SVETI PETAR U VATIKANU

Osnovne informacije:
Dužina : 220 m
Širina: 150 m
Visina: 138 m
Prečnik kupole (spoljašnji): 42 m
Prečnik kupole (unutrašnji): 41,5 m
Arhitekte su: Bramante, porta Gio, Mikelanđela del Mikelanđela
&Bernini
Bazilika Svetog Petra poznata na italijanskom kao basilica papale
di san Pietro in Vaticano. Jedna je od četiri glavne rimske bazilike.
To je kasnorenesansna crkva koja se nalazi u Vatikanu.
Izgrađena je na mjestu stare bazilike Svetog Petra u 16. vijeku.
Istorija:
Bazilika je posvećena je Svetom Petru, prvom među apostolima i
prvom papi i poglavaru Crkve. Na mestu današnje bazilike
nalazila se druga bazilika, podignuta u 4. veku, pod vladavinom
cara Konstantina I, na mestu gde je, nakon razapeća, sahranjen
Sveti Petar. Ova bazilika (poznata i kao Konstantinova bazilika) je
bila u službi preko hiljadu godina i bila je potpuno drugačija od
današnje.

Prva ideja o rekonstrukciji Konstantinove bazilike je nastala za

vreme vladavine pape Nikole V, nakon što je staru baziliku, tokom
vekova, oštetio zub vremena, pljačkaši i požari. Projekat
rekonstrukcije je bio poveren Berndardu Rozeliniju, a radovi na
rekonstrukciji su otpočeli 1450. Međutim, nakon smrti Pape NIkole
V, radovi su stali i ostali nedovršeni u narednih 50 godina, kada ih
papa Julije II ponovo pokrenuo (isti papa koji je zaslužan za izgled
Sikstinske kapele).

Bazilika Svetog Petra nije papino službeno sedište ni prva u

rangu među glavnim bazilikama u Rimu. Tu čast ima Bazilika
Svetog Ivana Lateranskog (Basilica di San Giovanni in Laterano).
Sveti Petar glavna papinska crkva, jer se većina papinskih
ceremonija održava u njoj, zbog njene veličine i povoljne lokacije.

1506. godine papa Julije II položio je prvi kamen nove bazilike

koja je trebala postati najveća na svijetu. Julije II je imenovao
Donata Bramantea za glavnog arhitektu nove bazilike.Godine
1547. Michelangelo je naslijedio Bramantea. Dizajnirao je
impozantnu kupolu i izmijenio neke od prvobitnih planova. a
Bernini je dovršio dio unutrašnjosti bazilike.
Eksterijer trga Svetog Petra
Bazilici se pristupa preko Trga Svetog Petra, preddvorišta u dva
dijela, oba okružena visokim kolonadama. Prvi prostor je elipsa, a
drugi trapez koji je dizajnirao Bernini.U centru trga je obelisk visok
25,5 metara, koji datira iz Egipta iz 13. veka pre nove ere, a
donešen je u Rim u 1. veku Na trgu se nalaze dve prelijepe
fontane. Kolonada se sastoji od 300 stubova. 140 statua svetaca
nalazi se na dorskim stubovima ove kolonade. Ovaj trg glavno je
mesto okupljanja hrišćana katolika iz celog sveta koji ovde dolaze
po papin blagoslov. Upravo na ovom mestu se tuguje za starim
papom, a predstavlja se i novi.
Glavna fasada
Velika fasada je široka 116 m i visoka 53 m.Centralni balkon se
zove Lođa Blagoslova. Na vrhu fasade nalazi se 13 statua.
Između fasade i unutrašnjosti je portik. Uglavnom je dizajnirao
Maderno. Vrata u centru sačuvana su od stare bazilike. Bio je
premalen za svoj novi prostor, pa su dodani paneli na vrhu i na
dnu. Poznata kao Filarete vrata imaju šest panela.Fasada
predstavlja red korintskih stubova i pilastara na kojima je
postavljen impozantan vijenac sa centralnim timpanonom,
okrunjen balustradom na kojoj se uzdiže trinaest kipova (visokih
skoro 6 metara) sa središtem statue blagoslov Otkupitelja. Natpis
na antablaturi podsjeća da su radovi izvedeni pod papom Pavlom
V Borgezeom (1605-1621).
U nižem redu nalazi se pet ulaza u atrijum, iznad kojih je devet
prozora, od kojih tri imaju balkon. Središnji prozor je takozvana
“Loggia delle Benedizioni”, iz koje se pojavljuje papa kako
upućuje pozdravnu poruku s apostolskim blagoslovom urbi et orbi
(gradu i svijetu) neposredno nakon svog izbora i prilikom Božićni
praznici i
Uskrs.
Plan osnove
Bazilika je u obliku krsta, sa izduženim brodom u obliku latinskog
krsta, ali su rani projekti bili centralno planirani. Centralnim
prostorom dominira i spolja i iznutra jedna od najvećih kupola na
svijetu . Njena centralna kupola dominira obrisom Rima. Ulaz je
kroz narteks ili ulazni hol, koji se proteže preko zgrade. Ima naos
dug 218 metara.
Kupola
Kupola je bila
zasvedena u kojoj
male dugačke
spiralne stepenice
dovode do vrha
kupole. Velika
dupla kupola je
napravljena od cigle i unutrašnjeg je prečnika 41,5 metara (gotovo
koliko i Panteon), uzdiže se na 120 metara iznad poda.Četiri
stuba prelaza podržavaju kupolu. Mikelanđelova kupola nije
hemisfera, ali parabola: ima okomiti potisak, koji je naglašeniji
podebljanim rebrima koji izviru iz uparenih korintskih stubova, koji
izgledaju kao dio bubnja. Najviše muke u izgradnji bazilike
arhitektima je zbog svoje monumentalnosti zadala kupola.
Michelangelo je bio napustio ideju izgradnje Bramanteove kupole,
ali je i sam neprestano mijenjao svoje vlastite projekte i modele.
Ona se gradila još dugo poslije njegove smrti i vjerojatno je lakša i
šiljatija nego što je Michelangelo želio, a promijenjen je i odnos
proporcija između kupole i pročelja. Godine 1590. Giacomo della
Porta i Domenico Fontana dovršili su svod, a sljedeće godine i
toranj kupole koji propušta svjetlo.

Enterijer
Bazilika Svetog Petra ima najveću unutrašnjost bilo koje
kršćanske crkve na svijetu i najveću od svih crkava kršćanskog
svijeta. Postoji bačvasti brod, najviši od svih crkava, koji vodi do
centralne kupole. Provodi su niži i imaju nekoliko kapela izvan
njih.U unutrašnjosti se nalazi 45 oltara.
Cijela unutrašnjost je raskošno ukrašena mermerom, reljefima,
arhitektonskim skulpturama i pozlatom .Bazilika sadrži veliki broj
grobnica papa i drugih značajnih ličnosti, od kojih se mnoge
smatraju izuzetnim umjetničkim djelima. Postoji i niz skulptura u
nišama i kapelama.