საერთაშორისო სისხლის სამართლის ძირითადი პრინციპები:

The Principle of Legality- კანონიერების პრინციპი

კანონიერების პრინციპი ადამიანის უფლებათა სამართლის ერთ-რთი უმთავრესი პრინცი

რომელიც პირდაპირ ვრცელდება საერთაშორისო სისხლის სამართალზე. აღნიშნული პრინციპი კრძალ
დანაშაულისთვის უკუქცევითი ძალის მინიჭებას. იმისათვის, რომ მოხდეს სისხლის სამართ
პასუხისმგებლობის დაკისრება ქმედება უნდა იყოს აკრძალული და გათვალისწინებული კანონით
მისთვის დადგენილი უნდა იყოს სანქცია იმ მომენტში, როდესაც მოხდა აღნიშნული ქმედების ჩად
აღნიშნულ პრინციპს ეძახიან Principle of Legality, ან, Nullum Crimen Sine Lege, (არავითარი დანაშაული კან
გარეშე) Nullum poena sine lege ( არავითარი სასჯელი კანონის გარეშე) აღნიშნული პრინციპი ასახულია 1
წლის სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების შესახებ საერთაშორისო პაქტის მე 15 მუხლში :

არავინ არ შეიძლება ცნონ დამნაშავედ რაიმე სისხლის სამართლის დანაშაულის ჩადენისათვის

რომელიმე ისეთი მოქმედებისა და შეცდომის შედეგად, რომელიც მისი ჩადენის მომენტში მოქმედი
სახელმწიფოს შიდა კანონმდებლობისა თუ საერთაშორისო სამართლის შესაბამისად არ იყო
სისხლის სამართლის დანაშაული.

ასევე არ შეიძლება დაინიშნოს უფრო მძიმე სასჯელი, ვიდრე ის, რომელიც უნდა გამოეყენებინათ
სისხლის სამართლის დანაშაულის ჩადენის მომენტში; თუ დანაშაულის ჩადენის შემდეგ კანონით
წესდება უფრო მსუბუქი სასჯელი, ამ კანონის მოქმედება ვრცელდება ამ დამნაშავეზე. 2. ამ მუხლში
არაფერი არ უშლის ხელს, რომ ყოველი პირი გადაეცეს სასამართლოს და დაისაჯოს ყოველი
მოქმედებისა თუ შეცდომისათვის, რომლებიც საერთაშორისო საზოგადებრიობის მიერ აღიარებული
სამართლის ზოგადი პრინციპების შესაბამისად ჩადენის მომენტში სისხლის სამართლის დანაშაული
იყო.

აღნიშნული მუხლის თანახმად, მხოლოდ ის ფაქტი, რომ რამე ქმედება არ არის

კრიმინალიზირებული ეროვნულ სამართლებრივ სისტემებში არ წარმოადგენს იმის
საფუძველს, რომ პირი არ იქნება გასამართლებული საერთაშორისო დონეზე მის მიერ
ჩადენილი იმ ქმედებისთვის, რომლისთვისაც გათვალისწინებულია ინდივიდუალური
სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობა საერთაშორისო სამართლით.

რომის სტატუტში გათვალისწინებულია სპეციალური მუხლი, რომელიც ასახავს კანონიერების

პრინციპს, კერძოდ სტატუტის 22 მუხლის თანახმად:
წინამდებარე წესდების თანახმად პირს არ ეკისრება სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობა, თუ
მისი ქმედება ჩადენის დროისთვის არ შეადგენდა სასამართლოს იურისდიქციაში შემავალ
დანაშაულს.

დანაშაულის განსაზღვრება ექვემდებარება ზუსტ განმარტებას და არ შეიძლება გამოყენებულ

იქნას ანალოგიით. ორაზროვნების შემთხვევაში დანაშაულის განსაზღვრების ინტერპრეტაცია
უნდა მოხდეს ძიებაში მყოფი პირის სასარგებლოდ, რომლის მიმართაც წარმოებს სასამართლო
გარჩევა ან რომელიც ბრალეულად არის მიჩნეული.
წინამდებარე მუხლი გავლენას არ ახდენს საერთაშორისო სამართლის შესაბამისად
დანაშაულებრივ ქმედებად დაკვალიფიცირებაზე წინამდებარე წესდების მიუხედავად.

აღნიშნული მუხლი მოითხოვს, რომ სასამართლომ უნდა განიხილოს ის ქმედებები, რომლებიც

წარმოადგენს სასამართლოს იურისდიქციაში შემავალ დანაშაულებს, კერძოდ ის ქმედებები,
რომლებიც ჩამოთვლილია რომის სტატუტში და სტატუტზე თანდართულ დოკუმენტში
რომელსაც დანაშაულის ელემენტები ჰქვია. შესაბამისად სასამართლო არ მოითხოვს, რომ
ქმედება წარმოადგენდეს დანაშაულს ეროვნულ დონეზე. ანუ არ არის აუცილებელი რომ
დანაშაული რომელსაც სასამართლოს იურისდიქციაში შედის და ითვლება ასეთად, ასევე
წარმოადგენდეს დანაშაულს სახელმწიფოს კანონმდებლობით.

კანონიერების პრინციპი ჩვეულებით და სახელშეკრულობო სამართალთან მიმართებით.

როდესაც საერთაშორისო სისხლის სამართალში წყაროდ ხდება ჩვეულებითი სამართლის

გამოყენება, ასეთ დროს მნიშვნელოვანია ზუსტად განისაზღვროს, მოხდეს კონკრეტულად იმის
დადგენა, თუ რა იყო კანონის (საუბარია ჩვეულებით სამართალზე) შინაარსი იმ დროს
როდესაც დანაშაული იქნა ჩადენილი იმ მიზნით, რომ არ მოხდეს კანონიერების პრინციპის
დაღვევა. ასევე მნიშვნელოვანია მოხდეს მსჯელობა თუ რამდენად არსებობდა იმის
საფუძველი, რომ დამნაშავე პირმა იცოდა მის მიერ ჩადენილი ქმედების დანაშაულებრივი
ხასიათის შესახებ იმ მომენტში, როდესაც ის ჩადიოდა დანაშაულს. მაგალითად იუგოსლავიის
ტრიბუნალის მიერ Mitar Vasilijevic - ის საქმის განხილვის დროს, რომელსაც ბრალი
ედებოდა დანაშაულის შემდეგ კატეგორიაში: ძალადობა პირის სიცოცხლეზე,
ჟანმრთელობაზე, ფიზიკურ ან მენტალურ კეთილდღეობაზე . აღნიშნული დანაშაული
გათვალისწინებულია იუგოსლავიის ტრიბუნალის წესდების 3 მუხლში და ასევე რუანდის
ტრიბუნალის წესდების მე-4 მუხლში. იუგოსლავიის ტრიბუნალმა იმსჯელა აღნიშნულ
საკითხზე და დაადგინა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ აღნიშნული ქმედება წარმოადგენს
დანაშაულს იუგოსლავიის ტრიბუნალის წესდებით, იმ დროისთვის, როდესაც დანაშაული იქნა
 ჩადენილი აღნიშნული ქმედების ჩადენა არ იწვევდა სისხლის სამართლებრივ
პასუხისმგებლობას ჩვეულებითი საერთაშორისო სამართლით. საერთაშორისო ჩვეულებითი
სამართალი კი საერთაშორისო ხელშეკრულებასთან ერთად წარმოადგენს საერთაშორისო
სისხლის სამართლის პირველად წყაროს. შესაბამისად არ უნდა მომხდარიყო ამ პირისთვის
აღნიშნული დანაშაულის ჩადენისთვის სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობა.

ფაქტები, რომლებიც განსაზღვრავენ წარმოადგენს თუ არა კონკრეტული ქმედება დანაშაულს

ჩვეულებითი საერთაშორისო სამართლით შემდეგია: 1. ქმედება კრიმინალიზირებულია
უმეტესი სახელმწიფოს ეროვნული კანონმდებლობით. 2. ხელშეკრულების დებულებები
რომლებიც ქმედებისთვის ითვალისწინებენ სასჯელს წარმოადგენენ თუ არა ჩვეულებით
საერთაშორისო სამართალს. შენიშვნა როგორც ვისაუბრეთ ჩვეულებით სამართალზე ლექციის
დროს ვთქვით, რომ ზოგიერთი საერთაშორისო ხელშეკრულების დებულებები წარმოადგენენ
ჩვეულებით სამართალს. ხელშეკრულებას მბოჭავი ძალა გააჩნია მხოლოდ იმ
სახელმწიფოებისთვის, რომლებმაც აღიარეს მისი სავალდებულო ხასიათი, ხოლო თუ
ხელშეკრულების დებულება ჩვეულებით სამართალს ასახავს მაშინ მას მბოჭავი ძალა გააჩნია
ყველა სახელმწიფოსთვის. აქ საუბარია ამაზე.

აღნიშნულ საქმეზე იუგოსლავიის ტრიბუნალმა დაადგინა, რომ მსჯავრის დადება არასოდეს არ

უნდა ეფუძნებოდეს ნორმას, რომლის ცოდნის შესაძლებლობა არ ქონდა ბრალდებულს იმ
მომენტში, როდესაც ჩაიდინა კონკრეტული ქმედება. გარდა ამისა ეს ნორმა ნათლად უნდა
გამოხატავდეს შინაარს, თუ რა ქმედებამ და უმოქმედობამ შეიძლება გამოიწვიოს სისხლის
სამართლებრივი პასუხისმგებლობა. ტრიბუნალმა დაადგინა, რომ არცერთ შემთხვევაში
სასამართლოს არ შეუძლია მოახდინოს ახალი ქმედების კრიმინალიზაცია და ამის საფუძველზე
პასუხისგებაში მისცეს პირი, ან მოახდინოს დანაშაულის განმარტება ისე, რომელიც ადრე არ იყო
ამგვარად განმარტებული და აქციოს ის სისხლის სამართლებრივი დევნის განხორციელების
საფუძვლად, რომელიც ამ დრომდე არ ითვლებოდა და არ წარმოადგენდა ასეთს.

აღნიშნული პრონციპის განმტკიცება მოახდინა ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ

( ECTHR- European court of human Rights. ) საქმეში S.W. V United Kingdom და აღნიშნა, რომ
კანონიერების პრონციპი უნდა წარმოადგენდეს ეფექტურ დაცვას თვითნებური დევნის, მსჯავრის
დადების და სასჯელის შეფარდებისას. აღნიშნულ საქმეში სასამართლომ ასევე დასძინა, რომ
სისხლის სამართლის კანონმდებლობა არ შეიძლება იყოს განმარტებული ანალოგიით და უნდა იყოს
ნათლად ფორმულირებული.

კანონიერების პრინციპის მიმართება სახელშეკრულებო სამართალთან.

იუგოსლავიის ტრიბუნალმა დაადგინა, რომ პრინციპი Nullum Crime sine lege
დაკმაყოფილებულია მაშინ როდესაც დანაშაულის ჩადენის დროს:

1. ხელშეკრულებას სახელწმიფოსთვის უკვე გააჩნია მბოჭავი ძალა. აღნიშნული

დადგინდა ტრიბუნალის მიერ განხილულ Kordic-ის საქმეზე
2. ნორმის დარღვევა იწვევს სახელშეკრულებო ან ჩვეულებითი სამართლით
ინდივიდუალურ სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას. აღნიშნული დადგინდა
Tadic- ის საქმეში

ზოგიერთი ხელშეკრულება, მაგალითად გენოციდის კონვენცია და ჟენევის კონვენციები

( ჟენევის კონვენციები - შეიარაღებული კონფლიქტის დროს მოქმედ სამართლებრივ ნორმებს
ასახავენ და ჟენევის კონვენციების ის ნაწილი რომელთა დარღვევა სერიოზულ დარღვევებად
ითვლება - Grave Breaches of Geneva Conventions- ასეთია მაგალითად სამოქალაქო
მოსახლეობაზე და სამოქალაქო ობიექტებზე თავდასხმა) წარმოადგენენ საერთაშორისო
დანაშაულებს და პირდაპირ სავალდებულოა ინდივიდებისთვის.

რუანდის შემთხვევაში, რუანდის ტრიბუნალმა მიიჩნია, რომ იმის გამო, რომ რუანდამ
მოახდინა შესაბისი საერთაშორისო ხელშეკრულებების რატიფიკაცია(საუბარია
ხელშეკრულებებზე, რომლების ინდივიდუალურ სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას
იწვევს) და რუანდის ტრიბუნალის წესდებაში გათვალისწინებული დანაშაულები ისედაც
წარმოადგენდნენ დანაშაულებს რუანდის ეროვნული კანონმდებლობით არ არსებობდა იმის
საჭიროება რომ ემსჯელა სასამართლოს და ჩაეტარებინა მოკვლევა იმისა თუ რამდენად
წარმოადგენდა რუანდის წესდებით გათვალისწინებული დანაშაულები ჩვეულებით
საერთაშორისო სამართალს, რომლებიც იწვევდნენ ინდივიდუალრ სისხლის სამართლის
პასუხისმგებლობას 1994 წლისთვის.

Double Jeopardy, ან პრინციპი Ne bis in iden

მეორე უმნიშვნელოვანესი პრინციპი საერთაშორისო სისხლის სამართალში არის პრონციპი,

რომელსაც ქვია Double Jeopardy ან პრინციპი Ne bis in iden. აღნიშნული პრინციპის თანახმად
იკრძალება ადამიანის გასამართლება ორჯერ ერთი და იგივე დანაშაულისთვის.
საერთაშორისო ტრიბუნალების წესდებები პირდაპირ ასახავენ ამ პრინციპს.
იუგოსლავიის ტრიბუნალის წესდების მე-16 მუხლის თანახმად:

1. არცერთი ადამიანი არ უნდა გასამართლდეს ეროვნული სასამართლოს მიერ იმ

ქმედებისთვის რომლებიც წარმოადგენენ საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართლის
სერიოზულ დარღვევებს ამ სტატუტის თანახმად, იმ შემთხვევაში თუ ეს ადამიანი უკვე
გასამართლებული იყო საერთაშორისო ტრიბუნალების მიერ.
2. პირი, რომელიც უკვე გასამართლებული იყო ეროვნული სასამართლოების მიერ
საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართლის სერიოზული დარღვევებისთვის
შესაძლებელია გასამართლდეს საერთაშორისო ტრიბუნალის მიერ იმ შემთხვევაში თუ:

ა) დანაშაული, რომლისთვისაც იყო გასამართლებული ეროვნული სასამართლოების მიერ,

დაკვალიფიცირდა, როგორც ჩვეულებრივი დანაშაული,

ბ) ეროვნული სასამართლო პროცესი არ ჩატარდა მიუკერძოებულად და დამოუკიდებლად და

პროცესი გამართული იყო იმ მიზნით, რომ აერიდებინა დამნაშავე პირისთვის საერთაშორისო
პასუხისმგებლობა, ან საქმე ეროვნულ დონეზე არ იყო სათანადოდ გამოძიებული.

პრინციპი Double Jeopardy - მუშაობს შემდეგნაირად :

პრინციპი ვრცელდება მხოლოდ ერთ სამართლებრივი სივრცის ფარგლებში მყოფ

სასამართლოებზე და ავტომატურად არ ვრცელდება ქვეყნის ფარგლებს გარეთ. მაგალითად
სასამართლოს ა სახელმწიფოში არ შეუძლია გაასამართლოს პირი, რომელიც უკვე
გასამართლებული იყო იგივე დანაშაულისთვის ა სახელმწიფოს სხვა სასამართლოს
მიერ,მაგდარმ მას შეუძლია გაასამართლოს პირი იგივე დანაშაულისთვის,რომელიც
გასამართლებული იყო ბ სახელმწიფოს სასამართლოების მიერ. აღნიშნული
გამომდინარეობს,სახელმწიფოს სუვერენიტეტის პრინციპიდან.ერთი სახელმწიფოს
სასამართლოს გადაწყვეტილებას არ შეუძლია შებოჭოს მეორე სახელმწიფოს
სასამართლო.ყოველ სახელმწიფოს აქვს თავისი პირადი პოზიცია და გაწერილი
პროცედურები,თუ როგორ მოექცეს უცხოური სახელმწიფოების გადაწყვეტილებებს.აღნიშნულ
საკითხთან დაკავშირებით(იგულისხმება უცხო სასამართლოების გადაწყვეტილების
აღსრულება) არ არსებობს ერთიანი მიდგომა და საერთაშორისო რეგულირება და შესაბამისად
არ წარმოადგენს საერთაშორისო სამართლის ზოგად პრინციპს.რაც შეეხება საერთაშორისო
სასამართლოებს,მათ გააჩნიათ განსხვავებული მიმართება ეროვნულ
სამართალთან,მაგალითად: იუგოსლავიისა და რუანდის ტრიბუნალებს გააჩნიათ უპირატესობა
ეროვნულ სასამართლოებთან მიმართებით.ტრიბუნალები არ არიან შეზღუდულები
ეროვნული სასამართლოების გადაწყვეტილებებით,მაგრამ შეუძლიათ მიუთითონ ეროვნული
სასამართლოს გადაწყვეტილებებზე იმის გათვალისწინებით,თუ რამდენად კვალიფიციურად
წარიმართა სამართალწარმოება და როგორ მოხდა დანაშაულის დაკვალიფიცირება-რომ
მოხდა,როგორც ჩვეულებრივი დანაშაულის დაკვალიფიცირება თუ დაკვალიფიცირდა
როგორც სერიოზული საერთაშორისო დანაშაული.
საერთაშორისო სისხლის სასამართლო ICC- International Criminal Court- ასახავს იგივე
პრინციპს,მაგრამ აქვს განსხვავებული მიდგომა,რაც გამოიხატება იმაში რომ სასამართლოს
იურისდიქცია არის დამატებითი ეროვნულ იურისდიქციაზე და პირი რომელმაც ჩაიდინა
სასამართლოს იურისდიქციაში შემავალი საერთაშორისო დანაშაული,შესაძლებელია
გასამართლდეს ეროვნულ დონეზე და საერთაშორისო სისხლის სასამართლო მხოლოდ მაშინ
დაიწყებს სისხლის სამართლის წარმოებას,თუ სახელმწიფოს არ სურს ან არ შეუძლია
სათანადოდ გამოიძიოს და ჩაატაროს დამოუკიდებელი და მიუკერძოებელი სასამართლო
პროცესი.სასამართლოს ასევე შეუძლია იგივე დანაშაულისთვის ხელმეორედ გაასამართლოს
პირი,რომელიც უკვე გასამართლებული იყო ეროვნულ დონეზე,თუ ეროვნული სასამართლო
პროცესი იყო არასამართლიანი,მოჩვენებითი და ჩატარდა მხოლოდ იმიტომ რომ გაქცეოდნენ
საერთაშორისო სასამართლოს იურისდიქციას. აღნიშნულ პრინციპს ასახავს, რომის წესდების
მე-20 მუხლი - იხილეთ ზემოთ.

რომის სტატუტის კომენტარების თანახმად,მუხლი 20-ე წაკითხული უნდა იყოს სტატუტის მე-
17 მუხლთან ერთად,რომელიც ეხება სასამართლოს იურისდიქციის დამატებითობის
პრინციპს,რომელიც ბლოკავს სასამართლოს იურისდიქციას თუ სახელმწიფოში მიმდინარეობს
გამოძიება ან სასამართლო წარმოება იგივე დამნაშავის,იგივე დანაშაულის მიმართ და ამ
სახელმწიფოს სურს და შეუძლია მოახდინოს ეფექტური გამოძიება და ჩაატაროს
დამოუკიდებელი მიუკერძოებელი სამართლიანი სასამართლო პროცესი.
რომის სტატუტის მე-17 მუხლი:

დაშვებასთან დაკავშირებული საკითხები

1. პრეამბულის მე-10 პუნქტისა და პირველი მუხლის გათვალისწინებით, სასამართლო ადგენს,

რომ საქმე არ შეიძლება იყოს წარმოებაში მიღებული, როდესაც:

(ა) საქმეს იძიებს ან სისხლის სამართლებრივი დევნას აღძრავს მოცემულ საქმეზე

იურისდიქციის მქონე სახელმწიფო, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ამ სახელმწიფოს არ სურს
ან არ შესწევს უნარი სათანადოდ წარმართოს გამოძიება ან განახორციელოს სისხლის
სამართლებრივი დევნა;

(ბ) საქმე გამოიძია მოცემულ საქმეზე იურისდიქციის მქონე სახელმწიფომ და გადაწყვიტა, არ

აღძრას სისხლის სამართლებრივი დევნა შესაბამისი პირის მიმართ, გარდა იმ შემთხვევისა,
როდესაც ასეთი გადაწყვეტილება მიღებულია იმის გამო, რომ სახელმწიფოს არ სურს ან არ
შესწევს უნარი სათანადოდ წარმართოს გამოძიება ან განახორციელოს სისხლის
სამართლებრივი დევნა;

(ც) შესაბამისი პირი უკვე გასამართლებულია იმ ქმედებისთვის, რომელიც განცხადების საგანს

წარმოადგენს და რომლის განხილვა სასამართლოს მიერ, თანახმად მე-20 მუხლის მე-3
პუნქტისა, დაუშვებელია;

(დ) საქმე არ არის იმდენად მნიშვნელოვანი, რომ სასამართლოს შემდგომი მოქმედება

მიზანშეწონილად ჩაითვალოს.

2. იმისათვის, რომ ცალკეულ შემთხვევაში დადგინდეს სურვილის არარსებობა, სასამართლო,

იღებს რა მხედველობაში საერთაშორისო სამართლით აღიარებულ მართებული პროცესის
პრინციპებს, ითვალისწინებს ქვემოთ ჩამოთვლილ ერთ ან მეტ ფაქტორს, როგორც უნდა იქნას
გამოყენებული:

(ა) სამართალწარმოება განხორციელდა ან ხორციელდება ანდა ეროვნულ დონეზე მიღებული

გადაწყვეტილება გამოტანილი იყო იმ მიზნით, რომ დაეცვა შესაბამისი პირი
სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობისგან იმ დანაშაულისთვის, რომელზეც ვრცელდება
სასამართლოს იურისდიქცია და რომელიც მითითებულია მე-5 მუხლში;

(ბ) სამართალწარმოების განხორციელების პროცესში მოხდა გაუმართლებელი დაყოვნება,

რომელიც, არსებული გარემოებებიდან გამომდინარე, არ შეესაბამება შესაბამისი პირის
მართლმსაჯულებისთვის გადაცემის მიზანს;

(ც) სამართალწარმოება არ განხორციელდა ან არ ხორციელდება დამოუკიდებლად ან

მიუკერძოებლად ან ხორციელდება ისეთი სახით, რომელიც, არსებული გარემოებებიდან
გამომდინარე, არ შეესაბამება შესაბამისი პირის მართლმსაჯულებისთვის გადაცემის მიზანს.

3. იმისათვის, რომ ცალკეულ შემთხვევაში დადგინდეს უუნარობა, სასამართლო

ითვალისწინებს, შესწევს თუ არა სახელმწიფოს უნარი, ეროვნული სასამართლო სისტემის
მთლიანი ან არსებითი მოშლის ან მისი არარსებობის გამო, მიიღოს თავის განკარგულებაში
ბრალდებული ან საჭირო მტკიცებულება ან ჩვენება, ანდა თუ სხვა მიზეზის გამო არ ძალუძს
სამართალწარმოების განხორციელება.

Double Jeopardy პრინციპი ასახულია ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-7

მუხლში. Sergey Zolotukhin- ის საქმეში ევროპულმა სასამართლომ დაადგინა რომ, ტესტი
რომელიც განსაზღვრავს,წარმოადგენს თუ არა ორი დანაშაული ერთსა და იგივეს,ყურადღება
უნდა გამახვილდეს საქმის ფაქტების შედარებაზე და არა იმაზე თუ როგორ მოხდა
დაკვალიფიცირება ეროვნული სასამართლოების მიერ,ანუ მნიშვნელოვანია თავად ფაქტები და
არა სასამართლოს მიერ ფაქტების კვალიფიკაცია.
საერთაშორისო ტრიბუნალების დაფუძნების ადრეული მცდელობა 1919-1945წლები

ყველა მცდელობა,რომელიც მიზნად ისახავდა პირველი მსოფლიო ომის შემდგომ შექმნილიყო

სხვადასხვა საერთაშორისო სისხლის სამართლებრივი ინხტიტუტები მარცხით
დასრულდა.მაგალითად:1919 წელს იყო მცდელობა შექმნილიყო კომისია,რომელიც
იმუშავებდა იმ პირთა პასუხისმგებლობის საკითხზე,რომლებიც იყვნენ ომის ინიციატორები
და მომხდარიყო მათი პასუხიმსგებლობა.ტრიბუნალის კონცეფცია მდგომარეობდა იმაში,რომ
იგი უნდა ყოფილიყიო შემდგარი სხვადასხვა სახელმწიფოების მოსამართლეებისგან.
იმავე წელს,ვერსალის-მშვიდობის ხელშეკრულებაში მოხდა დებულებების
გათვალისწინება,რომელიც მიზნად ისახავდა დაესაჯა ის წამყვანი პირები,რომლებიც
პასუხისმგებლები იყვნენ ომის დროს ჩადენილ ომის დანაშაულებზე.ვერსალის
ხელშეკრულების 227ე მუხლი ასევე ითვალისწინებდა გერმანიის იმპერატორის ვილჰემ
მეორის პასუხისმგებლობას და ამავე მუხლით ითვალისწინებდა სპეციალური ტრიბუნალის
დაფუძნებას,რომელიც დაკომპლექტებული იქნებოდა 5 მოსამართლისგან,ხოლო აღნიშნული
მოსამართლეების შერჩევა მოხდებოდა ამერიკის,ბრიტანეთის,საფრანგეთის,იტალიის და
იაპონიის მიერ,რომლებიც გაასამართლებდნენ იმპერატორს.ფაქტიურად გამოდიოდა
რომ,იმპერატორის გასამართლება მოხდებოდა მისი ოპონენტების მიერ,რაც კითხვის ნიშნის
ქვეშ აყენებდა ტრიბუნალის მიუკერძოებლობას და სამართლიანობას.ნიდერლანდებმა,სადაც
გერმანიის იმპერატორი იმყოფებოდა ლტოლვილის სტატუსით,უარი განაცხადა მის
ექსტრადიციაზე იმ მიზეზით,რომ ის დანაშაულები,რომლებშიც მას ბრალი ედებოდა არ იყო
გათვალისწინებული ნიდერლანდების კონსტიტუციაში.საბოლოოდ,ვერ მოხერხდა
საერთაშორისო ტრიბუნალის შექმნა,მაგრამ შედარებით დაბალი რანგის
პირები,გენერლები,ჯარის მეთაურები,მათ შორის კანცლერი ბეთმან ჰოლეგი
გასამართლებულები იყვნენ გერმანიის სასამართლოს მიერ( Imperial Court of Justice)
სულ სასამართლომ განიხილა 45 საქმე. ასევე ნახევრად მარცხი განიცადა თურქეთში იმ
პირების გასამართლებამ,რომლებიც 1915-1916 წლებში პასუხისმგებლები იყვნენ სომხების
გაჟლეტისთვის, სტამბულში შეიქმნა სამხედრო ტრიბუნალები რომლებმაც აღნიშნული
ქმედებებისთვის გაასამართლეს დანაშაულში მონაწილე დაბალი რანგის პირები,ხოლო
ძირითადი დამნაშავეები გასამართლებულები იყვნენ პროცესზე დაუსწრებლად. Trial in
Absentia.

1920 წელს იურისტთა მრჩეველთა კომიტეტი გამოვიდა ინიციატივით, მომზადებულიყო

პროექტი, საერთაშორისო მართლმსაჯულების მუდმივი სასამართლოსთვის, PCIJ- Permanent
Court of Justice, რომელიც ერთა ლიგის ფარგლებში არსებობდა და პროექტის თანახმად
აღნიშნული სასამართლო ასევე უფლებამოსილი უნდა ყოფილიყო განეხილა დანაშაულები,
რომლებიც მოიცავდა საერთაშორისო წესრიგის ან ერთა უნივერსალური სამართლის
დარღვევას, რომელსაც განსახილველად სასამართლოს ერთა ლიგის ასამბლეა ან საბჭო
გადასცემდა, თუმცა აღნიშნული პროექტი უარყოფილი იყო ერთა ლიგის ასამბლეის მიერ. ამის
შემდგომ 1925 წელს არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ და 1926 წელს საერთაშორისო
სამართლის ასოციაციის მიერ მომზადებული იყო საერთაშორისო სისხლის სასამართლოს
დაფუძნებისთვის საკანონმდებლო აქტები, თუმცა არცერთ მცდელობას შედეგი არ მოჰყოლია,
მიზეზი კი გახლდათ ის, რომ იმ დროისთვის არსებობდა სახელმწიფო სუვერენიტეტის გაგების
მაღალი სტანდარტი და სახელწიფოებს წარმოუდგენლად მიაჩნდათ, ისეთი მექანიზმის,
ზესახელმწიფოებრივი ორგანოს შემოღება, რომელიც შეძლებდა სახელმწიფოს მეთაურის და
სხვა მაღალი თანამდებობის პირების გასამართლებას ომის დანაშაულებისთვის.