MIDTERM: PAGBASA AT PAGSULAT
kahulugan.
MGA HULWARANG ORGANISASYON NG
TEKSTO
 Bawat gawain ng tao ay may hulwaran o modelong
pinagbabatayan upang makagawa ng isang maayos o
organisadong gawain.
 Iba-iba man ang paraan kung paano binuo ng tao ang
bawat bagay, ang mahalaga ay nagawa niyang gawing
organisado ang kanyang pagkakagawa at tiyak na ito'y
mapapakinabangan ng sinumang gagamit.
 Ang bawat nilalaman ay may kanya-kanyang hulwaran o
modelo upang maging makabuluhan ang nasulat na
teksto.
 Ang paggamit ng hulwaran sa pagbuo ng teksto ay
makatutulong upang mailahad nang maayos ang
pinapahiwatig na ideya o kaisipan at kung ano-ano pang
mga paliwanag sa isang teksto.
 paggamit ng depinisyon o kahulugan
 enumerasyon o pag-iisa-isa
 pagsusunud-sunod
 paghahambing o pagkokontrast
 problema at solusyon
paggamit ng sanhi at bunga. (Pagkalinawan, Leticia. et.al.

2008)
Depinisyon/Kahulugan
 Ang pagbibigay-kahulugan o depinisyon ay binubuo ng
mga pahayag na nagpapaliwanag ng katangian,
kinabibilangan, hangganan, lawak o saklaw ng isang
termino.
 Nagbabago ang kahulugan ng isang salita batay sa
reperensya
 Ang anumang terminong binibigyang-kahulugan ay
maaring magtaglay ng kahulugang literal at talinhaga.
 Ang kahulugang literal ay ang mga kahugang
natatagpuan sa diksyonaryo na sinasabi ring ang
karaniwang kahulugang ibinibigay sa mga salita o
termino.
 Ang kahulugang talinhaga naman ay nakabatay sa
sitwasyon at nakatagong simbolo na maaaring
ihalintulad sa o taglayin ng termino.
 Resurreccion Dinglasan (2001) na nagsasabing, “ang
wastong pagbibigay ng kahulugan ng mga salita ay
nakatutulong sa pagpili at paggamit ng angkop na salita
sa pagpapahayag ng mga kaisipan." Dagdag pa niya,
"Ang pagtukoy sa wastong kahulugan ng mga salita ay
mahalaga sa ganap na pagkaunawa sa isang teksto o
sitwasyon."
 Maaari rin namang magbigay ng depinisyon o
pagpapakahulugan sa pamamagitan ng paglalahad sa
etimolohiya ng salita. Tumutukoy ang etimolohiya sa
pinagmulang-salita ng termino. Karaniwang salig sa mga
salitang Griyego, Latin, o Kastila, bagamat mayroon din
namang mula sa sariling wika.
 Ang mga salitang nagmula sa pinaunlad na tunog ng
kalikasan o ang masining na pagpapahayag na
"onomatopiya" ay maituturing ding pagbibigay-
Pag-iisa-isa o Enumerasyon
 Ang pag-iisa-isa o enumerasyon ay ang pagkaklasipika sa
mga detalye sa ayos na tila magkakasunod, samantalang
maaari ring magkabaligtaran o walang tiyak na
sinusundang ayos.
 Mahalagang matiyak na ang mga detalye ay
magkakaugnay, may pagkakatulad; at di nalalayo sa
pinag uusapan.
 Ang paraang ito ay maaaring ilahad na papangungusap o
paparirala, o kaya ay sa pamamagitan ng paggamit ng
anumang bilang o mga bullet.
Pagsusunod-sunod
 Ito'y maaaring sabihing pagtataya o ebalwasyon sa pag
aayos ng mga kaisipan o detalye batay sa tamang
hakbang - sa tamang pagluluto ng pagkain, sa
pagsasaayos ng iba't ibang papeles, sa pagsusunud-
sunod ng mahahalagang pangyayari sa kuwento o
pangyayaring naganap sa ating kasaysayan --
 Maaari ring sabihin na ang hulwarang pagsusunud-
sunod ay pagsunod sa panuto o direksyon.
 Ayon kina Pagkalinawan et.al. (2008), ang pagsusunod
sunod ay may tatlong uri:
 Sikwensyal na pagkakasunud-sunod – ang
halimbawa ng ganitong uri ng pagkakasunud-sunod
ay ang wastong pagkakasunod-sunod ng kuwento,
napanood, balita o maging sa pagbibigay ng
pangunahing lunas sa tao na nalaman.
 Ayon kina Pat Villafuerte et al. (2005) ang mga
mahahalagang aksyon lamang na pangyayari sa
isang kuwento ang pinagsusunud-sunod.
Kailangang magkakaugnay ang bawat pangyayari
upang malinaw na masundan ito ng mambabasa.
Ayon nga sa obserbasyon ng ilang mananaliksik sa
larangan ng pagbasa, kapag maaayos na
napagsunud-sunod ang mga pangyayari at isa isang
binasang teksto, madali nang makapagsusulat ng
lagom o buod.
 Kronolohikal - ang halimbawa naman nito ay ang
pagkakasunud-sunod ng mahahalagang pangyayari
sa ating kasaysayan o ng isang tao.
 Prosidyural - Ito ay serye ng ng mga gawain upang
matamo ang maaano hangganan o resulta. Ang
pinakapayak na halimbawa nito ay ang mga
hakbang o pagsunod sa panuto ng pagluluto o
pagbuo ng isang produkto.
Paghahambing at Pagkokontrast
 Tumtukoy ito sa paglalarawan na nagpapahayag ng
pagkakaiba at pakakatulad ng dalawa o higit pang tao,
bagay, kaisipan o ideya at maging ng pangyayari.
 Kikintal sa isipan ng mambabasa ang larawan ng
inilalahad sa pamamagitan ng pagkukumparang ginawa.
Problema at Solusyon
 Paglalahad ng solusyon sa mga problema o maaring
paglalahad ng mga problema upang bigyang solusyon.
Kaakibat na ng tao ang magkaroon ng problema na siya
 naming mag-iisip kung ano ang karampatang solusyon
sa problema.
 Ang problema ay maaring panlipunan o pang-agham na
nangangailangan ng solusyon.
Sanhi at Bunga
 Ang hulwaran ng tekstong ito ay pinapakita ang resulta
ng mga pinagdaanang pangyayari o epekto ng mga
ginawa ng tao, hayop o maging ng kalikasan maging ito'y
mabuti o masama.
 Kadalasan ang tao ay nagtatanong kung bakit, paano
nangyari ang mga ito. Ibig sabihin palaging naghahanap
n sagot ang tao sa mga katanungang nabubuo sa
kanyang sarili.
KASANAYAN SA PAGBASA NG MGA
TEKSTONG AKADEMIKO
 Sa pag-alam kung anong estratehiya at gampanin and
nararapat na isagawa ng mambabasa, nahahasa ang
kanyang mga sumusunod na kasanayan sa pagbasa ng
mga tekstong akademiko:
 Pag-uuri ng mga impormasyon o detalye - Ang
kasanayang ito ay tumutukoy sa kahusayan ng
mambabasang kilalanin ang impormasyon o
detalye kung mahalaga at pangunahin o kung
sumusuporta sa pangunahing detalye.
 Pagtukoy sa Layunin o Kahalagahan ng Teksto -
Ang kasanayang ito ay tumutukoy sa kahusayan ng
mambabasang makilala ang layunin o kahalagahan
ng teksto batay sa kanyang nakaimbak na
kaalaman o sa karanasan ng manunulat ng teksto.
Maaari rin niyang iugnay ang layunin o
kahalagahan ng teksto sa bagong kaalamang taglay
nito.
 Pagkilala sa pagkakaiba ng Opinyon at/o
Katotohanan- Tumutukoy ang kasanayang ito sa
kahusayan ng mambabasang kilalanin ang
katotohanan o kabalintunaan ng mga detalyeng
ibinigay ng manunulat, bahagi ito ng paghahanap
ng mambabasa ng ebidensya o katibayan mula sa
teksto upang mapagtibay ang mga isinaad ng
manunulat.
 Opinyon = nakabatay sa paniniwala ng
manunulat. May kakulangan sa paglalabas ng
ebidensya
 Katotohanan = nakabatay sa pangkalahatang
kaalaman. Ginagamitan ng mga ebidensya.
 Pagtukoy sa Hulwaran ng Organisasyon ng Teksto -
Ang kasanayang pagtukoy sa hulwaran ng
organisasyon ng teksto ay nagpapakita ng
kahusayan ng mambabasang mauri ang teksto
batay sa ginamit o pinagbatayang hulwaran ng
organisasyon ng mga datos.
- Ang kasanayang ito ay makatutulong sa
mambabasa sa pagkilala sa pangunahin at mga
kaugnay na detalye. Makatutulong din ang
kasayang ito upang makilala ng mambabasa ang
katiyakan ng mga detalye, kung sanhi ba o bunga,
kung suliranin ba o solusyon, kung pagsusunod-
sunurin ba o pag-iisa-isahin, o kung bibigyang-
kahulugan.
 Pagsusuri kung Balido (Factual) o Di-Balido ang
pahayag - Kalimitan ang suliranin ng mga kasali sa
diskusyon kung papaanong papaghiwalayin ang
mga pahayag bilang opinyon na pahayag o di kaya
naman ay isang balidong pahayag. Palagi na
lamang tumatakbo sa isipan ng mga
nakikinig/mambabasa kailan nga ba maituturing na
ang isang pahayag bilang isang balidong pahayag
(Rasyunal at Katanggap-tanggap) at isang di-
balidong pahayag (isang opinyon).
 Pagbasa at pagpapahalaga ng mga Grapo at
Talahanayan - Ang grapo (graph) ay isang talaan
(chart) na nagpapakita ng relasyon sa pagitan ng
mga nagbabagong bagay, kalagayan at iba pa.
Maaari itong gamitin upang ilarawan ang
maraming uri ng mga datos. Ang mga ito ay
dayagram (diagram) na naglalarawan ng
kaugnayan sa pagitan ng mga bilang o halaga
(numbers o amount).
- Ang grapo at talahanayan ay ginagamit upang
katawanin ang mga datos sa visual form. Ang mga
ito ay guhit o larawan na nagpapakita ng relatibong
laki ng mga numerical quantities. Ito ang
pinakamadaling gamitin para magkumpara ng
numero. Ginagamit rin ang mga ito para maging
madali ang pagunawa sa mga nakatalang datos.
Ang mga karaniwang grapo na ginagamit ay ang
bara (bar), linya (line), o pabilog (pie) para ilarawan
ang mga datos.
- Mga uri ng Grapo at Talahanayan
 Grapong Bara- pinakagamiting uri ng grapo at
magamitin sa qualitative independent
variable sapagkat walang uniform distance.
 Grapong Linya- pinakamadali sapagkat linya
lamang ang maaaring gamitin
 Grapong pabilog- (pie chart) nagpapakita ng
datos sa hati-hating anyo. Ang mga hati ay
kumakatawan sa datos.
 Talahayan- (table) pinakagamiting uri ng
grapo kung nais ng manunulat na agarang
mabasa at maunawaan ang datos.
PAGSULAT
Kahulugan at Kalikasan ng Pagsulat
 Batayan ng patuloy na pagtuklas ng tao sa iba’t ibang
bagay sa mundo ay bunga ng mga naitalang kasaysayan.
Ginamit ng tao ang kasaysayan bilang pamarisa o
pamantayan upang makabuo ng mga bagong bagay
 Ang mga iginuhit ng mga sinaunang tao sa mga yungib
na kanilang tinirhan ay nagsilbing bakas o palatandaan
na sila ay nabuhay sa panahong iyon at hindi iyon
mababatid kung walang pagsulat.
Pagsulat
 Ang pagsulat ay bunga ng pangangailangan ng tao na
magpahayag at magpabatid ng kanyang nararamdaman
o nais sabihin.
 Kailangan ng tao ang kanyang kapwa upang makipag-
ugnayan at maibahagi ang laman ng kanyang damdamin
at isipan. (No Man is an Island)
 Proseso ng pagpapahayag ng kaisipan, talino at
damdamin sa pamamagitan ng mga simbulo, titik o mga
salita.
 Ang pagsulat ay isang proseso. Isang gradwal na
progresibong proseso na nagsisimula sa pagnanaliksik at
nagtatapos sa pamamagitan ng isang imbensyon. Donald
et.al ( Models For Clear Writing )
Maituturing na isang kabiguan ang matuklasan kung

gaano kahirap na isalin sa isang papel ang lahat ng
nilalaman ng isipan at pati na rin ang isang simpleng
gawain ng pagsusulat ay maging kumplikado
 Matatamo lamang ang pagkakaroon ng mabisa at
mabungang sulatin kung ito ay paghihirapan sa
pamamagitan ng pag-iisip at determinasyon na
makasulat.
 Ang pagsulat ay isang kasanayan tulad ng
pagmamaneho. Ito ay matutunan kung gugustuhin
lamang at pagsisikapan ng may katawan. John Langan
 Ang pagsulat ay malawak at makabuluhang gawain.
 Halimabawa: Cat in the Hat ni Dr.Seus
 Nangangailangan ng matinding pag-iisip at
pagpaplano bago maisulat.
 Inabot ng lampas isang taon para matapos
and akdang ito
 “ every word is a struggle, every sentence is
like a pang of birth”
 Ang pagsusulat ay aktibidad na nangangailangan ng
malinaw na paksa, hangarin o layunin, kaalaman at
kakayahan sa pagbuo ng maayos na pananalita.
 Ang gawaing ito ay hinuhulma ng lipunang ginagalawan,
ang nagiging manunulat ay mahilig magbasa at mahilig
makisalamuha sa mga premyado o kilala nang
manunulat.
 Hindi maaaring ang kakayahan ng isang manunulat ay
katulad ng iba pang manunulat.
 “A good technical writer may not be a good novelist.
What and how people write is also influenced by the
cultural, social, institutional, political, and historical
background in which they are situated.” K. Schultz at B.
Fecho (2000)
Ang Pagsulat Bilang Multi-dimensyunal na Proseso
 Isang multi-dimensyunal na proseso ang pagsusulat na
nangangahulugan ng iba’t iba samantalang ang
dimensyon ay ang saklaw o lawak.
 Itinuturing na ang pagsulat ay isang proseso sapagkat
hindi lamang ang proseso ng pag-iisip ang sangkot dito
pati na din ang damdamin, pagkilos ng mga kamay
gayundin ang mga kaisipang nililikha ng utak na siyang
magpapakilos sa mga kamay upang unti-unting idibuho
ang mga mga salita na kakatawan sa nais na sabihin o
ipahayag. Susuriin naman ng mata kung ang mga
simbolong ginamit ay tumpak at angkop na kumatawan
sa mensahe at muling magtatrabaho ang utak upang
ayusin ang kaugnayan ng simbolong ito sa kawastuhan.
 Ang pagsusulat ay multi-dimensyonal dahil sa mga
sumusunod na proseso nito:
 Prosesong Kognitibo- Ginagamit ng manunulat ang
kanyang isip upang makapagplano at
makapagtakda ng kaniyang isusulat. Dito
matamang pinag-iisipan ang lalamanin ng kaniyang
sulatin na isinasaalang-alang ang kaniyang
mambabasa o audience.
 Proseso ng Motibasyon- Ang manunulat ang
kukumbinsi sa kaniyang sarili para magsulat. Dito
papasok ang kaniyang matinding hangarin,
paniniwala at pag-uugali na makaiimpluwensiya sa
kaniyang pagsusulat.
 Prosesong ng Pag-alala- Ang kaalamang lilikhain ng
manunulat ay mahalaga. Karaniwan itong
nagmumula sa naging karanasan, nabasa at
napakinggan ng manunulat na kaniyang babalikan
upang magamit na materyal sa kaniyang isinusulat.
 Proseso ng Pagsasatitik- Hindi na lamang ang isip
ang gumagana kundi ang mga bahagi ng katawan
na ginagamit sa pagsusulat. Ito na ang pagsulat ng
bawat diwang prinoseso ng isipan upang
matunghayan ng mambabasa.
Sosyo-Kognitibong Pananaw sa Pagsulat
 Nagsusulat ang isang manunulat dahil may nais siyang
iparating sa lipunan.
 Intelektuwal na gawain ang pagsusulat sapagkat inuuri
at inuusisa niya ang lalamanin ng kaniyang susulatin.
 Dahil dito, sosyo kogntibong gawain ang pagsusulat.
 Mag-iisip ang manunulat nang husto, huhulmahin
ito hanggang sa maisatitik at ang tuwirang
mambabasa nito ay ang lipunan.
 Ang produksyon ng impormasyon at kaalaman ay
nililikha mismo ng manunulat bunga ng kanilang
imahinasyon, karanasan, pananaliksik at pag-oobserba,
ito ang papel na kanilang ginagampanan.
 At ang tagatangkilik o komukonsumo nito ay ang
lipunan mismo.
Layunin ng Pagsulat
 Magpabatid- Ang pangunahing layunin dito ng awtor o
ng manunulat ay makapagbigay-impormasyon at
makapagdagdag ng karunungan sa kanyang mga
mambabasa. Ang sulatin ay naglalaman ng bukal na mga
datos na may kaugnayan sa paksang tinatalakay.
Kailangan kasi na maging ganap ang pagkatuto ng mga
mambabasa kung ganito ang layunin ng awtor.
 Manghikayat- Hindi lamang ang kabatiran tungkol sa
paksa ang pokus ng manunulat dito kundi higit upang
mabago ang pananaw o mapapaniwala niya ang
kanyang mambabasa sa kanyang prinsipyo o sa kanyang
tinatalakay. Ang sulatin o teksto ay binubuo ng
proposisyon na siyang pagbabatayan ng dalawang panig
na palulutangin sa paksa. Nagtataglay rin ito ng mga isyu
na ipaliliwanag sa loob ng talakay at higit dapat itong
 magtaglay ng mga ebidensya na magsisilbing mga
patunay sa bawat pangangatwiran.
 Maging Malikhain- Sa layuning ito ng pagsulat,
naipakikita ng manunulat ang kanyang kahusayan sa
paggamit ng wika. Nakapaghahabi siya ng mga salita na
nagtataglay ng kariktan at kawastuan upang mailahad
ang kanyang nais talakayin. Ang kanyang mayamang
imahinasyon ay nabibigyang laya rin. Nagagawa ng
awtor na maging malikhain ang kaisipan ng kanyang
mga mambabasa.
Mga hakbang sa Pagsusulat
 Sa gawaing pagsusulat ang pinakamahirap sa lahat ay
kung paano ito sisimulan. Kinasasangkutan ng tatlong
bahagi ang gawaing ito:
 Paghahanda sa Pagsulat
= pagpili sa paksa, pagtukoy sa layunin ng pagsulat at
pangangalap ng mga impormasyon para sa gagawing
pagsusulat.
= Ang pinakamahirap na bahagi sa lahat ng hakbangin sa
pagsusulat ay ang pagpili ng paksa.
= Teknik sa Pagpili ng Paksa
May mga teknik sa pagpili ng paksa upang higit na
makakalap ng datos na pakinabang sa teksto o sulating
isusulat.
1. Brainstorming
2. Free Writing
3. Pagsasaliksik at pagbabasa
 Aktuwal na Pagsulat
= Sa bahaging ito sisimulan na ng manunulat na buuin
ang kanyang sulatin.
= Ang mga konsepto at mga ideya ay maaari nang isalin
sa pamamagitan ng mga pangungusap at talataan.
= Maipahahayag na niya ang kanyang mga konsepto sa
anumang istilo o pamamaraang kanyang nanaisin.
= Dito rin niya pagpapasyahan kung paano niya ilalahad
ang kanyang paksa, paano ang pagbuo sa katawan ng
sulatin at kung paano pag-iisipan ang maganda at
epektibong pamagat.
 Pag-eedit at Pagrerebisa
= Binubuo ng tatlo na salik ang bahaging ito ng
pagsusulat:
 pagsasaayos
 pag-aalis
 pagpapalit.
= muling pagbasa sa sulatin, muling pagsulat at muling
pagian ng mga ideya at kaisipan.
= Ano ang nararapat na idagdag? Matapos na muling
mabasa ng manunulat ang kabuuan ng kanyang naisulat,
matutuklasan niya ang ilan pang kahinaan sa isinagawa
niyang pagsulat.
Mga Bahagi ng Teksto
Teksto o Sulatin
 Ang isang sulatin o teksto ay bunga ng isinagawang pag-
iisip, pagsusulat at pagrerebisa. Ito ay binubuo ng
tatlong bahagi, ang panimula, katawan at ang wakas.
 Katangi-tangi ang isang teksto na ang panimula pa
lamang ay nakapupukaw na ng interes ng mambabasa.
 Mahalaga ang bahaging ito ng teksto dahil ito ang
makatatawag-pansin sa isang mambabasa na
pagtapunan ng kanilang oras ang ginawang sulatin.
 Kinakailangang sa bahaging ito ay maipakilala ng
manulat ang paksang tatalakayin. Malimit din na
matatagpuan ang pamaksang pangungusap sa
bahaging ito.
 Kung minsan, sa paglikha ng panimula, ang
manunulat ay gumagamit ng mga siping pahayag,
pagtatanong o pagbanggit sa isang kaisipan o
sitwasyon na makatatawag-pansin sa interes ng
isang mambabasa.
 Kung gayon, ang sulatin o teksto ay ....
1. maliwanag na iniuukol ang lahat ng mga bahagi ng
ang lahat ng mga bahagi ng gawaing sulatin sa
mambabasa.
2. nagpapakita ng isang maliwanag na pag-unawa sa
layunin at publiko
3. Nagpapanatili ng isang patuloy na pagpapalagay, pag-
iisip at kaayusan ng anyo, kasama ang mabisang
paggamit ng mga pagbabago
4. Maliwanag na nagpapahayag ng panglahat na ideya
na may kaugnayan sa tunay na mga pangyayari, mga
bahagi, at/o mga paliwanag.
5. may iba't ibang uri ng pangungusap
6. dapat na walang kumalian upang di makahadlang sa
pang-unawa ng bumabasa.
Mga Bahagi ng Teksto o Sulatin
1. Pamagat o Titulo
Ito ay isa sa napakahalagang bahagi ng isang teksto o
sulatin. Ang maayos at mahusay na paglalagay ng
pamagat o titulo ay nakatutulong sa mambabasa para
mahikayat silang basahin ang kabuuan ng teksto o
sulatin.
2. Simula o Introduksyon
Maaaring isang pangungusap lamang ang simula o
introduksyon ngunit kung minsan ay nangangailangan
din ito ng higit pa sa isang pangungusap.
katangina ng simula/introduksyon
a. nakapupukaw ng atensyon ng mambabasa
b. nakaaakit ng kawilihan ng mambabasa
Paraan sa pagsusulat ng simula ay ang mga sumusunod:
1. Magsimula sa isang katanungan.
Ang isang nakakaintrigang tanong ay madaling
makakuha ng atensyon ng mambabasa.
2. Magsimula sa pamamagitan ng isang anekdota.
Ang anekdota o isang maikling istorya ay isa sa
pinakamabisang paraan para maging kaaya-aya ang
simula ng isang teksto.
 3. Magsimula sa isang kakaiba o bagong kaalaman,
ideya at opinvon.
Naglalayon ang paraang ito na makakuha ng
panibagong kaalaman ang mambabasa.
4. Direktang pagtukoy sa mambabasa.
Sa pagtukoy sa mambabasa, binibigyan ng
pagkakataon ng manunulat na direktang isangkot
ang mambabasa sa loob ng kanyang sulatin o
tekstong isinulat.
5. Direktang paglalahad ng nakaaakit na paksa.
Maituturing na isang napakagandang simula ang
mahusay na paggamit ng mga salita sa pagbuo ng
paksa.
6. Maglarawan ng isang indibidwal, bagay o lugar.
Kung ang teksto o sulatin ay may kinalaman sa tao,
bagay o lugar na kakaiba o kaakit-akit, maaaring
magsimula sa isang mahusay na paglalarawan.
7. Magsimula sa paninindigan sa isang isyu.
Kalimitang nakatatawag ng atensyon sa mambabasa
ang isang direktang pahayag lalo na sa
napapanahong isyu.
8. Magsimula sa isang dayalogo.
Ang tuwirang "pagsasalita ng mga tauhan o
manunulat tuon sa mga mambabasa ay nakatatawag
ng pansin at mahusay na pagsisimula.
Naipararamdam ng panulat sa mambabasa na siya
ang kausap at
 Katawan ng teksto
Ang katawan ang siyang sumusuporta sa simula o
introduksyon. Dito anad ang lahat ng patunay para sa
ganap na ikauunawa ng mambabasa sa teksto.
Nakapagpapaunlad ng isang paksa o kaisipan ang
katawan ng len aro ito ay nabuo nang maliwanag at
organisado. Ang mahusay na katawan ng chance ay
laging isinasaalang-alang ang mga sumusunod:
 Kaisahan
Dapat na magkaroon ng relasyon ang lahat ng
pangungusap. Ang kaisahan ay tumutukoy sa
pagkakaugnay-ugnay ng bawat pangungusap at laging
may kakayahan ang mga pangungusap na ito na
maipaliwanag ng mabuti ang nais ipaunawa ng
pangunahing paksa o kaisipan ng teksto.
 Kaayusan
Madaling makita ang kaugnayan ng mga ideya sa loob
ng katawan ng teksto o sulatin. Ang mga kaisipan ay
laging konektado at maayos ang daloy ng mga
pangungusap. Laging isinasaalang-alang dito na dapat
maiintindihan o mauunawaan ang bawat bahagi para
may mapulot na kaalaman, kasiyahan at bagong
kaisipan ang mambabasa.
 Diin
Laging mayroong namumukod-tanging ideya na tatatak
sa mambabasa at pupukaw sa kanilang damdamin. Ang
katawan ng teksto o sulatin na nag-iiwan ng isang
pananaw o diwa na maaaring kapulutan ng mambabasa
ng bagong kaisipan ay napakahalagang mailagay sa
katawan ng isang teksto o sulatin.
 Wakas
Ang ilan sa mga paraan sa pagsusulat ng wakas ay ang
mga sumusunod:
 Muling idiin ang pangunahing kaisipan ng teksto o
sulatin. Higit na mabisa na muling ilahad o idiin sa
ibang pamamaraan ang pangunahing kaisipan sa
wakas ng teksto. Ito ay hindi pag-uulit. Ang
ganitong gawain ay pagsulat sa mas malikhaing
pamamaraan.
 Ibuod ang mga pangunahing adhikain ng teksto o
sulatin. Gumamit ng mas piling mga salita para
muling ibuod ang mga pangunahing layunin ng
teksto. Malaki ang naitutulong ng ganitong uri ng
wakas o kongklusyon upang lalong maunawaan ng
mambabasa ang nais ipabatid ng teksto o sulatin.
 Wakasan sa pamamagitan ng paghahain ng
komento o halimbawa. Ang huling pahayag ay
maaaring isang matulunging obserbasyon,
personal na reaksyon para sa haharaping
pangyayari o sa isang isyu.
 Wakasan sa pamamagitan ng paghingi ng agarang
aksyon. Ang mga sanaysay na may layuning
manghikayat ay kalimitang gumagamit ng ganitong
wakas o kongklusyon. Ganito ang ginagawa ng
ilang manunulat upang magkaroon agad ng
solusyon sa isang suliranin. Muling ihain ang diwa
ng simula o introduksyon. Muling ipaalala o ibalik
sa isipan ng mambabasa ang pangunahing diwa na
inihain sa unahan ng teksto o sulatin.
Mga uri ng Pagsulat
Ang teknikal na pagsulat
 kasangkapan sa teknikal na komunikasyon.
 Ito ay isang uri ng pormal na pagsulat na may kinalaman
sa iba't ibang larangan tulad sa kompyuter, kemistri,
aerospace, industriya, robotics, pinansiya, elektroniks at
teknolohiya.
 gumagamit ng teknikal na mga salita at maayos na
nagbibigay ng impormasyon sa mga mambabasa sa
larangan na kanyang piling sulatin.
 Ang mga teknikal na manunulat ay mahusay na
nagbabahagi ng mga teknikal na ideya, kailangang
nagsagawa ng malalim na pag-aaral upang maging
mahusay sa pagapaliwanag ng mga teknikal na salita.
Ang Akademikong pagsulat
 ang pagsulat sa ganitong uri ay kadalasang seryoso.
 Nakatuon ito sa mundong tinatawag na akademya.
 Ito ay ang pagsulat na kung saan ang mga mag aaral ay
pinagsusulat ng iba’t ibang uri ng mga sulatin at ang
mga magiging tagahatol o kritiko ay ang kanilang mga
guro. Mga halimbawa niyo ay ang mga sumusunod:
1. Sanaysay
2. Pamanahong papel o sulatin
3. pananaliksik
Ang Reperensyal na pagsulat
 ang pagsulat na ito ay naglalayong maglahad ng
impormasyon na nakabatay o hango sa isang tiyak na
sanggunian.
 Katotohana ang nais ipabatid ng uring ito ng pagsulat.
 Halimbawa na mapagkukunan ng datos o impormasyon:
1. Libro
2. Balita
3. Ulat
4. Manual
5. teksto
Pampahayagang pagsulat
 ito ang maalinong propesyon na naglalayong
mkipagtalastasan sa lipunan.
 Ang pampahayagang manunulat ay inaasahang
magsusulat ng makatotohanan patungkol sa isang isyu
at pangyayari at hindi hinahaluan ng sariling palagay ang
isusulat.
 Ang pampahayagang pagsulat ay pagsulat hindi para
itanghal, ito ay responsableng pagsulat ng mga
pangyayari sa loob at labas ng lipunan. Ito ay
nangangailangan ng mga ebidensyang limbag o biswal.
 Ang mga napapanahong isyu ang karaniwang paksa nito.