1/30/22, 4:53 AM Vladimir Gaćinović - Wikipedia

Vladimir Gaćinović
Iz Wikipedije, slobodne enciklopedije

Vladimir Gaćinović (1890-1917) je bio mladobosanski

revolucionar, srpski rodoljub i anarhista. Vladimir Gaćinović

Na njega su veliki uticaj imale ideje ruskih anarhista, kao

i epsko nasleđe kosovskog mita.[1] Zalagao se za
oslobođenje Srba od Austro-Ugarske, kao deo
oslobodilačke borbe južnih Slovena. Smatra se
začetnikom i ideologom omladinske revolucionarne
organizacije Mlada Bosna.[2]

Sadržaj/Садржај
Prelazak u Srbiju
Studije u Švajcarskoj
Djelovanje u Bosni
Emigracija i smrt
Zanimljivosti
Literatura
Izvori
Vanjske veze
Rođen/a 25. maj 1890.

Kačanj, Bileća, Bosna i

Hercegovina u Austro-Ugarskoj

Prelazak u Srbiju Umro/la 11. august 1917. (dob: 27)

Fribourg, Švajcarska
Poznat/a po začetnik i ideolog Mlade Bosne;
Austrijska aneksija Bosne i Hercegovine 1908. godine zagovornik tiranicida
razgnevila je revolucionarnu omladinu. Novembra 1908.
godine, u jeku aneksione krize i očekivanog rata Austrije sa Srbijom, Gaćinović ilegalno prelazi u
Srbiju i upozorava njene organe o austrijskim špijunima u državnoj štampariji i koncentraciji
austrijske vojske na granici. Takođe je predao srpskoj policiji spisak omladinaca po raznim gradovima
BiH koji su "spremni da se stave na raspollaganje u slučaju rata s Austrijom."[3]

1909. godine je prošao komitsku obuku kod majora Vojislava Tankosića, u Ćupriji i Vranju.[3] 1910. je
maturirao u Prvoj beogradskoj gimnaziji, nakon čega je upisao studije u Švajcarskoj, istovremeno
razvijajući sve jači ilegalni rad među omladinom u Bosni.[3]

Studije u Švajcarskoj
https://sh.wikipedia.org/wiki/Vladimir_Gaćinović 1/4
1/30/22, 4:53 AM Vladimir Gaćinović - Wikipedia

Gaćinović se tokom studija u Ženevi i Lozani najviše družio sa ruskim revolucionarima, koji su
emigrirali iz carske Rusije nakon prve ruske revolucije iz 1905.[4] Gaćinović je bio prijatelj mnogih
ruskih revolucionara, uključujući anarhistu Viktora Serža, socijalistu Marka Natansona, menjševika
Julijusa Martova, i čuvenog ruskog revolucionara Lava Trockog.[4]

Vladimir Gaćinović je bio pobornik ideja Bakunjina, Kropotkina i ruskih narodnovoljaca.[4]

Djelovanje u Bosni
Gaćinović je donio revolucionarne anarhističke ideje iz Švicarske u Bosnu. Bio je duhovni začetnik
anarhističke inspiracije Mlade Bosne[4] i jedan od njenih glavnih ideologa.[5]

Nakon što je Bogdan Žerajić u Sarajevu 1910. godine pokušao atentat na vojnog namjesnika generala
Marijana Varešanina, Gaćinović piše jedno glorifikacijsko djelo o Žeraićevu činu.[2] Gaćinović je radio
na povezivnju revolucionarnih omladinskih organizacija južnih Slovena u Austro-Ugarskoj. Zastupao
je bosanske omladince na prvom sastanku slovenskih i bosanskih omladinaca u Beču studijske
1910.-1911. godine.[2]

Njegov članak «Mlada Bosna» tiskan u kalendaru Prosvjeta za 1911. godinu bio je poticaj «po kome je
ovo ime usvojeno za bosansku nacionalno-revolucionarnu omladinu.»[2] Gaćinovićev članak počinje
rečima: Bosna je stara srpska zemlja.[6]

Propagandom, literarnim radom, ali i sudjelovanjem u Balkanskim ratovima u redovima srpske

vojske, postao je uzor omladini u BiH. Još za boravka u BiH planira neuspješni atentat na Franju
Ferdinanda, a surađuje i sa Gavrilom Principom i Danilom Ilićem (kasnijim atentatorima).[2]

Emigracija i smrt
1912. godine je zbog protuaustrijskog delovanje morao pobjeći iz zemlje u neutralnu Švicarsku.
Surađuje s tajnom organizacijom Ujedinjenje ili smrt u Beogradu, i sa zagrebačkom omladinom.[2]

Nakon hapšenja crnorukca Velimira Vemića 1916, kod njega je nađena lista članova organizacije
„Ujedinjenje ili smrt“, gde je Gaćinović je zaveden kao član br. 217, u grupi br. 203.[7]

Za vreme Prvog balkanskog rata, Gaćinović se borio kao dobrovoljac u crnogorskoj vojsci i sudelovao
u opsadi Skadra.[8] Po povratku u BiH je u januaru 1914. planirao atentat na austro-ugarskog
guvernera Oskara Potioreka, ali ga nije sproveo u delo.[9] Gaćinović je kasnije, bez obzira na to, u
svojim pismima osudio Sarajevski atentat; jedni izvori navode da je to učinio kako bi izbegao
hapšenje, a drugi da se iskreno protivio ubistvu.[10]

Posle izbijanja Prvog svetskog rata, Gaćinović se neko vreme kao dobrovoljac priključio Francuskoj
ratnoj mornarici, a potom je putovao u SAD tražeći dobrovoljce za srpsku vojsku. Umro je u nikada
razjašnjenim okolonostima u Švajcarskoj, pri čemu se kao uzrok navodi trovanje arsenikom, a kao
mogući počinitelji austrijska, francuska ili srpska tajna policija, odnosno suparničke frakcije u
revolucionarnoj organizaciji.[11]

Zanimljivosti

https://sh.wikipedia.org/wiki/Vladimir_Gaćinović 2/4
1/30/22, 4:53 AM Vladimir Gaćinović - Wikipedia
Hercegovačko-Srpski fudbaler Mijat Gaćinović je godine 2014. za srpski list Kurir izjavio da je njegov
potomak. [12]
Literatura
Vladimir Gaćinović (1911). Smrt jednog heroja.
Dragoslav Ljubibratić. Vladimir Gaćinović.
Nenad Petrović (1967). Vladimir Gaćinović.
Veselin Masleša. Mlada Bosna.
Slavko Mićanović (1965). Sarajevski atentat.
Izvori
1. Мастиловић, Драга (2009). Херцеговина у
Краљевини Срба, Хрвата и Словенаца:
1918-1929 (http://books.google.com/books?id
=_motAQAAIAAJ). Филип Вишњић. str. 35.
ISBN 978-86-7363-604-7.
http://books.google.com/books?
id=_motAQAAIAAJ.
2. Mlada Bosna i Sarajevski atentat 1914.
godine (http://povijest.net/?p=1459)
3. Milorad Radusinović: Prilog biografiji Vladimira
Gaćinovića (http://scindeks.nb.rs/article.aspx?
artid=0352-57169857169R)
4. Trivo Inđić: Razvoj anarhističkih ideja na tlu
jugoslavenskih zemalja (http://www.masa-hr.or 10. Dedijer, Vladimir (1966). Sarajevo hiljadu
g/content/trivo-indic-razvoj-anarhistickih-ideja-
na-tlu-jugoslavenskih-zemalja)
5. Principov jugoslovenski nacionalizam (http://p
escanik.net/2014/04/principov-jugoslovenski-n
acionalizam/)
6. Vladimir Gaćinović Mlada Bosna (http://www.s
cribd.com/doc/140584850/Vladimir-Gacinovic-
Mlada-Bosna/)
7. Vladimir Dedijer, Sarajevo 1914, Prosveta,
Beograd 1966, str. 638
8. Историјски гласник: орган Друштва
историчара СР Србије (http://books.google.
com/books?id=7nZMAQAAIAAJ). Društvo.
1967. str. 100.
http://books.google.com/books?
id=7nZMAQAAIAAJ.
9. Preston, Richard (27 June 2014). „First World
War centenary: the assassination of Franz
Ferdinand, as it happened” (https://web.archiv
Vanjske veze
https://sh.wikipedia.org/wiki/Vladimir_Gaćinović
e.org/web/20150416122736/http://www.telegr
aph.co.uk/history/world-war-one/10930863/Fir
st-World-War-centenary-the-assassination-of-
Franz-Ferdinand-as-it-happened.html). The
Telegraph. Arhivirano iz originala (http://www.t
elegraph.co.uk/history/world-war-one/1093086
3/First-World-War-centenary-the-assassinatio
n-of-Franz-Ferdinand-as-it-happened.html)
2015-04-16.
https://web.archive.org/web/20150416122736/
http://www.telegraph.co.uk/history/world-war-
one/10930863/First-World-War-centenary-the-
assassination-of-Franz-Ferdinand-as-it-
happened.html. Pristupljeno 10. VII 2014.
devetstso četraneste (http://books.google.co
m/books?id=QTdIAAAAMAAJ). Prosveta.
str. 522. http://books.google.com/books?
id=QTdIAAAAMAAJ.
11. Dedijer, Vladimir (1966). The Road to
Sarajevo. New York: Simon and Schuster.
str. 184–283. OCLC 400010 (https://www.worl
dcat.org/oclc/400010).
12. Bjelinić, Miloš (13. 08. 2014). „Mijat Gaćinović:
Rođak mi je bio u Mladoj Bosni!” (http://www.k
urir.rs/sport/fudbal/mijat-gacinovic-rodak-mi-je-
bio-u-mladoj-bosni-clanak-1506359). Kurir.
http://www.kurir.rs/sport/fudbal/mijat-
gacinovic-rodak-mi-je-bio-u-mladoj-bosni-
clanak-1506359. Pristupljeno 6. XI 2014.
3/4
1/30/22, 4:53 AM Vladimir Gaćinović - Wikipedia

Vladimir Gaćinović Smrt jednog heroja (http://www.scribd.com/doc/140497120/Vladimir-Gacinovic

-Smrt-jednog-heroja)
Vladimir Gaćinović Onima koji dolaze (http://www.scribd.com/doc/140583904/Vladimir-Gacinovic-
Onima-Koji-Dolaze/)
Vladimir Gaćinović Mlada Bosna (http://www.scribd.com/doc/140584850/Vladimir-Gacinovic-Mlad
a-Bosna/)
Milorad Radusinović: Prilog biografiji Vladimira Gaćinovića (http://scindeks.nb.rs/article.aspx?artid
=0352-57169857169R), Zbornik Matice srpske za istoriju, broj 57, 1998. godine
Tin Ujević, pesma "Drugu Gaćinoviću" (http://www.kcb.org.rs/Programi/Pesmanadan/Pesmanada
nnajava/tabid/1095/AnnID/1001/language/sr-Latn-CS/Default.aspx)

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Vladimir_Gaćinović&oldid=41234180

Ova stranica je zadnji put izmijenjena 22:25, 28 decembar 2021.

Tekst je dostupan pod Creative Commons Attribution/Share-Alike licencom;

dodatni uslovi se mogu primijeniti.
Za detalje
pogledajte uslove korištenja.

https://sh.wikipedia.org/wiki/Vladimir_Gaćinović 4/4