8

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikatlong Markahan – Modyul 3:
Pagsunod at Paggalang sa Magulang,
Nakatatanda at may Awtoridad:
Bigyang Katarungan at Pagmamahal
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikawalong Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikatlong Markahan – Modyul 3: Pagsunod at Paggalang sa Magulang, Nakatatanda at
may Awtoridad: Bigyang Katarungan at Pagmamahal
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

BUMUO SA PAGSULAT NG MODYUL SA JUNIOR HS

EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO

Awtor : Vida Perpe G. Isidoro

Ko-Awtor - Editor
Ko-Awtor - Tagasuri
Ko-Awtor - Tagaguhit
Ko-Awtor - Tagalapat
Ko-Awtor - Tagapangasiwa
: Anna May F. Ventura
: Cyrill S. San Diego
: Kristine Joie S. Gatbonton
: Kristine Joie S. Gatbonton
: Anna May F. Ventura

MGA TAGAPAMAHALA SA DIBISYON:

Schools Division Superintendent : Romeo M. Alip, PhD, CESO V
OIC- Asst. Schools Division Superintendent : William Roderick R. Fallorin, CESE
Chief Education Supervisor, CID : Milagros M. Peñaflor, PhD
Education Program Supervisor, LRMDS : Edgar E. Garcia, MITE
Education Program Supervisor, AP/ADM : Romeo M. Layug
Education Program Supervisor, ESP : Jacqueline C. Tuazon
Project Development Officer II, LRMDS : Joan T. Briz
Division Librarian II, LRMDS : Rosita P. Serrano

Inilimbag sa Pilipinas ng Department of Education – Schools Division of Bataan

Office Address: Provincial Capitol Compound, Balanga City, Bataan
Telefax: (047) 237-2102
E-mail Address: bataan@deped.gov.ph
 8

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikatlong Markahan – Modyul 3:
Pagsunod at Paggalang sa
Magulang, Nakatatanda at may
Awtoridad: Bigyang Katarungan
at Pagmamahal
Paunang Salita
Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda para sa ating
mag-aaral sa kanilang pag-aaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang bahagi na
gagabay sa kanila upang maunawaan ang bawat aralin at malinang ang mga
kasanayang itinakda ng kurikulum.

Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy na

naglalaman ng mga paalala, pantulong o estratehiyang magagamit ng mga magulang
o kung sinumang gagabay at tutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral sa kani-
kanilang tahanan.

Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman ng

mag-aaral na may kinalaman sa inihandang aralin. Ito ang magsasabi kung
kailangan niya ng ibayong tulong mula sa tagapagdaloy o sa guro. Mayroon ding
pagsusulit sa bawat pagtatapos ng aralin upang masukat naman ang natutuhan.
May susi ng pagwawasto upang makita kung tama o mali ang mga sagot sa bawat
gawain at pagsusulit. Inaasahan namin na magiging matapat ang bawat isa sa
paggamit nito.

Pinapaalalahanan din ang mga mag-aaral na ingatan ang SLM na ito upang
magamit pa ng ibang mangangailangan. Huwag susulatan o mamarkahan ang
anumang bahagi ng modyul. Gumamit lamang ng hiwalay na papel sa pagsagot sa
mga pagsasanay.

Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa kanilang guro

kung sila ay makararanas ng suliranin sa pag-unawa sa mga aralin at paggamit ng
SLM na ito.

Sa pamamagitan ng modyul na ito at sa tulong ng ating mga tagapagdaloy,

umaasa kami na matututo ang ating mag-aaral kahit wala sila sa paaralan.

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong o estratehiyang

magagamit sa paggabay sa mag-aaral.
 Alamin

Ang modyul na ito ay isinulat para matugunan ang iba’t-ibang paraan ng

pagkatuto ng bawat mag-aaral. Sa araling ito, maipauunawa sa iyo ang kahalagahan
ng pag-unawa sa mga pangunahing emosyon at ang ganap ng talinong pang-
emosyonal upang mapaunlad ang sarili at mapangasiwaan nang may katuwiran ang
ating emosyon para sa mabuting pakikipag-ugnayan.

Nilalayon ng araling ito na matutuhan mo ang tamang pamamahala at

pagpapahayag ng iba’t-ibang emosyon batay sa makatuwiran at malinaw na pagiisip
tungo sa matibay na ugnayan sa iyong kapuwa at ang kasanayang pampagkatuto
na:

1. Nakikilala ang:
a. Mga paraan ng pagpapakita ng paggalang na ginagabayan ng katarungan
at pagmamahal
b. Bunga ng hindi pagpapamalas ng hindi pagsunod at paggalang sa
magulang, nakatatanda at may awtoridad (ESP8PBIIIc-10.1)

2. Nasusuri ang mga umiiral na paglabag sa paggalang sa magulang, nakatatanda

at may awtoridad. (ESP8PBIIIc-10.2)

1
 Subukin

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga sitwasyon. Piliin ang titik ng
pinakatamang sagot. Isulat ito sa sagutang papel.

1. Naipakikita ang paggalang sa pamamagitan ng .

a. Pakikibahagi sa mga gawaing nakasanayan.

b. Pakikipag-ugnayan sa mga taong nakahahalubilo
c. Pagbibigay ng halaga sa isang tao o bagay.
d. Pagkilala sa mga taong naging bahagi ng buhay.

2. Paano maipakikita ang paggalang at pagsunod sa nakatatanda?

a. Lagi mong ipanalangin ang mga taong may awtoridad na ikaw ay

pamahalaan.
b. Pagkilala sa mga hanggganan o limitasyon.
c. Maging halimbawa sa kapwa.
d. Sila ay arugain at pagsilbihan nang isinasaalang-alang ang maayos
na pakikipag-usap

3. Ang pamilya ay malayo sa iyo dahil:

a. Nakasentro sa iyo ang mga ugnayan na maaaring ikinatutuwa o

ikinaiinis mo
b. Ang iyong pag-iral ay bunga ng pagtugon sa dalawang taong
pinagbuklod ng pagmamahalan
c. Nagmula ang iyong pag-iral sa magkakasunod at makasaysayang
proseso na mula sa mga relasyong nauna sa iyong pag-iral
d. Ang iyong pagkatao ay nagiging hatol o husga sa mga taong nagpalaki
sa iyo

4. Dahil sa ikaw ay nakaramdam ng pagkagutom, bumili ka ng tinapay sa

tindahan na malapit sa inyong tahanan nang mapansin ka ng inyong
barangay tanod at sinabing, “Nasaan ang iyong face mask? Bakit ka nasa

2
 labas ikaw ay wala pa sa edad na may pahintulot na makalabas?” Ano ang
dapat gawin sa sitwasyong ito?

a. Tumakbo pauwi at huwag pansinin ang tanod.

b. Humingi ng paumanhin sa tanod dahil ikaw ay nakaramdam ng gutom
at bumili ng pagkain pagkatapos ay sabihing hindi na mauulit pang
muli ang paglabag.
c. Mangatwiran sa tanod at sisihin ito na walang binibigay na ayuda ang
barangay.
d. Isumbong sa magulang ang ginawa ng tanod at magreklamo.

5. Mula sa mga katuruang ito, tayo ay maraming aral na napupulot na

nagsasabing igalang ang lahat ng tao, magulang, nakatatanda pati ang taong
may awtoridad. Maliban sa:

a. Diary
b. Bibliya
c. Koran
d. Mga Tinipong Wikain ni K’ung Fu Tze

6. Mataas ang pagtingin ni Ron sa kanilang lider na si Byron. Lahat ng

sabihin ni Byron ay sinusunod ni Ron nang walang pagtutol. Ngunit sa
isang pagkakataon ay napansin ni Ron na pinaboran ni Byron ang isang
proyekto kahit na ito ay lalabag sa ilang panuntunan ng batas na pinaiiral
ngayong may CoVid-19 at maaaring makaapekto sa marami. Kaya’t
minarapat ni Ron na huwag munang ituloy at pag-aralang muli at busisiin
kasama si Byron. Ang kilos na ito ni Ron ay nagpapakita ng:

a. Katarungan c. Pagsunod
b. Pagpapasakop d. Kasipagan

7. Saan nagsisimula ang kakayahang kumikilala sa pagpapahalaga?

a. Simbahan c.Komunidad
b. Paaralan d. Pamilya

3
8. Dahil sa pinangangalagaan mo ang kahalagahan ng edukasyon na umiiral
sa inyong angkan kung saan halos lahat sa inyo ay nakapagtapos ng pag-
aaral at may mga titulo na, minabuti mong mag-aral nang mabuti at
magtapos ng pag-aaral. Ipinamamalas mo lamang na:

a. Ang pamilya bilang hiwaga

b. Ang pamilya bilang halaga
c. Ang pamilya bilang presensiya
d. Ang pamilya bilang sagrado

9. Ang pagsunod sa pagsusuot ng face mask, palagiang paghuhugas ng kamay

at physical distancing ay buong puso mong sinusunod kahit na walang
nakakikita o nagpapaalala upang makasunod sa mga protocols at maging
ligtas ang sarili at pamilya sa banta ng Co-Vid-19. Pinatutunayan lamang
nito na ang paggalang at pagsunod at may .

a. Pagsunod at pagpapasakop
b. Pagbibigay-pugay sa pamahalaan
c. Katarungan at Pagmamahal
d. Kasipagan

10. Ayon kay David Isaacs, maisasabuhay ang paggalang na ginagabayan ng

katarungan at pagmamahal sa pamamagitan ng:

a. Pagsasabi ng “po at opo”

b. Panatilihin ang pagkakaunawaan, bukas na komunikasyon at
pagkilala sa halaga ng pamilya at ng lipunang kinabibilangan.
c. Pagsang-ayon sa lahat ng batas na ipinatutupad nang walang tanong
at pangamba.
d. Pagsunod at pagtalima nang nakapikit-mata at umayon anuman ang
mangyari

Mahusay!

4
 Aralin

1 Pagsunod at Paggalang

"Mga anak, sundin ninyo ang inyong mga magulang, alang-alang sa Panginoon,
sapagkat ito ang nararapat" (Efeso 6:1). "Igalang mo ang iyong ama at ina." Ito ang unang
utos na may kalakip na pangako." (Efeso 6:2)

Kilala tayong mga Pilipino sa pagiging masunurin at magalang. Sa ating mga

gawi na nagpapakita ng pagiging magalang tulad ng pagmamano, pagsasabi ng “po”
at “opo” at iba pa ay natatangi tayo sa ibang lahi.
Ngunit sapat na ba ang mga ito para ating masabi na
tayo ay masunurin at magalang? Bakit sa kasalukuyan
ay mayroong di magagandang pangyayari dulot ng hindi
pagsunod at paggalang sa magulang, nakatatanda at
may awtoridad? Ating tunghayan sa modyul na ito ang
mga birtud ng pagsunod at paggalang.

Balikan

Gawain 1

Panuto: Punan ang talaan sa pamamagitan ng pagbibigay ng dalawang paraan

kung paano mo ipinakikita o ipinahahayag ang paggalang sa mga sumusunod na
larawan.

5
 Tuklasin

Gawain 2 Pagsusuri ng Kuwento

1. Basahin at unawaing mabuti ang mensahe ng maikling kuwento tungkol sa
“Dalawang Anak” (hango sa Bibliya Mateo: 21:28-30 o tunghayan din sa
http://www.youtube.com/watch?v=gqFnsP2ikvE).

Ngunit ano sa palagay ninyo? May isang tao na may dalawang anak na lalaki.
Lumapit siya sa una at sinabi: Anak, pumunta ka ngayon sa ubasan at gumawa ka
roon. Sumagot siya: Ayaw ko. Ngutnit nagsisi siya at pumunta rin pagkatapos.
Lumapit siya sa pangalawang anak at gayundin ang sinabi. Sumagot siya: Pupunta
ako. Ngunit hindi siya pumunta.
2. Sagutin ang mga sumusunod na tanong:
a. Sino sa dalawang anak ang nagpakita ng tunay na pagsunod sa kanilang
ama? Ipaliwanag.
b. Ano ang maaaring maging bunga ng hindi pagsunod ng anak sa
kaniyang ama?
c. Ano ang mahalagang mensahe ng kuwento?

Gawain 3 Pagsusuri ng Pelikula

Panuto: Panuorin ang pelikulang “Anak” (Star Cinema, 2000) sa gabay ng inyong
guro o magulang. Sagutin ang mga tanong na nasa ibaba.

Ang pelikulang “Anak” (Star Cinema, 2000) na pinagbibidahan nina Vilma

Santos-Recto (bilang Josie) at Claudine Baretto (bilang Carla) ay nagpapakita ng
ilang eksenang sumubok sa ugnayan ng mag-inang Josie at Carla at ang
kakayahang isabuhay ang mga birtud ng paggalang at pagiging masunurin.

Mga gabay na tanong:

1. Paano ipinakita ni Carla bilang anak ang mga paglabag sa paggalang at

pagsunod sa magulang?
2. Sa iyong palagay, bakit nagpakita ng pagrerebelde si Carla sa pelikula?
3. Saan humantong ang mga paglabag na ginawa ni Carla sa mga tagubilin ng
kaniyang ina? Magbigay ng tatlo.
4. Kung ikaw si Carla na may inang OFW, ano ang iyong gagawin sa ganitong
sitwasyon?

6
 Suriin

Ang Paggalang
Sapat ba na tayo ay magalang at sumusunod sa ating mga magulang, sa mga
nakatatanda at may mga awtoridad? Paano natin ito ipinakikita, isinasagawa at
isinasabuhay? Sa maraming pagkakataon ang pakikipagkapwa’y salat sa paggalang
na nagiging sanhi ng pag-aaway, hindi pagkakaintindihan, pananakit paglabag sa
batas at ilang mga gawaing hindi na kumikilala sa dignidad ng kapwa. Ito ngayon
ay isang malaking hamon sa kabataan para sa pagpapanatili at pagpapatibay ng
mga birtud ng paggalang at pagsunod sa mga magulang, nakatatanda at may
awtoridad.

Maraming aral mula sa iba’t-ibang aklat at relihiyon ang nagtuturo ng

paggalang sa magulang, nakatatanda maging sa mga may awtoridad sa lipunan o
estado. Mula sa Bibliya, sa Koran at Mga Tinipong Wikain ni K’ung Fu Tze. Dito tayo
ay maraming napupulot at naisasabuhay.

Ang salitang “paggalang” ay mula sa salitang Latin na “respectus” na ang ibig

sabihin ay “paglingon o pagtinging muli,” na ang ibig sabihin ay naipakikita ang
paggalang sa pamamagitan ng pagbibigay ng halaga sa isang tao o bagay. Ang
pagkilala sa halaga ng tao o bagay ang nakapagpapatibay sa kahalagahan ng
paggalang. Nagsisimula sa pamilya ang kakayahang kumilala sa pagpapahalaga.

Ang Pamilya Bilang Hiwaga

Kung ugnayan ang isasaalang-alang, hiwagang maituturing ang pagiging
sabay na malapit at malayo ng pamilya sa iyong pagkatao. Sinasabing ang pamilya
ay malapit sa iyo dahil sa sumusunod na patunay:

• Nakasentro sa iyo ang mga ugnayan na maaaring ikinatutuwa mo o

ikinaiinis mo.
• Ang iyong pag-iral ay bunga ng pagtugon sa dalawang taong pinagbuklod
ng pagmamahalan.
• Ang iyong pagkatao ay nagiging hatol o husga sa mga taong nagpalaki sa
iyo.

Ang pamilya ay malayo sa iyo dahil nagmula ang iyong pag-iral sa

magkakasunod at makasaysayang proseso na mula sa mga relasyong nauna sa
iyong pag-iral. Ang iyong pagkilala at pakikipag-ugnayan sa iyong mga lolo at loa,
mga magulang ng iyong lolo at lola, mga tiyuhin at tiyahin at iba pag mga kamag-
anak at kaangkan, ang nagpapatunay ng pagiging malayo ng pamilya. Gayunpaman,
malaki ang impluwensiya ng iyong kaangkan sa iyong pagkatao. Hindi nga ba’t may
tinaguriang “angkan ng mga doctor o guro,” “angkan ng matatalino o masisipag’ o

7
“lahi ng mg palaaway o mga basagulero?” May implikasyon ito sa pagkakakilanlan
sa iyong pamilya at sa iyong pagkatao.

Ang mga kasalukuyang suliranin tulad ng kawala o humihinang

pagpapahalaga sa kabanalan, kawalan ng paggalang sa buhay at kamatayan (na
nagiging dahilan nang kayabangan, pagkukunwari, pagkabagot o kawalan ng interes
o kawalan ng pag-asa) ay ilan lamang sa mga patunay ng di-pagkilala sa halaga ng
pamilya sa paghubog ng iyong pagkatao.

Ang Pamilya Bilang Halaga

Ang pagkilala sa halaga ng pamilya at mga kasapi nito ay naipakikita sa
pagsusumikap na gumawa ng mabuti at umiwas sa paggawa ng masama. Ang
karangalang tinataglay ng pamilya ang nagbibigay dito ng awtoridad na dapat
kilalanin ng bawat kasapi nito.

Halimbawa, lumaki ka sa isang pamilyang pinahahalagahan ang edukasyon,

ang paggalang sa pagnanais ng iyong mga magulang na makapagtapos ka ng iyong
pag-aaral ay maipakikita mo sa pamamagitan ng pagsunod mo sa kanilang bilin at
utos na mag-aral kang mabuti.

Maipakikita rin ang paggalang sa pamamagitan nang nararapat at naaayon

na uri at antas ng komunikasyon. May marapat na antas ng komunikasyon para sa
mga bagong kakilala at sa mga mahal mo sa buhay, at di kailanman marapat ang
magsalita nang masama, magmura, o manglait ng kapwa. Mahalagang tandan ng
bawat isa ang isinasaad ng Gintong Aral: Anuman ang gawin mo sa iyong kapwa ay
ginagawa mo rin sa iyong sarili.

Ang Pamilya Bilang Presensiya

Bilang presensiya, ang pamilya ang nagsisilbing proteksiyon sa mga kasapi,
duyan ng pagmamalasakit at pagmamahalan, pinaglalagakan ng lahat ng mga
karanasan, kalakasan, kahinaan, damdamin at halaga. Itinuturing ang pamilya na
isang tahanang nag-iingat at nagsasanggalang laban sa panganib, karahasan at
masasamang banta ng mga tao o bagay sa paligid at labas ng pamilya.

Kung ano ang nakasanayan at palaging nakikita na ginagawa ng mga kassabi

ng pamilya, lalo na ng mga magulang at nakatatanda, ay makakalakihan at
makakasanayan ng mga anak. Dahil dito, naipagpapatuloy ang mga tradisyon ng

8
pamilya na nakatutulong sa pag-unlad, hindi lamang ng bawat kasapi ng pamilya,
pati na rin ang pagkakabuklod-buklod ng mga henerasyon.

Paano mapipakikita ang paggalang at pagsunod sa mga magulang?

Dahil sa tahanan at sa pamilya nagsisimula ang lahat, malaking bahagi ng ating

pagkatao ang nabuo at nahubog dito. Ang ating mga magulang ang unang gabay at
hanggang ngayon ay naririyan pa rin para sa atin. Walang sinumang magulang ang
naghangad ng masama para sa kanilang mga anak, kaya’t mahalagang maunawaan
natin ang mga paalala at payo nila. Igalang at sundin ang mga ito maging ang
kanilang mga bilin.

1. Pagkilala sa mga hangganan o limitasyon

2. Paggalang sa kanilang mga kagamitan
3. Pagtupad sa itinakdang oras
4. Pagiging maalalahanin
5. Pagiging mapagmalasakit at mapagmahal

Paano maipakikita ang paggalang at pagsunod sa mga

nakatatanda?

Isa sa mga magagandang kultura mayroon tayo ay ang paggalang sa mga

nakatatanda. Bawat isa sa atin ay may pagpapahalaga sa mga nakatatanda at
ipinakikita ang mataas na pagtingin sa kanila sa paniniwalang sila ang nagbukas ng
mga daan na tatahakin ng kabataan.

9
 1. Sila ay arugain at pagsilbihan ng isinasaalang-alang ang maayos na
pakikipag-usap.
2. Hingin ang kanilang payo at pananaw bilang pagkilala sa karunungang dulot
ng kanilang mayamang karanasan sa buhay.
3. Iparamdam sa kanila na sila ay nagiging mabuting halimbawa lalo na sa
pagiging matiiisin at matiyaga sa maraming bagay.
4. Kilalanin sila bilang mahalagang kasapi ng pamilya sa pamamgitan ng
pagsasama sa kanila sa mga karaniwang gawain ng pamilya at mga espesyal
na pagdiriwang.
5. Tugunan ang kanilang mga pangangailangan at kahilingan na makabubuti
sa kanila.

Paano mapapakikita ang paggalang at pagsunod sa mga taong may

awtoridad?

Ngayong nahaharap tayo sa panahon ng pandemya, napakahalagang

maunawaan na igalang at sundin ang mga polisiya o batas na nais ipatupad ng mga
taong may awtoridad. Ginagampanan nila ang responsibilidad na manguna at
magpatupad ng mga panuntunan upang maproteksiyunan ang mga mamamayan
mula sa banta ng CoVid-19. Lubhang napakabigat ng kanilang mga gawain sa
panahong ito para sa ating bayan. Kaya’t tayo bilang mga mamamayan ay magbigay
ng parte para sa pagsugpo ng sakit na ito. Kinakailangang nating igalang ang
kanilang mga anunsiyo at polisiya na ipinatutupad. Gayundin dapat nating sundin
ang lahat ng ito para sa kabutihang panlahat.

1. Magbasa at pag-aralan ang tunay na tagubilin ng Diyos sa paggalang sa mga

taong may awtoridad.
2. Lagi mong ipanalangin ang mga taong may awtoridad na ikaw ay pamahalaan.
3. Maging halimbawa sa kapwa.
4. Alamin at unawain na hindi lahat ng pagpapasiya at mga bagay na dapat
sundin ay magiging kaaya-aya para sa iyo.

10
Paano mo maisasabuhay ang paggalang na ginagabayan ng
katarungan at pagmamahal?
Maipakikita mo ang iyong paggalang at pagsunod sa iyong mga magulang,
nakatatanda at may awtoridad kung kinikilala mo ang kanilang halaga. Dahil dito,
kinikilala at pinahahalagahan mo ang kanilang tungkuling hubugin, subaybayan at
paunlarin ang iyong mga magagandang ugali at mga pagpapahalaga. Mapagtitibay
mo ang mga birtud na ito sa pamamagitan ng pagpapakita ng pagmamahal,
pananagutan at pagkilala sa kanila bilang biyaya ng Maylalang.

Maisasabuhay natin ang paggalang na ginagabayan ng katarungan at

pagmamahal sa pamamagitan ng sumusunod na mungkahi ayon kay David Isaacs
(Character Building, 2001).

1. Panatilihin ang pagkakaunawaan.

2. Kilalanin ang kakayahan ng bawat tao na matuto, umunlad, at magwasto ng
kanilang pagkakamali.
3. Pagtugon sa pangangailangan ng kapwa, sa pamamagitan ng patuloy na
pagtulong at paglilingkod sa kanila.
4. Laging isaalang-alang ang damdamin ng kapwa sa pamamagitan ng maayos
at marapat na pagsasalita at pagkilos.
5. Isalang-alang ang pagiging bukod-tangi ng bawat tao sa pamamagitan ng
pagpapakita ng angkop na paraan ng paggalang.
6. Suriing Mabuti ang kalagayan o sitwasyon ng kapwa upang makapagbigay ng
angkop na tulong bilang pagtugon sa kanilang pangangailangan.
7. Bilang bahagi ng katarungan, ibigay sa kapwa ang nararapat sa kaniya at ang
nararapat ay ang paggalang sa kaniyang dignidad.
8. Sa pakikipag-usap sa kapwa, iwasan ang madaliang panghuhusga at
pagbibitiw ng masasakit na salita. Mahalaga ang aktibong pakikinig at pag-
iwas sa anumang uri ng diskriminasyon.
9. Laging isaisip ang kahalagahan ng tunay na paglilingkod sa kapwa na may
kalakip na pagmamahal at pagpapatawad.

Sa kasalukuyang banta ng CoVid-19 sa mundo, mas kinakailangan ngayon

ang maging magalang at sumunod sa ating mga magulang, sa mga nakatatanda
at sa may mga awtoridad. Sila ang higit na mas nakaaalam ng kung ano ang
makabubuti para sa atin. Kung paiiralin natin ito nang may katarungan at
pagmamahal, mas magaan ang paglaban sa pandemyang ito. Mas may
pagkakaunawaan at pagbibigayan. Sa huli, ang hantungan naman ng
pagsasabuhay ng mga birtud na ito ay ang kabutihang panlahat.

11
 Pagyamanin

Gawain 4 Tayain ang Pag-unawa

Panuto: Gamit ang talaan o graphic organizer sa ibaba, sagutin ang mga
sumusunod na tanong.

Ano ang kahalagahan

ng pagsunod at
paggalang sa
magulang,
nakatatanda at may
awtoridad?

Bakit itinuturing na
hiwaga ang pagiging
sabay na malapit at
malayo ng pamilya sa
iyong pagkatao?

Ngayong panahon ng
pandemya, sa
papaanong paraan
maipakikita ang
pagsunod at
paggalang sa
magulang,
nakatatanda at may
awtoridad?

Magaling!

12
 Isaisip

Gawain 5 Isipin at Piliin mo

Panuto: Punan ang mga patlang ng mga sagot mula sa kahon. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.

mabuti proteksiyon limitasyon nakatatanda

respectus damdamin pagmamahalan halaga

mga taong may awtoridad manglait ng kapwa

1. Ibig sabihin ay “paglingon o pagtinging muli.”

2. Hindi kailanman marapat ang magsalita nang masama, magmura o

.

3. Ang pagkilala sa halaga ng pamilya at ng mga kasapi nito ay naipakikita

sa pagsusumikap na gumawa ng at umiwas sa paggawa ng
masama.

4. Bilang presensiya, ang pamilya ang nagsisilbing sa mga

kasapi.

5. Ang iyong pag-iral ay bunga ng pagtugon sa dalawang taong pinagbuklod

ng .

6. Ang pagkilala sa mga hangganan o ay pagtatakda na dapat

itong igalang sa pamamagitan ng di pag-abuso sa itinakda.

7. Kanino maaaring hingin ang payo at pananaw bilang pagkilala sa

karunungang dulot ng kanilang mayamang karanasan sa buhay?

8. Sa kanila iniaatang ng pamahalaan ang responsibilidad na pamunuan

ang mga batas o polisiya na dapat ipatupad para sa kaayusan at
kabutihang panlahat.

9. Dahil kinikilala mo ang kanilang , maipakikita mo ang

paggalang at pagsunod sa iyong mga magulang, nakatatanda at may
awtoridad.

10. Laging isaalang-alang ang ng kapwa sa pamamagitan ng

maayos at marapat na pagsasalita at pagkilos.

13
 Isagawa

Gawain 6 Natutunan mo, Ibahagi mo.

Panuto: Mula sa iyong natutunan, gumawa ng sanaysay at lagyan ng pamagat
na sasagot sa katanungang: “Ngayong panahon ng pandemya, paano ko
maipakikita ang paggalang at pagsunod sa aking mga magulang, nakatatanda at
may awtoridad nang may katarungan at pagmamahal?”

Pamantayan sa Pagmamarka

Pamantayan Iskala Iskor

Nilalaman 10

Pagbuo 5

Pagkamalikhain 5

Kabuuan 20

14
 Tayahin

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga tanong at sitwasyon. Piliin ang titik
ng pinakatamang sagot.
1. Mula sa mga katuruang ito, tayo ay maraming aral na napupulot na
nagsasabing igalang ang lahat ng tao, magulang, nakatatanda pati ang taong
may awtoridad. Maliban sa:
a. Diary
b. Bibliya
c. Koran
d. Mga Tinipong Wikain ni K’ung Fu Tze

2. Ang pamilya ay malayo sa iyo dahil:

a. Nakasentro sa iyo ang mga ugnayan na maaaring ikinatutuwa o
ikinaiinis mo
b. Ang iyong pag-iral ay bunga ng pagtugon sa dalawang taong
pinagbuklod ng pagmamahalan
c. Nagmula ang iyong pag-iral sa magkakasunod at makasaysayang
proseso na mula sa mga relasyong nauna sa iyong pag-iral
d. Ang iyong pagkatao ay nagiging hatol o husga sa mga taong nagpalaki
sa iyo

3. Naipakikita ang paggalang sa pamamagitan ng .

a. Pakikibahagi sa mga gawaing nakasanayan
b. Pakikipag-ugnayan sa mga taong nakakahalubilo
c. Pagbibigay ng halaga sa isang tao
d. Pagkilala sa mga taong nagging bahagi ng buhay

4. Dahil sa ikaw ay nakaramdam ng pagkagutom, bumili ka ng tinapay sa

tindahan na malapit sa inyong tahanan nang mapansin ka ng inyong barangay
tanod at sinabing, “Nasaan ang iyong face mask? Bakit ka nasa labas ikaw ay
wala pa sa edad na may pahintulot na makalabas?” Ano ang dapat gawin sa
sitwasyong ito?
a. Tumakbo pauwi at huwag pansinin ang tanod.
b. Humingi ng paumanhin sa tanod dahil ikaw ay nakaramdam ng gutom
at bumili ng pagkain pagkatapos ay sabihing hindi na mauulit pang
muli ang paglabag.
c. Mangatwiran sa tanod at sisihin ito na walang binibigay na ayuda ang
barangay.
d. Isumbong sa magulang ang ginawa ng tanod at magreklamo.

5. Paano maipakikita ang paggalang at pagsunod sa nakatatanda?

a. Lagi mong ipanalangin ang mga taong may awtoridad na ikaw ay
pamahalaan.
b. Pagkilala sa mga hangggana o limitasyon.
c. Maging halimbawa sa kapwa.
d. Sila ay arugain at pagsilbihan nang isinasaalang-alang ang maayos
na pakikipag-usap

15
 6. Ayon kay David Isaacs, maisasabuhay ang paggalang na ginagabayan ng
katarungan at pagmamahal sa pamamagitan ng:
a. Pagsasabi ng “po at opo”
b. Panatilihin ang pagkakaunawaan, bukas na komunikasyon at
pagkilala sa halaga ng pamilya at ng lipunang kinabibilangan.
c. Pagsang-ayon sa lahat ng batas na ipinatutupad nang walang tanong
at pangamba.
d. Pagsunod at pagtalima nang nakapikit-mata at umayon anuman ang
mangyari

7. Mataas ang pagtingin ni Ron sa kanilang lider na si Byron. Lahat ng sabihin

ni Byron ay sinusunod ni Ron nang walang pagtutol. Ngunit sa isang
pagkakataon ay napansin ni Ron na pinaboran ni Byron ang isang proyekto kahit
na ito ay lalabag sa ilang panuntunan ng batas na pinaiiral ngayong may CoVid-
19 at maaaring makaapekto sa marami. Kaya’t minarapat ni Ron na huwag
munang ituloy at pag-aralang muli at busisiin kasama si Byron. Ang kilos na ito
ni Ron ay nagpapakita ng:
a. Katarungan
b. Pagpapasakop
c. Pagsunod
d. Kasipagan

8. Saan nagsisimula ang kakayahang kumikilala sa pagpapahalaga?

a. Simbahan
b. Paaralan
c. Komunidad
d. Pamilya

9. Dahil sa pinangangalagaan mo ang kahalagahan ng edukasyon na umiiral sa

inyong angkan kung saan halos lahat sa inyo ay nakapagtapos ng pag-aaral at
may mga titulo na, minabuti mong mag-aral nang mabuti at magtapos ng pag-
aaral. Ipinamamalas mo lamang na:
a. Ang pamilya bilang hiwaga
b. Ang pamilya bilang halaga
c. Ang pamilya bilang presensiya
d. Ang pamilya bilang sagrado

10. Ang pagsunod sa pagsusuot ng face mask, palaging paghuhugas ng kamay

at physical distancing ay buong puso mong sinusunod kahit na walang
nakakakita o nagpapaalala upang makasunod sa mga protocols at maging ligtas
ang sarili at pamilya sa banta ng Co-Vid-19. Pinatutunayan lamang nito na ang
paggalang at pagsunod na ito ay may .
a. Pagsunod at pagpapasakop
b. Pagbibigay-pugay sa pamahalaan
c. Katarungan at Pagmamahal
d. Kasipagan

Nagawa mo! Binabati kita

16
 Karagdagang Gawain

Panuto: Magbasa, manuod o makinig ng balita mula sa telebisyon,

pahayagan, internet o radyo. Pumili ng isang isyu mula sa iyong nabasa,
napanuod o napakinggang balita. Isulat ang buod ng balita. Gumawa ng
isang reaksiyon o saloobin kung paano maaaring ipakita ang pagsunod at
paggalang nang may katarungan at pagmamahal sa nasabing isyu.

_ _

17
Susi sa Pagwawasto

18
Sanggunian
Bognot, Regina Mignon, Romualdes Comia, Sheryll Gayola, Marie Aiellen Lagarde, Marivic
Leaño, Eugenia Martin, Marie Ann Ong, and Rhea May Paras. 2013. Edukasyon Sa
Pagpapakatao 8. 1st ed. Pasig City, Philippines: FEP Printing Corporation.

2021. https://www.ehow.com/info_12004304_5-ways-respect-parents.html.

"Anak (Film)". 2021. En.Wikipedia.Org. https://en.wikipedia.org/wiki/Anak_(film).

Mga Larawan
""Mano Or Pagmamano" The Filipino Gesture Of Showing Respect To Elders — Steemit".
2021. Steemit.Com. https://steemit.com/culture/@grace44/mano-or-pagmamano-the-
filipino-gesture-of-showing-respect-to-elders.

2021. https://www.dreamstime.com/stock-illustration-parents-baby-illustration-
image52174067.

"Brief History Of The Internet (Surface Web & Deep Web) – The Onion Router".
2021. Mediafactory.Org.Au. http://www.mediafactory.org.au/2015-media6-
deepweb/2015/10/01/brief-history-of-the-internet-surface-web-deep-web/.

"Cartoon Policeman And Little Boy Illustration, Cartoon Policeman Illustration, People
Police, Cute Little Boy PNG Transparent Clipart Image And PSD File For Free Download".
2021. Pngtree. https://pngtree.com/freepng/cartoon-policeman-and-little-boy-
illustration_4551242.html.

"Family Clipart, Family Transparent FREE For Download On Webstockreview 2021".

2021. Webstockreview. https://webstockreview.net/explore/family-clipart/.

"Flat Screen Tv Clipart Clipart Kid 3 - Cliparting.Com". 2021. Cliparting.Com.

https://cliparting.com/free-tv-clipart-13344/.

"Grandson Boy Teach Grandparents Use Tablet Stock Vector (Royalty Free) 554546578".
2021. Shutterstock.Com. https://www.shutterstock.com/image-vector/grandson-boy-teach-
grandparents-use-tablet-554546578.

"Newspaper Clipart Illustrations, Royalty-Free Vector Graphics & Clip Art - Istock".
2021. Istockphoto.Com. https://www.istockphoto.com/illustrations/newspaper-
clipart?phrase=newspaper%20clipart&sort=mostpopular.

"Transparent Radio Clipart - Cartoon Radio Transparent Background, HD Png Download Is

Free Transparent Png Image. To Explo… | Clip Art, Radio, Transparent Background".
2021. Pinterest. https://www.pinterest.ph/pin/738520038882229422/.

19
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – Region III,

Schools Division of Bataan - Curriculum Implementation Division
Learning Resources Management and Development Section (LRMDS)

Provincial Capitol Compound, Balanga City, Bataan

Telefax: (047) 237-2102

Email Address: bataan@deped.gov.ph

20