การหาค่านิพจน์พีชคณิต

จากตัวอย่างของสมการที่นักเรียนจะได้เห็ นจากการเรียน
ที่ผ่านมา เช่น 2x + 3 = 5 , 4c - 6 = 14 , 6b = 12
เป็ นต้น ซึ่งจะเป็ นลักษณะของสมการที่ ประกอบไปด้วย
ตัวแปรเพียง 1 ตัวแปร ค่าคงตัว (ตัวเลข) และการ
ดำเนินการทางคณิ ตศาสตร์ ซึ่งจะเรียกว่าสมการดังกล่าว
นี้ว่า สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว
การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปร
เดียวโดยการวาดแบบจำลอง
บาร์โมเดล
 ชนิดของบาร์

บาร์ตัวแปร จะมีลักษณะเป็ นสี่เหลี่ยมผืนผ้า ที่มีการ

1.
เขียนค่าของตัวแปรไว้ข้างในของบาร์ ซึ่งจะแบ่งเป็ น

- บาร์ตัวแปรที่เป็ นบวก จะ
x = x
แทนด้วยสีน้ำเงิน เช่น

- บาร์ตัวแปรที่เป็ นลบ จะ
x = -x
แทนด้วยสีแดง เช่น
 ชนิดของบาร์

บาร์ตัวเลข จะมีลักษณะเป็ นสี่เหลี่ยมผืนผ้า ที่มีการเขียน

2.
ค่าของตัวเลขไว้ข้างในของบาร์ ซึ่งจะแบ่งเป็ น

- บาร์ตัวเลขที่เป็ นบวก จะแทน

2 = 2
ด้วยสีน้ำเงิน เช่น

- บาร์ตัวเลขที่เป็ นลบ จะแทน

2 = -2
ด้วยสีแดง เช่น
- บาร์ตัวเลข 0 จะแทนด้วยสีดำ
0
 ชนิดของบาร์

3. บาร์เครื่องหมาย

- บาร์เครื่องหมายบวก จะแทนด้วย

2x x = 2x+x = 3x

9 6 = 9+(-6)= 3
 ชนิดของบาร์

3. บาร์เครื่องหมาย

- บาร์เครื่องหมายลบ จะแทนด้วย

2x x = 2x-x = x

9 6 = 9-(-6) = 9+6
= 15
ชนิดของบาร์

3. บาร์เครื่องหมาย
- บาร์เครื่องหมายคูณ จะแทนด้วย

2x 6

4 5
2x 4 = 8x 6 (-5) = -30
 1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 1 2x = 4
วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์
x+x (ซ้าย)
พิจารณา 2x =................................= 4 (ขวา)

ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

1) ทำการวาดบาร์โมเดลของทางฝั่ ง
x x ซ้ายของเครื่องหมายเท่ากับอยู่ด้าน
บน และทางฝั่ งขวาของเครื่องหมาย
4 เท่ากับอยู่ด้านล่าง ตามที่โจทย์
กำหนด
1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 1 2x = 4

x x
4

x 2) พิจารณาหาค่าของบาร์ตัวแปร x โดยการ
แบ่งบาร์โมเดลด้านล่างให้ มีขนาดเท่ากับบาร์
โมเดลด้านบน โดยการพิจารณา จำนวนของบาร์
ตัวแปร x
1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 1 2x = 4

x x มีบาร์ตัวแปร x อยู่ ....... ตัว

4 จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข 4 ออกเป็ น .........

ส่วน เท่า ๆ กัน คิดเป็ น 4
=.........
2

x 2) พิจารณาหาค่าของบาร์ตัวแปร x โดยการ
แบ่งบาร์โมเดลด้านล่างให้ มีขนาดเท่ากับบาร์

2
.......
โมเดลด้านบน โดยการพิจารณา จำนวนของบาร์
ตัวแปร x
1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 1 2x = 4

x บาร์ด้านบนจะอยู่ทางซ้ายของเครื่องหมายเท่ากับ

2 บาร์ด้านล่างจะอยู่ทางขวาของเครื่องหมายเท่ากับ

3) แปลงจากรูปของบาร์โมเดลให้ กลับ
x 2
....... = ....... ไปอยู่ในรูปของสมการ
(ซ้าย) (ขวา)
 1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 1 2x = 4

ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า x = 2 ลงในสมการ 2x = 4

จะได้ 2
2(......) = 4

4
.......... = 4 จริง
สมการที่เป็ น..............

2
ดังนั้น .............เป็ นคำตอบของสมการ 2x = 4
 1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 2 5x = -15 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์
x+x+x+x+x (ซ้าย) -15 (ขวา)
พิจารณา 5x =..........................................=

ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

1) ทำการวาดบาร์โมเดลของทางฝั่ ง
x x x x x
ซ้ายของเครื่องหมายเท่ากับอยู่ด้าน
15 บน และทางฝั่ งขวาของเครื่องหมาย
เท่ากับอยู่ด้านล่าง ตามที่โจทย์
กำหนด
1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 2 5x = -15

มีบาร์ตัวแปร x อยู่ ........ ตัว

x x x x x
จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข (-15)
15 ออกเป็ น 5 ส่วน เท่า ๆ กัน คิด
เป็ น -15 =.........
5

x 2) พิจารณาหาค่าของบาร์ตัวแปร x โดยการ
แบ่งบาร์โมเดลด้านล่างให้ มีขนาดเท่ากับบาร์

3
.......
โมเดลด้านบน โดยการพิจารณา จำนวนของบาร์
ตัวแปร x
1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 2 5x = -15 (กิจกรรมทดลองทำ)

x บาร์ด้านบนจะอยู่ทางซ้ายของเครื่องหมายเท่ากับ

3 บาร์ด้านล่างจะอยู่ทางขวาของเครื่องหมายเท่ากับ

(ซ้าย) (ขวา) 3) แปลงจากรูปของบาร์โมเดลให้ กลับ

x (-3)
....... = ....... ไปอยู่ในรูปของสมการ
 1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 2 5x = -15 (กิจกรรมทดลองทำ)

ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า x = (-3) ลงในสมการ 5x = -15
จะได้ -3
5(.........) = 4

-15
........... = -15
จริง
สมการที่เป็ น..................

-3
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ 5x = -15
 1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 3 -3z = 27
วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์
(-z)+(-z)+(-z) (ซ้าย)
พิจารณา -3z =........................................= 27 (ขวา)

ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

z z z
27
 1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 3 -3z = 27
ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
3
z z z มีบาร์ตัวแปร (-z) อยู่..........ตัว

จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข 27 ออก
27
เป็ น 3 ส่วน เท่า ๆ กัน

คิดเป็ น 9
27 =.........
3
z
9
..........
 1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 3 -3z = 27
ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล 1
z (-z) x (-1)
..........= z z
9 (-1) (-9)
..........= ........... 9
9 x

1
(ซ้าย) (ขวา) z
z -9
....... = ....... 9
 1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 3 -3z = 27
ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า x = (-9) ลงในสมการ -3z = 27

จะได้ -9
(-3)(.........) = 27

27
........... = 27 จริง
สมการที่เป็ น..................

-9
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ -3z = 27
 1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 4 -4y = -16 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์
(-y)+(-y)+(-y)+(-y) (ซ้าย)
พิจารณา -4y =........................................= -16 (ขวา)

ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

y y y y
16
1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 4 -4y = -16 (กิจกรรมทดลองทำ)

4
มีบาร์ตัวแปร (-y) อยู่............ตัว
y y y y
จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข (-16)
16 ออกเป็ น 4 ส่วน เท่า ๆ กัน คิด
(-4)
เป็ น -16 =..............
4

y
4
..........
 1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 4 -4y = -16 (กิจกรรมทดลองทำ)

ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล 1
y (-1)
(-y) ..........= y
x y
4 (-1) 4
(-4) ..........= ...........
x 4

1
(ซ้าย) (ขวา)
y
y 4
....... = ....... 4
 1. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = b

ตัวอย่างที่ 4 -4y = -16 (กิจกรรมทดลองทำ)

ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า y = 4 ลงในสมการ -4y = -16

จะได้ 4
(-4)(.........) = -16

-16
........... = -16 จริง
สมการที่เป็ น..................

4
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ -4y = -16
ตัวอย่างสร้างความเข้าใจ 4 3 = 2 2+2+2+2+2+2
ตัวหาร จะแสดงถึงจำนวน 6 หรือ 2 x 6 = 12
ของบาร์ 9 ที่เป็ นผลลัพธ์
ของ 4 x 3

4 3
2
..... 2
..... 2
..... 2
..... 2
..... 2
.....
2. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = c
b
ตัวอย่างที่ 1 3x = 12
4
วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์

3x (-x) + (-x) + (-x) (ซ้าย)

= = 12 (ขวา)
4 4

12 12 12 12
..........+..........+..........+..........
2. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = c
b
ตัวอย่างที่ 1 3x = 12
4
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

x x x
12
........ 12
........ 12
........ 12
........

12 12 12 12 (12)(4) 48
ทำการรวมบาร์ตัวเลข ..........+..........+..........+..........=.....................=.....................
2. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = c
b
ตัวอย่างที่ 1 3x = 12
4
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
x x x มีบาร์ตัวแปร x
3
อยู่............ตัว

48 จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข 48
.......... ออกเป็ น 3 ส่วน เท่า ๆ กัน คิด
เป็ น 48 16
=..............
3
2. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = c
b
ตัวอย่างที่ 1 3x = 12
4
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

x (ซ้าย) (ขวา)

16 x 16
....... = .......
..........
2. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = c
ตัวอย่างที่ 1 3x = 12 b
4
ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
3x
ตรวจสอบโดยการแทนค่า x = 16 ลงในสมการ = 12
4
จะได้ 16
3(.......)
= 12
4
12
........... = 12 จริง
สมการที่เป็ น..................
3x
16
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ = 12
4
2. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = c
b
ตัวอย่างที่ 2 2r
- = -40 (กิจกรรมทดลองทำ)
5
วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์
- 2r (-r)+(-r) (ซ้าย)
= = -40 (ขวา)
5 5

(-40) (-40) (-40) (-40) (-40)

..........+..........+..........+..........+..........
2. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = c
b
ตัวอย่างที่ 2 2r
- = -40 (กิจกรรมทดลองทำ)
5
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

r r
40
...... 40
...... 40
...... 40
...... 40
......
ทำการรวมบาร์ตัวเลข
(-40) (-40) (-40) (-40) (-40) (-40)(5) (-200)
..........+..........+..........+..........+..........=.....................=.....................
2. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = c
b
ตัวอย่างที่ 2 2r
- = -40 (กิจกรรมทดลองทำ)
5
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
2
มีบาร์ตัวแปร (-r) อยู่............ตัว
r r
200 จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข (-100)
..........
ออกเป็ น 2 ส่วน เท่า ๆ กัน คิด

เป็ น (-200) =..............

-100
r 2

100
..........
 2. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = c
ตัวอย่างที่ 2 2r b
- = -40 (กิจกรรมทดลองทำ)
5
ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล 1
r (-r) x (-1)
..........= r r
100 (-100) x (-1) 100
..........= ........... 100

1
(ซ้าย) (ขวา) r
r 100
....... = ....... 100
2. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax = c
2r b
ตัวอย่างที่ 2 - = -40 (กิจกรรมทดลองทำ)
5
ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
2r
ตรวจสอบโดยการแทนค่า r = 100 ลงในสมการ - = -40
5
100
- 2(........)
จะได้ = -40
5
-40
........... = -40 จริง
สมการที่เป็ น..................

100 2r
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ - = -40
5
3. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b = c

ตัวอย่างที่ 1 a + 5 = 19
วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์
a + 5 (ซ้าย) =19 (ขวา)
ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
a 5
19
0
a 5 5 (-5)
a + 5 + (.......)
..........
19 5
.......... -5
19 + (........) 14
=............
3. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b = c

ตัวอย่างที่ 1 a + 5 = 19
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
a 5 5 a + 5 + (-5) = a
19 5 19 + (-5) = 14

a (ซ้าย) (ขวา)
14
.......... a 14
........ = ........
3. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b = c

ตัวอย่างที่ 1 a + 5 = 19

ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า a = 14 ลงในสมการ a + 5 = 19

จะได้ 14
.........+ 5 = 19

19
......... = 19 จริง
สมการที่เป็ น..................

14
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ a + 5 = 19
3. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b = c

ตัวอย่างที่ 2 -5c + 6 = 31 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์
(-c)+(-c)+(-c)+(-c)+(-c)+6 (ซ้าย)
-5c + 6 =........................................................= 31 (ขวา)
ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
c c c c c 6
31
-6 0
(-c)+(-c)+(-c)+(-c)+(-c)+6+(..........)
c c c c c 6 6
31 6

-6
31 + (.........) 25
=.................
3. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b = c

ตัวอย่างที่ 2 -5c + 6 = 31 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
5
มีบาร์ตัวแปร (-c) อยู่...........ตัว
c c c c c
25
.....................
จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข 25
ออกเป็ น 5 ส่วน เท่า ๆ กัน
c คิดเป็ น 25 5
=............
5
5
.......
2. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b = c

ตัวอย่างที่ 2 -5c + 6 = 31 (กิจกรรมทดลองทำ)

ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

1

c (-1)
(-c) ..........= c
x c
5 (-1) (-5)
5 x ..........= ...........
5

(ซ้าย) (ขวา) c
c (-5)
...... = ...... 5
3. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b = c

ตัวอย่างที่ 2 -5c + 6 = 31 (กิจกรรมทดลองทำ)

ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า c = -5 ลงในสมการ -5c + 6 = 31

จะได้ -5
-5(..........) + 6 = 31

31
......... = 31 จริง
สมการที่เป็ น..................

-5
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ -5c + 6 = 31
3. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b = c

ตัวอย่างที่ 3 3b - 6 = 21
วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์
b + b + b - 6 (ซ้าย)
3b - 6 =........................................................= 21 (ขวา)
ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
b b b 6
21
6 0
b + b + b - 6 + ................
b b b 6 6
........
21 6
........
6
21 +............... 27
=...................
3. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b = c

ตัวอย่างที่ 3 3b - 6 = 21
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
b b b
3
มีบาร์ตัวแปร b อยู่ ............ ตัว
27 จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข 27 ออกเป็ น 3
ส่วน เท่า ๆ กัน คิดเป็ น 27 9
= ...............
3

b (ซ้าย) (ขวา)
9
........ b 9
....... = .......
3. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b = c

ตัวอย่างที่ 3 3b - 6 = 21

ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า b = 9 ลงในสมการ 3b - 6 = 21
9
จะได้ 3(...........) - 6 = 21

21
............ = 21 จริง
สมการที่เป็ น..................

9
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ 3b - 6 = 21
3. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b = c

ตัวอย่างที่ 4 -2y - 112 = -24 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์
(-y) + (-y) - 112 (ซ้าย)
-2y - 112 =....................................................= -24 (ขวา)
ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
y y 112
24
112 0
(-y) + (-y) - 112 +.............
y y 112 112
..........
24 112
..........
112
(-24) +.............. 88
=............................
3. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b = c

ตัวอย่างที่ 4 -2y - 112 = -24 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
2
มีบาร์ตัวแปร (-y) อยู่ ............ตัว
y y
จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข 88 ออกเป็ น 2
88
ส่วน เท่า ๆ กัน คิดเป็ น 88 =.............
44
2

y
44
........
3. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b = c

ตัวอย่างที่ 4 -2y - 112 = -24 (กิจกรรมทดลองทำ)

ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

1
y (-y) x (-1)
..........= y y
44
44 (-1)
x ..........= (-44)
........... 44

1
(ซ้าย) (ขวา) y
y (-44) 44
....... = .......
3. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b = c

ตัวอย่างที่ 4 -2y - 112 = -24 (กิจกรรมทดลองทำ)

ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า y = -44 ลงในสมการ -2y - 112 = -24

จะได้ -44
-2(........) - 112 = -24

-24
............. = -24 จริง
สมการที่เป็ น..................

-44
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ -2y - 112 = -24
4. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป a(x + b) = c
ทบทวนความรู้เดิม จากสมบัติการแจกแจง
ตัวอย่างที่ 1 2(x+1) = 16
a(b+c) = a(b) + a(c)
เมื่อ a, b และ c แทน
จำนวนเต็มใด ๆ
วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์

(2)(x) + (2)(1)
2(x+1) =....................................................= 16

2x + 2
=....................................................= 16

x+x+2 (ซ้าย)
=....................................................= 16 (ขวา)
4. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป a(x + b) = c

ตัวอย่างที่ 1 2(x+1) = 16
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

x x 2
16

(-2) 0
x + x + 2 +.............
x x 2 2
......
16 2
......
(-2) 14
16 +.............. =....................
4. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป a(x + b) = c

ตัวอย่างที่ 1 2(x+1) = 16
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
2
มีบาร์ตัวแปร x อยู่ ............ตัว
x x
14 จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข 14 ออกเป็ น 2
ส่วน เท่า ๆ กัน คิดเป็ น 14 =.............
7
2

x (ซ้าย) (ขวา)
7
.......
x 7
....... = .......
4. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป a(x + b) = c

ตัวอย่างที่ 1 2(x+1) = 16
ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า x = 7 ลงในสมการ 2(x+1) = 13
7
จะได้ 2(.........+1) = 16

16
............. = 16 จริง
สมการที่เป็ น..................

7
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ 2(x+1) = 16
4. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป a(x + b) = c
ทบทวนความรู้เดิม จากสมบัติการแจกแจง
ตัวอย่างที่ 2 -3(b+9) = 12
a(b+c) = a(b) + a(c)
(กิจกรรมทดลองทำ)
เมื่อ a, b และ c แทน
จำนวนเต็มใด ๆ
วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์

(-3)(b) + (-3)(9)
-3(b+9) =....................................................= 12

-3b - 27
=....................................................= 12

(-b) + (-b) + (-b) - 27 (ซ้าย) 12 (ขวา)

=....................................................=
4. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป a(x + b) = c

ตัวอย่างที่ 2 -3(b+9) = 12 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
b b b 27
12

27 0
(-b) + (-b) + (-b) + (-27) +.............
b b b 27 27
........
12 27
........
27 39
12 +.............. =............................
4. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป a(x + b) = c

ตัวอย่างที่ 2 -3(b+9) = 12 (กิจกรรมทดลองทำ)

ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

b b b 3
มีบาร์ตัวแปร (-b) อยู่ ............ตัว

จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข 39 ออกเป็ น 3
39
ส่วน เท่า ๆ กัน คิดเป็ น 39 13
=.............
3

b
13
.......
 4. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป a(x + b) = c

ตัวอย่างที่ 2 -3(b+9) = 12 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
1
b (-1)
(-b) x ..........= b b
13 (-1) (-13)
13 x ..........= ........... 13

1
(ซ้าย) (ขวา) b
b (-13)
....... = ....... 13
4. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป a(x + b) = c

ตัวอย่างที่ 2 -3(b+9) = 12 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า b = (-13) ลงในสมการ -3(b+9) = 12

จะได้ (-13)
-3(........+9) = 12

12
............. = 12 จริง
สมการที่เป็ น..................

(-13)
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ -3(b+9) = 12
 4. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป a(x + b) = c

ทบทวนความรู้เดิม จากสมบัติการแจกแจง
ตัวอย่างที่ 3 -2(3c - 4) = 50
a(b+c) = a(b) + a(c)
(กิจกรรมทดลองทำ)
เมื่อ a, b และ c แทน
วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์ จำนวนเต็มใด ๆ

(-2)(3c) + (-2)(-4)
-2(3c - 4) =....................................................= 50

-6c + 8
=....................................................= 50

(-c) + (-c) + (-c) + (-c) + (-c) + (-c) + 8

=....................................................= 50 (ขวา)
(ซ้าย)
 4. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป a(x + b) = c

ตัวอย่างที่ 3 -2(3c - 4) = 50 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
c c c c c c 8

50

(-8) 0
(-c) + (-c) + (-c) + (-c) + (-c) + (-c) + 8 +.............
c c c c c c 8 8
.......
50 8
.......

(-8) 42
50 +.............. =............................
 4. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป a(x + b) = c

ตัวอย่างที่ 3 -2(3c - 4) = 50 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
6
มีบาร์ตัวแปร (-c) อยู่ ............ตัว
c c c c c c

42
จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข 42 ออกเป็ น 6
ส่วน เท่า ๆ กัน คิดเป็ น 42 7
=.............
6
c
7
.......
 4. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป a(x + b) = c

ตัวอย่างที่ 3 -2(3c - 4) = 50 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
1
c (-1)
(-c) x ..........= c c
7 x(-1) (-7)
7 ..........= ........... 7

1
(ซ้าย) (ขวา) c
c (-7)
....... = ....... 7
4. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป a(x + b) = c

ตัวอย่างที่ 3 -2(3c - 4) = 50 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า c = -7 ลงในสมการ -2(3c - 4) = 50

จะได้ -2[(3 x (-7)

...........)- 4] = 50

50 จริง
............. = 50 สมการที่เป็ น..................

(-7)
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ -3(b+9) = 12
 5. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + bx = c

ตัวอย่างที่ 1 x + 2x = 54

วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์

x + x + x (ซ้าย)
x + 2x =....................................................= 54 (ขวา)

ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

x x x
54
 5. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + bx = c

ตัวอย่างที่ 1 x + 2x = 54
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

x x x 3
มีบาร์ตัวแปร x อยู่ ............ตัว

54 จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข 54 ออกเป็ น 3
ส่วน เท่า ๆ กัน คิดเป็ น 54
18
=.............
3

c (ซ้าย) (ขวา)
18
....... c 18
....... = .......
5. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + bx = c

ตัวอย่างที่ 1 x + 2x = 54
วิธีคิด ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า x = 18 ลงในสมการ x + 2x = 54
18 18
จะได้ ........... + 2(..............) = 54

54
............. = 54 จริง
สมการที่เป็ น..................

18
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ x + 2x = 54
 5. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + bx = c

ตัวอย่างที่ 2 -6a + 4a = -28 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์

(-a) + (-a) + (-a) + (-a) + (-a) + (-a) + a + a + a + a

-6a + 4a =............................................................= -28

(-a) + (-a) (ซ้าย)

=............................................................= -28 (ขวา)
5. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + bx = c

ตัวอย่างที่ 2 -6a + 4a = -28 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
2
มีบาร์ตัวแปร a อยู่ ............ตัว
a a
จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข (-28) ออกเป็ น
28 2 ส่วน เท่า ๆ กัน คิดเป็ น (-28)
(-14)
=.............
2

a
14
.......
5. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + bx = c

ตัวอย่างที่ 2 -6a + 4a = -28 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
1
a (-a) x (-1)
..........= a a
14 14 (-1)
x ..........= (-14)
........... 14

1
(ซ้าย) (ขวา) a
a 14
....... = ....... 14
5. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + bx = c

ตัวอย่างที่ 2 -6a + 4a = -28 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า a = 14 ลงในสมการ -6a + 4a = -28
14
จะได้ -6(...........) 14
+ 4(..............) = -28

-28
............. = -28 จริง
สมการที่เป็ น..................

14
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ -6a + 4a = -28
 5. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + bx = c

ตัวอย่างที่ 3 2b - 7b = 75 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์

b + b + (-b) + (-b) + (-b) + (-b) + (-b) + (-b) + (-b)

2b - 7b =..........................................................= 75

(-b) + (-b) + (-b) + (-b) + (-b) (ซ้าย)

=....................................................= 75 (ขวา)
5. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + bx = c

ตัวอย่างที่ 3 2b - 7b = 75 (กิจกรรมทดลองทำ)
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
6
มีบาร์ตัวแปร (-b) อยู่ ............ตัว
b b b b b b

75
จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข 75 ออกเป็ น 5 ส่วน
เท่า ๆ กัน คิดเป็ น 75 15
=.............
b 5

15
.......
5. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + bx = c

ตัวอย่างที่ 3 2b - 7b = 75 (กิจกรรมทดลองทำ)
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
1
b (-b) x (-1)
..........= b b
15 15 x (-1) (-15)
..........= ........... 15

1
(ซ้าย) (ขวา) b
b (-15)
....... = ....... 15
5. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + bx = c

ตัวอย่างที่ 3 2b - 7b = 75 (กิจกรรมทดลองทำ)
วิธีคิด ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า a = -15 ลงในสมการ 2b - 7b = 75
-15
จะได้ 2(...........) -15
- 7(..............) = 75

75
............. = 75 จริง
สมการที่เป็ น..................

-15
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ 2b - 7b = 75
 6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 1 5x + 3 = 3x - 5
วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์

5x + 3 (ซ้าย) = 3x - 5 (ขวา)
ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

5x 3 1) ทำให้ เหลือบาร์ตัวแปรแค่เพียง
ด้านเดียว โดยเลือกกำจัดบาร์ตัวแปร
3x 5
ในด้านที่มีค่าน้อย ดังนั้นกำจัดบาร์

> ล่าง
ตัวแปรด้าน.................
(บาร์ด้านบน) 5x.......3x (บาร์ด้านล่าง)
6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 1 5x + 3 = 3x - 5
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

(-3) 0
x + x + 3 + .....................

x x 3 3
.........
5 3
.........
(-3) (-8)
(-5) + .......... =..............
6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 1 5x + 3 = 3x - 5
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
2x
5x 3x 3 (-3x)
5x +..............+ 3
.......
3x 3x (-3x) 0
....... 5 3x +..............- 5

2x
....... 3
2 + 3 =................+
.....x x+x (-5)
3 =.............
5
.......
6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 1 5x + 3 = 3x - 5
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
x x 2
มีบาร์ตัวแปร x อยู่ ............ตัว

จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข (-8) ออกเป็ น 2

8
ส่วน เท่า ๆ กัน คิดเป็ น (-8) (-4)
=.............
2

x (ซ้าย) (ขวา)
4
....... x (-4)
....... = .......
6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 1 5x + 3 = 3x - 5
วิธีคิด ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า x = -4 ลงในสมการ 5x + 3 = 3x - 5
-4
จะได้ 5(...........) -4
+ 3 = 3(...........) -5

-17
............. -17
= ............. จริง
สมการที่เป็ น...........

-4
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ 5x + 3 = 3x - 5
 6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 2 7x - 2 = 2x + 8 (กิจกรรมทดลองทำ)
วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์

7x - 2 (ซ้าย) = 2x + 8 (ขวา)
ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

7x 2 1) ทำให้ เหลือบาร์ตัวแปรแค่เพียง
ด้านเดียว โดยเลือกกำจัดบาร์ตัวแปร
2x 8
ในด้านที่มีค่าน้อย ดังนั้นกำจัดบาร์
> ล่าง
ตัวแปรด้าน.................
(บาร์ด้านบน) 7x.......2x (บาร์ด้านล่าง)
6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 2 7x - 2 = 2x + 8 (กิจกรรมทดลองทำ)
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
5x
7x 2x 2 (-2x)
7x +..............- 2
.......
2x 2x (-2x) 0
....... 8 2x +..............+ 8

5x 2 .....x x+x+x+x+x 2
5 - 2 =...............................-
.......
8 8
=...............
.......
6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 2 7x - 2 = 2x + 8 (กิจกรรมทดลองทำ)
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

2 0
x + x + x + x + x - 2 +.....................
x x x x x 2 2
.......
8 2
.......

2 =..............
8 + .......... 10
6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 2 7x - 2 = 2x + 8 (กิจกรรมทดลองทำ)
วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
5
มีบาร์ตัวแปร x อยู่ ............ตัว
x x x x x
10
จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข 10 ออกเป็ น 5 ส่วน
เท่า ๆ กัน คิดเป็ น 10 2
x =.............
(ซ้าย) (ขวา) 5

2
....... x 2
....... = .......
6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 2 7x - 2 = 2x + 8 (กิจกรรมทดลองทำ)
วิธีคิด ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า x = 2 ลงในสมการ 7x - 2 = 2x + 8
2
จะได้ 7(...........) 2
- 2 = 2(...........) +8

12 12
............. = ............. จริง
สมการที่เป็ น...........

2
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ 7x - 2 = 2x + 8
 6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 3 -5x + 13 = -2x + 4 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์

-5x + 13 (ซ้าย) = -2x + 4 (ขวา)

ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

-5x 13 1) ทำให้ เหลือบาร์ตัวแปรแค่เพียง

ด้านเดียว โดยเลือกกำจัดบาร์ตัวแปร
-2x 4 ในด้านที่มีค่าน้อย ดังนั้นกำจัดบาร์
บน
ตัวแปรด้าน.................
<
(บาร์ด้านบน) -5x.......-2x (บาร์ด้านล่าง)
 6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 3 -5x + 13 = -2x + 4 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

-5x 5x 13 5x 0
-5x +..............+ 13
.......
5x 5x 3x
-2x ....... 4 -2x +..............+ 4

13
....... 13 3 x + x + x
...........=......x + 4 =.....................+ 4
3x
....... 4
6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 3 -5x + 13 = -2x + 4 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

(-4) 9
13 + .......... =..............
13 4
.......
x x x 4 4
.......
(-4) 0
x + x + x + 4 +.....................
6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 3 -5x + 13 = -2x + 4 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข 9 ออกเป็ น 3 ส่วน
9 เท่า ๆ กัน คิดเป็ น 9 3
=.............
3
x x x
3
มีบาร์ตัวแปร x อยู่ ............ตัว

3
....... (ซ้าย) (ขวา)
x 3 x
....... = ....... x 3
....... = .......
6. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + c = bx + d

ตัวอย่างที่ 3 -5x + 13 = -2x + 4 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า x = 3 ลงในสมการ -5x + 13 = -2x + 4
3 3
จะได้ (-5)(...........) + 13 = (-2)(...........) + 4

(-2) (-2) จริง

............. = ............. สมการที่เป็ น...........

3
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ -5x + 13 = -2x + 4
7. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b (x + c) = d

ตัวอย่างที่ 1 4x - 2(x+1) = -10

วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์
4x - 2x - 2
4x - 2(x+1) =....................................................= -10

x + x + x + x + (-x) + (-x) - 2
=....................................................= -10

x+x -2 (ซ้าย)
=....................................................= -10 (ขวา)
7. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b (x + c) = d

ตัวอย่างที่ 1 4x - 2(x+1) = -10

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

2 0
x + x - 2 + .....................

x x 2 2
.........
10 2
.........
2 (-8)
(-10) + .......... =..............
7. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b (x + c) = d

ตัวอย่างที่ 1 4x - 2(x+1) = -10

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

x x 2
มีบาร์ตัวแปร x อยู่ ............ตัว

จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข (-8) ออกเป็ น 2

8
ส่วน เท่า ๆ กัน คิดเป็ น (-8) (-4)
=.............
2

x (ซ้าย) (ขวา)
4 x (-4)
....... ....... = .......
7. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b (x + c) = d

ตัวอย่างที่ 1 4x - 2(x+1) = -10

วิธีคิด ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า x = (-4) ลงในสมการ 4x - 2(x+1) = -10
-4
จะได้ 4(........) -4
- 2(........+1) = -10

-10
............. = -10 จริง
สมการที่เป็ น...........

(-4)
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ 4x - 2(x+1) = -10
7. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b (x + c) = d

ตัวอย่างที่ 2 2x + 3(x+2) = 21 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์

2x + 3x + 6
2x + 3(x+2) =....................................................= 21

x + x + x + x + x + 6 (ซ้าย)
=....................................................= 21 (ขวา)
7. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b (x + c) = d

ตัวอย่างที่ 2 2x + 3(x+2) = 21 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

(-6) 0
x + x + x + x + x + 6 + .....................

x x x x x 6 6
......
21 6
......

(-6) 15
21 + .......... =..............
7. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b (x + c) = d

ตัวอย่างที่ 2 2x + 3(x+2) = 21 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

5
มีบาร์ตัวแปร x อยู่ ............ตัว
x x x x x
จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข 15 ออกเป็ น
15
5 ส่วน เท่า ๆ กัน
คิดเป็ น 15 3
=.............
5
x (ซ้าย) (ขวา)

3 x 3
....... = .......
.......
7. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b (x + c) = d

ตัวอย่างที่ 2 2x + 3(x+2) = 21 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า x = 3 ลงในสมการ 2x + 3(x+2) = 21
3 3
จะได้ 2(........) + 3(........+2) = 21

21 จริง
............. = 21 สมการที่เป็ น...........

3
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ 2x + 3(x+2) = 21
7. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b (x + c) = d

ตัวอย่างที่ 3 x - 3(x-2) = 0 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจโจทย์

x - 3x + 6
x - 3(x-2) =....................................................= 0
0
x + (-x) + (-x) + (-x) + 6
=.....................................................= 0

(-x) + (-x) + 6 (ซ้าย)

=....................................................= 0 (ขวา)
7. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b (x + c) = d

ตัวอย่างที่ 3 x - 3(x-2) = 0 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

(-6) 0
(-x) + (-x) + 6 + .....................

x x 6 6
.......

0 6
.......
(-6) (-6)
0 + .......... =..............
7. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b (x + c) = d

ตัวอย่างที่ 3 x - 3(x-2) = 0 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล

2
มีบาร์ตัวแปร (-x) อยู่ ............ตัว
x x
จะต้องแบ่งบาร์ตัวเลข (-6) ออก
6 เป็ น 2 ส่วน เท่า ๆ กัน
คิดเป็ น (-6) (-3)
=.............
2
x
3
.......
7. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b (x + c) = d

ตัวอย่างที่ 3 x - 3(x-2) = 0 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 2 แปลงโจทย์ให้ อยู่ในรูปบาร์โมเดล
1
x x (-1)
(-x) ..........= x x
3 (-1) 3
(-3) x ..........= ........... 3

1
(ซ้าย) (ขวา)
x
x 3
....... = ....... 3
7. การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในรูป ax + b (x + c) = d

ตัวอย่างที่ 3 x - 3(x-2) = 0 (กิจกรรมทดลองทำ)

วิธีคิด ขั้นที่ 3 ตรวจคำตอบของสมการ
ตรวจสอบโดยการแทนค่า x = 3 ลงในสมการ x - 3(x-2) = 0
3 3
จะได้ ........ - 3(........- 2) = 0

0 จริง
............. = 0 สมการที่เป็ น...........

3
ดังนั้น ...............เป็ นคำตอบของสมการ x - 3(x-2) = 0