Professional Documents
Culture Documents
Ιστορία Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Μάθημα 6ο
Ιστορία Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Μάθημα 6ο
Ειδικότερα
-Η εμφάνιση της Ρωσίας και η στρατιωτική εξασθένιση της αυτοκρατορίας επειδή δεν
ακολούθησε τις τεχνολογικές εξελίξεις οδηγεί σε αλλεπάλληλες ήττες
Η Ρωσία που έχει στόχο να προσχωρήσει νοτιότερα της Μαύρης θάλασσας και να διαλύσει
την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Σταδιακή επέκταση της Ρωσίας σε δύο ζώνες
1η ζώνη στη ΝΑ Ευρώπη (παραδουνάβιες σε πρώτη φάση και Βαλκάνια σε δεύτερη φάση)
2η ζώνη ο Καύκασος. Σε αυτή την προσπάθεια επέκτασης η Ρωσία επιτίθεται και στο
σημερινό Βόρειο Ιράκ
1768-1774 Ρωσο-οθωμανικός πόλεμος. Συγκρούσεις στην ξηρά (Ουκρανία και Καύκασο) και
στη θάλασσα (ο ρωσικός στόλος μπαίνει στην Μεσόγειο ξεκινώντας από την Βαλτική
κατέλαβε πολλά νησιά του Αιγαίου και προκαλεσε τα Ορλοφικά ).
΄Εννοιες όλες ακατανόητες για τις κοινότητες της οθωμανικής αυτοκρατορίας (π.χ οι
΄Ελληνες δεν ήταν έθνος, για να υπάρχει αντίληψη έθνους πρέπει να συντρέχουν δυο
πράγματα η αντίληψη κοινών πολιτισμικών στοιχείων και επειδή υπάρχουν αυτά τα κοινά
στοιχεία να απαιτείται και πολιτική ενότητα, εμφανίζεται τον 18ο αι.
6ο μάθημα Κονόρτας
1ος τρόπος
μέσω της διπλωματικής οδού με την δημιουργία πρεσβειών από τον Σελίμ
Αρχικά η οθωμανική ηγεσία θεωρούσε ότι οι ιδέες αυτές αφορούσαν τους άπιστους-
λανθασμένα.
3ος τρόπος
Νέο στρατιωτικό σώμα που συστάθηκε αρχές 19ου αιώνα και ονομάστηκε Nizam-i
cedid Αποτελούσε απειλή για τους Γενίτσαρους και τους Ουλεμά, την παλιά τάξη πραγμάτων.
Προκάλεσε το 1807 εξέγερση ( κίνημα του αγιάνη του Ρουστσούκ Ισμαήλ Αγά και
συντονισμένο πραξικόπημα των ουλεμάδων και των γενιτσάρων της πρωτεύουσας) που
κατέληξε στη σύλληψη και θανάτωση του Σουλτάνου (θεωρήθηκε ότι παραβίαζε το ιερό νόμο
). Τα μεταρρυθμιστικά μέτρα του ακυρώθηκαν στο σύνολό τους, ο στρατός του διαλύθηκε. Ο
διάδοχός του ανατράπηκε επίσης πραξικοπηματικά από τον Μπαϊρακτάρ Μουσταφά Πασά,
εκπρόσωπο των αγιάνηδων της Ρούμελης, και δηλωμένο υπερασπιστή της δυναστικής
νομιμότητας και των μεταρρυθμίσεων του Σελήμ. Ανέβηκε στο θρόνο ο Μαχμούτ 2ος
Το μεταρρυθμιστικό αίτημα
Mέσα του 18ου αι. η Οθωμανική Αυτοκρατορία βρίσκεται σε μειονεκτική θέση έναντι των
Eυρωπαίων αντιπάλων της και υφίσταται συνεχείς στρατιωτικές ήττες.
Οι λόγοι:
Το οθωμανικό κεντρικό κράτος έχει χάσει τον έλεγχο των επαρχιών και εξαρτάται από τους
προκρίτους-τοπάρχες (αγιάν) για εισοδήματα και στρατεύματα.
Η χριστιανική Ευρώπη έχει μπει σε μια τροχιά ανόδου, επωφελούμενη από τον πλούτο των
αποικιών, την παγκοσμιοποίηση του εμπορίου και τις επιστημονικές ανακαλύψεις.
Τα ευρωπαϊκά καθεστώτα «πεφωτισμένης δεσποτείας» εγκαινιάζουν μεταρρυθμίσεις που
αυξάνουν θεαματικά την αποτελεσματικότητα της κρατικής διοίκησης και του στρατού.
Τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αι. γενικεύεται η αντίληψη στους κύκλους της πολιτικής
ελίτ ότι χρειάζονται μεταρρυθμίσεις, ιδίως στο στράτευμα. Η έμπνευση για τις τελευταίες
έρχεται αναγκαστικά από την Ευρώπη, πράγμα που δημιουργεί δυσαρέσκεια στους
συντηρητικούς μουσουλμάνους.
6ο μάθημα Κονόρτας
Οι μεταρρυθμίσεις προκάλεσαν μεγάλη δυσαρέσκεια και αντιδράσεις. Τον Μάιο 1807, μετά
από εξέγερση των γενιτσάρων στην Κωνσταντινούπολη, ο σουλτάνος καθαιρείται (θα
εκτελεστεί λίγο αργότερα), ενώ ο σεϊχουλισλάμης εκδίδει γνωμοδότηση (φετβά) που κηρύσσει
τις μεταρρυθμίσεις ασύμβατες με τον ισλαμικό νόμο.
Κυριότερες μεταρρυθμίσεις:
ίδρυση τακτικού στρατού στα πρότυπα του νιζάμ-ι τζεντίτ,
ίδρυση στρατιωτικών σχολών,
επιβολή κεντρικού κυβερνητικού ελέγχου στα βακούφια,
κατάργηση της πρακτικής να κατάσχεται η περιουσία των αξιωματούχων που
καθαιρούνταν,
δημιουργία υπαλληλικής ιεραρχίας και κανονική μισθοδοσία στους κρατικούς υπαλλήλους,
δημιουργία κυβέρνησης σύγχρονου τύπου με κατανομή αρμοδιοτήτων σε υπουργούς,
ίδρυση διπλωματικής υπηρεσίας (Μεταφραστικό Γραφείο),
βελτίωση ταχυδρομικής υπηρεσίας και επικοινωνιών,
έκδοση κυβερνητικής εφημερίδας.
Ο Μεχμέτ Αλή διορίστηκε από τον Σουλτάνο Βαλής =διοικητής της Αιγύπτου . Είχε
αναδιοργανώσει τον στρατό του με δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα (στρατό που βοήθησε τον
Σουλτάνο να καταστείλει τη ελληνική επανάσταση ). Κατάργησε το σύστημα ενοικίασης
των φόρων και έφτιαξε ισχυρή κεντρική εξουσία, δρόμους , κάλεσε επενδυτές και ειδικούς
για τη γεωργία. Η Αίγυπτος γνώρισε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη. Σε αυτό το πλαίσιο
βλέπουμε την ανάπτυξη της ελληνικής Παροικίας της Αιγύπτου -ο Μεχμέτ Αλή τους έδωσε
ιδιαίτερα προνόμια( ελληνικής, αρβανίτικης και βλάχικης προέλευσης-προέρχονται από την
Κύπρο , φτωχά μικρά νησιά Δωδεκανήσων και φτωχές περιοχές της Ηπείρου.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Μεχμέτ Αλή (Αίγυπτος)αλβανικής καταγωγής, πολέμαρχος από την Καβάλα.
Υπάρχει το κονάκι της οικογένειας του στην Καβάλα ανήκει στην Αίγυπτο και είναι μουσείο.
Απέναντι υπάρχει ανδριάντας που του έστησαν οι ΄Ελληνες της Αιγύπτου . ΄Εχτισε στην
Καβάλα ιμαρέτ - πτωχοκομείο το οποίο έχει γίνει ξενοδοχείο πολυτελείας.
6ο μάθημα Κονόρτας
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
1798
-Ο Πνευματικός ηγέτης της αυτοκρατορίας απευθύνεται στου Αιγύπτιους να μην ακούν τους
άθεους Γάλλους.
- το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκδίδει κείμενο την πατρική διδασκαλία (=αποτελεί την βάση
του κινήματος του αντιδιαφωτισμού) με τις ίδιες παραινέσεις προς τους ορθόδοξους για να
στηρίξει την οθωμανική εξουσία.
- εκτελείται στο Βελιγράδι ο Ρήγας Φεραίος (είχε συλληφθεί στη Βιέννη και παραδόθηκε
στους Οθωμανούς).
6ο μάθημα Κονόρτας
1814 Ιδρυση Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό ( τρεις άσημοι Έλληνες, ο Εμμανουήλ Ξάνθος, ο
Νικόλαος Σκουφάς και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, μετανάστες της Ρωσίας )
1830 Απόβαση Γαλλικών στρατευμάτων στην Αλγερία με αφορμή το χτύπημα από τον
ηγεμόνα της με την βεντάλια του στον Γάλλο Πρέσβη
6ο μάθημα Κονόρτας
1832 σύμβαση Κων/λης καθορίζονται επίσημα τα όρια του Ελληνικού Βασιλείου (σύμβαση
με τις μεγάλες δυνάμεις . Η διπλωματικές σχέσεις με την Ελλάδα θα αρχίσουν μόλις το 1840)
1838 συμφωνία του μπαλτά λιμανί Balta Limani με την Βρετανία εμπόριο Βρετανών με την
αυτοκρατορία με χαμηλούς δασμούς. Αρχή του τέλους του κρατικισμού στην οικονομία
Βλέπε wikipedia ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΜΑΧΜΟΥΤ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ
τις ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ (ο 1ος που έβαλε παντελόνια και πρόβαλε προς τα έξω σύγχρονο
πρόσωπο)
Μέχρι πριν από 10 χρόνια δεν υπήρχαν ιστορικές έρευνες που να βασίζονται σε οθωμανικές
πηγές οι πηγές ήταν ελληνικές , ρωσικές, και ευρωπαϊκές). Δεν είχαμε την εικόνα του
αντιπάλου για τα ιδεολογικά της προτάγματα
ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- επίσημα οθωμανικά έγγραφα (π.χ.αναφορές προς τον Σουλτάνο, όχι μόνο για στρατιωτικά
γεγονότα της επανάστασης αλλά και για τις συνέπειες της επανάστασης σε άλλες περιοχές π.χ
στην Κων/λη, Σμύρνη, Αϊβαλί, Κύπρο που δεν είχαν επαναστατήσει)
Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΙΧΕ προτάγματα ιδεολογικά και πολιτικά πρωτοποριακά για την εποχή
π.χ αντιμοναρχική ιδεολογία. Επίσης δεν είναι σημαντική μόνο ως ελληνικό, αλλά και
ευρωπαικό και βαλκανικό γεγονός (λαοί της βαλκανικής μιμήθηκαν το ελληνικό εγχείρημα)
αλλά και οθωμανικό γιατί πρώτη φορά δημιουργήθηκε από τα εδάφη της αυτοκρατορίας
ανεξάρτητο κράτος.
-
6ο μάθημα Κονόρτας
-
6ο μάθημα Κονόρτας