Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

M« t¶ 4WD lµ g×?
4WD lµ ch÷ viÕt t¾t cña 4-Wheel Drive (4 b¸nh xe dÉn
®éng) vµ dÉn ®éng c¶ 4 b¸nh xe b»ng hép sè phô, v.v…
Cã hai lo¹i 4WD, 4WD th­êng xuyªn vµ 4WD gi¸n ®o¹n.
C¸c xe 4WD còng cã thÓ ph©n lo¹i thµnh c¸c lo¹i FF (§éng
c¬ ë phÝa tr­íc, b¸nh xe dÉn ®éng ë phÝa tr­íc) vµ FR
(®éng c¬ ë phÝa tr­íc, b¸nh xe dÉn ®éng ë phÝa sau). Ngoµi
ra, c¸c xe 4WD cßn cã thÓ ph©n lo¹i thµnh c¸c lo¹i xe ®Ó
ch¹y trªn ®Þa h×nh phøc t¹p vµ c¸c lo¹i xe ®Ó ch¹y trªn
®­êng.
1. Ho¹t ®éng cña bé vi sai
Xe sö dông bé vi sai ®Ó triÖt tiªu sù chªnh lÖch vÒ tèc ®é
quay cña c¸c b¸nh xe khi quay vßng.
Víi lo¹i 4WD th­êng xuyªn, cã thªm mét bé vi sai trung
t©m n÷a ngoµi bé vi sai tr­íc vµ bé vi sai sau ®Ó triÖt tiªu
sù chªnh lÖch tèc ®é quay cña c¸c b¸nh xe tr­íc vµ sau
Cã 3 bé vi sai kh¸c nhau lµm cho xe ch¹y ®­îc ªm do
®¶m b¶o viÖc truyÒn c«ng suÊt ®Òu nhau ®Õn c¶ bèn
b¸nh xe, kÓ c¶ khi quay vßng- ®©y lµ ­u ®iÓm chñ yÕu
cña lo¹i 4WD th­êng xuyªn.
§èi víi c¸c xe 4WD gi¸n ®o¹n kh«ng cã bé vi sai ®Ó triÖt
tiªu sù chªnh lÖch tèc ®é quay gi÷a c¸c b¸nh tr­íc vµ
sau, khi xe quay vßng gÊp theo chÕ ®é 4WD, x¶y ra hiÖn
t­îng phanh khã kh¨n khi quay vßng vµ kh«ng thÓ quay
vßng ®­îc ªm.
V× lÏ ®ã, víi lo¹i 4WD gi¸n ®o¹n nµy, cÇn ph¶i chuyÓn
gi÷a chÕ ®é 2WD vµ 4WD ®Ó phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn
ch¹y xe.

2. C¸c lèp xe vµ viÖc l¾p xÝch bao lèp.

TÊt c¶ bèn lèp l¾p ë xe 4WD ph¶i cïng cì vµ cïng lo¹i.
NÕu c¸c lèp tr­íc vµ sau cã ®­êng kÝnh kh¸c nhau, bé vi
sai trung t©m sÏ lu«n lu«n ph¶i ho¹t ®éng, kÓ c¶ khi ch¹y
th¼ng, trªn ®­êng b»ng ph¼ng. Vµ nÕu ®­êng kÝnh cña
c¸c lèp bªn ph¶i vµ bªn tr¸i kh¸c nhau, bé vi sai tr­íc
hoÆc sau sÏ lu«n lu«n ph¶i lµm viÖc, tuú theo c¸c lèp cã
cì kh¸c ë phÝa tr­íc hoÆc phÝa sau).
Lo¹i 4WD liªn tôc cã kh¶ n¨ng ch¹y rÊt tèt trªn ®­êng cã
tuyÕt, nh­ng trong mét sè tr­êng hîp, cÇn ph¶i l¾p xÝch
bao lèp. Nh÷ng lóc ®ã, cÇn ph¶i c©n nh¾c c¸c ®iÓm sau
· §èi víi xe 4WD kiÓu FF, cÇn ph¶i l¾p xÝch vµo c¸c b¸nh
tr­íc.
· §èi víi xe 4WD kiÓu FR, cÇn ph¶i l¾p c¸c xÝch vµo c¸c
b¸nh sau.
NÕu l¾p nhÇm, c¸c xÝch bao lèp sÏ ®Ëp vµo th©n xe vµ g©y
ra h­ háng th©n xe, v× vËy lu«n lu«n ph¶i thËn träng.

(1/1)

-1-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

Ph©n lo¹i 4WD

Cã thÓ ph©n lo¹i 4WD thµnh c¸c lo¹i sau ®©y theo c¸c kh¸c
biÖt vÒ lo¹i dÉn ®éng vµ ®iÒu khiÓn.

1. 4WD gi¸n ®o¹n

Víi lo¹i 4WD nµy, ng­êi l¸i ph¶i chuyÓn ®æi gi÷a chÕ ®é
2WD vµ 4WD b»ng hép sè phô theo ®iÒu kiÖn cña ®­êng
s¸.
B×nh th­êng, xe ch¹y theo chÕ ®é 2WD, cßn khi ®­êng xÊu
vµ cã tuyÕt, v.v... th× sö dông 4WD.
Tuy nhiªn, v× hÖ thèng 4 WD gi¸n ®o¹n cã c¸c hÖ thèng
truyÒn lùc phÝa tr­íc vµ phÝa sau nèi trùc tiÕp víi nhau, nªn
x¶y ra hiÖn t­îng phanh khi quay vßng, vµ xe kh«ng thÓ
quay vßng ®­îc ªm.
V× vËy, cÇn ph¶i chuyÓn tõ chÕ ®é 4WD vÒ 2WD khi xe
ch¹y trªn ®­êng b×nh th­êng.

-2-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

2. 4WD th­êng xuyªn

Cã thÓ sö dông xe t¹i mäi thêi ®iÓm trong mäi ®iÒu kiÖn
ch¹y xe vµ ®­êng x¸, tõ ®­êng x¸ b×nh th­êng ®Õn
®­êng x¸ gå ghÒ vµ ®­êng x¸ cã hÖ sè ma s¸t thÊp, ®ã
lµ lo¹i 4WD th­êng xuyªn.
Ngoµi ra, c¸c xe 4WD th­êng ®­îc trang bÞ bé vi sai
trung t©m.

3. 4WD th­êng xuyªn cã khíp mÒm V

HÖ thèng 4WD th­êng xuyªn cã khíp mÒm V lµm cho xe
cã thÓ ho¹t ®éng thÝch hîp víi chÕ ®é 2WD trong thêi
gian ch¹y b×nh th­êng khi hÇu nh­ kh«ng cã sù chªnh
lÖch vÒ tèc ®é quay gi÷a c¸c b¸nh xe tr­íc vµ sau.
Khi cã sù chªnh lÖch vÒ tèc ®é quay gi÷a c¸c b¸nh xe
tr­íc vµ sau nh­ khi xe quay vßng hoÆc ch¹y trªn ®­êng
cã tuyÕt, hÖ thèng nµy truyÒn lùc dÉn ®éng ®Õn c¸c b¸nh
sau.
Nhê vËy, nã ®¶m b¶o tÝnh ®iÒu khiÓn æn ®Þnh trong khi
ch¹y ë c¸c ®iÒu kiÖn ®­êng x¸ vµ ch¹y xe kh¸c nhau.

(1/1)

-3-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

¦u ®iÓm cña xe 4WD

Mét chiÕc xe ph¶i cã kh¶ n¨ng ch¹y ®­îc trªn nhiÒu lo¹i
®­êng x¸, kh«ng chØ lµ c¸c ®­êng cã tuyÕt, mµ cßn lµ c¸c
®­êng cã ®Æc tÝnh bÒ mÆt thay ®æi do ®iÒu kiÖn thêi tiÕt.
C¸ch tèt nhÊt ®Ó ch¹y trªn c¸c ®­êng gå ghÒ lµ xe cã c¶
bèn b¸nh xe ®Òu ®­îc truyÒn lùc. VÒ mÆt nµy, c¸c xe 4WD
cã mét sè ­u ®iÓm v­ît tréi h¬n c¸c xe 2WD lo¹i FF, FR
hoÆc MR (§éng c¬ ®Æt ë gi÷a xe, b¸nh sau dÉn ®éng).
1. TÝnh æn ®Þnh khi quay vßng
V× c¶ bèn b¸nh xe ®Òu truyÒn lùc nh­ nhau, thay v× chØ cã
hai b¸nh truyÒn lùc, t¶i träng trªn mçi lèp sÏ gi¶m ®i, cã
thÓ sö dông lùc quay vßng cña c¸c lèp cã hiÖu qu¶, t¹o
ra sù quay vßng rÊt æn ®Þnh.
2. TÝnh æn ®Þnh khi ch¹y trªn ®­êng th¼ng
Víi xe 4WD, v× lùc b¸m d­ cña mçi lèp xe t¨ng lªn, c¸c
thay ®æi bªn ngoµi kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn xe. Nhê vËy
®¹t ®­îc tÝnh æn ®Þnh khi ch¹y trªn ®­êng th¼ng.
3. TÝnh n¨ng khëi hµnh vµ t¨ng tèc
§é b¸m cña lèp c¸c xe 4WD gÇn gÊp ®«i ®é b¸m cña
c¸c xe 2WD, nªn thËm chÝ khi xe ®­îc trang bÞ ®éng c¬
c«ng suÊt cao, c¸c lèp còng kh«ng quay tr­ît khi khëi
hµnh hoÆc t¨ng tèc.
§iÒu nµy lµm t¨ng tÝnh n¨ng khëi hµnh vµ t¨ng tèc cña
xe.
4. TÝnh n¨ng leo dèc
V× cã lùc b¸m gÇn gÊp hai lÇn lùc b¸m cña xe 2WD, xe
4WD cã thÓ leo c¸c dèc mµ xe 2WD kh«ng thÓ leo ®­îc.
5. Ch¹y trªn c¸c ®­êng gå ghÒ/vµ cã tuyÕt
ë Xe 4WD, v× c¶ 4 b¸nh xe ®Òu truyÒn lùc, nªn lùc truyÒn
vµo ®­êng cã thÓ gÊp ®«i lùc truyÒn vµo ®­êng cña xe
2WD trªn ®­êng cã tuyÕt, vµ tÝnh n¨ng ch¹y th«ng trªn
c¸c ®­êng cã hÖ sè ma s¸t (m) thÊp rÊt tèt.
Khi ch¹y trªn c¸c ®­êng c¸t, bïn hoÆc cùc kú gå ghÒ
cÇn cã c«ng suÊt lín h¬n. V× c¶ 4 b¸nh xe cña xe 4WD
®Òu truyÒn lùc, c¸c b¸nh xe tr­íc vµ sau sÏ hç trî lÉn
nhau, nªn cã thÓ ®¹t ®­îc tÝnh n¨ng ch¹y th«ng cao.
(1/1)

-4-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

Nh­îc ®iÓm cña xe 4WD

1. HiÖn t­îng phanh gãc hÑp
Khi nèi trùc tiÕp trôc c¸c ®¨ng gi÷a cÇu tr­íc vµ cÇu sau,
kh«ng thÓ triÖt tiªu ®­îc sù chªnh lÖch vÒ tèc ®é quay
gi÷a c¸c b¸n trôc tr­íc vµ b¸n trôc sau.
§iÒu nµy lµm cho hÖ thèng truyÒn lùc ph¶i chÞu lùc qu¸
møc. Trªn c¸c ®­êng cã hÖ sè ma s¸t thÊp, nÕu cã lèp
xe nµo bÞ tr­ît, cã thÓ triÖt tiªu ®­îc sù chªnh lÖch vÒ tèc
®é quay gi÷a c¸c b¸n trôc tr­íc vµ sau, nh­ng trªn
®­êng cã hÖ sè ma s¸t (m) cao, ch¼ng h¹n nh­ ®­êng l¸t
®¸ kh«, th× sù tr­ît khã x¶y ra, t¹o ra ®iÒu kiÖn rÊt gièng
nh­ viÖc phanh xe.
§iÒu nµy ®­îc gäi lµ “hiÖn t­îng phanh gãc hÑp”
2. Träng l­îng t¨ng lªn
Do sè bé phËn t¨ng lªn, nªn träng l­îng (cña xe) t¨ng
lªn.
3. Gi¸ thµnh t¨ng
Do cÊu t¹o cña xe phøc t¹p h¬n vµ sè bé phËn t¨ng lªn
dÉn ®Õn gi¸ thµnh cña xe t¨ng lªn.
4. CÊu t¹o phøc t¹p
CÇn ph¶i cã mét hép sè phô, trôc c¸c ®¨ng, bé vi sai
v.v... ®Ó ph©n phèi c«ng suÊt ®Õn c¸c b¸nh tr­íc vµ sau,
lµm cho cÊu t¹o phóc t¹p.
5. C¸c nguån rung ®éng vµ tiÕng ån t¨ng lªn
ViÖc t¨ng c¸c bé phËn quay (hép sè phô, trôc c¸c ®¨ng
v.v...) lµm t¨ng sè nguån ph¸t sinh rung ®éng vµ tiÕng
ån.
(1/1)

Kh¸i qu¸t vÒ bé vi sai trung t©m vµ hép sè phô
Ph©n lo¹i hép sè phô
§èi víi c¸c xe 4WD, ®­êng truyÒn c«ng suÊt tõ
®éng c¬ ®Õn c¸c b¸nh xe kh¸c kh¸c nhau gi÷a
xe 4WD lo¹i FF vµ xe 4WD lo¹i FR.
ë bªn tr¸i lµ c¸c h×nh minh ho¹ ®¬n gi¶n cña
c¸c ®­êng truyÒn c«ng suÊt ®èi víi c¸ lo¹i xe
kh¸c nhau.
1. Xe 4WD th­êng xuyªn lo¹i FF
Trong lo¹i nµy, c«ng suÊt ®­îc truyÒn tõ
hép sè ngang ®Õn bé vi sai trung t©m, bé vi
sai tr­íc vµ bé vi sai sau. Bé vi sai trung t©m
vµ bé vi sai tr­íc n»m trong hép sè phô.
2. Xe 4WD th­êng xuyªn lo¹i FR
Trong lo¹i nµy, c«ng suÊt truyÒn tõ hép sè
däc ®Õn bé vi sai trung t©m, ®Õn bé vi sai
tr­íc vµ bé vi sai sau.
3. Xe 4WD gi¸n ®o¹n lo¹i FR
Trong lo¹i nµy, khi kh«ng gµi hép sè phô,
c«ng suÊt ®­îc truyÒn tõ hép sè däc ®Õn bé
vi sai sau. Khi gµi hép sè phô, c«ng suÊt
truyÒn ®Õn c¶ hai bé vi sai tr­íc vµ sau.
(1/1)

-5-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

Ph©n lo¹i b¸nh r¨ng cña bé vi sai trung t©m

Bé vi sai trung t©m cã vai trß triÖt tiªu ®é chªnh
lÖch tèc ®é quay ph¸t sinh gi÷a c¸c b¸nh tr­íc
vµ sau khi xe quay vßng. Ng­êi ta dïng c¸c
lo¹i b¸nh r¨ng sau ®©y ®Ó triÖt tiªu chªnh lÖch
vÒ tèc ®é quay.
1. Lo¹i b¸nh r¨ng c«n
Bé vi sai trung t©m kiÓu b¸nh r¨ng c«n ph©n
phèi m«men quay ®Õn c¸c b¸nh xe tr­íc vµ
sau víi tû lÖ 1:1.
2. Lo¹i b¸nh r¨ng hµnh tinh
Bé vi sai trung t©m kiÓu b¸nh r¨ng c«n ph©n
phèi m«men quay ®Õn c¸c b¸nh tr­íc vµ
sau víi tû lÖ 1:1, nh­ng kiÓu b¸nh r¨ng hµnh
tinh cã thÓ thay ®æi tû lÖ ph©n phèi ®ã.
(1/1)

Ph©n lo¹i c¬ cÊu ®iÒu khiÓn kho¸ bé vi sai

trung t©m
Khi cÇn ®­a xe ra khái vòng tuyÕt s©u hoÆc ra
khái hè bïn, cÇn ph¶i h¹n chÕ t¸c dông cña bé
vi sai trung t©m.
Cã c¸c lo¹i c¬ cÊu ®iÒu khiÓn kho¸ vi sai trung
t©m sau ®©y.
1. Lo¹i kho¸ c¬ khÝ
Thùc hiÖn viÖc chuyÓn tõ tr¹ng th¸i
“FREE-Tù do” sang tr¹ng th¸i “LOCK-kho¸”
b»ng tay.
2. Lo¹i c¶m nhËn m«men quay
Nã sinh ra mét m«men h¹n chÕ vi sai tû lÖ
víi m«men dÉn ®éng, vµ lµm thay ®æi tøc
thêi sù ph©n phèi m«men ®Õn b¸nh tr­íc vµ
sau ®Ó h¹n chÕ sù tr­ît cña c¸c b¸nh tr­íc
vµ sau.
3. Lo¹i khíp nèi thuû lùc
Sù h¹n chÕ ho¹t ®éng cña bé vi sai phô
thuéc vµo ®é chªnh lÖch tèc ®é quay gi÷a
c¸c b¸nh tr­íc vµ sau.
4. Lo¹i ly hîp nhiÒu ®Üa thuû lùc
Han chÕ ho¹t ®éng cña bé vi sai b»ng ¸p
suÊt thuû lùc t¸c ®éng vµo ly hîp nhiÒu ®Üa.
(1/1)

-6-
 Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng
Hép sè phô HF2A lo¹i cã c¬ cÊu kho¸ b»ng c¬ khÝ
ChÕ ®é tèc ®é cao- Bé vi sai trung t©m kh«ng kho¸
ChÕ ®é tèc ®é cao- Bé vi sai trung t©m bÞ kho¸
-7-
4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)
Bé vi sai trung t©m vµ hép sè phô
1. Hép sè phô
Hép sè phô nµy thuéc lo¹i cã hai tèc ®é
(ThÊp-Cao). Bé vi sai trung t©m ®­îc bè trÝ ë
b¸nh r¨ng thø cÊp tèc ®é thÊp cña trôc.
C«ng suÊt ®­îc truyÒn tõ hép sè däc ®Õn bé
vi sai trung t©m qua trôc s¬ cÊp cña hép sè
phô, b¸nh r¨ng lång kh«ng tèc ®é cao hoÆc
thÊp vµ b¸nh r¨ng thø cÊp tèc ®é cao hoÆc
thÊp.
2. Sù truyÒn c«ng suÊt
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

ChÕ ®é tèc ®é thÊp

(1/3)

3. Bé vi sai trung t©m

B¸nh r¨ng bé vi sai rung t©m thuéc lo¹i
b¸nh r¨ng c«n vµ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn kho¸ bé
vi sai trung t©m thuéc lo¹i kho¸ b»ng c¬ khÝ.
Bé truyÒn cña bé vi sai trung t©m gåm cã hai
b¸nh r¨ng vi sai.
Trong khi xe ch¹y tiÕn th¼ng, khi kh«ng cã
chªnh lÖch tèc ®é gi÷a c¸c b¸nh xe tr­íc vµ
sau, c¸c b¸nh r¨ng vi sai cña bé vi sai trung
t©m kh«ng quay. Khi cã kh¸c biÖt vÒ tèc ®é
gi÷a c¸c b¸nh tr­íc vµ sau x¶y ra do xe
quay vßng v.v... c¸c b¸nh r¨ng vi sai cña bé
vi sai trung t©m sÏ quay, triÖt tiªu sù kh¸c
biÖt vÒ tèc ®é nµy.
(2/3)

-8-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

4. HÖ thèng cµng g¹t chuyÓn sè

Ng­êi ta sö dông mét hÖ thèng cµng g¹t
trong ®ã cã mét trôc cµng g¹t ®Ó chuyÓn
gi÷a vÞ trÝ “L4” vµ vÞ trÝ “H4” vµ ®Ó kho¸ bé vi
sai trung t©m. ViÖc chuyÓn gi÷a c¸c tèc ®é
thÊp vµ tèc ®é cao ®­îc thùc hiÖn b»ng cÇn
chuyÓn cña hép sè phô, trong khi viÖc kho¸
bé vi sai trung t©m ®­îc thùc hiÖn b»ng bé
dÉn ®éng trôc hép sè phô ®iÒu khiÓn b»ng
m«t¬ ®iÖn.
(1) C¬ cÊu dÉn ®éng trôc hép sè phô
§iÒu khiÓn m«t¬ vµ thay ®æi chÕ ®é ch¹y xe
(“Tù do” hoÆc “BÞ kho¸”) theo c¸c tÝn hiÖu tõ
r¬le ®iÒu khiÓn 4WD.
<1> C«ng t¾c giíi h¹n sù ®iÒu khiÓn m«t¬
Khi tÊm tiÕp xóc tr­ît theo t¸c ®éng cña c¸c
lß xo tiÕp xóc trong khi quay vßng, b¸nh
r¨ng bÞ dÉn sÏ quay lµm thay ®æi sù kÕt nèi
®iÖn gi÷a nã vµ c¸c lß xo tiÕp xóc khiÕn cho
m«t¬ dõng ë vÞ trÝ tèi ­u t¹i mäi thêi ®iÓm.
<2> C¸c lß xo xo¾n
NÕu lùc c¶n t¸c ®éng cña trôc cµng g¹t dÉn
®éng phÝa tr­íc lín, lùc quay cña m«t¬
“®­îc tr÷ l¹i mét phÇn trong c¸c lß xo nµy.
Sau ®ã, khi lùc c¶n t¸c ®éng nµy gi¶m, lùc lß
xo sÏ lµm trôc cµng g¹t dÉn ®éng tr­íc tr­ît
®i.
(3/3)

-9-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

HÖ thèng kho¸ bé vi sai trung t©m

1. Kh¸i qu¸t chung
HÖ thèng kho¸ bé vi sai trung t©m kho¸ bé vi
sai trung t©m b»ng c¬ häc, buéc c«ng suÊt
ph¶i truyÒn ®Òu ®Õn c¸c bé vi sai tr­íc vµ
sau.
NÕu mét trong c¸c b¸nh xe bÞ kÑt, ba b¸nh
xe kia vÉn quay. Do ®ã viÖc kho¸ bé vi sai
trung t©m sÏ khiÕn c«ng suÊt ®­îc ph©n
phèi ®Òu cho c¶ 4 b¸nh xe vµ lµm cho b¸nh
xe bÞ kÑt cã thÓ tho¸t ra.
2. C¸c bé phËn
HÖ thèng nµy gåm cã c¸c bé phËn sau ®©y.
(1) §Ìn b¸o kho¸ bé vi sai trung t©m cho ng­êi
l¸i biÕt tr¹ng th¸i (tù do hay bÞ kho¸) cña bé
vi sai trung t©m.
(2) C«ng t¾c kho¸ bé vi sai trung t©m chuyÓn
chÕ ®é gi÷a “kho¸ “vµ “tù do” cña bé vi sai
trung t©m.
(3) C«ng t¾c b¸o kho¸ bé vi sai trung t©m
Ph¸t hiÖn bé vi sai trung t©m bÞ kho¸.
(4) C«ng t¾c vÞ trÝ “L4”
Ph¸t hiÖn vÞ trÝ (“H” hoÆc “L”) cña cÇn
chuyÓn sè hép sè phô
(5) R¬le ®iÒu khiÓn kho¸ bé vi sai trung t©m
Kho¸ hoÆc më bé vi sai trung t©m theo c¸c
tÝn hiÖu tõ c¸c c¶m biÕn.
(6) Bé dÉn ®éng chuyÓn sè hép sè phô
(1/2)

1. C¸c ®Æc ®iÓm cña c¬ cÊu chuyÓn vÞ trÝ

S¬ ®å bªn tr¸i cho thÊy c¸c ®iÒu kiÖn sö
dông tõng vÞ trÝ cña cÇn chuyÓn sè hép sè
phô vµ c«ng t¾c kho¸ bé vi sai trung gian.
Gîi ý:
· Khi cÇn chuyÓn sè hép sè phô ë vÞ trÝ “L”,
c«ng t¾c vÞ trÝ L4 ®ãng m¹ch, r¬le ®iÒu khiÓn
kho¸ bé vi sai trung t©m sÏ ho¹t ®éng bÊt kÓ
c«ng t¾c kho¸ bé vi sai trung t©m ®ãng hay
ng¾t, vµ m«t¬ sÏ quay, lµm cho bé vi sai
trung t©m bÞ kho¸ l¹i.

(2/2)

-10-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

Hép sè phô VF 4BM cã kiÓu kho¸ c¶m nhËn theo Bé vi sai trung t©m vµ hép sè phô
m«men
1. Hép sè phô
Hép sè phô nµy thuéc lo¹i hai tèc ®é
(Cao-ThÊp). Hép sè phô nµy gän nhÑ. §Æc
®iÓm cña nã lµ ghÐp chung bé vi sai trung
t©m kiÓu c¶m nhËn m«men quay víi kho¸
b»ng c¬ khÝ. Trong hép sè phô nµy, ng­êi ta
sö dông hÖ thèng b¸nh r¨ng hµnh tinh ®Ó
gi¶m tèc vµ mét chuçi gi¶m thanh ®Ó gi¶m
tiÕng ån cho dÉn ®éng phÝa tr­íc.
Ph­¬ng ph¸p chuyÓn c¸c chÕ ®é cña hép
sè phô nµy liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña
c«ng t¾c ®iÒu khiÓn 4WD ®Ó ®iÒu khiÓn hai
m«t¬ cña c«ng t¾c. Do ®ã, cÇn chuyÓn sè
cña hép sè phô ®· bá ®i vµ lµm cho thao t¸c
®­îc dÔ dµng.
(1) Bé dÉn ®éng chuyÓn sè hép sè phô
Bé dÉn ®éng chuyÓn sè hép sè phô cã c«ng
t¾c giíi h¹n m« t¬ gi÷a “H”- “L”, c«ng t¾c giíi
h¹n m«t¬ gµi kho¸ bé vi sai trung t©m vµ
c«ng t¾c ph¸t hiÖn kho¸ bé vi sai trung t©m,
kh«ng thÓ th¸o ®­îc.
(1/3)

2. Sù truyÒn c«ng suÊt

(1) VÞ trÝ "H"
C¸c then hoa ë phÝa sau cña trôc s¬ cÊp
hép sè phô ¨n khíp víi r¨ng trong cña èng
ly hîp tèc ®é cao vµ thÊp
Còng nh­ vËy, èng ly hîp tèc ®é cao vµ
thÊp ¨n khíp víi vá hép vi sai.
Do ®ã, chuyÓn ®éng quay cña trôc s¬ cÊp
®­îc truyÒn vµo èng ly hîp tèc ®é cao vµ
thÊp vµ vá hép vi sai.
(2) VÞ trÝ "L"
R¨ng ngoµi cña èng ly hîp tèc ®é cao vµ
thÊp ¨n khíp víi èng then hµnh tinh cßn
b¸nh r¨ng bao th× cè ®Þnh.
Do ®ã, chuyÓn ®éng quay cña trôc s¬ cÊp
®­îc truyÒn vµo bé gi¶m tèc tõ b¸nh r¨ng
mÆt trêi, b¸nh r¨ng hµnh tinh, trôc b¸nh
r¨ng hµnh tinh, cÇn dÉn cña bé truyÒn hµnh
tinh, èng then hµnh tinh, èng ly hîp tèc ®é
cao vµ thÊp, moay ¬ ®ång tèc cao vµ thÊp
vµ vá hép vi sai.
(2/3)

-11-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

3. Bé vi sai trung t©m

(1) CÊu t¹o
Bé vi sai trung t©m kiÓu c¶m biÕn m«men
quay cã kho¸ c¬ häc gåm cã vá hép vi sai,
khíp nèi, vßng r¨ng, 8 b¸nh r¨ng nhá dÉn
®éng, b¸nh r¨ng mÆt trêi vµ gi¸ ®ì.

(2) Nguyªn lý ho¹t ®éng

1. Xe ch¹y b×nh th­êng (tèc ®é b¸nh tr­íc = tèc
®é b¸nh sau)
Lùc dÉn ®éng ®­a vµo bé vi sai ®­îc ph©n
phèi cho b¸nh tr­íc: 40, b¸nh sau: 60.
Khi cã chªnh lÖch tèc ®é quay gi÷a b¸nh xe
tr­íc vµ b¸nh sau, sù ph©n phèi m«men
quay cña lùc dÉn ®éng (m«men quay) do vá
hép vi sai ®­a vµo sÏ thay ®æi tøc thêi nhê
ho¹t ®éng cña ®Üa ly hîp vµ b¸nh r¨ng nhá
dÉn ®éng tr­íc khi truyÒn m«men quay.
2. Khi b¸nh xe tr­íc quay tr­ît (tèc ®é cña b¸nh
tr­íc> tèc ®é cña b¸nh sau)
Bé vi sai trung t©m sÏ ph©n phèi cho c¸c
b¸nh sau nhiÒu m«men quay h¬n.
3. Khi b¸nh xe sau quay tr­ît (tèc ®é b¸nh xe
tr­íc = tèc ®é b¸nh xe quay)
Bé vi sai trung t©m sÏ ph©n phèi cho c¸c
b¸nh sau nhiÒu m«men quay h¬n.

-12-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng
Hép sè phô E150F2 cã kiÓu kho¸ khíp thuû lùc
-13-
4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)
(3) C¬ cÊu kho¸ bé vi sai trung t©m
Khi ®ãng (ON) c«ng t¾c kho¸ bé vi sai trung
t©m, m«t¬ gµi kho¸ bé vi sai trung t©, trong
c¬ cÊu dÉn ®éng hép sè phô sÏ ho¹t ®éng.
Nã ®Èy cµng g¹t kho¸ bé vi sai trung t©m
tr­ît ®i vµ kho¸ bé vi sai trung t©m.
(3/3)
Bé vi sai trung t©m vµ hép sè phô
1. Hép sè phô
S¬ ®å bè trÝ cña bé vi sai trung t©m, bé vi sai
tr­íc, b¸nh r¨ng dÉn ®éng cña hép sè phô
vµ b¸nh r¨ng bÞ dÉn cña hép sè phô gÇn
gièng nh­ lo¹i cã kho¸ c¬ khÝ cña bé vi sai
trung t©m, nh­ng hép sè phô nµy cã l¾p
khíp nèi thuû lùc ®Ó h¹n chÕ t¸c dông vi sai
cña bé vi sai trung t©m.
Côm vi sai trung t©m chñ yÕu gåm cã vá hép
bªn ph¶i, vá hép trung gian vµ hép bªn tr¸i
cña vi sai trung t©m c¸c b¸nh r¨ng vi sai
®éng cña vi sai trung t©m vµ b¸nh r¨ng b¸n
trôc ph¶i cña vi sai trung t©m.
(1/4)
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

2. TruyÒn c«ng suÊt

(1) Khi xe ®ang ch¹y th¼ng vÒ phÝa tr­íc
ViÖc truyÒn c«ng suÊt cña ®éng c¬ tõ b¸nh
r¨ng dÉn ®éng cña bé vi sai trung t©m ®Õn
c¸c b¸nh r¨ng bªn tr¸i vµ bªn ph¶i cña bé vi
sai trung t©m còng gièng nh­ ë bé vi sai
trung t©m lo¹i kho¸ c¬ khÝ.
C«ng suÊt tõ b¸nh r¨ng b¸n trôc ph¶i cña
bé vi sai trung t©m ®­îc truyÒn qua èng
chän chÕ ®é cña hép sè ngang ®Õn b¸nh
r¨ng dÉn ®éng cña hép sè phô, b¸nh r¨ng bÞ
®éng cña hép sè phô vµ trôc c¸c ®¨ng phÝa
sau. Nã còng ®­îc truyÒn ®Õn ®Üa ngoµi cña
khíp nèi thuû lùc.
V× trôc trung gian sè 2 ®­îc lång vµo b¸nh
r¨ng bªn tr¸i cña bé vi sai trung t©m, c«ng
suÊt cßn ®­îc truyÒn ®Õn ®Üa trong cña
khíp nèi thuû lùc.
(2) Khi xe quay vßng
V× Khíp nèi thuû lùc cã t¸c dông lµm gi¶m
sù chªnh lÖch vÒ sè vßng quay gi÷a c¸c
b¸nh r¨ng bªn tr¸i vµ bªn ph¶i cña bé vi sai
trung t©m, nªn nã h¹n chÕ t¸c dông vi sai
cña bé vi sai trung t©m. Chøc n¨ng h¹n chÕ
vi sai kh«ng tíi møc c¶n trë sù quay vßng
tr¬n tru.
(2/4)

3. Bé vi sai trung t©m (Khíp nèi thuû lùc)

(1) CÊu t¹o
B¸nh r¨ng bé vi sai trung t©m thuéc lo¹i b¸nh r¨ng c«n
vµ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn kho¸ bé vi sai tung t©m thuéc lo¹i
khíp nèi thuû lùc.
Khíp nèi thuû lùc ®­îc l¾p liÒn víi gi¸ b¸nh r¨ng cña
hép sè phô.
C¸c ®Üa trong cña khíp nèi thuû lùc ®­îc nèi víi b¸nh
r¨ng b¸n trôc tr¸i cña bé vi sai trung t©m vµ vá bé vi sai
phÝa tr­íc, cßn c¸c ®Üa ngoµi cña khíp nèi thuû lùc ®­îc
nèi vµo hép l¾p b¸nh r¨ng bao vµ b¸nh r¨ng b¸n trôc
ph¶i cña bé vi sai trung t©m.
V× Khíp nèi thuû lùc ®­îc l¾p vµo hép l¾p vßng r¨ng cña
hép sè phô, cÊu t¹o nµy ®· chuyÓn tõ lo¹i hép vi sai
trung t©m 3 trôc dùa trªn hép sè ngang cã kho¸ c¬ khÝ
sang lo¹i 4 trôc.
Khíp nèi thuû lùc thuéc lo¹i ly hîp thuû lùc truyÒn
m«men quay b»ng lùc c¶n nhít cña dÇu. Nã sö dông lùc
c¶n nhít nµy ®Ó ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña bé vi sai trung
t©m, t¹o ra mét t¸c dông trong bé vi sai trung t©m gièng
nh­ t¸c dông do bé LSD (vi sai h¹n chÕ tr­ît) t¹o ra.

(3/4)

-14-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

(2) Ho¹t ®éng

Bé vi sai trung t©m cã khíp nèi thuû lùc sÏ ho¹t ®éng khi
xuÊt hiÖn sù chªnh lÖch vÒ tèc ®é quay gi÷a c¸c ®Üa
trong (phÝa tr­íc) vµ c¸c ®Üa ngoµi (phÝa sau) cña khíp
nèi thuû lùc, truyÒn lùc vµ h¹n chÕ t¸c dông vi sai cña bé
vi sai trung t©m.
M«men quay ®­îc søc c¶n nhít cña dÇu silic«n truyÒn
®i.
<1> Khi c¸c ®Üa quay ë tèc ®é nh­ nhau
Kh«ng t¹o ra søc c¶n nhít.
<2>Khi c¸c ®Üa quay ë tèc ®é kh¸c nhau
Khi c¸c ®Üa b¾t ®Çu quay ë tèc ®é kh¸c nhau, c¸c h¹t
dÇu silic«n bÞ ®Èy ra xa nhau t¹o ra mét søc c¶n. Søc
c¶n nµy lµm gi¶m sù chªnh lÖch vÒ tèc ®é gi÷a hai ®Üa.
<3>C¸c ®Æc ®iÓm cña m«men quay ®­îc truyÒn
· Trong khi ho¹t ®éng b×nh th­êng
Søc c¶n nhít do chªnh lÖch vÒ tèc ®é quay cña c¸c ®Üa
trong vµ ngoµi t¨ng lªn hoÆc gi¶m theo tû lÖ víi møc
chªnh lÖch vÒ tèc ®é.
· Trong khi c¸c ®Üa tiÕp xóc víi nhau
NÕu khíp nèi thuû lùc tiÕp tôc ho¹t ®éng víi c¸c ®Üa
trong vµ ngoµi ë tèc ®é chªnh lÖch nhiÒu, nhiÖt ®é vµ ¸p
suÊt trong khíp nèi thuû lùc sÏ t¨ng lªn.
§Üa trong cã thÓ dÞch chuyÓn däc trôc, vµ bÞ ®Èy vÒ phÝa
cã ¸p suÊt thÊp h¬n. Do ®ã, ®Üa trong tiÕp xóc víi ®Üa
ngoµi trùc tiÕp ®Ó t¹o nªn søc c¶n lín h¬n.
Tr¹ng th¸i nµy ®­îc gäi lµ sù tiÕp xóc cña c¸c ®Üa. V×
kh«ng cã chªnh lÖch tèc ®é gi÷a c¸c ®Üa trong vµ ngoµi
trong khi tiÕp xóc, nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt bªn trong Khíp
nèi thuû sÏ lùc gi¶m xuèng.
C¸c bät khÝ bÞ nÐn l¹i në ra vµ t¸ch ®Üa trong ra khái ®Üa
ngoµi.
(4/4)

Hép sè phô A540H cã kiÓu ly hîp nhiÒu ®Üa thuû lùc
Bé vi sai trung t©m vµ hép sè phô
1. Hép sè phô
VÞ trÝ cña bé vi sai trung t©m kh¸c víi lo¹i
khíp nèi thuû lùc vµ lo¹i kho¸ c¬ khÝ. Bé vi
sai trung t©m t¸ch ra khái bé vi sai tr­íc. Bé
vi sai tr­íc ®­îc ®Æt trong hép l¾p b¸nh
r¨ng bao. Nã cã thÓ quay tù do trong hép
nµy. Ngoµi ra ng­êi ta sö dông ly hîp thuû
lùc nhiÒu ®Üa ®Ó h¹n chÕ t¸c dông vi sai cña
bé vi sai trung t©m, ly hîp ®­îc ®Æt trong
hép nµy.
Kh«ng cã nót chuyÓn m¹ch ë c¸c kiÓu xe
míi, vµ viÖc giíi h¹n vi sai lu«n lu«n ®­îc
®iÒu khiÓn tù ®éng. V× ECU ®éng c¬ vµ ECT
®iÒu chØnh ¸p suÊt thuû lùc.
(1/4)

-15-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

2. Sù truyÒn c«ng suÊt

(1) Trong khi xe ®ang ch¹y th¼ng vÒ phÝa tr­íc.
C«ng suÊt ®­îc chia lµm hai phÇn ë bé vi
sai trung t©m. Mét phÇn c«ng suÊt truyÒn
®Õn bé vi sai phÝa sau qua b¸nh r¨ng bªn
ph¶i cña bé vi sai trung t©m. PhÇn kia ®­îc
truyÒn ®Õn c¸c trôc dÉn ®éng phÝa tr­íc qua
bé vi sai phÝa tr­íc.
(2) Trong lóc xe quay vßng
Khi ph¸t sinh sù chªnh lÖch vÒ tèc ®é quay
cña c¸c b¸nh xe tr­íc vµ sau, Bé vi sai
trung t©m sÏ hoat ®éng, t¹o nªn sù chªnh
lÖch vÒ tèc ®é quay gi÷a gi¸ l¾p b¸nh r¨ng
bao vµ hép vi sai tr­íc. Khi ®iÒu nµy x¶y ra,
¸p suÊt thuû lùc t¸c ®éng vµo ly hîp nhiÒu
®Üa, do ®ã, lµm gi¶m ®é chªnh nµy.
Lùc ma s¸t ®­îc t¹o ra ®Ó gi¶m sù chªnh
lÖch tèc ®é quay nµy sÏ kh¸c nhau tuú thuéc
vµo ®iÒu kiÖn ch¹y cña xe, vµ lùc dÉn ®éng
tèi ­u lu«n lu«n ®­îc ph©n phèi ®Õn bé vi sai
tr­íc vµ bé vi sai sau.
(2/4)

3. Bé vi sai trung t©m

(1) CÊu t¹o
B¸nh r¨ng cña bé vi sai trung t©m thuéc lo¹i b¸nh r¨ng
c«n, vµ c¬ cÊu kho¸ bé vi sai trung t©m thuéc lo¹i ly hîp
thuû lùc nhiÒu ®Üa.
Bé vi sai trung t©m lo¹i nµy dïng ly hîp thuû lùc nhiÒu
®Üa lµm c¬ cÊu kho¸ vi sai.
Ly hîp thuû lùc nhiÒu ®Üa gåm cã c¸c ®Üa ly hîp bªn
trong, c¸c ®Üa ma s¸t bªn ngoµi vµ c¸c pitt«ng ®Èy. Ly
hîp ®­îc ®Æt bªn trong bé vi sai tr­íc.
(2) Nguyªn lý ho¹t ®éng
Khi ¸p suÊt thuû lùc t¸c ®éng vµo c¸c pitt«ng, c¸c ®Üa
ma s¸t ly hîp vµ c¸c ®Üa thÐp ®­îc ®Èy khÝt vµo víi
nhau, h¹n chÕ ®é chªnh vÒ tèc ®é quay gi÷a hép l¾p
vßng r¨ng vÒ phÝa ®Üa ma s¸t vµ hép vi sai tr­íc vÒ phÝa
®Üa ly hîp.
NÕu c¸c b¸nh xe tr­íc bÞ kÑt trong hè bïn vµ quay tr­ît,
ly hîp sÏ h¹n chÕ t¸c dông vi sai cña bé vi sai trung t©m,
nªn c«ng suÊt ®­îc truyÒn ®Õn c¸c b¸nh sau, lµm cho
xe dÔ ®µng ra khái hè bïn.
Trong khi xe ch¹y b×nh th­êng trong ph¹m vi “D”, v× lùc
h¹n chÕ vi sai yÕu, xe ch¹y ªm dÞu khi quay vßng ë tèc
®é thÊp, hoÆc khi ®ç xe, v.v... vµ hiÖn t­îng phanh gãc
hÑp kh«ng xuÊt hiÖn. Trong c¸c ph¹m vi “L” vµ “R”, v×
lùc h¹n chÕ vi sai cao h¬n, nªn c«ng suÊt mµ c¸c lèp
nhËn ®­îc cã t¸c dông lµm cho xe kh¾c phôc ®­îc
tr¹ng th¸i bÞ c¶n.
(3/4)

-16-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

(3) C¸c ®Æc ®iÓm

Cã thÓ thùc hiÖn ®­îc sù ®iÒu chØnh hoµn h¶o cña lùc
h¹n chÕ t¸c ®éng vi sai cho phï hîp víi vÞ trÝ cña cÇn
chuyÓn sè tù ®éng, gãc më cña b­ím ga vµ tèc ®é cña
xe.
Nh÷ng kiÓu xe míi h¬n, cã m¸y vi tÝnh ®iÒu khiÓn lùc
h¹n chÕ bé vi sai theo tèc ®é cña xe vµ theo sù chªnh
lÖch tèc ®é quay cña b¸nh tr­íc vµ sau, ®Ó ®¶m b¶o xe
ch¹y tr¬n tru trong bÊt cø ®iÒu kiÖn nµo, dï lµ ch¹y trªn
®­êng cã bïn, khi xe quay vßng hoÆc khi ch¹y tiÕn
th¼ng.
Gîi ý:
C¸c kiÓu xe cò cã c«ng t¾c ®iÒu khiÓn bé vi sai trung
t©m. Khi xe ch¹y ë chÕ ®é “off” (ng¾t), c¸c ®iÒu kiÖn
còng sÏ gièng nh­ xe kiÓu kho¸ c¬ khÝ khi ch¹y víi
c«ng t¾c kho¸ vi sai ë vÞ trÝ OFF (ng¾t).

(4/4)

C¸c hÖ thèng kh¸c C¸c hÖ thèng kh¸c cña 4WD

1. C¬ cÊu gµi moay ¬
Th­êng ®­îc sö dông ë c¸c b¸nh tr­íc cña c¸c xe 4WD
th­êng xuyªn lo¹i FR. HÖ thèng nµy sö dông c¸c c¬ cÊu
ly hîp ®Ó nèi vµ t¸ch b¸nh xe vµ trôc cÇu xe.
Trong chÕ ®é 2WD, c¸c b¸nh tr­íc truyÒn chuyÓn ®éng
quay ®Õn b¸n trôc tr­íc, bé vi sai tr­íc vµ trôc c¸c
®¨ng. ChÕ ®é nµy g©y ra rung ®éng vµ tiÕng ån trong xe
vµ h¹ thÊp hiÖu suÊt cña nhiªn liÖu.
V× vËy, ë nh÷ng lo¹i ®­êng kh«ng r¶i nhùa, ®­êng xÊu
vµ ®­êng cã tuyÕt, c¬ cÊu gµi moay¬ cña b¸nh xe bÞ
kho¸ ®Ó xe ch¹y theo chÕ ®é 4WD, nh­ng ë nh÷ng lo¹i
®­êng b×nh th­êng vµ ®­êng cao tèc, c¬ cÊu gµi moay ¬
®­îc gi¶i phãng ®Ó xe chuyÓn sang chÕ ®é 2WD.
ViÖc chuyÓn moay¬ gi÷a chÕ ®é “kho¸” vµ “tù do” cã thÓ
thùc hiÖn b»ng lo¹i ®iÒu khiÓn b»ng tay, thùc hiÖn bªn
ngoµi xe, vµ lo¹i tù ®éng, cã thÓ tù ®éng chuyÓn chÕ ®é.
Cßn cã lo¹i kÐp kÕt hîp chuyÓn b»ng tay vµ chuyÓn tù
®éng.
Gîi ý:
Khi hép sè phô ®ang ë chÕ ®é 4WD, kh«ng ®­îc ®Ó may¬
“tù do”
chó ý:
§èi víi lo¹i tù ®éng chØ cã thÓ chuyÓn chÕ ®é khi xe ®ang
ch¹y th¼ng.
Xem kü tµi liÖu h­íng dÉn sö dông tr­íc khi chuyÓn.
(1/2)

-17-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

2. ADD (Tù ®éng ng¾t vi sai)

§©y lµ bé vi sai tr­íc trong ®ã cã c¬ cÊu nèi/c¾t trôc cÇu
xe ®Ó kh«ng truyÒn lùc khi xe 4WD gi¸n ®o¹n ch¹y theo
chÕ ®é 2WD, tuú theo hép sè phô chuyÓn sang chÕ ®é
2WD hoÆc 4WD.
ADD nèi/c¾t trôc cÇu xe bªn ph¶i hoÆc bªn tr¸i b»ng
mét c¬ cÊu dÉn ®éng ®­îc nèi víi c¬ cÊu chuyÓn cña
hép sè phô, v× vËy kh«ng cÇn ph¶i chuyÓn b»ng c¬ cÊu
gµi moay ¬. H¬n n÷a, ®Ó cã thÓ chuyÓn tõ 2WD sang
4WD ngay c¶ khi xe ®ang ch¹y, hép sè phô cã mét c¬
cÊu ®ång tèc ®Ó b¾t ®Çu lµm quay hÖ thèng dÉn ®éng
®ang dõng l¹i ë chÕ ®é 2WD.
Ngoµi ra, cßn cã bé chän 2-4 (c«ng t¾c bÊm nót), hoÆc
c«ng t¾c ®iÒu khiÓn 4WD ë trong xe.
Tham kh¶o:
· HÖ thèng A-TRAC (HÖ thèng ®iÒu khiÓn lùc kÐo chñ
®éng)
(2/2)

HÖ thèng A-TRAC (HÖ thèng ®iÒu khiÓn lùc

kÐo chñ ®éng)
Trong khi ch¹y trªn ®Þa h×nh gå ghÒ, chøc n¨ng
nµy ®iÒu chØnh c«ng suÊt cña ®éng c¬ vµ ¸p suÊt
cña dÇu phanh t¸c ®éng vµo b¸nh xe quay tr­ît
vµ ph©n phèi lùc dÉn ®éng cã thÓ bÞ tæn thÊt do
tr­ît ®Õn c¸c b¸nh xe cßn l¹i ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu
øng LSD. Do ®ã lµm t¨ng kh¶ n¨ng ch¹y cña xe
trªn ®­êng gå ghÒ vµ kh¶ n¨ng tù tho¸t ra khái
ch­íng ng¹i vËt.

(1/1)

-18-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

C¸c chó ý khi kÐo xe C¸c chó ý khi kÐo xe

1. H·y sö dông mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p
®­îc giíi thiÖu ë môc A, B hoÆc C ®Ó kÐo
xe.
2. NÕu cã v­íng m¾c víi khung xe vµ hÖ thèng
truyÒn lùc, h·y dïng ph­¬ng ph¸p A (xe t¶i
sµn ph¼ng) hoÆc ph­¬ng ph¸p B (xe t¶i kiÓu
n©ng b¸nh xe)
3. C¸c ph­¬ng ph¸p nªn dïng: A hoÆc B
Ph­¬ng ph¸p khÈn cÊp: C
Chó ý:
· Tu©n thñ c¸c phßng ngõa sau ®©y khi kÐo
mét xe cã hép sè däc tù ®éng b»ng ph­¬ng
ph¸p khÈn cÊp C:
· Tèc ®é kÐo tèi ®a 30 km/h (18 dÆm/giê)
· Qu·ng ®­êng kÐo tèi ®a 80 km/h (50 dÆm)
· ë mét sè kiÓu xe, cã thÓ sö dông ph­¬ng
ph¸p kÐo D hoÆc E.
Tuy nhiªn, trong nhiÒu kiÓu xe, c¸c ph­¬ng
ph¸p kÐo D hoÆc E sÏ lµm háng bé gi¶m
xãc, tÊm ch¾n bïn phÝa d­íi ®éng c¬, b¹c
®ßn treo d­íi cña hÖ thèng treo, giµn nãng
®iÒu hoµ nhiÖt ®é, v.v... trong khi kÐo, v× vËy
kh«ng sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p nµy.
· Ph­¬ng ph¸p kÐo ë h×nh F rÊt nguy hiÓm,
kh«ng bao giê ®­îc sö dông.
NÕu kÐo mét xe nh­ vËy, sÏ cã nguy c¬ lµm
cho hÖ thèng truyÒn lùc nãng lªn vµ bÞ háng,
hoÆc c¸c b¸nh tr­íc tr­ît ra khái xe kÐo.
Kh«ng bao giê ®­îc kÐo xe 4WD b»ng mét
ph­¬ng ph¸p kh«ng cho c¸c b¸nh xe n©ng
lªn ®­îc quay.
(1/1)

-19-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

C¸c chó ý khi söa ch÷a Tr­íc khi b¾t ®Çu thö
Xe 4WD th­êng xuyªn ®­îc trang bÞ hÖ thèng
vi sai trung t©m.
Khi tiÕn hµnh bÊt kú lo¹i söa ch÷a hoÆc thö
nghiÖm nµo ë xe 4WD mµ cÇn ph¶i cho c¸c
b¸nh xe tr­íc vµ sau quay (thö phanh, thö
®ång hå ®o tèc ®é, c©n b»ng b¸nh xe trªn xe
v.v...), hoÆc khi kÐo xe, ph¶i tu©n thñ c¸c biÖn
ph¸p phßng ngõa nªu ra ë bªn tr¸i.
NÕu c«ng viÖc chuÈn bÞ hoÆc quy tr×nh thö
kh«ng phï hîp, viÖc thö nghiÖm kh«ng thÓ
thµnh c«ng ®­îc vµ cßn cã thÓ nguy hiÓm. Do
®ã, tr­íc khi b¾t ®Çu bÊt kú c«ng viÖc b¶o
d­ìng söa ch÷a hoÆc thö nghiÖm nµo nh­ vËy,
cÇn ph¶i xem l¹i c¸c môc (A ®Õn H) nªu ra ë
bªn tr¸i.
H×nh minh ho¹ sÏ gi¶i thÝch c¸c ®iÓm quan
träng trong mçi thö nghiÖm. §Ó biÕt cô thÓ vÒ
tõng qui tr×nh thö nghiÖm, h·y xem s¸ch h­íng
dÉn söa ch÷a liªn quan. §èi víi c¸c thö nghiÖm
ngoµi nh÷ng thö nghiÖm tr×nh bµy d­íi ®©y,
cÇn ph¶i hiÓu râ ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ thö ®­îc
sö dông vµ hÖ thèng h¹n chÕ vi sai v.v... cña bé
vi sai trung t©m cña xe ®ang ®­îc thö nghiÖm.
(1/1)

Thö lùc phanh

1. Tèc ®é cña xe: d­íi 0.5 km/h (0.3 dÆm/giê)
Khi ®ang tiÕn hµnh ®o b»ng dông cô thö phanh lo¹i tèc
®é thÊp, cÇn ph¶i tu©n theo c¸c h­íng dÉn sau ®©y.
(1) §Æt c¸c b¸nh xe ®­îc thö (tr­íc vµ sau) lªn bµn thö.
(2) §Æt bé vi sai trung t©m ë vÞ trÝ tù do.
§èi víi lo¹i cã kho¸ c¬ khÝ:
· Gµi cÇn chuyÓn cña hép sè phô vµo vÞ trÝ “H” (chØ ë kiÓu
HF2A)
· Xoay c«ng t¾c kho¸ bé vi sai trung t©m vµo vÞ trÝ OFF vµ
xem ®Ìn b¸o bé vi sai trung t©m cã t¾t ®i kh«ng.
· §èi víi lo¹i ly hîp nhiÒu ®Üa thuû lùc:
· Xoay c«ng t¾c ®iÒu khiÓn bé vi sai trung t©m vµo vÞ trÝ
OFF vµ xem ®Ìn b¸o bé vi sai trung t©m cã t¾t ®i kh«ng.
(3) §Èy tay gµi sè cña hép sè ngang vµo vÞ trÝ sè trung gian
hoÆc vÞ trÝ “N”
(4) Cho ®éng c¬ ch¹y kh«ng t¶i, vËn hµnh bé trî lùc phanh
vµ tiÕn hµnh thö.
Gîi ý:
Mét ph­¬ng ph¸p thö kh¸c víi ph­¬ng ph¸p m« t¶ trªn ®©y
®­îc sö dông cho c¸c xe cã tay gµi sè ë hép sè däc. H·y
tham kh¶o s¸ch h­íng dÉn söa ch÷a ®Ó biÕt thªm chi tiÕt.
(1/1)

-20-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)

Thö tèc ®é hoÆc c¸c phÐp thö kh¸c

Sö dông thiÕt bÞ thö tèc ®é kÕ hoÆc m¸y thö
®éng lùc häc
Gîi ý:
Dïng ph­¬ng ph¸p thö kh¸c víi ph­¬ng ph¸p
®­îc m« t¶ ë bªn tr¸i cho c¸c xe cã cÇn chän
sè ë hép sè däc. Tham kh¶o s¸ch h­íng dÉn
söa ch÷a liªn quan ®Ó biÕt thªm c¸c chi tiÕt.
Chó ý:
B¶o ®¶m xe ®­îc cè ®Þnh ch¾c ch¾n.
Kh«ng bao giê ®­îc ®¹p ly hîp hoÆc phanh ®ét
ngét, dÉn ®éng c¸c b¸nh xe ®ét ngét hoÆc
gi¶m tèc ®ét ngét.
Ph¶i tu©n thñ tèc ®é thö tèi ®a vµ thêi gian thö
tèi ®a.

(1/1)

C©n b»ng b¸nh xe ngay trªn xe

1. Khi thùc hiÖn viÖc c©n b»ng b¸nh xe ngay trªn xe ë xe
4WD th­êng xuyªn, ph¶i tr¸nh kh«ng ®Ó c¸c b¸nh xe
quay ë tèc ®é kh¸c nhau hoÆc theo chiÒu kh¸c nhau
(nh­ vËy cã thÓ lµm h­ háng bé vi sai trung t©m hoÆc c¸c
b¸nh r¨ng hép sè ngang), ph¶i lu«n tu©n theo c¸c biÖn
ph¸p phßng ngõa sau ®©y:
(1) Ph¶i kÝch c¶ bèn b¸nh lªn khái mÆt ®Êt hoµn toµn.
(2) Bé vi sai trung t©m kiÓu kho¸ c¬ khÝ cÇn ph¶i ë vÞ trÝ
LOCK (kho¸) (víi cÇn chuyÓn hép sè phô ë vÞ trÝ “H”).
Bé vi sai trung t©m kiÓu ly hîp thuû lùc nhiÒu ®Üa cã c«ng
t¾c ®iÒu khiÓn bé vi sai trung t©m vµ cÇn chän chÕ ®é
cÇn ph¶i ë chÕ ®é LOCK.
C«ng t¾c ®iÒu khiÓn bé vi sai trung t©m: OFF
CÇn chän chÕ ®é: kho¸
Bé vi sai trung t©m kiÓu khíp nèi thuû lùc cÇn ph¶i ë vÞ trÝ
xe ch¹y b×nh th­êng.
(3) CÇn kÐo phanh ®ç xe cÇn ph¶i nh¶ hoµn toµn
(4) Kh«ng ®­îc phÐp kÐo bÊt cø phanh nµo
(5) Ph¶i dÉn ®éng c¸c b¸nh xe b»ng c¶ ®éng c¬ vµ thiÕt bÞ
c©n b»ng b¸nh xe.
Chó ý:
Khi thùc hiÖn môc (5), ph¶i chó ý ®Õn c¸c b¸nh xe kh¸c,
v× chóng sÏ cïng quay mét lóc.
2. Tr¸nh t¨ng tèc, gi¶m tèc vµ phanh ®ét ngét.
3. TiÕn hµnh viÖc c©n b»ng b¸nh xe víi hép sè ®­îc gµi ë
sè 3 hoÆc sè 4 (vÞ trÝ “D” hoÆc “3” A/T)
(1/1)

-21-
 Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)
Bµi tËp

H·y sö dông c¸c bµi tËp nµy ®Ó kiÓm tra møc hiÓu biÕt cña b¹n vÒ c¸c tµi liÖu trong ch­¬ng nµy. Sau khi tr¶ lêi
mçi bµi tËp, b¹n cã thÓ dïng nót tham kh¶o ®Ó kiÓm tra c¸c trang liªn quan ®Õn c©u hái vÒ c©u hái hiÖn t¹i. Khi
c¸c b¹n cã c©u tr¶ lêi ®óng, h·y trë vÒ v¨n b¶n ®Ó duyÖt l¹i tµi liÖu vµ t×m c©u tr¶ lêi ®óng. Khi ®· tr¶ lêi ®óng mäi
c©u hái, b¹n cã thÓ chuyÓn sang ch­¬ng tiÕp theo.

-22-
 Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)
Câu hỏi-1
Hãy đánh dấu Đúng hoặc Sai cho mỗi câu sau đây.

Các câu trả lời

No. Câu hỏi Đúng hoặc Sai
đúng
Hiện tượng phanh góc hẹp xảy ra ở mọi xe 4WD.
1.
Đúng Sai
Có các loại như loại khớp nối thuỷ lực và loại ly hợp thuỷ lực nhiều đĩa có cơ
2.
cấu điều khiển giới hạn bộ vi sai trung tâm. Đúng Sai
Xe 4WD thường xuyên có trang bị cơ cấu gài moayơ.
3.
Đúng Sai
Phải sử dụng xe tải sàn phẳng khi kéo xe 4WD.
4.
Đúng Sai

Câu hỏi-2
Từ các hình minh hoạ sau đây, hãy chọn ra hộp số dọc của 4WD liên tục loại FR.

1. 2.

3. 4.

1 2 3 4 Câu trả lời đúng

-23-
 Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)
C©u hái-3
Các hình minh hoạ sau đây thể hiện các loại vòng bi dùng trong các cầu trục. Từ các cụm từ sau đây, chọn vòng bi thích hợp với
1 đến 4.

1. 2.

3. 4.

a) VF4BM (Loại cảm nhận momen) b) E150F2 (Loại khớp nối thuỷ lực) c) HF2A (Loại khoá cơ khí) d)
A540H (Loại ly hợp nhiều đĩa thuỷ lực)

Trả lời: 1. 2. 3. 4.

-24-
 Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – Hép sè th­êng 4WD (4 b¸nh xe dÉn ®éng)
C©u hái-4
Các câu sau đây liên quan đến sự khác nhau giữa 4WD và 2WD. Hãy tìm câu trình câu Đúng.

Trọng lượng của xe 4WD và 2WD như nhau trên cùng kiểu xe.
1.

Xe 4WD leo dốc đứng ưu việt hơn so với xe 2WD.

2.
4WD thương xuyên có khớp mềm V là 4WD ở mọi thời điểm, nhưng nó trở thành 2WD khi cần thiết.
3.
Xích lốp xe được lắp vào các bánh xe chủ động của các xe 2WD, còn đối với các xe 4WD lắp xích lốp xe vào các bánh
4.
trước hoặc sau đều được.

-25-