Professional Documents
Culture Documents
Tkanki Roślinne ?
Tkanki Roślinne ?
Tkanki roślinne
Spis treści
1. Podstawa programowa
5. Tkanki okrywające
6. Tkanki miękiszowe
7. Tkanki wzmacniające
8. Tkanki przewodzące
9. Utwory wydzielnicze
i
gi
Wszystkie zdjęcia w tym pliku są udostępnione zgodnie z dotyczącą ich licencją. Zabraniam
edytowania pliku i udostępniania go osobom trzecim bez mojej wiedzy oraz zgody.
lo
Dziękuję za zainteresowanie moimi materiałami - mam nadzieję, że okażą się dla Ciebie pomocne.
Jeśli masz jakiekolwiek uwagi dotyczące notatek - będę bardzo wdzięczna za feedback!
io
Miłej i owocnej nauki! 📗 ❤
ob
1. Podstawa programowa
• tkanka - zespoły komórek o wspólnym pochodzeniu i podobnej budowie, które współpracują ze sobą w
pełnieniu określonej funkcji
• tkanki niejednorodne - tkanki, które składają się z komórek różnego typu; różnią się budową, ale są ze
sobą powiązane wspólną funkcją; np. łyko, drewno, epiderma
i
gi
Podział ze względu na pochodzenie
• tkanki stałe pierwotne - tkanki wywodzące się z merystemów
lo
pierwotnych; np. tkanka miękiszowa, epiderma, drewno
pierwotne, łyko pierwotne, tkanka wzmacniająca
• tkanki stałe wtórne - powstają na skutek działania merystemów
io
wtórnych; np. peryderma (korkowica), drewno wtórne, łyko
wtórne
• tkanki twórcze pierwotne - tkanki, które powstają bezpośrednio
ob
i
liści; powodują wydłużanie łodygi; dzięki nim roślina szybciej rośnie w porównaniu do pracy stożków,
gi
ponieważ roślina rośnie w kilku miejscach na raz; występują np. u trawy i skrzypów
Merystemy wtórne
KALUS
uszkodzeń rośliny; uczestniczy w zasklepianiu uszkodzonych tkanek Autorstwa Jerzy Opioła - Praca
własna, CC BY-SA 3.0, https://
• tkanka zarodnikotwórcza (archesporialna) - znajduje się w zarodniach commons.wikimedia.org/w/
(woreczkach pyłkowych i ośrodku zalążka), gdzie uczestniczy w wytwarzaniu index.php?curid=25153080
komórek archesporu
@
5. Tkanki okrywające
ij
Skórka
• pierwotna tkanka okrywająca
• jest to tkanka zbudowana z żywych, ściśle do siebie przylegających komórek
(co utrudnia wnikanie drobnoustrojów)
• okrywa ona młode organy o budowie pierwotnej
• skórka okrywająca pęd, czyli łodygi, liście i organy generatywne to epiderma, a
skórka pokrywająca korzeń to ryzoderma Autorstwa Emmanuel Boutet - Praca
własna, CC BY-SA 3.0, https://
commons.wikimedia.org/w/
Epiderma
index.php?curid=1378987
i
• wytworami epidermy są: aparaty szparkowe i włoski (włoski kutnerowe, czepne, parzące, kolce)
gi
• aparaty szparkowe - struktury umożliwiające kontrolowaną transpirację oraz wymianę tlenu i
dwutlenku węgla między wnętrzem rośliny a środowiskiem zewnętrznym; pojedynczy aparat
szparkowy składa się z dwóch komórek szparkowych, pomiędzy którymi znajduje się szparka;
lo
komórki te mają zdolność do zmiany kształtu pod wpływem zmiany uwodnienia (turgoru); aparaty
szparkowe znajdują się głównie na spodniej stronie liści i na niezdrewniałych (zielonych) pędach
rośliny
io
• włoski czepne - żywe struktury zakończone jednym lub kilkoma, haczykowatymi
wyrostkami; dzięki nim roślina może przyczepiać się do podłoża/podpór
• włoski kutnerowe (kutnerowate) - gęste, poplątane włoski; okrywają liście,
ob
Urtica_dioica_stinging_hair.jpg,
CC BY-SA 3.0, https://
roślinożercami commons.wikimedia.org/w/
index.php?curid=10423391
Ryzoderma (epiblema)
ij
kutyny), dzięki czemu korek nie przepuszcza ani wody, ani powietrza; wymianę gazową umożliwiają
przetchlinki; korek chroni wnętrze rośliny przed utratą wody, uszkodzeniami mechanicznymi i wpływem
skrajnych temperatur
6. Tkanki miękiszowe
• znajdują się we wszystkich organach rośliny i z reguły stanowią ich główną część
• należą do tkanek stałych; mimo to ich komórki zachowują zwykle zdolność do podziałów; często dają
początek merystemom wtórnym
• tkanki miękiszowe zbudowane są z żywych komórek o cienkich ścianach i dużych wakuolach
• wyróżniamy: miękisz asymilacyjny, miękisz spichrzowy, miękisz zasadniczy i miękisz powietrzny
• cechą charakterystyczną jest występowanie przestworów międzykomórkowych
Miękisz zasadniczy
i
gi
Miękisz asymilacyjny
chloroplasty
• miękisz wieloramienny - występuje u roślin nagonasiennych; miękisz asymilacyjny u liści szpilkowych
zbudowany jest z komórek o grubych ścianach; występują wpuklenia do środka; przestwory
międzykomórkowe są niewielkie
lia
ju
@
Miękisz spichrzowy
fi
7. Tkanki wzmacniające
Kolenchyma (zwarcica)
• występuje w nadziemnych, rosnących organach roślin; u dojrzałych roślin
znajduje się w peryferycznych częściach łodyg i w ogonkach liściowych
• zbudowana jest z żywych, wydłużonych, ściśle do siebie przylegających
komórek; mają one nierównomiernie zgrubiałe ściany; ściana komórkowa
składa się z celulozy i pektyny
• komórki kolenchymy zawierają chloroplasty
• silne uwodnienie ścian komórkowych sprawia, że tkanka jest elastyczna
• w zależności od występowania zgrubień ściany komórkowej wyróżniamy kolenchymę kątową (gdy są
one w narożnikach) i płatową (gdy przebiegają wzdłuż ścian komórek)
i
gi
Sklerenchyma (twardzica)
• występuje w starszych, wyrośniętych nadziemnych i podziemnych częściach
rośliny
lo
• składa się z martwych komórek; pozbawione są protoplastu
• ściana komórkowa komórek jest gruba i zdrewniała (wysycona/inkrustowana
ligniną)
io
• sklerenchyma nadaje organom roślinnym odporność na rozciąganie,
ściskanie, zginanie, skręcanie
• w skład sklerenchymy wchodzą dla typy komórek:
ob
8. Tkanki przewodzące
Drewno (ksylem)
6 https://bio.libretexts.org/Bookshelves/
Introductory_and_General_Biology/
Book%3A_General_Biology_(Boundless)/
25%3A_Seedless_Plants/25.4%3A_Seedless_Vascular_Plants/
25.4B%3A_Vascular_Tissue%3A_Xylem_and_Phloem
i
Łyko ( oem)
gi
• żywa tkanka niejednorodna
• transportuje związki organiczne między organami rośliny
• elementami przewodzącymi (elementami odpowiedzialnymi za transport) są komórki
lo
sitowe i rurki sitowe; protoplasty komórek przewodzących nie mają: jądra
komórkowego, rybosomów, aparatów Golgiego, elementów cytoszkieletu, mają
mało mitochondrium, a siateczka śródplazmatyczna jest słabo rozwinięta; mimo to
io
są komórkami żywymi - posiadają plastydy, które magazynują skrobię lub białko;
mała zawartość organelli umożliwia łatwiejsze przemieszczanie się substancji przez
poszczególne człony
ob
poprzeczne przypominają sita, ponieważ mają dużo otworów - stąd nazwa) licencja: CC BY 3.0.
• komórki przyrurkowe - żywe, wydłużone komórki przylegające do członów rurek sitowych; zawierają
wszystkie organelle charakterystyczne dla komórki roślinnej; mają stosunkowo dużo mitochondriów;
@
9. Utwory wydzielnicze
fl
i
gi
lo
io
ob
lia
ju
@