The Cry of Pugadlawin

Orihinal na ang terminong sigaw ay tumutukoy sa unang sagupaan sa pagitan ng mga

Katipunero at mga Guwardiya Sibil (Guardia Civil). Ang sigaw ay maaari ding tumukoy sa
pagpunit ng mga sertipiko ng buwis sa komunidad (cédulas personales) bilang pagsuway sa
kanilang katapatan sa Espanya. Ang mga inskripsiyon ng "Viva la Independencia Filipina" ay
maaari ding tukuyin bilang termino para sa sigaw. Literal na sinamahan ito ng mga makabayang
sigaw.

Dahil sa mga nakikipagkumpitensyang account at kalabuan ng lugar kung saan naganap ang
kaganapang ito, ang eksaktong petsa at lugar ng Sigaw ay pinagtatalunan. Mula 1908 hanggang
1963, ang opisyal na paninindigan ay naganap ang sigaw noong Agosto 26 sa Balintawak.
Noong 1963, idineklara ng pamahalaan ng Pilipinas ang paglilipat sa Agosto 23 sa Pugad Lawin,
Quezon City.

Different Dates and Places

Si Pío Valenzuela, isang malapit na kasama ni Andrés Bonifacio, idineklara noong 1948 na
nangyari ito sa Pugad Lawin noong Agosto 23, 1896. Isinulat ng kapwa mananalaysay na si
Teodoro Agoncillo noong 1956 na naganap ito sa Pugad Lawin noong Agosto 23, 1896, batay sa
pahayag ni Pío Valenzuela

Ang ilan sa mga maliwanag na kalituhan ay sa bahagi dahil sa dobleng kahulugan ng mga
terminong "Balintawak" at "Caloocan" sa pagsisimula ng siglo. Tinukoy ng Balintawak ang isang
partikular na lugar sa modernong Caloocan at isang mas malawak na lugar na kinabibilangan ng
mga bahagi ng modernong Quezon City. Katulad nito, tinukoy ng Caloocan ang modernong
Caloocan at isa ring mas malawak na lugar na kinabibilangan ng modernong Quezon City at
bahagi ng modernong Pasig. Ang Pugad Lawin, Pasong Tamo, Kangkong at iba pang partikular
na lugar ay nasa "greater Balintawak", na bahagi naman ng "greater Caloocan".

Accounts of the Cry

Guillermo Masangkay
Ang Sigaw ng Balintawak ay naganap noong Agosto 26, 1896.

Pio Valenzuela
Noong 1936, sinabi ni Pio Valenzuela, kasama sina Briccio Pantas at Enrique Pacheco (sa
pagsasalin sa Ingles) "Ang unang Sigaw ng rebolusyon ay hindi nangyari sa Balintawak kung saan
naroon ang monumento, kundi sa isang lugar na tinatawag na Pugad Lawin." Noong 1940,
tinukoy ng isang research team ng isang forerunner ng National Historical Institute (NHI) na
kinabibilangan ng Valenzuela, ang lokasyon bilang bahagi ng sitio Gulod, Banlat, Kalookan City.
NOONG 1964, inilarawan ng NHI ang lokasyong ito bilang bahay ni Tandang Sora. (isalin: ang
unang sigaw ng rebolusyon ay hindi nangyari sa Balintawak kung saan ito nagaganap, kundi sa
lokalidad na kilala bilang Pugad Lawin.

Prior Events

Ang mga pangyayaring ito ay nagpasigla sa pagkakaisa ng Sambayanang Pilipino at nagdulot ng

"uhaw" sa kalayaan. Ang Sigaw ng Rebelyon sa Pugad Lawin, ay nagmarka ng pagsisimula ng
Rebolusyong Pilipino noong 1896 na kalaunan ay humantong sa Kalayaan ng bansa noong 1898.

Why Balintawak?

Ang Sigaw ng Paghihimagsik sa Pilipinas ay nangyari noong Agosto 1896. Maraming mga
kontrobersiyang gumugulo sa isipan ng mga mambabasa tungkol sa tunay na lugar at petsa ng
kaganapang ito. Ang ilang mga account na direktang tumuturo sa Balintawak ay nauugnay sa
'The Cry'. Isinulat ni Lt. Olegario Diaz ng Spanish Civil Guards noong 1896 na nangyari ang
pangyayari sa Balintawak, na nagpapatunay sa mga salaysay ng mananalaysay na si Gregorio
Zaide at Teodoro Kalaw. Sa kabilang banda, ibinatay ni Teodoro Agoncillo ang kanyang salaysay
mula sa na kay Pio Valenzuela na nagbigay-diin sa Pugad Lawin bilang lugar kung saan nangyari
ang 'sigaw'.

Narito ang ilang dahilan kung bakit hindi itinuturing na lugar ng ‘iyak’ ang Pugad Lawin.
Pinasimulan ng mga taga-Balintawak ang rebolusyon laban sa mga Kastila kaya naman hindi
nararapat na tawagin itong ‘Cry of Pugad Lawin’. Ang lugar na Pugad Lawin ay umiral lamang
noong 1935 pagkatapos mangyari ang rebelyon noong 1896. Panghuli, Ang terminong 'Pugad
Lawin' ay ginawa lamang dahil sa pugad ng lawin sa tuktok ng isang mataas na puno sa likod-
bahay ng Tandang. Sora sa Banlat, Gulod, Kaloocan kung saan sinasabing isa ito sa mga
pinagtataguan ng rebolusyonaryong grupo sa pamumuno ni Andres Bonifacio.