Geethopanishat-1 Sankhya Yogamu

w`ÀÑ¨x+¨`ü
(N=∞^ŒƒùQÆ=næ`« 2= J^è•ºÜ«∞=Ú – ™êOYº Ü≥∂QÆ=Ú)
=∂ã¨ì~ü ÔH. áê~°fif‰õΩ=∂~ü
^èŒx+¨ª
„Ñ¨^äŒ=∞ =Ú„^Œ} : 2005
„Ñ¨`«∞Å∞ : 1,000
"≥Å : ~°∂II 25–00
„áêÑ≤Î™ê÷#=Ú :
[QÆ^Œ∞æ~°∞ =∞Ok~°=Ú
(k =~°Öò¤ \©K«~ü >ˇOÑ¨ÙÖò)
'~å^è•=∂^èŒ="£∞—,
14–38–2, =ÚÑ≤Ê_ç HÀÅh,
qâßYÑ¨@flO – 530 002.
=Ú„^Œ} :
D ZˆHfiiÜ«∞<£ Ñ≤„O\ÕQ∑ ã¨∂¯Öò
qâßYÑ¨@flO – 530 016.
G 2747320, 2751329.
3
^èŒx+¨ª
ã¨fiK«ÛùO^Œ ¿ã"å ãÖã¨÷
''^èŒx+¨ª—— J#QÍ ^èŒ#Ñ¨Ói`« k=º"åÜ«Ú=Ù.
^èŒ#=∞#QÆ k=º ãÖÑ¨^Œ. Jk ˆH=Å=Ú _»|∞ƒHÍ^Œ∞.
_»|∞ƒ`À ãÖÑ¨^Œ#∞ H˘Å∞=ÖË=Ú, H˘#ÖË=Ú. ãÖÑ¨^Œ
r=# "≥É · =íè =Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz#k. =∞# â◊$`«∞ÅÖ’
Jyfl, "åÜ«Ú=Ù, WO„^Œ∞_»∞, |$Ç¨Ïã¨Êu ~Ú`åºk k=º
„Ñ¨[˝Å#∞ ^èŒ#=∞xi. P~°¬ q*Ï˝#"Õ∞ x["≥∞ÿ# ^èŒ#=Ú.
J\˜ì ^èŒ#=Ú#∞ ‰õÄ~°∞ÊKÕã≤ "åºÑ≤Î KÕÜ«Ú@‰õΩ ''^èŒx+¨ª——
1992Ö’ [x‡Oz#k.
''^èŒx+¨ª——, _®II HõOÉèíOáê\˜ áê~°fif‰õΩ=∂~ü QÍi

"å‰õΩ¯#∞ ã≤._ç., P_çÜ≥∂, g_çÜ≥∂ HÍºÃã@¡ ~°∂Ñ¨=Ú
Ö’#∞, Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÅ ~°∂Ñ¨=ÚÖ’#∞ Éèí„^ŒÑ¨~°z
ã¨`åû^èŒ‰õΩÅ HõO^Œ∞#\˜ì Ü«∞*Ï˝~°÷Hõ~°‡#∞ KÕÑ¨\˜ì#k.
''^èŒx+¨ª—— XHõ K«Hõ¯x „QÆO^ä•ÅÜ«∞=Ú#∞, ^è•º#

=∞Ok~°=Ú#∞, ã¨^Àæ+≤ªÔH· =Åã≤# "å`å=~°}=Ú#∞ –
''[QÆ^Œ∞æ~°∞ =∞Ok~°=Ú—— QÆ U~°Ê~°z, Pã¨H˜Î HõÅ"åiH˜
^è•º#=Ú, ™êfi^è•ºÜ«∞=Ú <Õ~°∞ÊK«∞#flk.
4
ãÖHõÅ#Hõ~°Î : =∂ã¨ì~ü HõOÉèíOáê\˜ áê~°fif‰õΩ=∂~ü

=∂`«$^Õâ=◊ Ú "≥Ú^ŒÅ∞QÍ L`«~Î ° J"≥∞iHÍ, ÖÏ\˜<£ J"≥∞iHÍ
=∞iÜ«Ú S~Àáê YO_»=ÚÅÖ’QÆÅ P^è•ºu‡Hõ l*Ï˝ã¨∞=ÙÅ‰õΩ
„Ñ¨KÀ^Œ#=Ú HõeyOK«∞K«∂, ÉèíH˜Î, *Ï˝#=Ú, "≥·~åQÆº=Ú, Ü≥∂QÍ
ÉèÏºã¨=Ú ~Ú`åºk q+¨Ü«∞=ÚÅÖ’ É’^èŒ#Å∞ QÍqOK«∞K«∂,
Ñ¨~°=∞QÆ∞~°∞=ÙÅ =∂~åæ#∞Ü«∂Ü«ÚÅ‰õΩ "≥Å∞QÆ∞^•i K«∂Ñ≤OK«∞
K«∞#fl ã¨`åû^èŒ<å ãÖÑüÎQÆÅ #=Ü«ÚQÆ Ü≥∂QÆ =∂~°æ^Œi≈ =∂ã¨ì~ü
HõOÉèíOáê\˜ áê~°fif‰õΩ=∂~ü QÍ~°∞. "åi É’^èŒ#Å∞ ÖˇHõ¯‰õΩ q∞Oz
Ü«Ú#fl#∂, Ñ¨Å∞~°Hõ=ÚÖˇ·# q+¨Ü«∞, q*Ï˝# É’^èŒ#Å∞QÍ `≥eÜ«∞
=K«∞Û#∞. Jq É’^èŒ#Å∞QÍ<Õ HÍ‰õΩO_® x`«ºrq`«=Ú# J#∞ã¨~°
}©Ü«∞"≥∞ÿ, PK«~°}Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ, PK«iOK«∞"åiH˜ ã¨`«º^Œ~°≈#=Ú#
ã¨`«fi~° Ñ¶ë`«=ÚÅ #OkOK«∞K«∞#fl=x `≥Å∞Ñ¨Ù@ Juâ◊Ü≥∂H˜Î
HÍ<Õ~°^Œ∞.
™êOÑ¶≤∞Hõ, Pi÷Hõ, P^è•ºu‡Hõ, ™êOã¨¯ $uHõ, HõàÏ ~°OQÆ=ÚÅÖ’
"åi x~°O`«~° ¿ã=Å#∞ QÆ∞iÎOz, Q“~°qOz, PO„^èŒ qâ◊fiHõàÏ
Ñï+¨`ü ''_®Hõì~ü PÑ¶π Öˇ@~üû—— Ñ¨\Ïì#OkOz, P^Œ~°≈=O`«"≥∞ÿ# "åi
¿ã=Å#∞ H˘xÜ«∂_ç#k.
Pi÷H,õ ™êOÑ¶∞≤ Hõ, ã
¿ "å~°OQÆ=ÚÅÖ’ – =∂#"åo =∞#∞QÆ_Ö» ’
ã¨∞Y=Ú, âßOu Ñï=∞oOÑ¨*ËÜ«Ú ã¨∂„`«=ÚQÍ P^è•ºu‡Hõ`«
JÅ~åi#Ñ¨ÙÊ_Õ, ^•xH˜ ™êÑ¶¨Åº`«, ™ê~°÷Hõ`« LO_»∞#x, ''=∂#=
¿ã=ÜÕ∞ =∂^èŒ=¿ã= —— J#∞ =∂@‰õΩ ãïÜ≥ÿ∞# J~°÷=Ú ~Ú^Õ#x
N ‰õΩ=∂~üQÍ~°∞ `«=∞ „Ñ¨=~°Î# ^•fi~å `≥eÜ«∞Ñ¨~°K«∞K«∞<åfl~°∞.
N áê~°fif‰õΩ=∂~ü ÉÏ^èºŒ `«QÅÆ QÆ$Ç¨Ïã¨∞Å÷ ∞, Ñ
¿ ~°∞#fl Pi÷Hõ ã¨ÅÇ¨^•~°∞,
5
q*Ï˝#=Ú#∞ qHõã≤OÑ¨*ËÜ«Ú QÆ∞~°∞=Ù, âßs~°Hõ – =∂#ã≤Hõ

~°∞QÆ‡`«Å#∞ `˘ÅyOÑ¨*ËÜ«Ú "≥·^Œ∞ºÅ∞, J<ÕHõ „QÆO^äŒ=ÚÅ
ãÖHõÅ#Hõ~°Î, xQÆifi, x~°‡Å Ç¨Ï$^ŒÜ«ÚÅ∞.
*Ï˝#=Ú U XHõ¯iH˜ K≥Ok#k HÍ^ŒxÜ«Ú, *Ï˝#∞Å∞
Ãã·`«=Ú JO^Œ~°∞#∂ *Ï˝#=Ú#ˆH K≥Ok# "å~°xÜ«¸, *Ï˝#"Õ∞
ãïÜ«∞QÆ∞ "åÇ≤ÏHõÅ <≥#∞flH˘x `«##∞ `å#∞ „Ñ¨Hõ\ÕK«∞H˘#∞
K«∞O_»∞#xÜ«¸, JO^Œ∞KÕ x[=ÚQÍ Z=fi~°∂ „QÆO^äŒHõ~°ÎÅ∞
HÍ*ÏÅ ~°xÜ«¸, ãÖHõÅ# Hõ~°ÎÖË #xÜ«Ú N ‰õΩ=∂~üQÍi
^Œ$_è»qâßfiã¨=Ú. qâı+¨ Ñï*Ï˝#=ÚQÆÅ „ÑüÉèÏ=O`«∞ Öˇ·#Ñ¨Ê\˜H˜
™œjÅº=Ú`À ™ê=∂#∞ºÅ q∞„`«`«fi=Ú #aèÅ+≤OK«∞ ã¨=∞=iÎ.
N áê~°fif‰õΩ=∂~üQÍi P^èŒfi~°º=Ú# ZxflÜ≥∂ ^è•i‡Hõ

ãÖã¨÷Å∞ ^Õâ◊q^Õâ◊=ÚÅÖ’ Ñ¨~°Ç≤Ï`«¿ã= QÍqOK«∞K«∞#flq.
''Ñ¨~°Ç≤Ï`«=Ú Ñ¨~°=∞^èŒ~°‡—— =∞#∞ P~ÀºH˜Î "åi rq`«=Ú#∞
#_çÑO≤ K«∞K«∞#flk. ÉèQí = Æ ^è•º#=Ú, ™êfi^è•ºÜ«∞=Ú, Ñ¨~Ç ° Ï≤ `«=ÚÅ‰õΩ
„ u ^è • |^Œ ∞ ú Å ∞QÍ ZO^Œ ~ À Pã≤ Î ‰ õ Ω Å‰õ Ω "å~° ∞ „ Ñ ¨ Ñ ¨ O K« = Ú#
„Ñ¨KÀ^Œ#=Ú QÍqOK«∞K«∞<åfl~°∞. Ñ¨~°=∞QÆ∞~°∞ Ñ¨~°OÑ¨~° "åi
HÍ^Œ~°≈=Ú.
– ^èŒxëêª á¶œO_Õ+¨<£
6
=ÚO^Œ∞=∂@
ÉèQí =Æ næ`« ã¨~Àfi`«¯ $+¨"ì ∞≥ #ÿ „QÆO^ä=Œ Ú. Hõ~å‡K«~}° =Ú

#‰õΩ, ^èŒ~å‡K«~°}=Ú#‰õΩ, ÉèíH˜Î *Ï˝# "≥·~åQÆº=ÚÅ‰õΩ,
"≥∂Hõ∆Ñ¨^Œ=Ú#‰õΩ „áê=∂}˜Hõ „QÆO^äŒ=Ú. ÉèíQÆ=næ`«ÃÑ·
J<ÕHÍ<ÕHõ "åºMÏº#=ÚÅ∞ QÆÅ=Ù. WHõÃÑ#· QÆ∂_» ~åQÆÅ=Ù.
<å"å}˜ Ü«∞O^Œ∞ w`å "åºMÏº#=Ú, ''w`ÀÑ¨x+¨`ü——
J#∞ ji¬HõQÍ áê~î°‰õΩÅ‰õΩ JOkOÑ¨|_ç#k. „Ñü
J^è•ºÜ«∞=Ú `«#^≥#· ãÖ^Õâ=◊ Ú #OkOK«∞@ w`«Ü∞« O^Œe
qt+¨`ì Ü « ∞« QÆ∞@KÕ J^è•ºÜ«∞=Ú# H˘Hõ Ñ¨Ùã¨HÎ =õ ÚQÍ ™ê=∂#º
áê~î‰° Ωõ Å‰õΩ ÉèQí =Æ O`«∞x ãÖ^Õâ=◊ Ú #OkOK«∞ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú
''^èxŒ +¨—ª — ãÖHõeÊOz#k. =∂ã¨~ì ü áê~°fif‰õΩ=∂~ü QÍiKÕ
JOkOK«|_ç# "åºMÏº#=Ú ™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ ‰õÄ_» ã¨∂ÊùiÎ
HõeyOK«∞ q^èŒ=ÚQÆ #∞O_»∞@KÕ D „Ñ¨K«∞~°} KÕÑ¨\ ˜ìuq∞.
"≥Ú^Œ\Q˜ Æ ™êOYºÜ≥∂QÆ=Ú =Ú„kOK«∞@‰õΩ ãÖHõeÊOzuq∞.
q∞ye# P^è•ºÜ«∞=ÚÅ∞ QÆ∂_» HÍÅ„Hõ=∞=Ú# „Ñ¨K«∞iOK«
|_»QÆÅ=Ù.
– ^èŒx+¨ª
7
ÑïK«Ü«∞=Ú
ÉèíQÆ=næ`« Ü≥∂QÆâßG=Ú. JO^Œ∞ „|Ç¨Ï‡q^Œº xH˜∆Ñ¨Î"≥∞ÿ

Ü«Ú#flk. Jk LÑ¨x+¨`∞« Î ‰õÄ_». ÉèQí =Æ næ`« Ü«∞O^Œ∞ *Ï˝#Ñ¨~=° ÚQÆ
`≥Å∞Ñ¨|_»x q+¨Ü∞« =Ú ÖË^∞Œ . PK«~}° Ï`«‡Hõ=ÚQÆ QÆ∂_» `≥Å∞Ñ¨|_»x
q+¨Ü«∞=Ú ÖË^Œ∞. Jk ÑïÑ¨Ó~°‚ „QÆO^äŒ=Ú. Ñ¨Ù~å} Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞
NHõ$+¨µ‚_»∞ =∂#=ÙÅ #∞^ÕÌtOz ~ÚzÛ# Ü≥∂QÆ=∂~°æ=∞k.
ÉèíQÆ=næ`« Ü«∞O^Œ∞ Ñ¨^Œ∞<≥xq∞k J^è•ºÜ«∞=ÚÅ∞ QÆÅ=Ù.
Ñ¨^Œ∞<≥xq∞k ™Èáê#=ÚÅÖ’ r=Ù_»∞ ^≥·==ÚQÆ=∂~°∞ =∂~°æ=Ú
ÖËHõ r"å`«‡ Ñ¨~°=∂`«‡#∞ KÕ~°∞ =∂~°æ=Ú `≥Å∞Ñ¨|_ç#k. „Ñü
J^è•ºÜ«∞=Ú#O^Œ∞ ã¨$+≤ì ~°Ç¨Ïã¨º"≥ÚHõ\ ˜ `≥Å∞Ñ¨|_ç#k. J=QÍÇ¨Ï
#`À PK«iOK«∞ r=Ù#‰õΩ =∂~°æ=Ú ã¨∞QÆ=∞=Ú.
w`« PK«~°}Ï`«‡Hõ „QÆO^äŒ=∞QÆ∞@KÕ PK«~°}"Õ∞ D =∂~°æ=Ú
#‰õΩ „Ñ¨^è•#=Ú. áê~åÜ«∞}=ÚÅ∞ ã¨∂ÊùiÎ H˘~°ˆH. PK«~°}ÜÕ∞
8
qHÍã¨=Ú HõeyOK«∞#∞. Ü«∞*Ï˝~=÷° Ú Hõ~å‡K«~} ° =∂K«iOK«∞ "åiˆH

ÉèQí =Æ næ`« `≥eÜ«∞#QÆ∞#∞. W`«~∞° Å‰õΩ áêO_ç`º« =Ú#ˆH Ñ¨xH˜=K«∞Û#∞
QÍx =∂~°æ=Ú ÅÉèíº=Ú HÍ^Œ∞.
x`«ºrq`«=Ú# xiÌ+=ì¨ ∞QÆ∞ Ü≥∂QÆ=∂~°=æ Ú#∞ J#∞ãïOK«∞
@‰õΩ, k"åº#∞Éèí∂ux J#∞x`«º=Ú P™êfikOK«∞@‰õΩ ^≥·==Ú
Ü≥∂QÆ=∂~°æ=Ú #OkOK≥#∞. Hõ~°‡=Ú, ^èŒ~°‡=Ú, ^≥·==Ú, ã¨$+≤ì
q*Ï˝#=Ú q=iOÑ¨|_ç#k. JãÖQÆ∞_≥· ã¨$+≤ìÜ«∞O^≥@∞¡ k=º
"≥É· =íè =Ú#∞ H˘xÜ«∂_»∞K«∞ rqOK«^QŒ ∞Æ <À `≥eÃÑ#∞. W\˜ì ÉèQí =Æ næ`«
Ñïëê¯~°=Ú HÀ~°∞ =∂#=Ù#‰õΩ Hõ~°nÑ≤Hõ.
P^èŒ∞xHõ Ü«ÚQÆ=Ú# w`åã¨∂„`«=ÚÅ P=â◊ºHõ`« WO^Œ∞
QÀK«iOK«QÆÅ^Œ∞. D "åMÏº#=ÚÅ∞ áê~î°‰õΩÅ‰õΩ ã¨∂ÊùiÎ HõeyOz
#KÀ D „Ñ¨Ü«∞`«fl=Ú Ü«∞*Ï˝~°÷Ñ¶¨Å"Õ∞ HÍQÆÅ^Œ∞.
– áê~°fif‰õΩ=∂~ü
9
q+¨Ü«∞ ã¨∂zHõ
ãÖ^Õâ◊=Ú ..... 11
1. =∞<Àq[Ü«∞=Ú ..... 12
2. "Õ∞Å∞H˘Å∞Ñ¨Ù (LuÎ+¨ª) ..... 14
3. â◊~°}ÏQÆu ..... 16
4. `«$+¨‚ – `«$Ñ≤Î ..... 19
5. x["≥∞ÿ# `≥eq ..... 22
6. k=º*Ï˝#=Ú ..... 24
7. =zÛ áÈ=Ù#q – F~°∞Ê ..... 26
8. J=∞$`«`«fi=Ú – J~°›`« ..... 29
9. L#flk áÈ^Œ∞ – ÖËxk ~å^Œ∞ ..... 31
10. =∂~°∞Ê – =∞Ç¨Ï`«‡ºO ..... 34
11. Ü≥∂QÆq^Œº – JÉèÏºã¨=Ú ..... 37
12. P`«‡ ..... 39
13. P`«‡ – J^Œ∞ƒù`«=Ú – Pâ◊Û~°º=Ú ..... 41
14. Jâ’Hõ`«fi=Ú ..... 42
15. ^èŒ~°‡=Ú ..... 44
16. ÉèíÜ«∞=Ú – Éèí^Œ„`« ..... 46
17. =º=™êÜ«∞=Ú ..... 48
18. J#~°∞›_»∞ ..... 50
19. `«∞k"≥∞@∞ì ..... 51
20. PK«~°} – Zé∞Hõ ..... 53
10
21. Hõ~°‡ ã¨∂`«„=Ú ..... 55

22. Hõ~°‡ ã¨∂`«„=Ú ..... 57
23. Hõ~°Î=º=Ú áêÑ¨ – Ñ¨Ù}º=ÚÅ∞ ..... 60
24. =∞h+≤ ..... 62
25. ã≤÷`« Ñ¨„A˝_»∞ ..... 65
26. ã≤÷`« Ñ¨„A˝_»∞ ..... 67
27. ã≤÷`« Ñ¨„A˝x ÅHõ∆}=ÚÅ∞ ..... 68
28. ã≤÷~° z`«Î=Ú ..... 69
29. P`«‡ zO`«# ..... 71
30. WOk„Ü«∞=ÚÅ∞ – ™œÅÉèíº=Ú – Ñ¨„=∂^Œ=Ú ... 74
31. =∞`«Ê~°`«fi=Ú ..... 76
32. Ñ¨„™ê^Œ=Ú ..... 78
33. Ñ¨„™ê^Œ ã≤÷u ..... 81
34. z`«Î â◊√kú ..... 84
35. JO‰õΩâ◊=Ú ..... 86
36. ÃÇÏK«ÛiHõ ..... 88
37. pHõ\ ˜ – "≥Å∞QÆ∞ ..... 90
38. HÍ=∞ ã¨fi~°∂ÑÖ ..... 92
39. âßOu ã¨∂`«„=Ú ..... 94
40. |„Ç¨Ï‡ x~åfi}=Ú ..... 97
™êOYºÜ≥∂QÆ=Ú 11
ãÖ^Õâ◊=Ú
w`«, QÆOQÆ, QÀqO^Œ, QÍÜ«∞„u J#∞ QÆHÍ~°=Ú`À
„áê~°OaèOÑ¨|_»∞ D <åÅ∞yO\˜ Ü«∞O^Œ∞ U XHõ\˜
Ü≥ÿ∞##∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú #O^Œ∞ ã≤÷u Q˘x#KÀ =∂#=Ù_»∞
Ñ¨Ùh`«∞_»∞ HÍQÆÅ_»∞. ™êH∆Í`«∞Î Ñ¨~°=∞Ñ¨Ù~°∞+¨µ_Õ D
Ö’Hõ=Ú#‰õΩ ky=zÛ JOkOz# J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ ãÖ^Õâ=◊ Ú
ÉèQí =Æ næ`.« ãÖã¨¯$`«=Ú `≥eÜ«∞x"å~°∞ Hõhã¨=Ú w`«#∞
J^èŒºÜ«∞#=Ú KÕÜ«Ú@ H˘éÔH·##∞ ãÖã¨¯$`«=Ú#∞
<Õ~∞° ÛH˘#∞_»∞ Jx *ÏuÑ≤`« =∞Ç¨`å‡QÍOnè L^ÀƒkèOK≥#∞.
D w`«#∞ J^èŒºÜ«∞#=Ú KÕÜ«∞x"å_»∞ ãÖã¨¯$ux
x~°ã≤Oz#"å_Õ. J`«_»∞ ÉèÏ~°fÜ«Ú_»∞ HÍ*ÏÅ_»∞.
ÉèíQÆ=næ`« „|Ç¨Ï‡q^•º ™ê~°=Ú, ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=Ú
#OkOK«∞ =∂~°æ^Œi≈. LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ ã¨=∞ã¨Î ™ê~°=Ú#∞
w`«Ü«∞O^Œ∞ ^Œi≈OK«=K«∞Û#∞.
12 w`ÀÑ¨x+¨`ü
=∞<Àq[Ü«∞=Ú
NÉèíQÆ"å #∞"åK« :
‰õΩ`«™êÎfi Hõâ◊‡Å q∞^ŒO q+¨"Õ∞ ã¨=ÚÑ¨ã≤÷`«"£∞ I
J<å~°ºA+¨ì =∞ã¨fi~°æº =∞H©iÎHõ~° =∞~°∞˚# II 2
ÉèíQÆ=O`«∞x "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\˜ âßã¨#=Ú Hõâ◊‡Å=Ú#∞ g_»
=∞x. ''‰õΩ`«™êÎfi Hõâ◊‡Å"£∞ W^Œ"£∞—— Jx NHõ$+¨µ‚_»∞ „Ñ¨tflOK«∞K«∞
`«# k"ÀºÑ¨^Õâ◊=Ú#∞ JOkOz<å_»∞. Hõâ◊‡ÅO J#QÍ =∞<À
"åº‰õΩÅ`«fi=Ú. Jk "≥∂Ç¨Ï=ÚKÕ HõÅ∞QÆ∞#∞. ^•x =Å# â’Hõ
"Õ∞~°Ê_»∞#∞. Ñ≤iH˜`«# =∂=iOK«∞#∞. =∞#ã¨∞û =∞e#=Ú
K≥Ok#^≥· ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞ QÆlal KÕÜ«Ú#∞. J<åKå~°º=Ú <å^Œ
iOK«∞@ [~°∞QÆ∞#∞. ã¨fi~°=æ Ú J#QÍ ã¨∞=~°=æ Ú. J#QÍ "≥É· =íè =Ú
#∞O_ç Ñ¨_»„^ÀÜ«Ú#∞. JÑ¨H©iÎx Hõ@ìÉˇ@∞ì#∞. Z\˜ì qÑ¨`«¯~°
Ñïã≤`÷ ∞« Å Ü«∞O^Œ∞#∞ =∞#ã¨∞ "åº‰õΩÅ=Ú K≥O^Œ‰Ωõ O_»@ÜÕ∞
ã≤÷u „Ñ¨[˝`«fi=Ú. ÉèÏQÆ=`«∞Å rq`«=Ú# nxx „Ñ¨ã¨∞Êù@=ÚQÆ
QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. ã¨∞ÅÉè=í ÚQÆ, `«fii`«QuÆ x =∞#ã¨∞ K≥^~Œ ∞° "å~°∞
|ÅÇ‘Ï#∞Å∞. "åiKÕ Z\˜ì Ñ¶¨∞#HÍ~°º=ÚÅ∞ x~°fiiÎOÑ¨|_»=Ù.
''J<å~°º=Ú, #~°H=õ Ú, JÑ¨Hi© Î Hõ@Éì @

ˇ ∞ì =∞<À"åº‰õΩÅ=Ú
x<≥fl\Ï¡=iOz#k?—— Jx ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ J~°∞#˚ ∞x (#~°∞x J#QÍ
=∞#Å#∞) „Ñ¨tflOK«∞K«∞<åfl_»∞. =∞<À"åº‰õΩÅ=Ú #∞O_ç q=ÚH˜Î
K≥O^Œ∞@‰õΩ =∂~°=æ Ú#∞ É’kèOK«∞K«∞<åfl_»∞. Hõ#∞Hõ<Õ ÉèQí =Æ næ`‰« Ωõ
=∞<À q[Ü«∞=∞x ‰õÄ_» ¿Ñ~°∞ HõÅ^Œ∞.
14 w`ÀÑ¨x+¨`ü
"Õ∞Å∞H˘Å∞Ñ¨Ù (LuÎ+¨ª)
ÔH¡Â|ºO =∂ã¨‡QÆ=∞ó áê~°÷ <≥·`«`«Îfi Ü«ÚºÑ¨Ñ¨^Œº`Õ I
‰õ∆Ω„^ŒO Ç¨Ï$^ŒÜ«∞^Ò~°ƒÅºO `«ºHÀÎfiuÎ+¨ª Ñ¨~°O`«Ñ¨ II 3
Z\˜ì Ñïã≤÷`«∞Å Ü«∞O^Œ∞#∞ ÔH¡Â|º=Ú#∞ á⁄O^Œ=Å^Œx,
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ ^Ò~°ƒÅº=Ú =Å^Œx, Jk ‰õ∆Ω„^Œ"≥∞ÿ#^Œx, Hõ~°Î=º=Ú
#O^Œ∞ xÅ|_»∞=∞x, áêiáÈ=Å^Œx, ÉèíQÆ"å#∞_»∞ =∞iÜ≥ÚHõ
âßã¨#=Ú KÕÜ«ÚK«∞<åfl_»∞.
#~°∞_»∞ ã¨Ç¨Ï[=ÚQÆ `Õ*’=O`«∞_»∞. HÍ=Ù# „H©h_»Å∞
ÖËHõ pHõ@∞¡ „Hõ=Ú‡@‰õΩ J=HÍâ◊=ÚÖË^Œ∞. ZO`« #Å¡=∞|∞ƒ
J~Ú##∞ `å`å¯eHõ"Õ∞ HÍx ã¨∂~°∞ºx=Öˇ âßâ◊fi`«=Ú HÍ^Œ∞.
`å`å¯eHõ=∞QÆ∞ ãÖÑ¶¨∞@#Å Ü«∞O^Œ∞ `«# ã¨Ç¨Ï[`«fi=Ú#∞
HÀÖ’Ê=Ù@ J*Ï˝#=Ú. J~°∞˚#∞_»∞ ã¨Ç¨Ï[=ÚQÆ `Õ*’=O`«∞_»∞.
Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_»∞. Ñ¨~°O`«Ñ¨Ù_»∞ J#QÍ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ `«Ñ≤OÑ¨
KÕÜ«Ú"å_»∞ =∞iÜ«Ú Ñ¨~°=Ú#∞ QÆ∂iÛ `«Ñ≤OK«∞"å_»∞. J#QÍ
^≥=· =Ú#∞ QÆ∂iÛ `«ÑO≤ K«∞"å_»∞. J\˜ì `«Ñ=¨ Ú HÍ~°}=ÚQÆ Ö’Ñ¨Å,
|Ü«∞@ â◊„`«∞=ÙÅ∞ [~ÚOÑ¨|_»∞^Œ∞~°∞. ^≥·==Ú J#QÍ qâ◊fi

"åºÑ¨Î"≥∞ÿ# `Õ[=Ú. ^•xx QÆ∂iÛ `«Ñ≤OK«∞"åxH˜ ^è≥·~°º"≥∞@∞¡
HõÅ∞QÆQÅÆ ^Œ∞. ^•x #∞O_ç q_ç=_»∞@, `å`å¯eHõ ã¨xfl"Õâ=◊ Ú#‰õΩ
=Ú_ç|_»∞@ HÍ~°}=ÚQÆ J^è≥·~°º=Ú, =∞<À ^Œ∞~°ƒÅ`«fi=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞. ^≥·==Ú#∞ P„â◊~ÚOK«∞@ÜÕ∞ J\˜ì ã¨=∞Ü«∞=Ú#
Ñïëê¯~°=Ú.
''Ñ¨~°O`«Ñ¨Ù_»"≥·# F #~°∞_®! Hõ~°Î=º=Ú# "Õ∞ÖÁ¯#∞=Ú.
‰õ∆Ω„^Œ"≥∞ÿ# Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ ^Ò~°ƒÅº=Ú#∞ g_»∞=Ú. J^è≥·~°º=Ú#∞
á⁄O^Œ‰Ωõ =Ú. Wk h‰õΩ `«Q^Æ ∞Œ —— Jx ÉèQí "Æ å#∞_»∞ âßã≤OK«∞
K«∞<åfl_»∞.
QÆ=∞xHõ : D â’¡H=õ Ú# ÉèQí "Æ å#∞_»∞ #~°∞x 'Ñ¨~O° `«ÑÙ¨ _»x—
ãÖÉ’kèOK«∞@Ö’ QÆOcè~å~°÷=Ú HõÅ^Œ∞.
16 w`ÀÑ¨x+¨`ü
â◊~°}ÏQÆu
HÍ~°Ê}º ^ÀëÈÑ¨Ç¨Ï`«ã¨fiÉèÏ=ó
Ñ¨$KåÛùq∞ `åfiO ^èŒ~°‡ ã¨=¸‡_è»KÕ`åó I
Ü«∞ „KÕÛùÜ«∞ ™êûº xfltÛ`«O „|∂Ç≤Ï `«<Õ‡
t+¨º¿ãÎ-Ç¨ÏO âßkè =∂O `åfiO „Ñ¨Ñ¨#fl"£∞ II 7
=∞<À"åº‰õΩÅ`«#∞ K≥Ok#"å_»∞, "≥∂Ç¨Ï=Ú# Ñ¨_#ç "å_»∞,
Ñ≤iH˜`#« =ÚKÕ ÉèÜí ∞« =Ú P=Ç≤ÏOz#"å_»∞, â’Hõ`Ñ« Ù¨ _Î ∞» , Ç¨Ï$^ŒÜ∞«
=Ú#∞ ^Œ∞~°ƒÅ`«fi=Ú#‰õΩ `åHõ@∞ì ÃÑ\˜ì#"å_»∞, J=QÍÇ¨Ï#
Ü«∞O^Œ∞ uHõ=∞Hõ QÆÅ"å_»∞, Hõ~°Î=º=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOÑ¨ÖËx"å_»∞,
qK«Hõ∆}#∞ HÀÖ’Ê~Ú#"å_»∞, ^èŒ~°‡ q+¨Ü«∞=Ú# ãÖ^ÕÇ¨Ï=Ú
Hõey ãÖHõ@=Ú# Ñ¨_ç#"å_»∞, J\˜ì q+¨=∞ã≤÷u #∞Oz Éˇ·@
Ñ¨_∞» @‰õΩ `≥eã≤# "åix P„â◊~ÚOK«=Öˇ#∞. D LáêÜ«∞=Ú#∞
w`« xã¨ûO^ÕÇÏ¨ =ÚQÆ ™ê÷ÑO≤ K«∞K«∞#flk. w`ÀáêÜ«∞=Ú#∞ JO^Œ∞
H˘x# |∞kú=∞O`«∞#‰õΩ `«# w`« =∂~°QÆÅ^Œ∞.
''t+¨º¿ãÎ-Ç¨ÏO âßkè =∂O `åfiO „Ñ¨Ñ¨#fl"£∞—— (2–7) Jx
J~°∞˚#∞_»∞ HÀ~°∞@ÜÕ∞ J`«xH˜ `«~°}ÀáêÜ«∞=Ú#∞ K«∂Ñ≤#k.

<Õ#∞ h‰õΩ t+¨µº_»#∞, #<åfl*Ï˝ÑO≤ Ñ¨Ù=Ú, x#∞fl â◊~}
° ∞ á⁄Okux
Jx J~°∞˚#∞_»∞ „áêi÷OK≥#∞. `«iOK≥#∞.
=∞#=Ú ‰õÄ_» H˜+¡ ì¨ ã¨=∞Ü«∞=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ ÑïOî Ñ¨=Åã≤#
UÔH·Hõ =∞O„`« q∞kÜÕ∞. ÉèQí =Æ O`«∞x ãÖÉ’kèOK«∞K«∂ '' <Õ#∞ h
t+¨µº_»#∞, x#∞fl â◊~}° ÏQÆu K≥Okux, ##∞fl âßã≤OÑ¨Ù=Ú—— Jx
=∞~°Å =∞~°Å „áêi÷OÑ¨=Öˇ#∞. D „áê~°#÷ ZO`« PiÎ`À KÕã#≤ KÀ
JO`« Ñïëê¯~°=Ú ^˘~°∞‰õΩ@‰õΩ gÅ∞Ñ¨_»∞#∞. J~°∞˚#∞_»∞ `å
<Õq∞ KÕÜ∞« =Öˇ<À `≥eÜ«∞QÀ~°∞ K«∞<åfl_»∞. KÕãÃ≤ Ñ@ì=∞x J_»∞QÆ∞@
ÖË^Œ∞.
™È=∞i`«#=Ú Hõey#"å_»∞ QÆ∞~°∞=Ù `«#‰õΩ KÕã≤ÃÑ@ì
=Öˇ#x Z^Œ∞~°∞ K«∂K«∞K«∞O_»∞#∞. ^•i K«∂Ñ¨Ù@ÜÕ∞ QÆ∞~°∞=Ù
=O`«∞HÍx #_»K∞« @ t+¨µºx =O`«∞ÜÕ∞. W\˜ì QÆ∞~°∞t+¨º ãÖ„Ñ¨^•
Ü«∞=Ú#∞ JOkOz# L`«Î=∞"≥∞ÿ# ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞=Ú =∞#k.
â◊~}
° ÏQÆu K≥Ok# t+¨µº#‰õΩ QÆ∞~°∞=Ù É’^èŒ KÕÜÚ« @‰õΩ L#∞‡Y∞
_»QÆ∞#∞. LáêÜ«∞=Ú#∞ K«∂Ñ≤# QÆ∞~°∞=ÙÜ«∞O^Œ∞ ãÖ^ÕÇ¨Ï=Ú
Ñ¨_∞» @ ‰õÄ_»^∞Œ . ãÖ^ÕÇÏ¨ =Ú#flKÀ QÆ∞~°∞=Ù<Õ J_çy Ñï+¨¯iOK«∞
H˘#=Öˇ#∞QÍx, W`«~∞° Å`À K«iÛOK«∞@, ãÖ„Ñ¨kOK«∞@ hK«=Ú.
J~°∞˚#∞_»∞ Hõ~°Î=º=Ú#∞ ãÖÑ¨Ó~°‚=ÚQÆ <≥~°∞QÆ∞@‰õΩ
NHõ$+¨µ‚x =∞~°Å =∞~°Å „Ñ¨tflOK≥#∞. Jk Ñï„Ñ¨â◊fl"Õ∞. ''Ñï
18 w`ÀÑ¨x+¨`ü
„Ñ¨â◊fl=Ú KÕÜ«Ú t+¨µºxÜ«∞O^Œ∞ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù#‰õΩ "å`«ûÅº=Ú

ÃÇÏK«ÛQÆ∞#∞. Ñï„Ñ¨âfl◊ =Ú ÖËHõ QÆ∞~°∞=Ù#∞ „Ñ¨tflOÑ¨~å^Œ∞. Ñï„Ñ¨âfl◊ =Ú
KÕã#≤ Ñ¨Ù_»∞ ã¨^∞Œ ~æ ∞° "≥#· KÀ HÀÑ¨=Ú ~å^Œ∞. QÆ∞~°∞=Ù#‰õΩ H˘xfl
J~°›`«Å∞ HõÅ=Ù. ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù `«Ñ¨ã≤fi J~Ú =ÙO_»=Öˇ#∞. `«##∞
`å#∞ `≥eã≤#"å_≥· =ÙO_»=Öˇ#∞. ^è~Œ ‡° =Ú <åK«iOK«∞"å_≥·
Ü«ÚO_»=Öˇ#∞.
D QÆ∞~°∞t+¨º ãÖ|O^èŒ=Ú J`«ºO`« Ñ¨q„`«=Ú. nxx
x~°‡Å=ÚQÆ #∞OK«∞H˘#∞@ „âıÜ«∞ã¨¯~°=Ú. ‰õΩ¡Ñ¨Î=ÚQÆ #∞OK«∞
H˘#∞@ =∞iÜ«Ú „âıÜ«∞ã¨¯~°=Ú. |*Ï~°∞ ÔHH˜¯OK«∞@
‰õΩãÖ™ê¯~°=Ú.
`«$+¨‚ – `«$Ñ≤Î
# Ç≤Ï „Ñ¨Ñ¨âßºq∞ =∞=∂Ñ¨#∞^•º
^ŒºKÀÛùHõ =ÚKÀÛù+¨} q∞O„kÜ«∂}Ï"£∞ I
J"åÑ¨º Éèí∂=∂ =ã¨Ñ¨`«fl =∞$^ŒúO
~å[ºO ã¨∞~å}Ï =∞Ñ≤ KåkèÑ¨`«º"£∞ II 8
ãÖ[Ü«∞ L"åK« :
U= =ÚHÍÎfi Ç¨Ï$+‘ˆHâ◊O QÆ∞_®ˆHâ◊ó Ñ¨~°O`«Ñ¨ó I
# Ü≥∂`«ûº Wu QÀqO^Œ =ÚHÍÎfi `«∂+‘‚O |Éèí∂= Ç¨Ï II 9
`« =Ú"åK« Ç¨Ï$+‘ˆHâ◊ó „Ñ¨Ç¨Ïã¨ xfl= ÉèÏ~°`« I
¿ã# Ü≥∂ ~°∞ÉèíÜ≥∂~°‡^èÕº q+‘^ŒO`« q∞^ŒO =K«ó II 10
„Ñ¨ÑO¨ K«=Ú# #∞#fl ã¨=∞ã¨"Î ∞≥ #ÿ „Ñü‰õÄÅ â◊‰Ωõ ÅÎ #∞ J}z
"Õã≤##∞, ^Õ=`«ÅÃÑ· PkèÑ¨`«º=Ú#∞ ãÖáêkOz##∞, ã¨=∞ã¨Î
ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ á⁄Ok##∞, Ñ¨^Œ=ÙÅ#∞ P„Hõq∞Oz##∞, Wq
UqÜ«Ú#∞ =∞#∞+¨µºx =∂#ã≤Hõ JâßOux `˘ÅyOÑ¨ÖË=x
ÉèQí =Æ næ`« É’kèOK«∞K«∞#flk. ''#Ç≤Ïó „Ñ¨Ñâ¨ ßºq∞ =∂O JÑ¨#∞^•º`ü
â’HõO, LKÀÛù+¨}"£∞—— (2–8) Jx J~°∞˚#∞_»∞ ÑëH˜<å_»∞.
20 w`ÀÑ¨x+¨`ü
J~°∞˚#∞_»∞ =∞Ç¨g~°∞_»∞. J`«x <å=∞"Õ∞ "≥·Éèí"À¿Ñ`«

ãÖÑ¨^Œ#∞ ã¨∂zOK«∞#∞. WO„^Œ∞x`À ã¨=∂#=ÚQÆ Éèí∂q∞ÃÑ·
"≥·Éèí==ÚÅ ##∞ÉèíqOz<å_»∞. WO„^Œ∞x ã≤OÇ¨ã¨#=Ú# ‰õÄ_»
5 ãÖ=`«û~°=ÚÅ áê@∞ WO„^Œ∞x`À HõÅã≤ Pã‘#∞_≥·<å_»∞.
ã¨fi~°Öæ ’Hõã∞¨ Y=ÚÅ#∞ JxflO\˜x J#∞Éèqí Oz<å_»∞. =∞Ç¨g~°∞_»x
¿Ñ~°∞ á⁄Ok<å_»∞. ã¨∞O^Œ~° ~°∂Ñ¨ÙxQÆ âß¡Ñ¶≤∞OÑ¨|_ç<å_»∞. WÇ¨Ï
Ö’Hõ=Ú# J`«_»∞ á⁄O^Œx q[Ü«∞=ÚQÍx, ™œYº=ÚQÍx ÖË^Œ∞.
J\˜"ì å_»∞ 'LKÀÛù+} ¨ O— J#QÍ q∞QÆ∞Å `åÑ¨=Ú HõÅ∞QÆ KÕÜÚ« #\˜ì
'â’HõO— J#QÍ ^Œ∞óY=Ú#∞ U q^èŒ=ÚQÍ áÈQ˘@∞ìH˘#=Öˇ<À?
`≥eÜ«∞*ÏÅHõ n#∞_≥· Ü«Ú^Œú=Ú# xÅ|_ç Ü«Ú<åfl_»∞. Uk
^Œ∞óY=Ú#∞ áÈQ˘@ìQÅÆ ^À ^•xx `≥eÜ«∞‰õΩ<åfl#x ÉèQí "Æ å#∞x`À
ÑëH˜<å_»∞.
Ñ¨^=Œ ÙÅ∞, ÉÏÇ¨ÏºãÖÑ¨^,Œ PkèÑ`
¨ º« =Ú W`åºkq, =∞#∞+¨µº
xH˜ âßOu xÜ«∞º*ÏÅ=xÜ«Ú, âßO`«=ÚQÆ #∞O_»∞"åxH˜ =∂„`«"∞Õ
Jq qÉèí∂`«∞Å∞QÆ Ü«ÚO_»∞#xÜ«Ú w`« Ü«∞O^Œe D â’¡Hõ=Ú
^•fi~å `≥eÜ«∞#QÆ∞#∞. Ç≤Ï~°}ºHõtÑ¨Ù_»∞, ~å=}∞_»∞, J~°∞˚#∞x
q∞Oz# Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞Å∞. "å~°∞ ã¨fi~°=æ Ú#∞ ‰õÄ_» P„Hõq∞Oz
<å~°∞. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜x âßOu HõÅ∞QÆÖË^Œ∞.
|Ç≤Ïó Hõ~°}=ÚÅ^•fi~å „Ñ¨ÑÖK«=Ú# ™êkèOK«|_»∞#k
UkÜ«Ú JO`«~O° QÆ=Ú# âßOux ™ê÷ÑO≤ K«Ö^Ë ∞Œ . Hˆ =Å=Ú JO`«ó
Hõ~}° â◊√kúKÕ á⁄O^Œ∞ P`å‡#∞Éè∂í uÜÕ∞ âßOux, `«$Ñ≤xÎ WK«∞Û#∞.
JO`«ó `«$Ñ≤ÎÖËx "åxH˜ ÉÏÇ¨ÏºÑ¨Ù+≤ì, `«∞+≤ì xÜ«∞º*ÏÅ=Ù. D
q+¨Ü∞« =Ú# „áêp#∞Å∞ Zé∞Hõ Hõey x~°‡Å=Ú, x~å_»O|~°=Ú
ÅQÆ∞ rq`«=Ú <Õ~Ê° ~°K∞« H˘x<å~°∞. #g# Ü«ÚQÆ=Ú# ~°*’QÆ∞}

^À+¨=Ú# =∂#=Ù_»∞ JO`«∞ÖËx ^•Ç¨Ï=Ú# Ñ¨_ç<å_»∞. `«$Ñ≤Îx
=^Œe `«$+¨‚`À P~å@Ñ¨_»∞K«∞ u~°∞QÍ_»∞K«∞ J=¸Åº"≥∞ÿ#
r=#=Ú#∞ =º~°÷=Ú QÍqOK«∞H˘#∞K«∞<åfl_»∞. „áêp#∞ÅHõ#fl
`«#HÔ ‰õΩ¯= `≥Å∞ã¨#∞ QÆ~fi° =Ú# Ñ¨_<ç å_»∞. Z‰õΩ¯= `≥eã≤ rq`«
=Ú# `«‰õΩ¯= ã¨∞YÑ¨_»∞@ =∞iO`« =¸~°ö`«fi=Ú. ÉèíQÆ=næ`«
Ü«∞O^Œ∞ D â’¡H=õ Ú#, â’¡H=õ Ú Ü≥ÚHõ¯ x[ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú K«H¯õ QÆ
„ÑüáêkOÑ¨|_ç#k. Ñïâ◊√^Œú r=#=Ú, x~°‡Å"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û,
qâßÅ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú, W`åºk ã¨^∞Œ }
æ =ÚÅ#∞ ™êkèOK«∞‰õΩ#fl"å_»∞
J^Œ$+ì̈=O`«∞_»∞.
22 w`ÀÑ¨x+¨`ü
x["≥∞ÿ# `≥eq
Jâ’Kåº ##fiâ’K« ã¨ÎfiO „Ñ¨*Ï˝"å^•O â◊Û ÉèÏ+¨¿ã I
QÆ`åã¨∂ #QÆ`åã¨∂Oâ◊Û <å#∞â’K«Ou ÑÖ_ç`åó II 11
â’HÕÑ¨^ŒQÆx q+¨Ü«∞=ÚÅÔH· â’HÕK«∞@, â’HÕÑ¨^Œy#
q+¨Ü«∞=ÚÅÔH· â’HÕÑ¨‰õΩO_»∞@, [iyáÈ~Ú# q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞
QÆ∂iÛ PÖ’zOK«∞@, „Ñ¨ã¨∞Î`«=Ú#∞ =∞~°K«∞@ J#∞ <åÅ∞QÆ∞
q^èŒ=ÚÅ∞QÍ `≥eqQÆÅ =∂#=Ù_»∞ ‰õÄ_» `«# rq`«=Ú#∞
z‰õΩ¯Ñ¨~°K«∞H˘#∞ K«∞<åfl_»∞.
#+¨=ì Ú, `«#"åi =∞~°}=Ú, JÑ¨[Ü«∞=Ú, J™œHõ~º° =Ú,
JÑ¨xO^Œ, ~Ú`åºk q+¨Ü∞« =ÚÅO^Œ∞ `≥e"≥#· =∂#=Ù_»∞ ‰õÄ_»
â’HÕK«∞@ K«∂K«∞K«∞<åfl=Ú. ÉèíQÆ"å#∞x ^Œ$+≤ìÖ’ Jq â’HõhÜ«∞
"≥∞ÿ# JOâ◊=ÚÅ∞ HÍ<ÕHÍ=Ù. HÍÅ=Ú rq`«=Ú# ^ŒfiO^Œfi=ÚQÍ
ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅ #OkOK«∞K«∞O_»∞#∞. H©iÎx J#∞ãïOz JÑ¨H©iÎ,
[Ü«∞=Ú#∞ J#∞ãïOz JÑ¨[Ü«∞=Ú, ÖÏÉèí=Ú ##∞ãïOz
#+¨ì=Ú, ™œHõ~°º=Ú ##∞ãïOz J™œHõ~°º=Ú, [##=Ú ##∞ã¨
iOz =∞~°}=Ú =ÙO_»∞@ ã¨$+≤ì ^è~Œ ‡° =Ú. gx QÆ∞iOz â’HÕK«∞@
`«QÆ^Œx w`å"åHõº=Ú. HÍÖÏ#∞QÆ`«=ÚÖˇ· ~Úq =zÛ–áÈ=Ù

K«∞O_»∞#∞.
â’HÕÑ¨^Œy# =ÚYº q+¨Ü«∞=Ú XHõ\˜ HõÅ^Œ∞. ^èŒ~°‡=Ú
##∞ãïOK« #Ñ¨Ù_»∞ â’HÕK«=Öˇ#∞. Jk ~åÉ’=Ù â’Hõ=ÚÅ‰õΩ
HÍ~°}=Ú QÆ#∞Hõ. J^èŒ~°‡=Ú <åK«iOK«∞#Ñ¨Ù_»∞ â’HÕK«=Öˇ#∞.
JkÜ«Ú#∂ ~åÉ’=Ù â’HõÅ=ÚÅ‰õΩ ¿ÇÏ`«∞=Ù QÆ#∞Hõ. q"ÕHõ=Ú
QÆÅ =∂#=Ù_»∞ nHõ∆ |∂#=Åã≤#k ^èŒ~°‡=Ú ##∞ãïOK«∞@
Ü«∞O^Œ∞. =∞<À"åHÍ¯Ü«∞ Hõ~°‡Å∞ ^èŒ~°‡=Ú ##∞ãïOK«∞#Ñ¨Ù_»∞
=∂#=Ù_»∞ â’HÕK«∞@‰õΩ `å=Ù ÖË^Œ∞.
^èŒ~°‡=Ú Hõ~°Î=º=Ú ~°∂Ñ¨=Ú# ZÑ¨Ê\˜HõÑ¨C_»∞ QÀK«iã¨∂Î
=ÙO@∞Ok. Hõ~°Î=º=Ú HÍÅ=Ú ~°∂Ñ¨=Ú# „Ñ¨ã¨∞ÎuOÑ¨ |_»∞
K«∞O_»∞#∞. „Ñ¨ã∞¨ `Î « =∞OkOK«∞ Hõ~=Î° º=Ú#∞ ^è~Œ ‡° =Ú`À ##∞ã¨
iOK«∞@ÜÕ∞QÍx, =∞iÜ≥ÚHõ =∂~°æ=Ú Ü≥∂QÆr=#=Ú# ÖË^Œ∞.
[iyáÈ~Ú# q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ QÆ∂iÛ <≥=∞~°∞"Õã∞¨ H˘x ^Œ∞ódOK«∞@
q∞H˜¯e Jq"ÕHõ=Ú.
J~°∞˚#∞#‰õΩ „Ñ¨ã¨∞Î`« Hõ~°Î=º=Ú ^èŒ~°‡Ü«Ú^Œú=Ú KÕÜ«Ú@.
^•xx =^Œe, q∞^ä•º"å^Œ=Ú KÕÜ«Ú@ Hõ~°Î=º q=ÚY`«fi"Õ∞.
Hõ~=Î° º=Ú#O^Œ∞, ^≥=· =Ú#O^Œ∞, „Ñ¨ã∞¨ ` Î =« Ú#O^Œ∞ "Õ∞ÖÁ¯#=∞x
w`å"åHõº=Ú âßã≤OK«∞ K«∞#flk. JkÜÕ∞ x["≥∞ÿ# `≥eq.
24 w`ÀÑ¨x+¨`ü
k=º*Ï˝ #=Ú
# `Õfi"åÇ¨ÏO *Ï`«∞ <åãÖ # `«fiO <Õ"≥∂ [<åkèáêó I
#K≥·= # Éèíqëêº=∞ ã¨fiˆ~fi =Ü«∞ =∞`«ó Ñ¨~°"£∞ II 12
^ÕÇ≤Ï<À-ã≤‡<£ Ü«∞^ä• ^Õ¿ÇÏ H“=∂~°O Ü«∞ø=#O [~å I
`«^ä• ^ÕÇ¨O`«~°„áêÑ≤Îó nè~° ã¨Î„`«# =ÚÇ¨Ïºu II 13
D ã¨$+≤ìÜ«∞O^Œ∞ U =ã¨∞Î=ÙQÍx XHõÑ¨C_»∞ ÖË‰õΩO_»
WÑ¨C_»∞ =ÙO_»∞@ ãÖÉèíqOÑ¨^Œ∞. J>Ë¡ WÑ¨C_»∞O_ç WHõ=ÚO^Œ∞
LO_»Háõ È=Ù@ ‰õÄ_» ãÖÉèqí OÑ¨^∞Œ . ZÑ¨C_»∞#∂ JxflÜ«Ú#∞ =ÙO_ç
Ü«Ú#fl"Õ HÍx XHõÑC¨ _»∞ ÖËxq HÍ=Ù. XˆH =ã¨∞=Î Ù ã≤u÷ =∂~°∞ÊÅ∞
K≥O^Œ∞K«∞#flÑ¨C_»∞ P =ã¨∞Î=Ù#‰õΩ JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ã≤÷u
ÖË‰õΩO_»∞@. „H˘`«Î ã≤÷u U~°Ê_»∞@, JkÜ«Ú#∞ =∞~°Å =∂~°∞@
XHõ ~°™êÜ«∞xHõK«~°ºQÆ [~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. D ã≤÷u =∂~°∞Ê
x`«º=Ú [~°∞QÆ∞ K«∞O_»∞@KÕ =ÙO_»∞@, ÖË‰õΩO_»∞@QÆ =ã¨∞Î=ÙÅ∞
QÍx, r=ÙÅ∞QÍx HõxÑ≤OK«∞K«∞O^Œ∞~°∞.
ÉÏÅ‰õΩ_»∞ Ü«Ú=‰õΩ_≥·#Ñ¨Ù_»∞ W\˜ì =∂ˆ~Ê [~°∞QÆ∞K«∞#flk.
ÉÏÅ‰õΩ_»∞ ÖË‰õΩO_»∞@ Ü«Ú=‰õΩ _»∞O_»∞@QÆ XˆH r=Ù_»∞
„Ñ¨ã¨∞ÎuOÑ¨|_ç Ü«Ú<åfl_»∞. J@∞Å<Õ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ =∞^èŒº

=Ü«∞ã¨∞¯_»∞, =$^Œ∞ú_»∞ JQÆ∞@, =∞~°}ÕK«∞@ ‰õÄ_» QÆ=∞xOK«∞
K«∞<åfl=Ú. =∞~°}O˜ z#"å_Õ =∞~°Å Ñ¨Ù@∞ìK∞« <åfl_»x `≥eÜ«Ú@‰õΩ
ã¨∂Hõ‡∆ Ö’Hõ=ÚÅ J=QÍÇ¨Ï#=Ú, ^Œ~≈° #=Ú Hõey Ü«ÚO_» =Öˇ#∞.
Jk `≥eã≤#"å_»∞ r=Ù_»∞ âßâ◊fi`«∞_»xÜ«Ú, ã¨∂Hõ‡∆ ã¨∂Å÷ ã≤` ÷ ∞« Å∞
á⁄O^Œ∞K«∞O_»∞#xÜ«Ú `≥eÜ«∞QÆÅ_»∞. ˆH=Å=Ú ã¨∂÷Å ã≤÷`«∞Å∞
=∂„`«"Õ∞ `≥eã≤# "åiH˜ Ñ¨Ó~°‚*Ï˝#=Ú ÖËHõ uHõ=∞Hõ Ñ¨_»∞
K«∞O^Œ∞~°∞. ã¨∂Hõ∆‡ ã≤÷`«∞Å∞ ‰õÄ_» `≥eã≤#"å_Õ, `≥eã≤#"å_»∞.
ã¨∂Hõ‡∆ ã≤u÷ Ü«∞O^Œ∞O_»∞@ ‰õÄ_» `≥eã≤#"å_»∞ HÍ=Ù# NHõ$+¨µ_‚ ∞»
ã¨∂÷Å=Ú# =∞~°}Õz# "å_çx Ãã·`«=Ú ã¨∂Hõ∆‡ Ö’Hõ=ÚÅÖ’
QÆ∞iÎOz H˘x`≥zÛ `«eH¡ ,˜ QÆ∞~°∞=Ù#‰õΩ, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞#‰õΩ, *Ï˝#=Ú
#OkOz<å_»∞. ã¨∂Hõ‡∆ ã≤` ÷ ∞« Å J=QÍÇ¨Ï#=Ú, ^Œ~≈° #"Õ∞ k=º
*Ï˝#=Ú. Ü≥∂QÆ=Ú P ã≤÷`«∞Å #O^Œ∞@‰õΩ =∂~°æ=Ú. J\˜ì
Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ Jkèëêª# ^≥=· =Ú NHõ$+¨µ_‚ .Õ JO^Œ∞KÕ J~°∞#˚ ∞#‰õΩ
ã¨∂÷Å, ã¨∂Hõ∆‡ ã≤÷`«∞Å#∞, r=ÙÅ‰õΩ [~°∞QÆ∞ ã≤÷u =∂~°∞ÊÅ#∞
É’kèOz Ü≥∂QÆ=Ú# „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ>ˇì#∞.
26 w`ÀÑ¨x+¨`ü
=zÛ áÈ=Ù#q – F~°∞Ê

=∂„`åã¨Ê~å≈ã¨∞Î H“O`ÕÜ«∞ j`À+¨‚ ã¨∞Y^Œ∞óY^•ó I
PQÆ=∂áê~Ú<À-x`åº ™êÎO ã≤ÎuHõ∆ã¨fi ÉèÏ~°`« II 14
"≥O_ç`≥~°ÃÑ· áê„`«^è•~°∞Å∞ =zÛáÈ=ÙK«∞O^Œ∞~°∞. qq^èŒ=Ú
Öˇ·# ãÖÉèÏ+¨}=ÚÅ∞ "åi #_»∞=∞ [~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. ã¨xfl"Õâ◊
=ÚÅ∞ x~°O`«~=° Ú ™êQÆ∞K«∞O_»∞#∞. ã¨=∞ã¨º ÖË~Ê° _»∞K«∞O_»∞#∞.
=∞iÜ«Ú Ñï+¨¯iOÑ¨ |_»∞K«∞O_»∞#∞. ã¨∞YÑ¨Ói`«=ÚÅ∞,
^Œ∞óYÑ¨Ói`«=ÚÅ∞, L„^ÕHÑõ Ó¨ i`«=ÚÅ∞, ~åQÆ^fiÕ +¨ÑÓ¨ i`«=ÚÅ∞
=∞Ô~<≥flxflÜ≥∂ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ =zÛáÈ=Ù K«∞O_»∞#∞. J#O`«=ÚQÍ
áê„`«^è•~°∞Å∞ =zÛáÈ=ÙK«∞O^Œ∞~°∞. ^Œ$â◊º=ÚÅ∞ =zÛáÈ=Ù
K«∞O_»∞#∞. ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅ∞ =zÛáÈ=ÙK«∞O^Œ∞~°∞.
"≥O_ç`≥~°ÃÑ· =zÛáÈ=ÙK«∞#fl ã¨=∞ã¨Î ^Œ$â◊º=ÚÅ‰õΩ "≥O_ç
`≥~°ÜÕ∞ P^è•~°=Ú. Zxfl q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ =zÛáÈ=ÙK«∞#fl#∞ "≥O_ç
`≥~° "≥O_ç`≥~°QÍ<Õ Ü«ÚO_»∞#∞QÍx, ã≤÷u =∂~°∞Ê K≥O^Œ^Œ∞.
áœ~å}˜Hõ=Ú, ™êOÑ¶≤∞Hõ=Ú, *Ï#Ñ¨^Œ=Ú JQÆ∞ Zxfl z„`«=ÚÅ∞
`≥~Ã° Ñ· „Ñ¨îŒ ≈OÑ¨|_ç##∞, "åx "åã¨# ÖËHõ „Ñ¨ÉÏè ==Ú "≥O_ç`~≥ °
‰õΩO_»^∞Œ . ã≤x=∂Ç¨Å∞Ö’x "≥O_ç`~≥ ° =O\˜^Õ ã¨$+≤Öì ’x K≥`
· #« º=Ú.
K≥·`«#º=Ú P^è•~°=ÚQÍ Ö’Hõ=ÚÅ∞, Ö’‰õΩÅ∞ U~°Ê_»∞

^Œ∞~°∞. "åi #_»∞=∞ ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅ∞ HÍÅ=Ú ~°∂Ñ¨=Ú# U~°Ê_»∞
K«∞O_»∞#∞.WO^ÕkÜ«Ú K≥·`«#º=Ú #O@^Œ∞. ã¨$+≤ìÖ’x D
K≥·`«#º=Ú<Õ ^≥·==∞O^Œ∞~°∞. ^•x <å„â◊~ÚOK«∞@KÕ`« r=ÙÅ∞
‰õÄ_» ã¨=∞ã¨ºÅ Hõf`«=ÚQÆ „Ñ¨âßO`«=ÚQÆ rqOK«#QÆ∞#∞. ^•x
<å„â◊~ÚOK«∞@ˆH qq^èŒ =∂~°æ=ÚÅ∞.
ã¨$+≤ìÜ«∞O^Œe D K≥·`«#º=Ú „uQÆ∞}Ï`«‡Hõ=ÚQÆ U~°Ê_ç
#Ñ¨Ù_»∞ Ö’Hõ=ÚÅ∞, Ö’‰õΩÅ∞, ã¨xfl"Õâ◊ =ÚÅ∞ U~°Ê_»∞#∞. J#QÍ
ã≤x=∂ Ü«ÚO_»∞#∞. â◊√^ŒúK≥·`«#º=ÚQÍ #∞#flÑ¨Ù_»∞ ã≤x=∂ ÖËHõ
"≥O_ç`~≥ ° Ü«ÚO_»∞#∞. ã≤x=∂ "ÕÜ∞« |_»∞ #Ñ¨Ù_»∞ ‰õÄ_» "≥O_ç`~≥ °
L#flÑ¨Ê\˜H˜ JO^Œe ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅ#∞, ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ K«∂K«∞"åiH˜
"≥O_ç`≥~° =∞~°Ñ¨Ù#‰õΩ =K«∞Û#∞. "≥O_ç `≥~° QÆ∞~°∞Î#fl"åiH˜
ã¨xfl"Õâ◊=Ú ÅxflÜ«Ú =zÛáÈ=Ù#q=Öˇ Hõ#∞Ñ≤OK«∞#∞. ã¨∞Y=Ú
– ^Œ∞óY=Ú† ™œHõ~º° =Ú– J™œHõ~º° =Ú† ÖÏÉè=í Ú–#+¨=ì Ú† ^è#Œ =Ú–
¿Ñ^ŒiHõ=Ú† [##=Ú–=∞~°}=Ú† ~å„u–Ñ¨QÆÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#
=xflÜ«Ú =zÛáÈ=Ù#qÜÕ∞. NHõ$+¨µ‚_»∞ J\˜ì K≥·`«#º ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞
Hõ#∞Hõ D ã¨$+≤ì Ü«∞O^Œe ã¨=∞ãÎ̈=Ú =zÛáÈ=Ù#qÜÕ∞ JxÜ«Ú,
'' <Õ#∞—— J#∞ K≥·`«#º=Ú âßâ◊fi`« =∞xÜ«Ú, J\˜ì âßâ◊fi`« „Ñ¨[˝
Ü«∞O^Œ∞ xÅ|_ç# "åxH˜ "≥Ú`«=Î Ú ã¨$+≤ì JO`«ÜÚ« XHõ ã≤x=∂
Hõ^=Œä Öˇ P#O^Œ=Ú #OkOK«∞ #xÜ«Ú É’kèOK≥#∞. Jx`«º=ÚÅ∞
=∞iÜ«Ú =zÛáÈ=Ù q+¨Ü«∞=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«=∞x
É’kèOK≥#∞.
F~°∞ÊQÆÅ "åxH˜ ã¨=∞ã¨=Î Ú Jnè#=Ú# #∞O_»∞#∞. F~°∞Ê
28 w`ÀÑ¨x+¨`ü
ÖËx"å_»∞ ^Œ∞óYÑ¨_∞» #∞. ã¨$+≤ì Ü«∞O^Œe ã¨=∞ã¨Î q[Ü«∞=ÚÅ‰õΩ#∞

F~°∞Ê „Ñ¨^è•#=∞x ÉèíQÆ"å#∞_»∞ É’kèOK≥#∞. ''uuHõ∆ã¨fi ÉèÏ~°`«——
F ÉèÏ~°fÜ«Ú_®! F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«∞=Ú! Jx w`« xˆ~tÌ OK«∞K«∞#flk.
F~°∞Ê`À `å#∞ K≥·`«#º ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»#x =∞~°Å =∞~°Å QÆ∞~°∞Î
`≥K«∞ÛH˘#=Öˇ#∞. J@∞¡ QÆ∞~°∞Î `≥K«∞ÛH˘#∞@ =Å# rq`«=Ú
#O^Œe ã¨=∞ã¨"Î ∞≥ #ÿ ã¨xfl"Õâ=◊ ÚÅ∞ =zÛáÈ=Ù#qÜÕ∞ Jx `≥eÜ«∞
QÆÅ^Œ∞. D JÉèÏºã¨=Ú =Å#<Õ Z=xÔH·##∞ `≥eÜ«Ú@
Ü«ÚO_»∞#∞QÍx, K«^Œ∞=Ù@, q#∞@ =Å# =∂„`«=Ú HÍ^Œ∞.
F~°∞Ê#∞ q∞Oz# QÆ∞}=Ú ÖË^Œx, ^•xx =ÚO^Œ∞ á⁄O^Œ∞=∞x
w`ÀÑ¨x+¨`«∞Î „Ñ¨„Ñ¨^äŒ=∞=ÚQÍ É’kèOK«∞K«∞#flk.
F~°∞Ê =Å#<Õ N~å=Ú_»∞, ^èŒ~°‡~åA, Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ∞_»∞,
#Å∞_»∞ W`åºk k"åºOâ◊ ãÖÉèí∂`«∞Å∞ Ö’Hõ=Ú Åxfl\˜x
[~ÚOK«QeÆ iæ . F~°∞Ê =∞x+≤x =∞Ç¨`«∞‡xQÆ =∂~°∞Ê L„`ÕÊ~°H=õ Ú.
Zxfl ã¨^Œ∞æ}=Ú Å∞#flÑ¨Ê\˜H˜x F~°∞Ê ÖËxKÀ Jq ~å}ÕK«=Ù.
J=∞$`«`«fi=Ú – J~°›`«
Ü«∞O Ç≤Ï # =º^äŒÜ«∞<ÕÎº`Õ Ñ¨Ù~°∞+Ö Ñ¨Ù~°∞+¨~°¬Éèí I
ã¨=∞^Œ∞óY ã¨∞YO nè~°O ™È-=∞$`«`åfiÜ«∞ HõÅÊ`Õ II 15
=º^èŒ K≥O^Œx =∞#ã¨∞ HõÅ"å_»∞ J=∞$`«`«fi ã≤÷ux
á⁄O^Œ∞@‰õΩ J~°∞›_»x w`« É’kèOK«∞K«∞#flk. „uQÆ∞}Ï`«‡Hõ"≥∞ÿ#
ã¨$+≤ìÜ«∞O^Œ∞ J=ã≤÷u K≥Ok#@∞=O\˜ =∂#= „Ñ¨[˝‰õΩ =º^èŒ
ã¨Ç¨Ï[=Ú. „Ñü =∂#=Ù_»∞ ã¨Ç¨Ï[=ÚQÆ =„[K≥·`«#º=O`«∞_≥·
L#flÑ¨Ê\˜H© K≥·`«#º=Ú „uQÆ∞}=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ |OkèOÑ¨|_ç
#Ñ¨C_»∞ =º^èŒ Hõ=HÍâ◊"Õ∞~°Ê_»∞#∞. =∞iH˘O`« J=ã≤÷u K≥Ok
WO„kÜ«∞=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ J#QÍ WO„kÜ«∂~°÷=ÚÅ ##∞ãïOK«∞
ã≤÷uÜ«∞O^Œ∞ |OkèOÑ¨|_ç#Ñ¨Ù_»∞ J\˜ì=º^èŒ f„=`« K≥O^Œ∞#∞.
ã¨`«º=O`«∞_≥·# =∂#= „Ñ¨[˝ "Õ∞ÖÏ¯OK«QÆ<Õ K≥·`«#º=O`«∞xQÆ
U~°Ê_»∞#∞. K≥·`«#º=O`«"≥∞ÿ# =∂#=„Ñ¨[˝ „uQÆ∞}=ÚÅÖ’xH˜,
WO„kÜ«∞=ÚÅ Ö’xH˜ „Ñ¨"tÕ OK«∞@ `«ÑÊ¨ xãï. J\ì̃ „Ñ¨"âÕ =◊ Ú#
`«# ã¨Ç¨Ï[ ã≤÷ux =∞~°z#KÀ =∂Ü«∞ P=~°}=Ú# z‰õΩ¯#∞.
J#QÍ „Ñ¨[˝ „uQÆ∞}Ï`«‡Hõ =∞QÆ∞#∞. „uQÆ∞}Ï`«‡Hõ =∞QÆ∞ `«#
30 w`ÀÑ¨x+¨`ü
„Ñ¨[˝#∞ „uQÆ∞}=ÚÅ‰õΩ Jf`«=ÚQÆ ‰õÄ_» JÉèÏºã¨=â◊=Ú#

ã≤÷~°Ñ¨~°K«∞H˘# =K«∞Û#∞.
„uQÆ∞}=ÚÅÖ’xH˜ =∞iÜ«Ú WO„kÜ«∞=ÚÅÖ’xH˜
J=`«~°}=Ú K≥O^Œ∞K«∞#fl K≥·`«#º=Ú `«# ã¨Ç¨Ï[ ã≤÷ux
HÀÖ’Ê#=ã¨~°=Ú ÖË^Œ∞. ã¨∂~°∞ºx H˜~°}=Ú „QÆÇ¨ÏQÀàÏ^Œ∞Å#∞
KÕ~°∞#Ñ¨Ù_»∞ ã¨∂~°∞ºx =^Œe, „QÆÇ¨Ï=ÚÅ#∞ KÕ~°∞@ÖË^Œ∞ Hõ^•!
ã¨∂~°ºH˜~} ° =Ú "åºÑ¨#=Ú K≥O^Œ∞K«∞#fl@∞¡QÆ =∞#‰õΩ `≥eÜ«Ú#∞.
H˜~} ° =Ú ã¨∂~°∞ºx Ü≥Ú^Œ#Ì ∂ L#flk. =∞iÜ«Ú U_»∞ QÀà◊=ÚÅ
=^ŒÌ‰õÄ UHõ HÍÅ=Ú# KÕ~°∞K«∞#flk. J>Ë¡ =∂#=K≥·`«#º=Ú
‰õÄ_» UHõHÍÅ=Ú# ã¨Ñ¨ÎHÀâ◊=ÚÅ#∂ "åºÑ≤Oz Ü«ÚO_» QÆÅ^Œ∞.
J\˜ì "åºÑ¨#=Ú#∞ JÉèÏºã¨=Ú KÕÜÚ« Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ „âı+¨µª_»∞.
"≥∂Hõ∆=Ú#‰õΩ J~°›`« Hõey Ü«Ú#fl"å_»∞. "≥∂Hõ∆=Ú#O^Œ∞ ã¨Ç¨Ï[
=ÚQÆ #∞#fl"å_»∞. Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ J#∞ Ñ¨^=Œ Ú#∞ LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞@Ö’
ÉèQí "Æ å#∞x Ü≥ÚHõ¯ ~°ÇÏ¨ ã¨º ã¨∂K«# ‰õÄ_» XHõ\˜ WHõ¯_» QÆ=∞xOÑ¨
^Œy Ü«Ú#flk. U_»O`«ã∞¨ ÅÎ Ñ¨Ù~°=Ú# „Ñ¨"tÕ Oz, U_»O`«ã∞¨ ÅÎ #∂
"åºÑ≤OzÜ«Ú#fl „Ñ¨[=˝ Ù h=Ù ã¨∞=∂! Jx `≥Å∞Ñ¨Ù@ˆH ''Ñ¨Ù~°∞+¨"∞£ ——,
''Ñ¨Ù~°∞+¨~°¬Éèí—— Jx ÑëH˜<å_»∞.
rq=Ú# =º^èŒ K≥O^Œ∞"å~°∞ `«=Ú‡ `å=Ú =∞~°z#
"å~°xÜ«Ú, ã¨`åº<Õfi+¨}=Ú# F~°∞Ê =Ç≤ÏOz `«##∞ `å#∞
QÆ∞~°∞‰Î Ωõ `≥K∞« ÛH˘#∞K«∞ =º^èŒ K≥O^ŒHõ rqOK«∞"åˆ~ J=∞$`«`fiÎ« =Ú
#‰õΩ `«y# "å~°xÜ«Ú w`ÀÑ¨x+¨`«∞Î É’kèOK«∞K«∞#flk.
L#flk áÈ^Œ∞ – ÖËxk ~å^Œ∞

<åã¨`À q^Œº`Õ ÉèÏ"À <åÉèÏ"À q^Œº`Õ ã¨`«ó I
LÉèíÜ≥∂~°Ñ≤ ^Œ$ëÈì-O`« ã¨Îfi#Ü≥∂ ã¨Î`«Îfi^Œi≈aèó II 16
Jq<åt `«∞ `«kfikú ÜÕ∞# ã¨~°fi q∞^ŒO `«`«"£∞ I
q<åâ◊ =∞=ºÜ«∞ ™êºã¨º # HõtÛ `«¯~°∞Î =∞~°›u II 17
ã¨$+≤ìÖ’ ÖËxk ÉèÏ==Ú#ˆH ~å^Œ∞. L#flk ÉèÏ==Ú#‰õΩ
~åHõáÈ^Œ∞. JO^Œ∞Hˆ K«=∞`å¯~°=ÚQÍ ''ã¨$+≤Öì ’ ÖËx^ŒO@∂ ÖË^∞Œ ——
Jx JO\Ï~°∞. ÖËxk ÉèÏ=#ˆH ~å^Œ∞. ÉèÏ=#Ö’H˜ =zÛ#k
LO_»‰õΩO_® áÈ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH ^≥·==Ú ÖË_»#∞@ `≥eq `«‰õΩ¯=.
ÖËxKÀ ÉèÏ==Ú#O ^≥>Ë¡~°Ê_»∞#∞? ÖËxk ÉèÏ==Ú#‰õΩ ~å^Œ∞
Hõ^• ! L#flk =∞#H˜ Hõ#Ñ¨_»#Ñ¨ÙÊ_»∞ ÖË^ŒO^Œ∞=Ú. =∞#‰õΩ
Hõ#Ñ¨_»xk ÖË^Œ#∞@ Ñ¨ã≤`«#=Ú. ^ŒÜ«∞º=ÚÅ∞ L#fl"å? J#∞
„Ñ¨âfl◊ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ ‰õÄ_® ã¨=∂^è•# q∞kÜÕ∞. ÖËxk ÉèÏqOK«=Ú
Hõ^•! =∞#‰õΩ `≥eã≤# q+¨Ü«∞=Ú ÅxflÜ«Ú L#flqÜÕ∞. HÍxKÀ
H˘O^ŒiH˜ LO_»=K«∞Û. H˘O^ŒiH˜ LO_»HõáÈ=K«∞Û. LO_»∞@,
ÖË‰Ωõ O_»∞@, „QÆÇÏ≤ OK«∞"åx ã≤u÷ x |\˜ì LO_»∞#∞. H˘O^ŒiH˜ ã¨∂Hõ‡∆
Ö’Hõ=ÚÅ∞#flq. "åx J#∞Éèí∂u ‰õÄ_» L#flk. H˘O^ŒiH˜ ÖË^Œ∞.
32 w`ÀÑ¨x+¨`ü
J#∞Éèí∂u ÖËx"å~°∞ ÖË=O^Œ∞~°∞. J#∞Éèí∂u HõÅ∞QÆ#O`« =~°‰õΩ

ÖË^Œ#flk "åiH˜ ã¨`«º=Ú HÍx, âßâ◊fi`« ã¨`«º=Ú HÍ^Œ∞.
J@∞Å<Õ UkÜ≥ÿ∞##∞ XHõÑ¨ÙÊ_»∞O_»∞@, =∞iÜ≥ÚHõÑ¨ÙÊ_»∞
LO_» ‰õΩO_»∞@ LO_»^∞Œ . =∞# `å`« =Ú`åÎ`Å« ∞, =∞# =ÚO^Œ∞
`«~=° ÚÅ "å~°∞, =ÚO^Œ∞ Ü«ÚQÆ=ÚÅ"å~°∞ L<åfl~å J#∞ „Ñ¨âfl◊ ‰õΩ
ã¨=∂^è•#=Ú L<åfl~°xÜÕ∞! LO_»∞@ Hˆ =Å=Ú Éè∫uHõ=Ú HÍ^Œx
`≥eÜ«∞=Öˇ#∞. ã¨$+≤ì Ü«∞O^Œe „Ñü=ã¨∞Î=Ó ã¨∂÷Å=ÚQÆQÍx,
ã¨∂Hõ∆‡=ÚQÆQÍx âßâ◊fi`«=ÚQÆ LO_ç Ü«ÚO_»∞#∞. ã¨∂÷Å=ÚQÆ
JQÆ∞Ñ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞ L#fl^Œ#∞H˘#∞@, JQÆ∞Ñ≤OK«#Ñ¨Ù_»∞ ÖË^Œ#∞
H˘#∞@ Jq"ÕHõ=Ú. ^Œâ◊~°^äŒ∞x JO`«º„H˜Ü«∞Å J#O`«~°=Ú
WÑ¨Ù_»∞ ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ ÖË_∞» Hõ^•! HÍ=Ù# ~å[º=Ú KÕÑ@ ¨ ∞ì=Ú Jx
ÑëH˜# =∞O„u *ÏÉÏeH˜ ~å=Ú_»∞ WzÛ# ã¨=∂^è•#=Ú D
ã¨∂„`«=Ú ##∞ãïOzÜÕ∞ Ü«ÚO_»∞#∞.
x[=Ú#‰õΩ ã¨$+≤ìÜ«∞O^Œ∞ Ñ¨Ù@∞ì#k, áÈ=Ù#k Uq∞Ü«Ú
ÖË^∞Œ . ã¨∂Å÷ =ÚQÆ JQÆ∞Ñ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨Ù\˜#ì ^ŒO^Œ∞=Ú, ã¨∂Hõ‡∆ ã≤u÷
K≥Ok#Ñ¨Ù_»∞ áÈ~Ú#^ŒO^Œ∞=Ú. Wk Ñïq∞`«"∞≥ #ÿ J=QÍÇ¨Ï#=Ú.
„Ñ¨àÜ◊ ∞« =Ú# ‰õÄ_» Ö’Hõ=ÚÅ∞, Ö’ˆHâ◊√Å∞, Ö’Hõã∞¨ Å÷ ∞ c[„áêÜ«∞
=ÚQÆ #∞O_ç ã¨$+≤ì P~°OÉè=í Ú# k=º ãÖHõÅÊ=Ú #∞O_ç =∞~°Å
Ñ¨Ó~°fi Ñ¨^Œúu<Õ ky=K«∞ÛK«∞O^Œ∞~°∞. HÍ=Ù# L#flk ÖËHõáÈÖË^Œ∞.
ÖËxk ZÑ¨Ê\˜Hh˜ ÖË^∞Œ . r=ÙÅ „Ñ¨àÜ ◊ ∞« =Ú# ^≥=· =Ú #O^Œ∞O_»∞
@ÜÕ∞ LO_»∞#∞QÍx, Hõ~°yáÈ=Ù@, HõÅÜ«Ú@ ÖË^Œ∞. J@¡QÆ∞
Ñ≤OK«∞#∞. JO^Œ∞=Å# `≥eã≤#"å~°∞ D ã¨=∞ã¨=Î Ú#∞ ZÑ¨ÙÊ_»∞#∂
L#flkQÆ#∞, âßâ◊fi`«=ÚQÆ#∞ ÉèÏqO`«∞~°∞. HÍÅK«„Hõ=Ú# ã¨∂Hõ‡∆ =Ú
#∞O_ç ã¨∂Å÷ =Ú#‰õΩ, ã¨∂Å÷ =Ú #∞O_ç ã¨∂Hõ‡∆ =Ú#‰õΩ =zÛáÈ=Ù

K«∞O_»∞#∞ QÍx, Jã¨Å∞ ÖË‰õΩO_»∞@ LO_»^Œx "åi *Ï˝#=Ú.
„QÆÇÏ¨ =Ú#‰õΩ „QÆÇÏ¨ =Ú#‰õÄ =∞^èºŒ QÆÅ KÀ@∞ Ü«∞O^Œ∞ Uq∞Ü«Ú
ÖË^Œx W\©=e =~°‰õΩ âßGA˝Å∞ J#∞K«∞O_çi. Jk JO`«ÜÚ«
^≥=· =Ú`À xO_çÜÚ« #fl^Œx P`«‡*Ï˝#∞Å∞ `≥Å∞Ñ¨Ù^Œ∞~°∞. D
â◊`å|Ì=Ú# KÀ@O`«Ü¸ « â◊¥#º=Ú HÍ^Œx, Ñ¨Ó~°=‚ ∞x âßGA˝Å∞
`≥Å∞ã¨∞H˘#∞K«∞<åfl~°∞. J@∞Å<Õ ã¨∂Hõ∆‡ Ö’Hõ=ÚÅ qHÍã¨=Ú
ÖËx"å~°∞, k=º â◊s~°^è•~°∞Öˇ·# =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞, Ñ¨~°=∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞,
^Õ=`«Å∞ ÖË~#° ∞K«∞O^Œ∞~°∞. „Hõ=∞ qHÍã¨=Ú# g~°O^Œ~∞° L<åfl~°x
XÑ¨ÙÊH˘#Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞.
Ñ¨^•~°÷=∞Ü«∞ „Ñ¨ÑÖK«=Ú ‰õÄ_» ÖËHõáÈ=Ù@ ÖË^Œx
QÆ=∞xOK«=Öˇ#∞. "Õ^•O`«∞Å∞ Ñ¨^•~°÷=Ú#∞, Ñ¨~°=∂~°÷=Ú#∞
Ô~O_»∞ q+¨Ü«∞=ÚÅ∞QÆ `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞ XHõ\˜ x~åHõiOz, Ô~O_»=
^•xx P^ŒiO`«∞~°∞. x[=Ú#‰õΩ Jq Ô~O_»∞#∞ XHõ\˜ÜÕ∞!
Ñ¨~°=∂~°÷=Ú ã¨∂÷Åã≤÷u K≥Ok#Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨^•~°÷=∞QÆ∞#∞. Ñ¨^•~°÷=Ú
ã¨∂Hõ‡∆ `« K≥Ok#Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨~=° ∂~°÷ =∞QÆ∞#∞. XHõ\Ü
˜ ∞Õ ã≤u÷ Éè^Ë =Œ ÚKÕ
~Ô O_»∞QÍ JQÆ∞Ñ≤OK«∞#∞QÍx ~Ô O_»∞ ÖË=Ù. =∞OK«∞ QÆ_¤» JQÆ∞K«∞#flk
=∞~°Å h~°QÆ∞ K«∞#flk Jx `≥eÜ«∞=Öˇ#∞.
w`ÀÑ¨x+¨`∞« #Î O^Œ∞ ™ê÷ÑO≤ Ñ¨|_ç# J`«ºO`« „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ
=¸Å ã¨∂„`«=ÚÅÖ’ D ã¨∂„`« "≥ÚHõ\˜. D ã¨∂„`«=Ú#∞
QÆ∂iÛ ÉÏQÆ∞QÆ ^è•º#=Ú KÕÜ«∞=Åã≤# J=ã¨~°=Ú q^•º~°∞÷Å‰õΩ
HõÅ^Œ∞.
34 w`ÀÑ¨x+¨`ü
10
=∂~°∞Ê – =∞Ç¨Ï`«‡ º O
JO`«=O`« W"Õ∞ ^ÕÇ¨ x`«º ™ÈºHÍÎ â◊≈si}ó I
J<åt<À-„Ñ¨"Õ∞Ü«∞ã¨º `«™ê‡ ^Œ∞º^èŒºã¨fi ÉèÏ~°`« II 18
Ü«∞ U#O "ÕuÎ Ç¨ÏO`å~°O Ü«∞â‹·Û#O =∞#º`Õ Ç¨Ï`«"£∞ I
LÉè∫ `Ò # q*Ïh`À <åÜ«∞O Ç¨ÏOu # Ç¨Ï#º`Õ II 19
# *ÏÜ«∞`Õ „q∞Ü«∞`Õ "å Hõ^•z
<åflÜ«∞O Éèí∂`åfi Éèíq`å "å # Éèí∂Ü«∞ó I
J*’ x`«º âß≈â◊fi`À-Ü«∞O Ñ¨Ù~å}À
# Ç¨Ï#º`Õ Ç¨Ï#º=∂<Õ â◊sˆ~ II 20
"Õ^•q<åt#O x`«ºO Ü«∞ U# =∞[ =∞=ºÜ«∞"£∞ I
Hõ^äŒO ã¨ Ñ¨Ù~°∞+Ö áê~°÷ HõO Ñ¶¨∂`«Ü«∞u Ç¨ÏOu Hõ"£∞ II 21
D ã¨$+≤ì "≥Ú`«=Î Ú#∞ ÑïjeOz K«∂z#KÀ ã¨=∞ã¨=Î Ú#∞
=∂~°∞Ê K≥O^Œ∞K«∞#fl@∞¡ QÀK«iOK«∞#∞. =∂~°∞Ê K≥O^Œ∞ D
ã¨=∞ã¨Î=Ú#‰õΩ =∂~°∞Ê K≥O^Œx XHõ ˆHO„^Œ=Ú HõÅ^Œ∞. Jk
=∂~°∞Ê K≥O^Œ∞"åxÖ’ =∂~°∞Ê K≥O^ŒHõ Ü«ÚO_»∞#∞. Jk P^è•~°
=ÚQÍ ã¨=∞ã¨=Î Ú#∞ L^Œƒqù Oz, =$kúá⁄Ok, ÅÜ«∞=∞QÆ∞ K«∞#flk.
L^Œƒù==Ú, =$kú, ÅÜ«∞=Ú, =∞~°Å L^Œƒù==Ú, J#O`«=ÚQÆ

™êQÆ∞K«∞O_»∞#∞. ÅÜ«∞"≥∞#ÿ Ñ¨Ù_»∞ =$kúá⁄Ok# q+¨Ü∞« =Ú ã¨∂Hõ‡∆ "≥∞ÿ
D ˆHO„^Œ=Ú#O^Œ∞ ~Úq∞_çÜ«ÚO_»∞#∞. =∞~°Å HÍÅ=Ú
##∞ãïOz L^ŒƒùqOK«∞@, =$kúá⁄O^Œ∞@ [~°∞QÆ∞K«∞#flk. L^•
Ç¨Ï~°}‰õΩ =∞#Ö’ ÉÏÅº=Ú #∞O_ç =$^•úÑ¨º=Ú =~°‰õΩ J#∞
k#=Ú =∂~°∞ÊÅ∞ [~°∞QÆ∞K«∞<Õ Ü«Ú#flÑ¨Ê\˜H© ^≥·#Ok#=ÚQÆ
P =∂~°∞ÊÅ#∞ =∞#=Ú QÆ=∞xOK«=Ú. HÍ~°}"Õ∞=∞# ã¨Ç¨Ï[
=ÚQÍ =∂~°∞Ê K≥O^Œx P Hˆ O„^Œ „Ñ¨[Ü ˝ ∞Õ =∞#=Ú. =∞#=∂^è•~°
=ÚQÍ J<ÕHõ ÉèÏ==ÚÅ∞ Hõey#q. P ÉèÏ==ÚÅ∞ =∂~°∞Ê‰õÄ_»
K≥Ok#q. ÉèÏ+¨}=ÚÅ∞ ‰õÄ_» J>Ë!¡ Z<≥fl<Àfl ÉèÏ==ÚÅ∞, ÉèÏ+¨}
=ÚÅ∞, KÕ`Å« ∞, "å\˜Ü∞« O^Œ∞ Z<≥fl<Àfl =∂~°∞ÊÅ∞! Wxfl\˜ Ü«∞O^Œ∞
'' <Õ#∞<åfl——##∞ „Ñ¨[˝‰õΩ U =∂~°∂ÊÖË^Œ∞.
D „Ñ¨[˝ QÆ∞}Ïf`«=Ú, HÍÖÏf`«=Ú ‰õÄ_»! nx#∞O_ç
ã¨=∞ã¨Î ÉèÏ==ÚÅ∞, HÍÖÏ#∞™ê~°=ÚQÆ =$kú K≥Ok, „Ñ¨=iÎOz,
D <Õ##∞ „Ñ¨[˝Ö’ =∞~°Å HõeÜ«ÚK«∞#flq. D „Ñ¨[˝<Õ P`«‡
Ü«∞O^Œ∞~°∞. Jk x`«º=ÚQÆ#∞, <åâ◊~°Ç≤Ï`«=ÚQÆ#∞, H˘Å`«Å‰õΩ
Jf`«=ÚQÆ#∞, [## =∞~°}=ÚÅ Hõf`«=ÚQÆ#∞ LO_»∞#∞.
LO_»∞@ÜÕ∞ nx ã¨Ç¨Ï[ ÅHõ∆}=Ú. nx#∞O_ç Ñ¨Ù\˜ì# "å\˜H˜
K«OÑ¨Ù@, K«K«∞Û@ W`åºk ÅHõ∆}=Ú Å∞O_»∞#∞. Wk =∂„`«=Ú
âßâ◊fi`«=ÚQÆ #∞O_»∞#∞. HÍ=Ù#<Õ cèëê‡^Œ∞Å∞ =∞~°}Õz##∞,
=∞~°}O˜ K«∞@ J#QÍ P =∞~°}=Ú "åi ^ÕÇÏ¨ =ÚÅ‰õΩ, ÉèÏ==Ú
ÅˆH QÍx, "åiH˜ HÍ^Œx, "åiO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ HõÅ~°x, WHõ
=ÚO^Œ∞#∞ LO^Œ∞~°x ÉèíQÆ"å#∞_»∞ `≥eÃÑ#∞. "åix ^ÕÇ¨Ï=Ú
36 w`ÀÑ¨x+¨`ü
Å∞QÍ HÍHõ ^ÕÇ¨ïÅ∞QÍ J#QÍ ^ÕÇ¨Ï=ÚÅ#∞ ^èŒiOz#"åiQÍ

K«∂_»∞=∞x *Ï˝#^Œ$+≤ì HõeÊOK«|∂<≥#∞.
^ÕÇÏ¨ =ÚÅ∞ x`«º=Ú HÍ=xÜ«Ú, ^ÕÇï¨ Å∞ x`«∞ºÅxÜ«Ú,
K«OÑ¨‰Ωõ O_ç##∞ ^ÕÇÏ¨ =ÚÅ∞ HÍÅ„Hõ=∞ =Ú# =∞~°}O˜ K«∞#xÜ«Ú,
J\˜ì ^ÕÇ¨Ï=ÚÅ∞ ^èŒ~°‡ Ü«Ú^Œú=Ú# =∞~°}ÕK«∞@KÕ JO^Œe
„Ñ¨[˝Å‰õΩ L`«Î=∞ ãÖ™ê¯~°=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞#xÜ«Ú, HÍ=Ù#
Ü«Ú^Œú=Ú KÕÜ«Ú=∞xÜ«Ú ÉèíQÆ"å#∞_»∞ É’kèOz<å_»∞.
WO^˘Hõ =∞Ç¨ÏŸÑ¨^âÕ =◊ Ú HõÅ^Œ∞. ''^ÕÇÏ≤ x`«∞º_»∞ HÍ=Ù#
^ÕÇ¨Ï=Ú#∞ ^èŒ~å‡K«~°}=Ú#ÔH· qxÜ≥∂yOK«∞K«∞, J\˜ì PK«~°}
=Ú# =Åã≤#KÀ =∞~°}ÕK«∞@ÔH·##∞ =∂#=Ù_»∞ "≥#∞fÜ«∞
~å^Œx—— LÑ¨^âÕ =◊ Ú. ^è~Œ ‡° =Ú Z@∞ áÈ~Ú##∞ =∞#=Ú LO_»=Öˇ
##∞H˘#∞@ HÍHõ, =∞#ˆH"≥∞ÿ##∞ ^èŒ~°‡=Ú xÅÉˇ@∞ì@ w`«
„ÑüáêkOK«∞ =ÚYº"≥∞ÿ# ã¨∂„`«=Ú.
11
Ü≥∂QÆq^Œº – JÉèÏºã¨=Ú
"å™êOã≤ r~å‚x Ü«∞^ä• qÇ¨Ü«∞
#"åx QÆ$Ç¨‚u #~À-Ñ¨~å}˜ I
`«^ä• â◊s~å}˜ qÇ¨Ü«∞ r~å‚
#º<åºx ãÖÜ«∂u #"åx ^ÕÇ‘Ï II 22
zxy#, zqH˜# |@ìÅ#∞ q_»z, „H˘`«Î |@ìÅ∞ "Õã¨∞
H˘#∞@ |∞kú. "å\˜<Õ ã¨~°∞ÌÉÏ@∞ KÕã¨∞H˘#∞@ Ö’Éèí`«fi=Ú. Jk
"≥∂Ç¨Ï=Ú #∞O_ç [xOK«∞#∞. â◊s~°=ÚÅ∞ ‰õÄ_» =G=ÚÅ
=Öˇ z=Ù‰õΩ@, z#∞QÆ∞@ [~°∞QÆ∞#∞. JÑ¨ÙÊ_»∞ "åxx =^Œe „H˘`«qÎ
^èiŒ OK«∞@‰õΩ ãÖã≤^`
úŒ « HÍ=Öˇ#∞. Jk *Ï˝#=Ú =Å# HõÅ∞QÆ∞#∞.
`å#∞ â◊s~°=Ú HÍ^Œx, â◊s~°=Ú `å#∞ ^èŒiOz# =G=∞x,
^èŒ~°‡=Ú`À ‰õÄ_ç# J~°÷HÍ=∞=ÚÅ#∞ `å ##∞ÉèíqOK«∞ @‰õΩ
„Ñ¨H$õ uKÕ DÜ«∞|_ç# "åÇ¨Ï#=∞x, zxy#KÀ =∞iÜ≥ÚHõ „H˘`«Î
=G=Ú „Ñ¨Hõ$u WK«∞Û#x `≥eÜ«Ú@ÜÕ∞ D *Ï˝#=Ú.
=G=ÚÅ∞ =∂iÛ#"å_»∞ `å#∞ =∂~°∞K«∞<åfl#x J#∞
H˘#∞@ ÖË^Œ∞. Ñ¨Ó~°fi=G=ÚÅÖ’ `å <≥@∞¡O_≥<À `«#‰õΩ [˝Ñ≤Î
Ü«Ú#flk. J@∞Å<Õ ^ÕÇ¨Ï=ÚÅ∞ =∂iÛ##∞, JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞
38 w`ÀÑ¨x+¨`ü
^ÕÇÏ¨ =ÚÖ’ `å <≥@∞¡O_≥<À `≥eÜ«Ú q^Œº HõÅ^Œ∞, Jk Ü≥∂QÆq^Œº.

Jk `≥eã≤#"å~°∞ ^ÕÇ¨Ï=ÚÅ#∞ =∂~°∞Û@ =G=ÚÅ#∞ =∂~°∞Û
#O`« ã¨∞ÅÉè=í ÚQÍ KÕÜÚ« ^Œ∞~°∞. D q^Œº HÀÖ’Ê=Ù@KÕ aHÍ~°∞Å
=Öˇ zqH˜#q, ziy#q J~Ú# =G=ÚÅ#∞ Ñ¨@∞ìH˘x J*Ï˝#
=Ú# r=ÙÅ∞ „"ÕÖÏ_»∞K«∞<åfl~°x w`« Ñ¶¨∞’+≤OK«∞K«∞#flk. áê`«
|@ìÅ∞ =^ŒÅ=Öˇ ##flKÀ „H˘`«Î |@ìÅ∞#fl=#∞ ^Œ$_è» qâßfiã¨
"Õ∞~°Ê_»=Öˇ#∞ Hõ^•! J>Ë¡~°Ê_»∞@‰õΩ xiÌ+¨ì"≥∞ÿ#, „Hõ=∞|^Œú"≥∞ÿ#
JÉèÏºã¨=Ú HõÅ^Œ∞. JkÜÕ∞ Ü≥∂QÆ q^•ºÉèÏºã¨=Ú. J\˜ì q^Œº#∞
É’kèOK«∞ Ü≥∂QÆ âßG"Õ∞ w`«.
12
P`«‡
<≥·#O zèO^ŒOu â◊„™êÎ}˜ <≥·#O ^ŒÇ¨Ïu áê=Hõó I
# K≥·#O ˆH¡^ŒÜ«∞O`åºáÈ # â’+¨Ü«∞u =∂~°∞`«ó II 23
JKÕÛù^Àº-Ü«∞ =∞^•Ç¨ÏŸºÜ«∞ =∞ˆH¡^Àº-â’+¨º U= K« I
x`«º ã¨û~°fiQÆ`« ™ê÷ û}∞ ~°K«Ö’-Ü«∞O ã¨<å`«#ó II 24
J=ºHÀÎ-Ü«∞ =∞zO`Àº-Ü«∞ =∞qHÍ~Àº-Ü«∞ =ÚK«º`Õ I
`«™ê‡ ^Õ=O qk`≥·fi#O <å#∞â’z`«∞ =∞~°›ã≤ II 25
P`«‡`«`«fi=Ú <≥é˜y# "åiˆH P`«‡#∞ QÆ∂iÛ Ñ¨Ó~°‚"≥∞ÿ#
J=QÍÇ¨Ï# Ü«ÚO_»∞#∞. Zé∞QÆ∞@ Ü«∞#QÍ J#∞Éèí= Ñ¨Ó~°fiHõ
=ÚQÍ <≥é∞QÆ∞@. É’^èŒ<å Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÆ HÍ^Œ∞. É’^èŒ<å Ñ¨Ó~°fiHõ
=ÚQÆ P`«‡#∞ QÆ∂iÛ `≥Å∞Ñ¨Ù@ ˆH=Å=Ú ã¨=∂Kå~°=Ú
#OkOK«∞@ÜÕ∞.
P`«‡ ^Œ~≈° #=Ú#‰õΩ xiÌ+"ì¨ ∞≥ #ÿ ™ê^è<Œ å =∂~°=æ Ú HõÅ^Œ∞.
JkÜÕ∞ Ü≥∂QÆq^Œº. J\˜ì Ü≥∂QÆq^Œº#∞ „ÑüáêkOK«∞ „Ñ¨ÑÖK«
„QÆO^äŒ=Ú ÉèíQÆ=næ`« Ü≥ÚHõ¯\˜ÜÕ∞!
40 w`ÀÑ¨x+¨`ü
P`«‡ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥·# N Hõ$+¨‚ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ Ô~O_»=

J^è•ºÜ«∞=Ú# P`«‡`«`«Îfi=Ú#∞ „ÑüáêkOz<å_»∞. J@∞ÃÑ·#
P`«‡^Œ~°≈#=Ú [~°∞QÆ∞@‰õΩ =Åã≤# ™Èáê#=Ú ÖË~°Ê~°z<å_»∞.
PK«~°} Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ ÉèíQÆ=næ`«#∞ JOkOK«@O [iyOk.
J#∞ãïOK«∞@ÜÕ∞ ã¨[˚#∞x Hõ~°Î=º=Ú.
''P`«‡—— PÜ«Ú^èŒ=ÚKÕ KèÕkOÑ¨|_»xk. JyflKÕ ^ŒÇ≤ÏOK«
|_»xk. h\˜KÕ `«_∞» Ñ¨ |_»xk. QÍeKÕ ZO_çÑ¨ |_»*ÏÅ^Œ∞.
P`«‡ x`«º=Ú. JO`«\Ï "åºÑ≤Oz Ü«Ú#flk. ã≤÷~°"≥∞ÿ#k.
K«Å#=Ú ÖËxk. `«∞k, "≥Ú^ŒÅ∞ ÖËxk.
''P`«‡—— WO„kÜ«∞=ÚÅ‰õΩ QÀK«~°=Ú HÍ^Œ∞. =∞#ã¨∞ûKÕ
zOuOÑ¨ â◊Hõº=Ú HÍ^Œ∞. W@∞¡ P`«‡#∞ QÆ∂iÛ q=iOz#Ñ¨Ù_»∞
áê~î°‰õΩ#‰õΩ Jk ã¨=∂Kå~°"Õ∞ QÍx, J#∞Éèí=Ñ¨Ó~°fiHõ=Ú HÍ^Œ∞.
^•xx J#∞Éèí∂u K≥O^Œ∞@ˆH ''ÉèíQÆ=næ`«—— Ü«∞#∞ Ü≥∂QÆ
âßG=Ú#∞ ÉèíQÆ"å#∞_Õ *Ïu HõOkOz<å_»∞. PK«~°}"Õ∞ nxH˜
„Ñ¨^è•# ã¨∂„`«=Ú.
13
P`«‡ – J^Œ∞ƒù`«=Ú – Pâ◊Û~°º=Ú

Pâ◊Û~°º= `«Êâ◊ºu HõtÛ ^Õ#
=∂â◊Û~°º= ^Œfi^Œu `«^ä≥·= Kå#ºó I
Pâ◊Û~°º= K≥·Û# =∞#º â◊≈ $}Àu
„â◊√`åfi ¿Ñº#O "Õ^Œ #K≥·= HõtÛ`ü II 29
P`«‡#∞ QÆ∂iÛ K≥Ñ¨ÙÊK«∞#fl#∂, q#∞K«∞#fl#∂, K«^Œ∞=Ù
K«∞#fl#∂, J>ˇx¡ fl™ê~°∞¡ X#iÛ##∂ P`å‡#∞ Éè=í =Ú HõÅ∞QÆ^∞Œ .
PK«~°} Ñ¨Ó~°fiHõ "≥∞ÿ#KÀ J#∞Éèí∂`«"≥∞ÿ Ñ¨Ó~°‚=ÚQÆ `≥eÜ«Ú#∞.
ÖËxKÀ QÍex =¸@ Hõ@∞ìH˘x#@∞¡ ZÑ¨Ê\˜HõÑ¨ÙÊ_»∞ ^•xx
QÆ∂iÛ# „ÉèÏOuÜÕ∞ q∞QÆ∞Å∞#∞. ã¨$+≤ìÜ«∞O^Œ∞ Jxfl\˜Hõ<åfl
J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#k, Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ#k 'P`«‡— Ü≥ÚHõ¯\˜ÜÕ∞!
WO„kÜ«∞ x„QÆÇ¨Ï=Ú, ÉÏÇ¨Ïº q+¨Ü«∞=ÚÅÜ≥∞_»
<≥·~åâ◊º=Ú =∞iÜ«Ú "≥·~åQÆº=Ú, z`«Î <≥·~°‡Åº=Ú, JO`«~°∞‡Y
`«Ñã¨ ∞¨ û ™êkèOz# nè~∞° xˆH P`«‡^Œ~≈° #=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. J\˜"ì å_»∞
^Œ∞~°¡Éèí∞_»∞.
42 w`ÀÑ¨x+¨`ü
14
Jâ’Hõ`«fi=Ú
^ÕÇ‘Ï x`«º =∞=^èÀº-Ü«∞O ^Õ¿ÇÏ ã¨~°fiã¨º ÉèÏ~°`« I
`«™ê‡ `«û~åfi}˜ Éèí∂`åx # `«fiO â’z`«∞ =∞~°›ã≤ II 30
J=ºHõÎ=ÚQÆ #∞#flk =ºHõÎ"≥∞ÿ#Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨Ù\˜ì#^Œ#∞H˘#∞@,
=ºHõÎ"≥∞ÿ#k J=ºHõÎ=Ú#∞ *Ë~°∞#Ñ¨Ù_»∞ K«zÛ# ^Œ#∞H˘#∞@
J*Ï˝#=Ú. ã¨$+≤ì ã¨=∞ã¨Î=¸ XHõ kâ◊QÍ =ºHõÎ=∞QÆ∞K«∞O_»QÍ,
=∞iÜ≥ÚHõ kâ◊QÍ J=ºHõÎ=Ú#∞ KÕ~°∞K«∂ =∞~°Å =ºHõÎ=∞QÆ∞
K«∞O_»∞#∞. =ºHõÎ=Ú HÍ#Ñ¨Ù_»∞ ã¨∂„`«„áêÜ«∞=ÚQÆ#∞, =ºHõÎ=∞QÆ∞
#Ñ¨Ù_»∞ ~°∂áê`«‡Hõ=ÚQÆ#∞ XˆH `«`fiÎ« =Ú xÅzÜ«Ú#flk. KÀ@∞
Ö’x Hõ#Ñ¨_»x h~°∞ =~°¬"≥∞ÿ#Ñ¨ÙÊ_»∞ =ºHõÎ=ÚQÆ#∞, Éèí∂q∞H˜ KÕi
„Ñ¨=Ç≤ÏOK«∞#Ñ¨Ù_»∞ '#k— Ü«∞QÆ∞#∞. L`«Î~° ^ŒH˜∆} ^èŒ$==ÚÅO^Œ∞
Hõiî#"≥∞ÿ# =∞OK«∞QÆ_»¤ Ü«∞QÆ∞#∞. ã¨∂~°º~°t‡KÕ =∞~°Å „Hõ=∞â◊ó
KÀ@∞#∞ KÕ~∞° #∞. =∞~°Å J=ºHõÎ =∞QÆ∞#∞. HÍÅ„Hõ=∞=Ú# =∞~°Å
=~°¬=ÚQÆ =ºHõÎ=∞QÆ∞#∞.
ã¨$+≤ìÖ’x ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞Î=ÙÅ∂ J\˜ì"Õ. =ºHÍÎ=ºHõÎ=ÚQÆ K«„Hõ
„Éèí=∞}=Ú# JQÆ∞Ñ≤OK«∞K«∂ J^Œ$â◊º=∞QÆ∞K«∂, x~°O`«~°=¸

=ÙO_»∞#∞. D ^èŒ~°‡=Ú#∞ `≥eã≤#"å_»∞ ^ÕxH˜x â’HÕÑ¨_»∞.
J`«xH˜ [##=Ú – =∞~°}=Ú J#∞#q q∞^ä•º Ñ¨^=Œ ÚÖË.
Hõ#∞Hõ r=ÙÅ Ñ¨Ù@∞ìHõÜ«∞O ^Œ∞`åûÇ¨Ï=Ú, =∞~°}=Ú#O^Œ∞
^Œ∞óY=Ú "åxH˜ HõÅ∞QÆ=Ù. Ñ¨Ù@∞ì#q – K«K∞« Û#q Jx Uq∞Ü«¸
ÖË=Ù. âßâ◊fi`« ^Œ~°≈# "≥ÚHõ¯>Ë Ü«ÚO_»∞#∞. ^•xÜ«∞O^Œ`«_»∞
LÑ¨ã` ÷≤ ∞« _≥· Ü«ÚO_»∞#∞. W\˜ì ^Œ~≈° #=Ú =∂„`«"∞Õ ã¨=∞ã¨Î â’Hõ=ÚÅ
#∞O_ç r=Ùx `«iOÑ¨*ËÜ«∞QÆÅ^Œx 'w`ÀÑ¨x+¨`«∞Î— É’kèOK«∞
K«∞#flk.
44 w`ÀÑ¨x+¨`ü
15
^èŒ~°‡=Ú
J^äŒ KÕ`«Îfi q∞=∞O ^èŒ~°‡ºO ãÖ„QÍ=∞O # Hõi+¨ºã≤ I
`«`«ó ã¨fi^èŒ~°‡O H©iÎO K« Ç≤Ï`åfi áêÑ¨ =∞"åÑ¨ûºã≤ II 33
JH©iÎO KåÑ≤ Éèí∂`åx Hõ^äŒ~Ú+¨ºOu `Õ-=ºÜ«∂"£∞ I
ãÖÉèÏq`«ã¨º KåH©iÎ ~°‡~°}Ï ^ŒuiK«º`Õ II 34
ÉèíÜ«∂„^Œ}Ï ^Œ∞Ñ¨~°`«O =∞#ºO`Õ `åfiO =∞Ç¨~°^ä•ó I
ÜÕ∞ëêO K« `«fiO |Ç¨ï=∞`À Éèí∂`åfi Ü«∂ã¨ºã≤ ÖÏÑ¶¨∞="£∞ II35
J"åK«º"å^•Oâ◊Û |Ç¨˙<£ =k+¨ºOu `«"åÇ≤Ï`åó I
xO^ŒO`« ã¨Î= ™ê=∞~°÷ºO `«`À ^Œ∞óY`«~°O #∞ H˜"£∞ II 36
Ç¨Ï`À "å „áêÑ¨ûºã≤ ã¨fi~°æO l`åfi "å Éè’Hõ∆º¿ã =∞Ç‘Ï"£∞ I
`«™ê‡ ^Œ∞uÎ+¨ª H“O`ÕÜ«∞ Ü«Ú^•úÜ«∞ Hõ$`«xâ◊ÛÜ«∞ó II 37
D „Ñ¨ÑÖK«=Ú# x~°áêÜ«∞=ÚQÆ rqOK«∞@‰õΩ, #tOÑ¨
‰õΩO_»∞@‰õΩ ^è~Œ ‡° "≥ÚHõ¯>Ë Ñ¨@∞ìH˘=∞‡. ÉèÏ~°fÜ«∞ "åV‡Ü«∞=Ú
ã¨=∞ã¨Î=Ú#∂ ^èŒ~å‡K«~°}<Õ É’kèOK«∞#∞. w`ÀÑ¨x+¨`«∞Î‰õÄ_®
^èŒ~°‡ÑïáêÅ#=Ú#<Õ ÑïÑ¨Ó~°‚=ÚQÆ ã¨=∞i÷OK«∞#∞. Z=i
^èŒ~°‡=Ú "å~°∞ ÑïáêeOz#Ñ¨Ù_»∞ ãÖÑ¶¨∞=Ú ã¨∞aèHõ∆=∞QÆ∞#∞.
'Hõe— „Ñ¨ÉèÏ==Ú# „ÑüÜ≥ÚHõ¯~°∞ ã¨fi^èŒ~°‡=Ú#∞ x~°¡Hõ∆º=Ú

KÕÜ«Ú@ [~°∞QÆ∞K«∞#flk. Z=~°∞ U Ñ¨x<≥·##∂ KÕÜ«∞=K«∞Û##∞
J=QÍÇ¨Ï# Hõe„Ñ¨ÉèÏ="Õ∞. ‰õΩHõ¯ Ñ¨x QÍ_ç^Œ KÕÜ«∞~å^Œ∞. QÍ_ç^Œ
Ñ¨x QÆ∞é]=Ú KÕÜ«∞~å^Œ∞. U#∞QÆ∞ Ñ¨x ZÅ∞Hõ KÕÜ«∞~å^Œ∞. P=Ù
Ñ¨x Ñ≤e¡ KÕÜ«∞~å^Œ∞ – Jx Z=~°∞#∂ `≥Å∞Ñ¨#Hõ¯~°ÖË^Œ∞ Hõ^•!
J>Ë¡ Hõ∆„uÜ«Ú_»∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x Ñ¨x, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ "≥·â◊√ºÅ Ñ¨x,
"≥·â◊√ºÅ∞ Hõ∆„uÜ«ÚÅ Ñ¨x ~Ú@∞¡ HõÅQÍÑ¨ÙÅHõ=ÚQÍ JO^Œ~°∞#∂
Jxfl Ñ¨#∞Å∂ KÕÜ«Ú@ ^èŒ~°‡=Ú#∞ "≥H˜¯iOK«∞@ÜÕ∞.
J~°∞#˚ ∞_»∞ Hõ„∆ uÜ«Ú_»Q∞Æ @ =Å# ^è~Œ ‡° ~°H}
∆õ HÔ · Ü«Ú^Œ=ú Ú
KÕÜ«Ú@ J`«x Hõ~°Î=º=Ú. "Õ^•Ou=Öˇ `«`«Îfi=Ú#∞ Ñ¨Å∞‰õΩ@
Jã¨=∞O[ã¨=Ú. J`«x `«`«Îfi=Ú ‰õÄ_® q∞_çq∞_ç *Ï˝#"Õ∞.
`å#∞ KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ¨x KÕÜ«Ú@‰õΩ J™œHõ~°º=ÚQÆ #∞O_»∞@
=Å# =∞iÜ≥ÚHõ =∂~°=æ Ú#∞ K«∂ã¨∞H˘#∞"å_»∞, JÑ¨Hi© Î áêÅQÆ∞
@ÜÕ∞QÍHõ, áêÑ¨=Ú#∞ á⁄Ok #tOÑ¨QÆÅ_»∞. ^èŒ~°‡ „Ñ¨=~°Î#=Ú#
=∞~°}O˜ z##∂, [~ÚOz „|uH˜##∂ J\˜ì r=Ù_»∞ =Ú‰õΩ_Î ·≥
Ü«ÚO_»∞#∞. J^èŒ~°‡=Ú#∞ PK«iOK«∞"å_»∞, PK«iOK«∞K«∂
rqOK«∞"å_»∞ â◊==Ú Hõ<åfl Ç‘Ï#=∞x ^è~Œ ‡° =Ú É’kèOK«∞K«∞#flk.
^èŒ~å‡K«~°}=Ú# =∞~°}Õz##∂ `«#H˜+¨ì"Õ∞ #xÜ«Ú, J^èŒ~å‡
K«~°}=Ú# rqOK«∞@ ¿ÇÏÜ«∞=∞xÜ«Ú x+¨¯~°¬QÆ w`ÀÑ¨x+¨`«∞Î
É’kèOK«∞K«∞#flk.
46 w`ÀÑ¨x+¨`ü
16
ÉèíÜ«∞=Ú – Éèí^Œ„`«
<ÕÇ¨aè„Hõ=∞<åâ’-ã≤Î „Ñ¨`«º"åÜ≥∂ # q^Œº`Õ I
ã¨fiÅÊ =∞Ñ¨ºã¨º ^èŒ~°‡ã¨º „`åÜ«∞`Õ =∞Ç¨Ï`À ÉèíÜ«∂`ü II 40
=∂#= rq`«=Ú# „Ñ¨ã∞¨ ` Î « HÍÅ=Ú# Éè„í ^Œ`« Ö’Ñ≤Oz
#k. ÉèÜ í ∞« =∂=iOz#k. „áê^äqŒ ∞Hõ q^Œº <Õ~∞° Û Ñ¨ã"≤ åx #∞O_ç
ÑïáêÅ#=Ú KÕÜ«Ú ÑïáêÅ‰õΩx =~°‰õÄ Z=~°∞#∞ xsƒùuQÍ
rqOK«∞@ ÖË^∞Œ . Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ K«^∞Œ =Ù ÉèÜ í ∞« =Ú, Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ =$uÎ –
L^ÀºQÆ ÉèíÜ«∞=Ú, =∞^èŒº =Ü«∞ã¨∞¯Å‰õΩ Jaè=$kúx QÆ∂iÛ
ÉèÜ í ∞« =Ú, JkèHÍ~°∞Å‰õΩ Ñ¨^gŒ ÉèÜ í ∞« =Ú, ^è#Œ HÍ=Ú‰õΩÅ‰õΩ ^è#Œ
ÉèÜí ∞« =Ú, H©iÎ HÍ=Ú‰õΩÅ‰õΩ JÑ¨Hi© Î ÉèÜ í ∞« =Ú, JO^ŒiH© J<å~ÀQÆº
ÉèÜ
í ∞« =Ú, rq`«=∞O`å ÉèÜ í ∞« O ÉèÜ
í ∞« O. WqHÍHõ, Ç¨Ï`«ºÅ∞, =∂~°}
Ç¨ÏŸ=∂Å∞, JÉè„í ^Œ`,« qq^è=Œ ∞QÆ∞ „Ñ¨=∂^•Å∞, ~Úxfl\˜ Ü«∞O^Œ∞
k#"≥ÚHõ QÆO_»=ÚQÆ rq`«=Ú ™êQÆ∞K«∞#flk.
xã¨ûÇ¨Ü«Ú_≥·# =∂#=Ù_»∞ HõeÜ«ÚQÆ=Ú Hõ^•Ü«∞x,
ã¨=∞ã¨=Î Ú#∞ ãïÃÑ@∞ìH˘#∞K«∞<åfl_»∞. Éè∫QÀoHõ=ÚQÍ ~ÚÑ¨ÙÊ_»∞
Éè∂í q∞H˜ K«„Hõ=iÎ ÉèÜ
í ∞« =∞#∞ Ñ≤âßK«"∞Õ . Jk HÍ~°}=ÚQÍ Éè„í ^Œ`«
ZO_»=∂qQÆ ÉèÏqOK«|_»∞`«∂ Ü«Ú#flk. HÍh, Éè„í ^ŒÑ^¨ =Œä Ú#∞

ÉèQí =Æ næ`« ã¨∂Hõ‡∆ =ÚQÆ `≥eÑ≤ÜÚ« #flk. P Ñ¨^=Œä Ú âßâ◊fi`«=ÚQÍ
ÉèÜ
í ∞« =Ú#∞ x"åiOK«∞#∞. ZO`« ã¨fiÅÊ"≥∞#ÿ #∂, Ju z#fl ^≥#· #∂
U^À <˘Hõ ^è~Œ ‡° =Ú#∞ ^≥#· Ok#=ÚQÆ PK«iOz# r=Ù#‰õΩ ZO`«
ÃÑ^ŒÌ ÉèÜí ∞« "≥∞#ÿ #∂ x"å~°}=∞QÆ∞#∞. x~°O`«~` ° fi« =Ú, „â◊^•úÉ‰íè Ωõ ÅÎ ∞,
XHõ ^è~Œ ‡° =Ú ##∞ãïOK«∞@Ö’ áê\Õz# r=Ù#‰õΩ ã¨=∞ã¨Î
ÉèÜí ∞« =¸ Ñ¨\ÏÑÖK«ÅQÆ∞#∞. HõeÜ«ÚQÆ=Ú Hõ\H˜ õ pHõ\˜ =O\˜k.
Hõ\H˜ õ pHõ\Ö˜ ’ z#fl nÑ¨=Ú ‰õÄ_® K«H¯õ x "≥Å∞QÆ∞xzÛ ^•i
K«∂Ñ¨Ù#∞. J>Ë¡ x~°O`«~=° ¸ x~°fiiÎOÑ¨|_»∞K«∞#fl z#fl ^è~Œ ‡° =Ú
ZO`«ÃÑ^ŒÌ ÉèÜ í ∞« =Ú#∞O_≥<· å ~°HO∆˜ K«QÅÆ ^Œ∞.
''ã¨fiÅÊ=∞Ñ≤ Jã¨º ^è~Œ ‡° ã¨º „`åÜ«∞`Õ =∞Ç¨Ï`À ÉèÜí ∂« `ü——
Jx ÉèQí "Æ å#∞_»∞ "åQÍÌ#=Ú KÕÃã#∞. nxx qâ◊fiã≤Oz ^è~Œ ‡° =∂K«
iOK«∞ r=Ù#‰õΩ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_∞» @‰õΩ `å=ÙO_»^∞Œ . ÉèÜ
í ∞« OHõ~=° ∞QÆ∞
ÉèÜ
í ∞« =Ú#∞ Ju ã¨fiÅÊ"≥∞#ÿ ^è~Œ å‡K«~} ° =∂ÅO|#=ÚQÍ
^•@∞_»∞. W@∞¡ =∂~°=æ Ú#∞ ã¨∞Éè„í ^Œ=Ú KÕã∞¨ H˘#∞_»∞.
48 w`ÀÑ¨x+¨`ü
17
=º=™êÜ«∞=Ú
=º=™êÜ«∂u‡HÍ |∞kú ˆ~ˆHÇ¨Ï ‰õΩ~°∞#O^Œ# I
|Ç¨ïâßMÏ Ç¨Ïº#O`åâ◊Û |∞^ŒúÜ≥∂-=º=™ê~Ú<å"£∞ II 41
ÉèÏ~°`^« âÕ =◊ Ú# ÑÖ_ç`∞« ÖˇO^Œ~À HõÅ~°∞. KåÖÏ=∞OkH˜
KåÖÏ q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ `≥eÜ«Ú#∞. "Õ^•O`«=Ú "≥Ú^ŒÅ∞H˘x
huHõ^ÅŒä =~°‰Ωõ #∞ JO^Œ~∂° JxflÜ«¸ K≥ÑÊ¨ QÆÅ~°∞. É’^è‰Œ Ωõ Å‰õΩ,
QÆ∞~°∞=ÙÅ‰õΩ, =∞Ç¨`«∞‡Å‰õΩ Ö’@∞ÖËx Ñ¨Ù}ºÉè∂í q∞. ã¨<å`«#"≥∞#ÿ
^Õ"åÅÜ«∞=ÚÅ∞, P^è•ºu‡Hõ`#« ∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞ P„â◊=∞=ÚÅ∞
ÖˇH¯õ ‰õΩ q∞‰õΩ¯@=ÚÅ∞. Jxfl ã¨=∞ã¨ºÅ‰õÄ Ñïëê¯~°=ÚÅ∞
`≥Å∞Ñ¨QeÆ y# "Õ∞^è•ãÖÑüÎ `«Q∞Æ =∂„`«=Ú QÆÅ^Œ∞.
WO`« *Ï˝#=Ú HõeyÜ«Ú#fl#∂ Éè~í ` ° *« Ïu ~ÚO`«\˜
^Œ∞ã≤u÷ Ü«∞O^Œ∞ =ÙO_»∞@‰õΩ HÍ~°}"Õ∞q∞? ¿Ñ^ŒiHõ=Ú, J<åQÆiHõ`,«
^Œ∞~åKå~°=Ú ~ÚO`« q[$OÉè} í =Ú KÕÜÚ« @‰õΩ HÍ~°}"Õ∞q∞?
ÉèÏ~°`«^Õâ◊=Ú# ~å}ÕK«ÖËx ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞, q^Õâ◊=ÚÅÖ’
~å}ÕK«∞@‰õΩ HÍ~°}"Õ∞q∞?
WxflO\˜H© HÍ~°} "≥ÚHõ¯\˜Ü∞Õ . =∞#‰õΩ KåÖÏ q+¨Ü∞« =ÚÅ∞

`≥eÜ«Ú#∞. HÍx, "å\˜x PK«iOK«∞ ã¨∂ÊùiÎ ÖË^∞Œ . J#fl"≥∞@∞¡
=O_»∞H˘x u#=Öˇ<À ÉÏQÆ∞QÆ `≥eã≤, =O_»∞H˘#∞@‰õΩ |^ŒHú O˜ K«∞
*Ï_»º=Ú *Ïux Ñ‘_çOK«∞K«∞#flk. PK«~°} â◊¥#º`«ÜÕ∞
HÍ~°}=ÚQÆ ã¨=∞ãÎ̈ *Ï˝#=Ú JHõ¯~°‰õΩ ~å‰õΩO_» Ü«Ú#flk.
=º=™êÜ«∞=Ú `≥eã≤Ü«¸ KÕÜ«∞x Ô~·`«∞#‰õΩ ^è•#º"≥∞@∞¡
ÅaèOÑ¨^À, `≥eã≤# q+¨Ü∞« =Ú ÖÏK«iOK«x "åxH˜ x+¨¯$u ÖË^∞Œ .
|∞kúx ÑïÑï q^è=Œ ÚÅ∞QÆ áÈhÜ«∞Hõ `≥eã≤# q+¨Ü∞« =ÚÅO^Œ∞
xiÌ+=ì¨ ÚQÆ xÜ«∞q∞Oz PK«iOK«=∞x w`ÀÑ¨x+¨`∞« Î xˆ~tÌ OK«∞
K«∞#flk. D ã¨∂„`« =∞OwHõiOÑ¨x "åxH˜ rq`«=Ú XHõ Z_®i!
50 w`ÀÑ¨x+¨`ü
18
J#~°∞›_»∞
Éè’ÔQ·â◊fi~°º „Ñ¨ã¨HÍÎ<åO `«Ü«∂-Ñ¨Ç¨Ï$`«KÕ`«™ê"£∞ I
=º=™êÜ«∂u‡HÍ |∞kú ã¨û=∂^èÒ # qnèÜ«∞`Õ II 44
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ~°ã¨ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞. ~°™ê™êfi^Œ#=Ú KÕÜÚ« @ˆH
r=#=Ú. JkÜÕ∞ "≥É· =íè =Ú. J\˜ì "≥É· =íè =Ú#∞ á⁄O^Œ∞@‰õΩ D
„HÕk"å ~°#~°∞›Åx ÉèQí "Æ å#∞_»∞ É’kèOK«∞K«∞<åfl_»∞.
1) Hõ~‡° Ñ¶Å¨ =ÚÅO ^•ã¨HÎ˜ QÆÅ"å_»∞,
2) Ñ¨Ù}º=Ú H˘~°‰Ωõ =∞OzÑ¨x KÕÜÚ« "å_»∞,
3) HÀiHõÅ`À xO_ç# =∞#ã¨∞û HõÅ"å_»∞,
4) Éè’QÆ=ÚÅÜ«∞O ^•ã¨HÎ˜ HõÅ"å_»∞,
5) *Ï˝# ã¨=Úáê~°#˚ KÕÜ∞« x"å_»∞,
6) Sâ◊fi~°º=ÚÅ#∞ ãÖáêkOK«∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∂« ã¨ Ñ¨_∞» "å_»∞,
7) `≥eã≤#^•xx PK«iOK«x"å_»∞–
ÃÑ·"å~°O^Œ~∂° "åi =∞#ã¨∞ûKÕ "≥∂ãÿOÑ¨|_ç#"å~°∞. "å~°∞
^≥=· ^è•º#=Ú#∞ KÕÜ∞« ÖË~∞° . ~°™ê#∞Éè∂í ux á⁄O^ŒÖ~Ë ∞° .
19
`«∞k"≥∞@∞ì
¢`≥·QÆ∞}ºq+¨Ü«∂ "Õ^• x¢ÃãÎÂQÆ∞}Àº Éèí"å~°∞˚# I
x~°ÌfiO^Àfi x`«ºã¨`«Îfi™È÷ x~ÀºQÆˆH∆=∞ P`«‡"å<£ II 45
=∂#= rq`«=Ú „uQÆ∞}=ÚÅ`À JÅ¡|_ç x~°fiiÎOÑ¨
|_»∞K«∞#flk. H˘O`« `«_=» Ù ~°*’QÆ∞}=Ú Ñ¨xKÕÜÚ« K«∞O_»QÆ
q[$OaèOz Ñ¨xKÕÜ«Ú@ Ü«ÚO_»∞#∞. J@∞ÃÑ·# `«"≥∂QÆ∞}
=∂=iOz HÍà◊√§ ÉÏ~°*ÏÑ¨ÙH˘x Ü«ÚO_»∞@, J<å~ÀQÆº=Ú
á⁄O^Œ∞@, q„âßOux HÀ~°∞@ Ü«ÚO_»∞#∞. KÕÜÚ« @, KÕÜ∞« HõáÈ=Ù@
J#∞ ~Ô O_»∞ ãÖÎ Éè=í ÚÅ =∞^èºŒ u~°∞QÍ_»∞K«∂ r=Ù_»∞ Hõ}
∆ HÍÅ=Ú,
~Ô O_»∞ QÆ∞}=ÚÅ#∞ `«#Ü«∞O k=Ú_»∞ÛH˘#∞ ã¨`fi« QÆ∞}=Ú#∞
Juã¨fiÅÊ=ÚQÆ ~°∞zQ˘#∞#∞. ã¨`fi« QÆ∞} ~°∞z x["≥∞#ÿ P#O^Œ
=Ú#∞ HõeyOz J\˜ì P#O^Œ=Ú H˘~°HÔ · J<Õfi+≤OK«∞@ [~°∞QÆ∞
K«∞O_»∞#∞. D J<Õfi+¨}=Ú#<Õ HÍÅ=Ú =ºÜ«∞ =∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞.
~°[ã¨∞û, `«=∞ã¨∞û J<≥_ç QÆ∞}=ÚÅ∞ =∞#ã¨∞û# ^ŒfiO^Œfi=Ú
Å∞#flO`«HÍÅ=Ú r=Ùx ~Ú@∞ #@∞ ÖÏQÆ∞K«∞O_»∞#∞. ã¨`fi«
QÆ∞}=Ú ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ Hõf`«"∞≥ #ÿ k. JO^Œ∞ ~°[ã¨∞û – `«=∞ã¨∞û
~Úq∞_ç J^Œ$â◊º=∞QÆ∞#∞. rq`«=Ú ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ „H©_Ü » ∞« x
52 w`ÀÑ¨x+¨`ü
QÆ∞iÎOz# r=Ù_»∞, Jq HÍÖÏ#∞QÆ∞}=ÚQÆ =zÛáÈ=Ù K«∞O_»∞#x

`≥Å∞ã¨∞H˘<åfl_»∞. „Ñ¨[˝ =∞#ã¨∞ûÜ«∞O^Œ∞QÍHõ, |∞kúÜ«∞O^Œ∞
ã≤~÷ Ñ° _¨ ∞» #∞. JÑ¨ÙÊ_»∞ ã¨`fi« QÆ∞}=Ú x`«º ã¨`º« =ÚQÆ #∞O_»∞#∞.
J#QÍ ~°[ã¨∞û#∞, `«=∞ã¨∞û#∞ Jkè+Oª≤ z Ü«ÚO_»∞#∞. J\˜"ì å_Õ
„uQÆ∞}=ÚÅ∞ ^•\˜# "å_»Q∞Æ #∞. J`«_Hˆç Ñ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ ~°™ê#∞Éè∂í u
JOk# Ñ¶Å¨ =Ú. W`«~∞° Å‰õΩ JO^Œx „^•Hõ∆ ÑÖ_Õ!
''x„ÃãÎQÂ ∞Æ }Àº Éè=í J~°∞<˚ å—— Jx Hõ$+¨µ_‚ ∞» ã¨∞u"≥∞`«QÎ Æ
J~°∞#˚ ∞x ÃÇÏK«ÛiOK«∞@‰õΩ HÍ~°}q∞kÜÕ∞. x`«º ã¨`º« "Õ∞
ÑïÑ¨Ó~°‚ r=<å#∞Éè∂í uH˜ „áêuÑ¨kHõ.
"Õ^=Œ ÚÅ∞ ‰õÄ_® „uQÆ∞}Ï`«‡Hõ=ÚÖˇ#· q+¨Ü∞« =ÚÅ<Õ
`≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#flq HÍx, `«^fŒ `«"∞≥ #ÿ ã≤u÷ H˜ KÕ~∞° Û@ ÖË^xŒ Ü«Ú,
Ü≥∂QÆq^Œº XHõ¯\˜Ü∞Õ Ñïëê¯~°=∞xÜ«Ú ÉèQí "Æ å#∞_»∞ ã¨Ê+¨=ì ÚQÆ
`≥eÑ≤ÜÚ« <åfl_»∞.
20
PK«~°} – Zé∞Hõ
Ü«∂"å#~°÷ L^Œáê<Õ ã¨~°fi`« ã¨ûOÑ¨Ù¡`À^ŒˆH I
`å"å #ûˆ~fi+¨µ "Õ^Õ+¨µ „ÉÏÇ¨Ï‡}ã¨º q*Ï#`«ó II 46
"Õ^Œ =∞áê~°=Ú. *Ï˝#=Ú#∂ Jáê~°"∞Õ . `≥eÜ«∞=Åã≤#k
ZÑ¨ÙÊ_»∞#∂ Ü«ÚO_»∞#∞. `≥eã≤# ^•xx PK«iOK«∞@ J#∞
=∂~°æ=Ú# =∞iH˘O`« `≥eÜ«Ú@ Ü«ÚO_»∞#∞. D =∂~°æ=Ú#
`≥eÜ«Ú@Ö’ J#∞Éèí==Ú =ÙO_»∞#∞. J#∞Éèí∂u Ü«ÚO_»∞#∞.
=∞iÜ«¸ `≥eã≤#k JHõ¯~°‰õΩ =K«∞Û#∞.
TiˆH `≥Å∞ã¨∞H˘#∞@ =Å# LÑ¨Ü≥∂QÆ=ÚÖË^Œ∞. Jk
JHõ¯~°‰õΩ ~å^Œ∞. J#∞Éèí∂u hÜ«∞^Œ∞. J#∞Éèí==¸ HõÅ∞QÆ^Œ∞.
PK«~}° =Ú ÖËx l*Ï˝ã¨ r=Ùx „Éè+í µ¨ xì KÕÜ∞« QÆÅ^Œ∞. PK«~}
° =Ú
Ö’<Õ ã¨=∞ã¨=Î ¸ J#∞Éè=í =Ú#‰õΩ =K«∞Û#∞. T~°Hˆ `≥Å∞ã¨∞
H˘#∞@ =Å# "≥∞^Œ_»∞ "åz, `≥eã≤# "å_»##∞ JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú
|eã≤ r=Ù_»∞ „Éèí+¨µì_»QÆ∞#∞.
„|Ç¨Ï‡=Ú#∞ `≥eã≤# "å~°O^Œ~∂° PK«~}
° Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ
54 w`ÀÑ¨x+¨`ü
<≥éy˜ # "åˆ~. É’^è#Œ Å#∞ q#∞@=Å#, „QÆO^ä=Œ ÚÅ#∞ ÑïOî K«∞@

=Å#, `≥eÜ«Ú#k Ñ¨Ùã¨ÎHõ q*Ï˝#"Õ∞. PK«iOK«∞ "åi^Õ Jã¨Å∞
q*Ï˝#=Ú. `≥Å∞ã¨∞H˘#∞@, `≥eã≤#k PK«iOK«∞@ J#∞#q
J#∞â◊¥º`«=ÚQÆ LKèåfiã¨ xâßfiã¨=ÚÅ=Öˇ ™êQÆ∞@ ˆH∆=∞=Ú.
Jk `≥eã≤# "åˆ~ `≥eã≤#"å~°x, ~Ú`«~°∞Å∞ q∞^è•ºKå~°∞Åx
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ É’kèOz Ü«Ú<åfl_»∞.
ÉèÏ~°fÜ«ÚÅH˜kÜÕ∞ „Ñ¨ã¨∞Î`« Hõ~°Î=º=Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ,
^•Ç¨Ï=Ú Hõey# "åxH˜ ÉÏq Hõ#Ñ¨_ç #Ñ¨ÙÊ_»∞, JO^Œ∞O_ç `«#‰õΩ
=Åã≤# [Å=ÚÅ#∞ „QÀe `«$Ñ≤Î K≥O^Œ∞@ Hˆ =∆ ∞=Ú. JOuÜÕ∞HÍx,
Jã¨ÖÏ ÉÏqÜ«∞O^Œ∞ ZO`« h~°∞#flk? k#=Ú# ÔHO`« T~°∞
K«∞#flk? ZO`«=∞Ok „Ñü k#=¸ „`åy#KÀ ÉÏq ZO_»Hõ
Ü«ÚO_»∞#∞? J#∞ l*Ï˝ãÖ¨ ’ Ñ¨_#ç KÀ, Q˘O`≥O_ç K«xáÈ=Ù@ÜÕ∞
Ü«ÚO_»∞#∞. K«kq# "å~°O^Œ~°∂ `≥eã≤#"å~°∞ HÍ~°xÜ«Ú,
~å=∞Hõ$+¨‚ – q"ÕHÍ#O^Œ∞Å=Öˇ PK«iOz#"åˆ~ `≥eã≤#"å~°x
`≥eÜ«∞=Öˇ#∞.
21
Hõ~å‡kèHÍ~°=Ú
Hõ~°‡}Ëº"åkèHÍ~° ¿ãÎ =∂ Ñ¶¨ÖË+¨µ Hõ^•K«# I
=∂ Hõ~°‡Ñ¶¨Å ¿ÇÏ`«∞~°∂ƒù ~å‡ `Õ ãÖQÀ-ã¨ÎfiHõ~°‡}˜ II 47
Zxfl [#‡ÖˇuÎ##∂, ZO`« "Õ∞^èŒã¨∞û#∞ ÃÑOK«∞H˘x##∂,
Zxfl „QÆO^äŒ=ÚÅ∞ K«kq##∂, Zxfl q[Ü«∞=ÚÅ∞ á⁄Ok##∂,
ZO`« ^èŒ#=Ú, H©iÎ ãÖáêkOz##∂ =∂#=Ù_»∞ ZO^Œ∞ÅHÀ
rq`«=Ú# „áê^äŒq∞Hõ ã¨∂„`«=ÚÅ ##∞ãïOK«∞@ÖË^Œ∞. ÉèÏ~°`«
^Õâ◊=Ú# "ÕÖÏk ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞QÍ ã¨QÆ@∞ ÉèÏ~°fÜ«ÚxH˜
ÉèQí "Æ å#∞_»∞ `≥eÑ≤# D „HÕk ã¨∂„`«=Ú `≥eÜ«Ú#∞ HÍh
PK«iOÑ¨=Ú. =Ú=∂‡\˜H© PK«iOÑ¨=Ú. JO^Œ∞=Å<Õ r=#
qÉèí∂u ÖË^Œ∞.
ã¨∂II ''Hõ~°‡ KÕÜ«Ú@Ü«∞O^Õ h HõkèHÍ~°=Ú HõÅ^Œ∞ QÍx,
Ñ¶¨Å=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ h ÔHÑ¨ÙÊ_»∂ JkèHÍ~°=Ú ÖË^Œ∞.——
D ã¨∂„`«=Ú q#x"å~°∞ ÖË~°∞. JOwHõiOz, J#∞ã¨
iOK«∞ "å~°∞#∂ ÖË~°∞! WO`«Hõ#fl rq`«=Ú# =∂Ü«∞ Uq∞
HõÅ^Œ∞? ˆH=Å=Ú Ñ¶¨Å=Ú H˘~°ˆH „áê‰õΩÖÏ_»∞ *ÏuH˜ x+¨¯$u
56 w`ÀÑ¨x+¨`ü
ÖË^Õ"≥∂!! J#∞ xã¨Ê$Ç¨Ï HõÅ∞QÆHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. JkèHÍ~°=ÚÖËx

Ñ¶Å¨ =ÚÅÜ«∞O^Õ Jq∞`åã¨HÎ˜ =∂#= "Õ∞^èãŒ ∞¨ û Hõ#|~°K∞« #∞ HÍx,
`«# JkèHÍ~°=ÚÖ’x Hõ~°Î=º=Ú#∞ =∂„`«=Ú x~°fiiÎOK«∞=Ú.
Wk Uq∞ bÅ! ~ÀyH˜ B+¨^èŒ=Ú KÕ^Œ∞QÍ #∞O_»∞#∞. JO^Œ∞
=Å#<Õ B+¨^èŒ=Ú ã‘fiHõiOÑ¨Hõ =∂#=Ù_»∞ =∞~°Å =∞~°Å
=∞~°}ÕK«∞K«∞<åfl_»∞.
ˆH=Å=Ú Hõ~°Î=º=Ú#O ^•ã¨H˜Î Hõey Ñ¶ë`«=Ú#O^Œ∞
J<åã¨H` Îõ « HõÅ∞QÆ=Öˇ##flKÀ ~Ô O_Õ ~Ô O_»∞ LáêÜ«∞=ÚÅ∞ QÆÅ=Ù.
XHõ\˜ – Ü≥∂ˆQâ◊fi~°∞Å rq`« K«i„`«Å#∞ ÑïîOz, ã¨∂ÊùiÎ K≥Ok,
J@∞¡ rqOK«∞@‰õΩ „Ñ¨Ü«∞uflOK«∞@† Ô~O_»=k – =∞#=∞^èŒº
u~°∞QÍ_»∞K«∞#fl Ü≥∂QÆ∞Å#∞ QÆ∞iÎOz „Ñ¨`«ºHõ∆=ÚQÆ ÃÑ· `≥eÑ≤#
ã¨∂„`«=Ú#∞ ^Œi≈Oz, `«^•fi~å ã¨∂ÊùiÎ K≥Ok, J@∞¡ rqOK«∞@‰õΩ
„Ñ¨Ü«∞uflOK«∞@. W`«~°=ÚÖˇ·# =∂~°æ=ÚÅ∞ Hõ+¨ì`«~°=ÚÅ∞.
W\˜ì „áê^äŒq∞Hõ ã¨∂„`«=Ú#∞ =∞~°z, ÑÖ_ç`«∞Å∞ w`å
áê~åÜ«∞}=Ú#‰õΩ ‰õÄ_® Ñ¶e¨ `«=Ú#∞ #∞_çqi. Ñ¶e¨ `« =∂tOÑ¨Hõ
Hõ~°Î=º=Ú#∞ PK«iOÑ¨Ù=∞x ÖË^• x~°fiiÎOÑ¨Ù=∞x É’kèOK«∞
„QÆO^äŒ~å[=Ú#ˆH ÑÖ_ç`«∞Å∞ ÑÖQÆ <å=∞=ÚÅ∞ ÃÑ\˜ìi. g~°∞
'Hõe— KÕ xÜ«∞q∞OÑ¨|_ç#"åˆ~ HÍx, `≥eã≤#"å~°∞ HÍ~°x `≥eÜ«Ú
K«∞#flk Hõ^• !
x[=ÚQÆ rq`«=Ú#∞ ÑÖ_çOK«∞H˘#^ŒÅz#KÀ ÉèQí =Æ næ`«
Ü«∞O^Œe D XHõ¯ "åHõº=Ú KåÅ∞#∞.
22
Hõ~°‡ ã¨∂`«„=Ú
Ü≥∂QÆã¨÷ó ‰õΩ~°∞ Hõ~å‡}˜ ãÖQÆO `«ºHÍÎfi ^èŒ#O[Ü«∞ I
ã≤^Œúºã≤^Àúºó ã¨"≥∂ Éèí∂`åfi ã¨=∞`«fiO Ü≥∂QÆ LK«º`Õ II 48
^Œ∂ˆ~} Ç¨Ïº=~°O Hõ~°‡ |∞kúÜ≥∂QÍ ^Œú#O[Ü«∞ I
|∞^Òú â◊~°} =∞xfiK«Ûù Hõ$Ñ¨}Ïó Ñ¶¨Å¿ÇÏ`«=ó II 49
KÕÜÚ« Ñ¨#∞Å ^•fi~å =∞#Å#∞ =∞#"Õ∞ |OkèOK«∞H˘#∞@
Uq∞ `≥eq? `≥e"≥#· "å_ç##∞H˘#∞"å_»∞ ‰õÄ_® `«# `≥eq`À<Õ
`«# rq`«=Ú#∞ z‰õΩ¯Ñ¨éK«∞H˘#∞ K«∞<åfl_»∞ Hõ^•! g~°∞
H˘~°=∂e# `≥eqHõÅ"åˆ~ HÍx, x["≥∞ÿ# `≥eqQÆÅ"å~°∞ HÍ~°∞.
XHõ Ñ¨x KÕÜÚ« #Ñ¨ÙÊ_»∞, ^•x #∞O_ç Ñ¨Ù@∞ì Ñ¨#∞Å#∞, z‰õΩ¯Å#∞,
Hõ+ì̈–#+ì̈=ÚÅ#∞ Ñ¨ÓiÎQÆ ÉËsA "Õã¨∞H˘#=Öˇ#∞. „Ñ¨ã¨∞Î`«=Ú#‰õΩ
™œHõ~º° =ÚQÆ #∞#fl^Œx, ÖÏÉè=í Ú HõÅ∞QÆ∞K«∞#fl^Œx, [Ü«∞=Ú
KÕ‰õÄ~°∞#x, KÕÜ«ÚÑ¨#∞Å∞ J@∞ÃÑ· qHõ\ÕK«QÆÅ=Ù. ÃÑ^ŒÌÅ∞
~ÚzÛ# <å#∞_çÖ’ =ÚYº"≥∞ÿ# ^Õ=∞#QÍ – ''áêÑ¨=Ú KÕÜ«Ú
#Ñ¨Ù_»∞ K«=∞‡QÆ #∞O_»∞#∞. Ñ¶ë`«=Ú Å#∞ÉèíqOK«∞#Ñ¨Ù_»∞
KÕ^Œ∞QÍ #∞O_»∞#∞.——
58 w`ÀÑ¨x+¨`ü
Hõ~°_»∞Hõ\˜ì# ™êfi~°÷=Ú`À `«#‰õΩ ÖÏaèOK«∞#x „Ñü

=∂#=Ù_»∞ ^•x `«~°OQÆ=ÚÅ „Ñ¨ÉèÏ==Ú `≥eÜ«∞Hõ L~°∞‰õΩÅ∞
Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞ "ÕÜÚ« K«∂ ~Ú`«~∞° Å#∞ ^ÀK«∞H˘#∞K«∞<åfl_»∞. =∂#=Ù_»∞
~åHõ∆ã¨∞_≥· Ç¨Ï^Œ∂Ì–Ñ¨^Œ∂Ì ÖËHõ Éèí∂q∞ ãÖÑ¨^Œ#∞, =$Hõ∆ ãÖÑ¨^Œ#∞,
[O`«∞ ãÖÑ¨^#Œ ∞ ^ÀK«∞H˘#∞K«∞<åfl_»∞. Z‰õΩ¯= kQÆ∞|_çHÔ · =$Hõ=∆ ÚÅ∞
=∞iÜ«Ú [O`«∞=ÙÅ [#∞º=ÙÅ#∞ ‰õÄ_® ~°™êÜ«∞#Hõ K«~°ºÅ`À
XuÎ_ç HõeyOK«∞K«∞<åfl_»∞. Wk JO`«Ü«¸ `«#Ü≥ÚHõ¯ "Õ∞Å∞#ˆH
J#∞H˘x KÕÜÚ« K«∞<åfl_»∞. KÕÜÚ« Ñ¨#∞Å#∞O_ç Ñ¨Ù@ìÉ’=Ù =∞Ç¨Ï`«~Î °
"≥∞ÿ# qÑ¨`«∞ÎÅ#∞ QÆ=∞xOK«∞@ÜÕ∞ ÖË^Œ∞. ÑÖK«Éèí∂`«=ÚÅ
ã¨=∞#fiÜ«∞=Ú#∞ ‰õÄ_® ÉèíOQÆÑ¨~°K«∞@‰õΩ ã≤^ŒúÑ¨_ç# =∂#=Ù_»∞,
D<å_»∞ `å#∞ KÕã#≤ Ñ¨xH˜ HõÅ∞QÆ∞ Ñ¶e¨ `« "≥∞@∞¡O_»∞<À#x ÉèÜ í ∞«
„ÉèÏO`«∞_≥· rqOK«∞K«∞<åfl_»∞. =∞OK«∞Ñ¨~°fi`«=ÚÅ∞ Hõ~°∞QÆ∞#x,
ã¨=Ú„^Œ=ÚÅ∞ á⁄OQÆ∞#x, JyflÑ¨~°fi`«=ÚÅ∞ „|^ŒÌÅQÆ∞#x,
Jx"å~°º"≥∞ÿ# ~ÀQÆ=ÚÅ∞ „Ñ¨|Å∞#x, r=#Ñ¨Ù Je¡Hõ K≥_çáÈ=Ù
K«∞#fl^Œx ^Œ∞óY Ñ¨_»∞K«∞#fl =∂#=Ù_»∞ D qÑ¨`«¯~° Ñïã≤÷uH˜
`å<Õ HÍ~°}=∞x `≥Å∞ã¨∞H˘#=Öˇ#∞. `«# ™êfi~°÷zO`«# `«yæOK«∞
H˘x Ñ¨~Ç° Ï≤ `«=Ú ÃÑOK«∞H˘x#KÀ r=# q^è•#=Ú# =∂~°∞Ê U~°Ê_ç
Ñïëê¯~°=Ú ÅaèOÑ¨ QÆÅ^Œ∞.
D<å\˜ =∂#=Ùx `≥eq P`«‡Ç¨Ï`«º QÍqOK«∞H˘#∞ "åx
`≥eq =O\˜k. âßG q*Ï˝#=Ú ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ, ãÖ™ê¯~°=ÚÅ
`«~°∞QÆ∞^ŒÅ HÍ~°}=ÚQÆ Ju "ÕQÆ=ÚQÆ „Ñ¨=∂^Œ=Ú"≥·Ñ¨Ù Ñ¨~°∞y_»∞
K«∞<åfl_»∞. =∞#=Ú KÕÜ«ÚÑ¨#∞Å∞ Ñ¨k=∞OkH˜ Ñ¨xH˜ =K«∞Û#@∞¡
KÕã≤#KÀ |O^èŒã≤÷u #∞Oz "≥∂Hõ∆ã≤÷u "≥·Ñ¨Ù =∂~°æ=Ú# =∞Å∞Ñ¨Ù
~åQÆÅ^Œ∞.
„Ñü rqÜ«Ú `«# r=# x~å‡} Ñ¨^=Œä Ú# ZÑ¨Ê\˜HÑõ Ù¨ Ê_»∞

rq`«=ÚÃÑ· `«# ™êfiq∞`«fi=Ú#∞ ÑïHÕK«∞K«∞O_»=Öˇ#∞. J@∞¡
HÍxKÀ =$uÎ, ‰õΩ@∞O|=Ú, ãÖÑ¶¨∞=Ú, J`«xx |OkèOK«QÆÅ=Ù.
rq`«=Ú =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ∞K«∞#flH˘Åk, ÉÏ^èŒº`«Å∞ ÃÑiy##∂
=∞#ã¨∞# |O^èŒ=Ú ÃÑ~°∞QÆ~å^Œ∞. |O^èŒ=ÚÅ∞ ÃÑOK«∞H˘#∞
=∂~°=æ Ú Kå=Ù`≥eq. L^• : =∞Oz QÆkx x~å‡}=Ú KÕã∞¨ H˘#∞
"å_»∞ `«# K«∞@∞ì#∂ W@∞HõÃÑ· W@∞Hõ ¿Ñ~°∞ÛH˘#∞K«∂ #Å∞"≥Ñ· Ù¨ ÖÏ
QÀ_»#∞ xi‡OK«∞H˘x#KÀ |Ü«∞@‰õΩ áÈ=Ù ^•iÖËHõ `«#∞
xi‡Oz# QÆkÜÕ∞ x~°æ=∞â◊¥#º=∞QÆ∞ ^Œ∞~°æ"≥∞ÿ `å#∞ ã¨=∂kè
K≥O^Œ∞@‰õΩ HÍ~°}=∞QÆ∞#∞.
„Ñü=ºH˜Ü
Î ¸
« D<å_»∞ `«# ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ ~°∂Ñ¨=Ú# D+¨}
„`«Ü∞« =Ú# qÑ¨s`«=ÚQÆ |OkèOK«∞H˘#∞K«∂ `«# QÀsx `å<Õ
x~å‡}=Ú KÕã∞¨ H˘#∞K«∞<åfl_»∞. JOuÜÕ∞HÍ^Œ∞, `«#O`« `≥eqQÆ
~Ú`«~∞° Å∞ QÀsÅ∞ Hõ@∞ìH˘# ‰õÄ_»^xŒ áÈ\©Ñ_¨ ∞» K«∂ JO^Œ"∞≥ #ÿ
QÀsx x~å‡}=Ú KÕã¨∞H˘#∞ K«∞<åfl_»∞. rq`«=Ú#∞ XHõ
HÍ~åQÍ~°=ÚQÆ xi‡OK«∞H˘#∞@QÍ HÍHõ, ~åHõáÈHõÅ∞ QÆÅ XHõ
QÆ$Ç¨Ï=ÚQÆ <Õ~åÊ@∞ KÕã∞¨ H˘#∞@‰õΩ =Åã≤# ã¨∂„`«=Ú<Õ ÉèQí "Æ å#∞_»∞–
''=∂Hõ~°‡ Ñ¶¨Å¿ÇÏ`«∞~°∂ƒù——
Jx ÃÇÏK«ÛiOz Ü«Ú<åfl_»∞. z#fl`«#=Ú#<Õ D Zé∞Hõ
Hõey#KÀ rq`« =∂#O^Œ=∞Ü«∞ =∞QÆ∞@‰õΩ J=HÍâ◊=ÚO_»∞#∞.
uq∞OQÆÅ=ÚKÕ Ñ¨@|ì _ç# `«~∞° "å`« `≥eã≤#KÀ |O^è"Œ ∂≥ K«#=Ú
Hõ+`ì¨ ~« =° Ú. Z=Ô~#· #∂ =zÛ ~°HO∆˜ K«=Åã≤#^Õ HÍx, `«##∞ `å#∞
~°H˜∆OK«∞H˘#ÖË_»∞. J\˜ì"åxH˜ QÆ*ËO„^Œ∞_»∞ KÕã≤# „áê~°÷#ÜÕ∞
â◊~°}º=Ú.
60 w`ÀÑ¨x+¨`ü
23
Hõ~°Î=º=Ú – áêÑ¨ – Ñ¨Ù}º=ÚÅ∞

|∞kúÜ«ÚHÀÎ [Ç¨fÇ¨Ï LÉèË ã¨∞Hõ$`« ^Œ∞+¨¯$`Õ I
`«™ê‡ ^ÀºQÍÜ«∞ Ü«Ú[ºã¨fi Ü≥∂QÆó Hõ~°‡ã¨∞ H“â◊Å"£∞ II 50
|∞kúÖ’Hõ=ÚÖ’ #∞O_ç Ñ¨xKÕÜ«Ú"å_»∞ Ñ¨Ù}º Hõ~°‡Åx,
áêÑ¨ Hõ~‡° Åx qÉèlí Oz Ñ¶e¨ `«=ÚÅ #∞^ÕtÌ Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ∞« _»∞.
P ÉèÏ==Ú#∞ qãïO˚ z `«# Hõ~=Î° º=Ú#∞ x~°fiiÎOK«∞#∞. Ñ¶e¨ `«=Ú
ÅÃÑ· Pâ◊ ÖËx"åxH˜ Ñ¨Ù}º áêÑ¨=ÚÅ qÉèí[# =ÙO_»^Œ∞. J`«xH˜
Hõ~°Î=º=Ú =∂„`«=ÚO_»∞#∞. Hõ~°Î=º=Ú#∞ =∂„`«"Õ∞ L^ÕÌtOK«∞
H˘#∞K«∞ q"ÕH=õ Ú`À Ñ¨xKÕÜÚ« "åxx Hõ~‡° Ñ¶Å¨ =ÚÅ∞ |OkèOK«=Ù.
Ñ¨Ù}ºáêÑ¨=ÚÅ qÉèí[#=Ú =∞<ÀÖ’Hõ=ÚÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz#k.
|∞kúÖ’Hõ=ÚÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz#k HÍ^Œ∞. |∞kú Ö’Hõ=Ú#
Hõ~°Î=º=Ú ^èŒ~°‡ ãÖ~°Hõ∆}=Ú ##∞ãïOz Ü«Ú#flk. ^èŒ~°‡
~°Hõ∆}=Ú#ÔH· Hõ$+¨µ‚_»∞ 'PÜ«Ú^èŒ=Ú Ñ¨@ì#∞— J#∞ =∂@#∞
„Ñ¨Hõ¯# ÃÑ\˜ì cè+¨µ‡x ÃÑ·H˜ ã¨∞^Œ~°≈#=Ú`À ^Œ∞q∞ÔH#∞. P_ç#
=∂@ `«Ñ¨Ê#∞ Jx cè+≤‡Oz cè+¨µ‡_»∞ ÃÑo§x, ãÖ`«ux x~åHõ
iOz ‰õΩ~°∞ =Oâ◊=Ú#‰õΩ #+¨ì=Ú HõeyOK≥#∞. ã¨`«º=f^Õq

"Õ_∞» H˘x##∞ q#ÖË^∞Œ . ^è~Œ ‡° =Ú#∞ Hõ~=Î° º=Ú ~°∂Ñ¨=Ú# J#∞ã¨
iOK«∞@ÜÕ∞ |∞kúÜÚ« Hõ=Î ∞QÆ∞ r=#=Ú. J\˜ì r=#=Ú# Ñ¶Ö¨ Ïã¨HÎ˜
ÖË‰õΩO_»∞@ H“â◊Å=Ú`À QÆ∂_ç# Hõ~°‡Ü≥∂QÆ =∞QÆ∞#∞.
62 w`ÀÑ¨x+¨`ü
24
=∞h+≤
Hõ~°‡[O |∞kúÜ«ÚHÍÎ Ç≤Ï Ñ¶¨ÅO `«ºHÍÎfi =∞h+≤}ó I
[#‡|O^èŒ qx~°∞‡HÍÎó Ñ¨^ŒO QÆK«ÛùO `«º<å=∞Ü«∞"£∞ II 51
Ü«∞^• `Õ "≥∂Ç¨ÏHõeÅO |∞kú ~°fiºu`«i+¨ºu I
`«^• QÆO`åã≤ xˆ~fi^ŒO „â’`«=ºã¨º „â◊√`«ã¨º K« II 52
„â◊√uq„ÑüÑ¨<åfl `Õ Ü«∞^• ™ê÷ã¨ºu xâ◊ÛÖÏ I
ã¨=∂^è• =K«ÖÏ |∞kú ã¨Î^• Ü≥∂QÆ =∞"åÑ¨ûºã≤ II 53
|∞kú`À Ü≥∂yOz, Ñ¶¨Å=ÚÅ#∞ `«ºlOz, Hõ~°Î=º=Ú#∞
x~°fiiÎOK«∞ Ü≥∂yH˜ xã¨ûOQÆ=Ú U~°Ê_»QÆÅ^Œ∞. J`«xH˜ Hõ~°Î=º"Õ∞
Ü«ÚO_»∞#∞QÍx, =ºH˜ÎQÆ`«=∞QÆ∞ Pâ◊Ü«∞=ÚÅ∞, QÆ=∞º=ÚÅ∞
=ÙO_»=Ù. J#QÍ `å#∞, `«# Hõ~°Î=º=Ú =∂„`«"Õ∞ Ü«ÚO_»∞#∞.
=∞~°}O˜ K« ‰õÄ_»^xŒ Ü«ÚO_»^∞Œ . Ñ¨Ù@ì‰Äõ _»^xŒ ‰õÄ_» Ü«ÚO_»^∞Œ .
=∞~°}ÕK«‰õÄ_»^Œx, Ñ¨Ù@ì‰õÄ_»^Œx, Ñ¨Ù}º Hõ~°‡Å#∞ PK«iOK«∞
"å~°∞ HõàÏã¨H˜Î`À PK«iOK«∞ "åˆ~ `«Ñ¨Ê "åiH˜ Ñ¨Ù@ìx, Kå=x
ã≤u÷ HõÅ∞QÆ<~Õ ^° ∞Œ . NHõ$+¨µ_‚ ∞» `≥eÑ≤# Ü≥∂QÆr=ÙÅ∞ Z\˜ì ã≤^∞Œ Åú
H˘é‰õΩ#∞ „Ñ¨Ü«∞uflOÑ¨~°∞. J=∞~°`«fi=Ú H˘é‰õΩ, „|Ç¨Ï‡`«fi=Ú
H˘é‰õΩ „Ñ¨Ü«∞`«fl=ÚO_»^Œ∞. LO_»∞@ÜÕ∞ Ü«ÚO_»∞#∞. Hõ~°Î=º

=ÚO_»∞#∞. "åiH˜ xã¨ûOQÆ=Ú ÑïÑ¨ÓiÎ Ü«∞QÆ∞@KÕ HÀ~°HõÜÕ∞
ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞ ÅaèOK«QÆÅ^Œ∞. "åi KÕ`«ÅÜ«∞O^Œ∞ HõàÏã¨H˜Î ÖË^Œ∞
QÆ#∞Hõ |O^è=Œ Ú #∞O_ç q_»∞=|_ç# "å~°Ö·ˇ Ü«ÚO^Œ∞~°∞. |O^è=Œ Ú
ÖËHõ Ü«ÚO_»∞@ÜÕ∞ Ñ¨~°=∞ Ñ¨^äŒ=Ú. J\˜ì"å~°∞ â◊s~°=Ú #O^Œ∞
‰õÄ_» Ü«ÚO^Œ∞~°∞. â◊s~°=Ú "åix |OkèOÑ¨^∞Œ . Z@∞ K«∂z##∞
Ñ¶¨Å=Ú#O^Œ∞ Pã¨H˜ÎÖËx Hõ~°Î=º Hõ~°‡"Õ∞ „âıÜ≥∂^•Ü«∞Hõ=∞x
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ É’kèOK«∞K«∞<åfl_»∞.
|∞kú, "≥∂Ç¨Ï=Ú#∞, =∂Ü«∞#∞, J*Ï˝#=Ú#∞ qãï˚Oz,
`å#∞ J#∞ "≥Å∞QÆ∞QÍ #∞#flÑ¨C_»∞ x~°‡Å"≥∞ÿ# |∞kú Jx
`≥eÜ«∞|_»∞K«∞#flk. x~°‡Å"≥∞ÿ# |∞kú U~°Ê_»=Öˇ ##flKÀ
ã¨`«`«=Ú Ö’Ñ¨Å, "≥Å∞Ñ¨Å P`å‡#∞ãÖ^è•#=Ú KÕã¨∞H˘#∞
K«∞O_»=Öˇ#∞. nxx ^≥·=Ü≥∂QÆ=Ú JO^Œ∞~°∞. J#QÍ |∞kúx
^≥·==Ú`À [`« Ñ¨~°K«∞@. Wk x~°O`«~°=Ú ™êy#Ñ¨ÙÊ_»∞ |∞kú
x~°‡Å=∞QÆ∞#∞. J\˜ì |∞kú`À<Õ xëê¯=∞=ÚQÆ Hõ~‡° Å <åK«iOz#
[## =∞~°} ~°∂Ñ¨ |O^èŒ=Ú#∞O_ç ‰õÄ_» r=Ù_»∞ q_»∞^ŒÅ#∞
á⁄O^Œ∞#∞ Jx ÉèíQÆ"å#∞_»∞ K≥Ñ≤ÊÜ«Ú<åfl_»∞. J\˜ì |∞kúÜÕ∞
^èŒ~°‡=Ú`À ‰õÄ_ç# Hõ~°Î=º=ÚÅ#∞ ã¨`«`«=Ú x~°fiiÎOK«QÆÅ^Œ∞.
J\˜ì x~°fi~°#Î "Õ∞ Hõ~‡° ÅÜ«∞O^Œ∞ H“â◊Å=Ú Jx `≥eÑ≤ Ü«Ú<åfl_»∞.
|∞kú, P`«‡Ü«∞O^Œ∞ Ü≥∂yOK«QÆ, J\˜ì |∞kú`À Ü≥∂yOz#
=∞#ã¨∞û Hõ~‡° Å#∞ Hˆ =∆ ∞=ÚQÆ#∞, H“â◊Å=ÚQÆ#∞ x~°fiiÎOK« QÆÅ^Œx
J~°÷=Ú. Ü≥∂QÆ=Ú K≥O^Œx =∞#ã¨∞û H“â◊Å=ÚQÆ Hõ~°‡Å#∞
64 w`ÀÑ¨x+¨`ü
x~°fiiÎOK«∞@ [~°∞QÆ^Œ∞. J\˜ì =∞#¿ãû H“â◊Å=Ú ¿Ñ~°∞# ‰õΩ\˜

Å`«fi=Ú ##∞ãïOK«∞#∞.
HÍ=Ù# |∞kúx ã¨^• P`«‡`À J#∞ãÖ^è•#=Ú KÕÜ«∞
=Öˇ#∞. J\˜ì |∞kú „Hõ=∞â◊ó x~°‡Å=∞QÆ∞#∞. pHõ\˜x ^•\˜#
|∞kúQÍ "≥Å∞Q˘O^Œ∞#∞. J#QÍ =∂Ü«∂ =~°‚=Ú#∞ ^•\˜
Ü«ÚO_»∞#∞. J@∞¡ ^•\˜ Ü«ÚO_»∞@‰õΩ HÍ~°}=Ú P`å‡#∞
ãÖ^è•#"Õ∞. J\˜ì |∞kú Hõ~°‡Å#∞ ã¨Ç¨Ï[=ÚQÆ<Õ xi¡Ñ¨Î=ÚQÆ#∞,
|O^èŒ=ÚÅ∞ HõeyOK«x q^èŒ=ÚQÆ#∞, x~°fiiÎOK«∞K«∞O_»∞#∞. Uk
qx##∞, Uk K«∂z##∞ qHÍ~°=Ú K≥O^Œ^Œ∞. K«Å#=Ú ÖËx
W\˜ì |∞kúx á⁄O^Œ∞@ Hõ~=Î° º=∞x ÉèQí "Æ å#∞_»∞ É’kèOK«∞K«∞<åfl_»∞.
25
ã≤÷`« Ñ¨„A˝_»∞
J~°∞˚# L"åK« :
ã≤÷`«„Ñ¨[˝ã¨º HÍ ÉèÏëê ã¨=∂kèã¨÷ã¨º ˆHâ◊= I
ã≤÷`«nèó HÕ „Ñ¨ÉèÏ¿+`« H˜ =∂ã‘`« „=*Ë`« H˜"£∞ II 54
„Ñ¨[Ç¨u Ü«∞^• HÍ=∂<£ ã¨~åfi<£ áê~°÷ =∞<ÀQÆ`å<£ I
P`«‡<Õº "å`«‡<å `«∞+¨ìó ã≤÷`«„Ñ¨[˝ ã¨Î^ÀK«º`Õ II 55
P`«‡ ^è•º#=Ú#O^Œ∞ ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ ã≤u÷ Q˘#fl |∞kú, ã≤~÷ |° ∞kú.
J\˜ì |∞kú HõÅ"å_»∞ ã≤` ÷ „« ÑÄ_˝ ∞» . J#QÍ ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ „Ñ¨[˝ HõÅ"å_»∞.
P ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅ#∞ |\ì̃ J`«x „Ñ¨[˝ HõÅ`« K≥O^Œ^Œ∞. "≥∂Ç¨Ï=Ú
Hõey#<Õ Hõ^• HõÅ`« K≥O^Œ∞@! P`«‡*Ï˝# ~°`«∞xH˜ "≥∂Ç¨Ï
=ÚO_»^Œ∞ QÆ#∞Hõ HõÅ`« ‰õÄ_» #∞O_»^Œ∞. J`«_»∞ =ÚHõÎrq.
J`«x QÆ∞} QÆ}=ÚÅ∞ NHõ$+¨µ‚_»∞ L^ŒÇ¨ÏiOK«∞K«∞<åfl_»∞.
1. ã¨=∞ã¨Î=ÚÖˇ·# HÍ=∞=ÚÅ#∞ ÉÁuÎQÆ =^Œe"Õã≤#"å_»∞
ã≤÷`«„ÑÄ˝_»∞. Hõ~°Î=º"Õ∞QÍx HÍ=∞=ÚÖËx ã≤÷u Wk. Hõ~°Î=º=Ú#∞
HÍ=∞=Ú#∞ ZÑ¨Ê\˜HõÑ¨C_»∞ |∞kú`À qK«Hõ∆} KÕã≤ Hõ~°Î=º=Ú<Õ
66 w`ÀÑ¨x+¨`ü
x~°fiiÎOK«∞"å_»∞ ã≤÷~°„Ñ¨[˝ HõÅ"å_»∞. Wëêì~Ú+¨ì=ÚÅ∞, ÖÏÉèí#+¨ì

=ÚÅ∞, ™œHõ~°º J™œHõ~°º=ÚÅ∞, [Ü«∂Ñ¨[Ü«∞=ÚÅ∞, ÉËsA
"Õã¨∞H˘x Ñ¨xKÕÜ«Ú"å~°∞ HÍ=∞=Ú#‰õΩ Ö’|_ç#"å~°∞ HÍx
Hõ~°Î=º=Ú#‰õΩ HÍ^Œ∞.
2. ã¨`«`«=Ú `«# „Ñ¨[˝#∞ ^≥·g„Ñ¨[˝`À J#∞ãÖ^è•#=Ú
KÕã≤ `«∞+≤ª`À rqOK«∞"å_»∞ ã≤÷`«„ÑÄ˝_»∞. D Ô~O_»= QÆ∞}=Ú
<å„â◊~ÚOz, "≥Ú^Œ\˜ QÆ∞}=Ú#∞ á⁄O^Œ=Öˇ#∞.
26
ã≤÷`« Ñ¨„A˝_»∞
^Œ∞óMË+¨fi#∞kfiQÆfl =∞<åó ã¨∞MË+¨µ qQÆ`«ã¨Ê $Ç¨Ïó I
g`«~åQÆ ÉèíÜ«∞„HÀ^èŒó ã≤÷`«nè ~°∞‡x ~°∞K«º`Õ II 56
ã≤`
÷ „« ÑÄx˝ |∞kú Hõ+=ì¨ ÚÅO^Œ∞ HõÅ`« K≥O^Œ^∞Œ . ã¨∞Y=ÚÅ
Ü«∞O^Œ∞ „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# Pã¨H˜Î K«∂Ñ¨^Œ∞. ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅÜ«∞O^Œ∞
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»^Œ∞. W`«~°∞Å „Ñ¨=~°Î# =Å# „HÀ^èŒ=Ú K≥O^Œ^Œ∞. J`«x
=∞#ã¨∞û ã¨Ç¨Ï[=ÚQÆ =∞ø#=ÚQÆ #∞O_»∞#∞. (P`«‡ =∞##=Ú
KÕ`« =∞ø#=Ú =Ç≤ÏOz Ü«ÚO_»∞#∞.)
ÃÑ· S^Œ∞ QÆ∞}=ÚÅ∞ Z=x „Ñ¨=~°Î#=Ú# QÀK«iOK«∞<À
J`«_»∞ ã≤÷`«„ÑÄ˝_»∞QÆ `≥eÜ«∞|_»∞ K«∞<åfl_»x ÉèíQÆ"å#∞_»∞
É’kèOK«∞K«∞<åfl_»∞.
68 w`ÀÑ¨x+¨`ü
27
ã≤÷`« Ñ¨„A˝x ÅHõ∆}=ÚÅ∞

Ü«∞ ã¨û~°fi„`å #aè¿ãflÇ¨Ï ã¨Î`«Î„`åÊÑ¨º â◊√ÉèÏâ◊√Éèí"£∞ I
<åaè#O^Œu # ^Õfi+≤ì `«ã¨º„Ñ¨*Ï˝ „Ñü+≤ª`å II 57
U q+¨Ü«∞=Ú#O^Œ∞ „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# J#∞~åQÆ=Ú ÖËx"å_»∞,
J\˜ì HÍ~°}=ÚQÆ Jâ◊√Éèí q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ á⁄Ok#Ñ¨Ù_»∞ ^Õfi+¨=Ú
á⁄O^Œx"å_»∞, â◊√Éèí q+¨Ü∞« =ÚÅ∞ á⁄Ok#Ñ¨Ù_»∞ JO^Œ∞ J#∞~°HÎ˜
K≥O^Œx"å_»∞ ã≤÷`«„ÑÄ˝_»x `≥eÜ«∞=Öˇ#∞.
â◊√ÉèÏâ◊√Éèí q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ =zÛ áÈ=ÙK«∞O_»∞#∞. ã¨=∞ã¨Î
ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅ∞ ‰õÄ_» HÍÅ „Ñ¨ÉèÏ==Ú# XHÕ`« ¿ãÑ¨Ù =ÙO_ç
J@∞ÃÑ· ÖËHõáÈ=Ù#∞. J\˜ì "åxÜ«∞O^Œ∞ Pã¨H˜Î HõeyÜ«ÚO_»∞@
ÖËHõ J<åã¨H˜Î HõeyÜ«ÚO_»∞@ `≥eÜ«∞x `«#"Õ∞. `å`å¯eHõ
q+¨Ü«∞=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ ~°™ê#∞Éèí∂u ‰õÄ_» `å`å¯eHõ"Õ∞ Hõ#∞Hõ
J\˜ì *Ï˝#=Ú#∞ Hõey "åxÜ«∞O^Œ∞ `å`å¯eHõ=ÚQÆ „Ñü
ã¨ÊOkOz =∞~°K«∞"å_»∞ ã≤÷`«„ÑÄ˝_»∞.
ã≤÷`«„Ñ¨[˝ J#∞ |∞kú âßâ◊fi`« q+¨Ü«∞"≥∞ÿ# P`«‡ `«`«Îfi=Ú
#O^Œ∞ ~°u Q˘x =ÙO_»∞@ =Å# zÅ¡~° q+¨Ü«∞=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞
Pã¨HQÎ˜ Íx, J<åã¨HÎ˜ QÍx Ü«ÚO_»^∞Œ . ^è#Œ =O`«∞xH˜ XHõ áê=ÙÖÏ
áÈ~Ú##∞, XHõ áê=ÙÖÏ =zÛ##∞ `Õ_® LO_»^Œ∞ Hõ^•!
28
ã≤÷~° z`«Î=Ú
Ü«∞^• ãÖÇ¨Ï~°`Õ KåÜ«∞O ‰õÄ~À‡-OQÍh= ã¨~°fiâ◊ó I
WO„kÜ«∂}©O„kÜ«∂ˆ~÷Éèíº ã¨Îã¨º „Ñ¨*Ï˝ „Ñü+≤ª`å II 58
`åÉËÅ∞ P^è•ºu‡Hõ ™ê^èŒ‰õΩ#‰õΩ K«Hõ¯x ãÖ^Õâ◊ q∞K«∞Û
K«∞#flk. Ñïã≤÷`«∞Å#∞ |\˜ì `åÉËÅ∞ `«# ã¨~åfiOQÆ=ÚÅ#∞ `«#
Ö’xH˜ LÑ¨ãO¨ Ç¨ÏiOK«∞H˘x J#∞‰õÄÅ Ñïã≤` ÷ ∞« Å∞ U~°Ê_ç #Ñ¨Ù_»∞
=∞~°Å JOQÆ=ÚÅ#∞ qã¨ÎiOK«∞#∞. Ñ¨Ù~ÀQÆ=∞#=Ú, u~ÀQÆ
=∞#=Ú `≥eã≤# „Ñ¨[˝– `åÉËÅ∞ „Ñ¨[˝. =∂#=Ù_»∞‰õÄ_» #>Ë¡
Ñ¨Ù~ÀQÆ=∞#=Ú, u~ÀQÆ=∞#=Ú `≥eã≤ Ü«ÚO_»=Öˇ#∞. HÍÅ=Ú,
^Õâ=◊ Ú ##∞ãïOz J#∞‰õÄÅ ã¨=∞Ü«∞=Ú# =∞#ã¨∞û, WO„kÜ«∞
=ÚÅ∞, â◊s~°=Ú#∞ LÑ¨Hõ~°}=ÚÅ∞QÆ |Ç≤Ï~°æ`«∞ _»==Öˇ#∞.
Hõ~=Î° º=Ú xˆ~tÌ OÑ¨|_»x ã¨=∞Ü«∞=ÚÅO^Œ∞ JO`«~` æ° ∞« _»==Öˇ#∞.
J=ã¨~°=Ú#∞ |\˜ì |Ç≤Ï~°æ`«∞ _»QÆ∞@, J=ã¨~°=Ú ÖË#Ñ¨Ù_»∞
JO`«~°æ`«∞ _»QÆ∞@ <Õ~°∞Û H˘#=Öˇ#∞.
WO„kÜ«∂~°=÷ ÚÅ "≥O@|_»∞ WO„kÜ«∞ „Ñ¨[#˝ ∞ LÑ¨ãO¨ Ç¨Ï
iOK«∞H˘#∞@ =Å#<Õ z`«Î=Ú ã≤÷~°=∞QÆ∞#∞. WK«@ ^À+¨=Ú
70 w`ÀÑ¨x+¨`ü
WO„kÜ«∞=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ ÖË^∞Œ . ™ê^è‰Œ Ωõ x Ü«∞O^Õ Ü«Ú#flk.

™ê^èŒ‰õΩ_»∞ u~ÀQÆ=∞#=Ú#∞ ãÖHõeÊOz#O`«<Õ WO„kÜ«∞=ÚÅ
#∞O_ç, =∞#ã¨∞û #∞O_ç, |∞kúÖ’xH˜ „Ñ¨[˝ =∞~°ÅQÆÅ^Œ∞. J@∞¡
=∞~°Å∞ÛH˘#∞@‰õΩ ^≥·=zO`«# K«Hõ¯x LáêÜ«∞=Ú. ^≥·=ã¨‡~°
}=Ú# xÅz#KÀ WO„kÜ«∂~°÷=ÚÅ "≥O@ WO„kÜ«∞=ÚÅ∞
Ñ¨~∞° QÔ `«=Î Ù. JÑ¨Ù_»∞ „Ñ¨[˝ K«OK«Å=Ú QÍHõ xÅK«∞#∞. Hõ~=Î° º=Ú#∞
|\˜ì „Ñ¨[˝#∞ |Ç≤Ï~°∞‡Y=Ú KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. D HÍ~°}=ÚQÆ
`åÉËÅ∞ ÉÁ=∞‡#∞ K«∂K«∞@– ÃÑ· ãÖ^Õâ=◊ Ú#∞ QÆ∞~°∞Î `≥K∞« Û
H˘#∞@ ™ê^èŒ‰õΩ#‰õΩ LÑ¨HõiOK«∞#∞.
29
P`«‡ zO`«#
q+¨Ü«∂ qx=~°ÎO`Õ x~åÇ¨~°ã¨º ^ÕÇ≤Ï#ó I
~°ã¨=~°˚O ~°™È-Ñ¨ºã¨º Ñ¨~°O ^Œ$ëêìfi x=~°Î`Õ II 59
^≥=· zO`«# ÖËHõ P`«‡zO`«# n~°…HÍÅ=Ú [iy# "åxH˜
q+¨Ü«∞ zO`«# `˘ÅQÆ∞@ÜÕ∞ HÍHõ „Hõ=∞â◊ó "åx "åã¨# ‰õÄ_»
`˘ÅyáÈQÆÅ^Œ∞. ^≥·==Ú#∞ #=Ú‡@ "Õ~°∞, ^≥·==Ú #K«∞Û@
"Õ~°∞. #zÛ#Ñ¨Ù_Õ =∞#ã¨∞û#‰õΩ Pã¨H˜Î HõÅ∞QÆ∞#∞. J\˜ì Pã¨H˜Î
=Å# =∞#ã¨∞û ^≥·==Ú#O^Õ ~°q∞OK«∞@‰õΩ Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ HÀ~°∞H˘#∞
K«∞O_»∞#∞. J#∞~°HÎ˜ ^≥=· =Ú ÃÑ·H˜ =∞~°ÅHõ Jk ÃÇÏK«∞Û K«∞O_»∞#∞.
„Ñ¨|Å =∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. Jk HÍ~°}=ÚQÆ `å`å¯eHõ ã¨∞Y
ãÖ`À+¨=ÚÅHõ#fl âßâ◊fi`« ãÖ`À+¨=Ú#O^Œ∞ ~°∞z HõÅ∞QÆ∞@KÕ
q+¨Ü«∞ "åã¨#ÅÜ«∞O^Œ∞ ‰õÄ_» „Hõ=∞â◊ó Pã¨H˜Î `˘ÅyáÈ=Ù#∞.
WO„kÜ«∂~°÷=ÚÅ "≥O@ f~°∞|_ç ÖËHõ u~°∞QÆ∞"å_»∞ Z@∞¡
„Ñ¨=iÎOK«∞<À J>Ë¡ f~°∞|_ç ÖËx ^≥·=zO`«# Ü«∞O^Œ∞ =∞#ã¨∞û
áê^Œ∞H˘x WO„kÜ«∂~°÷=ÚÅO^Œ∞ ‰õÄ_» ^≥·==Ú<Õ QÆ∞iÎOK«∞@
[~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. „Ñ¨H$õ u ^≥g· „Ñ¨H$õ uQÆ QÀK«iOK«∞#∞. `«# „Ñ¨H$õ u
^≥·g„Ñ¨Hõ$u HÍQÆ ã¨=∞ã¨Î=Ú #O^Œe ^≥·==Ú<Õ K«∂K«∞K«∞ ã≤÷~°
72 w`ÀÑ¨x+¨`ü
=∞uÜ≥ÿ∞ Ü«ÚO_»∞#∞. J`«xx ^≥·==Ú `«Ñ¨Ê =∞i W`«~°=ÚÅ∞

PHõi¬OK«=Ù. J\˜ì"å_»∞ 'ã≤÷`«„ÑÄ˝_»x— ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ `≥Å∞Ñ¨Ù
K«∞<åfl_»∞.
r=Ù_»∞ PÇ¨~°=Ú#∞ J<ÕHõ ~°Hõ=ÚÅ∞QÆ ã‘fiHõiOK«∞
K«∞<åfl_»∞. Hˆ =Å=Ú Éè’[#"Õ∞ PÇ¨~° =∞#∞H˘#~å^Œ∞. ÑÖKÕO„k
Ü«∞=ÚÅ #∞O_ç, =∞#ã¨∞û #∞O_ç (J#QÍ ÉèÏ==Ú #∞O_ç) ~°Hõ
~°Hõ=ÚÖˇ·# q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ `«# Ö’ÑëH˜ =∞x+≤ ã‘fiHõiOK«∞
K«∞<åfl_»∞. D „Ñ¨=$uÎ ‰õÄ_» PÇ¨~°"Õ∞.
WHõ¯_» PÇ¨~°=Ú "åã¨<åÑ¨~°=ÚQÆ #∞O_»∞#∞. D
"åã¨#Å∞ [#‡ [#‡ÅÖ’ r=Ù_»∞ „áÈQÆ∞KÕã¨∞H˘x `«#`À
`≥K«∞ÛH˘#∞K«∞O_»∞#∞. =∂e#º Ñ¨^•~°÷=ÚÅ#∞ „áÈQÆ∞KÕã¨∞H˘x
`≥K«∞ÛH˘#∞ [O`«∞=Ù=Öˇ r=Ùx =∞#ã¨∞û D "åã¨#Å#∞ ‰õÄ_»
â◊√Éèí"åã¨#Å`À áê@∞ H˘x`≥K«∞ÛH˘#∞#∞. D PÇ¨~°=Ú#∞
qãï˚OK«∞@ x["≥∞ÿ# x~åÇ¨~° nHõ∆.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ Éè’[#=Ú#∞ QÆ∂iÛ# Pã¨H˜Î Éèí∞lOK«x
ãÖ^Œ~°ƒù=ÚÅÖ’ LO_ç#KÀ Jk "åã¨# Ü«∞QÆ∞#∞. ÉèÏ~°º ÖËx
ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ Éèí~°Î‰õΩ Éè’QÍã¨H˜Î Ü«ÚO_»∞@ "åã¨# Ü«∞QÆ∞#∞.
W>Ë¡ ^èŒ#=Ú QÆ∂iÛ, W`«~° zÅ¡~° q+¨Ü«∞=ÚÅ QÆ∂iÛ Jq ÖËx
ãÖ^Œ~°ƒù=Ú# ÉèÏqOK«∞@ "åã¨#ÜÕ∞.
D "åã¨#Å∞ ‰õÄ_» PÇ¨~°=ÚQÆ ãÖˆHuOÑ¨|_ç#q.
g\˜Ü«∞O^Œ∞ ~°u K≥Ok#"å_»∞ ã¨`«`«=Ú Jâ◊√^Œú PÇ¨~°=Ú#∞
ÉèÏ==ÚKÕ ã‘fiHõiOK«∞K«∞O_»∞#∞. gx qã¨~°˚# ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ#
q+¨Ü∞« =Ú HÍ^Œ∞. P`«‡ qKå~° "≥ÚHõ\Ü ˜ ∞Õ Ñïëê¯~°=Ú. P`«‡

`«`fiÎ« =Ú#∞ QÆ∂iÛ q#∞@, =∞##=Ú KÕÜÚ« @ ÉÏQÆ∞QÆ ™êy#KÀ
x`åºx`«º =ã¨∞qÎ "ÕHõ "Õ∞~°Ê_ç P`«‡*Ï˝#=Ú#O^Œ∞ ~°∞z HõÅ∞QÆ∞#∞.
P *Ï˝#=Ú Jyfl =O\˜k. Jyfl ã¨=∞Hõ=∆ Ú# UkÜ«Ú#∞ xÅ∞=Hõ
JyflÖ’ ÅÜ«∞=∞QÆ∞#∞. P q^èŒ=ÚQÆ "åã¨# ÅO`«"≥ÚO^Œ∞#∞.
J\˜ì"å_»∞ WO„kÜ«∂~°÷ q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ ã‘fiHõiOÑ¨#\˜ì ^ÕÇ¨Ï=Ú
HõÅ"å_≥· Ü«ÚO_»∞#∞. J`«_»∞ ã≤÷`«„ÑÄ˝_»∞. J`«_Õ x~åÇ¨i.
74 w`ÀÑ¨x+¨`ü
30
WOk„Ü«∞=ÚÅ∞ – ™œÅÉèíº=Ú – Ñ¨„=∂^Œ=Ú

Ü«∞`«`À Ç¨ÏºÑ≤ H“O`ÕÜ«∞ Ñ¨Ù~°∞+¨ã¨º qÑ¨tÛ`«ó I
WO„kÜ«∂}˜ „Ñ¨=∂näx Ç¨Ï~°Ou „Ñ¨ã¨ÉèíO =∞#ó II 60
WO„kÜ«∞ x~å‡}=Ú ã¨$+≤ì x~å‡} =∞Ç¨ Ü«∞[˝=Ú#
J`«ºO`« „áê^è•#º=Ú QÆÅ^Œ∞. ã¨$+≤ì x~å‡}=Ú# r=ÙÅ‰õΩ
^ÕÇ¨Ï=Ú ÖË~°Ê~°z, P ^ÕÇ¨Ï=ÚÅO^Œ∞ r=Ùx „ÑüëêªÑ¨# KÕã≤,
^ÕÇ¨Ï=Ú ^•fi~å ã¨$+≤ì "≥·Éèí==Ú#∞ J#∞ÉèíqOÑ¨KÕÜ«Ú@ ã¨$+≤ì
ãÖHõÅÊ=ÚÖ’ <˘Hõ ÉèÏQÆ=Ú. r=Ùx ^≥=· =Ú#∞O_ç „Ñ¨`º« QÍ`«‡Hõ
=ºHõ=Î Ú KÕÜÚ« @ XHõ =∞Ç¨Ï`«~Î ° Ñ¶∞¨ @ì=Ú. UHõ=Ú, J<ÕH=õ ∞QÆ∞@
XHõ Ü«∞[˝=ÚQÆ ™êy#k. r=ÙÖË~°Ê_ç# "≥#∞Hõ "åiH˜ ^ÕÇ¨Ï=Ú
ÖË~°Ê~°K«∞@ =∞iÜ≥ÚHõ =∞Ç¨Ï`«Î~° Ü«∞[˝=Ú. r=ÙÅ‰õΩ, ^ÕÇ¨Ï=Ú
Å‰õΩ Ñ¨~°ã¨Ê~°`«fi "Õ∞~°Ê~°z r= K≥·`«#º=Ú#∞ WO„kÜ«∞=ÚÅ
^•fi~å ÉÏÇ¨Ïº=Ú#‰õΩ „Ñ¨H\ õ O˜ Ñ¨KÜ
Õ Ú« @ XHõ ~°ã=¨ `«~Î ° Ñ¶∞¨ @ì=Ú.
WkÜÕ∞ ÉèÏQÆ=`«=Ú# „Ñ¨K` Õ ã« ∞¨ Å Hõ^QŒä Æ q=iOÑ¨|_ç#k.
r=Ùx |Ç≤Ï~°`
æ ∞« x KÕÜÚ« @‰õΩ |$Ç¨Ï`«~Î ° „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú [iy#k.
JO^Œ∞Å‰õΩ WO„kÜ«∞=Ú ÖË~Ê° ~°z, WO„kÜ«∞=ÚÅ ^•fi~å r=Ùx

PHõiO¬ Ñ¨|_»∞ q+¨Ü∞« =Ú ÖË~Ê° ~°K=« Åã≤ =K≥Û#∞. „Hõ=∞â◊ó r=Ù_»∞
WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞O_ç |Ç≤Ï~°æ`«∞_»QÆ∞@ <ÕÔ~Û#∞. WO„kÜ«∂~°÷=Ú
ÅO^Œ∞ ÉÏQÆ∞QÆ ~°∞zQ˘x |Ç≤Ï~°æ`«∞_çQÆ =ÙO_çáÈÜ≥∞#∞. JO^Œ∞
=Å# ÉèíQÆ"å#∞_»∞ WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ r=Ùx |ÖÏ`å¯~°=ÚQÆ
ÖÏQÆ∞K«∞#fl=x `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞<åfl_»∞. WO„kÜ«∞ x~å‡}=Ú JO^Œ∞
H˘éˆH.
P`«‡™ê^èŒ# =∂~°æ=Ú# r=Ù_»∞ WÑ¨Ù_»∞ u~ÀQÆ=∞#=Ú
<Õ~°fi=Öˇ#∞. u~ÀQÆ=∞#=Ú =∂„`«"Õ∞ <ÕiÛ# KåÅ^Œ∞. u~ÀQÆ
=∞#=Ú `≥eÜ«∞‰õΩ#fl ã¨$+≤ì =ÓºÇ¨Ï=Ú# z‰õΩ¯#∞. WkÜÕ∞
Jaè=∞#∞º_»∞ Ñ¨^Œ‡=ÓºÇ¨Ï=Ú# z‰õΩ¯@. J@∞¡ z‰õΩ¯"å_»∞
#tOK«∞#∞. D WO„kÜ«∞ "åºáê~°=Ú#∞O_ç |Ü«∞ÅÊ_»∞@‰õΩ
‰õÄ_» =∞~°Å =∞Ç¨Ï`«Î~° „Ñ¨Ü«∞`«fl"Õ∞ KÕÜ«∞=Öˇ#x ÉèíQÆ"å#∞x
ÃÇÏK«ÛiHõ.
76 w`ÀÑ¨x+¨`ü
31
=∞`«Ê~°`«fi=Ú
`åx ã¨~åfi}˜ ãÖÜ«∞=∞º Ü«ÚHõÎ Pã‘`« =∞`«Ê~°ó I
=âı Ç≤Ï Ü«∞¿ãºO„kÜ«∂}˜ `«ã¨º „Ñ¨*Ï˝ „Ñü+≤ª`å II 61
^è•ºÜ«∞`À q+¨Ü«∂<£ Ñ¨ÙOã¨ó ãÖQÆ ¿ãÎ+¨ØÑ¨*ÏÜ«∞`Õ I
ãÖQÍ `«ûO*ÏÜ«∞`Õ HÍ=∞ó HÍ=∂„`À¯^èÀ-aè*ÏÜ«∞`Õ II 62
„HÀ^è• ^Œƒù=u ã¨"≥∂‡Ç¨Ïó ã¨"≥∂‡Ç¨`ü ã¨$‡u q„Éèí=∞ó I
ã¨‡$u„ÉèíOâß ^Œ∞ƒkú<åâ’ |∞kú<åâß „`«Ê}â◊ºu II 63
WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞ WO„kÜ«∂~°÷=ÚÅ "≥O@ ÑïÔQ`«Î‰õΩO_Æ
xÜ«∞q∞OK«∞@‰õΩ ÉèQí "Æ å#∞ _˘Hõ LáêÜ«∞=Ú#∞ `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞<åfl_»∞.
Jk U=∞# ^≥·==Ú#O^Œ∞ z`«Î=Ú#‰õΩ ~°∞z U~°Ê~°K«∞ @ÜÕ∞.
=∞#ã¨∞û ~°∞zx HÀ~°∞#∞. ~°∞zOK«∞ q^è=Œ ÚQÆ =∞#ã¨∞û#‰õΩ
^≥·==Ú #OkOK«=Öˇ#∞. JÑ¨Ù_»∞ =∞#ã¨∞û ^≥·==Ú# ~°∞z
Q˘#∞#∞. D LáêÜ«∞=Ú `≥eã≤# |∞∞+¨µÅ∞ qq^è=Œ ÚÖˇ#· ~°∞z
=∂~°æ=ÚÅ <Õ~°Ê~°zi. Éèí[#=Ú, ãÖH©~°Î#=Ú, Ñ¨Ó[#=Ú,
„â◊=}=Ú, Jaè¿+Hõ=ÚÅ∞, Ç¨ÏŸ=∞=ÚÅ∞, ™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞
"ÕÖÏk Ñ¨^` úŒ ∞« Å#∞ JOkOK«∞@Ö’ |∞∞+¨µÅ∞^ÕtÌ Oz# ^Õ=∞x#,
JO^Œ∞ r=Ù# ˆHk ~°∞zOK«∞<À ^•x ^•fi~°=Ú# ^≥·==Ú#∞

~°∞zQ˘x ^≥·"åã¨‰õΩÎ_»QÆ∞#x. XHõ¯™êi ^≥·==Ú#O^•ã¨H˜Î U~°Ê_ç
#KÀ Jk ^èŒ~°‡=Ú#O ^•ã¨H˜ÎQÆ ‰õÄ_» <Õ~°Ê_ç „Hõ=∞â◊ó WO„kÜ«∞
=ÚÅ #∞O_ç `«iOÑ¨Ù U~°Ê_»∞#∞. '=∞`«Ê~°∞_»"≥·— Ü«ÚO_»∞=Ú,
Jx ÉèíQÆ"å#∞_»∞ É’kèOK«∞@Ö’ K«Hõ¯x LáêÜ«∞=Ú HõÅ^Œ∞.
„Ñ¨[#˝ ∞ ã¨∞„Ñü+¨=ª Ú KÕÜÚ« @‰õΩ ^è~Œ å‡K«~}
° =Ú ^≥"· å~å^è#Œ =∞x
`≥eÜ«∞=Öˇ#∞.
^≥=· =Ú#∞ zOuOK«∞"å_»∞ ã≤`
÷ „« ÑÄ˝ _»Q∞Æ #∞. q+¨Ü∞« =Ú
Å#∞ zOuOK«∞"å_»∞ ãÖ™êi Ü«∞QÆ∞#∞. ^≥=· =Ú#O^•ã¨HÎ˜
^≥·==Ú#∞ HÀ~°∞#∞. „áêÑÖzHõ q+¨Ü«∞=ÚÅO^•ã¨H˜Î qq^èŒ
q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ HÀ~°∞#∞. HÀiHõ fi#KÀ =∞^Œ=Ú ÃÑ~°∞QÆ∞#∞.
f~°xKÀ HÀÑ¨=Ú ÃÑ~°∞QÆ∞#∞. Ô~O_»∞ q^èŒ=ÚÅ∞QÆ Jq"ÕHõ =∂=
iOK«∞#∞. Jq"ÕHõ=Ú HÍ~°}=ÚQÆ =∞éÑ¨Ù HõÅ∞QÆ∞#∞. =∞éÑ¨Ù
HÍ~°}=ÚQÆ |∞kú <åâ◊#=Ú ãÖÉèíqOK«∞#∞. J\˜ì"å_»∞ ã¨"≥∂‡
Ç≤Ï`«∞_≥· #tOK«∞#∞. D q^èŒ=ÚQÆ q+¨Ü«∞"åOKè« Ñ¨`«#=Ú#∞
QÍqOK«∞#∞. Hõ~°Î=º=Ú#∞ =∞~°z HÀiHõ#∞ ÃÑOK«∞ H˘#∞"åiH˜
W\˜ì q<åâ◊=Ú `«Ñ¨Ê^Œx ÉèíQÆ=O`«∞x ÃÇÏK«ÛiHõ.
78 w`ÀÑ¨x+¨`ü
32
Ñ¨„™ê^Œ=Ú
~åQÆ^Õfi+¨ qÜ«ÚÔH·Îã¨∞Î q+¨Ü«∂ xO„kÜ≥ÿ∞ â◊Û~°<£ I
P`«‡=â‹·º ifi^èÕÜ«∂`å‡ „Ñ¨™ê^Œ =∞kèQÆK«Ûùu II 64
„Ñ¨™ê^Œ=∞#QÍ =∞<À x~°‡Å`«fi=Ú. =∞<À x~°‡Å`«fi=Ú#∞
á⁄O^Œ∞@‰õΩ =∞#ã¨∞û ™êfinè#=Ú HÍ=Öˇ#∞. =∞#ã¨∞û ™êfinè#
=∞QÆ∞@‰õΩ ~åQÆ^Õfiëêk ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ#∞ JkèQÆq∞OK«=Öˇ#∞.
^ŒfiO^Œfi=ÚÅ #kèQÆq∞Oz# =∞#ã¨∞û`À WO„kÜ«∞=ÚÅ #∞O_ç
„Ñ¨=iÎOK«∞ =∂#=Ù_»∞ =∞<À x~°‡Å`«fi=Ú#∞ á⁄O^Œ∞K«∞<åfl_»∞.
„Ñ¨™ê^Œ ã‘fiHõ~°}=Ú J#QÍ ™ê^è•~°}=ÚQÆ Hõ>ˇì á⁄OQÆo,
K«„Hõá⁄OQÆo, z„`å#fl=Ú W`åºk PÇ¨~° Ñ¨^•~°=÷ ÚÅ#∞ Ñ¨Ó*Ïk
HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ∞ [iy# `«~∞° "å`« Éè∞í lOK«∞@ Jx ÉèÏqO`«∞~°∞.
ˆH=Å=Ú Éèí∞lOK«∞>Ë J~Ú#KÀ Jk Éè’[#=∞QÆ∞#∞.
Éè’[#=Ú#‰õΩ, „Ñ¨™ê^Œ ã‘fiHõ~°}‰õΩ =º`åºã¨=Ú HõÅ^Œ∞.
x~°‡Å"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û QÆÅ"åx „Ñ¨™ê^Œ ã‘fiHõ~°}=Ú qt+¨ì=ÚQÆ
#∞O_»∞#∞. J`«_»∞ ~°∞zÜ«∞O^Œ∞ ~åQÆ=ÚQÍx, ~°∞z ÖËHõáÈ=Ù@
Ü«∞O^Œ∞ ^Õfi+¨=Ú QÍx ÉèÏqOÑ¨H,õ ~°∞zÜ«∞O^Œ∞ Ü«Ú‰õΩ_Î Ü

·≥ Ú« O_»Hõ
„Ñ¨âßO`«=Ú, x~°‡Å=Ú JQÆ∞ =∞#ã¨∞û`À JOkOz# „Ñ¨™ê^Œ
=Ú#∞ „|Ç¨Ï‡=∞x ÉèÏ=# KÕÜÚ« K«∞, „|Ç¨Ï‡=Ú#‰õΩ ã¨=∞~°Ê}QÍ
WO„kÜ«∞=ÚÅ ^•fi~°=Ú# ÔQ·H˘#∞#∞. W>Ë¡ q∞ye# WO„kÜ«∞
"åºáê~°=Ú ÅO^Œ∞ ‰õÄ_» „Ñ¨=iÎOK«∞#∞. W@∞¡ „Ñ¨=iÎOK«∞"åx
=∞<À x~°‡Å`«fi=Ú WO„kÜ«∂~°÷=ÚÅ HÍ~°}=Ú# K≥_»^Œ∞.
„Ñ¨âßO`«`« K≥^Œ~°^Œ∞.
J@∞¡HÍHõ „Ñ¨™ê^Œ=ÚÖ’ LÃÑÊ‰õΩ¯=~Ú# ^ŒxÜ«Ú, HÍ~°
"≥∞‰õΩ¯"≥·# ^ŒxÜ«Ú, áÈÑ¨Ù `«‰õΩ¯"≥·#^ŒxÜ«Ú „Ñ¨ãÖyOK«∞"å~°∞
x~°‡Åz`«∞ÅÎ ∞ HÍÖË~∞° . HÍ~°}"Õ∞=∞# WO„kÜ«∂~°=÷ ÚÅ Ü«∞O^Œ∞
QÆÅ ~åQÆ ^Õfi+¨=ÚÅ∞. W\˜ì ~åQÆ ^Õfi+¨=ÚÅ∞ ã¨xfl"Õâ=◊ ÚÅÜ«∞O^Œ∞,
W`«~° r=ÙÅÜ«∞O^Œ∞, Hõ~°Î=º=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞, HÍ~°º=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞
QÀK«iOÑ¨ *ËÜ«Ú"å_»∞ „Ñ¨âßO`«`«#∞ á⁄O^ŒÖË_»∞. =∞<À x~°‡
Å`«fi=Ú ZO_»=∂q=Öˇ =ÚiÑ≤OK«∞#∞QÍx J#∞Éè∂í uH˜ JO^Œ^∞Œ .
ÉèíQÆ"å#∞_»∞ =∞<À x~°‡Å`«fi=Ú#∞ á⁄O^Œ∞@‰õΩ XHõ
LáêÜ«∞=Ú#∞ ã¨∂\˜QÍ ã¨∂zOK«∞K«∞<åfl_»∞. Jk ÜÕ∞=∞#
''x~°fiiÎOK«∞K«∞#fl HÍ~°º=Ú #O^Œ∞ Hõ~=Î° º=Ú<Õ ^Œi≈OÑ¨Ù=Ú. ~åQÆ
^Õfi+¨=ÚÅ#∞ „ÑüaOaOÑ¨ ‰õΩO_»∞=Ú.—— ''~åQÆ^Õfi+¨ qÜ«ÚÔHÎÂó——
Jx `≥Å∞Ñ¨Ù@ WO^Œ∞ÅˆH. J\˜ì"åxˆH =∞#ã¨∞ ™êfinè#=Ú
HÍQÆÅ^Œ∞. J\˜ì"å_»∞ Hõ~°‡Å Ü«∞O^Œ∞#fl#∞ x~°‡Å`«fi=Ú
HÀÖ’Ê=Ù#∞. KÕÜÚ« Ñ¨#∞ÅÖ’ Hõ~=Î° º=Ú #∞O_ç HÍ=∞ =Ú^Œƒqù Oz
80 w`ÀÑ¨x+¨`ü
#KÀ Jk ~åQÆ^Õfi+¨=ÚÅ‰õΩ, HÍ=∞„HÀ^èŒ=ÚÅ‰õΩ, Ö’Éèí"≥∂Ç¨Ï=Ú

Å‰õΩ, D~°¬ º Jã¨∂Ü«∞Å‰õΩ ^•ifÜ«Ú#∞. J\˜ì"åxH˜ =∞#ã¨∞û
=â◊=Ú HÍ^Œ∞. rq`«=∞#∞ „Ñ¨™ê^Œ=Ú#∞ J#∞ÉèíqOK«ÖË_»∞.
„Ñ¨™ê^Œ=Ú#∞ J#∞ÉèíqOK«∞"å_Õ ^ÕÇ¨Ï=Ú#∞ QÆ∂_» XHõ ~å[
„áê™ê^Œ=ÚQÆ J#∞ÉèíqOÑ¨QÆÅ_»∞.
ÃÑ· â’¡Hõ=Ú# ~åQÆ^Õfi+¨ q=Ú‰õΩÎ_»QÆ∞@, J\˜ì =∞#ã¨∞û`À
WO„kÜ«∞ ^•fi~°=Ú# Hõ~°‡Å#∞ x~°fiiÎOK«∞@, `«`å¯~°}=ÚQÆ
=∞#ã¨∞û ™êfinè#=∞QÆ∞@, J\˜ì ™êfinè#"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û x~°‡Å`«fi
=Ú#∞, âßOux á⁄O^Œ∞@ ™Èáê#=ÚÅ∞QÆ `≥Å∞Ñ¨|_ç#k. Wk
L`«¯$+¨ì"≥∞ÿ# ™ê^èŒ<åOâ◊=Ú.
33
Ñ¨„™ê^Œ ã≤÷u
„Ñ¨™ê^Õ ã¨~°fi^Œ∞óMÏ<åO Ç¨x ~°™ÈºÑ¨*ÏÜ«∞`Õ I
„Ñ¨ã¨#fl KÕ`«™È Ç¨ºâ◊√ |∞kúó Ñ¨~°º=u+¨ªu II 65
|∞kú=∞O`«∞_»QÆ∞ ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ ã¨¢^ŒæO^äŒ=ÚÅO^Œ∞ "å_ç#
Ñ¨^Œ=ÚÅ#∞ „â◊^•úÉèí‰õΩÎÅ`À, ÑïjÅ<å ^Œ$+≤ì`À „QÆÇ≤ÏOK«∞@
<Õ~°fi=Öˇ#∞. JÑ¨Ù_Õ „QÆO^äŒã¨÷ q+¨Ü«∞=Ú #O^Œe Ö’`«∞Å∞ ÖËHõ
~°ÇÏ¨ ã¨º=ÚÅ∞ |Ü«∞ÅÊ_»QÅÆ =Ù. D ^Œ$+≤ì „â◊^•úà√◊ =ÙÅ ‰õΩO_»∞#∞.
HÍ=Ù# „QÆO^äŒ Ñ¨~î°#=Ú#‰õΩ „â◊^Œú J`«ºO`« J=ã¨~°=Ú.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ÃÑ· â’¡Hõ=Ú# „Ñ¨™ê^Œ=Ú ã‘fiHõiOK«∞@KÕ
ã¨~fi° ^Œ∞óY=ÚÅ∞ #tOK«∞#xÜ«Ú, „Ñ¨ã#¨ fl"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞û HõÅ∞QÆ∞
#xÜ«Ú, J\˜ì =∞#ã¨∞û |∞kúÜ∞« O^Œ∞ ã≤~÷ Ñ° _¨ ∞» #xÜ«Ú `≥Å∞Ñ¨|_ç
Ü«Ú#flk. Wk HÍ~°}=ÚQÆ ÉèQí =Æ `å¯~°º=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ „Ñ¨™ê^Œ=Ú
#‰õΩ qâı+¨ ™ê÷# "Õ∞~°Ê_ç#k. x[=Ú#‰õΩ „Ñ¨™ê^Œ=∞#QÍ uO_ç
Ñ¨^•~°=÷ Ú HÍ^Œ∞. „Ñ¨âã◊ "Î¨ ∞≥ #ÿ =∞<À x~°‡Å`«fi=Ú. Ñ¨Ó[, Jaè¿+Hõ=Ú,
Ç¨ÏŸ=∞=Ú "≥Ú^ŒÅQÆ∞ ^≥"· å~å^è#Œ HÍ~°º=ÚÅ#∞ ã¨`fi« QÆ∞} „Ñ¨^•è #
=ÚQÆ x~°fiiÎOK«∞ "åxH˜ U~°Ê_»∞ ã≤÷u '' „Ñ¨™ê^Œ ã≤÷u.——
82 w`ÀÑ¨x+¨`ü
J`«_∞» ÃÑ· HÍ~°º=ÚÅ#∞ ã¨`fi« QÆ∞} „Ñ¨^•è #=ÚQÆ x~°fiiÎOK«∞

@KÕ JO^Œe Ñ¶e¨ `«=ÚQÆ =∞<À x~°‡Å`«fi=Ú#∞ á⁄O^Œ∞K«∞<åfl_»∞.
J\˜ì =∞<À x~°‡Å`«fi=Ú HÍ~°}=ÚQÆ =$kú QÍqOÑ¨|_ç# J`«x
KÕ`«ã¨∞û |∞kúÜ«∞O^Œ∞ ã≤÷~°Ñ¨_»∞K«∞#flk. Jk „Ñ¨™ê^Œ Ñ¶ë`«=Ú.
ˆH=Å=Ú 'á⁄@ì— xO_» „Ñ¨™ê^Œ=Ú "≥∞‰õΩ¯"åxH˜ D ã≤÷u
HõÅ∞QÆ^∞Œ . "å~°∞ =∞iÜ≥ÚHõ „Ñ¨™ê^Œ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ `≥eÑ≤#
„Ñ¨™ê^Œ=Ú ™ê=∂#∞º Öˇiy# „Ñ¨™ê^Œ=Ú HÍ^Œx `≥eÜ«∞=Öˇ#∞.
Ñ¨Ó*Ïk HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ#∞ _»OÉÏKå~°=ÚQÆ, H©iÎH˘~°‰õΩ
x~°fiiÎOK«∞"å~°∞ ~°*’QÆ∞} ^À+¨=Ú Hõey# "å~°∞. g~°∞ Zxfl
Ñ¨Ó[Å∞ x~°fiiÎOz #Ñ¨Ê\˜H˜x =∞#âß≈Ou H˘~°=_»∞#∞. P~å@
=ÚÅ∞, `«`«ûO|Okè`« qHÍ~°=ÚÅ∞, "åi „Ñ¨=~°Î#Å Ü«∞O^Œ∞
QÀK«iOK«∞K«∞O_»∞#∞. "åi #∞O_ç J#∞ã¨∂º`«=Ú JâßOu
„Ñ¨ãïOK«∞K«∞O_»∞#∞.
âßGq^èŒ∞Å #∞Å¡OÑ¶≤∞Oz, Ñ¨Ó*Ïk „Hõ`«∞=ÙÅ#∞ `«=∞
W+¨=ì Ú =zÛ#@∞¡ KÕÜÚ« "å~°∞ `«"∂≥ QÆ∞} ^À+¨=Ú HõÅ"å~°∞. g~°∞
KÕÜÚ« „Hõ`∞« =ÙÅ∞ gi<Õ |OkèOK«QÅÆ =Ù. ^Œ∞+¨Êeù `«=ÚÅ∞ QÆ∂_»
U~°Ê_»QÆÅ=Ù.
Ü«∞*Ï˝~°÷ Hõ~°‡Å∞, ^≥·=HÍ~°º=ÚÅ∞ =∞<Àx~°‡Å`«fi=Ú#∞
KÕ‰Äõ ~°Û =Öˇ#∞. JkÜÕ∞ „Ñ¨™ê^Œ ã≤u÷ . `≥Å∞QÆ∞"å~°∞ ''™ê^Œ, ã‘^—Œ —
J#∞ Ñ¨^Œ=ÚÅ#∞ "å_»∞K«∞O^Œ∞~°∞. XHõ =ºH˜Î #∞^ÕÌtOz J`«_»∞
™ê^Œ, ã‘^Œ =∞x+≤ Jx J#∞K«∞O^Œ∞~°∞. x[=Ú#‰õΩ "åi L^ÕâÌ º◊ =Ú
ã¨Ê+¨`ì ,« =Ú‰õΩ¯ã¨∂\˜`#« =Ú HõÅ"å_»x `≥Å∞Ñ¨Ù@‰õΩ ÃÑ· Ñ¨^=Œ ÚÅ∞
"å_»∞^Œ∞~°∞. ™ê^Œ J#fl Ñ¨^=Œ Ú ã¨Ê+¨` ì ‰« Ωõ ãÖHˆ `«"∞≥ #ÿ KÀ „Ñ¨™ê^Œ

J#∞ Ñ¨^Œ=Ú „Ñ¨â◊ã¨Î"≥∞ÿ# ã¨Ê+¨ì`« Jx `≥eÜ«∞=Öˇ#∞. J>Ë¡ ã‘^Œ
J#∞ Ñ¨^Œ=Ú#∞ „Ñ¨ã‘^ŒQÍ ÉèÏqOK« =Öˇ#∞. W\ì̃ ÑïjÅ<å |∞kú
K«^Œ∞=~°∞ ÖË~°Ê~°K«∞H˘O^Œ∞~°∞ QÍHõ !
„Ñ¨™ê^Œ ã≤u÷ =Å# ã¨~fi° ^Œ∞óY=ÚÅ∞ #tOK«∞@ ã¨ÇÏ¨ [=Ú.
„Ñ¨™ê^Œ =∞#QÍ =∞<À x~°‡Å`«fi=Ú Jx Wk=~°Hˆ `≥Å∞Ñ¨|_ç#k.
~åQÆ^Õfiëêk ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ∞ ÖËHõ n~°…HÍÅ=Ú Hõ~°Î=º=ÚÅ#∞
x~°fiiÎOK«∞ "åxH˜ D x~°‡Å ã≤÷u U~°Ê_»∞#x õÄ_» Wk=~°ˆH
`≥Å∞Ñ¨|_ç#k. ~åQÆ^fiÕ +¨ q=Ú‰õΩ#Î ‰õΩ =∂„`«"∞Õ Hõ^• „Ñ¨™ê^Œãu÷≤ .
^ŒfiO^Œfi=ÚÅ`À =Ú_ç `≥y#"åxH˜ Hõ~=Î° º"Õ∞ LO_»∞#∞QÍx, ^•x
Ñ¶ë`«=Ú e@∞¡O_»=Öˇ#x Pâ◊Ü«∞ =ÚO_»^Œ∞.
Wk ÉèíQÆ"å#∞x =ÚYº"≥∞ÿ# É’^èŒ. ''h ^èŒ~°‡=Ú#∞ h=Ù
x~°fiiÎOÑ¨Ù=Ú. ^èŒ~°‡ x~°fiÇ¨Ï} Ü«∞O^Œ∞ „Ñ¨âßO`«`« Ü«Ú#flk.
J\˜ì „Ñ¨âßO`«`« Ñ¶ë`«=ÚÅ#∞ HÀi#Ñ¨Ù_»∞ ÖË^Œ∞. [Ü«∞=Ú,
JÑ¨[Ü«∞=Ú h Hõ#=ã¨~=° Ú. Hõ~=Î° º x~°fiÇ¨Ï}"Õ∞ h=O`«∞.—— Jx
J~°∞˚#∞#‰õΩ =∞~°Å =∞~°Å É’kèOz<å_»∞ Hõ^•. r=Ùx =∞#ã¨∞û
Hõ~°Î=º=Ú #O^Õ x=∞QÆfl"≥∞ÿ #Ñ¨Ù_»∞ ''W@∞¡ [~°∞QÆ=Öˇ#∞, W@∞¡
[~°∞QÆ~å^Œ∞—— J#∞ ÉèÏ==ÚÅO^Œ∞ z‰õΩ¯H˘# #Ñ¨Ù_»∞ J`«xH˜
^Œ∞óY HÍ~°}"Õ∞ ÖË^Œ∞. HÍ=Ù# ^Œ∞óY"Õ∞ ÖË^Œ∞.
J\˜ì x~°‡Å`«fi=Ú <˘Ok# =∞#ã¨∞û q∞‰õΩ¯@=ÚQÆ, j„Ñ¶∞¨
=ÚQÆ |∞kúÜ«∞#∞ "≥Å∞QÆ∞#O^Œ∞ xÅK«∞#∞. 64, 65 â’¡Hõ=ÚÅ∞
r=K≥·`«#º=Ú WO„kÜ«∂~°÷=ÚÅ #∞O_ç |∞kúx KÕ~°∞ ™Èáê#
=Ú#∞ q=iOK«∞K«∞#flq.
84 w`ÀÑ¨x+¨`ü
34
z`«Î â◊√kú
<åã≤Î |∞kú ~°Ü«ÚHõÎã¨º # KåÜ«ÚHõÎã¨º ÉèÏ=<å I
# KåÉèÏ=Ü«∞`«ó âßOu ~°âßO`«ã¨º ‰õΩ`«ó ã¨∞Y"£∞ II 66
„Ñ¨[˝ |∞kúÜ«∞O^Œ∞ ã≤÷~°Ñ¨_»∞@ÜÕ∞ |∞kúÜ≥∂QÆ=Ú. J@∞¡
|∞kúÜ∞« O^Œ∞ xÅ|_»=Öˇ##flKÀ =∞#ã¨∞û x~°‡Å=Ú HÍ=ÅÜ«Ú#∞.
=∞#ã¨∞û x~°‡Å=Ú HÍ=Öˇ##flKÀ WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ WO„kÜ«∂~°÷
=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ `«QÆ∞Å∞H˘x Ü«ÚO_»~å^Œ∞. `«QÆ∞Å∞ H˘#Hõ
Ü«ÚO_»∞@‰õΩ ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ ^ŒfiO^Œfi ÉèÏ==ÚÅ #∞O_ç |Ü«∞ÅÊ_»
=Öˇ#∞. ã¨$+≤ì Ü«∞O^Œe ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ∞ r=Ùx |OkèOK«∞#x
`≥Å∞ã¨∞H˘x ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ L^•ã‘#∞_»∞QÍ #∞O_»∞@,
Hõ~°Î=º=Ú #O^Œ∞ L#∞‡Y∞_≥· Ü«ÚO_»∞@ x~°O`«~°=Ú ™ê^èŒ#
™êQÆ=Öˇ#∞. Wk Ü≥ÚHõ¯\˜ÜÕ∞ WO„kÜ«∞=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ z`«Î=Ú
`«QÆ∞Å∞ H˘#Hõ â◊√kúQÆ LO_»∞@‰õΩ LáêÜ«∞=Ú. =∞iÜ≥ÚHõ
=∂~°æ=Ú ÖË^Œ∞. ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ∞ =∞#ã¨∞# L#flO`«HÍÅ=Ú Jq
~åQÆ^fiÕ +¨=ÚÅ∞QÆ Ñ¨x KÕÜÚ« K«∞<Õ Ü«ÚO_»∞#∞. Jk HÍ~°}=ÚQÆ
=∞#ã¨∞û #O^Œe „Ñ¨[˝ |∞kú Ö’xH˜ T~°÷ fiQÆu K≥O^ŒHõáÈQÍ
WO„kÜ«∞=ÚÅÖ’xH˜ J^èÀQÆu K≥O^ŒQÆÅ^Œ∞. HÍ=Ù#<Õ Hõ~°‡‰õΩ

Hõ~°Î=º"Õ∞ „Ñ¨^è•#=ÚQÍx HÍ=∞=Ú HÍ^Œ∞.
HÍ=∞ „¿Ñi`«∞_»∞QÍHõ Hõ~=Î° º „¿Ñi`«∞_≥· rqOK«∞@ ÉèQí =Æ O`«∞
_»OkOK«∞ K«∞#fl LáêÜ«∞=Ú. J@∞¡ rqOK«∞ "åxx ^ŒfiO^Œfi=Ú
ÅO@=Ù. =∞#ã¨∞û x~°‡Å=∞QÆ∞#∞. J\˜ì =∞#ã¨∞û |∞kúÜ«∞O^Œ∞
ã≤÷~°Ñ¨_»∞ J~°›`«#∞ á⁄O^Œ∞#∞. W@∞¡ ~åQÆ^Õfi+¨ q=Ú‰õΩÎ_»∞ HÍx
"åxH˜ ã¨∞YâßO`«∞Å∞ LO_»*ÏÅ=Ù. HÍ=∞=Ú „Ñ¨^è•#=Ú HÍQÍ
WO„kÜ«∞ ^•fi~°=Ú# =∞#ã¨∞û ÑïÑï q^èŒ=ÚÅ ÑïÔQ`«∞ÎK«∞
JÅã≤áÈ=Ù@ÜÕ∞ QÍx ã¨∞YâßO`«∞ Öˇ@∞¡ ^˘~°∞Hõ QÆÅ=Ù?
x[=Ú#‰õΩ ã¨∞YâßO`«∞Å#∞ HÀ~°∞@ ‰õÄ_» HÍ=∞"Õ∞.
HÀi#O`« =∂„`«=Ú# ã¨∞YâßO`«∞Å∞ r=Ù#‰õΩ HõÅ∞QÆ=Ù. "å\˜HÔ ·
Ü«∞uflOK«∞@ ‰õÄ_» x„+¨ÊÜ≥∂[#=Ú. "åxx á⁄O^Œ∞@‰õΩ HÀiHõ#∞
f„==Ú, f„=`«~°=Ú KÕÜ«Ú@ LáêÜ«∞=Ú HÍ^Œ∞. "åxx
á⁄O^Œ=Öˇ##flKÀ r=Ù_»∞ x~°O`«~°=Ú `«##∞ Hõ~°Î=º x~°fiÇ¨Ï}
=∞O^Œ∞ xÜ«∞q∞OK«∞H˘#∞ K«∞O_»=Öˇ#∞. Hõ~°Î=º x~°fiÇ¨Ï}=Ú
KÕÜ«Ú"åxH˜ Ñ¨Ù@ìÅ∞ Ñ¨Ù@ìÅ∞QÆ ÉèÏ==ÚÅ∞ [xOÑ¨=Ù. HÍ=∞
„Ñ¨=$uÎ Hõ~°Î=º „Ñ¨=$uÎQÆ =∂~°∞#∞. J\˜ì Hõ~°Î"Àº<À‡Y∞#‰õΩ
HÍ=∞=Ú ÖË‰õΩO_»∞@ =Å# Hõ~°‡Ñ¶¨Å=ÚÅÃÑ· ‰õÄ_» Pã¨H˜Î
Ü«ÚO_»^∞Œ . n~°… HÍÅ=Ú Hõ~=Î° º=Ú<Õ PK«iOK«∞ K«∞O_»∞@=Å#
z`«Îâ◊√kú U~°Ê_ç ã¨∞YâßO`«∞Å∞ P=iOK«QÆÅ=Ù. =∞iÜ≥ÚHõ
=∂~°æ=Ú ÖË^Œ∞.
86 w`ÀÑ¨x+¨`ü
35
JO‰õΩâ◊=Ú
WO„kÜ«∂}ÏO Ç≤Ï K«~°`åO Ü«∞#‡<À-#∞qnèÜ«∞`Õ I
`«^Œã¨º Ç¨Ï~°u „Ñ¨*Ï˝O "åÜ«Ú ~åfl= q∞"åOÉèíã≤ II 67
h\˜Ü«∞O^Œ∞`ÕÅ∞ <å= QÍex|\˜ì áÈ=ÙK«∞O_»∞#∞. QÍe
"åÅ∞#∞ |\˜ì <å= Ñ¨Å∞k‰õΩ¯Å‰õΩ D_»fi|_»∞ K«∞O_»∞#∞
Hõ^•! J@∞¡ Ñ¨Å∞ q^èŒ=ÚÅ∞QÆ D_»fi|_»∞@ <å=‰õΩ „Ñ¨Ü«∂}
"≥∞@∞¡ HÍQÆÅ^Œ∞?
=Ú‰õΩ¯`å_»∞ "ÕÜ«∞x Z^Œ∞Ì KÕÅÜ«∞O^Œ∞|_ç ÑÖ@#∞
q^èŒfiOã¨=Ú KÕÜ«ÚK«∞, zO^Œ∞Å∞ "ÕÜ«ÚK«∞ ux#O`« ux,
q∞ye#k áê^Œ=ÚÅ`À „`˘‰õΩ¯`«∂ Ãã· fi~° qÇ¨~°=Ú KÕÜÚ« #∞.
J\ì̃ Z^Œ∞Ì á⁄Å=Ú# ÔH@∞¡ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»QÆÅ^Œ∞?
Hõà§‹ =ÚÖËx QÆ∞é]=ÚÅ`À QÆ∂_ç# ~°^=Œä Ú, QÆ∞é]=ÚÖˇ@∞
ÖÏy#KÀ J@∞áÈ=Ù#∞. `«`å¯~°}=ÚQÆ ~°^=Œä Ú #tOK«∞#∞Hõ^• !
tHõ∆}=Ú, =∂=\˜ ÖËx =∞^ŒÑ¨Ù>Ë#∞QÆ∞ JáêÜ«∞Hõ~°=Ú
Hõ^• !
J>Ë¡ ~åQÆ^Õfi+¨=ÚÅ ##∞ãïOK«∞K«∞, WO„kÜ«∞=ÚÅ
^•fi~å WO„kÜ«∂~°÷=ÚÅ H˘~°ÔH· Ñ¨~°∞"≥`«∞Î =∞#ã¨∞û =∞#∞Ax

Ç¨ÏiOK«∞#∞.
<å= Ñ¨Ü«∞xOK«=Öˇ ##flKÀ `≥~°KåÑ¨, K«∞HÍ¯x U~°Ê~°K«
=Öˇ#∞. Z^Œ∞Ì LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ =» Öˇ ##flKÀ =Ú‰õΩ¯‰õΩ `å_»∞ ayOz,
tHõ∆} xzÛ J~°Hõ Hõ\˜ìOK«=Öˇ#∞. QÆ∞é]=ÚÅ∞ „Ñ¨Ü«∂}=Ú#‰õΩ
qxÜ≥∂QÆÑ_¨ =» Öˇ ##flKÀ Hõà§◊ ‰õΩ QÆO`«Å∞ Hõ\,ì̃ Hõà§‹ =Ú "Õã≤
Ñ¨QÆæ=ÚÅ∞ Ñ¨\˜ì #_çÑ≤OK«=Öˇ#∞. =∞^ŒÑ¨Ù>Ë#∞QÆ∞ |Å=Ú qx
Ü≥∂QÆÑ¨_»=Öˇ ##flKÀ JO‰õΩâ◊=Ú`À =∂=\˜"å_»∞ Jkè+≤ªOz
Ü«ÚO_»=Öˇ#∞. J>Ë¡ WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞, =∞#ã¨∞û#∞ Jkè+Oª≤ z
=∂#= „Ñ¨[˝ r=#Ü«∂#=Ú "≥É· "íè À¿Ñ`«=ÚQÍ x~°fiiÎOK« ^ŒÅK«∞
H˘#flKÀ Hõ~°Î=º=∞#∞ JO‰õΩâ◊=Ú`À =∞#ã¨∞#∞ #_çÑ≤OK«=Öˇ#∞.
ÖËxKÀ „Ñ¨[˝ Ç¨ÏiOÑ¨|_»∞#x NHõ$+¨µ‚_»∞ `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞<åfl_»∞.
88 w`ÀÑ¨x+¨`ü
36
ÃÇÏK«ÛiHõ
`«™ê‡^Œºã¨º =∞Ç¨ÉÏÇ¨ÏŸ xQÆ$Ç‘Ï`åx ã¨~°fiâ◊ó I
WO„kÜ«∂}©O„kÜ«∂ˆ~÷Éèíº ã¨Îã¨º „Ñ¨*Ï˝ „Ñü+≤ª`å II 68
á⁄~°|_»x, ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ ÖËx ã≤÷~°"≥∞ÿ# *Ï˝#=Ú
=ÅÜ«Ú<å? J\˜ì *Ï˝#=Ú#∞ „Ñü+≤Oª Ñ¨ *ËÜÚ« @‰õΩ L`«ûÇ≤ÏOK«∞
K«∞<åfl"å? J@¡~Ú#KÀ h ÑÖKÕO„kÜ«∞=ÚÅ qxÜ≥∂QÆ=Ú
ÑïjeOÑ¨Ù=Ú. "å‰õΩ¯, Hõ~ˆ ‡O„kÜ«∞=ÚÅ qxÜ≥∂QÆ=Ú#∞ ‰õÄ_»
ÑïjeOÑ¨Ù=Ú. "åxx Hõ~°Î=º=Ú#ˆH qxÜ≥∂yOK«∞@, W`«~°
ã¨=∞Ü«∞=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ q„âßOu xK«∞Û@ J#∞ nHõ∆#∞ ã‘fiHõ
iOÑ¨Ù=Ú. *Ï˝<ÕO„kÜ«∞=ÚÅ∞, Hõˆ~‡O„kÜ«∞=ÚÅ∞ ˆH=Å=Ú
Hõ~=Î° º=Ú#ˆH qxÜ≥∂yOÑ¨|_»∞@KÕ q+¨Ü∂« ã¨HÎ˜ Q˘#Hõ J„Ñ¨=∞`«Î
=ÚÖˇ· K«∞~°∞‰õΩQÆ LO_»QÆÅ=Ù. Hõ~°Î=º=Ú QÀK«iOz#Ñ¨Ù_≥Å¡ „Ñü
ã¨ÊOkOK«QÆÅ=Ù. ÖËxKÀ q„â◊q∞OK« QÆÅ=Ù. q+¨Ü«∂#∞~°H˜Î J#∞
"åºkèx Hõ~=Î° º=∞#∞ B+¨^=Œè Ú`À ÑïÑ¨Ó~°=‚ ÚQÆ x~°∂‡eOK«∞=Ú.
W@∞¡ WO„kÜ«∂~°÷=ÚÅ #∞O_ç WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞ ã¨~°fiq^èŒ=ÚÅ
x„QÆÇ≤ÏOK« =K«∞Û#∞.
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ÃÑ· â’¡H=õ Ú# ''ã¨~fi° â◊ó—— J#∞ Ñ¨^=Œ Ú#∞

"å_ç<å_»∞, J#QÍ ã¨~fi° q^è=Œ ÚÅ ÑïÑ¨Ó~°=‚ ÚQÆ XHÕK«∞Hõ ‰õÄ_»
q+¨Ü∂« ã¨HÎ˜ ÖË‰Ωõ O_»QÆ x~°∂‡eOz#"Õ *Ï˝#=Ú ã≤~÷ Ñ° _¨ ∞» #∞. <å=
ZO`« Hõ@∞ìk@ì=ÚQÆ #∞#fl#∞ z#fl ~°O„^è=Œ Ú HÍ~°}=ÚQÆ =Úxy
áÈ=Ù#∞ QÆ^•! h\˜ ‰õΩO_»‰õΩ ZO`« z#fl zÅ∞¡ Ñ¨_ç##∞ h~°∞
HÍiáÈ=Ù#∞ Hõ^•! J>Ë¡ *Ï˝#=Ú ã¨∞„Ñü+ì̈"∞≥ ÿ Ü«ÚO_»=Öˇ##flKÀ
q+¨Ü«∂ã¨H˜Î Ü«∞#∞ ~°O„^èŒ=Ú#‰õΩ `ågÜ«∞~å^Œ∞ ã¨∞=∂! Jx
ÉèíQÆ"å#∞_»∞ ÃÇÏK«ÛiOK«∞K«∞<åfl_»∞.
90 w`ÀÑ¨x+¨`ü
37
pHõ\˜ – "≥Å∞QÆ∞
Ü«∂ xâß ã¨~°fiÉèí∂`å<åO `«™êºO *ÏQÆiÎ ãÖÜ«∞q∂ I
Ü«∞™êºO *Ï„QÆu Éèí∂`åx ™ê xâß Ñ¨â◊º`À =Ú<Õó II 69
=Ú#∞Å‰õΩ, Ü≥∂QÆ∞Å‰õΩ D [QÆ`«∞Î# Hõ#|_»∞#k
™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ Hõ#Ñ¨_^» ∞Œ . ™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ QÀK«iOz#k ãÖÜ«∞=∞
=ÚQÆÅ Ü≥∂QÆ∞Å‰õΩ QÀK«iOK«^Œ∞. Ü≥∂QÆ∞Å‰õΩ, =Ú#∞Å‰õΩ qâ◊fi
=∞O`«Ü«Ú "åºÑ≤Oz L#fl XˆH XHõ K≥·`«#º=Ú QÀK«iOK«∞#∞.
P =∞Ç¨K≥·`«#º"Õ∞ ÃÑ‰õΩ¯ q^èŒ=ÚÅ∞QÍ Z@∞¡ #iÎOK«∞K«∞#fl^À
QÀK«iOK«∞#∞. "≥q· ^èºŒ =Ú QÆÅ P #~°#Î =Ú Ü≥ÚHõ¯ "≥É· =íè =Ú#∞
^Œi≈OK«∞K«∞ "å~å#OkO`«∞~°∞. "åiÜ«∞O^Œ∞ ã¨fi–Ñ¨~° Éè^Ë =Œ ÚÅ∞
QÍx, ãÖÑ¶¨∞=Ú #O^Œe ã≤÷uQÆ`«∞Å∞ QÍx, r=ÙÅÜ«∞O^Œe ÉèË^Œ
=ÚÅ∞ QÍx ÉèÏã≤OÑ¨=Ù. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ XHõ =∞x+≤ Z\˜ì qÅ∞"≥#·
=G=ÚÅ∞ ^èŒiOK≥<À, Z@∞=O\˜ PÉèí~°} =ÚÅ∞ ^èiŒ OK≥<À,
J`«x ~°∂Ñ¨Ùˆ~Y Öˇ@∞¡#fl"À Ü≥∂y QÆ=∞xOK«_»∞. Z^Œ∞~°∞QÍ
xÅ|_ç# r==Ú#∞, r=K≥·`«#º=Ú#∞ =∂„`«"Õ∞ ^Œi≈OK«∞#∞.
*Ïu =∞`« ‰õΩÅ eOQÆ ÉèË^Œ=ÚÅ∞ QÀK«iOÑ¨=Ù.
ã¨=∂#∞ºÅ‰õΩ *Ïu =∞`« ‰õΩÅ eOQÆ ÉèË^Œ=ÚÅ∞ QÀK«

iOK«∞#∞, PHÍ~°=ÚÅ∞, "åx qHÍ~°=ÚÅ∞ QÀK«iOK«∞#∞. =¢™êÎ
Éè~í }
° =ÚÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ qÅ∞= QÀK«iOK«∞#∞. Z^Œ∞\˜"åi `«ÑC¨ Å∞
QÀK«iOK«∞#∞. ãÖÑ¶∞¨ =Ú# QÆÅ WO„kÜ«∂~°=÷ ÚÅ∞ QÀK«iOK«∞#∞.
=∞Ô~<≥fl<Àfl zÅ¡~° q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ QÀK«iOK«∞#∞. HÍx Ü≥∂QÆ∞Å‰õΩ
QÀK«iOK«∞ r=K≥` · #« º=Ú, ^•x "≥Å∞QÆ∞, "≥É· =íè =ÚÅ∞ ™ê=∂#∞º
Å‰õΩ QÀK«iOK«=Ù.
ÃÑ· q^èŒ=ÚQÆ Ü≥∂QÆ∞Å‰õΩ QÀK«iOK«∞#q r=ÙÅ‰õΩ QÀK«
iOK«‰Ωõ O_»∞@ Ü≥∂QÆ∞Å Ñ¨QÅÆ ∞, r=ÙÅ∞ ~å„uÜ«∞x ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
K«=∞`å¯~°=ÚQÆ `≥eÑ≤<å_»∞. J>Ë¡ r=ÙÅ∞ K«∂K«∞ Ö∫H˜Hõ q+¨Ü∞«
=ÚÅ∞ Ü≥∂QÆ∞Å ^Œ$+≤xì PHõiO¬ K«=Ù. QÆ#∞Hõ r=ÙÅ Ñ¨QÅÆ ∞ Ü≥∂QÆ∞
Å‰õΩ ~å„u Jx‰õÄ_» `≥eÑ≤<å_»∞.
=Ú#∞Å∞, Ü≥∂QÆ∞Å∞, P`«‡ ãÖÜ«∞=∞=Ú K≥Ok# "åix,
^Œ~°≈# *Ï˝#=Ú Hõey"åix, ã¨`«`«=Ú =∞##=Ú #O^Œ∞O_»∞
"åxx ‰õÄ_» ÉèíQÆ"å#∞_»∞ D â’¡Hõ=Ú# `≥eÜ«∞*ˇÑ≤Ê<å_»∞.
ãÖÜ«∞=∞ =∞#QÍ WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ =∞#ã¨∞û#O^Œ∞, =∞#ã¨∞û |∞kú
Ü«∞O^Œ∞, |∞kú <Õ#∞ J#∞ „Ñ¨[˝ Ü«∞O^Œ∞ Wq∞_ç Ü«ÚO_»∞@.
J\˜ì"å_»∞ ''*ÏQÆiÎ——QÆ #∞O_»∞#∞. J#QÍ "Õ∞Å∞H˘x LO_»∞#∞.
'Ñ¨âº◊ `«ó— J#QÍ ã¨=∞ã¨=Î Ú#O^Œ∞ "Õ∞Å∞H˘x Ü«Ú#fl ^•xx
"≥∞Å‰õΩ=`À ^Œi≈OK«∞ K«∞O_»∞#∞. '=Úx— J#QÍ ^Œi≈Oz# ^•xx
J^Õ ã¨=∞Ü«∞=Ú# =∞##=Ú KÕÜÚ« K«∞O_»∞#∞. J\˜"ì åx ^Œ$+≤Hì ˜
pHõ\˜ ÖË^Œ∞. J#QÍ Hõ#Ñ¨_»‰õΩO_»∞@ ÖË^Œ∞.
92 w`ÀÑ¨x+¨`ü
38
HÍ=∞ ã¨fi~°∂ÑÖ
PÑ¨Ó~°º=∂} =∞K«ÅO „Ñü+¨ª"£∞
ã¨=Ú„^Œ =∂Ñ¨ó „Ñ¨qâ◊Ou Ü«∞^Œfi`ü I
`«^Œfi`å¯=∂ Ü«∞O „Ñ¨qâ◊Ou ã¨ˆ~fi
ã¨ âßOu =∂áÈflu # HÍ=∞ HÍg∞ II 70
ã¨=Ú„^Œ ^Œ~°≈#=Ú â◊√ÉèíHõ~°=∞x ÃÑ^ŒÌÅ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù^Œ∞~°∞.
ã¨$+≤Ü
ì ∞« O^Œ∞ ã¨=Ú„^Œ=Ú#‰õΩ XHõ qt+¨ì ™ê÷# =Ú#flk. ã¨=Ú„^Œ
=Ú#O^Œ∞ #^Œ∞Å #∞O_ç, "åQÆ∞Å #∞O_ç, =~°¬áê`«=Ú #∞O_ç
ZO`« [Å=Ú KÕi##∞ ã¨=Ú„^Œ=Ú á⁄OQÆ^Œ∞. WkÜ≥ÚHõ qt+¨ì
ã≤÷u. Zxfl q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ ã¨=Ú„^Œ=Ú# KÕi##∞ ã¨=Ú„^Œ=∞>Ë¡
Ü«ÚO_»∞#∞. ^•xÜ«∞O^Œ∞ ã¨=∞ã¨Î=Ú W=Ú_»∞#∞. W`«~°=ÚÅ∞
=zÛ KÕ~∞° @ =Å# ã¨=Ú„^Œ=Ú ZÅ¡Å∞ ^•@^Œ∞. ^•xH˜ ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ
Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞~°x LxH˜ HõÅ^Œ∞. Jk Ñ¨Ó~°‚"≥∞ÿ#k. J#QÍ xOÑ¨Ù@‰õΩ
J=HÍâ◊=Ú ÖËxk. xO_çÜÚ« #flk QÆ#∞Hõ xOÑ¨Ù@‰õΩ gÅ∞Ñ¨_^» ∞Œ .
J>Ë¡ âßOux á⁄Ok |∞kúÜ∞« O^Œ∞ ã≤~÷ Ñ° _¨ #ç "åxx =∞iÜÕ∞
Éè’QÆº q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ =∞iO`« âßOux, `«$Ñ≤Îx HõeyOÑ¨ *ÏÅ=Ù.
J`«_»∞ âßOuQÆ#∞ `«$Ñ≤ÎQÆ #∞O_»∞@KÕ Éè’QÆº q+¨Ü«∞=ÚÅ∞
=∞iO`« âßOux, `«$Ñ≤Îx WK«∞Û@ [~°∞QÆ^Œ∞. xO_ç# ã¨=Ú„^Œ

=Ú# =∞iO`« h~°∞ KÕiÛ# Z@∞¡ á⁄OQÆ^À âßOu, `«$Ñ≤Î`À
xO_ç# =∞#ã¨∞û =∞i ÜÕ∞ W`«~° q+¨Ü«∞=ÚÅ‰õΩ á⁄OQÆ^Œ∞.
ã¨=Ú„^Œ=Ú #∞O_ç ã¨∂~°º H˜~°}=ÚÅ∞ [Å=ÚÅ#∞
T~°÷ fiQÆuH˜ H˘xáÈ~Ú ##∞ ã¨=Ú„^Œq∞OHõ^∞Œ . J>Ë¡ q+¨Ü∞« ÖËq∞
HÍ~°}=ÚQÆ âßO`«∞x z`«Î=Ú „‰õΩOQÆ^Œ∞. á⁄OQÆ∞@–„‰õΩOQÆ∞@
ã¨=Ú„^Œ=Ú#‰õΩ, âßO`«z`«∞#Î ‰õΩ ÖË=Ù. WkÜÕ∞ „|Ç¨‡#O^Œ ã≤u÷ .
|∞e¡ |∞e¡ HÀiHõÅ Ü«∞O^Œ∞ rq`« =∞O`«Ü«Ú ã¨`«=∞`«=∞QÆ∞
"åxH˜ D ã≤÷u ^Œ∞~°¡Éèí=Ú. TÇ≤ÏOK«∞@ÔH·##∂ gÅ∞Ñ¨_»xk.
ÉèíQÆ"å#∞_ô q^èŒ=ÚQÆ `«# x[ã≤÷ux J~°∞˚#∞xH˜ ã¨∂K«# „áêÜ«∞
=ÚQÆ `≥eÑ≤<å_»∞. „Ñ¨ã∞¨ `
Î =« Ú J~°∞#˚ ∞_»∞#fl Ñïã≤u÷ H˜ ÉèQí =Æ O`«∞
_»OkOz# L^•Ç¨Ï~°}=Ú J„QÍÇ¨Ïº=Ú (ÉÁuÎQÍ J~°÷=Ú HÍx
q+¨Ü«∞=Ú). J~Ú##∞ c[„áêÜ«∞=ÚQÆ J`«∞º`«Î=∞ q+¨Ü«∞
=Ú#∞ t+¨µºxÜ«∞O^Œ∞ Pq+¨¯iOK«∞@ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù Ü≥ÚHõ¯ ^Œ∂~°
^Œ$+≤ì =∞iÜ«Ú Hõ~°∞} Jx `≥eÜ«∞=Öˇ#∞.
94 w`ÀÑ¨x+¨`ü
39
âßOu ã¨∂`«„=Ú
qÇ¨Ü«∞ HÍ=∂<£ Ü«∞ ã¨û~åfi<£ Ñ¨Ù=∂O â◊Ûù~°u xã¨û Ê $Ç¨Ïó I
x~°‡"≥∂ x~°Ç¨ÏOHÍ~°ó ã¨ âßOu =∞kèQÆK«Ûùu II 71
U =∞#∞A_≥·`Õ ~åQÆ^Õfi+¨=ÚÅ#∞ q_»∞K«∞<À, Z=_≥·`Õ
q+¨Ü«∞=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ Pã¨H˜Î q_»∞K«∞<À, =∞=∞HÍ~°=Ú#∞
JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú#∞ q_»∞K«∞<À J\˜ì"å_»∞ âßOux á⁄O^Œ∞#x
ÉèíQÆ"å#∞_»∞ D â’¡Hõ=Ú# `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞<åfl_»∞. WO^Œ∞ <åÅ∞QÆ∞
ã≤÷`«∞Å#∞ q=iOK«∞K«∞<åfl_»∞.
WO^Œ∞ "≥Ú^Œ\k˜ HÍ=∞ qã¨~#˚° =Ú. ã¨~fi° =∞`«=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞,
ã¨~°fiâßG=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ HÍ=∞=Ú#∞ qãï˚OÑ¨Ù=∞x `≥Å∞Ñ¨|_»∞
K«∞<Õ Ü«ÚO_»∞#∞. Hõ~°Î=º=Ú ##∞ãïOK«∞@ =Å# =∂„`«"Õ∞
HÍ=∞=Ú qãï˚OK«∞@‰õΩ gÅ∞Ñ¨_»∞#x `≥eÜ«∞=Öˇ#∞. Hõ~°Î=º
=∞#QÍ KÕÜ∞« =Åã≤# Ñ¨x. HÍ=∞ =∞#QÍ KÕÜ∞« ^ŒÅz# Ñ¨x. `å#∞
`«Åz# Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«Ú@HÍHõ, =Åã≤# Ñ¨#∞Å#∞ KÕÜ«Ú@
=ÚYº=Ú. Wq P~ÀÇ¨Ï} „Hõ=∞=Ú#‰õΩ QÆ_»Ñ¨ =O\˜q.
J@∞¡ Hõ~=Î° º=Ú#∞ =∂„`«"∞Õ KÕÜ∞« nHõ∆ Ñ¨Óx# "åxH˜

=∂~°=æ Ú# J<ÕHÍ<ÕHõ q+¨Ü∞« =ÚÅ∞ Hõ#Ê@∞ìK∞« O_»∞#∞. JO^Œ#∞
~°H˜Î H˘#fl"å_»∞ Hõ~°Î=º q=ÚY∞_»∞ HÍQÆÅ_»∞. q+¨Ü«∂#∞~°‰õΩÎ_»∞
Hõ~=Î° ºáêÅ#=Ú KÕÜ∞« ÖË_∞» . JO^Œ∞KÕ q+¨Ü∂« ã¨HxÎ˜ qãïO˚ K«∞K«∞,
Hõ~°Î=º=Ú x~°fiiÎOK«∞K«∞ ™êyáÈ=Öˇ#∞.
J@∞ÃÑ·# ™ê^èŒ‰õΩ#‰õΩ =∞=∞HÍ~° =∞#∞ J=~À^èŒ
"Õ∞~°Ê_»∞#∞. <åk J#∞ ÉèÏ="Õ∞ =∞=∞HÍ~°=Ú. `«# â◊s~°=Ú,
`«# "å~°∞, `«# ãÖÑ¨^Œ J#∞#q =∞=∞HÍ~° ™ê÷#=ÚÅ∞. `«#k
J#∞H˘x#^ŒO`«Ü«Ú x[=Ú#‰õΩ ^≥·==Ú#^Õ Jx ÉèÏqOK«∞@
™ê^è#Œ QÆ ™êQÆ=Öˇ#∞. â◊s~°=Ú#‰õΩ, `«##∞ P„â◊~ÚOz# "åiH˜,
`«# K«∞@∂ì U~°Ê_ç# ãÖÑ¨^Œ‰õΩ Ü«∞[=∂x ^≥·="Õ∞ Ü«∞xÜ«Ú,
`å#∞ ˆH=Å=Ú ^èŒ~°‡Hõ~°Î JxÜ«Ú ÉèÏqOÑ¨=Öˇ#∞. ^èŒ~°‡Hõ~°Î
Ü«∞#QÍ "åx Ü«∞O^Œ∞ `«# ^èŒ~°‡=Ú x~°fiiÎOK«∞>Ë QÍx Ü«∂[
=∂#º=Ú HÍ^Œ∞. W\˜ì ÉèÏ=##∞ ã≤~÷ Ñ° ~¨ ∞° K«∞‰õΩ#fl"åxˆH =∞=∞HÍ~°
=∞#∞ á⁄~° `≥QÆ∞#∞.
JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú =i˚OK«∞@ `«∞k "≥∞@∞ì. Hõ~=Î° º=Ú#∞ KÕH˘x
HÍ=∞=Ú#∞ =i˚OK«∞@, Hõ~°Î=º áêÅ#=Ú# PHõ~°¬}©Ü«∞=∞QÆ∞
q+¨Ü«∞=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ J#∞~°H˜Îx =i˚OK«∞@, ''`«#k—— J#∞
ÉèÏ==Ú#∞ =i˚OK«∞@ J#∞ =¸_»∞ ™Èáê#=ÚÅ#∞ Jkè~À
Ç≤ÏOz# ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ ''`å#∞—— J#∞ ÉèÏ==Ú#∞ ‰õÄ_» =i˚OK«∞@
`«∞k "≥∞@∞ì.
96 w`ÀÑ¨x+¨`ü
x[=Ú#‰õΩ `å#∞ÖË_∞» . `å#∞QÆ ^≥=· "Õ∞ Ü«Ú<åfl_»∞. HÍx

`å #∞<åfl_»##∞H˘#∞ K«∞<åfl_»∞. J@¡#∞H˘#∞@ÜÕ∞ JÇ¨ÏOHÍ
~°=Ú. `«#H˘Hõ „Ñ¨`ÕºHõ Jã≤÷`«fi=Ú ÖË^Œ∞. ^≥·="Õ∞ r=Ù_»∞QÍ
#∞O_»QÆ, r=Ù_»∞ `å #∞<åfl_»#∞H˘#∞@ÜÕ∞ "≥Ú^Œ\˜ =∂Ü«∂
=~°}=Ú.
|OQÍ~°=Ú ÖËHõ LOQÆ~=° Ú ÖË^∞Œ . =∞\˜ì ÖËHõ ‰õΩO_» ÖË^∞Œ .
ã¨=Ú„^Œ=Ú ÖËHõ HÔ ~°@=Ú ÖË^∞Œ . ^≥=· =Ú ÖËHõ r=Ù_»∞ ÖË_∞» . D
*Ï˝#=Ú Ñ¨Ó~°‚ *Ï˝#=Ú#‰õΩ `«∞k "≥∞@∞ì. nx #kè~ÀÇ≤ÏOK«∞ @‰õΩ
''`å #∞O_»∞@ J#QÍ <Õq∞?—— J#∞ JOâ◊=ÚÃÑ· qKå~°} f„==ÚQÆ
™êQÆ=Öˇ#∞. ã¨=∂^è•#=Ú ^Œi≈Oz#Ñ¨Ù_»∞ JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú
#tOK«∞#∞. x~°Ç¨ÏOHÍi Ü«∞QÆ∞#∞. J`«xk ã≤÷~°"≥∞ÿ# âßOu.
JÇ¨ÏOHÍiH˜ âßOu ÖË^Œ∞. =∞=∞HÍiH˜ Jã¨Å∞ ÖË^Œ∞.
q+¨Ü«∂#∞ ~°‰õΩÎ#‰õΩ ÉÁuÎQÆ âßOu ÖË^Œ∞. HÍ=Ú‰õΩ#‰õΩ JâßOu
ã≤÷~°=ÚQÆ #∞O_»∞#∞. D <åÅ∞QÆ ™Èáê#=ÚÅ∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOÑ¨
*ËÜ«Ú@ˆH Ñ¨^Œ∞<≥xq∞k J^è•ºÜ«∞=ÚÅ w`ÀÑ¨^Õâ◊=Ú. D
™Èáê#=ÚÅ #kè~ÀÇ≤ÏOK«∞@<Õ LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞ ã¨∂zOK«∞K«∞#flq.
Ü≥∂QÆq^Œº É’kèOK«∞K«∞#flk. „|Ç¨Ï‡q^Œº Ñ¶¨∞’+≤OK«∞K«∞#flk.
40
|„Ç¨Ï‡ x~åfi}=Ú
Uëê „ÉÏÇ‘Ï‡ã≤÷uó áê~°÷ ! <≥·<åO „áêÑ¨º q=ÚÇ¨Ïºu I
ã≤÷`åfi-™êº =∞O`«HÍÖË-Ñ≤ „|Ç¨Ï‡x~åfi} =∞$K«Ûùu II 72
Wk ™êOYºÜ≥∂QÆ =∞#∞ J^è•ºÜ«∞=Ú#‰õΩ z@ìz=i
â’¡Hõ=Ú. D â’¡Hõ=Ú# ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ â’¡Hõ=Ú
ÅÖ’ q=iOz# ™Èáê# „Hõ=∞=Ú#‰õΩ QÆ=∞º=Ú#∞ x~°fiiÎOK«∞
K«∞<åfl_»∞. J~°∞#˚ ∞_»∞ „Ñ¨[Ü˝ ∞« O^Œ∞ ã≤u÷ Q˘#fl"åx ÅHõ}
∆ =ÚÅ#∞
QÆ∂iÛ <åÅ∞QÆ∞ „Ñ¨â◊flÅ∞ „â◊^•úÉèí‰õΩÎÅ`À NHõ$+¨µ‚x J_çÔQ#∞. ã≤÷`«
„ÑÄx˝ ÅHõ} ∆ =Ú ÖËq? J`«_qÕ ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ#∞? U suQÆ #∞O_»∞#∞?
Z@∞¡ ãÖK«iOK«∞#∞? J#∞#q P „Ñ¨âfl◊ Å∞. D „Ñ¨âfl◊ Åxfl\˜Hx˜
ã¨=∂^è•#=ÚÅ∞ q=iOK«∞K«∞ NHõ$+¨µ‚_»∞ „Hõ=∞â◊ó 71= â’¡Hõ=Ú
KÕ~°∞#Ñ¨Ê\˜H˜ x~°Ç¨ÏOHÍ~° ã≤÷ux Pq+¨¯iOK≥#∞.
x~°Ç¨ÏOHÍ~° ã≤÷u KÕi#"åiH˜ ã¨=∞ã¨Î=Ú "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl
`«`fiÎ« "Õ∞ `å#∞QÍ #∞#fl^ŒxÜ«Ú, =∞iÜ«Ú ã¨=∞ã¨Î [QÆ`∞« Î JkÜÕ∞
xO_çÜ«Ú#fl ^ŒxÜ«Ú `≥eÜ«Ú#∞. JO`«\˜Ö’ xO_çÜ«Ú#flk,
Jxfl\˜Ü∞« O^Œ∞ xO_ç#k, `«#Ü«∞O^Œ∞ ‰õÄ_» xO_çÜÚ« O_»∞@KÕ
`å#∞, W`«~=° Ú J#∞ Éè^Ë =Œ Ú #tOK«∞#∞. JO`«\Ö˜ ’ xO_ç#
98 w`ÀÑ¨x+¨`ü
`«`fiÎ« =Ú#∞ „|Ç¨Ï‡=Ú JO^Œ∞~°∞. D `«`«Îfi=Ú#∞ ^Œi≈Oz#

"åx ã≤u÷ „ÉÏÇ‘Ï‡ ã≤u÷ . Wk á⁄Ok#"åxH˜ `å#∞ HÍxk Uq∞Ü«Ú
Hõ#Ñ¨_»^Œ∞. `å<Õ ã¨=∞ã¨Î"≥∞ÿ Ü«ÚO_»∞@KÕ =∞iÜ«Ú ã¨=∞ã¨Î"Õ∞
`å#∞QÆ #∞O_»∞ @KÕ =∞iÜ≥ÚHõ\˜ ÖËx ã≤÷u „áêÑ≤ÎOK«∞@KÕ
"≥∂Ç¨Ï=Ú, JO`«º HÍÅ=Ú J#∞#q ‰õÄ_» ÖË‰õΩO_»∞#∞.
=∞iÜ≥ÚHõ\˜ ÖËx ã≤÷ux QÆ∂iÛ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ ÉèÏ+¨}=Ú
KÕÜÚ« K«∞<åfl_»∞. WkÜ≥ÚHõ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ ã≤u÷ . Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞#ÿ
ã≤u÷ . JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞#flq JÑ¨Ù_»∞O_»=Ù. JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ QÀK«
iOz# ã¨`«º=ÚÅ∞ ‰õÄ_» #∞O_»=Ù. ã¨fiÑ¨fl=Ú# J<ÕHÍ<ÕHõ
~°∂Ñ¨=ÚÅ#∞, ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅ#∞, ÉèÏ==ÚÅ#∞ J#∞Éèí∂u
K≥O^Œ∞K«∞#fl r=Ù_»∞ "Õ∞ÖÏ¯Oz#Ñ¨Ù_»∞ ã¨fiÑ¨fl=Ú Ö’x qâı+¨=Ú
ÅxflÜ«Ú, "Õ∞ÖÏ¯Oz#Ñ¨Ù_»∞ Z@∞¡ ÖË"À, J>Ë¡ „|Ç¨Ï‡=Ú#O^Œ∞
"Õ∞ÖÏ¯Oz#"åxH˜ D ã¨=∞ã¨Î ã¨$+≤ìÜ«Ú, JO^Œe r=ÙÅ∞,
Ö’Hõ=ÚÅ∞ ã¨fiÑ¨fl=∞x `≥eã≤ #=ÙfiH˘#QÆÅ_»∞. J`«x P#O^Œ=Ú
#‰õΩ J=^èŒ∞Å∞ ÖË=Ù. JkÜÕ∞ „|Ç¨‡#O^Œ=Ú.
OTHER BOOKS THROUGH

MASTER K. PARVATHI KUMAR
The following books are available in: English (E), German (G),
Spanish (S), French (F), Hebrew (H), Telugu (T), Hindi (HI) and
Kannada (K) languages.
BOOKLETS :
1. LORD MAITREYA -The World Teacher E/G/S/F
2. THE WHITE LOTUS E/G/S
3. WISDOM BUDS E/G/S
4. SPIRITUALISM, BUSINESS & MANAGEMENT E/G/S
5. THE PATH OF SYNTHESIS E
6. THE ETHERIC BODY E/G/S
7. MARIA MAGDALENA E/G/S
8. TIME THE KEY E/G/S
9. LISTENING TO THE INVISIBLE MASTER E/G/S/F/H
10. GOOD FRIDAY E/G/S/F/H
11. BHRIKTA RAHITA TARAKA RAJAYOGAMU T/K
12. MARRIAGE - A SACRAMENT E
13. MASTER C.V.V. YOGAMU-KARMARAHITYAMU T
BOOKS :
14. MITHILA –A New Age Syllabus E/G/S
15. THE AQUARIAN MASTER E/G/S
16. SOUND –The Key & its Application E/G/S
17. ASHRAM LEAVES E/G/S
18. SANKHYA –The Sacred Doctrine E/G/S
19. VENUS –The Path to Immortality E/G/S
20. THEOSOPHICAL MOVEMENT E/G/S
21. SHIRDI SAY SAYINGS E/G/S
100 w`ÀÑ¨x+¨`ü
22. SPIRITUALITY IN DAILY LIFE S
23. THE MASTERS OF WISDOM S
24. MEDITATION & GAYATRI S
25. WISDOM TEACHINGS OF VIDURA E/G/S
26. ON HEALING E/G/S
27. SPIRITUAL FUSION OF EAST & WEST E
28. SRI SASTRY GARU E/G/S/F/T
29. THE AQUARIAN CROSS E/G/S
30. HERCULES –The Man & the Symbol E/G/S
31. MANTRAMS –Their Significance & Practice E/G/S
32. SRI DATTATREYA E/G/S/T/HI
33. SATURN –The Path to Systematised Growth E/S
34. JUPITER –The Path of Expansion E/S
35. MASTER E.K. –The New Age Teacher E/G/S
36. AMANASAKUDU T/K
37. VRUTRASURA RAHASYAM T
38. THE DOCTRINE OF ETHICS E
39. DHANAKAMUNI KATHA T
40. ANTARDARSANA DHYANAMULU T
41. THE SPLENDOR OF SEVEN HILLS E/T/Hi
42. DOCTRINE OF ETERNAL PRESENCE E
43. ASANGUDU T
44. SARASWATHI - THE WORD E
45. MANA MASTERU GARU T
46. GEETOPANISHAD T
47. SRI LALITHA T
48. POOJA VIDHANA PRASASTYAMU T
49. GAYATRI MANTRA PRASASTYAMU T
50. Katha Deepika T

Geethopanishat-1 Sankhya Yogamu

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Geethopanishat-1 Sankhya Yogamu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

w`ÀÑ¨x+¨`ü

(N=∞^ŒƒùQÆ=næ`« 2= J^è•ºÜ«∞=Ú – ™êOYº Ü≥∂QÆ=Ú)

=∂ã¨ì~ü ÔH. áê~°ﬁf‰õΩ=∂~ü

"≥Å : ~°∂II 25–00

''^èŒx+¨ª——, _®II HõOÉèíOáê\˜ áê~°ﬁf‰õΩ=∂~ü QÍi

''^èŒx+¨ª—— XHõ K«Hõ¯x „QÆO^ä•ÅÜ«∞=Ú#∞, ^è•º#

ã¨OHõÅ#Hõ~°Î : =∂ã¨ì~ü HõOÉèíOáê\˜ áê~°ﬁf‰õΩ=∂~ü

q*Ï˝#=Ú#∞ qHõã≤OÑ¨*ËÜ«Ú QÆ∞~°∞=Ù, âßs~°Hõ – =∂#ã≤Hõ

N áê~°fif‰õΩ=∂~üQÍi P^èŒfi~°º=Ú# ZxflÜ≥∂ ^è•i‡Hõ

ÉèQí =Æ næ`« ã¨~Àﬁ`«¯ $+¨"ì ∞≥ #ÿ „QÆO^ä=Œ Ú. Hõ~å‡K«~}° =Ú

ÉèíQÆ=næ`« Ü≥∂QÆâßG=Ú. JO^Œ∞ „|Ç¨Ï‡q^Œº xH˜∆Ñ¨Î"≥∞ÿ

qHÍã¨=Ú HõeyOK«∞#∞. Ü«∞*Ï˝~=÷° Ú Hõ~å‡K«~} ° =∂K«iOK«∞ "åiˆH

21. Hõ~°‡ ã¨∂`«„=Ú ..... 55

''J<å~°º=Ú, #~°H=õ Ú, JÑ¨Hi© Î Hõ@Éì @

|Ü«∞@ â◊„`«∞=ÙÅ∞ [~ÚOÑ¨|_»∞^Œ∞~°∞. ^≥·==Ú J#QÍ qâ◊ﬁ

J~°∞˚#∞_»∞ HÀ~°∞@ÜÕ∞ J`«xH˜ `«~°}ÀáêÜ«∞=Ú#∞ K«∂Ñ≤#k.

„Ñ¨â◊ﬂ=Ú KÕÜ«Ú t+¨µºxÜ«∞O^Œ∞ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù#‰õΩ "å`«ûÅº=Ú

J~°∞˚#∞_»∞ =∞Ç¨g~°∞_»∞. J`«x <å=∞"Õ∞ "≥·Éèí"À¿Ñ`«

ÅQÆ∞ rq`«=Ú <Õ~Ê° ~°K∞« H˘x<å~°∞. #g# Ü«ÚQÆ=Ú# ~°*’QÆ∞}

`«QÆ^Œx w`å"åHõº=Ú. HÍÖÏ#∞QÆ`«=ÚÖˇ· ~Úq =zÛ–áÈ=Ù

„Ñ¨ã¨∞ÎuOÑ¨|_ç Ü«Ú<åﬂ_»∞. J@∞Å<Õ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ =∞^èŒº

=zÛ áÈ=Ù#q – F~°∞Ê

K≥·`«#º=Ú P^è•~°=ÚQÍ Ö’Hõ=ÚÅ∞, Ö’‰õΩÅ∞ U~°Ê_»∞

ÖËx"å_»∞ ^Œ∞óYÑ¨_∞» #∞. ã¨$+≤ì Ü«∞O^Œe ã¨=∞ã¨Î q[Ü«∞=ÚÅ‰õΩ#∞

„Ñ¨[˝#∞ „uQÆ∞}=ÚÅ‰õΩ Jf`«=ÚQÆ ‰õÄ_» JÉèÏºã¨=â◊=Ú#

L#ﬂk áÈ^Œ∞ – ÖËxk ~å^Œ∞

J#∞Éèí∂u ÖËx"å~°∞ ÖË=O^Œ∞~°∞. J#∞Éèí∂u HõÅ∞QÆ#O`« =~°‰õΩ

#∞O_ç ã¨∂Å÷ =Ú#‰õΩ, ã¨∂Å÷ =Ú #∞O_ç ã¨∂Hõ‡∆ =Ú#‰õΩ =zÛáÈ=Ù

L^Œƒù==Ú, =$kú, ÅÜ«∞=Ú, =∞~°Å L^Œƒù==Ú, J#O`«=ÚQÆ

Å∞QÍ HÍHõ ^ÕÇ¨ïÅ∞QÍ J#QÍ ^ÕÇ¨Ï=ÚÅ#∞ ^èŒiOz#"åiQÍ

^ÕÇÏ¨ =ÚÖ’ `å <≥@∞¡O_≥<À `≥eÜ«Ú q^Œº HõÅ^Œ∞, Jk Ü≥∂QÆq^Œº.

P`«‡ ã¨ﬁ~°∂Ñ¨Ù_≥·# N Hõ$+¨‚ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ Ô~O_»=

P`«‡ – J^Œ∞ƒù`«=Ú – Pâ◊Û~°º=Ú

„Éèí=∞}=Ú# JQÆ∞Ñ≤OK«∞K«∂ J^Œ$â◊º=∞QÆ∞K«∂, x~°O`«~°=¸

'Hõe— „Ñ¨ÉèÏ==Ú# „Ñ¨uÜ≥ÚHõ¯~°∞ ã¨ﬁ^èŒ~°‡=Ú#∞ x~°¡Hõ∆º=Ú

ZO_»=∂qQÆ ÉèÏqOK«|_»∞`«∂ Ü«Ú#ﬂk. HÍh, Éè„í ^ŒÑ^¨ =Œä Ú#∞

WxﬂO\˜H© HÍ~°} "≥ÚHõ¯\˜Ü∞Õ . =∞#‰õΩ KåÖÏ q+¨Ü∞« =ÚÅ∞

QÆ∞iÎOz# r=Ù_»∞, Jq HÍÖÏ#∞QÆ∞}=ÚQÆ =zÛáÈ=Ù K«∞O_»∞#x

<≥éy˜ # "åˆ~. É’^è#Œ Å#∞ q#∞@=Å#, „QÆO^ä=Œ ÚÅ#∞ Ñ¨iOî K«∞@

ÖË^Õ"≥∂!! J#∞ xã¨Ê$Ç¨Ï HõÅ∞QÆHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. JkèHÍ~°=ÚÖËx

Hõ~°_»∞Hõ\˜ì# ™êﬁ~°÷=Ú`À `«#‰õΩ ÖÏaèOK«∞#x „Ñ¨u

„Ñ¨u rqÜ«Ú `«# r=# x~å‡} Ñ¨^=Œä Ú# ZÑ¨Ê\˜HÑõ Ù¨ Ê_»∞

Hõ~°Î=º=Ú – áêÑ¨ – Ñ¨Ù}º=ÚÅ∞

iOz ‰õΩ~°∞ =Oâ◊=Ú#‰õΩ #+¨ì=Ú HõeyOK≥#∞. ã¨`«º=f^Õq

H˘é‰õΩ „Ñ¨Ü«∞`«ﬂ=ÚO_»^Œ∞. LO_»∞@ÜÕ∞ Ü«ÚO_»∞#∞. Hõ~°Î=º

x~°ﬁiÎOK«∞@ [~°∞QÆ^Œ∞. J\˜ì =∞#¿ãû H“â◊Å=Ú ¿Ñ~°∞# ‰õΩ\˜

x~°ﬁiÎOK«∞"å_»∞ ã≤÷~°„Ñ¨[˝ HõÅ"å_»∞. Wëêì~Ú+¨ì=ÚÅ∞, ÖÏÉèí#+¨ì

ã≤÷`« Ñ¨„A˝x ÅHõ∆}=ÚÅ∞

WO„kÜ«∞=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ ÖË^∞Œ . ™ê^è‰Œ Ωõ x Ü«∞O^Õ Ü«Ú#ﬂk.

=∞uÜ≥ÿ∞ Ü«ÚO_»∞#∞. J`«xx ^≥·==Ú `«Ñ¨Ê =∞i W`«~°=ÚÅ∞

q+¨Ü∞« =Ú HÍ^Œ∞. P`«‡ qKå~° "≥ÚHõ\Ü ˜ ∞Õ Ñ¨iëê¯~°=Ú. P`«‡

WOk„Ü«∞=ÚÅ∞ – ™œÅÉèíº=Ú – Ñ¨„=∂^Œ=Ú

JO^Œ∞Å‰õΩ WO„kÜ«∞=Ú ÖË~Ê° ~°z, WO„kÜ«∞=ÚÅ ^•ﬁ~å r=Ùx

JO^Œ∞ r=Ù# ˆHk ~°∞zOK«∞<À ^•x ^•ﬁ~°=Ú# ^≥·==Ú#∞

Ü«∞O^Œ∞ ^Õﬁ+¨=Ú QÍx ÉèÏqOÑ¨H,õ ~°∞zÜ«∞O^Œ∞ Ü«Ú‰õΩ_Î Ü

#KÀ Jk ~åQÆ^Õﬁ+¨=ÚÅ‰õΩ, HÍ=∞„HÀ^èŒ=ÚÅ‰õΩ, Ö’Éèí"≥∂Ç¨Ï=Ú

J`«_∞» ÃÑ· HÍ~°º=ÚÅ#∞ ã¨`ﬁ« QÆ∞} „Ñ¨^•è #=ÚQÆ x~°ﬁiÎOK«∞

"å_»∞^Œ∞~°∞. ™ê^Œ J#ﬂ Ñ¨^=Œ Ú ã¨Ê+¨` ì ‰« Ωõ ã¨OHˆ `«"∞≥ #ÿ KÀ „Ñ¨™ê^Œ

WO„kÜ«∞=ÚÅÖ’xH˜ J^èÀQÆu K≥O^ŒQÆÅ^Œ∞. HÍ=Ù#<Õ Hõ~°‡‰õΩ

^•ﬁ~å WO„kÜ«∂~°÷=ÚÅ H˘~°ÔH· Ñ¨~°∞"≥`«∞Î =∞#ã¨∞û =∞#∞Ax

ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ÃÑ· â’¡H=õ Ú# ''ã¨~ﬁ° â◊ó—— J#∞ Ñ¨^=Œ Ú#∞

ã¨=∂#∞ºÅ‰õΩ *Ïu =∞`« ‰õΩÅ eOQÆ ÉèË^Œ=ÚÅ∞ QÀK«

=∞iO`« âßOux, `«$Ñ≤Îx WK«∞Û@ [~°∞QÆ^Œ∞. xO_ç# ã¨=Ú„^Œ

J@∞¡ Hõ~=Î° º=Ú#∞ =∂„`«"∞Õ KÕÜ∞« nHõ∆ Ñ¨Óx# "åxH˜

qÏ˝#=Ú#∞ qHõã≤OÑ¨ËÜ«Ú QÆ∞~°∞=Ù, âßs~°Hõ – =∂#ã≤Hõ