Inxhinieria Biomjekesore

Inxhinieria biomjekesore eshte dege e inxhinierise qe perdor metodiken dhe

teknikat e duhura te inxhinierise qe ne fund te kuptojme, formalizojme dhe te
zgjidhim problematika te interesave biomjekesore, nepermjet bashkepunimit te
ngushte me specialiste te sektoreve te ndryshem te perfshire.Ajo kombinon
dizajnin dhe aftesite e zgjidhjeve te problemeve inxhinierike me shkencat
mjekesore dhe biologjike per permiresimin e kujdesit shendetesor: diagnozes,
monitorimit dhe terapise.Inxhinieria Biomjekesore kohet e fundit eshte shfaqur si
disipline me vete krahasuar me fusha te tjera inxhinierike.Pjesa me e madhe e
punes se inxhinierise biomjekesore konsiston ne kerkimin dhe zhvillimin qe
perfshin nje koleksion te gjere te nenfushave.Sic jane;

Bioteknologji dhe farmaceutike:

-Inxhinieria Indit
-Inxhinieria Gjenetike
-Inxhinieria Nervore
-Inxhinieria farmaceutike

Nendisiplinat perbrenda Inxhinierise Biomjekesore

Inxhinieria biomjekesore eshte nje fushe nderdisiplinore e ndikuar dhe nga fusha
te tjera inxhinierike dhe mjekesore.Kjo zakonisht ndodh zakonisht me disiplinat e
reja, si ata shfaqen ne te drejten e tyre duke evoluar nga aplikacione speciale te
disiplinave ekzistuese. Për shkak të këtij diversiteti, kjo është tipike për një
inxhinier biomjekesor për t'u përqëndruar në një bosht të caktuar ose grup të
nënfushave përkatëse.

Inxhinieria biomjekesore ndahet ne:

-Biomekatronik
-Biomaterial
-Bionika
-Inxhinieria klinike
-Imazhe mjekesore

Bioteknologji dhe farmaceutike:

Bioteknologji mund te jete nje term i paqarte disi, ndonjehere kembehet me BME
ne pergjithesi,megjithate ne menyre tipike tregon produkte te cilat perdorin
“sisteme biologjike, organizma te gjalla, ose prejardhjen e tyre.Edhe disa pajisje
mjekesore komplekse per disa arsye mund te quhen “bioteknologji” ne varesi te
shkalles te perdorimit te tyre.

Inxhinieria e indit
Një nga qëllimet e inxhinierisë ind është për të krijuar organe artificiale (me anë
të materialit biologjik) për pacientët që kanë nevojë për transplantet e
organeve.Inxhinieria Biomjekesore eshte pikerisht dega qe studjon metodat e
hulumtimit per krijimin e organeve te tilla.Kerkuesit kane rritur kocka te nofulles
solide dhe trake nga qelizat burimore te njeriut drejt ketij qellimi.Disa fshikeza
urinare artificiale jan rritur ne laborator dhe transplantuar suksesshem pacientet
njerezor.Organet bioartificiale te cilet i perdorin te dyja dhe komponente sintetike
dhe biologjike, jane nje zone e fokusuar kerkimi, mjete hepatike te melcise qe
perdorin qeliza te gjalla brenda nje bioreaktor artificial ndertimi.

Inxhinieria Gjenetike

Inxhinieri gjenetike, teknologjia e ADN rekombinante, modifikimi gjenetik,

manipulimi (GM) dhe bashkimi gjenit jane terma qe aplikohen direkt ne
manipulimin e gjeneve te organizmit.Inxhinieria gjenetike eshte ndryshe nga
shumimi tradicional, ku gjenet e organizmit jane manipuluar indirekt.Inxhinieria
gjenetike perdor teknikat e klonimit molekular dhe transformimin e ndryshimit të
strukturës dhe karakteristikat e gjeneve të drejtpërdrejtë.Teknikat e inxhinierise
gjenetike kane gjetur sukses ne aplikime te shumta.Disa shembuj jane; ne
prodhimin e insulines sintetike per njeriun permes baktereve te modifikuar, për
krijimin e bimëve të modifikuara gjenetikisht të cilat mund të përdorin më pak ujë
dhe të arrijnë prodhimet e duhura etj...

Inxhinieria Nervore

Inxhinieria nervore eshte nje disipline qe perdor teknikat inxhinierike per te

kuptuar, riparuar, zevendesuar ose te shtoj sistemet nervore.Inxhinieret nervore
jane kualifikuar ne menyre unike per te zgjidhur problemet e nderfaqes se indeve
nervore te gjalle dhe jo konstruktet e vdekura.

Inxhinieria Farmaceutike

Inxhinieria farmaceutike nganjehere konsiderohet si nje dege e inxhinierise

biomjekesore, dhe nganjehere si nje dege e inxhinierise kimike; ne praktike eshte
me shume si nje nen-disipline hibride.
Pervec atyre produkteve farmaceutike perfshire direkt agjente biologjike ose
materiale, madje zhvillimi i drogave kimike eshte konsideruar qe te kete njohuri
te rendesishme BME dhe te duhura per bashkeveprimin te pandare fiziologjik te
ketyre produkteve.

Bionika

Bionika është zbatimi i mënyrave dhe sistemeve të gjendura në natyrë për

studimin dhe skicimin e sistemeve inxhinierike, elektronike dhe teknologjisë
moderne. Bionika studion qëniet e gjalla për të përdorur parimet e tyre në
ndërtimin e pajisjeve inxhinierike dhe elektronike duke bërë përmirësimin dhe
përsosmërinë e tyre. Disa shembuj të studimit të natyrës nga bionika janë
fluturimi i zogjve; në ndërtimin e mjeteve fluturuese, si aeroplani, helikopteri,
deltaplani dhe radari (nga lakuriqi i natës) etj.; në detari studimi i lëvizjes dhe
formës së peshqve në ndërtimin e mjeteve lundruese: si nëndetësja (sonari nga
balenat, delfinët), palombarët, mjetet e zhytjes, etj. si edhe shumë fusha të tjera
zbatimi.Fjala bionikë përbëhet nga ana e saj nga dy fjalë të tjera me prejardhje
greke, nga fjala "βιος" (shqiptohet "vios") - jetë.

Shpesh, studimi i bionikes e ve theksin duke implementuar nje funksion te gjetur

ne natyre, pastaj duek imituar struktura biologjike.Per shembull ne shkencat
kompjuterike, kibernetika provon te modeloje reagimin dhe kontrollin e
mekanizmave qe jane te pandare ne sjelljne inteligjente,ndersa inteligjenca
artificiale provon te modeloje funksionin inteligjent pamvaresisht nga menyra sesi
ajo mund te arrihet.Kopjimi i vetedijshem i shembujve dhe mekanizmat nga
organizmat natyrore dhe ekologjite eshte nje forme e aplikuar me baze arsyetimin
e rastit, duke e trajtuar natyra vetveten si nje baze te dhenash qe tashme
punojne.

Ne mund te dallojme tre nivele biologjike ne fauna dhe flora, qe me pas

teknologjia mund te modelohet:

*Imitimin natyral te metodave te riprodhimit

*Duke imituar mekanizmat qe gjenden ne natyre

*Duke studiuar principet organizative nga sjellja shoqerore e organizmave,te tilla

si sjellja ne grup e zogjve, menyra e kerkimit te ushqimit si nga milingonat dhe
bletet dmth menyra organizative e tyre si dhe inteligjenca e nje sjellje turme
peshqish.

Inxhinieria Biomateriale
Nje biomaterial eshte cdo lende, siperfaqe ose konstrukt qe bashkevepron me
sisteme biologjike.Themelimi i biomaterialeve, si nje shkence, eshte rreth 50 -
vjecare.Studimi i biomaterialeve eshte quajtur shkenca biomateriale.Ajo ka
pesuar rritje te forte dhe te qendrueshme ne historine e saj, shume kompani kane
investuar sasi te medha parash per zhvillimin e produkteve te reja.Shkenca
biomateriale perfshin elemente te mjekesise, biologjise,kimise, inxhinierise se
indeve dhe shkencave materiale.Biomaterialet ne pergjithesi mund te prodhohen
gjithashtu ne natyre ose e sintetizuar ne laborator duke perdorur variete kimike
shfrytezuar komponente metalike dhe qeramike.Ata jane perdorur shpesh
dhe/ose per aplikime mjekesore, dhe keshtu perfshin tere ose nje pjese te nje
strukture jetesore ose pajisje biomjekesore te cilat mund te performojne, shtojne
ose zevendesojne nje funksion natyror.Biomaterialet gjithashtu perdoren cdo dite
ne aplikimet dentare,kirurgji etj.Shkencetaret e materialeve jane duke i kushtuar
me shume vemendje procesit te kristalizimit inorganic brenda nje matrice
kryesisht natyrale.Ky proces ndosh zakonisht ne temperaturen e ambjentit dhe
shtypjes.Interesante eshte fakti qe organizmat vital ne forme kristalore jane te
afte per te prodhuar vazhdimisht struktura komplekse.Te kuptuarit e proceseve
ne te cilat organizmat e gjalle jane te afte te rregullojne rritjen e mineraleve
kristalore sic eshte silici qe mund te coje ne perparime te rendesishme shkencore.

Inxhinieria Biomekatronike

Biomekatronika eshte nje shkence nderdisiplinore qe ka per qellim te integroje

elemente mekanike, elektronike dhe pjese te organizmave
biologjike.Biomekatronika perfshin aspekte te biologjise, mekanikes dhe
elektronikes.Ajo gjithashtu perfshin fushat e robotikes dhe neuro
shkences.Rezultati perfundimtar eshte se pajisjet do te ndihmojne me kontrollin
motor te njeriut qe ishte i humbur ose te demtuar nga tragjedia, semundje ose
defekte te lindjes.Pajisjet biomekatronike duhet te jene te bazuar ne ate sesi
punon trupi i njeriut.Per shembull kater hapa te ndryshme duhet per te ngritur
kemben per te ecur.Se pari impulset e derguara nga truri shkojne tek kemba dhe
muskujt e kembes.Me pas qelizat nervore ne kembe cojne ne tru informacion
duke i thene trurit qe te rregulloje grupin e muskujve ose sasine e forces te
nevojshme qe duhet per te ecur ne toke.Forca te ndryshme aplikohen per
siperfaqe te ndryshme ku ecet.Pasi kemba ka percaktuar llojin e terrenit per me
sakte muskuli dhe nervat qe ndodhen aty dergojne informacionin ne tru.Ne fund
kur kemba eshte ngritur per hap, sinjalet jane derguar ne muskujt e kembes dhe
per ta ulur ate poshte.

Biosensoret jane perdorur qe te dallojne cfare perdoruesi kerkon te beje ose

qellimet e tyre dhe mocionet.Ne disa pajisje informacioni mund te kaloje nga
sistemi nervor ose sistemi muskulor.Informacioni eshte i lidhur me nje kontrollues
qe mund te gjendet brenda ose jashte pajisjes biomekatronike.Pervec kesaj
biosensoret mund te marrin informacione ne lidhje me pozicionin e gjymtyreve si
dhe forcen nga gjymtyret.

Sensoret mekanike

Qellimi i sensoreve mekanik eshte te mase informacionin rreth pajisjes

biomekatronike dhe te lidh ate informacion tek biosensoret ose kontrolluesit.

Kontrolluesi

Kontrolluesi ne nje pasjisje biomekatronike tregon qellimin e perdoruesit

aktuatorit. Ajo gjithashtu interpreton informacione, reagime të përdoruesit që vjen
nga biosensoret dhe sensorët mekanike. Funksion tjetër i kontrollues është për të
kontrolluar lëvizjet e pajisjes biomekatronike.

Aktuatori
Aktuatori eshte nje muskul artificial.Detyra e saj eshte te prodhoje fuqi dhe
levizje.Ne varesi sesi eshte pajisja ortotik ose proteze aktuatori mund te jete nje
motor qe asiston ose zevendeson muskulin origjinal te perdoruesit.

Inxhinieria Klinike

Inxhinieria klinike eshte nje specialitet brenda inxhinierise Biomjekesore

pergjegjese per amplikimin dhe implementimin e teknologjise mjekesore per te
optimizuar kujdesin shendetesor. Roli kryesor i inzhinjereve klinike eshte te
pregatisin dhe te mbikqyrin tekniket, te zgjedhin teknologjine e produkteve apo
sherbimeve dhe te drejtojen ne menyre llogjike zbatimin e regullave duke
bashkevepruar me inspektoriatin qeveritar rregullvenes. Nepermjet roleve te tyre
te ndryshme keta inxhinjere krijojne ura lidhese mes krijuesve/prodhuesve dhe
perdoruesve, duke kombinuar perspektiven e te qenurit

1-afer pikes se perdorimit

2-te pregatitet ne procesin e funksionimit. Digasteret e inxhinjerise klinike

nganjehere punesojen jo vetem inxhinjetre biomjekesore, por edhe ato industriale
per te ndihmuar me drejtimin e kerkimeve, rritjen e funksionit, faktore njerezore
si dhe analizen e shpenzimeve.

Nje inxhinier klinik eshte percaktuar nga ACCE (American College of Clinical
Engineering) si “nje profesionist i cili mbeshtet dhe avancon me kujdesin ndaj pacientit duke
aplikuar inxhinierine dhe aftesite manaxheriale të teknologjisë së kujdesit shëndetësor."

Imazhe mjekesore

Inxhinieria Imazheve eshte teknika dhe procesi i perdorur per te krijuar imazhe te trupit te njeriut per
qellime klinike ose shkences mjekesore.Ndonese pamjet e organeve te hequra dhe indeve mund te
behen per arsye mjekesore, procedura te tilla nuk jane zakonisht referuar si pamje mjekesore por
jane pjese e patologjise.Si nje disipline dhe ne kuptimin e saj me te gjere, eshte nje pjese pamjeve
biologjike dhe perfshin radiologjine, mjeksine nukleare, endoskopi, termografi, fotografine
mjeksore dhe mikroskopi.