KHÁNG SINH DỰ PHÒNG

TRONG MỔ LẤY THAI

BS NGUYỄN BÁ MỸ NHI
 GIỚI THIỆU
• Biến chứng NT sau các PT sản phụ khoa là nguyên
nhan gây tử vong đáng kể

• Tỷ lệ NT hậu phẫu, nếu không có KSDP :

• 10 - 78% cắt TC ngả AD
• 9 - 50% cắt TC ngả bụng
• 18 - 83% MLT

• VT thường gặp : kị khí (Bacteroides), Gram âm, liên

cầu trùng…
• Các NT bao gồm:
• NT tiểu
• Viêm nội mạc TC
• NT vết mổ
• NT tầng sinh môn
• NT huyết…
 kéo dài thời gian nằm viện
 tăng chi phí điều trị

• Nhiều loại KS, liều dùng, đường dùng … đã được NC

 KSDP có thể làm giảm các biến chứng trên
• Sự hiện diện của VK đề kháng  thách thức lớn trong điều trị

• Gồm các chủng VT MRSA (Methicillin resistant Staphylococcus

aureus), Enterococcus kháng vancomycin ( vancomycin
resistant Enterococcus), VT sinh betalactamase phổ rộng
(extended-spectrum beta-lactamase-producing organisms) 
tăng bệnh suất và tử suất NT

• Sử dụng KS không phù hơp, điều trị không đủ liều, lạm dụng
KS phổ rộng  đề kháng KS

• Hướng dẫn phối hợp cả KS điều trị và dự phòng  giảm NT và

đề kháng KS
Yếu tố làm giảm nguy cơ NT :
• Chuẩn bị da vùng PT tốt (không cạo lông mà nên cắt)
• Bắt buộc vô trùng cho BN và nhân viên y tế tốt
• Phẫu trường phải bảo đảm sạch (kỹ thuật tiệt khuẩn,
thông khí phòng mổ..)
• Chăm sóc vết thương hậu phẫu
• Giám sát kiểm soát NK, báo cáo biến chứng NT, báo
động chủng VT kháng thuốc

 Xem xét thay đổi các hoạt động thuờng qui liên
quan PT, loại bỏ các chủng VT không thể tránh được
 KHÁI NIỆM KSDP
KS điều trị  KS được cho khi đã có NT hoặc khi có ổ NT
thấy được trong PT

KSDP  KS được cho trước khi PT (trước khi xảy ra NT)

nhằm ngăn ngừa hiện tượng NT

• KSDP không kéo dài, nhắm vào 1 VT hay nhóm VT đã

xác định, thường gặp tại vị trí PT

• KS phải có tại vùng mô có nguy cơ bị NT ngay khi can

thiệp
• Tạo nồng độ KS đủ cao cần thiết tại vùng mô nơi sẽ PT,
để chống lại VT sinh sản tại đó

• Cần chiến lược riêng KSDP cho các PT "sạch" ( kể cả PT

đường tiêu hoá hay tiết niệu)

• Cần KS mạnh hơn khi có NT

• KSDP trước đây bao phủ nhiều loại VT không xác định
được, thời gian dùng kéo dài , cho thuốc chậm trễ 
hiệu quả kém
NGUYÊN TẮC KSDP TRONG PT SẢN KHOA

• KSDP trong PT không làm tiệt khuẩn mô, nhưng làm

giảm sự xâm nhập VT vào vết mổ tại thời điểm rạch da

• KSDP không ngăn ngừa NT do nhiễm khuẩn sau mổ

• KSDP ngăn ngừa NT tại thời điểm rạch da, còn KS điều
trị giải quyết một NT đã có, đòi hỏi điều trị dài ngày

• KSDP thường chỉ định cho các PT chủ động

• KS DP phải an toàn, rẻ tiền, có hiệu quả đối với VT
hay gặp trong NT hậu phẫu

• KS DP phải đạt nồng độ trong huyết thanh và mô đủ,

trước khi rạch da, hằng định vài giờ sau đóng da

• KSDP nên được cho tại thời điểm trước hoặc tại thời
điểm VT chưa xâm nhập

• Liều duy nhất có hiệu quả, lặp lại 1-2 lần dựa theo
thời gian bán huỷ của thuốc, khi PT kéo dài > 3 g,
hoặc máu mất > 1500 ml
 PHÂN LOẠI PHẪU THUẬT
Phân loại PT theo nguy cơ NT trong mổ và sau mổ:
• (I) PT sạch: da còn nguyên vẹn, không viêm, không sang
chấn, không liên quan ống tiêu hoá, hô hấp, niệu sinh
dục, không lỗi vô khuẩn, khâu da ngay, không dẫn lưu
• (II) PT sạch - nhiễm: da còn nguyên vẹn, liên quan đến
ống tiêu hoá, hệ hô hấp, tiết niệu nhưng chưaNT
• (III) PT bị nhiễm: vết thương mới do chấn thương không
nhiễm bẩn; liên quan tiết niệu, đường mật, tiêu hoá có
NT
• (IV) PT nhiễm bẩn : vết thương do chấn thương >4 giờ;
thủng tạng rỗng; vết thương dị vật, mô hoại tử

ACOG PRACTICE BULLETIN CLINICAL MANAGEMENT GUIDELINES FOR OBSTETRICIAN–GYNECOLOGISTS

NUMBER 104, MAY 2009 , (Replaces Practice Bulletin Number 74, July 2006)
 CHỈ ĐỊNH SỬ DỤNG KSDP
• Loại II  chỉ định KSDP

• Loại III, IV  KS điều trị sớm (mang tính dự phòng),

để tránh tránh lây lan và diễn biến nặng

• Loại I  không dùng KSDP, nếu PT ngắn, vô khuẩn tốt,

ít nguy cơ cho BN thời kỳ hậu phẫu

• BN có nguy cơ cao hay thấp 


KSDP CHO BN CÓ NGUY CƠ
• BN lớn tuổi > 80 tuổi
• BMI quá cao hay quá thấp
• Đái tháo đường
• Nhiễm HIV/ AIDS
• Điều trị corticoitd hoặc thuốc ức chế miễn dịch
• BN nằm lâu trong BV
• Điều trị KS trong thời kỳ nằm viện, mổ nhiều lần
• BN ghép xương, thay van tim, trải qua PT lớn
• Diễn biến lâm sàng có NT KS điều trị
 KSDP TRONG MỔ LẤY THAI
• MLT: yếu tố nguy cơ quan trọng nhất trong NTHS
• Nguy cơ NT cao gấp 5-20 lần so với sanh ngã AD
• Biến chứng NT vết mổ và NT nặng : 25%
• KSDP làm giảm Viêm NMTC, NT tiểu, NT vết thương,
NT huyết …. sau MLT
• Tỉ lệ biến chứng cao trong MLT cấp cứu, có hay
không kèm sốt hay nhiễm trùng ối trước đó
• TQ Cochrane (2002) 81 RCT
đánh giá KSDP so với placebo hay không cho KS trong
cả 2 nhóm MLT chủ động và MLT cấp cứu
 RR viêm NMTC của cả 2 nhóm MLT chủ động và cấp
cứu đều giảm (RR 0.38; 95% CI 0.22- 0.64 & RR 0.39;
95% CI 0.34 -0.46), như nguy cơ NT vết thương (RR
0.36; 95% CI 0.26- 0.51& RR 0.73; 95% CI 0.53 - 0.99)

• Phân tích gộp 4NC  KSDP làm giảm sốt hậu phẫu (RR
0.25; 95% CI 0.14- 0.44), giảm viêm NMTC (RR 0.05;
95% CI 0.01- 0.38)

 Khuyến cáo KSDP cho tất cả mọi PN trải qua MLT

KSDP TRONG BÓC NHAU BẰNG TAY
• TQ Cochrane 2009 & WHO  chưa có NC nào đủ dữ
liệu để khuyến cáo KSDP trong bóc nhau bằng tay

• Hiệu quả thay gant trước khi thuc hiện bóc nhau bằng
tay khi MLT  không làm thay đổi tỉ lệ viêm NMTC
giứa 2 nhóm có hay không có thay gant

• Trên 333 PN MLT  tỉ lệ viêm NMTC giảm khi sổ nhau

tự nhiên so vớii bóc nhau bằng tay , trên các PN
đưo875c cho KSDP (15% vs. 26%, RR 0.6; P = 0.01)
THỜI ĐIỂM CHO KSDP
• KSDP trong MLT nên cho trước khi rạch da hay
sau kẹp rốn?
Tải bản FULL (32 trang): bit.ly/2Ywib4t
Dự phòng: fb.com/KhoTaiLieuAZ

• Kinh điển : KSDP cho sau kẹp rốn

tránh NT sơ sinh bị che dấu
tránh những điều trị nhiễm trùng huyết không
cần thiết sau đó
6641998

Smaill F, Hofmeyr GJ. Antibiotic prophylaxis for cesarean section. Cochrane Database Syst Rev.
2002;(3) CD000933. [PubMed]