ARALIN 1

TUNGKULIN SA SARILI

Bawat isang mag-aaral ay lumalaki, may mga tungkulin ka sa sarili na dapat mong
gampanan para mas mapabuti ang iyong sarili. Ito ay makatutulong sa iyo sa pang-araw
mong gawain.

Sa tulong ng mga sumusunod na gawain, matutupad at magagampanan natin ang

ating mga tungkulin sarili.

1. Paglilinis at paliligo araw - araw.

2. Pagsusuot ng malinis at maayos na damit. 3.Paglilinis ng ngipin.
4. Pag-aalaga ng buhok.
5. Paggugupit ng kuko sa kamay at paa.
6. Pagkain ng masusustansyang pagkain.
7. Pag-iwas sa mga pagkaing junk foods at pag inom ng soft drinks at iba pang pagkaing
may maraming sangkap na kemikal.
8. Magkaroon ng 8-10 oras na pagtulog sa loob ng isang araw.
9. Paglalaan ng sapat na oras sa pag-eehersisyo at paglalaro.
10. Pag-inom ng 8 o higit pang baso ng tubig sa araw- araw.

Ang bawat isa ay naghahangad ng maayos at kaakit-akit na paningin ng kapwa. Ang

pagtupad sa mga tungkuling pansarili ay pagpapakita at pagpapaunlad ng personalidad ng isang tao
kaya ito ay nararapat lamang na bigyan ng pansin ng bawat isa.

ARALIN 2
PAGBABAGONG PISIKAL SA SARILI
Ating tatalakayin ngayon ang mga pagbabagong pisikal sa panahon ng pagdadalaga at
pagbibinata. Ang araling ito ay makakatulong upang lubos na maunawaan ang mga
pagbabagong pisikal na nagaganap sa iyong sarili upang hindi ka matakot sa mga
pagbabagong ito.

Maraming pagbabago ang nagaganap sa pangangatawan mula sa gulang na 10

hanggang 16. Tingnan ang larawan. Anu-ano ang iyong napapansin sa pangangatawan ng
dalawang bata? Pagmasdan mo ang iyong sarili at mga kamag-aral. Anu-anong pagbabago
ang iyong napapansin?
 Panahon ng pagdadalaga at pagbibinata o puberty ang tawag sa yugto ng buhay kung
kalian maraming pagbabagong nagaganap sa iyong pangangatawan. Ito ang panahon kung
kailan ang pangangatawang pisikal ng tao ay umuunlad. Normal lamang sa kabataang
hahantong sa pagiging tinedyer ang makaranas ng mga pagbabago sa pangangatawan. Ito ay
hindi dapat ikahiya at sa halip ay pag-aralan at unawain. Inihahanda sa yugto ng buhay na ito
ang katawan upang maging ganap na lalaki o babae.

Mga Pagbabago sa Nagdadalaga at Nagbibinata

1. Pagsulong ng taas at bigat.

Ang higit na pagsulong sa taas at bigat ay nagaganap bago maging pangkasariang ganap. Sa
panahon na ito ang isang normal at malusog na batang lalaki ay karaniwang tatangkad ng mula sa 7
hanggang 12 sentimetro at ang babae mula 6 hanggang 11 sentimetro. Ang biglaang paglaki ay
unang mapapansin sa mga babae kaysa lalaki lalo na kung magsisimula nang magkaregla. Ngunit sa
gulang na 14 hanggang 19, mabilis na humahabol sa taas at timbang ang mga kalalakihan.

2.Pagbabago sa sukat ng katawan.

Kasabay ng pagsulong sa taas at timbang ang mga pagbabagong sukat ng iba’t-ibang bahagi ng
katawan. Mabilis na umuunlad ang laki at komposisyon ng pangangatawan.

3.Pag-unlad ng mga pangunahing bahaging pangkasarian.

Unti-unting ginigising ng pituitary glandsang iba’t-ibang bahaging pangkasarian ng isang

nagbibinata o nagdadalaga upang magsimulang gampanan ang kani-kanilang tungkulin. Sa mga
babae, nagsisimulang lumaki at magkahugis ang dibdib. Sa panahong ito rin nagkakaroon nan g
buwanang daloy o menstruation. Ang ari naman ng mga kalalakihan ay unti-unti ring lumalaki at
nagbabago upang maging pangkasariang ganap.

4.Pagtubo ng buhok sa iba’t-ibang bahagi ng katawan

May mga pagbabagong nangyayari sa panlabas na anyo ng nagdadalaga at nagbibinata na

nagbibigay sa kanila ng mga katangiang higit na nagpapatunay ng kanilang kasarian. Ang mga
kababaihan ay tinutubuan ng buhok sa kilikili at sa ibabaw ng ari. Bukod sa nagkakahugis ang
dibdib, lumalapad ang balakang ng nagdadalaga. Ang mga kalalakihan din ay tinutubuan ng buhok
sa mukha tulad ng bigote, sa kilikili, sa ibabaw ng ari, binti at dibdib.

5.Pagtubo ng tagihawat

Ang mga kababaihan ay nagkakaroon ng tagihawat lalo na kapag malapit na ang buwanang
daloy dahil sa glandular disturbances.Ang mga kalalakihan din naman ay nagkakaroon din ng
tagihawat sanhi ng pagbabagong dulot ng pagbibinata.

6.Pagiging pawisin

Ang mga kalalakihan ang labis na nagiging pawisin kapag sila ay nagbibinata na.

Ang pagbabago sa pisikal na anyo ng mga nagbibinata at nagdadalaga ay isang normal

na pangyayari sa buhay ng isang tao. Walang dapat ipag-alala bagkus ito ay ipagpasalamat
sapagkat ang ating katawan ay umuunlad ng normal bilang paghahanda sa pagiging isang
ganap na lalaki at babae.
 Basahin ang mga sumusunod na pangungusap. Isulat ang Tama kung ito ay
nagpapakita o tumutukoy sa pagbabagong pisikal ng mga nagbibinata o nagdadalaga at isulat
ang Mali kung hindi.

_______ 1. Pagkulubot ng balat sa katawan.

_______ 2. Pagtubo ng buhok sa kilikili at iba pang bahagi ng katawan.

_______ 3. Paglabas ng sobrang pawis sa katawan.

_______ 4. Pagputi ng buhok.

_______ 5. Pagtubo ng ngipin.

_______ 6. Pagkakaroon ng tagihawat sa mukha at leeg.

_______ 7. Pag-alsa ng dibdib.

_______ 8. Pagkakaroon ng buwanang daloy.

_______ 9. Pagbigat ng timbang.

_______ 10. Pagbaluktot ng likuran.

Isulat sa iyong kwaderno ang mga pagbabagong napansin sa iyong katawan.

ARALIN 3

MGA PARAANG DAPAT ISAGAWA SA PANAHON NG PAGBABAGONG PISIKAL

Mahalagang maging kaugalian ang wastong pangangalaga sa sarili pagkat dito
magsisimula ang pangkalusugang pangangalaga sa sarili. Sa panahon ng pagdadalaga at
pagbibinata kailangan sila ay handa sa mga dapat gawin na may kinalaman sa kung bakit
nangyayari ang mga ito.

Panahon ng Pagreregla

Sa gulang na 10 taon pataas ay nagsisimulang dumating ang buwanang daloy o regla

sa isang babae na siyang tanda ng kaniyang kasarian. Ito’y isang pahiwatig o hudyat na ang
bahay-bata ng isang babae ay handa nang bumuhay ng isang sanggol sa sinapupunan.

Ang dumadaloy na dugo ay nagsisimula sa loob ng bahay bata. Ito’y kumakapal at dumarami
sa loon ng 26-30 araw. Kung hindi ito mapupunlaan ng sihay-punlay o sperm cell galling sa
lalaki, unti-unti itong hihiwalay sa balat ng bahay-bata kasama ang maraming dugong
nakakapit at hinog na itlog ng babae na siyang lumalabas na regla. Ang buwanang daloy ay
karaniwang nagtatagal ng tatlo hanggang pitong araw. Ito ang normal at mahalagang
tungkulin ng kasarian ng mga babae.
 Sa unang pagdaloy ng dugo o paglabas ng regla ay tunay na nakakagulat at
nakakabahala sa isang bata na hindi alam kung ano ang nangyayari. Ito ay dapat na malaman
at maintindihan ng isang nagdadalaga bago sumapit ang ganitong mga karanasan. Ang mga
pangyayaring ito’y dapat ipagbigay-alam sa mga magulang o nakatatandang kapatid upang
maktulong sa dapat gawin. Sa uang taon, ang buwanang daloy ay maaaring palaktaw-laktaw
at hindi regular, ngunit pagkatapos ng ilang buwan ay magiging regular na rin.

Panahon ng pagtutuli

Ang pagtuli ay isinasagawa sa lalaki upang maging makinis at maalis ang kulubot ng
dulo ng tunod. Ang pagtutuli ay isang simpleng operasyon kung saan inaalis ang sobrang
balat na bumabalot sa gland o ulo ng tunod. Ito’y ginagawa upang mapanatiling malinis ang
dulo ng tunod at maiwasan ang impeksyon. May mga batang tinutuli matapos ipanganak,
ngunit may paniniwala rin na ang pagtutuli ay palatandaan ng pagbibinata kaya’t ginagawa
ito sa gulang na 10 hanggang 14 na taong gulang.

Maaaring isagawa ang pagtuli sa ospital o sa klnika. Mayroon mga albularyo sa

probinsya na nagsasagawa ng simpleng operasyon na ito. Habang sariwa pa ang sugat, ang
pinakuluang dahon ng bayabas ang pinanlalagas o ipinanghuhugas upang gumaling agad.
Kapag ang sugat ay namaga, kailangang ikunsulta agad sa doktor upang malapatan ng
dagliang lunas ng antibiotics laban sa impeksyon.

May makabagong pamamaraan din ng pagtuli upang maiwasan ang impeksyon. Higit na
mabuti na sa klinika o ospital isagawa ang pagtutuli upang mapagpilian ang nais na anyo ng pagtuli
tulad ng German cut, lasercut, at iba pa. Ang wastong pangangalaga at gamot na kakailanganin ay
naibibigay ayon sa pagrereseta ng doctor. Ang pagpapagaling ay mas madali at maiiwasan din ang
mga di kanais-nais na sakit o kirot dahil may wastong pampamanhid at antibiotics.

Kung kulang ang badget ng magulang pwede namang maghintay ng medical mission
sa mga barangay na tinatawag nilang "Operasyon Tuli". Ito ay libre o walang bayad at
ginaganap ito tuwing bakasyon o summer, para ang mga batang lalaki ay nasa bahay lang.
Mga doktor at nars ang gumagawa ng operasyon kaya ito ay ligtas.

Unang Araw

Panahon ng Pagreregla

Upang maihanda ang iyong sarili sa mga pagbabagong pisikal na magaganap

mahalagang iyong maunawaan na iyong mararanasan ang mga sumusunod:

Dysmenorrhea

Ang dysmenorrheal ay ang pamimintig ng puson o ang pagkirot nito tuwing

magkakaroon ng regla ang babae sanhi ng pag-urong ng laman ng bahay-bata at ang unti-
unting pagdaloy ng dugo mula sa paligid nito. Mababawasan ang pagsakit ng puson sa
pamamagitan ng tamang pag-eehesisyo at pag-lalagay ng hot water bag sa ibabaw ng puson.
Ito’y normal na nararanasa ng ilang dalagita at maaaring kumunsulta sa doktor para
maresetahan ng gamot na pampaginhawa sa kirot ng puson.

Menopause

Sa isang babae, ang menopause ay ang paghinto ng pagreregla. Ito’y hudyat din na
kawalan ng kapasidad upang magka-anak sa gulang na 45-50 kung wala ng pagdaloy ng
regla.
Paghahanda sa Panahon ng Pagreregla

Ang regla ay dumarating minsan isang buwan ayon sa bilang ng menstrual cycle. Ang
menstrual cycle ay bilang ng araw na pagitan sa pagkakaroon muli ng regla. Ang karaniwang
cycle ay 25 hanggang 29 na araw na pagitan. Mahalagang magkaroon ng pansariling
kalendaryo ukol sa pagreregla upang malaman ang iyong cycle at kung kalian ka
magkakaroon muli ng regla. Makakatulong ito upang makapaghanda ng mga kakailanganin s
panahon na muling pagregla.

Pag-aralan ang halimbawa sa ibaba.

Si Marion Jane ay nagkaroon ng regla noong ika-12 ng Enero, kalian siya daratnan
muli kung siya ay mayroong 27 araw na pagitan? Maaari siyang datnang muli sa ika-7 ng
Pebrero.

Pagpapanatiling Malinis at Maayos sa Panahon ng Pagreregla

Ang tiyak na paraan upang mapanatiling maginhawa ang pakiramdam ay ang araw-araw na
paliligo kahit mayroong regla. Hindi nakakasama ang magshampoo ng buhok at paliligo kahit
mayroong regla, at hindi rin titigil ang daloy nito. Maaaring gumamit ng maligamgam na
tubig sa pagligo at huwag magtagal sa paliligo para hindi sipunin. Ugaliin na linisin ang iba
pang bahagi ng katawan tulad ng ngipin, kuko, tainga, kilikili, singit, at tuhod. Sa panahon na
mayroong regla, higit na kailangan ang madalas na paghuhugas at pagpapalit ng napkin
upang maiwasan ang malansang amoy ng dugo. Magpalit ng pasador tuwing ikatlo o ika-apat
na oras o kung kinakailangan. Ang paggamit ng tawas o kalamansi sa kilikili at singit ay
nakakabawas ng amoy ng katawan. Maaari ring gumamit ng deodorant. Dalasan ang
paghihilamos upang maiwasan ang pagkakaroon ng tagihawat.

Magpalit ng damit at panty bago matulog. Gumamit ng mas makapal na sanitary

napkin o mga lumang kamiseta at magpalit ayon sa pangangailangan.

Kumain ng masustansiyang pagkain at uminom ng sariwang katas ng prutas. Mag-

ehersisyo rin nang wasto, makakatulong ito sa maayos na pagdaloy ng regla.

Kailangang paghandaan ang susunod na pagreregla upang maiwasan na marumihan

ng dugo ang pag-ibabang kasuotan. Ang pagmamarka sa sariling kalendaryo ay
makatutulong upang makapaghanda ng mga kailangan tulad ng pasador at panty. Ugaliing
magbaon ng panty at sanitary napkin sa bag.

Wastong Paggamit ng Pasador o Sanitary Napkin

Ginagamit ang pasador o sanitary napkin sa panahon ng pagdadaloy ng dugo o

pagreregla. Ang pasador ay maaaring mga lumang kamiseta o halfslip sa inilupi upang ilagay
na sapin sa panty. Kailangang ito ay sumisipsip ng dugo na dapat palitan nang mas madalas
at labhan kaagad pagkaalis upang di manatili ang mantas at amoy. Ibabad kaagad pagkaalis
upang di manatili ang mantas at amoy. Ibabad ito s mabulang sabon at tubig at banlawang
mabuti.

Mayrron din naming sanitary napkin na mabibili at mas maginhawang gamitin kaysa
sa pasador dahil ito’y idinidikit lamang sa panty upang hindi gumalaw. Ang sanitary napkin
ay may iba’t ibang laki, lapd, at kapal na mapagpipiliang angkop sa iyong pangangailangan.
Magpalit ng napkin kung kinakailangan o apat na oras na pagitan sa loob ng isang araw at
hugasan ang sarili, pwedeng gumamit ng feminine wash para presko ang pakiramdam. Ibalot
nang maayos ang pinagpalitang napkin at itapon sa basurahan. Maghugas ng kamay bago
magpalit at pagkatapos hawakan ang sanitary napkin.
 Pangalawang Araw

Pangangalaga sa Bagong Tuli

Mahalagang pangalagaan nang wasto ang sarili kapag bagong tuli upang mapabilis ang
paghilom ng sugat. Dapat gumamit ng maluwag na pantalon, shorts o padyama, upang
mahanginan at matuyo agad ang sugat. Kailangan palitan ang balot ng tunod at linisin ito
araw-araw.

Mga dapat tandaan kapag bagong tuli:

 

Magsabon at banlawang mabuti ang mga kamay bago hawakan ang sugat.
 

Linisin ang sugat ng katas ng pinakuluang dahon ng bayabas habang ito ay sariwa pa.
 

Kumain ng masustansyang pagkain upang mapabilis ang paghilom ng sugat.

 Iwasang kumain ng malalansang pagkain tulad ng hipon, bagoong, malasadong itlog, at iba pa. Ito’y
magiging sanhing pangangati at kapag di na mapigilan ang pagkamot, ito’y maaaring maimpeksyon.

 Kumunsulta sa doktor kapag namaga ang tuli.

Ang mga pagbabago sa pangangatawan ng mga nagdadalaga at nagbibinata ay tanda

ng pagdagdag ng gulang at paglaki ng isang bata sa pagiging binata o dalaga.

Maging handa sa pagdating ng regla at ganun din sa mga magpapatuli. Ugaliin ang
pagsasagawa ng mga pamamaraang pangkalinisan sa sarili.

Isulat ang Tama, kung ang isinasaad ng pangungusap ay wastong ugali; Mali kung di wasto, at
isulat ang wastong salitang ipapalit sa may salungguhit na mga salita.

Halimbawa:

Mali, sanitary napkin 1. Sa panahon ng pagreregla gumamit ng tissue paper upang di

matagusan.

_______________1. Ibalot nang maayos sa isang papel ang ginamit na sanitary

napkin at itapon sa basurahan.

_______________2. Magpalda kung bagong tuli kahit may maluwag na shorts.

_______________3. Ikunsulta sa doktor ang mga di-karaniwang karamdaman
sa panahonng pagreregla.

_______________4. Hugasan ng dahon ng kamias at sampalok ang sugat sa

pagtuli.
_______________5. Magtala sa kalendaryong pansarili ng unang araw ng

pagdaloy ng regla at huling araw nito.

ARALIN 4

EPEKTO NG PAGBABAGO NG PAGDADALAGA AT PAGBIBINATA

Ang mga sumusunod ay ilan sa mga mapapansing pagbabago dulot ng pagdadalaga

at pagbibinata:

Epekto sa katawan.

Ang mga nagdadalaga ay karaniwang nakararanas ng di-mabuting kondisyon ng

katawan bago o tuwing darating ang buwanang daloy tulad ng sakit ng ulo at
pagkahilo, pagsusuka,pananakit ng dibdib at puson.

Sa mga nagbibinata, ang paglaki ng mga kalamnan sa braso at binti ay nagdudulot ng

ibayong lakas at resistensya kaya’t nahihilig sila sa iba’t-ibang uri ng laro at isports.

Epekto sa Ugali.

Kasabay ng pagbabago ng katawan ay unti-unti nagbabago rin ang ugali. Nauuna ang
mga babae kaysa sa mga lalaki. Ang mga babae ay nagiging mahiyain at
maramdamin.Nagiging mapansinin sa sarili o self-concious. Madalas nag-aayos sa katawan lalo
na sa pananamit.Nagkakaroon na sila ng mga taong iniidulo at nais maging modelo.

Sa panahon din na ito nagiging mapaghanap ng pagkilala at pagtanggap maging babae

man o lalaki. Natatanto nilang hindi na sila bata ngunit hindi pa sapat sa gulang o mature. Ang
ibang kabataan naman ay gumagawa ng mga bagay upang makuha ang atensiyon ng mga
magulang, kaibigan, at hinahangaan. Ang ibang nagbibinata ay nagkakaroon ng ugaling
mapaghimagsik lalo na kung naguguluhan sila at hindi nila naiintindihan ang mga
pagbabagong nagaganap sa sarili. Ang mga kilos nila ay nagiging palaban at mapusok.
Kailangan nila ng sapat na pamamatnubay at pang-unawa ng mga magulang at nakatatanda
upang maintindihan nila ang kanilang sarili.

Epekto sa pakikitungo.

Ang pakikisama at impluwensya ng kapwa kabataan ay matindi sa panahon ng

pagdadalaga at pagbibinta. Ito ang panahon kung kailan ninanais matatag ng nagdadalaga o
nagbibinata ang kanyang sarili iba sa kanyang magulang at mga kapatid. Ang pakikihalubilo
sa ibang kabataang kasinggulang niya ay tumutulong upang makilala niyang lubusan ang
sarili at matutunan kung paano siya makikitungo sa ibang tao. Nagiging mapag-isip din
tungkol sa iba’t ibang pananaw sa pamumuhay ang kabataan. Maaring sumasalungat ang
ilang kabataan tungkol sa pamamalakad ng pamumuhay ng kanilang magulang na nagiging
sanhi ng alitan at di-pagkakaunawaan. Ito ay maaaring iwasan sa pamamagitan ng maayos at
mahinahong pag-uusap ng anak at magulang.

Ang lahat ng mga mag-aaral ay makakaranas o nakakaranas ng epekto ng pagbibinata

at pagdadalaga. Dahil dito, napakahalagang bigyang pansin at nangangailangan ng malawak
na pang-unawa sa mga pagbabagong ito.

Sumulat ng isang talata kung paano ninyo haharapin ang mga epekto ng
mga pagbabagong nagaganap sa isang nagdadalaga at nagbibinata.
ARALIN 5

PAG –IWAS SA PANUNUKSO DAHIL SA MGA PAGBABAGONG PISIKAL

Ang nagdadalaga’t nagbibinata’y may pusong mapagmahal at maunawain. Sila’y

bukas palad at mapagbigay. Ang pakikipagkapwa-tao nila’y yumayabong habang silay
pinakikitaan ng halimbawa at binigiyan ng pagkakataong maglingkod, tumulong, at
mamuhay nang ayon sa nararapat.

Sino sa inyo ang may mga karanasan tungkol sa panunukso ng kamag-aral? Ano ang
iyong ginawa para ito ay maiwasan?

Bunga ng Pagbabagong Pisikal:

1. Ang mga nagdadalagat, nagbibinata’y malimit mauhaw, malakas kumain at

mahimbing matulog

2. Dahil sa likas na kaliksihan at walang tigil na pagkilos silay medaling pagpawisan

3. Mapili sa kasuotan at kadalasay sunod sa muda o uso ang ayos ng buhok.

4. Tunay na silay aktibo – mabilis, maliksi, malakas at masigla, kaya’t sa musika higit
na gusto nila ang mabibilis na tugtuging rock.
Pagbabagong Mental, Emosyonal at sosyal
1. Higit na magiging mausisa tungkol sa buhay at pangyayari sa kapaligiran.

2. Ang pagiging malapit sa mga kaibigan.

3. Pagkatiwalaang gumanap ng mga gawaing makapagpapabuti sa sarili.

Ang pagdadalaga at pagbibinata, pagbabago sa sarili, di man hintayin, dumarating ng

kusa. Ang pagtanggap sa sarili na ang pagbabagong nagaganap ay kailangang mangyari sa
buhay ng tao.

Sagutin ng TAMA o MALI ang sumusunod na pangungusap.

1. Ang mga gulang 10 – 13 taon ay panahon ng pagdadalaga’t pagbibinata.

2. Ang nagdadalaga’y karaniwang lumalapad ang balikat at lumalalim ang tinig.

3. Ang pagreregla ay hudyat na ang nagdadalaga’y may kakayahang maging ina.

4. Ang puso at baga ay nadaragdagan ang sukat upang bigyan ng karampatang alalay ang
mabilis na pagsulong ng katawan.

5. Dapat ikabahala ang pababago ng katawan.

ARALIN 6

MGA KAGAMITAN AT WASTONG PARAAN NG PAGLILINIS AT PAG – AAYOS NG

SARILI

Tingnan at suriing mabuti ang mga

kagamitan sa paglilinis ng katawan na nasa larawan.
Alin sa mga ito ang ginagamit mo araw-araw?
Alin ang ginagamit mong isang beses sa isang linggo?

Palagi mong isaisip na kailangan mong maging malinis at maayos. May mga
kagamitan na dapat mong gamitin para sa iyong sarili lamang at may mga kagamitang
maaari ring gamitin ng iba pang kasapi ng pamilya.

I. Lagyan ng tsek (/) kung pansarili o pampamilya ang mga kagamitang nakahanay.

Kagamitan Pansarili Pampamilya

1.mouthwash
2.toothpaste
3.hair dryer
4.tuwalya
5. sipilyo
6.suklay
7.pulbos
8.bimpo
9.sabon
10.shampoo

May mga akmang kagamitan sa paglilinis at pag-aayos sa sarili.

Suriin at pag-aralan ang wastong paggamit sa sumusunod na larawan.

Bahagi ng Kagamitan Wastong Paggamit

Katawan

Buhok Shampoo Ito ay nagbibigay ng kaaya-ayang

amoy sa ating buhok. Ito rin ang

nag-aalis ng mga kumapit na dumi

at alikabok sa ating buhok.

Suklay o Ito ay ginagamit sa pagsusuklay ng

Hairbrush buhok upang matanggal ang mga

 buhol-buhol o gusot sa ating
Kuko
buhok.

Panggupit sa Ito ay ginagamit sa pagpuputol o

kuko o nailcutter paggugupit ng kuko sa kamay at

paa. Dapat pantayin ang kuko na

ginupit gamit ang nail file o

Bibig at Ngipin
panliha.

Sipilyo Ito ay ginagamit kasama ang

Toothpaste upang linisin at

tanggalin ang mga pagkaing

dumidikit o sumisingit sa pagitan
ng mga ngipin pagkatapos kumain

Toothpaste Nagpipigil sa pagdami ng

mikrobyo sa loob ng bibig.
Pinatitibay nito ang mga ngipin
upang hindi ito mabulok.

Mouthwash Sa pagmumumog dapat gumamit

rin ng mouthwash upang lalong
makatulong sa pagpapanatili ng
mabangong hininga. Ito rin ay
nakatutulong sa pagpupuksa sa
mga mikrobyong namamahay sa
loob ng bibig sanhi ng mabahong
hininga.
Katawan

Sabong Ito ay nag-aalis ng dumi at libag sa

Pampaligo katawanat nagbibigay ng
mabango at malinis na amoy sa
buong katawan.

Bimpo Ito ay ikinukuskos sa buong

katawan upang maalis ang libag sa
ating buong katawan.
Tuwalya

Ito ay ginagamit na pamunas sa

buong katawan pagkatapos maligo
para matuyo.
 Mahalaga ang pagpapanatili ng kalinisan at kaayusan sa sarili. May mga kagamitan na
maaari nating gamitin na makatutulong upang maging malinis at maayos ang ating sarili
tulad ng suklay, nailcutter, sipilyo, bimpo, tuwalya at iba pa.

Punan ang patlang upang makumpleto ang pangungusap. Piliin sa loob ng kahon ang
sagot.
nailcutter bimpo suklay toothpaste

tuwalya sabon shampoo sipilyo

1. Gumagamit ng _____________ upang kumintab at maalis ang dumi at alikabok ng

buhok.

2. Linisin ang ngipin pagkatapos kumain gamit ang ______________ at

_____________.
3. Kung ang kuko ay mahaba na, ito’y putulin gamit ang

_________________ na matalim.

4. Ikuskos ang _____________sa buong katawan upangito’y luminis at libag ay maalis.

5. Katawan ay patuyuin pagkatapos maligo gamit ang ____________

malambot at malinis.

6. Iba-iba ang kulay at lasa, ngunit parehong nagpapalinis ng ngipin kung ika’y gagamit
ng _________________.

ARALIN 7

WASTONG PAMAMARAAN NG PAGLILINIS AT PAG – AAYOS NG SARILI

Ang batang maayos at malinis ang pangangatawan at pananamit ay kaakit-akit

tingnan. Ipinahihiwatig ng panlabas na anyo ng tao ang pangangalagang ginagawa niya sa
kanyang sarili.

Tingnan ang dalawang larawan sa ibaba. Anu-ano ang pagkakaiba na nakikita mo sa

kanilang itsura at pananamit?
 Kaakit-akit tingnan ang isang tao kapag lagi siyang malinis at maayos. Ang kalinisan
ng katawan ay mahalaga upang mapanatili ang pansariling kalusugan. Maraming
pamamaraan ang dapat gawin upang mapanatiling malinis at maayos ang sarili.

1. Maligo araw-araw.

Upang maiwasan ang di kanais-nais na amoy sa katawan, kinakailangan ang paliligo araw-
araw. Nakagiginhawa at nakagagaan ng pakiramdam ang paliligo lalo na kung ito ay gagawin sa
umaga pa lamang.

2. Alagaan ang buhok

Sa pamamagitan ng paggugo gamit ang shampoo at tubig, maaalis ang dumi at
alikabok na nasa ating buhok. Gawin ito tatlong beses o higit pa sa isang lingo. Suklayin
ang buhok pagkatapos upang mapanatili itong tuwid at maayos.

3. Pagsipilyo ng ngipin

Sipilyuhin ang ngipin nang maraming ulit sa isang araw lalo na matapos
kumain. Nakadaragdag nang malaki sa kagandahan ng mukha ang mapuputi at
pantay-pantay na mga ngipin. Kailangang dumalaw din sa dentist dalawang beses o
higit pa sa isang taon upang matiyak na walang sira ang mga ngipin.

4. Pagkain ng sapat

Kumain nang sapat at tama sa oras. Ang timbang na pagkaing masustansya ay

kailangan ng katawan upang manatiling malusog.
5. Mag-ehersisyo araw-araw.

Ang pag-eehersisyo ay tumutulong sa mabilis na pagtunaw ng pagkain sa

katawan, regular na pagbabawas ng dumi, maayos na sirkulasyon, at matibay na
kalamnan.

6. Matulog nang tama sa oras

Iwasan ang pagpupuyat upang maging masigla ang katawan at pag-iisip at

panatilihing makinis ang balat.

7. Uminom ng anim hanggang walong baso ng tubig araw-araw Kailangan ng katawan

ang tubig upang lumabas ang mga dumi
sa loob ng katawan.

8. Putulan at linisin ang mga kuko sa kamay at paa

9. Magpalit ng mga damit panloob araw-araw.

10. Para sa mga kababaihan, bunutin ang mga balahibo sa kilikili na maaaring maging
sanhi ng anghit. Gumamit ng deodorant tulad ng dinidikdik na tawas o mga produktong nabibili sa
tindahan.

May kasabihan tayo na “Ang Kalusugan ay Kayamanan.” Mapananatili nating malusog an

gating katawan kung tayo ay naliligo, nagsusuklay ng buhok, nagsisipilyo ng ngipin at
gagawin ang iba pang gawaing pangkalusugan araw-araw.
 Basahin ang mga sitwasyon. Lagyan ng tsek (/) ang patlang kung ang tauhan ay
nagpapakita ng pamamaraan ng paglilinis at pag-aayos sa kanyang sarili. Lagyan ng ekis (X)
kung hindi.

___________ 1. Si Allan ay naliligo araw-araw ngunit ang suot na damit ay

paulit-ulit.

___________ 2. Ang buhok ni Sandra ay mahaba at makapal, kaya naman

pinananatili niya ito na malinis, maganda at maayos.

___________ 3. Payat at laging nanghihina ang batang si Jessica dahil sa hindi

pagkain ng masusustansyang pagkain.

___________ 4. Mahilig sa matatamis na pagkain ang magkapatid na Lito at

Ana. Kaya naman ang paalala ng kanilang ina na laging magsipilyo ng ngipin ay kanilang
sinusunod.

___________ 5. Tuwing gabi ng Linggo, nakagawian na ni Lando ang gupitin

ang kanyang kuko upang sa pagpasok sa kinabukasan sa paaralan ay malinis ang mga ito.

ARALIN 8

TALATAKDAAN SA PAGLILINIS AT PAG – AAYOS NG SARILI

Ano - ano ang mga bagay o gawain na ginagawa mo bago ka pumasok sa paaralan?
Gaano kadalas o kabilis mo ito ginagawa?

Tingnan ang ipinakikitang mungkahing plano sa paglilinis at pag-aayos ng sarili.

Nakatala rito ang bahagi ng katawan na dapat linisin at ayusin sa loob ng takdang panahon.
Punan ang bawat hanay ng mga gawaing pangkalusugan na nararapat isagawa ng bawat isa.
Sipiin ito upang maging gabay sa pagpaplano ng mga gawaing pangkalinisan at pagaayos.

Bahaging Tuwing Tuwing Matapos Lingguhan Buwanan

Katawan ang Ilang

Umaga Gabi

Araw

Pag-aayos Pag-brush Paggugo

at nang
Buhok ng buhok
pagsuklay maraming
 ng buhok beses
Mukha at

Kutis

Kamay

Paa

Ngipin

Katawan

Kuko

Kinakailangang paglaanan ng oras ang mga gawaing pangkalinisan sapagkat mahalaga

ito upang makamtan ang kaiga-igayang panlabas na kaanyuan.

Malaki ang maitutulong ng paghahanda ng plano sa paglilinis at pag-aayos ng sarili

upang matiyak na walang gawaing makakaligtaan. Sa pamamagitan ng isang plano,
mabibigyang pansin ang mga gawaing ito sa araw-araw na gawain ng isang tao.

ARALIN 9

PANGANGALAGA NG KASUOTAN

Isa sa pangunahing pangangailangan ng tao ay ang kasuotan. Upang mapanatili ang

init at linis ng katawan nagsusuot tayo ng damit. Sa mga uri ng kasuotan na nasa ibaba. Alin
ang madalas at mas komportable mong isinusuot?
 Ang matalinong pagpili ng angkop na kasuotan sa iba’t-ibang panahon ay mawawalan
ng halaga kung hindi naman ito aalagaan nang wasto. Ang pangangalaga ng kasuotan ay
mahalaga sapagkat ipinapakita rito ang pagpapahalaga ng taong may suot nito. Nakadaradag

din ito sa iyong kaayusang panlabas.

Lahat ng bagay na isinusuot sa katawan ay nangangailangan ng pang-araw-araw na

pag-aalaga. Sikaping maglaan ng ilang oras para rito. Nakapagtitipid ng oras, pagod at salapi
kung uugaliing pangalagaan ang mga damit araw-araw. Tatagal pa ang pakinabang mo rito.

Narito ang ilang paraan ng pangangalaga ng kasuotan.

1. Dapat ingatan ang kasuotan mula sa oras na isuot ito hanggang sa ito ay iyong
hubarin. Isuot nang maingat ang damit upang maiwasan ang mga tastas at punit. Mag-ingat
sa pagkilos upang hindi masabit sa pako o iba pang bagay na matulis ang damit.

2. Iwasang maupo sa mga lugar na marurumi.

3. Huwag gamiting pamunasan ng kamay, pawis, o tumutulong sipon ang damit.

Gumamit ng panyo para sa mga ganitong gawain.

4. Hubarin kaagad ang damit pampasok at magpalit ng damit pambahay pagkagaling

sa paaralan.

5. Ilagay sa sisidlan ng maruming damit o ropero ang damit na pinaghubaran.

Narito naman ang ilang mga paraan upang manatiling malinis at maayos ang kasuotan.

1. Paglalaba

Kailangang labhan ang mga damit na naisuot na

upang matanggal ang dumi, alikabok at pawis na
kumapit dito. Nakarurupok ng tela ang mga duming ito
bukod sa nagging sanhi ng di-kanais-nais na amoy.
Napananatiling maayos ang damit kapag ito ay
nilalabhan kaya nagagamit pa ito nang matagal na
panahon. Mahalagang isagawa nang maayos ang
paglalaba upang matiyak na malinis ang mga damit.

2.Pamamalantsa

Ang mga bagong labang damit ay gusut-gusot kapag

natuyo na. Hindi maayos tingnan ang damit kung isusuot
na lukut-lukot kaya dapat plantsahin

muna.Sa pamamagitan ng pamamalantsa, bumabalik ang

dating hugis at ayos ng damit. Kaiga-igayang tingnan ang
kasuotan kung maayos at wasto ang pagkakaplantsa nito.

3. Pagsusulsi

Kung minsan ay hindi maiwasang magkaroon ng

punit ang damit lalo na kung luma na ito at hindi nagging
maingat sa pagkilos ang nagsuot. Sulsihan kaagad ang
mga punit sa damit upang hindi lumaki pa ang sira.
4. Pagtatagpi

Ang butas sa damit na gawa ng upos ng sigarilyo, kagat ng daga at mapanirang

mga kulisap ay kinukumpuni sa pamamagitan ng pagtatagpi.

5. Pag-aalis ng Mantsa

Dapat tanggalin kaagad ang mga mantsa sa damit

sapagkat ito ay hindi magandang tingnan. Bukod pa rito,
mas mahirap tanggalin ang mantsa kapag nagtagal o
natuyo na sa damit. Tiyaking natanggal na ang mantsa ng
damit bago ito labhan upang hindi masayang ang lakas at
oras sa pagtatanggal ng mga ito habang naglalaba.

6. Pag-aayos ng mga Damit Mahalagang magkaroon ng sariling lalagyan ng mga damit.

Higit na

mapangangalagaan ang mga kasuotan kung may

cabinet o aparador na paglalagyan ng mga ito. Kung
walang cabinet o aparador, maaaring ilagay rin sa
malinis at malaking kahon ang mga kasuotan.

Ang malinis at maayos na pananamit ay bahagi ng pag-aayos sa sarili. Dapat maging

gawi ng bawat isa na panatilihing malinis at maayos ang mga kasuotan. Ang malinis at
maayos na pananamit ay kaakit-akit tingnan kahit na hindi ito sunod sa moda.

ARALIN 10

PAG – AAYOS NG PAYAK NA SIRA NG DAMIT SA PAMAMAGITAN NG

PANANAHI SA KAMAY

Hanapin at bilugan ang limang (5) kagamitan sa pananahi.

D K H G P R W

K A R A Y O M

L V S D T F N

C Y S X H M O

B L I A B E S

G U N T I N G

S D U F E I N

N O L A D I D

A W I M H K A

T S D G L R K
Ang Pagsusulsi

Ang pagsusulsi ay isang paraan ng pagkukumpuni ng mga punit sa kasuotan.

Tahing patutos ang ginagamit sa pagsusulsi sa kamay.

Mga Hakbang sa Pagsusulsi

Tuwid na punit Pahilis na punit Tatlong sulok na punit

1. Gumamit ng manipis na karayom na may mahabang mata at matulis at matalas na dulo.

2. Gumamit ng sinulid na kasing-uri at kakulay ng damit na susulsihan.
3. Hawakan ang damit sa karayom o sa harapan nito.

4. Magsimulang manahi sa kananpatungong kaliwa. Gawing pantay-pantay ang laki ng bawat

tahing patutos. Sundan ang habi ng tela.

5. Iwasang maging patay pantay ang haba ng bawat linya ng tahi. Gawing salit-salitan ang
haba ng tahi pagdating sa dulo upang maiwasan ang panibagong punit sa dakong
pinagsulsihan.

6. Gawing lapat at katamtaman ang higpit ng mga tahi. Kukulubot ang sulsi kung sobrang
higpit. Magkakaroon naman ng siwang ang punit na bahagi kung masyadong maluwang.

7. Plansatahin ang sinulsihan nap unit upang maging malinis at lapat.

Pagtatagpi

Ang pagtatagpi ay ginagawa sa mga butas na damit na ang dahilan ay maaring nasunog na
sigarilyo, kinagat ng daga , at iba pang insekto. Ang kapirasong telang gagamitin sa
pagtatagpi ay dapat katulad ng damit na may butas upang hindi mapansin ang ginawang
tagpi. kung walang katulad na retaso, maaring gumupit sa laylayan ng damit na tatagpian.

Mga Hakbang sa Pagtatagpi

1. Gupitin ang mga himulmol sa gilid

ng butas ng hugis parisukat. Tanggalin

ang mga sinulid na nakalawit sa tela.

2. Bahagyang gupitin ang mga sulok ng parisukat na may dalawa’t kalahating milimetro.

3. Tupiin papaloob ang apat na gilid ng parisukat. Diinan ang tupi upang maging lapat at
tuwid.
4. Gupitin ng hugis parisukat ang retasong gagamitin. Kailangang limang sentimetro mahigit
ang laki nito kaysa butas ng damit na tatagpian. Tupiin ng dalawa’t kalahating sentimetro ang gilid
nito
at diinan upang lumapat

5. Ilapat sa ilalim ng butas ang telang panagpi. Ihilbana ang panlabas na gilid nito bago tahian
ng slip stitch.

6. Ang damit ay baliktarin sa karayagan. Tahian ng slip stitch ang paligid ng parisukat matapos itong
ihilbana.

Malaki ang naitutulong ng ng maayos na pananamit sa isang personalidad ng isang tao.

Nararapat lamang na ito ay ating pahalagahan at ingatan. Sa panahon ng pagkasira o
pagkapunit ng kasuotan , dapat itong tahiin kaagad bago ito labhan upang magamit na muli
at mapakinabangan.

ARALIN 11
WASTONG PARAAN NG PAGLALABA

Tingnan ang larawan sa itaas. Ito ay maruruming

damit na naisuot na. Ano ang kinakailangang gawin
upang ito ay muling maging malinis?Napagmasdan mo
na ba ang iyong ina sa kanyang paglalaba? Paano niya
pinaghihiwa-hiwalay ang mga kasuotan bago simulan
ang paglalaba?

Anu-ano ang mga paraan ng paglalaba na kanyang

ginagawa?

Ang paglalaba sa maruruming damit ay isang paraan ng pangangalaga sa damit. Sa

paglalaba inaalis ang kumapit na dumi, pawis, at alikabok na nakarurupok sa tela.
Napananatili ang ayos at tumatagal ang mga damit kapag ito ay nilalabhan.
Narito ang mga hakbang na dapat sundin kapag naglalaba:
 Ang mga damit na naisuot na at marumi ay kailangang labhan. Sa paglalaba, ang dumi at
alikabok ay naaalis gayundin ang di kanais-nais na amoy. Magaan at maginhawa ang pakiramdam
sa pagsusuot ng damit na bagong laba lalo na ang mga damit panloob. Ang damit kapag nilalabhan
ay tumatagal ang gamit kaya dapat isagawa nang maayos ang paglalaba upang matiyak na malinis
at maayos ang mga ito.

Ang wastong paglalaba ay nagbibigay ng bagong anyo sa kasuotan at nagpapahaba ng pakinabang

sa mga ito.

Ang kasuotan ay magtatagal kung ito’y pinangangalagaan at susundin ang wastong pamamaraan
ng paglalaba.

ARALIN 12

PAG –AALIS NG MANTSA SA DAMIT

Masdan ang mga nasa larawan. Ano ang iyong napansin? Sa iyong palagay, ano anong
uri ng dumi o matsa ang iyong nakikita?
 Mga karaniwang mantsa at mungkahing paraan kung paano ito aalisin:

1. Dugo - Ibabad kaagad ang sariwang matsa sa malamig na tubig bago ito labhan. Ang
natuyong mantsa ay kusutin sa tubig na may asin.

2. Tsokolate o kape - labhan sa sabon at tubig ang mantsa. Kung hindi matanggal ang matsa,
gamitan ng katas ng kalamansi at asin. Labhan at patuyuin.

3. Tinta - Banlawan sa malamig na tubig bago labhan at sabunin. Maaring lagyan din ng katas
ng kalamansi at asin kung di matanggal sa unang paraan.

4. Chewing gum - Lagyan ng yelo ang mantsa upang tumigas bago kaskasin ng mapurol na
gilid ng kutsilyo.

5. Putik - Gumamit ng brush upang maalis ang mantsa bago labhan tulad ng ibang maruming
damit.

6.Kalawang - Lagyan ng katas ng kalamansi at asin o pinitpit na kamyas at ibilad sa araw.

Ulitin nang ilang beses kung kinakailangan hanggang maalis ang mantsa.

7. Mantika o langis - Buhusan ng mainit na tubig ang bahaging may mantsa bago ito sabunin
at labhan.

8. Kandila - Kaskasin ng mapurol na kutsilyo. Takpan ng mamasa-masang pirasong papel at

plantsahin ang lugar na may mantsa nang ilang ulit hanggang masipsip ng papel ang
natutunaw na kandila.

9. Tagulamin - Ibilad sa araw ang mantsang nilagyan ng katas ng kalamansi at asin. Ulitin ito
nang ilang beses hanggang matanggal lahat ng mantsa.

10. Prutas - Budburan ng asin ang sariwang mantsa upang huwag kumalat bago banlawan sa
kumukulong tubig.

11. Ihi - Sabunin sa tubig na may suka hanggang maalis ang mantsa.
12. Pintura - Kuskusin ng bulak na may turpentina bago labhan ang mantsa.

Ang damit na may matsa ay hindi magandang. Ito ay nagpapakita ng kapabayaan

ng maysuot. Dapat tanggalin kaagad ang mantsa habang bago pa dahil mahirap na itong
tanggalin kapag luma at natuyo na.
 Mayroon ding mga kemikal na maaring gamitin sa mga mantsang mahirap
tanggalin tulad ng asetona, peroxide, ammonia, glycerine at zonrox.Bago gamitin ang kemikal,
siguraduhin muna itong hindi makapipinsala. Maaaring subukan muna ito sa laylayan ng
damit o kuwelyo. Gumamit ng bulak sa paglalagay ng kemikal . Ang paglalagay nito ay mula
sa gilid ng matsa patungo sa gitna upang hindi na ito kumalat pa. Gawing marahan lamang
ang pagkukuskos.

Sa inyong tahanan, kumuha ng damit na marumi na namantsahan.

Subukan itong alisin ayon sa paraan ng pag-alis na natutunan.

ARALIN 13

WASTONG PAMAMARAAN NG PAMAMALANTSA

Nakatutuwang makita na ang isang mag-aaral na

tulad mo ay nakasuot ng uniporme na malinis at
maayos. Ipinapakita nito ang sipag at kasiyahan mo
sa iyong pag-aaral. Ngunit paano kung ito ay malinis
at maayos pero ito ay gusot at wala sa dating hugis.
Masdan ang kasuotan na nasa larawan sa ibaba.

Tanong:

1. Sa iyong palagay, malinis ba ang unipormeng nasa larawan?

2. Maganda bang tingnan ang kalagayan ng uniporme?

3. Ano sa palagay mo ang dapat gawin upang manumbalik ang ganda at ayos ng
uniporme?

Ang mga damit na bagong laba ay kailangang plantsahin. Hindi magandang tingnan ang
damit kung isusuot na hindi pinaplantsa. Ang pamamalantsa ay isang paraan ng pangangalaga at
pag-aayos ng damit upang bumalik ang dating hugis at ayos nito.

Sa pamamagitan ng mga kagamitang dala ng iyong guro tulad ng plantsa, kabayo,

ilang piraso ng damit o tela na lukot. Pakinggan at panooring mabuti ang guro habang
ipinapakita at isinasagawa ang wastong paraan ng pamamalantsa.

Mga Hakbang sa Pamamalantsa

1. Ihanda ang plantsa at mga damit na paplantsahin, malinis na tubig, at bimpo na gagamitin
sa pamamalantsa.

2. Ilagay sa tamang temperature ang control ng plantsa. Ang init ng plantsa ay inaayon sa uri
ng damit na paplatsahin. Ang telang koton at linen ay kailangang ilagay sa mataas na temperature
samantalang sa seda ay katamtaman ang kailangang init.
3. Unahing plantsahin ang makakapal na damit at isunod ang maninipis. Baligtarin ang
damit at plantsahin ang tupi, bulsa, hugpungan, kuwelyo at laylayan.
4. Plantsahin ang mga manggas.

5. Ipasok ang balikat ng polo o bulsa sa dulo ng plantsahan at plantsahin. Gawin ito sa
kabilang balikat.

6. Ipasok o ilusot ang buong damit sa plantsahan at plantsahin ang harap at likod ng bulsa o
polo.

7. Simulang plantsahin ang palda sa ibaba ng baywang. Kung may pileges ang palda, ayusin
ito at padaanan ng basang bimpo bago plantsahin mula laylayan patungong baywang.

8. Isabit sa hanger ang mga naplantsang damit tulad ng bestida, pantalon, polo, at blusa. Ang
mga damit pambabae ay tiklupin at patasin ayon sa uri at itago sa kahon o aparador.

9. Ang iba pang kagamitang tulad ng panyo at mga damit panloob ay kailangang plantsahin.

10. Huwag iwanan ang plantsa sa ibaba ng tela o sa ibabaw ng kabayo. Ilagay ito sa bakal na
lalagyan . Kung tapos na sa pagpaplantsa, alisin ang plug kung de-kuryente ang ginagamit na
plantsa. Palamigin ang plantsa at langisan bago ito itago. Itiklop ang plantsahan.

Ang pamamalantsa ay isang paraan ng pag-aalis ng mga gusot sa damit na nakuha

dahil sa paglalaba. Kailangang plantsahin ang damit bago isuot upang maging malinis at
maayos itong tingnan. May mga wastong paraan ng pamamalantsa na maaari nating sundin
upang mas maging maayos, tuwid at bumalik sa dating hugis an gating mga damit.

Sagutin ang mga sumusunod na tanong

1. Bakit mahalagang matutunan ang mga tamang paraan sa pamamalantsa ng damit?

____________________________________________________________

____________________________________________________________

2. Bakit kailangang ilagay sa tamang temperature ang kontrol ng plantsa?

____________________________________________________________

____________________________________________________________
3. Anu-ano ang mga hakbang sa pamamalantsa ng damit?
____________________________________________________________
ARALIN 14

PAGSASAAYOS NG TAHANAN AT PAGLIKHA NG MGA

KAGAMITANG PAMBAHAY

Ang bawat kasapi ng mag-anak ay may tungkuling dapat gampanan upang maging
tahimik at kasiya-siya ang pagsasamahan sa loob ng tahanan. Mahalagang malaman ng bawat
isa ang kanilang tungkulin at tuparin ito nang maluwag sa kalooban. Hindi dapat iasa ang
lahat ng mga gawain sa nanay. Ang mga anak na babae ay may tungkuling tumulong sa mga
gawaing bahay sa kanilang in tulad ng pagluluto,pamamalengke,paghahanda ng
pagkain,paghuhugas ng pinggan, paglalaba, at pagsusulsi. Ang mga anak n a lalaki ay dapat
tumulong sa ama at sa mga mabigat na Gawain tulad ng pag-
iigib,pagbubunot,pagkukumpuni ng mga payak na sira sa tahanantulad ng pagpapalit ng
ilaw, piyus, at sirang gripo ng tubig. Ang pag-aalaga ng mga hayop, pagdidilig ng mga
halaman, pagtatanim at pag aayosng mga halaman at bakuran ay dapat magampann ng
nakatatandang kapatid na lalaki. Maaari na ring tumulong ng mga bunsong kapatid sa mga
maliliit na gawaing makakayanan tulad ng pag-aalis ng alikabok, pag-aayos ng laruan, at pag-
aabot ng maliliit na bagay at sumunod a ibang pang inuutos na kaya nang gawain.

Kung ang bawat kasapi ng mag-anak ay may takdang tungkuling, may kani-
kaniyang ring karapatan ang bawat isa. May karapatang igalang ang bawat isa, matanda man
o bata. Ang mga bata ay maaaring humingi ng pahintulot sa kanilang mga magulang na
lumabas kapag walang pasok sa paaralan. Ang paggamit ng ari-arian ng kapatid ay dapat
ihingi ng pahinutulot sa may ari. Iwasan ang magbukas ng liham ng iba o paggamit ng
kasuotan nito. Igalang anng pamamahinga ng mga kasama at huwag mag-ingay. Ang bawat
isa ay dapat kusang-loob na gumanap sa tungkulin ng mga ksapi na hindi makatupad sa
kanilang tungkulin. Maaaring paghati-hatian ang mga tungkulin ayon sa bkakayahan, gulang,
oras at kalusugan ng taong gaganap nito. Kung ang isang mag-anak ay nagtutulungan at
tumutupad sa kanilang mga tugkulin, magiging maayos at masaya ang kanilang
pagsasamahan sa tahanan.

Tungkulin ng isang Ama

1. Haligi ng tahanan
2. Naghahapbuhay upang magkaroon ng ligtas na

tirahan,sapat at wastong pagkain, maayos na pananamit,

at masayang pagsasama.

3. Gawin ang mabibigat na gawain sa bahay katulong ang panganay na anak na lalaki .

Tungkulin ng isang Ina

1. Ilaw ng tahanan

2. Gumawa ng badyet para sa pangangailangan ng mag-anak.

3. Nagluluto ng pagkain, naghahanda ng damit na isusuot, nag-aayos, at naglilinis ng

tahanan.
4. Nangangasiwa sapag-aaral ng mga bata at pag-tingin kapag ang mga ito’y
nagkakasakit.
Tungkulin ng Nakatatandang anak na Babae

Tungkuling tumulong sa mga gawaing

bahay tulad ng pagluluto, pamamalengke,

paghahanda ng pagkain, paghuhugas ng pinggan,

paglalaba, at pagsusulsi.
Tungkulin ng Nakakatandang anak na lalaki
Tumutulong sa ama at sa mga mabibigat na

gawain tulad ng pag-iigib, pagbubunot, pagkukumpuni ng

mga payak na sira sa tahanan tulad ng pagpapalit ng ilaw, piyus,

at sirang gripo. Ang pag-aalaga ng mga hayop, pagdidilig ng mga halaman,

pagtatanim, at pag-aayos ng mga halaman at bakuran

ay gawain din ng nakata-tandang anak na lalaki.

Tungkulin ng mga bunsong anak

Maari na ring tumulong ang mga bunsong

kapatid sa mga maliliit na gawaing makakayanan

tulad ng pag-aalis ng alikabok, pag-aayos

ng laruan, at pag-aabot ng maliit na bagay at sumunod sa iba pang inuutos

na kaya nang gawain.

Magiging maayos, masaya, at matiwasay ang pagsasamahan ng mag-anak kung alam

ng bawat kasapi ang kanyang mga tungkulin, karapatan, at pananagutan at ang pagtupad sa
mga ito.

Ipasagot ang tseklis ayon sa pamantayan.

Mga Katanungan Hindi Paminsan- Palagi Walang

minsan Kasiguraduhan
1. Tumutulong ba ako ng kusa Sa mga gawain
2. Hand aba ako sa pagtupad ng
mga tungkulin sa aking
pamilya?
3. Ginagawa ko baa ng inuuto ng aking magulang?
4. Masayabaakong
tumutulong sa mga
gawaing bahay?
5. Kusang-loob ba akong tumutupad sa anumang tungkulin bilang kasapi ng mag-anak?
 ARALIN 15
IBAT – IBANG PARAAN NG PAG – AAYOS NG TAHANAN

Ang maayos at magandang tahanan ay kagigiliwang tirahan ng lahat ng mag-

anak kung ang bawat kasapi ay magtutulung-tulong sa pagpapaganda at pagpapanatili ng
kaayusan nito. May mga tuntuning dapat tandaan sa wastong pagsasaayos ng mga
kasangkapan sa tahanan at wastong pagpili ng mga gamit na angkop sa uri ng bahay at
pamumuhay ng mag-anak.

Ang mga gamit sa iba’t ibang silid ng tahanan ay dapat maging angkop sa silid. Ang
mga ito’y kailangang isaayos ayon sa laki at gamit.

Sala o Silid-Tanggapan

Dito unang pumapasok ang mga tao, ang may-

ari ng bahay at bisita. Kailangang magmukhang
kaaya-ayang pasukin ito, laging malinis at
maaliwalas. Ang malalaking muwebles ay dapat na
nakaayon sa dingding, ang sulok na bahagi ay may
angkop na muwebles, at ang mga silya ay
magkakaharap upang maayos na magkausap ang
sinumang uupo rito.

Mainam na may sapat na kaluwagan at bentilasyon ang salas upang ito ay maging
maaliwalas. KailaIwasang magkabungguan ang mga taong magdaraan o mababangga ang
mga kasangkapan upang maiwasan ang sakuna. Laging isaalang-alang ang ganda at
kaligtasan ng tahanan.

Karaniwan na sa mga tahanan ang may radyo at telebisyon kaya maaaring ilagay sa
silid-tanggapan ang mga ito upang maging libangan ng mga bisita. Sa oras ng paglilibang ng
mag-anak, dito rin sila nagtitipon upang magsaya, umawit, tumugtog, at manood.

Silid-Tulugan

Ang silid-tulugan ay silid na pahingahan.

Ito ay itinuturing na pribadong silid kung
kay’t tanging may-ari lamang o ang pinaglaanan
nito ang maaaring maglabas-pasok dito. Sinuman ang nais pumasok
ay kailangan humingi muna ng permiso sa pamamagitan ng
pagkatok o pagpapaalam sa may-ari. Ito ay isang tanda ng
paggalang sa karapatan ng ibang tao.

Ang silid-tulugan ay kailangan na makapagbigay ng kaginhawahaan at pribadong

pakiramdam sa sinumang gumagamit nito. Sa pag-aayos ng silid tulugan, sundin ang mga
sumusunod na mga alituntunin upang maginhawa at maaliwalas ito.

a. Lagyan ang silid ng malinis at maayos na kasangkapan.

b. Ayusin ang mga kasangkapan sa pamamaraang ito ay makapagbibigay ng

kaginhawaan at kaluwagan sa silid-tulugan.

c. Ilagay ang kama sa isang sulok o isang bahagi ng nakasandig sa dingding. Tiyakin na
ang ulunan ay malayo sa ihip ng hangin at ilawan.
d. Maglaan ng sapat na espasyo na maaaring pag-ayusan ng kubrekama. Tiyakin na
madaling abutin at linisin ang kabinet at bintana.

e. Ilagay ang kabinet sa sulok na nakasandig sa dingding kahilera ng kama.

f. Ang tokador ay mainam ilagay malapit sa ulunan ng kama o sa isang panig na malapit
sa ilawan.

g. Sabitan ng kurtina o blinds ang mga bintana upang maging pribado ang silid.

h. Kung nais, maaaring maglagay ng sopa sa paanan ng kama o mababang mesa at silya
sa isang sulod upang mas lalong maginhawa ang silid. Tiyakin lamang na may sapat na espasyo para
sa mga kagamitan ito.

Ang silid-tulugan ay nagagamit ding silid-aralan. Kailangan lamang isaayos ang mesa
at upuan sa isang sulok ng silid at maaari rin itong lagyan ng bookshelf. Dito rin nakalagay
ang aparador at salamin at mga kagamitan sa pagbibihis. Ang malalaking muwebles na ito ay
dapat malapit sa dingding upang maging maaliwalas ang pagkilos ng tao. Ang silid-tulugan
ay dapat malapit sa palikuran upang madali itong puntahan sa gabi.

Silid-Kainan

Ang silid-kainan ay kailangang paantilihing malinis at

maayos upang matiyak ang kalusugan ng pamilya. Mainam din
kung may sapat na ilaw at bentilasyon upang matiyak ang
masayang pagsasalo-salo at pag-uusap ng pamilya. Ilan sa mga
kasangkapang makikita sa silid-kainan ay kainang mesa at mga
silya, kabinet para sa mga plato, baso, at iba pang babasaging
gamit na kailangan sa salu-salo at maliit na mesa na karaniwang
nakalagay sa gilid ng malaking mesang kainan. Kung minsan ay dito inilalagay ang mga inihandang
pagkain at kung minsan naman ay dito inilalagay ang mga babasaging palamuti.

`Narito ang ilang gabay sa pag-aayos ng mga kasangkapan sa silid-kainan:

1. Ipuwesto ang mesa sa gitnang bahagi ng silid, malayo sa dingding upang magkaroon
ng sapat na espasyo sa pagkilos habang naghahanda ng pagkain o paglabas at pagtayo mula sa mesa.

2. Ang china cabinet ay kailangang nakalagay sa pwestong malayo sa mesa, bintana, at

daanan.

3. Mainam na gumamit ng kurtinang may matitingkad na kulay o valance upang maging

maliwanag ang silid-kainan.
4. Upang maiwasan ang langaw, lamok, at alikabok, lagyan ng screen ang mga bintana at
pintuan.

5. Maglagay ng palamuti sa mesa o bintana. Maaaring gumamit ng sariwang bulaklak o

prutas sa mga mesa at mga tanim naman para sa bintana o sa mga sulok ng silid.
Silid-Lutuan o Kusina

Ang kusina ang pinakamahalagang silid ng isang

bahay at dapat itong maging maayos at malinis dahil dito
inihahanda ang pagkain ng mag-anak. Ang mga
pangunahing kasangkapan sa pagluluto ay mesang
paggawaan, kalan, oven, lababo, paminggalan, at palamigan
o refrigerator. Ang malalaking kasangkapan ay nakaayos
ayon sa uri at gamit ng mga ito. Iwasang pagtabihin ang
oven at refrigerator, isaalng-alang ang tatlong sentro ng
gawaan sa pagkilos mula kanan pakaliwa. Ang mga ito’y
sentro ng paghahanda ng mga pagkain, sentro ng paglilinis
ng pagkain at paghuhugas ng mga ito at ang sentro ng
pagluluto. Ang patatsulok na ayos o hugis U na ayos ng
kusina ay makatutulong sa madaling pagkilos at
paghahanda ng lulutuin. Ang mga kabinet ay maaaring
nasa ilalim ng mga gawaang lugar o itaas na bahagi ng
pinaggagawaan upang madaling makuha ang kailangan
kasangkapan. Kailangan ay may laging malinis na lalagyan
ng tubig o may gripo. Kung ang lutuan ay ginagamitan ng
uling o kahoy, ito’y dapat may singawan ng usok palabas
na malapit sa bintana o pintuan. Ang mga gamit sa
pagluluto ay dapat na may sadyang taguan at natatakpan.

Pagpapaganda ng Tahanan

May mga palamuting maaring gamitin sa pagpapaganda ng tahanan ngunit hindi

kailangan na mamahalin ang mga ito. Pumili ng mga bagay na maliliit, kaakit-akit, at
nakapagpapasigla saanman ito ilagay. Mayroong mga palamuting nababagay sa iba’t ibang
bahagi ng tahanan.

Narito ang mga paraan ng pagpapaganda ng tahanan.

a. Paglalagay ng Kurtina

Ang kurtina ay mahalagang palamuti ng tahanan. Dapat na nababagay ito sa lugar at

yari o uri ng pamamahay. Ang kurtina’y ginagamit bilang pananggalang sa labis na liwanag
ng araw, pansangga sa sobrang alikabok o hangin. Ito’y ginagamit din na panghati ng silid at
pantabing din sa dingding at nagsisilbing palamuti.

Ang cornice ay kahoy na may disenyo na inilalagay sa mataas na bahagi ng kurtina

upang di makita ang mga kawad na ginamit sa pagsabit nito. Ang kahoy na ito ay
nakadaragdag sa kaayusan ng paglalagay ng kurtina. Makabubuting gamitin ang metal o
kahoy na sabitan upang hindi lumundo ang kurtina lalo na kung ito’y mabigat.

Mga dapat tandaan sa paglalagay ng kurtina:

1. Isaalang-alang ang kaayusan at sukat ng pamamahay. Alamin kung gaano ang gustong
haba para sa bahagi na lalagyan ng kurtina. Kung nais na hanggang pasilyo na bintana
lamang, bigyang pansin ang kulay at disenyo ng kurtinang gagamitin, ang sukat at hugis ng
bintana at ang laki at sukat ng silid.
2. Ang kuritnang tuloy-haba o drapes ay maaari rin sa mga bintanang may pasilyo. Ang
manipis na uri ng kurtina ay sa gitnang bahagi at ang makapal na mahabang kuritna ay sa
magkabilang gilid ng bintana.
Ito’y maaaring kumbinasyon ng mga disenyo at walang disenyong mga panig.

3. Ang paglalagay ng kurtinang tuloy-haba o drapes at ng glass curtain o manipis na yari

sa lace ay maaaring lagyan ng valance. Ang valance ay kurtinang maikli at isinasabit sa pagitan
ng dalawang mahabang kurtina sa itaas na bahagi ng unang kurtina.
4. May mga kurtinang pleated, sadyang kulubot o may sheering, may continental design,
at kurtinang may valance. Maaaring pumili sa mga ito ng kurtinang nais gawin at gamitin sa
tahanan.
5. Kung may malalaking bintana sa inyong bahay at nais mong magmukhang maliit ang
bahagi o lugar na iyon, gumamit ng kumbinasyon na kurtina. Subalit kung madilim ang silid, pumili
ng kurtinang mapusyaw ang kulay na magbibigay ng saya at liwanag tulad ng dilaw, rosas,
dalandan o puti. Kapag makitid at mataas ang bintana, ang kurtinang dapat gamitin ay may hati o
sash at valance sa itaas na bahagi at sumasakop sa magkabilang bahagi ng dingding.

b. Pagsasaayos ng Bulaklak
Ang inayos na mga bulaklak ay nakadaragdag ng kagandahan sa loob ng pamamahay.
Maaaring mga sariwang bulaklak ang ilagay sa isang plorera upang palamuti sa gitnang mesa,
sa isang sulok ng lamesita o sa ibabaw ng kabinet at sa iba pang bahagi ng tahanan. Ang

halamang berde o luntian sa paso ay maaaring ipasok sa loob

ng bahay upang maging sariwa ang hangin na malalanghap.

Ang iba’t ibang paraan ng pagsasaayos ng bulaklak ay

ang mga sumusunod:

1. Mass Flower Arrangement – halu-halong maramihang bulaklak. Ito’y inaayos sa isang

plorera na may kabuuang sama-sama ngunit may pabilog na anyo sa paningin at hindi nakikita ang
mga pinagtusukan.

2. Floating Arrangement – palutang na bulaklak. Ito’y mga bulaklak na pinutulan nang

malapit sa talutot at ipinatong sa bowl na kristal na may tubig. Ito’y ginagamit sa mga mesang may
mga nag-uusap nang harapan.

3. Line Arrangement – ang mga bulaklak ay may kaayusang may simbulo na ang
pinakamataas ay tinatawag na Langit, ang napapagitnang ayos sa plorera ay Tao, at ang
pinakamababa ay Lupa.

4. Ikebana – ito’y pagsasaayos ng bulaklak mula sa bansang Hapon. Ito’y may sinusunod
ding simbulo ayon sa damdamin at interpretasyon ng

nag-aayos. Karaniwan nitong gamit ang pinagsamang sariwa at

tuyong bahagi ng halaman.

5. Bouquet Arrangement - ito ay pag-aayos ng bulaklak na kinapapalooban ng ternong

sariwang bulaklak at ribbon upang mapaanyong bouquet. Ito ay karaniwang ginagamit na
dekorasyon sa mahahalagang okasyon tulad ng debut, anibersaryo, kaarawan, binyagan, pista, at iba
pa na inilalagay sa
mga pintuan o hagdanan.
Maaaring ring magamit ang bouquet arrangement na hinahawakan
para sa kasal, mga abay, pagsagala sa santakrusa, debut, at kaarawan. ito rin
ay ibinibigay sa mga babaeng nananalo sa mga timpalak at paligsahan o
inaalay sa piling panauhin o ikinakabit sa damit.

6. Crescent Arrangement – ang kaayusan ng bulaklak ay parang bagong sikat na buwan

ang anyong makikita sa linya sa mababang plorera. Magandang ilagay ito sa hapag-kainan,
 mesang pangkomperensya o pansulok na palamuti kung malaki
ang paghahanda.

Ang mga inayos na bulaklak ay nagsisilbing dekorasyon sa isang silid. Subalit ang
piniling kulay, tekstura, at halimuyak ay magpapasigla ng damdamin ng taong makakakita
rito. Ang kaayusan ng bulaklak ay dapat angkop sa uri ng plorera at lugar na paglalagyan
upang maging kasiya-siya at mapayapa ang damdamin ng mga taong lalagi sa silid.

Ang pagpili ng mga kasangkapan ay dapat naaayon sa uri ng pamamahay, lugar, at

pamumuhay ng mag-anak. Ang kurtina at mga sapin ay dapat angkop ang kulay at
kumbinasyon sa iba pang kasangkapan. Nakapagpapaganda ng tahana ang mga sariwang
halaman o bulaklak sa tahanan.

ARALIN 16

PAGSASAAYOS AT PAGPAPAGANDA NG TAHANAN

Masdan ang mga larawan sa ibaba. Hanapin kung ano ang pagkakaiba.

Sagutin ang mga tanong:

1. Ano ang masasabi ninyo sa unang larawan? Sa pangalawang larawan?

2. Sa palagay ninyo bakit kaya magulo ang ayos ng nasa unang larawan?
3. Ano kaya ang dapat niyang gawin upang ito ay maging maayos?

Ang paghahanda ng talatakdaan ng gawain ay makatutulong upang maisagawa ng

bawat kasapi ang mga tungkuling dapat gampanan sa tamang oras. Dito ay inilista ang mga
gawaing pambahay at pampamilya. Narito ang ilang bagay na dapat tandaan sa paggawa ng
talatakdaan ng gawain.

1. Gumawa ng talaan ng mga tungkuling kailangang isagawa. Sa paggawa ng talaan, tiyakin

na ang mga mahahalagang bagay ang dapat mauna. Samantala, maaari namang isunod ang iba pang
tungkulin ayon sa hilig, libreng oras, at kaluwagan ng pagsasagawa.
2. Maglaan ng tamang oras o panahon upang maisagawa ang mga tungkulin. Mainam na
palagiang maging handa sa pagbabago ng talatakdaan lalo kung may mga hindi inaasahang
pangyayari.
3.Ang mga gawaing pareho ang proseso sa paggawa ay maaari nang pagsamahin upang
makatipid sa oras at lakas.
4. Tiyakin na may oras ng pamamahinga at paglilibang na nakapaloob sa talatakdaan upang
maiwasan ang pagkabagot at mabigyan ng tamang pahinga ang katawan. Sa ganoon, nagkakaroon
ng sapat na lakas ang katawan para sa susunod na gawain.

5. Isulat ang talatakdaan sa isang malaking papel at idikit ito sa bahagi ng tahanan na
palagingang nakikita ng mga kasapi ng mag-anak.

Narito ang isang halimbawa ng talatakdaan:

TALATAKDAAN

Petsa:____________________

Oras Magsasagawa Gawain

6:00 n.u. Ate Maghahanda ng almusal

7:00 n.u. Kuya at Bunso Magliligpit o mag-aayos ng silid-

tulugan

7:00 n.u. Nanay Maglilinis ng salas at kusina

8:00 n.u. Buong mag-anak Pagkain ng almusal

9:00 n.u. Kuya Paghuhugas ng kinainan

9:00 n.u. Nanay at Ate Pamamalengke

10:00 n.u. Tatay Pagkukumpuni ng kasangkapan

sa bahay

11:00 n.u. Nanay, Bunso, Ate Paghahanda ng pananghalian

12:30 n.h. Buong mag-anak Pananghalian

1:30 n.h. Buong mag-anak Pamamahinga/panonood ng

television

Mga Salik na Dapat Tandaan sa Paghahanda ng Talatakdaan

1. Gulang – Ang mga bata’y mas maliksi at mabilis kumilos kaysa sa mga nakatatanda at
maaari silang bigyan ng maraming gawain.
2. Kakayahan at karanasan – Makabubuti na alam natin ang kakayahan at akalaman ng
taong gaganap sa mga tungkulin upang mapagkatiwalaan siya sa mga gagawin.
3. Lakas – May mga gawaing kailangan ang higit na lakas upang maging mabuti ang
paggawa, tulad ng pagbubuhat o paglilipat ng mga kasangkapan kapag nag-aayos ng pamamahay.
4. Oras – Oras sa pagsasagawa o bilang ng oras na maaaring ilaan sa pagsasagawa ng mga
gawain.
 Sa paghahanda ng talatakdaan ng gawain ay dapat itala ang mga gawaing inaasahang
matatapos ng isang araw at ang oras na gugugulin sa paggawa, gayundin ang mga taong
tutulong at gaganap sa mga gawain.

ARALIN 17

KASALUKUYANG KALAKARAN SA PAMILIHAN NG MGA KAGAMITAN SA

BAHAY
Tingnan at suriing mabuti ang mga larawan sa ibaba, ito ba ay madalas nating nakikita
sa bahay?

Alin sa mga ito ang ginagamit mo sa araw-araw? Alin ang pinapalitan kung
kinakailangan?

Sa kasalukuyan ang pagsunod sa mga trend sa Market Trends ay nangangahulugan ng

pag-alam kung ano ang nangyayari sa iyong merkado. Ayon sa negosyante, upang matukoy
ang mga trend sa iyong merkado, isipin ang tungkol sa mga uri ng mga bagay na
nakakaapekto sa iyong iba't ibang mga segment ng merkado. Halimbawa, kung nagbebenta ka
ng mga punda ng unan, apron, kurtina cover, table napkin atbp dapat isaalang-alang ang
anumang mga mapagkumpitensyang mga banta o mga pagkakataon para sa paglago kapag
makilala mo ang mga trend sa iyong merkado.

Upang malaman natin ang kasalukuyang kalakaran kailangang maging mapamaraan,

maghanap sa internet, mga babasahin, aklat at magasin ng magagandang disenyo at alamin
ang tamang pamamaraan ng paggawa sa mgakagamitang pambahay(soft furnishings).

Kasalukuyang Kalakaran sa Pamilihan ng mga Kagamitan sa Bahay(Market

Demands/Trends)

1. Gobyerno
2. Pakikipagkalakalan sa ibang bansa

3. Mga panghinaharap na kalakaran

4. Dami ng produktona kayang ipagbili at mga nangangailangan nito
5. Maayos na plano ng produksyon

6. Paghingi ng payo sa eksperto

7. Pinag-aaralang mabuti ang gagawing hakbang
8. Iniisip ang kapakanan ng konsyumer

Paraan ng Paggawa ng Kagamitang Pambahay ( soft furnishing)

 Kurtina

1. Isipin kung anong uri ng kurtina ang nais gawin.

2. Pag isipan kung gaano kalaki ang gagawing kurtina.

3. Tingnan kung gaano kadaming tela ang kakailanganin

4. Kung nagawa na ang na ang una hanggang ikatlong hakbang ihanda na ang mga
materyales na kakailanganin.

5. Gupitin na ang kurtina sa tamang sukat nito.

6. Tahiin sa nais na disenyo.

Isang mahalagang kasanayan ang pangangalap ng impormasyon gamit ang internet,

aklat, magasin atbp. Sa tulong ng mga ito maaari tayong makapagsaliksik at mangalap ng
makabuluhang impormasyon sa mabilis na paraan.

Halimbawa, kung nagbebenta ka ng mga punda ng unan, apron, kurtina cover, table
napkin atbp dapat isaalang-alang ang anumang mga mapagkumpitensyang mga banta o mga
pagkakataon para sa paglago kapag makilala mo ang mga trend sa iyong merkado.

Tandaan na hindi lahat ng mababasang impormasyon sa Internet ay totoo at tama.

Kailangang maging mapanuri pa rin tayo sa mga impormasyong nakakalap.

Lagyan ng bilang 1-6 ang Paraan ng Paggawa ng Kagamitang Pambahay ( soft furnishing)

______Tahiin sa nais na disenyo

______Pag isipan kung gaano kalaki ang gagawing kurtina.

______Tingnan kung gaano kadaming tela ang kakailanganin
______Isipin kung anong uri ng kurtina ang nais gawin.

______Gupitin na ang kurtina sa tamang sukat nito

______Kung nagawa na ang na ang una hanggang ikatlong hakbang ihanda
na ang mga materyales na kakailanganin.

ARALIN 18

IBAT – IBANG URI AT PARAAN NG PAGGAWA NG MGA KAGAMITANG

PAMBAHAY

Paggawa ng mga kagamitang pambahay

Pot Holder

1. Pagpatung -patungin ang mga piraso ng telang retaso upang gawing palaman sa loob ng pot holder.
Gumawa ng dalawang pardon na kasinghugis ng pot holderna nais gawin. Dapat maliit ito ng isang sentimetro
kaysa gagawing pot holder. Maaari itong pabilog, pakuwadrado, o biluhaba.

2. Ayusin ang pinagpatong patong na retaso ayon ayon sa hugis sa isang patron. Tiyakin na pantay-
pantay ang pagakakabahagi ng mga retaso upang huwag magkaroon ng manipis na bahagi o nagbubukul-
bukol na bahagi
3. Lagyan ang kabilang pardon ng mga linya na may dalawang sentimetro ang pagitan hanggang
mapuno ito ng mga kuwadrado. Ipatong ang pardon na ito sa pardon na may inaayos na mga retaso.

4. Ihilbana ang magkapatong na padron at retaso.

5. Tanggalin ang hilbana, tabasin ang mga gilid, at putulin ang mga himulmol ng sinulid at tela.
Putulin din ang mga papel na padron.

6. Tahiin ng overcastting ang mga gilid ng palaman upang malinis tingnan.

7. Kunin ang tinabas na tela para sa pot holder. Tupian ang mga tuwid na gilid ng dalawang likurang
bahagi ng pot holder. Ihilbana muna ito bago tahiin sa makina.

8. Gumawa ng silo o loop na magiging sabitan ng pot holder. Tupiin ng kalahating sentimetro ang
magkabilang gilid ng gagawing silo. Tupiin ang tela patungong gitna upang magdikit ang unang ginawang
mga tupi. Ihilbana muna ito bago tahiin.

9. Ilapat ang harapang bahagi ng pot holder sa mesa na nakaharap sa iyo ang karayagan. Itupi ang
ginawang silo at ihilbana ito sa gitna ng isang dulo ng harapang piraso.

10. Ilagay ang mas malaking likurang piraso ng pot holder sa ibabaw ng harapang bahaging nasa mesa.
Dapat magkaharap ang mga karayagan ng dalawang piraso.

11. Ilagay naman ang maliit na likurang piraso sa kabilang dulo ng harapang bahagi. Tiyakin na
nakalapat nang maayos ang tatlong piraso bago ito lagyan ng aspili sa paligid.

12. Ihilbana ang paligid ng kalahating sentimetro mula sa mga gilid.

13. Tahiin sa makina ang paligid na may isang milimetro ang layo mula sa hilbana. Padaan nang ilang
beses ang mga lugar na pinaglalagyan ng silo at pinagpapatungan ng dalawang piraso ng likurang bahaging
pot holder .

14. Tanggalin ang mga tahing hibana. Tahian ng blanket stitch ang mga gilid upang malinis at maayos
itong tingnan.

15. Ilapat ang palaman sa natapos na pot holder bago ito baligtarin

Sa paggawa ng mga kagamitang pambahay siguraduhing maayos at tama ang pagkakagawa

upang magamit ito ng matagalan.

ARALIN 19

PAGGAWA NG PLANO PARA SA PAGBUO NG KAGAMITANG PAMBAHAY

 Ang alinmang gawain o proyertong binabalak ay kailangan ng pagpaplano. Ang
paggawa ng kagamitang pambahay ay lubhang nakatutulong upang maging maayos ang
isang tahanan. Sa paggawa ng plano kailangang sundin una ang paghahanda ng kagamitang
gagamitinpaggawa ng padron, paglalatag ng padron sa tela, pagtatabas ng tela at paglilipat ng
marka sa tela.

Ang isang batang tulad mo ay kayang kayang magplano ng kagamitang ito, upang umunlad
ang kasanayan at kaalaman. Ang mga kagamitang pambahay ay gaya ng mga sumusunod:

1. Throw pillow
2. Kurtina
3. Cover
4. Glass holder
5. Table Napkin,
6. Pot holder
7. Apron

Narito ang mga hakbang sa pagplano para sa pagbuo ng mga kagamitang pambahay tulad ng
apron. Kailangan mong matutunan ang paraang ito upang maging maayos ang paggamit ng
panahong gugugulin mo sa paggawa.

1. Telang tatahiin

2. Paraan ng paghahanda ng tela

3. Pagsipi ng Batayan ng padron
4. Paglalarag ng padron sa tela
5. Pagtatabas ng padron sa tela
6. Pagtatabas ng tela
7. Paglilipat ng marka sa tela

Mga Bahagi ng Plano Para sa Paraan ng paggawa ng kamitang pambahay.

Pangalan ng Proyekto: Apron

Layunin: Ito ay tumutukoy sa mithiin sa paggawa ng plano sa pagbuo ng mga kagamitang

pambahay.

Sketch: drowing ng apron na yari sa katsa

Talaan ng materyales: dito makikita ang kompletong listahan ng matryalers at halaga nsa
pagbuo ng plano.

Hakbang sa Paggawa: ang sunud-sunod na detalye sa pagbuo ng proyekto.

Talaan ng kasangkapan: kasangkapang kailang sa sa pagbuo ng plano.

Ang pagpaplano nang mabuti ay kailangan sa pag-uumpisa ng isang proyekto o

gawain. Kung may pagpaplano at planong nagawa, magiging madali ang paggawa ng
anumang gawain. Ang plano ay karaniwang ginagawa ng arkitekto o inhinyero bilang
batayan sa gagawing proyekto maliit man o malaki. Ang pagpaplano o paggawa nito ay
naayon sa pamamagitan ng mahusay at maingat na pagsusuri upang ang gagawing proyekto
o gawain ay magiging maayos.
 Kung maihahandang mabuti ang disenyo at plano, magiging madali ang
paggawa ng isang gawain.

ARALIN 20
MGA BAHAGI NG MAKINANG DE PADYAK

Tingnan ang inyong kasuotan. Sino sa tingin nyo

ang tumahi ng mga iyan? Ang nakikita nyo sa larawan
ay isang makinang de padyak na panahian. Ang
makinang iyan ay nakatutulong upang ang ating
kasuotan ay mabuo ng maayos, Hindi magiging maayos
ang damit na tatahiin kung may kulang sa mga bahagi
nito. Kaya kailangan malaman ang ibat’ibang bahagi nito

upang magamit sa wastong pamamaraan.

Tingnan ang makina at pag-aralang mabuti ang bawat bahagi nito.

Naririto ang iba’t ibang bahagi ng makina at mga gamit ng bawat isa.

1. Spool pin- lagayan ng karete ng sinulid na pang-itaas.

2. Presser foot - umiipit sa tela habang tinatahi

3. Tension regulator - bahaging nagpapaluwag o nagpapahigpit ng tahi.

4. Thread guide - gabay ng sinulid mula sa spool pin hanggang karayom upang hindi
mawala sa lugar.

5. Thread take up lever- humuhila sa sinulid na panahi sa tela.

6. Needle Clamp – humahawak sa karayom ng makina.
7. Presser bar lifter – nagbababa o nagtataas ng presser foot.

8. Feed dog – bahaging nasa ilalaim ng presser foot na nagtutulak sa tela habang ito ay
tinatahi.
9. Bobina o bobbin – lagayan ng pangilalim na sinulid.
10. Bobbin case – kaha na lalagyan ng bobina.

11. Balance wheel – gulong sa ibabaw na hinahawakan kung sisimulan ang pagpapaandar o
ihihinto ang pananahi.
12. Stop motion screw – ang malaking turnilyo na nakakabit sa balance wheel na siyang
nagpapahinto.

13. Bobbin winder – kidkiran ng sinulid sa bobina.

14. Stich regulator- bahaging nagpapaikli o nagpapahaba sa tahi.

15. Belt – koriyang nag-uugnay sa balance wheel at drive wheel.
16. Drive wheel – malaking gulong na pang-ilalim.
17. Treadle – tapakan na nagpapaandar sa malaking gulong habang nananahi.
18. Belt guide – pumapatnubay sa koriya upang hindi ito mawala sa lugar.

ARALIN 21
WASTONG PAGGAMIT NG MAKINANG DE – PADYAK

Ang makina ay kailangang pangalagaan. Mapapanatili nito ang tiyak na magandang

kondisyon kapag ginagamit. Sa pamamagitan din nito maaring magamit ang makinang panahian sa
matagal na panahon.

Ang makinang panahian ay naimbento noong 1846 ni Elias Howe at lalo itong pinagbuti ni
Isaac Merrit noong 1851. Ang pagkakaimbento ng makina ay isang malaking hakbang upang
mapabuti at mapabilis ang gawaing pananahi. Kumpara sa pananahi gamit ang kamay, mas
makatitipid ng oras, pagod, at salapi kung mananahi sa makina. Makatitiyak pa na matibay at
maayos ng pagkakatahi ng kasuotan o kagamitan.

May iba’t ibang pamamaraan sa paggamit ng makina. Maaari itong panahian gamit ang
kamay o kuryente. Anuman ang uri ng makinang gagamitin, ang mahalaga ay maayos at
masinop ang magbibigay nitong serbisyo sa pananahi.

Wasto at Maingat na Paggamit ng Makina

1. Palagiang punasan ang makina bago at matapos itong gamitin.

2. Lagyan ng langis ang makina

3. Tanggalin kaagad ang putol na sinulid at retaso upang hindi ito bumuhol pa sa gulong
ng makina

4. Panatilihing malayo ang kamay sa karayom habang ito ay pinapaikot

5. Iwasang magalaw ng ibang tao ang v-belt ng inyong makina

6. I-check ang bobbin ay umiikot sa direksyon ng arrow, kung saan ang sinulid ay hinihila

7. Maging maayos at maingat sa pagnbababa at pagtatas ng ulo ng makina.

8. Mag-iwan ng kapirasong tela sa pagitan ng presser foot at feed dog bago itago ang
makina

9. Ilagay ang makina sa lugar na hindi na hindi mapaglalaruan ng bata

10. Iwasan ang palagiang paglilipat ng makina

11. Tiyakin na ang lugar ng makina ay malinis, maayos at ligtas sa ulan at palagiang
pagkabangga.

12. Maglaan ng panakip upang mapanatili ang kalinisan ng makinang panahian.

Magtala ng mga bagay na nagpapakita sa tamang paggamit ng makina.

ARALIN 22

PAGBUO NG MGA KAGAMITANG PAMBAHAY NA MAARING

PAGKAKITAAN ( TULAD NG APRON )

Sa pagbuo ng isang proyekto, ikaw ba ay nakalikha ng isang kapaki-pakinabang na

proyekto? Napili mo ba ang angkop na materyales? Naipakita mob a ang pagiging
mapamaraan mo sa paggawa nito?

Sa napiling proyekto isinagawa, hayaang isa-isahin ng mga bata ang mga paraan ng
pagsasagawa nito. Hayaang isaisip nila ang wastong paraan ng pagsasagawa nito.

Ang kahusayan sa pagpili ng proyektong isasagawa ay isang kaalaman na nagpapatunay na ang

isang tao ay may kakayahang makabuo at makatuklas ng isang pamamaraan na kakailanganin
sa desididong paggawa.

ARALIN 23

PAGSUSURI SA NAGAWANG PROYEKTO

Tingnan ang larawan sa ibaba. Kung ikaw ang magsusuri sa proyekto na nasa larawan,
subukang markahan ito sa pamamagitan ng pagsagot ng Oo at Hindi sa mga katanungan.

OO
HINDI

1. Maayos ang pagkakagawa ng proyekto.

2. Maganda ang kinalabasan ng proyekto.
3. Gumamit ng tamang materyales sa paggawa.

4. Sa pagtingin sa larawan, matibay at pulido ang pagkakagawa ng proyekto.

Ang kahusayan ay makakamit kung ikaw ay may kakayahang gumawa, may pagnais na
gumawa at desididong paggawa.
ARALIN 24

PAGPAPLANO AT PAGLULUTO NG MASUSTANSIYANG PAGKAIN

( ALMUSAL , TANGHALIAN AT HAPUNAN ) AYON SA BADGET NG PAMILYA

Sa panahon ngayon, ang mga nagtatarabahong magulang at mga mag-aaral ay

maagang umaalis ng bahay. Marami sa kanila ang hindi kumakain ng agahan. Ang iba ay sa
labas na lamang kumakain o minsan ang pinalilipas na lamang ito. Kapag ang isang tao ay
hindi wasto at hindi sapat ang kinakain possible siyang manghina, mabilis mapagod, at hindi
makakagawa nang maayos.

Sa mga pagkaing nasa ibaba. Anu-ano ang madalas iluto ng iyong ina? Anu-ano
ang kaya niyang ihanda na ayon sa kanyang budget? Anu-ano naman ang paborito mong
kainin?

Ugaliin ang pagkain ng agahan kahit sa bahay, paaralan o opisina. Upang matamo ito,
ang iba ay naghahanda ng kanilang kakakinin maaga pa lamang. Ang mahalaga ay maging
ugali natin ang tamang pagkain sapagkat dito rin nakasalalay ang wastong kalusugan.

Sa pagpapalano ng kumpletong pagkain,tiyakin ang bawat isa sa mga pagkain sa

tatlong pangunahin pangkat ay kasama. Upang makatiyak maaaring gamitin ang balangkas
ng pagkain bilang gabay na susundin. Ang mga nasa ibaba ay balangkas ng pagkain para sa
agahan, tanghalian at hapunan.

Almusal/Agahan
Ulam,(mineral o Protina)
Kanin o Tinapay (carbohydrate) Prutas
Inumin
Tanghalian/Hapunan Inumin(katas ng prutas)
Ulam- manok/isda/baka(protina o mineral) tagapagbuo ng katawan
Prutas (saging, pinya, mangga) mga nagsasaayos ng katawan.

Halimbawa ng isang menu para sa agahan

Balangkas ng Unang Araw Pangalawang Pangatlong Araw

Pagakain Lunes Araw Miyerkules

Martes

Prutas Hinog na papaya Lakatan na saging Tropical fruit

 salad

Pagakaing may Isda Pritong Tocino Chicken Omelette

Protina

Tinapay/ Cereal Tinapay na may Garlic Rice French toast

mantika

Inumin Mainit na Mainit na gatas Mainit na kapeng

tsokolate may tsokolate at

gatas

Mahalagang matutunan ang pagbabalak ng pagkain ng mag-anak sapagkat maraming

pakinabang ang kakayahang ito. Narito ang mga kapakinabangan na maibibigay ng
pagpaplano ng pagkain.

1. Nakakatipid ng lakas, panahon, at pera sa pamimili at paghahanda ng pagkain.

2. Natitiyak kung wasto at sapat ang pagkaing ihahanda para sa mag-anak alinsunod sa
pangangailangan ng bawat kasapi at sa tatlong pangunahing pangkat ng pagkain.

3. Nakapipili ng pagkain na naaayon sa badyet ng pamilya.

Ibigay ang hinihingi ng sumusunod.

1-4. Pagkaing mayaman sa protina

5-6. Pagkaing mayaman sa carbohydrate

7-10. Gulay na mayaman sa protina.

ARALIN 25

PAGTATALA NG MGA SANGKAP SA NAPILING RESIPE

Ano-anong uri ng pagkain ang inyong nakikita? kumakain ka ba ng mga pagkaing

nabanggit? Sino ang nagluluto ng mga ito?
 Malaki ang maitutulong sa atin ng pagkakaroon ng kaalaman sa pagluluto ng
pagkain. Narito ang halimbawa ng pagkaing madaling lutuin.

SOPAS NA MACARONI

Mga Sangkap
1 ½ tasa shell macaroni
1 kutsara mantika
2 butil bawang, tinadtad
½ piraso sibuyas, tinadtad
½ tasa hinimay na nilagang manok 2 kutsara patis pantimpla
6 tasa sabaw ng manok Paraan
ng pagluto

1 Painitin ang mantika sa kaserola.

2 Igisa ang bawang at sibuyas,
3 Isama ang manok o karne.

4 Timplahan ng patis. lagyan ng mantika ulit

5 Ibuhos ang sabaw at hayaang kumulo.
6 ibuhos ang tubig at lagyang ng siling labuyo

7 Ilagay ang macaroni.

Lutuin hanggang lumambot ng hindi natutuyuan.

Malaki ang maitutulong sa atin ng pagkakaroon ng kaalaman sa pagluluto ng pagkain.

Dahil dito makasisiguro tayo na malinis at masustansya ang ating kakainin. Bago magsimula
sa pagluluto, ihanda lahat ng kinakailangang gagamitin

ARALIN 26

PAMAMALENGKE NG MGA SANGKAP NA GAGAMITIN SA PAGLULUTO

Basahin ang maikling sanaysay.

Pamimili ng mga Sangkap sa Pagluluto

Ang wasto at maingat na pamimili ng mga sangkap sa pagluluto ay isang

paraan upang matiyak na muta, sariwa, at masustansiya ang sangkap na gagamitin.
 Sumangguni sa inihandang menu bago mamalengke. Sa ganitong paraan,
malalaman kaagad ang mga sangkap na kakailanganin. Mainam din na ang mga ito
ay makikita sa pamayanan.

Bumili ng mga sangkap na napapanahon sapagkat ang mga ito ay mura na

at masustansiya pa. Iwasan ang paggamit sa pagluluto ng mga sangkap na may
“food artificial additives”.

Tingnang mabuti ang timbangan o sukatan upang hindi madaya. Alamin

din ang kasalukuyang halaga ng mga bilihin at sikapin na makuwenta nang tama
ang mga pinamili.

Mga Alituntunin sa Matalinong Pamimili

1. Alamin kung anong sangkap ang dapat bilihin batay sa inihandang menu.
2. Bumili ng mga sangkap na napapanahon upang makasiguro na mura at
masustansiya pa.
3. Iwasang bumili ng mga sangkap na may “food artificial additives”.
4. Alamin ang kasalukuyang halaga ng mga bilihin.
5. Kuwentahin ang halaga ng lahat na pinamili.

Lagyan ang guhit ng kung ang pangungusap ay nagsasaad ng kahuyasan

sa pamamalengke at kung hindi.

_________ 1. Pinipili ang sariwang sangkap sa pagluluto.

_________ 2. Bumibili ng mamahaling sangkap.
6.
_________ 3. Inaalam ang mga sangkap na gagamitin.
_________ 4. Hinahanap ang imported na sangkap.
_________ 5. Inaalam ang halaga ng mga pinamili.

ARALIN 27

PAGHAHANDA NG MGA SANGKAP SA PAGLULUTO

Sinigang na Baboy o Baka

Mga Sangkap:
1 kilo laman ng baboy o baka
1 tasa sampaloc (bunga)
1/2 kutsarang asin
4 piraso kamatis (hiniwa ng tig-aapat)
1 piraso sibuyas (hiniwa ng tig-aapat)
1 tali okra (buo)
1 piraso labanos (hiniwa nang manipis at pabilog)
15 piraso sitaw (pinutol sa 3" ang haba)
1 tali kangkong (pinutol sa 3" ang haba)
2 piraso gabi (hiniwa ng tig-aapat)
2 piraso sili pansigang
 Paraan ng Pagluluto:

1. Hugasan at hiwain ang karne sa katamtamang laki.

2. Pakuluan ang karne kasama ang pampaasim na sampalok, kamatis, atsibuyas.

3. Hanguin ang pampaasim kapag malambot na, durugin upang makuha angkatas sa
pinakuluang karne.

4. Hanguin ang apoy at hayaang kumulo nang atay-atay hanggang sa lumambotang karne.

5. Ilagay ang gabi at palambutin. Isunod ang mga gulay ayon sa ganitong pagkakasunod-
sunod: sitaw, okra, labanos, kangkong at siling panigang.
6. Timplahan ng asin ayon sa panlasa. Ihain habang mainit.

Pangkalusugan at Pangkaligtasan sa Paghahanda at Pagluluto ng Pagkain

1.Hugasang mabuti ang mga kamay bago at pagkatapos maghanda ng pagkain.
2.Gumamit ng apron upang hindi marumihan ang damit at maglagay ng hairnet o bandana sa ulo.
3.Ihanda ang lahat ng gagamiting sangkap at kasangkapan sa pagluluto upang maiwasan ang abala.
4.Ihanda at lutuin lamang ang dami ng pagkaing kayang ubusin o tama lang sa mag-anak.
5.Linising mabuti sa umaagos na tubig ang prutas, gulay, isda at karne bago balatan at hiwain.
Iwasang ibabad ito sa tubig upang hindi mawala ang sustansya.
6.Mag-ingat sa paggamit ng mga matutulis at matatalas na kutsilyo.
7.Maglaan ng hiwalay na basurahan para sa basa at tuyong basurahan upang hindi magkalat sa lugar
na paglulutuan.
8.Huwag iwanan ang niluluto upang maiwasan ang pag-apaw, pagkatuyo, o pagkasunog nito.
9.Gumamit ng basahan para sa kamay at kagamitan pati na rin potholder para maiwasan ang
pagkapaso.
10.Ilagay sa medium low ang apoy kung ang niluluto ay kumukulo na,magpapatuloy pa rin ito
sa pagkulo kahit mahina na ang apoy.
11.Timplahan ng tama ang pagkain. Uminom ng kaunting tubig kung muli itong titikman. Iwasan
ang sobrang patis, asin, suka, o betsin.

12.Ilagay ang gulay kung malapit na itong hanguin sa kalan upang maiwasan ang pagkadurog o
pagkalamog at di mawala ang sustansiya.

13.Isara ng maayos ang gas cylinder matapos itong gamitin.

14.Ilagay sa tamang lagayan ang pagkaing niluto at takpan ito.

15.Linisin at iligpit ang lahat ng gamit pagkatapos magluto, pati ang lugar na pinaggawaan.
ARALIN 28

KAAKIT –AKIT NA PAGHAHANDA NG PAGKAIN SA HAPAG KAINAN

Naging kaugalian na ng mag-anak na Pilipinong magsama-sama sa hapag-kainan

tuwing kakain. Dahil dito, dapat lamang na tiyakin na maayos at maganda ang paglalagay at
pagdudulot ng pagkain. Tingnan ang mga larawan sa ibaba.

Ano ang mga sangkap sa pagkain na nasa larawan? Simple lang ba at madaling bilhin
ang mga sangkap? Kinakain mo ba ang mga ito? Ano ang pagkakaiba sa paghahanda ng
iyong ina ng pagkaing ito sa pagkain na ipinapakita sa larawan?

Mga Paraan Ng Kaakit-Akit na Paghahanda ng Nilutong Pagkain

1. Gumawa ng konsepto o drawing ng pagkain sa plato. Humanap ng inspirasyon mula sa

larawan o bagay at magplano ng gagawing gayak sa nilutong pagkain.
2. Pumili ng isa hanggang dalawang sangkap na ilalagay sa presentasyon ng pagkain.Gawing
simple lamang ito.
3. Gawing balanse ang nilutong pagkain. Pagtugmain ang mga kulay, hugis at tekstura ng
pagkain na siguradong makaaakit sa mga taong kakain.
4. Tiyaking wasto ang dami/sukat ng mga sangkap at ng nilutong pagkain bago ilagay sa
plato.Ito ay dapat na tumutugma din sa sukat/hugis ng plato.
5. Kailangan na ang pangunahing sangkap ng nilutong pagkain ang mangingibabaw
sakabuuan at hindi ito matatakpan ng mga gayak, sarsa, at iba pang palamuti sa pagkain.

Ang maganda at maayos na paghahain ng hapag-kainan ay napapagana sa

pagkain ng mag-anak.

ARALIN 29

ALITUNTUNIN SA PAGHAHANDA NG MESA AT PAGHAHAIN

Ang pagdudulot ng pagkain sa mag-anak ay dapat gawin sa maayos, maganda at

wastong paraan. Mahalaga ito upang maging kawili-wili ang pagsalu-salo ng mag-anak sa
hapag-kainan kahit pa mura ang inilutong pagkain.
 Tingnan ang mga larawan. Naranasan mo na bang kumain sa ganitong ayos ng mga
pinggan sa mesa? Sa iyong palagay, nakagagana kayang kumain kung ang ayos ng mesa ay
nasa ganitong ayos?

May mga alituntuning dapat sundin sa pag-aayos ng hapag-kainan upang makatipid sa

at panahon. Isa sa mga ito ay ang pagsigurong ang lahat ng mga gagamitin ay kailangang
malinis. Maglagay ng table cloth sa mesa at placemat sa lugar ng bawat taong kakain.
Magiging kaakit-akit din ang hapag-kainan kapag may bulaklak at trey ng sariwang prutas sa
gitna ng mesa.

Ihanda ang individual cover para sa bawat kakain. Ang cover ay binubuo ng pinggan,
baso, kubyertos, serbilyeta, lalagyan ng tinapay at mantikilya, tasa, platito, at kutsarita.
Kailangan ang agwat ng bawat cover ay 50 hanggang 60 sentimetro upang makakain ng
maginhawa ang bawat tao.

Narito ang wastong pagkakasunud-sunod sa pag-aayos ng mga kagamian para sa bawat

cover.

1. Ilagay ang nakatihayang plato sa gitna ng cover na dalawa't kalahating sentimetro ang layo sa
dulo ng mesa o placemat.
2. Ilagay ang kutsilyo sa kanan ng pinggan kahanay ang gilid ng pinggan na malapit sa
taong uupo. Ang talim nito ay ipaharap sa pinggan.
3. Ilagay ang nakatihayang kutsara sa tabi ng kutsilyo kahanay pa rin ang pinggan.
4. Ilagay ang kutsarita nang nakatihaya sa kanan ng kutsara.
5. Ilagay ang tinidor sa kaliwa ng pinggan, ang mga tulis ay nasa gawing itaas ng cover.
6. Ilagay ang serbilyeta sa kaliwa ng tinidor. Maaaring ilagay din ito sa kaakit-akit na paraan sa
ibabaw ng pinggan.
7. Kung may kakaining tinapay, ilagay ang lalagyan ng tinapay at mantikilya malapit sa mga tulis
ng tinidor.
8. Ilagay ang baso malapit sa dulong itaas ng kutsilyo. Maaaring lagyan na ng tatlong-kapat na
bahaging tubig ang baso ilang minuto bago kumain.
9. Ilagay ang tasang nakapatong sa platito sa gawing kanan ng cover, katabi ang
kutsarita.

Mga Paraan ng Paghahain sa Hapag-Kainan:

1.Smorgasboard - ang lahat ng pagkain ay inihain at pinapakain hangga't gusto pang kumain.

2.Russian style - ito'y pormal na pag-aayos ng mesa. Ang bawat kakain ay bibigyan ng

pagkain at tuwing matatapos kumain ay aalisin ang mga kinakain at papalitan ng isusunod na
dapat kainin.

3.Buffet style - ang lahat ng pagkain ay nakahanda sa isang mesa at ang mga kakain ang kukuha ng
kanilang gustong kainin.

4.Family style o English style - ang mesa ay nakaayos ayon sa bilang at dami ng kakain

na may nakalagay na placement at mga gamit sa pagkain. Ang mga

pagkain ay nasa gitna ng mesa at maaaring abutin ng mga kakanin.

5.Individual cover - pag-aayos para sa isang paghahain sa isang tao. Ang mga kagamitan sa pagkain
ay nakaayos ayon sa tuntunin.

A.Ilagay ang plato nang nakatihaya sa gitna ng placement na may isang pulgada ang layo mula
sa gilid nito.

B.Ihara pang kutsilyo sa plato sa tabi ng kutsara at kutsarita. Ang baso ay ilagay sa dulo ng itaas
ng kutsilyo.

C.Ilagay ang tinidor sa kaliwa ng plato, katabi ang serbilyeta.

D.Ilagay ang platito at tasa sa kanan sa tabi ng kutsarita

E. Kung makakatabi ang aayusan ng bawat hain ay kailangang bigyan ng sapat

May mga wastong pamamaraan ng paghahanda at pagdudulot ng pagkain na dapat

isaalang-alang para makatipid ng oras at panahon. Kawili-wili ang oras ng pagkain kung ang
mga pagkain ay inihanda, iniluto at idinulot sa wastong paraan.

Kumuha ng mga kagamitan sa pagkain tulad ng plato, kutsara, tinidor, kutsarita, kutsilyo, tasa at
baso. Isaayos ang mga kagamitan alinsunod sa alituntunin nito.