Hoorcollege 7: Aandeelhouders

Focus op stakeholders: Aandeelhouders

Inhoud kennisclip:
1. Relatie bedrijf en aandeelhouders
2. Rechten en plichten van aandeelhouders
3. Ethische problemen en aandeelhouders
4. Aandeelhoudersdemocratie
5. Alternatief eigenaarschap

Wie zijn aandeelhouders?

- Private investeerders
- Investeringsmaatschappijen (e.g. Bill Ackman’s Pershing Square Capital)
- 16% van Nederlanders beleggen
- Lage rente op spaarrekening

Aandeelhouders
- De relatie tussen aandeelhouders en het bedrijf:
-Locus of control: aandeelhouder heeft alleen indirecte controle
-Gefragmenteerd eigenaarschap: Alleen eigenaar van aandelen (of aandelen)
-Verdeling functies en belangen: Aandeelhouder  winst
Manager  groei
Rechten aandeelhouders
- Verkopen van aandelen
- Deelname aan algemene vergadering (stemmen, vragen stellen, agendapunten)
- Toegang tot bedrijfsinformatie
- Aanklagen management bij wangedrag

Principaal-agent probleem
- Aandeelhouders (principalen) - Managers (agent)
- Belang? - Belang?
-Winst -Salaris
-Aandelenkoers -Macht
-Aanzien
- Principaal contracteert agent om belangen te behartigen (zoals managers en medewerkers)

1. Belangenverstrengeling
- Aandeelhouder wil winst
- Manager wil macht

- Fusies hebben vaak geen of negatief effect op de aandelenkoers (Alexandris et al. 2010)

2. Informatie asymmetrie
- Aandeelhouder heeft weinig inzicht in acties en doelstellingen van de manager
- GM schandaal 2014

Oplossingen voor het principaal-agent probleem

- Bonussen CEO’s uitkeren als aandelenpakketten
- ‘Share ownership scheme’: gelijkstellen belangen aandeelhouders en managers
- Maar: kan perverterende werking hebben (Enron)
Ceo salarissen

- Minder dividend voor aandeelhouders

- Onrust in bedrijf m.b.t. salarissen
- Markt voor CEO talent is globaal, stimuleert groei CEO salarissen wereldwijd
- Is succes toe te schrijven aan CEO, of aan de markt?

Fusies en overnames

Voordelen?

- HR of IT samenvoegen, kostenbesparend
- Synergie

Nadelen?

- KPMG studie: 700 fusies, slechts 17% waarde creatie voor aandeelhouders
- Meer aanzien dan financiële opbrengst

Vijandige overname

- Koop meerderheidsaandeel bedrijf zonder toestemming van bestuur

- Probleem voor aandeelhouders: ‘Asset strippers”
 - Probleem voor andere stakeholders:
-Herstructureren en inkrimpen bedrijf
-CEO van GE Jack Welsh: ‘Neutron Jack’ (gebouwen blijven, mensen vertrekken)
-Kraft-Cadbury overname  geen fairtrade cacao

Handelen met voorkennis

- Een transactie gebaseerd op de financiële markt die gebaseerd is op informatie die niet
publiek toegankelijk is voor andere marktdeelnemers
- Bijv: een CEO met aandelen in bedrijf, en voorkennis over financiële situatie bedrijf.
- 4 ethische problemen (Moore 1990)
-Eerlijkheid (oneerlijk voordeel ten opzichte van anderen)
-Misbruik van eigendom (bedrijfsinformatie is eigendom van bedrijf)
-Schade aan investeerders en de markt (mijn winst is het verlies van de ander)
-Ondermijnen fiduciaire verantwoordelijkheid (vertrouwensrelatie tussen manager en
aandeelhouder)

Deel 2

De aandeelhouder als ‘corporate citizen’

Aandeelhoudersdemocratie

- Aandeelhouder heeft belang bij welvaren bedrijf en dus ook zeggenschap bij
bedrijfsbesluiten
- Wettelijke bescherming: eigendomsrecht aandelen
- Kunnen aandeelhouders invloed uitoefenen op sociale performance van bedrijven?
Aandeelhoudersactivisme

- (Groot)aandeelhouder spreekt zicht uit over sociale, ethische en milieu gerelateerde issues in
relatie tot de bedrijfsactiviteiten
- CEO salarissen, productveiligheid, arbeidsrecht, klimaatverandering
- Via de media, of verstoring van algemene jaarvergadering
- Of door: ‘short selling’

Socially Responsible Investment of SRI

- Investeringsbesluit dat het maken van wisnt probeert te combineren met sociale, ethische en
milieu gerelateerde doelstellingen
- SRI investeerder zoekt niet de confrontatie met bestaand bedrijf
- Maar: zoekt naar winstgevende investering die voldoet aan bepaalde criteria
- Negatieve screening
- Positieve screening
Problemen met SRI

- Kwaliteit van informatie

-Bedrijven leveren ethische informatie zelf aan
- Dubieuze criteria
-Is alcohol wel zo slecht?
- Sterke nadruk op opbrengst
-Bedrijven worden eerste gescreend op financiële performance, en daarna op voldoen aan
ethische, sociale en milieucriteria

Alternatieve modellen van eigenaarschap

Staatsbedrijven

- Voordeel: veel bedrijven doen het goed na overnamen door de staat (ABN)
- Nadeel: overname door de staat weinig effect op ethische standaarden

Familiebedrijven (H&M, Jumbo)

- Voordeel: lange termijn visie voor bedrijf ipv korte termijn visie (winstmaximalisatie)
- Nadeel: hebben familiebedrijven meer oog voor stakeholders?

Coöperatieve bedrijven (Rabobank)

- Voordeel: principe van zorg voor omgeving is standaard

- Nadeel: Door globalisering is er meer noodzaak voor markt oriëntatie

Alternatieve modellen van eigenaarschap

- Onderneming met sociale doelstelling

- ‘Benefit corporation’ (NL B-Corp certificaat  tony chocolonely, Dopper, Triodos)
- Juridische bescherming voor bedrijf tegen druk van aandeelhouders tot maken van winst