Η τοποθέτηση του ΚΚΕ για τον ιταλοελληνικό πόλεμο

Κείμενα βασισμένα στον Β1 Τόμο του Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ 1939 - 1949 και στο βιβλίο του
Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ «Το ΚΚΕ στον ιταλοελληνικό πόλεμο 1940 - 1941» (εκδ. «Σύγχρονη
Εποχή»)

Το Α' Γράμμα του Ν. Ζαχαριάδη και οι 4 προτάσεις προς την κυβέρνηση

Τρεις μέρες μετά την ιταλική επίθεση ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ απηύθυνε ανοιχτή επιστολή προς τον
ελληνικό λαό που δημοσιεύτηκε στον Τύπο στις 2 Νοέμβρη:

«Προς το λαό της Ελλάδας

Ο φασισμός του Μουσσολίνι χτύπησε την Ελλάδα πισώπλατα, δολοφονικά και ξετσίπωτα με σκοπό να
την υποδουλώσει και εξανδραποδίσει. Σήμερα όλοι οι έλληνες παλαίβουμε για τη λευτεριά, την τιμή,
την εθνική μας ανεξαρτησία. Η πάλη θα είναι πολύ δύσκολη και πολύ σκληρή. Μα ένα έθνος που θέλει
να ζήσει πρέπει να παλεύει, αψηφώντας τους κινδύνους και τις θυσίες. Ο λαός της Ελλάδας διεξάγει
σήμερα έναν πόλεμο εθνικοαπελευθερωτικό, ενάντια στο φασισμό του Μουσσολίνι. Δίπλα στο κύριο
μέτωπο και Ο ΚΑΘΕ ΒΡΑΧΟΣ, Η ΚΑΘΕ ΡΕΜΑΤΙΑ, ΤΟ ΚΑΘΕ ΧΩΡΙΟ, ΚΑΛΥΒΑ ΜΕ ΚΑΛΥΒΑ, Η ΚΑΘΕ ΠΟΛΗ,
ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΣΠΙΤΙ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΦΡΟΥΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ.

Κάθε πράχτορας του Φασισμού πρέπει να εξοντωθεί αλύπητα. Στον πόλεμο αυτό που τον διευθύνει η
κυβέρνηση Μεταξά, όλοι μας πρέπει να δόσουμε όλες μας τις δυνάμεις, δίχως καμιά (σ.σ. η
υπογράμμιση είναι δική μας) επιφύλαξη. Επαθλο για τον εργαζόμενο λαό και επιστέγασμα για τον
σημερινό του αγώνα, πρέπει να είναι και θα είναι, μια καινούργια Ελλάδα της δουλιάς, της λευτεριάς,
λυτρωμένη από κάθε ξενική ιμπεριαλιστική εξάρτηση και από κάθε εκμετάλλευση (σ.σ. η υπογράμμιση
είναι δική μας), μ' ένα πραγματικά παλλαϊκό πολιτισμό.

Ολοι στον αγώνα, ο καθένας στη θέση του και η νίκη θάναι νίκη της Ελλάδας και του λαού της. Οι
εργαζόμενοι όλου του κόσμου στέκουν στο πλευρό μας,

Αθήνα 31 του Οκτώβρη 1940

Νίκος Ζαχαριάδης

Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ»1.

Ταυτόχρονα ο Ν. Ζαχαριάδης έγραψε κείμενο που απευθυνόταν στην κυβέρνηση Μεταξά. Παρατίθεται,
όπως δημοσιεύτηκε πέντε χρόνια αργότερα στον «Ριζοσπάστη»:

«ΟΙ 4 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ σ. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ

Μαζί με το "Ανοικτό Γράμμα" ο σ. Ζαχαριάδης έστειλε στο Μεταξά σημείωμα που περιλάμβανε
προτάσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος σε μια βάση για κοινή λαϊκή-πατριωτική-εθνική πάλη κατά
της φασιστικής επιδρομής. Ο Μεταξάς φυσικά δεν απάντησε, γιατί δεν έκανε λαϊκό-εθνικό πόλεμο, μα
πλουτοκρατικό-δυναστικό-ξενοκίνητο. Οι τέσσερις προτάσεις-όροι είνε οι εξής:

1. Το ΚΚΕ αναλαμβάνει τη γραμμή του "Ανοικτού Γράμματος" να την κρατήσει ως το τέλος του πολέμου.

2. Η κυβέρνηση δίνει γενική αμνηστία.

3. Ξαναβγαίνει ο Ριζοσπάστης.

4. Οποιο μέλος του ΚΚΕ διαφωνήσει με τη γραμμή του "Ανοιχτού Γράμματος" θα διαγραφεί απ' το
ΚΚΕ».2

Η πλαστογραφία του Μανιαδάκη

Το παραπάνω κείμενο απευθυνόταν «Προς τον κ. υφυπουργό Δ. Ασφαλείας». Αυτήν τη φράση

αφαίρεσε ο Μανιαδάκης από το συγκεκριμένο κείμενο και την επικόλλησε στο ανοικτό γράμμα του Ν.
Ζαχαριάδη. Οπως έγραψε ο «Ριζοσπάστης» (28 Οκτώβρη 1945), «ο Μανιαδάκης πήρε την επικεφαλίδα
αυτού του δεύτερου γράμματος (...) και την έβαλε σαν επικεφαλίδα στο "Ανοικτό Γράμμα", θέλοντας
έτσι να δείξει ότι και αυτό σ' αυτόν το έστειλε ο σ. Ζαχαριάδης». Εδώ ακριβώς βρισκόταν η
πλαστογραφία του 1ου ανοικτού γράμματος.

Εκτός από την παραπάνω, προηγήθηκε ακόμα μία πλαστογραφία, συντείνοντας περισσότερο στην ήδη
υπάρχουσα σύγχυση που είχε δημιουργηθεί με τη συγκρότηση της χαφιέδικης «Προσωρινής
Διοίκησης» («ΠΔ»). Ενα μήνα πριν από το 1ο γράμμα του Ν. Ζαχαριάδη, την 1η Οκτώβρη 1940,
κυκλοφόρησε το 9ο φύλλο του πλαστού «Ριζοσπάστη», που δημοσίευε ως πρώτο κύριο θέμα του δήθεν
γράμμα3 του Ν. Ζαχαριάδη, το οποίο σημειωτέον έχει καταγγείλει ο Ζαχαριάδης ως πλαστό, σε
επιστολή του που δημοσιεύτηκε στον «Ριζοσπάστη» στις 9 Ιούλη 1946.

Ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης

Ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης

Το κατασκευασμένο γράμμα οι Μανιαδάκης - «ΠΔ» διοχέτευσαν με τον πλαστό «Ριζοσπάστη» στα

νησιά και στις φυλακές, όπου αναπαράχθηκε σε χειρόγραφες εφημεριδούλες πολιτικών εξόριστων. Κι
έτσι οι Ακροναυπλιώτες τοποθετήθηκαν αρχικά (29 Οκτώβρη 1940) σύμφωνα με τη θέση του πλαστού
γράμματος, με υπόμνημα που έστειλαν προς τον Μεταξά.

Μετά από τη δημοσίευση του 1ου ανοιχτού γράμματος, ακολούθησαν υπομνήματα που έστειλαν οι
κρατούμενοι της Ακροναυπλίας με βάση αυτό. Το ίδιο και οι ομάδες εξορίστων, που επίσης ζήτησαν
από την κυβέρνηση να σταλούν στο μέτωπο για να πολεμήσουν.

Η κυβέρνηση Μεταξά αρνήθηκε, θέτοντας ως προϋπόθεση για να ικανοποιηθεί το αίτημά τους, να

υπογράψουν δήλωση μετανοίας. Η στάση της ήταν καθαρά ταξική, με στόχο μακροπρόθεσμο και
άμεσο. Η μαζική υπογραφή «δήλωσης μετανοίας» από περίπου 2.000 φυλακισμένους και εξόριστους
θα γινόταν παντοτινό στίγμα του Κόμματος. Θα αποτελούσε σύμβολο ιδεολογικής και πολιτικής
υποταγής του στα αστικά κελεύσματα της ταξικής συνεργασίας, καθιστώντας μύθο την κατακτημένη με
αίμα κοινή παραδοχή ότι το ΚΚΕ δεν σκύβει το κεφάλι σε οποιεσδήποτε συνθήκες. Με τη «δήλωση
μετανοίας» επιδίωκε να καταστήσει τους κρατούμενους κομμουνιστές πολιτικά αφερέγγυους στο λαό
και στο στρατό. Γιατί 2.000 στελέχη του ΚΚΕ, σκορπισμένα στο μέτωπο του πολέμου, μόνο ανησυχία θα
προκαλούσαν στην κυβέρνηση Μεταξά. Συγκροτούσαν μια εκρηκτική και ανυπότακτη «μάζα»
ανθρώπων με κύρος, που είχαν πρωτοστατήσει στους αγώνες της εργατικής τάξης και της αγροτιάς.