Zespół skrzyżowania dolnego (Crossed pelvis syndrom) jest

zaburzeniemnapięcia mięśniowego w dolnym segmencie tułowia.

Charakterystyczne odstawanie brzuszka (czasami nawet jeśli waga nie wskazuje
na to ze powinien odstawać), przodopochylenie miednicy, zgięcie
bioder, pogłębiona krzywizna lędźwiowa z tendencją do nadmiernego
obciążania segmentów L5-S1. Nadmierne napięte są tu mięśnie w odcinku
lędźwiowym oraz mięśnie przednio-przyśrodkowej części ud: biodrowo-
lędźwiowy, prosty uda, naprężacz powięzi szerokiej, przywodziciele,
prostownik grzbietu. Osłabione są z kolei mm brzucha i pośladkowe.
Zespół skrzyżowania dolnego podobnie jak jego górna wersja prowadzi do
jednoczesnego osłabienia i przykurczu antagonistycznych grup mięśniowych.
Choć ten model zespołu posturalnego jest zwykle błędnie utożsamiany z
problemami dyskopatycznymi, to sensem zaburzenia jest patologiczne
ustawienie systemu lędźwiowo-krzyżowo-miednicznego. Powodem powstałego
konfliktu jest z kolei długotrwałe utrzymywanie nieprawidłowego ustawienia
odcinka lędźwiowego w pozycji nadmiernego pogłębienia, co często jest
efektem niewłaściwego siedzenia przez dłuższy czas.

Przyczyny zespołu skrzyżowania dolnego:

 urazy rdzenia kręgowego,
 dystrofia mięśniowa i dystonia, choroby zmniejszające napięcie
mięśniowe,
 utrzymanie nieprawidłowej postawy ciała,
 w wyniku innych nieprawidłowości postawy,
 infekcja kręgosłupa,
 krzywica,
 zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,
 choroby stawów o charakterze reumatycznym,
 nadmierna waga, otyłość.
 czynniki genetyczne,
 choroba krążka międzykręgowego (minimum wybrzuszenie dysku)
 paraliż (anomalia wrodzona, składająca się z całości lub części protezy
krzyżowej) lub malformacja krzyżowa (wada wrodzona obejmująca
całkowite zespolenie całego kości krzyżowej) części lub części piątego
kręgu lędźwiowego z kością krzyżową),
Skutki zespołu skrzyżowania dolnego:
 ból w dolnej części pleców,
 zaburzenia miesiączkowania,
 trudności w oddawaniu moczu i defekacji,
 zaburzenia żołądka i jelit,
 dysfunkcja nerek,
 wypadanie narządów wewnętrznych w jamie brzusznej,
 choroba krążka międzykręgowego (minimalne wybrzuszenie krążka) ,
drętwienie i odmrożenia.
Nadwaga a ból kręgosłupa
Każdy dodatkowy kilogram jest obciążeniem dla naszego kręgosłupa. Jednak
otyłość brzuszna zwykle dotyka mężczyzn i objawia się nadmiernym
nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha i talii. Może to
prowadzić do przedwczesnego zużycia chrząstki, ważnej części kręgosłupa. W
efekcie pojawia się uporczywy ból, zwłaszcza podczas ruchu, a ryzyko
jakiejkolwiek choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa jest znacznie zwiększone.
Dodatkowo osoby z nadwagą często borykają się ze skrzywieniem kręgosłupa
lub skurczami podtrzymujących go mięśni. Te stany prowadzą również do
nieprzyjemnego bólu pleców.
Metody terapii manualnej i TTM (terapia tkanek miękkich) pozwalają na bierną
korekcję ustawienia kości krzyżowej, uruchomienie stawów międzykręgowych i
likwidację przykurczy mięśniowych uniemożliwiających czynną korekcję.
Wyróżniamy techniki takie jak:
technika pchnięć – przebiega z wykorzystaniem większej siły, w osteopatii
zwykle wykonuje się ją w końcowym zakresie ruchomości. Podczas
wykonywania powyższych manipulacji w miarę często uzyskuje się
charakterystyczny efekt trzasku, co spowodowane jest rozprężeniem w mazi
stawowej dwutlenku węgla.
technika nacisku – wykonywana jest bardzo delikatnie i powoli. Stosuje się ją
najczęściej jako zabieg o charakterze przeciwbólowym.
Program postępowania korekcyjnego w przypadku zespołu
skrzyżowania dolnego

Program powinien obejmować ćwiczenia rozciągające mięśnie nadmiernie

napięte i przykurczone: biodrowo-lędźwiowe, proste uda, czworoboczne lędźwi
oraz prostownik w odcinku lędźwiowym. Należy przy tym pamiętać o
zapewnieniu odpowiedniej stabilizacji miednicy przy ćwiczeniach korygujących
odcinek lędźwiowy oraz stabilizacji odcinka lędźwiowego przy ćwiczeniach
korygujących miednicę. Ćwiczenia prowadzimy w niepełnym skurczu i pełnym
rozciągnięciu w myśl zasady: napięcie – rozluźnienie - rozciągnięcie, pamiętając
o spokojnym i równomiernym oddechu.

Niezbędnym elementem korekcji zespołu skrzyżowania dolnego są ćwiczenia

wzmacniające mięśnie rozciągnięte i osłabione. Wzmacniać należy mięśnie:
pośladkowe, kulszowo-goleniowe, brzucha oraz prostownik grzbietu w odcinku
piersiowym. Przy wzmacnianiu pośladków trzeba pamiętać o małym zakresie
wyprostu w stawie biodrowym. Zbyt duży wyprost (powyżej 15 stopni)
zwiększa lordozę lędźwiową i przodopochylenie miednicy, co pogłębia wadę.
Należy pamiętać również o pełnej stabilizacji miednicy. Pozycja wyjściową w
tych ćwiczeniach powinno być leżenie przodem (na brzuchu) na podwyższeniu,
celem zwiększenia amplitudy ruchu. U osób o astenicznej budowie ciała zaleca
się także wzmacnianie prostownika grzbietu w odcinku lędźwiowym (ćwiczenia
w niepełnym skurczu i pełnym rozciągnięciu). Niezwykle istotne w procesie
korekcyjnym jest kształtowanie i doskonalenie nawyku prawidłowej postawy
ciała. Należy korygować ustawienie stóp, kolan, miednicy, brzucha, kręgosłupa
we wszystkich segmentach oraz głowy. Warto zacząć od korekcji lokalnych,
przechodząc stopniowo do korekcji globalnych. Program postępowania
rehabilitacyjnego u osób ze skrzyżwaniem dolnym powinien zawierać ćwiczenia
oddechowe. Mają one na celu nauczenia poprawnego oddychania, zwiększenie
pojemności życiowej płuc oraz wzmocnienie mięśni oddechowych (głównie
przepony). Należy kształtować przeponowy tor oddechowy. Bardzo dobrym
uzupełnieniem korekcji mogą być ćwiczenia w wodzie. Zaletą rehabilitacji w
takim środowisku jest brak obciążania stawów, a dzięki oporowi wody można
kształtować wytrzymałość oraz siłę mięśni osłabionych w tej wadzie. Pomocny
może okazać się masaż klasyczny, gdzie należy pobudzać mięśnie rozciągnięte
(brzuch, pośladki, kulszowo goleniowe, prostownik grzbietu w odcinku
piersiowym) oraz rozluźniać mięśnie przykurczone (zginacze biodra,
czworoboczny lędźwi, prostownik grzbietu w odcinku lędźwiowym). W
przypadku czynnościowego ograniczenia zakresu ruchu, tzw. zablokowania
czynnościowego, szczególnie dotyczącego połączenia piersiowo – lędźwiowego
oraz stawów międzykręgowych odcinka lędźwiowego i stawów krzyżowo -
biodrowych wskazane jest zastosowanie terapii manualnej
Ćwiczenia na zespół skrzyżowania dolnego
1. Pozycja wyjściowa: leżenie przodem, może być ręcznik lub miękki płaski
wałek pod klatką piersiową.
Technika: unoszenie miednicy z lekkim podciąganiem kolan.
Cel: wzmacnianie odcinka lędźwiowego kręgosłupa i zginaczy bioder.

2. Pozycja wyjściowa: klęk podparty na prostych rękach.

Technika: wygięcie kręgosłupa w górę (koci grzbiet), powrót do pozycji
wyjściowej, wygięcie kręgosłupa w dół (siodełko).
Cel: kształtowanie kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej.

3.Pozycja wyjściowa: stanie w rozkroku, ramiona wzdłuż tułowia.

Technika: skłon tułowia w przód z dotknięciem rękami do podłogi (pogłębianie
skłonu), następnie wyprost tułowia z odrzutem (pogłębionym) prostych ramion
w górę.
Cel: kształtowanie kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej.

4.Pozycja wyjściowa: leżenie przodem na ławeczce (na brzuchu), brzuch i

klatka piersiowa poza ławeczką, ramiona skrzyżowane, dłonie na barkach, stopy
ustabilizowane (przez drugą osobę lub zahaczone o drabinki)
Technika: unoszenie tułowia w górę.
Cel: wzmacnianie odcinka lędźwiowego kręgosłupa.

5.Pozycja wyjściowa: przysiad z rękoma skrzyżowanymi na klatce piersiowej.

Technika: marsz w przysiadzie.
Cel: wzmacnianie zginaczy bioder i wydłużanie mięśni pośladkowych.

6.Pozycja wyjściowa: klęk obunóż, ramiona w bok, broda przyciągnięta,

współćwiczący za plecami ćwiczącego składa dłonie na jego ramiona.
Technika: wznos ramion bokiem w górę przeciw oporowi.
Cel: wzmacnianie mięśni unoszących barki.

7.Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem (na plecach) na podwyższeniu (np.

ławeczka) ze stopami ustabilizowanymi (drugą osobę lub zahaczone o drabinki),
dłonie splecione na klatce piersiowej, tułów zwisa poza powierzchnią podporu.
Technika: przejście do siadu niepełnego, powolny powrót do pozycji
wyjściowej.
Cel: wzmacnianie mięśni brzucha w zakresie zewnętrznym.
Bibliografia:
1) Owczarek S. Atlas Ćwiczeń Korekcyjnych. Wydawnictwa Szkolne
i pedegogiczne. Warszawa 1998
2) Zborowski A. Masaż w wybranych jednostkach chorobowych.
Część III. Wydawnictwo AZ. Kraków 1997
3) Kasperczyk Wady Postawy Ciała diagnostyka i leczenie. Firma
Handlowo-Usługowa "KASPER" s.c. Kraków 2004
4) Burdukiewicz A., Andrzejewska J., Grabarczyk M., Miałkowska J.,
Pietraszewska J. (2005), Postawa ciała i budowa somatyczna
studentek AWF we Wrocławiu, [w:] Korektywa i kompensacja
zaburzeń w rozwoju fizycznym dzieci i młodzieży, red. K. Górniak,
AWF w Warszawie, ZWWF w Białej Podlaskiej, T 2, s. 199-207.
5) Zwierzchowska A., Tuz J. (2018), Ocena wpływu krzywizn
kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej na dolegliwości mięśniowo-
szkieletowe u młodych ludzi, „Medycyna Pracy”, 69 (1), s. 29-36.

https://www.fabrykasily.pl/zdrowie/zespoly-posturalne
https://www.klinikasolar.pl/blog/main/post/postawa_ciala_zespol_skrzyzowania_gornego_i_dolnego
http://www.chiropraktycy.pl/pdf/2013/Miroslaw%20Musielak%20-%20Miejsce%20metod
%20neurofizjologicznych%20w%20terapii%20manualnej%20i%20chiropraktyce.pdf
http://wreszciezdrowy.pl/pacjent/po-wizycie/14/cwiczenia-korekcyjne-plecy-wklesle
https://primaveraspa.pl/porady/nadwaga-a-bol-kregoslupa/
https://sknfizjoterapii.wum.edu.pl/sites/sknfizjoterapii.wum.edu.pl/files/TM_geriatria_3_0.pdf