do właściwych komisji
sejmowych. Po zasięgnięciu ich opinii następuje ponowne głosowanie w Sejmie, w którym do
odrzucenia weta prezydenckiego wymagana jest kwalifikowana większość ⅗ głosów, w obecności
minimum połowy ustawowej liczby posłów.
e) Publikacja ustawy - odbywa się za pośrednictwem Dziennika Ustaw RP, z uwzględnieniem tzw.
vacatio legis - okres między publikacją, a wejściem w życie.

Ćwiczenia - 30.11.2021 07.12 - Rada Ministrów

Prezydent RP - cechy ustrojowe urzędu:

1) Funkcjonowanie w warunkach tzw. dualizmu władzy wykonawczej, w ramach którego
Prezydentowi przypadają przede wszystkim funkcje reprezentacyjne.
2) Wybór Prezydenta RP w wyborach powszechnych.
3) Kadencyjność urzędu Prezydenta RP, oznaczająca możliwość jego sprawowania przez max.
dwie pięcioletnie kadencje.
4) Niepołączalność tego urzędu z innymi urzędami i funkcjami we władzach publicznych.
5) Brak odpowiedzialności politycznej przed parlamentem - Prezydent ponosi wyłącznie
odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu.
6) Pełnienie przez Prezydenta RP funkcji tzw. arbitra politycznego przede wszystkim w
sporach między Parlamentem, a Radą Ministrów.

Procedura wyboru Prezydenta RP - zakłada ona dwa tryby jego wyboru:

1) tryb zwyczajny wynikający z upływającej kadencji Prezydenta RP - Marszałek Sejmu zarządza
wybory na dzień przypadający między 100, a 75 dniem przed upływem kadencji urzędującego
Prezydenta.
2) tryb nadzwyczajny w razie “opróżnienia urzędu Prezydenta RP”. Opróżnienie to ma miejsce w
sytuacji:
a) śmierci Prezydenta
b) zrzeczenia się przez niego urzędu
c) złożenia go z urzędu wyrokiem Trybunału Stanu
d) stwierdzenia przez Zgromadzenie Narodowe trwałej przeszkody w pełnieniu urzędu przez
Prezydenta ze względu na stan jego zdrowia
e) stwierdzenia przez Sąd Najwyższy nieważności wyborów na Prezydenta
f) nieobjęcia przez Prezydenta Elekta jego urzędu

Marszałek Sejmu zarządza wówczas wybory, w ciągu 14 dni od dnia opróżnienia urzędu,
wyznaczając ich termin w ciągu 60 dni od daty ich założenia.

Kompetencje Prezydenta RP - dzielimy je na dwie podstawowe kategorie:

1) Akty urzędowe obejmujące:
- akty normatywne np. rozporządzenie Prezydenta RP
- inne akty prawne (wewnętrzne) np. wprowadzenie stanu wyjątkowego
- pozostałe akty urzędowe np. powołanie szefa kancelarii prezydenckiej
W tych wypadkach do ważności takich aktów wymagane jest uzyskanie przez Prezydenta
kontrasygnaty, czyli potwierdzenia przez Prezesa Rady Ministrów. Kontrasygnata pełni dwojakiego
rodzaju funkcje:
a) zapewnia względną jednomyślność władzy wykonawczej
b) wprowadza rodzaj pośredniej odpowiedzialności politycznej Premiera za działania Prezydenta

2) Akty o charakterze osobistym - prerogatywy: w ramach których Prezydent jest samodzielny.

Zaliczamy do nich:
a) uprawnienia Prezydenta względem pozostałych władz publicznych np. powoływanie sędziów
b) tradycyjne kompetencje głowy państwa, do których zaliczamy - prawo łaski, nadawanie
obywatelstwa polskiego, nadawanie orderów i odznaczeń państwowych.

18.01 - Kolokwium 14.12 - Sądy, 21.12 - Trybunały, 11.01 - Samorząd

Ćwiczenia - 07.12.2021

Cechy ustrojowe Rady Ministrów:

1) Jej funkcjonowanie w warunkach dualizmu egzekutywy, w ramach którego przysługują jej funkcje
robocze.
2) Kolegialny charakter tego organu.
3) Ponoszenie przez jej członków odpowiedzialności politycznej przed Parlamentem (możliwość
zdymisjonowania całej Rady Ministrów, względnie poszczególnych ministrów).
4) Sprawowanie przez nią kierownictwa systemu administracji rządowej, a pośrednio całej
administracji publicznej.
5) Skupienie w jej ręku bieżącej polityki wewnętrznej i zagranicznej Państwa.
Procedura powoływania Rady Ministrów:
● Odbywa się ona na zasadzie współpracy Sejmu i Prezydenta przy czym Prezydentowi w tym
układzie przypada rola wykonawcy woli Sejmu.
● Liczy maksymalnie trzy etapy, gdzie każdy kolejny ma miejsce jedynie w razie fiaska
poprzedniego.
Etap pierwszy (nazywany prezydenckim, albowiem kandydata na Premiera desygnuje
Prezydent). Kandydat ten formuje rząd, który następnie Prezydent powołuje, maksymalny czas od
momentu przyjęcia dymisji poprzedniego rządu, do powołania kolejnego to 14 dni. W ciągu
kolejnych 14 dni Premier występuje do Sejmu z wnioskiem o wotum zaufania dla rządu, którego Sejm
udziela bezwzględną większością głosów, w obecności min. połowy ustawowej liczby posłów.
Głosowanie zwyczajowo poprzedza wygłoszenie przez Premiera expose (przemówienie
inauguracyjne).
Etap drugi (zwany etapem sejmowym) - o przebiegu identycznym jak etapu pierwszego,
przy czym kandydata na Premiera desygnuje Sejm.
Etap trzeci (zwany ponownym etapem prezydenckim) - o przebiegu zbliżonym do etapu
pierwszego, przy czym wotum zaufania Sejm udziela zwykłą większością głosów w obecności min.
połowy ustawowej liczby posłów.
W razie niepowodzenia etapu trzeciego Prezydent rozwiązuje Parlament i zarządza
przedterminowe wybory.

Sytuacje, w których dochodzi do dymisji Rady Ministrów:

1) Wybory parlamentarne - na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu Premier podaje
się do dymisji, którą Prezydent przyjmuje.
 2) Nieuzyskanie przez nią wotum zaufania od Sejmu, do czego może dojść w dwóch sytuacjach:
- na etapie powoływania rządu (patrz wyżej) - do dwóch tygodni;
- jeżeli ze stosownym wnioskiem do Sejmu wystąpi Premier, w tej sytuacji Prezydent
również przyjmuje dymisję rządu;
3) Wyrażenie przez Sejm wotum nieufności wobec rządu, do czego wymagana jest bezwzględna
większość ustawowej liczby posłów - 231- (trudniej pozbyć się rządu, niż go powołać -
połowa ustawowej liczby posłów plus 1, przy powoływaniu połowa obecnych). W tej sytuacji
Prezydent również przyjmuje dymisję rządu.
4) Dymisja składana przez Premiera bezpośrednio na ręce Prezydenta. Jest to jedyny przypadek
dymisji rządu, której Prezydent nie musi przyjąć (arbitraż Prezydenta).

Wotum nieufności wobec rządu lub pojedynczego ministra - wniosek w tej sprawie składa grupa
46 (gdy wniosek dotyczy Rady Ministrów) lub 69 posłów (gdy chodzi o pojedynczego ministra).
Głosowanie nad wotum odbywa się nie wcześniej niż w ciągu 7 dni od daty zgłoszenia wniosku (czas
na zapoznanie). Wotum nieufności udziela się bezwzględną większością głosów ustawowej liczby
posłów. Jeżeli wniosek zostanie odrzucony, kolejny może być zgłoszony nie wcześniej niż 3 miesiące
od daty odrzucenia poprzedniego, chyba że pod nowym wnioskiem podpisze się co najmniej 115
posłów. Wniosek o odwołanie rządu musi mieć przy tym charakter konstruktywny, to znaczy
wskazywać kandydata na nowego Premiera.

Zadania Rady Ministrów:

1) Kierowanie administracją rządową, a pośrednio administracją publiczną.
2) Kierowanie wykonaniem budżetu Państwa.
3) Zapewnienie wykonywania ustaw.
4) Wewnętrzne i zewnętrzne bezpieczeństwo Państwa oraz porządek publiczny.
5) Sprawowanie ogólnego kierownictwa w zakresie polityki zagranicznej Państwa.

Ćwiczenia - 14.12.2021

Sądy:
Cechy ustrojowe władzy sądowniczej (Sądów i Trybunałów):
1) Kryterium prawa jako jedyne kryterium jej działalności podczas, gdy pozostałe władze mogą
się również kierować kryteriami celowości i efektywności.
2) Szczególny zakres przedmiotowy działalności rozstrzyganie sporów prawnych.
3) Kontradyktoryjność inaczej sporność, jako cecha dominująca we wszystkich procedurach
sądowych.
4) Jej oparcie o zasady niezawisłości sędziowskiej i niezależności sądów.

Niezawisłość sędziowska:
Oznacza stan psychiczny sędziego związany z brakiem obawy, że jego czynności służbowe wpływać
będą na status pełnionego urzędu. Stan ten próbuje się osiągnąć poprzez przyznanie sędziom zespołu
atrybutów zwanych gwarancjami niezawisłości sędziowskiej.
Zaliczamy do nich:
1) Powoływanie sędziów na czas nieoznaczony.
2) Nieusuwalność sędziego z zajmowanego stanowiska, z wyjątkiem sytuacji gdy stanowi ona
rezultat orzeczenia dyscyplinarnego.
3) Zakaz przeniesienia sędziego bez jego zgody na inne stanowisko służbowe, za wyjątkiem
sytuacji gdy stanowi to rezultat orzeczenia dyscyplinarnego.
 4) Immunitet sędziowski (zakaz zatrzymania i wszczęcia postępowania).
5) Autonomia jurysdykcyjna.
6) Niepołączalność urzędu sędziego oraz znaczne ograniczenia w możliwości prowadzenia
dodatkowej działalności zarobkowej.
7) Apolityczność sędziów oznaczająca zakaz przynależności do partii politycznych oraz
prowadzenia działalności publicznej niedającej się pogodzić z pełnionym urzędem.
8) Nakaz kształtowania wynagrodzeń sędziowskich na poziomie odpowiadających godności
zajmowanego urzędu (Konstytucja)

Ćwiczenia - 11.01.2022

Administracja publiczna:
● Administracja rządowa: Rada Ministrów, wojewoda
● Administracja samorządowa: gminy, powiaty, województwo samorządowe

Samorząd terytorialny jest jedną z form samorządu obok np. samorządów zawodowych (lekarskie,
adwokackie, radcowskie), jak każdy samorząd charakteryzuje się trzema cechami:
1) powierzony fragment zadań państwa z zakresu administracji publicznej;
2) członkostwo w nim powstaje z mocy samego prawa (na zasadzie przedstawicielstwa);
3) opiera się on na zasadzie przedstawicielstwa pozostając pod stałą kontrolą określonej grupy
społecznej;

Cechy ustrojowe samorządu terytorialnego:

1) powierzenie mu określonego katalogu tzw. zadań własnych (zadania własne i zlecone);
2) nadanie mu określonej struktury organizacyjnej;
3) nadanie mu osobowości prawnej i wyposażenie go w określone składniki majątku (podmiot
praw i obowiązków, zdolność sądowa);
4) zapewnienie sądowej ochrony jego interesów;
5) zapewnienie mu samodzielności finansowo-budżetowej oraz kompetencji do wydawania
aktów prawa miejscowego;
6) ograniczenie ingerencji władzy centralnej do procedur nadzorczych;

Zadania jednostek samorządu terytorialnego (j.s.t) dzielimy je na dwie podstawowe kategorie:

1) zadania własne - wykonywane przez j.s.t w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Obejmują cztery kategorie zadań:
a) dotyczące infrastruktury technicznej np. komunikacja publiczna;
b) dotyczące infrastruktury społecznej np. edukacja publiczna;
c) dotyczące porządku i bezpieczeństwa publicznego np. ochrona przeciwpożarowa;
d) dotyczące ładu przestrzennego i ekologicznego np. ochrona środowiska;
2) zadania zlecone z zakresu administracji rządowej - przekazywane w formie ustawy lub
porozumienia., wykonywane przez j.s.t w cudzym imieniu i na cudzą odpowiedzialność.

Źródła finansowania jednostek samorządu terytorialnego wyróżniamy trzy kategorie tych źródeł:
1) dochody własne - są to podatki, opłaty lokalne, dochody z majątku j.s.t - j.s.t mają swobodę w
dysponowaniu nimi;
2) subwencje ogólne - są to środki budżetowe lub pozabudżetowe przekazywane na realizację
zadań własnych - j.s.t może przy tym wnioskować o ich przesunięcie;
 3) dotacje celowe - środki budżetowe lub pozabudżetowe przekazywane na realizację zadań
zleconych - mogą być wydane tylko na ściśle określony cel;

Nadzór Rady Ministrów nad jednostkami samorządu terytorialnego oznacza on:

1) ograniczenie kontroli do ściśle określonych, prawnych form;
2) wyczerpujący katalog tych środków;
3) zakaz wyręczania j.s.t przez administrację rządową w ramach ich zadań;