‫اعذاد مختلط‬

‫ػٌَاى‪ :‬اػذاد هختلػ‬

‫گزد اٍرًذُ‪ :‬هْذی شبداة فز‬
‫داًشگبُ صٌؼت آة ٍ ثزق شْیذ ػجبسپَر‬
‫گزٍُ ػلَم پبیِ‬
‫اػذاد هختلط ‪ ........................................................................................................................................................‬ههذی شاداب فر‬

‫‪- 1‬هقذهه‬

‫در حل هؼبدلِ درجِ دٍم ‪ x2  4  0‬دارین ‪:‬‬

‫‪x 2  4  x  2 1‬‬

‫ظبّز هی شَد کِ در هجوَػِ اػذاد حمیمی تؼزیف ًشذُ است‪.‬‬ ‫هی ثیٌین کِ در جَاة ّبی ایي هؼبدلِ درجِ دٍم ػبهل ‪1‬‬
‫اهب ثِ ّز حبل جشئی اس جَاة ایي هؼبدلِ هی ثبشذ‪.‬‬

‫در تئَری اػذاد هختلػ داًشوٌذاى ػبهل ‪ 1‬را ثِ ػٌَاى یک ػذد هََّهی هحط پذیزفتٌذ ٍ ثب ًوبد ‪ً i‬شبى دادًذ ( الجتِ در‬
‫ثؼعی درٍس هثل هذار ایي ػذد را ثب ‪ً j‬یش ًوبیش هی دٌّذ)‪.‬‬

‫ٍ ایي گًَِ شذ کِ ػذد هختلػ ‪ z‬را ثِ اسای ‪ 2‬ػذد حمیمی ‪ y ٍ x‬ثِ صَرت سیز تؼزیف کزدًذ‪:‬‬

‫‪z  xi y‬‬

‫!!! ًکتِ‪ :‬ػذد هختلػ ‪ z‬را ثِ صَرت سٍج هزتت ) ‪ً z  ( x , y‬یش ًوبیش هی دٌّذ‪ .‬در تؼزیف ثبال ‪ x‬را لسوت حمیمی ‪ً z‬بهیذُ‬
‫ٍ ثب ‪ً Re z‬وبیش هی دٌّذ ٍ ‪ y‬را لسوت هََّهی ‪ً z‬بهیذُ ٍ ثب ‪ً Im z‬وبیش هیذٌّذ‪.‬‬

‫!!! ًکتِ‪ :‬دٍػذد هختلػ ) ‪ z2  ( x2 , y2 ) ٍ z1  ( x1 , y1‬را هسبٍی گَیٌذ ّزگبُ داشتِ ثبشین‪:‬‬

‫‪ x  x2‬‬
‫‪z1  z2   1‬‬
‫‪ y1  y2‬‬

‫سؤال ‪ )1‬اگز ‪ z   z‬ثبشذ ثبثت کٌیذ ‪ z ( . z  0‬رایک ػذد هختلػ فزض کٌیذ ‪) .‬‬

‫) ‪z  ( x, y )   z  (  x,  y‬‬
‫‪ x  x‬‬ ‫‪2x  0‬‬ ‫‪x  0‬‬
‫‪z  z  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪z0‬‬
‫‪y  y‬‬ ‫‪2 y  0‬‬ ‫‪y  0‬‬

‫‪- 2‬جوع‪ ،‬تفاضل‪ ،‬ضرب و تقسین دو عذد هختلط‬

‫اگز ) ‪ z2  ( x2 , y2 ) ٍ z1  ( x1 , y1‬ثبشذ‪ .‬جوغ ٍ تفبظل ٍ ظزة اػذاد هختلػ را ثِ صَرت سیز تؼزیف هی کٌین‪:‬‬

‫) ‪z1  z2  ( x1  iy1 )  ( x2  iy2 )  ( x1  x2 )  i ( y1  y2 )  ( x1  x2 , y1  y2‬‬

‫‪z1.z2  ( x1  i y2 ).( x2  i y2 )  ( x1 x2  i x1 y2  i y1 x2  y1 y2 ) ‬‬
‫‪ ( x1 x2  y1 y2 )  i ( x1 y2  y2 x1 )    ( x1x2  y1 y2 ) , ( x1 y2  y2 x1 ) ‬‬

‫‪2‬‬
‫اػذاد هختلط ‪ ........................................................................................................................................................‬ههذی شاداب فر‬

‫در هَرد تمسین اػذاد هختلػ ) ‪ً z2  ( x2 , y2 ) , z1  ( x1 , y1‬یش ثِ صَرت سیز ػول هی کٌین ‪:‬‬
‫‪z1 x1  i y1‬‬
‫‪z‬‬ ‫‪‬‬
‫‪z2 x2  i y2‬‬

‫در ایٌجب صَرت ٍ هخزج را در هختلػ هشدٍج ‪ ( z 2‬یؼٌی ‪ ) z2  x2  i y2‬ظزة هی کٌین ‪:‬‬

‫‪z1 x1  i y1 x2  i y2 x1 x2  y1 y2‬‬ ‫‪x y x y‬‬

‫‪z‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ i 1 21 12 2‬‬
‫‪z2 x2  i y2 x2  i y2‬‬ ‫‪x2  y2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪x2  y2‬‬
‫‪z1‬‬ ‫‪xx  y y x y x y‬‬
‫‪z‬‬ ‫) ‪ ( 1 22 12 2 , 1 21 12 2‬‬
‫‪z2‬‬ ‫‪x2  y2‬‬ ‫‪x2  y2‬‬

‫سؤال ‪ )2‬ثبثت کٌیذ اگز ‪ z  R‬ثبشذ ‪ ،‬آًگبُ ‪( z  a  bi) . z  z‬‬

‫‪a  a‬‬
‫‪z  z  a  bi  a  bi  ‬‬ ‫‪ z  a  i (0)  a‬‬
‫‪b  b  2b  0  b  0‬‬

‫‪- 3‬صفحه هختلط‬

‫اگز صفحِ ای شبهل یک دستگبُ هحَر ّبی هتؼبهذ ثِ صَرت افمی ٍ ػوَدی اختیبر کٌین ٍ در آى هحَر افمی را ثِ لسوت‬
‫حمیمی ٍ هحَر ػوَدی را ثِ هحَر هََّهی ًسجت دّین ‪ ،‬آًگبُ صفحِ حبصل را صفحِ هختلػ هی خَاًٌذ ‪ ( .‬در ٍالغ در صفحِ‬
‫هختلػ ٍاحذ ثز هحَر حمیمی ((یک )) ٍ ٍاحذ ثز هحَر هََّهی (( ‪ )) i‬خَاّذ ثَد ‪) .‬‬

‫هثال ػذد هختلػ ‪ z  4  3 i‬را ثِ صَرت سیز ًوبیش هی دٌّذ ‪:‬‬

‫‪3‬‬
‫اػذاد هختلط ‪ ........................................................................................................................................................‬ههذی شاداب فر‬

‫ّوبًؽَری کِ لجال گفتِ شذ ‪ z  x  i y‬را هسدوج عذد هختلط ‪ z  x  i y‬هی گَیٌذ ‪.‬‬
‫اس ًظز ٌّذسی ّن ‪ z‬تصَیز ‪ً z‬سجت ثِ هحَر حمیمی هی ثبشذ ‪.‬‬

‫‪z  5  2i‬‬ ‫هثال ‪:‬‬

‫‪z  5  2i‬‬

‫!!! ًکتِ ‪ :‬ثب تَجِ ثِ تؼزیف هشدٍج ػذد هختلػ دارین ‪:‬‬

‫‪z . z  ( x  i y ).( x  i y )  x 2  y 2‬‬

‫یؼٌی هیتَاًین ثگَیین کِ ‪ z . z‬یک ػذد حمیمی است ‪.‬‬
‫ایي خبصیت در ثسیبری جبّب هثال در تمسین اػذاد هختلػ کبرثزد دارد ‪.‬‬
‫ثب استفبدُ اس اؼالػبتی کِ تب ثِ حبل ثِ دست آٍردُ این هی تَاًین ثٌَیسین ‪:‬‬

‫‪z  z  ( x  i y)  ( x  i y)  2 x‬‬
‫‪z  z  ( x  i y )  ( x  i y )  2i y‬‬
‫ثٌبثز ایي دارین ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫) ‪Re Z  ( z  z‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪Im Z ‬‬ ‫)‪( z  z‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2i‬‬

‫‪1‬‬
‫سؤال ‪ )3‬ثزای ػذد )‪ z  ( x, y‬ػـذد هـختلػ )‪ z  (a , b‬را ثِ گًَـِ ای تـؼزیف کـٌیذ کـِ )‪. z . z  (1, 0‬‬
‫ثذیي هٌظَر ثِ صَرت سیز ػول خَاّین کزد ‪:‬‬

‫)‪z . z  (1, 0)  ( x, y ) (a, b)  (1, 0)  ( xa  yb , xb  ya )  (1, 0‬‬

‫‪ xa  yb  1‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫‪‬‬
‫‪ xb  ya  0‬‬ ‫)‪(2‬‬

‫‪4‬‬
‫اػذاد هختلط ‪ ........................................................................................................................................................‬ههذی شاداب فر‬

‫هؼبدلِ ( ‪ ) 1‬را در ‪  y‬هؼبدلِ ( ‪ ) 2‬را در ‪ x‬ظزة ًوَدُ ٍ ثب ّن جوغ هی کٌین ‪:‬‬

‫‪ xy a  y 2b   y‬‬ ‫)‪(1‬‬ ‫‪y‬‬

‫‪ 2‬‬ ‫‪ x 2b  y 2b   y  b  2‬‬ ‫)‪(3‬‬
‫‪ x b  xy a  0‬‬ ‫)‪(2‬‬ ‫‪x  y2‬‬

‫ثب جبیگذاری ( ‪ ) 3‬در یکی اس هؼبدالت ( ‪ ) 1‬یب ( ‪ ) 2‬دارین ‪:‬‬

‫‪x‬‬
‫‪a‬‬
‫‪x  y2‬‬
‫‪2‬‬

‫ثٌبثزایي خَاّین داشت ‪:‬‬

‫‪x‬‬ ‫‪y‬‬
‫( ‪z 1 ‬‬ ‫‪, 2‬‬ ‫)‬
‫‪x  y x  y2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪- 4‬شکل قطبی اعذاد هختلط‬

‫ثزای ًوبیش ػذد هختلػ ‪ z‬در صفحِ هی تَاًین اس هختصبت لؽجی ‪  ٍ r‬استفبدُ کٌین ‪.‬ثذیي صَرت کِ لزار هی دّین ‪:‬‬

‫‪x  r cos  , y  r sin ‬‬

‫) ‪ z  r (cos   i sin ‬‬

‫کِ در آى ‪ r‬را لذر هؽلك ػذد هختلػ ‪ً z‬بهیذُ ٍ دارین ‪:‬‬

‫‪z  r  x2  y 2  z z‬‬
‫اس ًظز ٌّذسی ّن ‪ z ،‬فبصلِ ‪ z‬اس هجذا هختصبت هی ثبشذ ‪.‬‬
‫( ثٌبثزایي هی تَاى گفت ‪ّ z2  z1‬ن فبصلِ ثیي ‪ z 2 ٍ z1‬است ‪).‬‬

‫‪5‬‬
‫اػذاد هختلط ‪ ........................................................................................................................................................‬ههذی شاداب فر‬

‫در ایي تؼزیف ‪ ‬را آرگَهبى ‪ً z‬بهیذُ ٍ ثب ًوبد ‪ً arg z‬وبیش هی دّین ‪.‬‬
‫دارین ‪:‬‬

‫‪y‬‬
‫‪  arg z  arc tan‬‬ ‫‪; z0‬‬
‫‪x‬‬

‫‪ -‬اس ًظز ٌّذسی ّن ‪ ‬زاویه جهت دار ثیي جْت هثجت هحَر ‪ op ٍ x‬است ‪ (.‬شکل لجل )‬
‫!!! ًکتِ ‪ :‬اگز ‪     ‬آرگَهبى ػذد هختلػ ‪ z‬ثبشذ آًگبُ ‪ّ   2k‬ن آرگَهبًْبی دیگز ػذد هختلػ ‪ّ z‬ستٌذ ‪.‬‬
‫!!! ًکتِ ‪      :‬را همذار اصلی آرگَهبى ‪ً z‬بهیذُ ٍ ثب ‪ً   A rg z‬وبیش هی دٌّذ ‪.‬‬
‫!!! ًکتِ ‪ :‬ػذد هختلػ ) ‪ z  r (cos   i sin ‬را ثِ صَرت ‪ z  r cis ‬یب ‪ ( z  r ei‬فزم اٍیلزی اػذاد هختلػ ) ًیش ًشبى‬
‫هی دٌّذ‪.‬‬

‫سؤال ‪ )4‬ثبثت کٌیذ ‪. z1 ( z2  z3 )  z1 z2  z1 z3‬‬

‫)‪z1  (a , b‬‬ ‫‪,‬‬ ‫) ‪z2  (c , d‬‬ ‫‪,‬‬ ‫) ‪z3  (e , f‬‬

‫‪z1 ( z2  z3 )  (a , b)(c  e , d  f )  (ac  ae  bd  bf , ad  af  bc  be) ‬‬
‫‪(ac  bd , ad  bc)  (ae  bf , af  be)  z1 z2  z1 z3‬‬

‫‪ z1  z1‬‬
‫‪ ‬‬ ‫سؤال ‪ )5‬ثبثت کٌیذ ‪:‬‬
‫‪ z2  z2‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪z‬‬
‫‪z  ( a , b) ,‬‬ ‫( ‪z 1 ‬‬ ‫‪, 2‬‬ ‫‪)‬‬
‫‪a b a b‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪z‬‬
‫‪2‬‬

‫‪ z1 ‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪ z ‬‬ ‫‪z‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫(‬ ‫‪z‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪z‬‬ ‫)‬ ‫‪‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫) ‪  z1.( 2 2‬‬
‫‪ z2 ‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ z ‬‬‫‪2‬‬
‫‪z2‬‬
‫‪ 2 ‬‬

‫‪ : z2  z . z‬دارین‬
‫‪2‬‬

‫‪z ‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪z‬‬

‫‪  1   z1  2  1‬‬
‫‪ z2 ‬‬ ‫‪z2 . z2 z2‬‬

‫‪6‬‬
 ‫ ههذی شاداب فر‬........................................................................................................................................................ ‫اػذاد هختلط‬

z1 z2  z1 z2 : ‫) ثبثت کٌیذ‬6 ‫سؤال‬

z1  (a , b ) , z 2  (c, d )
 z1 z2  ac  bd , ad  bc  (ac  bd ) 2  (ad  bc ) 2  (a 2c 2  b 2 d 2  2acbd  a 2 d 2  b 2c 2  2abcd )
 a 2 c 2  b 2 d 2  a 2 d 2  b 2 c 2  (a 2  b 2 ) (c 2  d 2 )  (a 2  b 2 ) . (c 2  d 2 )  z1 z 2

z1 z
 1 : ‫) ثبثت کٌیذ‬7 ‫سؤال‬
z2 z2
z1  ( a , b ) , z2  ( c , d )
2 2
z1 z z  z z z z z1
 1  1   1  1  1 1 
z2 z2  z2  z2 z2 z2  z2 z2
2

‫ثِ ًظز شوب در اثجبت ثبال اشکبلی ٍجَد دارد ؟‬

: ‫ دارین‬z ‫) ثبثت کٌیذ ثزای ّز ػذد هختلػ‬8 ‫سؤال‬

Re Z  Re Z  z , Im Z  Im Z  z

(Re Z ) 2  z 2  Re Z  z

z  a  b i  Re Z  i Im Z  z  (Re Z )  (Im Z )  
2 2 2

(Im Z )  z  Im Z  z
2 2

Re Z  Re Z  z

 Im Z  Im Z  z

: ‫) ثبثت کٌیذ‬9 ‫سؤال‬

z1  z2  z1  z2  2Re(Z 1 . Z 2 )
2 2 2

z1  ( a , b ) , z2  ( c , d )
z1  z2  ( z1  z2 ) ( z1  z2 )  ( z1  z2 ) ( z1  z2 )  z1 z1  z1 z2  z2 z1  z2 z2  z1  z2  z1 z2  z2 z1
2 2 2


 z1 z2  ( ac  bd , bc  ad )  z z  z z  2 Re (Z1 . Z 2 )

‫ دارین‬:   1 2 2 1
 z2 z1  ( ac  bd , ad  bc )
  z1 z2  z2 z1  2 Re (Z 2 . Z1 )


 z1  z2  z1  z2  2Re(Z 1 . Z 2 )
2 2 2

7
‫ ههذی شاداب فر‬........................................................................................................................................................ ‫اػذاد هختلط‬

‫ ناهساوی هثلثی‬- 5
: ‫ دارین‬z1 , z2 ‫ثزای ّز دٍ ػذد هختلػ‬
z1  z2  z1  z2

: ‫اثجبت‬
z1  z2  z1  z2  2 Re(Z 1 . Z2 )
2 2 2

Re Z  z  Re ( Z 1 . Z 2 )  Z 1 . Z 2  Z 1 . Z 2  Z 1 . Z 2

 z1  z2  z1  z2  2 Z 1 . Z 2  ( z1  z2 )2  z1  z2  z1  z2
2 2 2

: ‫تَسػ استمزاء هی تَاى ثبثت کزد‬

z1  z2  ...  zn  z1  z2  ...  zn

: ‫ضرب و تقسین در هختصات قطبی‬- 6

z1  r1 (cos 1  i sin 1 )
z2  r2 (cos 2  i sin 2 )

: ‫ هی تَاًین ثٌَیسین‬، ‫ ػذد هختلػ پیذا کزدین‬2 ‫حبل ثب استفبدُ اس اؼالػبت لجلی کِ در راثؽِ ثب ظزة‬
z1 z2  r1 r2  (cos 1 cos  2  sin 1 sin  2 )  i (sin 1 cos  2  cos 1 sin  2 ) 
 z1 z2  r1 r2  cos (1   2 )  i sin (1   2 ) 
: ‫ثٌبثزایي خَاّین داشت‬
arg ( z1. z2 )  arg z1  arg z2
: ‫ ًیش هی تَاًین ثگَیین‬z2 , z1 ‫در هَرد تمسین دٍ ػذد هختلػ‬
z1
z  z z2  z1  arg ( z z2 )  arg z  arg z2  arg z1  arg z  arg z1  arg z2
z2

  cos ( 1   2 )  i sin ( 1   2 ) 
z1 r1

z2 r2
z ‫تواى های صحیح عذد هختلط‬- 7
: ‫ ) هی تَاى گفت‬ cos  i sin    cos n  i sin n ( ‫ثِ راحتی ثب استفبدُ اس فزهَل هَآٍر‬
n

z n  r n ( cos n   i sin n  )
: ‫هثال هی تَاًین ثگَیین‬
z 2  r 2 ( cos (2  )  i sin (2  ) )

8
‫اػذاد هختلط ‪ ........................................................................................................................................................‬ههذی شاداب فر‬

‫‪ - 8‬ریشه های عذد هختلط ‪z‬‬

‫هی دّین ‪:‬‬ ‫اگز داشتِ ثبشین ‪ z  w n‬آًگبُ ثِ اسای ّز همذار ‪ w ، n‬را ریشِ ‪ n‬ام ‪ً z‬بهیذُ ٍ ثِ صَرت سیز ًوبیش‬
‫اس آًجبیی کِ ‪ w‬یک ػذد هختلػ است ‪ ،‬هی تَاًین ثٌَیسین ‪:‬‬
‫) ‪w  R (cos   i sin ‬‬
‫‪w z‬‬
‫‪n‬‬
‫ّوچٌیي دارین ‪:‬‬
‫‪R  n r‬‬
‫‪‬‬
‫‪w n  z  wn  R n ( cos n   i sin n  )  z  r (cos   i sin  )  ‬‬ ‫‪  2 k‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪n‬‬
‫کِ ‪ k‬یک ػذد صحیح هی ثبشذ ‪( k  0,1, 2,..., n  1) .‬‬

‫‪- 9‬ریشه ‪ n‬ام واحذ – دایره واحذ‬

‫اگز ثِ حل هؼبدلِ ‪ z n  1‬ثپزداسین خَاّین داشت ‪:‬‬
‫‪2 k‬‬ ‫‪2k‬‬
‫‪1  cos‬‬ ‫‪ i sin‬‬ ‫‪k  0,1,..., n  1‬‬
‫‪n‬‬
‫;‬
‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬

‫هرگاه هقذار هتناظر با ‪ k  1‬را با ‪ w‬نوایش دهین ‪ ،‬آنگاه هی توانین ‪:‬‬

‫‪n‬‬
‫را به صورت ‪ 1, w , w2 ,..., wn 1‬نوایش دهین ‪ .‬این هقادیر در واقغ رئوس یک ‪ n‬ضلؼی هنتظن هحاط در‬ ‫‪ n‬هقذار هتناظر با ‪1‬‬
‫یک دایره به شؼاع واحذ هستنذ ‪ .‬هر یک از این ‪ n‬هقذار را یک ریشه ‪ n‬ام وحذ هی ناهنذ ‪.‬‬

‫‪‬‬‫‪1‬‬
‫‪‬‬
‫ػجبرتٌذ اس ‪3  :‬‬
‫‪3‬‬
‫‪1‬‬ ‫هثال ‪ :‬همبدیز هتٌبظز ثب ‪1‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪2 2 ‬‬

‫‪9‬‬
‫اػذاد هختلط ‪ ........................................................................................................................................................‬ههذی شاداب فر‬

‫‪1‬‬
‫‪i ‬‬
‫ػجبرتٌذ اس ‪ :‬‬
‫‪4‬‬
‫ٍ یب همبدیز هتٌبظز ثب ‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪i ‬‬

‫گبّی اٍلبت در ًوًَِ سؤاالت اهتحبًی شکلی را کِ یک هتغیز هختبغ ًشبى هی دّذ اس هب هی خَاٌّذ ‪ ،‬ثزای پبسخگَیی ثِ ایي‬
‫گًَِ سؤاالت ثِ ًکبت سیز تَجِ ًوبییذ ‪:‬‬
‫‪ z (t )  (at  b)  i (ct  d ) ) 1‬ثزای ‪ a‬یب ‪ c‬هخبلف صفز ‪ً ،‬وبیش یک خػ راست است ‪.‬‬
‫‪ ( z (t )  ( x0  a cos t )  i ( y0  a sin t )  z0  a e i t ) 2‬ثزای ‪ً ) t : 0  2‬وبیش یک دایزُ ثِ هزکش ‪ ٍ z 0‬شؼبع ‪a‬‬
‫است ‪.‬‬
‫‪ ) 3‬اگز ‪ c‬همذار ثبثتی ثبشذ ًوَدارّبی ‪ Re Z  c‬یب ‪ً Im Z  c‬وبیش خؽَغ راست ٍ ‪ً   c‬وبیش یک ًین خػ راست‬
‫است ‪.‬‬
‫‪ً z  z0  r ) 4‬وبیش دایزُ ای ثِ هزکش ‪ ٍ z 0‬شؼبع ‪ r‬است ‪.‬‬
‫‪ً z  z1  z  z2 ) 5‬وبیش ػوَد هٌصف پبرُ خػ ثیي دٍ ًمؽِ ‪ z 2 ٍ z1‬است ‪.‬‬
‫‪ z  z1  z  z2  c ) 6‬ػوَهب ًوبیش یک ثیعی است ‪.‬‬
‫‪ً z  z1  z  z2  c ) 7‬وبیش یک ّذلَلی است ‪.‬‬

‫‪z  3i‬‬
‫در صفحِ ‪ّ z‬ب هؼزف چِ شکلی است ؟‬ ‫سؤال ‪ )10‬هؼبدلِ ‪ 1‬‬
‫‪z i‬‬
‫‪z  3i‬‬ ‫‪z  3i‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪ 1  z  3i  z  i‬‬
‫‪z i‬‬ ‫‪z i‬‬
‫ثٌبثزایي هی تَاى گفت ایي ظبثؽِ ًشبى دٌّذُ هؼبدلِ خػ ػوَد هٌصف ثیي ًمبغ ‪ z  i ٍ z  3i‬یؼٌی خػ ‪ y  1‬است ‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫اػذاد هختلط ‪ ........................................................................................................................................................‬ههذی شاداب فر‬

‫سؤال ‪ّ )11‬زگبُ ‪ z  x  yi‬هفزٍض ثبشذ ٍ ًیش ‪ z‬هشدٍج ‪ ، z‬هؼبدلِ ‪ z . z  36‬هؼزف چِ شکلی است ؟‬
‫‪z . z  z 2  36  z  6‬‬
‫ثٌبثزایي هی تَاى گفت ایي هؼبدلِ هؼزف یک دایزُ است ‪.‬‬

‫ثیشتز هَالغ اس لسوت اػذاد هختلػ سؤاالتی در اهتحبى هؽزح هی شَد کِ هزثَغ ثِ سبدُ کزدى ٍ حل هؼبدالت هختلػ ثبشذ ‪.‬‬
‫در ایي لسوت سؤاالت هتٌَػی اس ایي هجحث جوغ آٍری شذُ است ‪ .‬لؽفب ثِ ایي سؤاالت ٍ حل آًْب دلت کٌیذ ‪.‬‬

‫‪(1  i 3)8‬‬
‫‪ A  7‬را ثِ دست آٍریذ ‪.‬‬ ‫سؤال ‪ )12‬حبصل ػجبرت‬
‫)‪2 (  1  i 3‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪cis‬‬ ‫(‬ ‫)‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪e‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ : ‬دارین‬ ‫‪2‬‬
‫‪1  i 3  2 cis ( 2 )  2 ei 3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪8‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2e‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪ A‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪e‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ e i 2  1‬‬
‫‪i‬‬
‫‪27 ( 2 e‬‬ ‫‪3‬‬
‫)‬

‫‪a ib‬‬
‫را ثذست آٍریذ ‪.‬‬ ‫سؤال ‪ )13‬اگز ‪ b ٍ a‬اػذادی حمیمی ثبشٌذ آًگبُ همذار‬
‫‪bia‬‬
‫‪a ib‬‬ ‫‪a ib‬‬ ‫‪a 2  b2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪bia‬‬ ‫‪bia‬‬ ‫‪a 2  b2‬‬

‫‪z  2i‬‬
‫ثبشذ ‪ ،‬آًگبُ هکبى ٌّذسی ًمبغ ‪ z  x  i y‬را ثِ دست آٍریذ ‪.‬‬ ‫سؤال ‪ )14‬اگز ‪ 3‬‬
‫‪z i‬‬
‫‪z  2i‬‬ ‫‪z  2i‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 3  z  2i  3 z  i‬‬
‫‪z i‬‬ ‫‪z i‬‬
‫‪z  x  i y  x 2  ( y  2) 2  3 x 2  ( y  1) 2   x 2  ( y  2) 2   9  x 2  ( y  1) 2 ‬‬
‫‪ x 2  y 2  4 y  4  9 ( x 2  y 2  2 y  1)  8 x 2  8 y 2  225  5  0‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪81‬‬
‫‪ 8 x 2  2 (4 y 2  11y )  5  0  x 2  ( y  ) 2 ‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪64‬‬

‫‪11‬‬
‫ ههذی شاداب فر‬........................................................................................................................................................ ‫اػذاد هختلط‬

 
350
 
 cos  i sin 

z3  i  3  7
  7
  )15 ‫سؤال‬
 cos  i sin 
 5 5 
 
350
 
 cos  i sin 

z3  i  3  7
  7
 
 cos  i sin 
 5 5 
 
350
 
 cos  i sin  2 2 
350


z3  i  3  7
  7
   

 i  3  cos( )  i sin( ) 
 35 35 
 cos  i sin 
 5 5 
 
 
 i  3  cos(20  )  i sin(20  )   3  i  3  i  2 cis ( )  z 3  2 cis ( )
 6 6
1

 
   
3
 k 0 z 2 cis ( )
 
18
  2 k
6  11
 z  2 cis   k  1  z  2 cis (
3 3
)
3  8
 23 
k  2  z  2 cis ( 18 )
3

120
 1 3 i 
z  
4
 )16 ‫سؤال‬
 1 i 

 3
sin   
‫ صَرت‬:  2    , r2
 cos   1 3
 2
 2
 sin  
 2    ,
‫ هخزج‬:  r 2
cos   2 4
 2

12
‫ ههذی شاداب فر‬........................................................................................................................................................ ‫اػذاد هختلط‬

 
120

 2 cis ( ) 
3   7
 z4     ( 2 cis (  ))120  260 cis (  120)  260 cis 70 

 2 cis ( )  3 4 12
 4 
0  2 k
 260 cis (0)  z  215 cis k  0,1, 2
4

 
120
 
 sin  i cos 
( 3  i ) n  ( 3  1) n   z 3  3 3
   )17 ‫سؤال‬
 cos  i sin 
 4 4 
2 
120

 cis ( ) 
   n n  11
n n
    3
 2 cis    2 cis  z   2n cis  2n cis   z 3 (cis  120 )
3
 
 6  6   cis ( )  6 6 12
 4 
n n n n n
 2n (cos  i sin  cos  i sin )   z 3 cos (11 )  2 n 1 cos  z3
6 6 6 6    6
1

cos n  n 2 k  0
 z 3  2n 1 ( ) cis (0)  z  3
2 n 1  cos  cis ( )
6 6 3

 
140
 
 sin  i cos 
z3   7 7
 )18 ‫سؤال‬
 2  i 1380

 
5 5 5
z 3  ( sin  i cos )140  z 3  cis ( 140)  cis 50   1  z 3  1  cis (0)
14 14 14

 z0  cis 0

0  2 k  2
 z  cis   z1  cis
3  3
 4
 z2  cis 3
z 5  z 4  z 3  z 2  z  1  0 )19 ‫سؤال‬
: ‫ ( ظزة هی کٌین‬z 1) ‫ّز دٍ ؼزف هؼبدلِ را در‬
z 5 ( z  1)  z 4 ( z  1)  z 3 ( z  1)  z 2 ( z  1)  z ( z  1)  1( z  1)  0
 z6  z5  z5  z 4  z 4  z3  z3  z 2  z 2  z  z  1  0
0  2 k
 z 6  1  cis (0)  z  cis , k  0,1, 2,3, 4,5
6

13
‫ ههذی شاداب فر‬........................................................................................................................................................ ‫اػذاد هختلط‬


Re (1  cos  i sin  ) n   ? )20 ‫سؤال‬
       n n
2 cos 2  2i sin cos  2 cos (cos  i sin )  2 n cos n (cos  i sin )
2 2 2 2  2
 2
 2 2 2

cis
2

 n
 Re  (1  cos   i sin  ) n   2n cos n cos
2 2

14