ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:.........................................................................................
ΟΜΑΔΑ Α
ΘΕΜΑ: 1

α. Να αποδώσετε με συντομία το περιεχόμενο των πιο κάτω ιστορικών όρων:

1. Συνθήκη Λονδίνου(1913) και ιδιαίτερη συνθήκη ειρήνης Ελλάδας-Τουρκίας (1913)
2. Προκήρυξη της 26ης Φεβρουαρίου 1905
3. Ψήφισμα 24ης Σεπτεμβρίου 1908
15 μονάδες

β. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι Σωστό

ή Λάθος:
1. Το εκκλησιαστικό ζήτημα στην Κρήτη αντιμετωπίστηκε με τον Οργανικό Νόμο του
1900 σύμφωνα με τον οποίο ορίζεται ένα καθεστώς αυτόνομης εκκλησίας.
2. Τα πρώτα υπομνήματα των επαναστατών προς τις Μεγάλες Δυνάμεις έθεταν σαν
ανυποχώρητη βάση συζήτησης το ενωτικό ζήτημα.
3. Στις 14 Φεβρουαρίου 1903 αφαιρέθηκαν από το φρούριο της Σούδας οι σημαίες των
Μ. Δυνάμεων και της Τουρκίας.
4. Στο τέλος του 1906 έληξε η περίοδος της Γενικής Συνέλευσης και προκηρύχθηκαν
εκλογές για την ανάδειξη 64 βουλευτών.
5. Αρχικός στόχος του Βενιζέλου ήταν ένα καθεστώς ανάλογο με εκείνο της Ανατολικής
Ρωμυλίας, ουσιαστικά ελεύθερο, με σκιώδη σουλτανική επικυριαρχία.
10 μονάδες

ΟΜΑΔΑ Β΄
ΘΕΜΑ: 2.
Ποιες ήταν οι εξελίξεις στα θέματα της Κρήτης κατά τη διάρκεια της αρμοστείας
του Αλέξανδρου Ζαΐμη;

Η αρμοστεία του Αλέξανδρου Ζαΐμη (1906-1908)

Το Κρητικό ζήτημα εισήλθε, με το διορισμό στις 14 Σεπτεμβρίου του 1906 του
Αλέξανδρου Ζαΐμη στη θέση του Ύπατου Αρμοστή, στη φάση της οριστικής του
επίλυσης. Ο Αλέξανδρος Ζαΐμης ήταν ένας έμπειρος και μετριοπαθής πολιτικός που
είχε διατελέσει πρωθυπουργός της Ελλάδας και έμελλε αργότερα να γίνει και
πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. Η αποχώρηση του πρίγκιπα και η ανάθεση

1
του ύπατου αξιώματος της Κρητικής Πολιτείας στον νέο αρμοστή έγινε τις τελευταίες
ημέρες του Σεπτεμβρίου.
Ο Αλέξανδρος Ζαΐμης αμέσως μετά την άφιξή του απηύθυνε προκήρυξη προς
τον κρητικό λαό επισημαίνοντας τον τρόπο κοινοβουλευτικής διακυβέρνησης: “Και
παρά τω κρητικώ λαώ, ως εν εμοί, η αυτή κρατεί αφοσίωσις προς τους ελευθέρους
θεσμούς, την ανάπτυξιν δ` αυτών απεκδέχομαι από την σύνεσιν των μελών της
συντακτικής συνελεύσεως, φρονώ ότι, όπως η ελευθέρα Ελλάς, ούτω και η Κρήτη, το
ηρωικόν τούτο τμήμα του γένους, μόνον διά φιλελευθέρων θεσμών δύναται να
προοδεύση [...]”.
Η ομαλότητα και ησυχία επανήλθαν στην ταραγμένη Μεγαλόνησο και μία
περίοδος δημιουργίας και άνθησης εγκαινιάστηκε. Σε αυτό συνέτεινε και η αμνηστία
που παρέσχε ο Ζαΐμης στους υπευθύνους των αιματηρών γεγονότων που
συνέβησαν κατά τη διάρκεια της αποχώρησης του πρίγκιπα Γεωργίου. Η
ολοκλήρωση μέσα σε τέσσερις μήνες των εργασιών της Συντακτικής Συνέλευσης
επικύρωσε την επιβολή της αρχής της νομιμότητας και των κοινοβουλευτικών
θεσμών. Η οικονομία αναδιοργανώθηκε, ο κρατικός μηχανισμός βελτιώθηκε, η
παιδεία και υγεία κατεβλήθησαν προσπάθειες να εκσυγχρονιστούν και μια σειρά
νομοθετημάτων εισήχθη, προκειμένου να υποβοηθηθεί σημαντικά η λειτουργία του
ευρύτερου δημόσιου τομέα. Και το σημαντικότερο: οργανώθηκε για πρώτη φορά η
Πολιτοφυλακή της Κρήτης, πού ήταν ουσιαστικά ο πρώτος στρατός της
Μεγαλονήσου και εξελίχθηκε σε υπολογίσιμη στρατιωτική δύναμη, όπως άλλωστε
αποδείχθηκε λίγο αργότερα στα πεδία μαχών των Βαλκανικών πολέμων (1912-
1913).

[Θ. Χρήστου, “Από τον Ζαΐμη στην αναχώρηση της ευρωπαϊκής δύναμης”,
Ελευθεροτυπία, “Ιστορικά, τ.. 51: Κρητική Πολιτεία. Η αυτονομία της Κρήτης και η
ανατολή του Βενιζέλου”, 5 Οκτωβρίου 2000, σελ. 48-49].
25 μονάδες