a Ee maar aoe GRAMATYKARedaktor prowadzacy serie TESTUJ SWOJ POLSKI: Mariusz Siara Redakcja merytoryczna i jezykowa Ewa Kolaczek, Justyna Kr2tons, Paulina Lenar, + Agata Stepnik-Siara, Joanna Waszkiewicz Rysunki: Ksenia Berezowska Projekt oktadki: Pawet Gasienica-Marcinowski Projekt graficany: Studio Quadro Sktad: Pracownia Slowa ‘Autorki oraz Wydawea serii TESTUJ SWOJ POLSKI pragna podziekowa¢ wszystkim, ktérzy przyczynili sie do powstania serii, w szczegolnoscl Barbarze Owsiak. Autorka oraz Wydawea ksiazki TESTUJ SWOJ POLSKI - GRAMATYKA 2 pragna takze podzi¢kowat osobom, ktére pomogly w przygotowaniu ksiazki do druku, przede wszystkim Marzenie Bzdek, Pawlowi Polariskiemu oraz mlodemu obiecujacemu redaktorowi Marysi Siarze. Zdjecia: © jacek_kadaj (38), © Nightman1965 (38), alessandro0770 (39), © kovalvs (39), © Marek Stepniak (56), © Karol Koztowski (56), © Teresa Kasprzycka (57), © dmow1914 (57), © Krzysztof Slusarczyk (57), © Richard Semik (80), © Grzegorz Kordus (80), © Pawet R. Schreyner (81), © Anastasy Yarmolovich (81) Copyright © by PROLOG Szkota Jezykéw Obcych, Krakow 2017 Dodruk wydania z roku 2013 Wydanie | ISBN 978-83-60229-63-7 Druk: Know How Wydawnictwo PROLOG ul, Bronowicka 37, 30-084 Krakow tel./faks +48 12 638 45 50, tel. +48 12 638 45 25 e-mail: books@prolog.edu.p! sklep online: www.prologpublishing.com Seria TESTUJ SWOJ POLSKI przeznaczona jest dla wszystkich, ktorzy chca dobrze méwié po polsku, a jednoczesnie lubia taczyé nauke jezyka z zabawa. Nauka gramatyki z ksiqzkq TESTUJ SWOJ POLSKI - GRAMATYKA 2 zapewnia uczacemu sie kompleksowe powtérzenie i automatyzacje zagadnien gramatycznych z pozioméw B1-B2 (wg CEFR). Bogato i dowcipnie ilustrowane éwiczenia motywuja do nauki. Uczacy sie zachowuje maksymalna autonomie wwyborze wykonywanych éwiczen, poniewaz sq niezalezne od siebie i moga by¢ wykonywane w dowolnj kolejnos szczony na konicu test jest dodatkowa mozliwosciq sprawdzenia zdobytej wiedzy gramatyczne). Zbiér éwiczent TESTUJ SWOJ POLSKI - GRAMATYKA 2 mozna wykorzysta¢ do samodzielnej nauki oraz jako materiat pomocniczy do zajeé w grupie. Samodzielna prace utatwia zamieszczony stowniczek polsko-angielski i polsko- miecki oraz klucz. ‘Sukceséw w nauce gramatyki na wesolo ‘zycza Autorka i Wydawnictwo The series TESTUJ SWOJ POLSKI (TEST YOUR POLISH) has been written for learners who wish to improve their Polish through using fun and engaging learning techniques. Learning grammar from the book TESTUJ SWOJ POLSKI - GRAMATYKA 2 (TEST YOUR POLISH - GRAMMAR 2) provides the learner with thorough revision and consolidation of grammar issues from level B1-B2 (according to CEFR). The richly and ly illustrated exercises motivate you to study. The exercises can be done independently of each other in any order, so the learner has complete freedom when choosing which ones to do. Additionally, the test at the end of the book enables you to check the grammar knowledge you have acquired. To make the book friendly to the self-study learner, an answer key and Polish-English and Polish-German dictionaries are included. The exercises from TESTUJ SWOJ POLSKI — GRAMATYKA 2 can also be used effectively for groups of Polish language learners. We wish you fun and success in learning Polis! Author and Publisher5 |. Opalamy sie nad jeziorem — przyimki . Sktadaé cy aozyé? -pary aspektowe casovika Nie musisz mi tego méwid! — formy aspektowe czasowiika po przeczeni |. Myéle, de masz rage —zdania podraednie totone 5. 0 eaym myélisz?— rekcja easownika . Coon powiedzial? — koniugacia casownikéw w casiepreeslym — aspekt . Prosze wejsd! — casownik #8¢2 prefksami ._Zdwiema kolezankami izdwoma kolegami— deklinaja licaebnikéw gtownych Ide po mileko do kawy — przyimki ! — praymiotniki |. Shucham muzyki, pracujac— imiestowy na-qcy, -@c,-ony,-ny,-ty . Maseczki domowej roboty — deklinacja rmeczownikéw, praymiotnikow izaimkéw sie wigcej uczyé— imiestow praystowkowy wspdtczesny Nie moglam prayjsé— crasowniki modaline w czasie przeselym . Cay ktos cos 0 tym slyszal? — 5. Cocig boli? Co ci jest? —zaimki . Kochasz mnie? — deklinaga zaimkéw osobowych . Rano albo nad ranem — przyimki |. Mam due dziec i mato caasu = przymiotniki i praystowki Coby byto, gdyby... (1) —zdania warunkowe 2. 26. 27. 29. 3 32. 3B. 34 36. a7, 38. |. Coby byto, gdyby... _zmorferem -ng- w case presalym . Wezoraj wieczorem posztam zkolezanka do kina — czasownik i8¢2prefilsami — cas praesly 1. Czy jedzenie hamburgersw jest adrowe? — reeccownik odczasownikowe Boli mnie dotna széstka! = deklinacja reeczownikow pochadzacych od lieebnika Po pracy odpoceywamy nad jeziorem — rekja czasownika Trzy czwarte pracy mamy 2a soba! —liczebniki ulamkowe i dziesigtne Wakacje w Hiszpanii —formy mmiejscownika licchy pojedynczeji mnogie) Chee mieg dwoje albo troje dzieci ~ deklinacalceebnikéw zbiorowych Coby byto, adyby... ~~ zdania warunkowe rteczownik6w i praymiotnikéw w liabie pojedyncze i mnagi) Trenuje z panem Matyszem iz pania Radwariska — deklinacja nazwisk form pan i pani Jak myslisz, co powinnam zrobié? — konstrukjapowinien + bezokolicanik Cay znasz filmy Romana Polatiskiego? ~ deklnacjaimioninazwisk ) —adania warunkowe Cocijest? —zaimki osobowe w celowniku Powiedziat, ze mnie kocha! —mowazalezna Nikogo nie ma w domu! — deklinacia zaimkaw nikti nic ). To Zaden problem! . Us 3. Wdomu nie ma ni |. Bede koto dru ). Taki jedzenie lubie! - deklinaja zaimk6w taki taka, takie, tacy deklinaga zaimkéw zoden, zadna, Zadne, odni |. Jade do Monachium — nieodmienne nazwy geograficne . Tabletka dobra na wszystko? ~ koniugacja casownikew woaasieteraénijszym . Chlopak, Ktory zyta, yl aytajacy chlopak — imiestow praymiotnikowy caynny dana preydawkowe ze spejikami kr, Kr, ktre, kay . Jak dbaé o kregostup w pracy? prayimki 5. Tu sig méwi po angielsku — nieosobowe formy czasownika 3. Polska na liScie UNESCO (2) — deklinacja rzeczownik6w i praymiatnikow W liabie pjedyncae|i magi) r2y6wka— deblinacja rreczownikéw w izbie pojedyncze| jedzenial ~ reeczowniki odczasownikowe Panie Kazimierzu, gdzie sqklucze? —wolacz ).Jejcorka ma swoja firme — deklinacja zaimkéw dziertaweaych oraz zalmk6w sw, swoja,swoje deklinacia licebnikéw porzadkowych . Cay wszystko zostato zrobione? — strona bierna wojego nosal ~deklinacja zaimkéw dzierzawezych Wj, swoja,swoje 1. Cobedziemy robié w Swinoujéciu? ~ cas praysly . Horoskop numerologicany na wreesieti — czas przyszty ). Urodziny w Himalajach — pluralia . Nowy rok, nowe plany, nowe iycie... - cas pryszly . Ach, i praystojni mezczyéni w/swych szybkich samochodach! — deklinaga praymiotnika i zaimka skazujacego w lice mnogiej ). Nowi pracownicy to sympatycani ludzie = mianownikliceby mnogiereecownika i przymiotnika — formy meskoosobowe ‘odczasownikowe (forma krotka) rzeczowniki odczasownikowe koricowki praystowka 5. kim io caym rozmawiaes tak dlugo przez telefon? —rekcjacasownika . Spraety domowe. Krzyz6wka ~ deklinacja rzeczownikéw wlicabie pojedyncae} |. Komu? Czemu? — celownik liceby pojedyncze} i mnogie} 3. Pot, potowa, pottora, pattore—okreslenia lsc pot, potowa, potora,pétore) . Grasz w pokera? —rekcja zasownika . Prositem, zebys pracowala tak dug — 2dania podregdnie ozone Stownicrek Klucz ‘TetheteneyOpalamy sie nad jezi Prosze wpisa¢ odpowiednie przyimki. Set e & Pawet jedzie Ha_rowerze. Marcin wyjmuje papiery szuflady. Lampa wisi biurkiem. Moja ciocia pracuje poczcie, a Samochéd stoi garazu. Piso (ay ee Turysci opalaja sie plazy. Moj maz najbardziej lubi krawaty paski. Mam to slowo koricu jezyka! Babcia wktada powodu choroby pienigdze pracownika sklep Pies lezy stolem. skarpety. nieczynny. a Nauczyciel stoi tablicy. Kolezanka przystata mi kartke morza. RZ Weronika wyjmuje ff obraz kanapy. Ogréd znajduje sie domem. GRAMATYKA 7Sktadaé czy ztozy¢? PEN ES Tac) © Prosze dopisa€ brakujaca forme aspektowa czasownika. zdejmowne zdjac wyjmowaé potozyé ubiera¢ (sig) usiagé wktadaé otworzyé odpowiadaé ciag rozwies¢ sie wysiadaé pokroié pobieraé sie umieraé zlozyé © Prosze wstawié odpowiednia forme pasujacego czasownika z powyzszej tabelki. Styszates, 2e Monika i jej maz ? Nie chca byé juz razem. 1. WezorajTomek __potozyl sig _ spat juz 0 22.00, bo byt zmeczony. 2. Prosze nie sta¢. To miejsce jest wolne, niech pani 3. Mama zrobita pranie i teraz rzeczy do szafy. 4. Prosze, niech pan nie okna, jest mi zimno! 5. Myzawsze na tym przystanku, a ty? 6. Dzieci robia zabawkii nozyczkami kolorowy papier. 7 8. Nasza firma wasnie wniosek o dotacje z Unii Europejskiej. Forme dokonana czasownika tworzymy od jego formy niedokonanej. Jedna z mozliwosci jest dodanie prefiksu do formy niedokonanej czasownika, np: kroi¢ - pokroié. Inna mosliwosé utworzenia formy dokonanej czasownika to zmiana tematu czasowni- ka niedokonanego poprzez sufiks, np. odpowiada¢ - odpowiedzie¢. Ostatnia mozliwos¢ to utworzenie formy dokonanej za pomoca formy supletywnej, tzn. czasownika o innym temacie, np: klas¢ - potozyé. i timers 8 GRAMATYKANie musisz mi tego mowic! En Cee eMC nrc. Prosze przeksztatci¢ zdania twierdzace na zdania przeczace. 1. Powinienes to zrobi¢. Niepowinienes__— tego robe =; 2. Powinniscie teraz wyjecha¢ na urlop. Nie powinniscie teraz 3. Warto przeczyta¢ te ksiazke. Nie warto $$$ ————_—_—__——_"" 4, Warto obejrze¢ ten film. Nie warto : 5. Musicie posprzata¢ mieszkanie. Nie musicie : 6. Musisz sie ciepto ubraé. Nie musisz : 7. Chcemy pozyczyé od was pieniadze. Nec 8. Chee cos zjesé. Nie chee ——— 9. Poradé mi, co mam powiedziec! PS 10. Przettumaczcie ten tekst! Nie ! 11. Kup co do jedzenia! Nie ! 12. Pojedémy w tym roku do Portugalii! Nie ! (es Anes oS G W zdaniach z przeczeniem w konstrukcjach modalnych i zdaniach w trybie rozkazuja- cym zmieniamy automatycznie nie tylko aspekt czasownika z dokonanego na niedoko- nany, ale réwniez dopetnienie w bierniku na dopetnienie w dopetniaczu: Chce kupié nowe buty. - Nie chce kupowaé nowych butéw. 2réb nowy projekt domu. - Nie réb nowego projektu domu. GRAMATYKA 9Mysle, ze masz racje zdania podrzednie zlozone Prosze uzupetnié zdania odpowiednim stowem. Niektére stowa moga byé uzyte kilkakrotnie. co czy gdy — gdybySmy = jak~—jesli_—ikiedy —kto Aéref mimoze —potym,jak — poniewaz_—zanim_— ze zeby —zeby$ 1. Tojest ta kolezanka, 0 tore) i ci opowiadatam. 2. Zawsze by! szczesliwy, widziat cata rodzine przy jednym stole, 3. Mam nadzieje, niedtugo znéw sie zobaczymy. 4. Naprawde nie wiem, mam powiedzie¢. Brak mi stow. 5. Prositam cig sto razy, tego nie robil! 6. Damy panu znaé, tylko cos bedziemy na ten temat wiedziec 7. Musimy koniecznie sie spotka¢, sie zastanowi¢ nad sytuacja i znalezé jakies wyjscie. 8. Pomoglibysmy wam, mogli. 9. Te produkty sa niezdrowe, zawieraja duzo cukru i tluszczu. 10. To prawda, za tydzient przyjedzie tu prezydent? 11. Pomys!, cos powiesz. 12. To skandal! Nie rozumiem, moina coé takiego zrobi¢! 13. Nie potrafie ci powiedzie¢, to jest dobre rozwiazanie. 14, wstata, umyla sie i ubrata. 15. Do dzisiaj nie wiadomo, jest konstruktorem tego urzadzenia. 16. Dobrze, zrobie to dia ciebie, weale nie mam na to ochoty. 17. Wtym sklepie byto tak drogo, nic nie kupiligmy. 18. byta mata, lubita stuchaé bajek. 19. Pojedziemy nad Battyk, tylko bedzie tadne lato. Inaczej poje- dziemy do Wioch. 10 GRAMATYKAOczym myslisz? rekcja czasownika Prosze uzupetnié brakujace przyimki, a nastepnie z podanych stow utozyé zdania w czasie przesztym. 1. nie znaé™, miasto, i, musieé, zapytag, [10"), droga Nie znalismy miasta i musietismy zapytac o droge 2. dzwoni¢, [, ty, wezoraj 3. co, przed, chwila, rozmawiaé ™, 4, Kaska, dzisiaj, dlugo, czeka¢, "1", autobus, i, spézni¢ sie, |, praca 5. co, mySleé®, lNN, podczas, dzisiejsza dyskusja az 6. oni, zawsze, duzo, plotkowaé, \illll, sw6j szef 7. nie wiedzieé», |), to, Ze, ona, wyjs¢, maz 8 one, dlugo, pracowag, lll, ten projekt 9. oni, caty czas, cos, ktoci€ sie, 10. Mariusz, nikt, to, nie, poinformowaé, GRAMATYKA "Co on powiedziat? koniugacja czasownik6w w czasie przeszlym — aspekt Prosze wstawi¢ odpowiednia forme czasownika w czasie przesztym. » Q 2, 8 A Anka: 42 minut(y) temu w poblizu:tédé —Lubie to! © « Dodaj komentarz Dzis wstatam juz o piate,_wedelam __prysznic do Krakowa na konferencje. copes teraz ! bra¢ Awaigt, jechat/ pojechaé, wracaé/ wrécié Magda: 15 minut(y) temu w poblizu: Krakow Lubie to! “ - Dodaj komentarz Na wakacjach we Whoszech ja i Piotrek codziennie wmorzui do baru na Swieza rybe. kapa¢ sie / wykapaé sie, iS¢ / chodzi¢ / pojse Michak: 2 dni temu temu w poblizu: Wroclaw Lubie to! © « Dodaj komentarz Zawsze chetnie na nartach, W tym roku tez szukam chetnych na wyjazd w Alpy. Kto ma ochote? jecha¢ / pojecha¢ / jezdzi¢ Pawet: 55 minut(y) temu w pobli Poznan Lubie to! © « Dodaj komentarz Jai Artur wczoraj pizze przez telefon i_____caty wieczér telewizje. Byto super! zamawia¢ / zamowi€, oglada¢/ obejrzeé Dorota: 3 tygodnie temu w poblizu: Lublin Lubie to! “ « Dodaj komentarz (Oni) mi dzisiaj prad! Dobrze, ze mam naladowana baterie w laptopie! wytaczac / wytaczyéa a 2 Jacek: 18 minut(y) temu w poblizu: Gdarisk —_Lubie to! © « Dodaj komentarz Witam wszystkich! noge na nartach i siedze w domu. Nudno! i; Warszawa Lubie to! © « Dodaj komentarz Darek: 15 minut(y) temu w pobli wlasnie radio, a tam méwia o naszej szkole! Tez to ‘Arek: 1 minut(y) temu w poblizu: Szczecin —_Lubie to! © + Dodaj komentarz Moja Zona ma jutro urodziny, a ja jeszcze nie zadnego prezentu! Macie jakis pomyst?! Hanka: 10 minutly) temu w poblizu: Opole —_Lubi¢ to! © - Dodaj komentarz fajnego chtopaka, ze zadzwoni, czekam i czekam, a on nie dzwoni! Przemek: 2 minut(y) temu w poblizu: Katowice Lubie to! © - Dodaj komentarz Do fanéw Czterech pancernych i psa ! Kto pamieta, gdzie Janek i Marusia? Lubie to! - Dodaj komentarz « Udostepnij GRAMATYKA 3fen area i TT Prosze wstawi¢ odpowiedni bezokolicznik. Niektére bezokoliczniki moga byé uzyte wielokrotnie. przyjsé przejsé_—podejse—pjée yj weiss iC wejsE djs eft“ przyjsé Wylde —_przejse 1. Wsobote Ola chee _péfsé/ 86 __ do mamy na imieniny, dlatego szuka teraz odpowiedniego prezentu. 2. Prosze do nastepnego skrzyzowania, na druga strone ulicy i po prawej stronie zobaczy pan budynek poczty gléwnej. 3, = Czy mozna? ~Tak, prosze ! Drzwi sq otwarte. 4. Masz ochote na spacer? 5. -Oktérej powinni pierwsi goscie? ~ MySle, 2e pare minut po ésmej. Zaproszenie jest na ésma. 6. Musimy natychmiast , takséwka czeka! 7. Nie miatabyé ochoty ze mna w weekend do kina? 8. Musi pan przez most, potem caly czas prosto az do pierwszego skrzyzowania i skrecié w lewo. 9. Oktérej musisz zdomu, zeby zdazyé na autobus? 10. Czy mogtabys kiedys do mnie i pokaza¢ mi, jak dziata ten program? Bytabym ci bardzo wdzieczna! 11. Panie Tomku, prosze tu do mnie i popatrzeé na to! 12. Mote mi powiesz, jak mamy do srodka, jezeli drzwi sa zamkniete i nie mamy klucza? Bo ja nie wiem jak! 14 GRAMATYKAZ dwiema kolezankami iz dwoma kolegami inacja liczebnikéw gtownych Prosze wstawié odpowiednia forme liczebnika gtownego. 1. Bluzka kosztuje _szes¢dzlesiat piee (65) zlotych. 2. Brakuje mi (3) zlotych. 3. Wbarze mlecznym mozna kupi¢ obiad za (15) ztotych. 4. Cala rodzina mieszkata w (2) pokojach. 5. Wtym eleganckim budynku na (10) pietrach znajduja sie luksusowe apartamenty. 6. Potrzebujemy jeszcze (4) wolnych miejsc. 7. Kupitam (1) butelke wody mineralnej i (2) butelki soku. 8. Wyjezdzamy za (6) dni. 9. Za (20) minut zacznie sie film. 10. Wréce do Polski za (7) miesiecy. 11. Pani Sidorowska wyjechala na urlop z (2) corkami. 12. Nauczyciel pojechat na wycieczke do Krakowa z (25) uczniami. 13. Profesor opowiada o (5) ambitnych studentach. 14. To jest film dla dzieci o (3) matych swinkach. 15. Moja corka bardzo lubi bajke o (7) krasnoludkach. 16. Na kursie nie byto dzisiaj (4) os6b. 17, Samolot ze (153) pasazerami na poktadzie szczesliwie wyladowal. 18. Wnaszej grupie jest (8) kobiet. 19. W innej grupie jest (8) mezczyzn. 20. Szef rozmawia z (2) pracownikami. mies i Liczebniki w jezyku polskim odmieniaja sie przez przypadki: NOM trzy kolezanki, GEN trzech kolezanek, DAT trzem kolezankom, ACC trzy kolezanki, INST z trzema kolezanka- mi, LOC 0 trzech kolezankach. Istnieja specjalne formy liczebnikow dla form meskoosobowych: dwaj / dwéch, trzej / trzech, c2terej / czterech, pieciu, szesciu itd. oraz specjaina forma zeriska dwie. Liczebniki jeden, jedna, jedno odmieniaja sig jak przymiotniki. GRAMATYKA 15Ide po mleko do kawy Pear Prosze uzupetni¢ brakujace przyimki. 1. Ide... a. do" centrum handlowego kupi¢ nowe buty |dla’ naszego syna. b. dzisiaj //)) piwo |) prayjaciétmi. c sklepu |) kawe, bo sie skoriczyta. 2. Jedziemy... a. tym roku [/) urlop |) morze, a nie |) géry. b. dworzec |) naszq mame, kt6ra przyjechala |) nas |) swieta. « dzieémi |) potudniu |) rzeke. 3. Spotkamy sie... a. drugiej kinem albo b. tydzien konferengi Pary2u, 0 ile dobrze pamietam. « zebraniu |) szefa) godzine, dobrze? 4, Wezoraj miatam urodziny i... a. dostalam kolegow z pracy cos |) czytania, wazon kwiaty i kieliszki |) wina. b. zaprositam impreze kilka os6b i bawiligmy sie |") pdénej nocy. « potudniu posztam zakupy, kupitam prezent |") siebie oraz rzeczy potrzebne impreze. 5. sierpniu... a. pojade |) kolezankami kurs jezykowy |") Hiszpanii. b. Polsce byly upaly i hotele morzem nie miaty wolnych miejsc wszystkich chetnych. « terenie calej Malopolski |) dwa tygodnie ani razu nie padat deszcz. 16 GRAMATYKADobrze, dobrze! przymiotniki i przystowki Prosze wybraé odpowiedni przymiotnik lub przystéwek. 1. Nie jestem pewna, czy | 4” pana zrozumiatam. Prosze powtorzyé! a. dobry b. dobre c.dobra d.dobrze 2. To prawdziwy sukces! Nasz skoczek jeszcze nigdy tak |" nie skoczyt. a. wysoko b. wysoki c. wysoka d. wysokie 3. Jej nowe mieszkanie jest |"), ale dosyé mate. a.tadnie b.tadne c.tadnym d.tadny 4. Chciatbym chociaz raz w Zyciu dosta¢ w prezencie cos naprawde a. drogi b. drogie «.drogo d.drogiego 5. Wszystkim pasazerom zyczymy |) podrézy! a. mite b. mito c. mitej d.mity 6. Tylko w kilku wybranych ksiegarniach mozna kupic ksiazki. a.tania b. tanio c. tani d.tanie 7. Wtej pizzerii obstuguja naprawde a. szybka b. szybkie c.szybkiemu — d. szybko 8. Musimy ig¢ na piechote do najblizszej wsi, | droga przed nami. a. daleka b. daleki c. dalekie d.daleko 9. Bytutalentowanym aktorem, ale niestety zmart jl na poczatku swojej swiatowej kariery. a.mtodo b. moda c. mlodej d.mtode 10. Interesuja mnie ludzie potrafiacy |) argumentowac. a. logicznie b. logiczne c. logiczny d.logiczni 11. Nie moge ci powiedzie¢, czy to spotkanie byto |, bo musiatem wyjsé do biura. a.ciekawym —_b. ciekawie c.ciekawa d.ciekawe 12. Dzigki swojej pracy i wytrwatosci |) odnosit sukcesy i wreszcie zostal preze- sem duzej firmy. a. stopniowy b. stopniowo . stopniowe d. stopniowymi GRAMATYKA 7Stucham muzyki, pracujac ues olan ic, -ony, -ny, -ty Prosze uzupetni¢ zdania odpowiednimi formami imiestowow. 1. Andrzej popatrzytna__badajgcego go lekarza. badaé 2. Zapytat o droge na przystanku kobiete. staé 3. Nie znam tego mezczyzny przy oknie. siedzieé 4. Prosze przeczytaé na glos tekst. przygotowaé 5. Pisalam list, muzyki. stuichaé 6. autobusem, powtarzatem nowe stowka z angielskiego. jechaé 7. Czymasz prace domowa? ztobié 8. Podoba mi sie ten obraz nad kanapa. wisie€ 9. Cokupiligcie za pieniadze? zarobié 10. Ta ksiegarnia jest w soboty. zamknaé 1. mie¢ dobre oceny, musisz sie systematycznie uczyé. cheieé 12, Stata przed drzwiami, w rekach bagaze. traymaé 13. Czy sa ryby? wedzié 14. Musze jecha¢ do warsztatu z szyba w samochodzie. jrozbié Wy ‘Wjezyku polskim wystepuja cztery rodzaje imiestowéw, z czego najczesciej uzywane sq trzy: ~ przymiotnikowy czynny, odmieniany jak przymiotnik: czytajqcy student, czytajqca studentka, czytajqce dziecko; ~ przystowkowy wspétczesny, nieodmienny: Czytaiqe gazete, stuchal wiadomosci; ~przymiotnikowy bierny, odmienia sig jak przymiotnik: czytana /przeczytana gazeta, czytany /przeczytany tekst, czytane /przeczytane ogtoszenie. 18 GRAMATYKAMaseczki domowej roboty Maura ecto Prosze podkresli¢ wtasciwe stowo. Maseczki pozwalaja fas / flam ' sie odprezyé. Relaksuje juz samo przygotowywa- nie takiego / jtakiej ? kosmetyku, czyli chwila poswigcona tylko siebie / sobie °. A wiadomo, ze kiedy jestesmy zrelaksowanych / 2rélaksowane ‘, to zawsze wygla- damy i czujemy sie lepiej! Do maseczek domowej roboty / robocie ° zawsze trzeba uzywac Warzywami / Warzyw °i owoc6w / ‘WOE ’ wiadomego pochodzenia, najlepiej z Wwhashiemui / Wlasego ° ogrédka lub upraw ekologiczne / ekologicznych °. (...) Domowi / Domowe ® maseczki, podobnie jak Gi/ te " gotowe, naktadamy zawsze na starannie oczyszezona twarza / twarz ", bez makijazowi / makijazu ®! Dobrze jest najpierw umyé ja 26IU / zelem “ lub uzyé mleezka / mleczkiem "i prze- trze¢ toniku / tonikiem '°. Po uptywie wymaganego €zasu / czasie ” zmywamy imaseczke / maseczka '* letnia woda / Wode " lub wacikiem. Nastepnie uzywamy Kremnil / krem ?° nawilza- jacego (...). (Po urode do warzywniaka, .Zycie na goraco” 2011, nr 33) GRAMATYKA 19Chcac zda¢ ten egzamin, musisz AMT TeJRUe Aid imiestow przyslowkowy wspdlczesny Prosze przeksztatci¢ zdania z kiedy na zdania z odpowiednim imiestowem zakoriczonym na -qc. 1. Kiedy zasypiat , myélat o problemach w pracy. Zasypiajgc, myslal o problemach w pracy. 2. (Kiedy’szedt do pracy, kupit gazete. 3. Zawsze ogladata telewizje, kiedy prasowala . 4. Kiedy podrézowaty pociagiem, czesto czytaly ksigzki. 5. KiedysigUczyta| do egzaminu, mato spata. 6. (Kiedy |pracowates w tej firmie, nie miates czasu dla rodziny. 7. MySlat caly czas 0 pracy, Kiedy Ogladat film w kinie. 8. Kiedy czytata| te smutna historie, plakata. 9. Kiedyrrobitam| duze zakupy, zawsze placitam karta, 10. \Kiedyo tym rozmawiall, natychmiast tracit dobry humor. 11, Zawsze zabierali ze soba psa, Kiedyjechalli na wakacje. 20 GRAMATYKANie mogtam przyjs¢ wiki modalne w czasie prz Prosze wstawié odpowiednia forme czasownika w czasie przeszlym. 1. Kasia byta chora i nie mogla ig¢z nami do teatru. m6c 2. Czekatam na ciebie pét godziny, Nie do mnie zadzwoni¢, ze sie spoénisz? mec ”™* 3. Wiedziatam o tym, ale nie ci mowic. chcieé 4. \dziecie na film?! Myslatam, ze is¢ w sobote na mecz. Cheie€ 5. Tak misie podobata ta sukienka, ze po prostu ja kupic! musie¢ **" 6. Wdomu nie byto nic do jedzeniai jechaé na zakupy. MUSiee "ter! mse 7. Jest mi zimno, wracam do domu! is¢ do kina, tak jak propo- nowatam! me "min 8. Nie wiesz, czego oni ? cheieé 9. Bytam zmeczona i nie mi sie nic robié. cheieé 10. Mimo ze jest sobota, méj maz ig¢ do pracy. MUSIEE 11. Nie je] tego méwic! To byto zupetnie niepotrzebne! musieé 12. Czekamy na was juz od godziny! chociaz wystaé SMS-a, ze sie spdznicie! moc “”™*<'"e" 13. Nie cie denerwowaé, dlatego nic ci nie powiedziatysmy. cheiee ™"e~ GRAMATYKA a(AYA CoM RRA Ny. Ed Pe el eed oa none cend Prosze wstawi¢ zaimki ktos lub cos w odpowiedniej formie gramatycznej. Zgubilismy sie. Trzeba kogos zapyta¢ o droge. ktos 2, ____tunnie rozumiem. Mozesz mi to wyjasni¢? €68 3. Muszez ‘0 tym porozmawiaé. tos 4. Pomyslo mitym, to nie bedzie ci smutno! €68 5. One rozmawiaty o z pracy, ale ja nie znam tej osoby. Ktos 6. Jest tu 2 ktos 7. Jezeli maszz problemy, chetnie ci pomoge. Cos 8. Mamochote na stodkiego. €68 9. tu tadnie pachnie, nie wiesz co? Cos 10. Potrzebuje do pomocy. |Ktos 11. Mowitas co tym? ktos 12. Stali przed wystawa i dtugo sig przygladali. €0s 13. Ona mi przypomina, ale nie wiem kogo. ktos 14, Masz chwile? Chciatbym cie o poprosi¢. €68 15. Jestes bardzo zamyslona - caty czas 0 marzysz. 608 2 GRAMATYKACo cie boli? Co ci jest? Poa melee Rimes (iTalent) Prosze wstawi¢ odpowiednie formy zaimkéw osobowych w celowniku i bierniku. -Co_t (One jest? —Jest Wm _ 6Ne smutno, bo nie zdaly egzaminu. a -Co on jest? ~Boli on zab, ale nie chee igé do dentysty, bo sie boi. -Co Oni jest? — Bola ‘oni nogi, bo caly dzieni wedrowali wgérach. -Co one jest? ~ Bola one uszy, bo stuchaja bardzo glosnej -Co (Oni jest? —Jest (On goraco, bo za ciepto sie ubrat. Nie, boli (__ a toladet, chyba zjadtem cos a @ m2 ‘ona jest? fona gtowa, bo wezoraj pita wino i palita papierosy. GRAMATYKA 23si Gla ake aa Fd Prosze wpisaé podane zaimki osobowe w odpowiedniej formie. Cee EE aera Pozyczytem i oni pieniadze, bo byli w trudnej sytuacji. 2. Naprawde ‘ona lubisz? ja ‘ona nie lubie, jest ztosliwa. 3. Nie lubie ‘on . Jest arogancki i zbyt pewny siebie. 4. Kocham ty | Nie wyobrazam sobie zycia bez ty! 5. Niewiem, co sie ze ja dziejel Caty czas myéle tylko on. 6. Przyjde do ty wieczorem. Bedziesz w domu? 7. Bez ‘Of nie bytoby to motliwe. Bardzo my pomég}. 8. Nigdy nie mozna na on polegaé. 9. Chcielibysmy Wy zaprosié do my na kolacje. 10. Przed chwila widziatem one na ulicy. Nie zauwazyly ja. 11. Poczekajcie na ja przed teatrem. Tylko chwile z oni porozmawiam i mozemy jechaé do domu. 12. Spotkatysmy ‘ona wczoraj na Rynku. Pytata o wy. 13. Pojedziecie z my na wycieczke w gory? 14, Zadzwonie do ‘oni wieczorem, teraz nie mam czasu. 15. Dalam ty juz méj nowy adres? Dwa tygodnie temu przeprowadzi- fam sie do innej dzielnicy. Siro a Niektore zaimki osobowe maja dwie albo try formy, najczesciej dluzsze i krotsze, np. on > go, jego, niego (GEN). Dluzszych form uzywamy, gdy chcemy cos zaakcentowa¢ albo gdy znajduja sie one na poczatku zdania, np. Jego znam bardzo dobrze! Form 2 n- albo ni- na poczatku uzywamy tylko razem z przyimkami, np. Czekam na niego juz od godziny! 24 GRAMATYKARano albo nad ranem ea Prosze zakresli¢ pasujacy przyimek. 1. Wezoraj dostaligmy od naszych dobrych znajomych kartke morza. w (a8) 0 2. Codziennie, zanim wyjde z domu, sprawdzam, czy mam sobie dokumen- ty ipieniadze. © /W/ pray 3. Michat zasnat dopiero ranem, mimo ze wieczorem byt bardzo zmeczony. nad / pod / za 4, On zawsze byt zarozumialy i patrzyt na innych gory. dla /do/z 5. Nigdy mi nie chcesz powiedzie¢, co o tym myslisz. Umieram ciekawoéci! od /z/ dla 6. Tobytciepty dzier, ale wiecz6r zrobito sie chtodno. nad / za / pod 7. Obudzity nas ptaki spiewajace éwicie. 0 /na/ pray 8, Powtarzaligmy stowka i gramatyke dzien dzien, przez cate ferie. Dlatego tak dobrze zdaligmy ten egzamin! na/w/za 9. tukasz wiele lat mieszkat granica, gdzie pracowat w polsko-niemieckiej fundacji. pod / nad / moment, teraz nie mam czasu. 10. Poczekaj chwile, prosze. Przyjde do ciebie za/w/ pod GRAMATYKA 25Mam duze dzieci i mato czasu przymiotniki i przyst Prosze wybra¢ odpowiednia forme przymiotnika lub przystowka. 1. Mamy (6 pracy i siedzimy w biurze do wieczora. aduze b.duzo —c.duay 2. Moja kolezanka ma dwie |") corki, ktére studiuja. aduze b.duzo—c.duay 3. Wtym miescie sq sklepy, prawie nie ma juz tych mniejszych z obstuga. aduze b.duzo —c.duzy 4. Wtym miescie jest |) sklepéw, ale brakuje zieleni i wody. aduze b.duzo —c. duty 5. Wieczorem w tygodniu na ulicy jest |)" ludzi, tylko w weekendy cos sie dzieje. a.mate —b.mala—c. mato 6. Patryk przygotowat sniadanie swojej corce, ktéra chodzi jeszcze do przedszkola. amate — b.matej —c. mato 7. Chcemy kupié mieszkanie w Krakowie, na wieksze nas przy tych cenach nie sta. a.male — b.malg—c.mato 8. Nie mysI nad tym za |)! Po prostu zréb to! aduz b.duze —_c.duzego 9. Wdzisiejszych czasach moina zaoszczedzi¢ |") czasu, latajac samolotami, ale nie jest to ekologiczne. a.duzym b.duzo —c.duze 10. Ten ptaszcz kosztowat naprawde bardzo |, ale wyglada niezwykle elegancko. amate — b.mato —c.maly 26 GRAMATYKACo by byto, gdyby... (1) Peay} Prosze przeksztatcié zdania, uzywajac form trybu przypuszczajacego. 1. Janek nie uczy! sie systematycznie i nie zdat egzaminu. Gdyby Janek _czyl stg systematycznie, zdalby eqzamin . 2. Onijechali bardzo szybko i mieli wypadek. Gdyby oni 3. Posztam wczoraj pééno spac i teraz jestem zmeczona. Gdybym 4, Agnieszka byta na nartach i zlamata noge. Gdyby Agnieszka 5. Rafat wrécit niezadowolony z urlopu, bo caty czas padato. Gdyby caty czas 6. Nie miatem ze soba parasola i wrécitem do domu mokry. Gdybym 7. Moja kolezanka nie ma dobrej kondycji, bo nie uprawia sportu. Gdyby moja kolezanka 8. Placimy duzo za telefon, bo czesto dzwonimy za granice. Gdybysmy 9. Czesto sie spééniacie, bo nie macie zegarka. Gdybyscie 10. Oni méwia bardzo dobrze po angielsku, bo maja staly kontakt z jezykiem. Gdyby oni irs a Partykuly modaine -bym, -bys, -by, -bySmy, -byScle, -by moga znajdowaé sig na koricu czasownika, np:: Co zrobilby§ na moim miejscu? lub przed nim, np.: Co bys zrobit na moim miejscu? Te ostatnie formy wystepuja bardzo czesto w mowie potocznej. Akcent w czasownikach z partykula -by w 1.12. osobie I. mn. lezy na czwartej sylabie ‘od kotica, np.:zro-bi-li-bys-my. Czasowniki w I. po). 13. osobie I. mn. akcentujemy na trzeciej sylabie od korica np: by-lis-my. GRAMATYKA aMoj pokoj w akademiku PAIS eee Met Ng Mateo Rae] Prosze wpisa¢ wyréinione stowa w formie miejscownika liczby pojedynczej lub mnogiej. Czes¢! Mam na imie Magda. Mieszkam i studiuje w__Katowicach Katowice '. Mieszkam w akademik ? przy ulica Brzozowa * na piate pietro «. w ten sam budynek §, na trzecie pietro ¢, mieszka méj chtopak. To bardzo praktyczne... Oboje studiujemy prawo na Uniwersytet ’. Jestesmy malo FUIGIIFOK °. Nasi koledzy i kolezanki mieszkaja w inne akademiki ° albo eo wynajmowane mieszkania "°. We M™6j pok6j "' nie ma duzo mebli. W 16g ” pod oknem stoi 16zko, obok szafa na ubrania i regat na ksiazki. Na Srodek " pokoju stoi stét i dwa krzesta. Na Sciany * wisza pétki i zdjecia. Na St6t '° lezq zawsze jakies ksiazki i notatki, tak samo na regaty "©, na obu krzesta , na szafa ,na t6zko ina podtoga ”*. Niestety, mam tu mato miejsca i duzy batagan! 28 GRAMATYKAPtynaft, ptyneli... czasowniki z morfemem -ng- w czasie przeszlym Prosze uzupetnié brakujace formy osobowe podanych czasownikéw w czasie przesztym. 1. krzykingé ewa _krzykuela _gtosno z bolu. Kolega_kvzykugl_co§ do mnie , ale go nie styszatem. 2. kopnaé Ze zlosci Rysiek patyk lezacy na ziemi. Beata i Asia z catych sit pitke. 3. mingé Wakacje szybko . Nawet nie wiem, kiedy ten czas 4. szepnaé Popatrzyt na nia chwile, a potem cos jej do ucha. »Boje sie” - siostra. 5. zmarzngé Ale \"— powiedziata mama. Nie miat ani czapki, ani szalika. Nic dziwnego, ze 6. kwitnaé Wzeszlym roku pieknie nasz bez w ogrodzie. 7. potknaé sie Znowu nie patrzytas pod nogi i ___. Uwaizaj! 8. sciggnaé Wczoraj Weronika z Internetu muzyke swojego ulubionego zespotu rockowego. 9. plynaé Bylo zimno i chtopcy szybko do brzegu. 10. mrugnaé Widziatas? On do mnie ! Aty, Aniu, tez do niego 2 oi Czy pamieta: ‘Wiekszos¢ czasownik6w zakoriczonych na -naé zachowuje przyrostek -ng- (-n¢-) w czasie przeszlym, np.: krzyknq¢ — krzyknqi, krzyknela, krzykneli, krzyknely, albo plynqé - plynat, plyneia, plyneli, plynely, ale niekt6re czasowniki go nie maja, np:: rosnqé— r6sl, rosta,rosii,rosty. GRAMATYKA 29Wczoraj wieczorem posztam z kolezanka do kina le Lea eco eee Prosze wstawi¢ czasownik w odpowiedniej formie czasu przesztego. i Poszedlem _p6j§€""™ po potudniu na spacer, bo wreszcie zrobito sie ciepto. Z przyjemnoscia_chodzilem _ chodzié po stonecznych ulicach. 2. Kobieta obejrzata sie i nie PIZejsE szybko przez ulice. Nikt za nia ise. 3. Pracownicy przychodzié ostatnio do biura juz © siédmej, bo trzeba bylo skoriczyé waény projekt, i wychodzié zmeczeni po catym dniu pracy. 4. Dziewczyny POjsE na poczte, ale natychmiast z niej WyjSé , jak tylko zobaczyly kolejke. Nastepnego dia POjsE tam jeszcze raz. 5. Skoriczyla sie przerwa i uczniowie szybko do swoich klas. rozejése sie 6. Oktérej wyjSé "rao do biura? Nie styszalam, jak wychodzié. 7. Studentki i8€ wlasnie na zajecia i rozmawialy 0 zbliZajacym sig egzaminie, kiedy Podejs€ do nich profesor. 8. Rodzice j8é w sobote na urodziny kolegi, ale zanim wyjs¢ z domu, powtérzyli dzieciom kilka razy, czego nie wolno im robi¢ podczas ich nieobecnosci. 9. Nie wiedziatam, ze Jola i Marci odajse! Fozejs€'si@! Podobno to ona od niego 10. Wlamywacz Wejs¢ przez otwarte okno, ukradt komputer i WyjiS€ przez nikogo niezauwazony. Paristwo Jankowscy spali dalej. - Policjanci obejS€ dom trzy razy w poszukiwaniu sladéw wlamywacza. 12. Zanim Joasia wyjsé za maz za Marco, chodzié dlugo na intensywny kurs wloskiego. 30 GRAMATYKACzy jedzenie hamburgerow (rie to lol CE rzeczowniki odczasownikowe Prosze wstawié odpowiednia forme rzeczownika odczasownikowego. 1. (Bab @ ee szkodzi zdrowiu! palié 2. Wkolorowych gazetach na jednej stronie piszao ; ana drugiej o - jeS¢, odchudza¢ (sie) | 3. Czytatam artykut na temat alkoholu przez uczniow. pié 4, ,Czeste skraca zycie!"— jak mawia mj kolega. myé | 5. Musze kupi¢ nowe buty do . biegaé 6. Od tego ciaglego przy komputerze bola mnie oczy. siedzie€ 7. Modzi ludzie poswigcaja duzo czasu na i . SMS-owaé, czatowaé 8. Niemam czasu na godzinami przez telefon. gadaé 9. Nigdy nie podrézuje nocnymi pociagami, bo w pociagu mnie bardzo meczy. spaé 10. Nie interesuje sie w ogéle / na nartach i nie lubie zimy. jezdzié | 11, Ozdrowym napisano juz mnéstwo ksiazek | i artykulow. (odzywiaé | 12, Bardzo lubie prezentéw. kupowaé i GRAMATYKA 3Boli mnie dolna széstka! CSTE Merete CN ree eta eget terse) Prosze wybra¢ odpowiednia forme rzeczownika. 1. 32 Czy 6 (12) jedzie do centrum? a.dwunasty —_b. dwunastka _c. dwudziestka Dentysta powiedzial mi, ze moja gérna (4) po prawej stronie jest do leczenia. a.cewérka ——_b. czworo c.cawarta tukasz dostat wezoraj | (1)z matematyki. Kiedy on sie w koricu zacznie uczyé?! a.jedynke ——_b.jedenastke —_c. jedna Pan Stepnikowski mieszka pod (8). a. 6smej b.6sma c. ésemka Jestes pewien, ze (7) dojedziemy do Rynku? Wydaje mi sie, ze ona tamte- dy juz dawno nie jezdzi. a. siédma b.siédemka —_c. si6dma Wtym domu pod (15) mieszkata kiedys moja babcia. a.pietnastke b. pietnastka _c. pietnasta Dzieci nie ma przez dwa tygodnie - cala (3) wyjechata na wakacje. Moze- my sie wreszcie spotka¢ ze znajomymi. a.trzecia b. troje c. tréjka Mdj syn jest niesamowicie inteligentny i pracowity. Ma w szkole same |" (6) ina pewno zostanie kims waznym! a. sz6stka b. széstki c. sz6stke Czy w waszym kraju ludzie tez wierza, ze |) (13) przynosi pecha? a.trzynastego b.trzynastej —_c. trzynastka |. Do tej lampy potrzebna jest zaréwka (100). a.setna b. sto c.setka Od liczebnikéw mozna utworzyé reczowniki, ktore sq zawsze rodzaju Zeriskiego: jeden - jedynka, trzynascie - treynastka, czterdziesci - ezterdziestka, sto - setka. Rzeczowniki te w jezyku polskim sa uzywane w wielu sytuacjach. Moga one oznacza¢, np. oceny w szkole (uwaga: w Polsce jedynka to ocena najgorsza, sz6stka - najlepszal), numery autobus6w, tramwajéw lub linii metra, numery domow, mieszkai\ i pokoi hotelowych, grupy ludzi itd.Prosze wpisa¢ moiliwe przyimki. odpoczywa¢ tad. morzem pracy —__Chorwagji rodzing stara¢ sie nowa prace zastanawia¢ sie rozwiazaniem problemu naledee @ mojego brata parti smia¢ sie o innych —— dowcipu tez odpowiadaé = 17. —__ pytanie —__ wykonanie projektu Po pracy odpoczywamy nad jeziorem rekcja czasownika marzyé podrézy dookota swiata saksofonie karty kolegami nerwach grac umawiaé sig o —— kawe kina ____ dziewezyna —___ piatek __ széstej szosta zalezeé sytuagji uczestniczye 10 konferencji pisac 12 —_ todzicéw swoich przezyciach GRAMATYKA 332 Mirae alae CS MUTT] za soba! eco Ta mola ake) Prosze wpisaé poprawna forme liczebnika. 1. Tylko _jedwa trzecéa (1/3) grupy przyszta na wyktad. a. jednej trzeciej b.jedna trzecia Juz niedaleko, (2/3) drogi mamy za soba! a. dwie trzecie b.dwéch trzecich (1/4) pieniedzy wplacitam na konto. a.jedna czwarta b. jedna czwarta Moja siostra ma (3/4) etatu w biurze. a.trzech czwartych _b. trzy czwarte Zosanet 25) mlesiaca: a. dwa i pot b. dwéch i pét Kolezanka jest na zwolnieniu od (2,5) miesiaca. a. dwéch i pét b.dwa i pét Tylko (0,3) badanych byto zadowolonych ze swo- jej pracy. a.trzech dziesigtych _ b. trzy dziesiate To jest (0,01) tego, co jeszcze musimy zrobié! a.jedna setna b. jedna setna Dziecko ma goraczke - (38,7) stopnia. a. trzydziesci osiem i siedem b. trzydziestu ogmiu i siedmiu ). Doktadnie (25,6) procent badanych spedza urlop za granica. a. dwudziestu pieciu i szesciu dziesiqtych b. dwadziescia pie¢ i szes¢ dziesiatychMEL eo MVA al ty4 era Teen CMe eer eaten aero) Prosze wpisaé wyréénione stowa w miejscowniku liczby pojedynczej lub mnogiej. Aneta bylaw __sierpriu _sierpief'na___—_wakacje * w Hiszpania *, w piekne miasto * w Andaluzja °. To nie byly zwykte wakacje: w tenczas * Aneta uczyta sig réwniez hiszpariskiego na kursiintensywny ”. W tydzieri * miata 20 godzin zajeé, apo zajecia ’ spacerowata po Miasto ", opalata signa plaza ", kapata sie w moze * albo byla na \wycieezka " z innymi studentami z kursu. Bardzo czesto siedziala tez z kolegami i kolezankami w fajnebary albo restauracje *. Niestety, rzadko rozumiata, co byto napisane w Karta '*, i czasami nie wiedziata, co je... ; W weekendy jeddzita z kolezankami po okoli¢a ” albo zwiedzata rézne wystawy w muzea "i galerie '° sztuki. Prébowata tez troche czyta¢ gazety, zeby dowiedzie¢ sie czegos 0 polityka~, gospodarka”, spoteczeristwo *?i kultura ® kraju. Niestety, okazato sie, Ze najpierw musi jeszcze duzo poczyta¢ 0 gramatyka * i poszuka¢ wielu stow w stownik *. GRAMATYKA 35Chce mie¢ dwoje albo troje dzieci deklinacja liczebnikow zbiorowych Prosze wpisaé poprawna forme liczebnika. 1. Wpokoju siedzi___czworo _ludzi. (4) a.czterech b. czworo, 2. Pan Wotodyjowski ma dzieci. (5) a. pigcioro b. pige 3. Dzisiaj nie byto uczniéw i uczennic. (4) a.czterech b. czworga ae zlego wole to. (2) a.dwéch b. dwojga 5. Wyjechata na urlop z znajomych. (3) a.trojgiem —_b. trzema 6. Nie mamy miejsca dla pasazerow i pasazerek. (7) a. siedmiu b. siedmiorga 7. Profesor rozmawia z studentow. (5) a.piecioma _b. pieciorgiem 8. Przyszto ludzi i pytato o ciebie. (2) a. dwoje b. dwoch 9. Wsklepie byto tylko klientow. (6) a. szesé b. szescioro 10. Autobus odjechat bez turystek. (3) a. trojga b. trzech = W jezyku polskim istnieje specjalna grupa liczebnikow zbiorowych oznaczajacych grupy ludzi réznej pici lub dzieci. Troje studentow to nie to samo co trzech studentéw lub tray studentki! Pigcioro dzieci to nie to samo co pigciu chlopcéw lub pieé dziewczynek! Rzeczowniki te tez odmieniaja sie (niestety!) przez przypadki. W zwrotach i wyrazeniach zachowaly sie czesto stare formy tych liczebnikow, np zdwojga zlego, na dwoje babka wrézyta, 36 GRAMATYKACo by byto, gdyby... (2) rer RUA Prosze wstawi¢ czasownik w odpowiedniej formie. 1. Gdybym sie wiecej uczyta do egzaminu, moze _zdalabym _ #daé go lepiej. 2. Gdyby Ola nie miata wypadku, nie zlamaé reki. 3. GdybyScie zrobity zakupy, MOE “" teraz cos ugotowac. 4, Gdyby$ chodzila regularnie do dentysty, nie mie¢ teraz probleméw z zebami. 5. Gdyby Karol nie poszedt na urodziny kolegi, nie poznaé swojej przysztej zony. 6. Gdyby dzieci nie byly zmeczone, nie miusie€ is¢ spac. 7. Gdybysmy 0 tym wezesniej pomyslaty, nie musieg wraca¢ teraz do domu. 8. Gdybym wiedziat, jak brzydka bedzie pogoda w lipcu, nie pojechaé *™ akurat wtedy nad morze. 9. Gdyby$ byt zainteresowany tym, jak sie czuje, zadzwonié do mnie. 10. Gdybyémy wyszli wezesniej z domu, zdazye *” na pociag. 11. Gdybyécie naprawde chcieli cos na ten temat wiedzie¢, Zapytaé o to. 12, Gdyby oni byli lepiej zorganizowani, nie tracié °~ niepotrzebnie tak duzo czasu. GRAMATYKA 37Prosze wpisa¢ odpowiednia forme wyréznionych rzeczownikéw i przymiotni- kow. Lista Swiatowego Oxziedzidwa ____ Kulturalnego i__Preyroduiczego Swiatowe Dziedzictwo Kulturalne i Przyrodnicze ' UNESCO jest rejestt * najcenniejszych obiekty > na $Wiat *. Zostata utworzona w 1978 roku. Znajduja sig na niej rowniez unikatowe miejsca * w Polska *, ktére koniecznie trzeba zobaczyé. Sa to miedzy innymi: . 3 Stare Miasto w Krakowie Miasto kupieckie z Xill__awieks Wiek ' ma najwiekszy w Europie rynek, zabytkowe kamienice, patace i koscioly. O Wwspaniata przesztogé ? Krakowa $wiadcza m.in. zachowane fragmenty XIV-wiecanych —_____RTTEsnie +, Sredniowieczna zydowska dzielnica Kazimierz, Uniwersytet Jagielloniski, renesansowy Zamek Krélewskii gotycka Kopalnia soli w Wieliczce katedra na Wawel‘, Historia kopaliiia ' siega XIII Wiek *. Jest to 3 najstarsza czynna kopalnia * Fie aS ile Kopalnia rozciaga sie na 9 poziomy *, ma 2040 komory ° i360km___—_—rytarze’, kt6re tworza tajemniczy labirynt. 38@ Obéz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau (1940-1945) Auschwitz jest koncentracyjny 'na terén Polski. Jest Swiadectwem ludobéjstwo * dokonanego przez hitlerowey ‘ w czasie druga wojna swiatowa °. (http://www.poland.gov.pl/Lista, UNESCO,w,Polsce,7519.html) . 39Trenuje z panem Matyszem ra SU CoML ¢) deklinacja nazwisk i form pan i pani Prosze uzupetnié tabelke brakujacymi formami nazwisk. pan pani pan pani Matysz | Kowalczyk | Korzeniowski | Radwariska pana pani pana Malysea_| Kowalezyk | Korzeniowskiego panu pani Malyszowi Radwariskiej pana pania Malysza_ | Kowalczyk panem pania Korzeniowskim | Radwarska panu pani Korzeniowskim | Radwariskiej panie pani Matyszul_ | Kowalczyk! mites Polskie nazwiska sa gramatycznie albo rzeczownikami, jezeli koricza sie na spotgtoske, np. Nowak, Wrdbel, Krawczyk, czasami réwniez na -a, -0, np: Moniuszko, Wrona, albo przymiotnikami, np.: Kowalski / Kowalska, Siemiradzki / Siemiradzka, Janicki / Janicka i w 2wiazku z tym odmieniaja sie jak reczowniki albo jak przymiotniki, Nazwiska kobiet bedace rzeczownikami zakoficzonymi na spétgtoske nie odmieniaja sie przez przypadki: Dzisiaj spotkam sie z pania Nowak. Mam dobra wiadomosé¢ dla pani Nowak. 40 GRAMATYKAJak myslisz, co powinnam zrobié? ena sy nae ecole Z podanych stow prosze utworzyé zdania wedtug wzoru. 1. rodzice, powinien, powiedzieé, dziecko, prawda Redzice powinné powtedzied driecku prawdg 2. powinien ™, ig¢, do, lekarz 3. powinien™™*, zjesé, cos, ciepte 4, powinien ™ "=<", sprzeda¢, ten, stary, samochéd 5. powinien™", powiedzieé, on, ze, nie, mie¢, racja 6. nie, powinien ”™*, jeS¢, kolacja 7. to dziecko, powinien, uprawiaé, wiecej, sport 8. Piotrek, powinien, uwaza¢, co, méwié 9. Ola, powinien, poméc, matka, w, sprzatanie 10. nie, powinien *", stosowa¢, zadna, dieta 11. powinien »”™<", byé, miy, dla, kolezanki i koledzy 12. Renata i Mateusz, powinien, kupi¢, wieksze, mieszkanie 13, Gabrysia i Marzena, powinien, pdjg¢, do, kino, na, ten, film | ie Czasownik powinienem /powinnam nie ma formy bezokolicznika. W mowie potocznej uzywa sie czesto tylko formy czasu terazniejszego, obojetne, czy ma sie na mysli czas teragniejszy czy przeszly, mimo ze istnieje stara forma dla czasu przeszlego: Powinien do niej zadzwonié na urodziny (terazniejszos¢, przysztos¢ albo przesztos¢), Powinien byt zadzwoni¢ do niej na urodziny (przeszlos¢). GRAMATYKA 4C4 7. Czy znasz filmy Romana Polanskiego? CODE sea Teu miner Prosze uzupetni¢ brakujace formy rzeczownikow. 1. Spotkajmy sie o piatej pod pomnikiem __ Adama. Mickiewicza ‘Adam Mickiewicz! 2. Czy sq najnowsze opowiadania Hanna Krall ? 3. Czyznasz piosenki Urszula Dudziak? 4. Znalaztam ciekawy artykut o Agnieszka Holland i jej filmach. 5. Czytaliscie ostatnie wiersze Czestaw Mitosz ? 6. Ogladates jakis film Krzysztof Kieslowski ? 7. Bardzo podobat nam sie Pan Tadeusz z muzyka Wojciech Kilar.. 8 Wsobote bylismy na koncercie oe Anna Maria Jopek . 42 GRAMATYKAWszkole czytaligmy bajki Ignacy Krasicki . . We wezorajszej gazecie jest ciekawa rozmowa z Lech Watesa. . Nigdy nie slyszeligmy 0 operach Stanistaw Moniuszko . . Czytalam fascynujacy artykut o Gustaw Herling-Grudziriski . . Rosyjski serial o niezwyklym zyciu wspaniatej polskie] piosenkarki, cieszyt sie w Polsce duza popularnoscia. Anna German Nigdy dotad nie styszatem o i dopiero niedawno dowiedziatem sie, ze spiewa on na wielu prestizowych scenach operowych catego Swiata, Mariusz Kwiecien . Znasz ? To $wietna wokalistka jazzowa. Koniecznie postuchaj, jak Spiewa! EwalBem . Na spotkanie z popularnym piosenkarzem, do Hard Rock Cafe w Krakowie przyszto wezoraj bardzo duzo ludzi. Maciej Maleficzuk W jezyku polskim spotyka sie czasami rowniez nazwiska zakoficzone na -a, np.: Walesa, Kmita, Dqdela lub -0, np.: Moniuszko, Kosciuszko, Jagietto. Nazwiska te odmieniaja sie jak rzeczowniki rodzaju Zeriskiego: NOM pan /pani Watesa GEN pana/pani Walesy DAT — panu/pani Watesie ACC pana/pania —-Walese INST — zpanem/pania_ Walesq LOC opanu/pani —Walesie VOC opanie/pani —_Waleso! GRAMATYKA 43Co by byto, gdyby... (3) PCR ois Prosze dopisa¢ poczatek zdania z,,Gdyby...”. ib Gdybym wiala wolne mieé* wolne , spatabym do 11.00. x uprawia¢ ” sport , czutbyé sie lepiej. 3. mieé"” urlop , pojechalibysmy do Francji. 4, wygraé” w lotto , kupitabym mieszkanie i samochéd. Marta, mieszkac blizej , spotykataby sie czesciej z rodzina. 6. Michal, tylko moc , podrézowatby przez caty czas. Z mieé” komputer , mogtaby$ pracowa¢ w domu. 8. mniej pracowac”” , mielibyscie czas na swoje hobby. 9. moi rodzice, nie pali¢ , byliby w lepszej kondycji. 10. jeszcze raz, byé", mtody , studiowatbym medycyne. 11. dostaé™ bilet , posztybyémy na koncert, 12. Sylwia i Monika, lubi¢ teatr , czesciej chodzityby na spektakle. 13. dtuzej spac” , nie bylybyscie teraz zmeczone. 44 GRAMATYKACo ci jest? Prosze utworzyé forme zaimka w celowniku. smo! Tato! Pray- niescie dojedzenial Jakbylo w knie? Coméwity zie? Podobato__ sie? Caesé Joa! (Chcialam __jeszcze raz podzekowac.Dzigki ‘alaatam prace. (Cist__ nidobre Masz chustecakg? - K Ti ciopatma rou. Mase» ‘Droga pani Malinowska, 2 Kowalskimi ana ‘ ‘ojanie ozmawiam!Poiyceylismy ___ kiedyépienigdze {kos poméc? Nie mam pojeca, co oo. GRAMATYKA 45iC; 7; Powiedziat, ze mnie kocha! WEP r4ar) Prosze przeksztatcié ponizsze zdania w mowie niezaleznej na zdania w mowie zaleznej. 1. ,Boli mnie gtowa”~ powiedziat Filip. Filip powiedzial 30 _boti go glow 2. _.Kto byt w piatek na wyktadzie?” — zapytat profesor. kto 3. Czy mozesz mi da¢ jeszcze raz tw6j nowy numer telefonu?"- spytala mnie Kaska. czy 4. ,Czy przyjdziesz w sobote na impreze?” - zapytal mnie. seay 5. ,Gdzie teraz mieszkasz?” - pyta Przemek. gdzie 6. _, lle to kosztuje?” - zapytatam. vile 7. ,Dlaczego uczycie sie polskiego?” - zapytata nauczycielka. ,dlaczego 8. _,Kiedy jest egzamin?” - zapytata Dominika. kiedy 9. ,Prayjde pééniej”— powiedzial. vie 10. ,Czy jutro sa zajecia?"- pytaja studentki. cay 11. ,Pojedziesz ze mna na wakacje?” - zapytat swoja dziewczyne. ay 12. ,Nie wiem, jak tam dojechaé”- powiedziata. te Jak 46 GRAMATYKATL Cye CoM mur mace Clare Cetartee ects Prosze wstawi¢ zaimek nikt lub nic w odpowiedniej formie i potaczyé pasujace do siebie czesci zdania. Dzisiaj__ KE __ nie pracuje, Jejchlopak sig chyba nie interesuje. Pod zadnym pozorem nie mozesz inadal jeszcze tego zdradzi¢ - nie umiemy! oo boi tak nie zrozu- Poza pilka nozna i boksem, ral Drzwi byly otwarte, i szczerze méwiac, nie wiem, kogo najlepiej o to zapytac. Za tydzieh mamy egzamin bo wszyscy przyszli i tym razem nie brakowato. Nie mam ochoty ci tego thumaczyé, poniewaz jest swieto paristwo- we. Zz Jeszcze nie rozma- wiatam na ten temat, ale to oczywiste, bo znamy sie od dziecka. W tej chwili Pawet nie byt w stanie mysleéo : obiecaj mi, ze nie powiesz ani stowa! ° jako niej nie wiem tak duzo, ani o pracy, ani o urlopie. Profesor by! zadowolony, ale w pokoju nie byto. GRAMATYKA 47Takie jedzenie lubie! Cro eMac CMC ean tee Prosze wstawi¢ odpowiednie formy zaimkéw taki, taka, takie, tacy. 1. Wlasnie__ taka sukienke chciatabym mie na sylwestra — dluga do ziemiizdekoltem! 2. Uspok6j sig natychmiast i nie mow do mnie 3. Nie podobaja misie mezczyzni. Wole typ intelektualisty. 4. Nie jestem pewna, czy staé nas na kupno. duze mieszkanie na pewno jest drogie. 5. Nigdy mi sie nie podobat typ urody. 6. Fantastyczny pomyst! O rozwiazaniu jeszcze nie myslelismy. 7. Nie mozecie teraz wyjecha¢ i mnie z tym zostawié. Nie ma opgji. 8. Podobaja ci sie buty? Naprawde?! 9. Nie mamy dzieci i dzieki Bogu nie mamy tez problemow. 10. Nie interesuje sie 'zeczami i, szczerze mowiac, nie mam na to ani czasu, ani ochoty. 48 GRAMATYKABree ece(Taweleele) (Tul Cees CE An Uk ge rere Prosze wybra¢ odpowiednie formy zaimkéw zaden, zadna, zadne, zadni. 1. Dzisiaj znowu 6 ~ uczen nie byt przygotowany do testu. a. zadni b.zaden c.zadne 2. Artur zapisat sie na kurs hiszpariskiego, ale nie byt jeszcze na lekcji. a.zadna b.zadnej c.zadnym 3. Niestety, 7) znaszych sekretarek nie zna dobrze rosyjskiego. a.zadna b.zadnej c.zadna 4, M6j maz ma jutro urodziny, a ja jeszcze nie kupitam dla niego prezentu. a.zadnej b.zaden c.zadnego 5. Zdecydowaligmy sig na to mieszkanie, bo |) inne nie byto tak tadne jak to. a. Zadni b.zadnego —_c.zadne 6. Czesto o nim pisza w gazetach. O innym pisarzu nie czytatam tylu artykutow. a.zadnym —b.zadnemu —_—_c. zadnego 7. Ich dzieci nie czytaja ksiazek, za to caty dzient ogladaja telewizje. a.2adne b.zadni c.zadnych 8. Bartek byt samotnikiem i nie spotykat sie z |) znajomymi do momentu, kiedy poznat Edyte. a.zadne b.zadnymi ——c.Zadni 9, Tez nie mam jego numeru telefonu, nie dat go |) koledze. a.zadnemu —_b.zadnym c.zadnego 10. Lepiej zrezygnuj od razu, nie masz | szans! a.zadnej b.zadnego —_c.zadnych GRAMATYKA 49Jade do Monachium Deer Ra annem ele teats Prosze wybraé pasujacy rzeczownik. 1. Mam znajomych w (lili, ale nigdy tam nie bylem. a. Amsterdam b. Aachen c. Andaluzja 2. Czy ogladaliscie slub ksiecia ill? a.Monaco —_b,Moguncja_c. Moskwa 3. Moja ciocia koniecznie chce pojechaé do a.lizbona _b, Lourdes c. Londyn 4. Nasza znajoma urodzita sie w a. Bristol b. Boston . Birmingham 5. Styszatem, ze w jill] mieszka duzo Polakow. a. Chiny b.Chorwacja—_<. Chicago 6. Batabym sig prowadzié samochéd w a.New Delhi b.NowyJork —_c. Nikaragua 7. Moie spedzilibySmy choé raz urlop na jakiejs wyspie, na przyktad na jill? a. Hawaje b. Hvar c. Haiti 8. Romek wyjechat na jakis czas do ji, bo ma tam rodzine. a. Dubaj b.Dubrownik — c. Detroit 9. Podczas urlopu w Hiszpanii poznaligmy turystow z jill, ktérzy chcieli zwie- dzié cata Europe. a.Kolorado —_b. Kuba c. Katalonia 10. W weekend spotykali sig ze znajomymi w [ill gdzie zawsze byto duzo pu- bow i dyskotek. a.Singapur —_b. Sycylia ¢.Soho 50 GRAMATYKAabletka dobra na wszystko? koniugacja czasownikow w czasie terazniejszym Prosze wstawi¢ prawidtowa forme czasownika w czasie teragniejszym. Polacy__ bi _bié ' rekord! Nigdy nie zazywalismy tylu tabletek przeciwbélo- wych bez recepty co teraz. "y kupowaé ?, tykae >, alekarze ostrzegaé *: do szpitali trafilaé * coraz wiecej os6b z grognymi powiktaniami po naduzyciu tych lekow. "Y Byé ° w swiatowej czoléwce, jesli chodzi¢ ’ 0 spo- 2ycie lekow przeciwbdlowych bez recepty. Reklamy ZacheCaé *: Nie daj sig bolowi, musisz byé w formie! Zazyj tabletke - chwila i po problemie (...) Najlepiej kupowac tabletki w aptece. (...) ™y MUSIEE ° pamigtaé, ze pigutka nie usuwaé " przyczyny bolu, lecz jedynie likwidowae " jego objawy (...). (Malgorzata Nawrocka-Wudarczyk, Az do bélu, ,Tw6j Sty!" 2011, nr 9) GRAMATYKA 5Chtopak, ktory czyta, czyli czytajacy pot TSS a ems on ea IES EES przydawkowe ze spdjnikami ktory, ktora, ktore, ktorzy Prosze przeksztatcié zdania ze spdjnikami ktory, ktora, ktére, ktérzy na zdania z odpowiednim imiestowem przymiotnikowym na -qcy, -qca, -qce. 1. Patrzyta na ludzi, kt6rzy spacerowali po parku. Patrzyla na ludzi spacerujgeych po park. 2. Dziewczyna, kt6ra oglada ze mina film , jest moja dobra kolezanka. 3. Mezczyzna, Kt6ry Wlasnie rozmawia przez telefon, to szef biura. 4, Matka kupita czekolade Azi@ckU ktore'ptakato . 5. Ludzie, kt6rzy ezekajq na pociag), stoja na peronie. 6. Odziewczynie, \ktéra pracuje W tym|biurZe’, mowia, Ze zna dobrze kilka jezy- kow. 7. Jedziemy na wakacje z kolegami, ktOrZy lubia/chodzié po gérach - 8. Firma potrzebuje pracownika, ktéry bardzo dobrze zna polski. 9. Bardzo dobrze rozumiem ludzi, \ktérZy Zachowuja sié W ten Spos6b . 10. Jest wielu mtodych ludzi, |ktorzy szukaja pracy . . Wezasie podrézy lubie obserwowaé ludzi, ktorzy jada w tym samym przedziale . 52 GRAMATYKABEL aoleFTaed ace fers ome lel aed Sean Prosze zaznaczyé prawidtowy przyimek. Praca siedzqca oznacza minimum osiem godzin dziennie spedzanych(pray)/ fa ' biurku. U/ Dla *kregostupa to ciezki wysitek, ktory czesto koriczy sie przemecze- niem i bélem. Tylko konsekwentne pamietanie 6 / dla ? kilku zasadach pozwoli sie 9 / Od * tego uwolnic. Co trzeba zrobi¢? Po pierwsze, zadba¢ 6 / Za ° ®) dobre krzesto. Optymaine powinno mieé regulo- wana wysokosé oraz boczne podporki, ktore sa wsparciem 2 / dla ° ciata i odciazaja kregostup. Gdy siedzimy, stopy powinny dotyka¢ podtogi, a plecy byé proste. Nie wolno zbytnio pochylaé sie 46 / W” przodu ani wyciaga¢ glowy jprzed / nad ® siebie. (...) Waane jest rowniez ustawienie komputera, a / 6° ktorym pracujemy. Ekran Powinien by WSt6d! / na ” wysokosci oczu, aby nie trzeba byto pochylaé glowy lub patrzeé Wi//pOd " bok. Kiedy piszemy fa / ObOK " klawiaturze, powinnismy mieé miejsce aprz@ciW / na ” oparcie rak. Lokcie nie moga,wisiec” Had / W powietrzu. (...) Dobrym pomystem jest zrobienie sobie przerwy Za / podeZas "* pracy. Krétka, na- wet dwuminutowa przerwa moze da¢ niespodziewanie dobre efekty. © / W.'° tym caasie warto wsta¢ 6d / 2 "’ biurka i zrobi¢ kilka prostych éwiczen. (...) Najlepszym lekiem przeciw / fa "* bolace plecy jest basen. Jednak jesli nie mamy wystarczajaco duzo czasu lub sity, postarajmy sie znalezé cho¢ chwile fa / dla aerobik lub krotki spacer. Nie spedzajmy catego wolnego czasu 2a / prz8d ” telewi- zorem! (httpy//2wierciadio.pl/201 1/zdrowie/zadbaj-o-zdrowie/jak-dbac-o-kregoslup-w-pracy/) GRAMATYKA 53Tu sie mowi po angielsku! nieosobowe formy czasownika © Prosze utworzyé od podanego bezokolicznika jego forme nieosobowa zig i podpisaé odpowiednio rysunki. uaz PARKOWANIA Tu__se née pali Tu Tu nie, pali¢ . nie, rozmawia€ przez nie, parkowac . telefon. Tu nie, jesé . IEMEIEOHOWAS. rozmawiaé cicho. Tu skr@caé w prawo. 54 GRAMATYKA© Prosze wybra¢ odpowiednia forme: mozna / wolno lub trzeba i podpisaé odpowiednio rysunki. ® S @ S ® Tunie__wotno / Tunie Tu mozna palié pali¢. roz- mawia¢ przez telefon. Jechac¢ prosto. : bh A @G Tunie Tu sig zatrzymaé, telefonowac. rozmawia¢ cicho. ® ® @ Quan PARKOWANIA Tune Tu Tune jesé. par- skrecié w prawo. kowaé. Zaimek zwrotny sig moze sta¢ przed czasownikiem, np. Tu sie méwipo angielsku albo Po czasowniku, np.: Tu méwi sie po angielsku. ORAMATYKA 55Polska na liscie UNESCO (2) Cees eirceca a oan ean Ula) w liczbie pojedynczej i mnogiej Prosze wpisaé odpowiednia forme wyréinionych rzeczownikow i przymiotni- kow. Stare Miasto w Warszawie W roku 1944 w czasie ___Powstania ___Warss Powstanie Warszawskie ' ponad 85% —__ aia * niemieccy nazisci zamienili w ruiny. (ae cae, = Polacy w ciagu pieciu lat odbudowali te:< eines Najpiekniejsza dzielnica * stolicy, m.in. na podstawa ° obrazow i rysunkow Canaletto_ ‘Stare Miasto w Zamosciu Miasto zostato zatozone w XVI wieku na ‘Szlak handlowy ' taczacym 56 GRAMATYKA7 Stare Miasto w Toruniu Torun zostat zatozony przez Zakon Krzyzacki ' w XIIl wiek >. Jako czlonek _\Hanza? zdobyt liczaca sie pozycja handlowa *. Uktad ulice * rt nie zmienit sig od siedmiuset lata *. Zamek krzyzacki w Malborku Zamek zostat zbudowany na przetomie XII i XIV wieku i jest w Europa *. Od1309___ GK? zamek byt siedziba — Najwiekszy sredniowieczny zamek 9 ceglany zostat odrestaurowany na Sanktuarium przetom ° w Kalwarii Zebrzydowskiej XIX i XX Wiek Sanktuarium powstato ipo na poczatek ' XVIL Wiek ?i stworzone druga wojna swiatowa ’. bylo na wz6r droga krzyzowa * hone nil E age w Jerozolima *. Do sanktuarium ° nieustannie przybywaja ttumy ielarzymi °, zwtaszcza przed WielkafiGe ’ oraz sierpieh *. w (http://www.poland.gov.pl/Lista, UNESCO,w,Polsce,7519.html) AMATYKA 57ya v4 Ustugi. Krzyzowka COTES Meteo m a ease aceite Prosze wpisaé do krzyz6wki rzeczowniki w odpowiedniej formie. Poziomo: 4, Potrzebuje nowych okularéw, musze is¢ do optyka optyk. 5. Idé do , jesli chcesz zna¢ przysziose! WrS2Ka 6. Zepsut mi sig samochéd. Musze jechaé do warsztat. 8, Restauracja szuka doswiadczonego kelner. 10. Nie mam pralki. Nie wiecie, gdzie tu w poblizu jest pralnia ? 11. Ela ma swietna , uszyta jej juz kilka sukienek. krawcowa 12. Kto jest autorem tych zdjeé? Nic nie wiem o tym fotograf. 13. Ich syn studiuje prawo, bo chce byé adwokat. Pionowo: 1. Byam na wystaé paczke. poezta 2. Zanies te buty do , trzeba je wreszcie napra- wid! szewe 3. Mamy problem z kaloryferami. Znasz jakiegos dobrego hydraulik ? . Znowu minnie dziata komputer, musze go oddaé N do - Musze zrobi¢ kopig tych dokumentow. Gdzie jest najblizszy punkt ksero? Gdybym byt , am bym naprawit te lampe! elektryk e 58 GRAMATYKAGRAMATYKA 59W domu nie ma nic do jedzenia! rzeczowniki odczasownikowe Prosze wstawi¢ odpowiednia forme rzeczownika odczasownikowego. To wszystko ist a na jutro! Wetym sezonie nie mam nic ajnego / Ten proszek do prac wypierze wszystko! a 60 GRAMATYKANie mam ze soba nie do cp \ < 3 Nie moge przyjsé, mam wdomu Qa . Cal > fe WXPanie Kazimierzu, gdzie sa klucze? Prosze utworzyé formy wotacza. 62 Pand Celino! Retowny Panie Profesorze, oleate lehady 22 syle odprcieds. & Panie Profesorze szanowny pan profesor ! Dziekuje za szybka odpowieds. méj kochany Piotr! Pamietaj, prosze, 0 urodzinach zony! kochana Ania ! Chee prosi¢ cie o rade. panie i panowie ! Zapraszam do stolul! pan Wojtek ! Drukarka znowu nie dziata! drodzy koledzy ! Przypominam o zebraniu w srode. kochany Mateusz ! Cou ciebie stychaé? szanowna pani profesor ! Zapraszamy serdecznie na spotkanie! moja droga Monika ! Bardzo sie ucieszytem z twojego listu.szanowni paristwo ! Prosze o uwage! drogie kolezanki ! Dziekuje za pozdrowienia! pani Krysia ! Prosze mi podaé numer telefonu do serwisu. skarb ! Na co masz ochote? kotek ! Co ty opowiadasz? kochanie ! Moze pojedziemy na weekend w gory? Wolacza w jezyku polskim uzywamy w sytuacji, kiedy kogos pozdrawiamy, witamy lub wotamy. Formy wolacza nadaja naszej wypowiedzi charakter oficjalny lub bardzo uprzejmy i wy- stepuja czesto w jezyku pisanym, np::w listach. Formy wotacza pisane sq wtedy czesto dua litera, np: Szanowna Pani Profesor. W mowie potocznej wolacz czesto zastepowany jest mianownikiem, np.: Czes¢, Ewa! Wjezyku polskim nie zwracamy sie do innych, méwiac lub piszac: Pani Kowalska! / Panie Kowalski! Jest to forma bardzo nieelegancka. Zamiast tego uzy- ‘wamy oficjalnych zwrot6w Szanowna Pani! Szanowny Panie! (bez nazwiska) lub mniej oficjalnych Pani Aniu! Panie Jacku! Ten ostatni sposéb jest szczegélnie rozpowszech- niony w kontaktach stuzbowych i prywatnych, 0 ile nie sa one bardzo oficjalne. 63Jej corka ma swoja firme CONT e Eom erates ray Ciera la Me Mee © Prosze wpisaé prawidtowe formy zaimkéw dzierzawczych. TojestIwona,ato__jef_ pokdj. Iwona wchodzi do __swejego _ pokoju. To jest Pawel, a to Pawet siedzi w To jest nowy kolega, ato plaszcz. Kolega bierze ptaszcz i wychodzi. 64 GRAMATYKA