AYLIK FİKİR VE BİLGİ DERGİSİ

Sayı : 48 1 o Aralık 1961 125 kuruş

D®waja Taaıtaa
GAgWOTEF FOI.IKI.OB
Soldan sağa : Vakkas Kaplı, Mme Slbeyîi, Aziz Kaplan,
Ayşe Güzel, Vakas Arı, Şehvar Patpat, Ulvî Can ve Jale
Kutlar Davul : Hüseyin Kaplı, Zuma : Kâzım Kaplı

('fazıse sayfa 4 de)

 Kasım 1961 agı Gaziantep İli olayları
Gaziantep Belediye radyosu
yayınlara başladı
18 /Casım 1961 günü Gaziantep’te ilk
defa verici bir radyo istasyonu yayına
başlamıştır. /Cısa dalga 46 metre üzerin­
den yayın yapan Gaziantep radyosu, ilk
tecrübe yayınını saat 9 ila 13 arasında
ve 15 ila 17 arasında yapmıştır. Radyo­
nun sesi Gaziantep ilinin her tarafında
duyulmuş ve halk son derece memnun
olmuştur.
Gaziantep’te para bozma
makinası ve Amerikan
bilardosu yapıldı
Cemil Barlas ve Okkeş Ulııtaş isim­
li iki sanatkâr, Belediye otobüslerinde
bilet kalkınca halkın para bozmakta
müşkülatını görerek, para bozma maki-
naşı yapmayı başarmışlardır. Ayrıca çok
güzel /İmerikan bilardoları imal etmiş­
lerdir.
Gaziantep’te ilk yapılan gölet
iyi netice verdi
Gaziantep’in su davasını halletmek
için düşünülen çarelerden biri olan yağ­
mur sularından istifade gölet (göl) ko­
nusu, Gaziantep’te ilk defa Gaziantep
Bayındırlık Müdürü Sadettin Tuğrul Ce-
maligil’in teşebbüsü ile 15 Ekim 196)
tarihinde ele alınmıştır. Şehrin koşu sa­
hası batısında ve vilayet ormanlığı sa­
hası dahilinde 86 000 ton su tonajında
olan göletin beden imlasına Kasım.196/
ayı içinde devam olunmuştur. Uzmanlar
ca yapılan incelemeler neticesinin mem­
nuniyet verici olduğu açıklanmıştır. Su
geçirimsizliğini temin için kil tecrübe ve
onroşman işleri İle gölet ve orman yol­
larının yapımına Kasım ayı içinde de­
vam edilmiştir, /(asım ayı içinde ilk tec
rübe göletiııde 2COO ton su birikmiştir.
DÜZELTME
/Çapaktaki isimlerden Vakas Arı, Vakıf
Arı olacaktır. Düzeltiriz.
2 Gaziantep Kültür Dergisi-Aralık. 1961 Cilt 4 S : 266
kilis İlk kız Öğretmen Okulu
bina onarımı için ödenek geldi
Kilis Kız İlk Öğretmen Okulu için
satın alınan binanın onarımı bazı deği­
şikliklerin yapılabilmesi için gerekli ö-
denek Milli Eğitim Bakanlığınca gönde­
rilmiştir.
VALİ OSMAN MERİCIN YAPILAN VF,
YAPILACAK İŞLEK HAKKINDA BASINA
SİK SIK BİLGİ VERMESİ MEMNUNİYET
DOĞURUYOR
Çimento Fabrikasından gelecek elek
trik hattının ihalesinin Ocak.1962 ayın­
da yapılacağı haberi, Vakıfların yaptıra­
cağı büyük otele Mart aynıda başlana­
cağı, Oğuzeli yolunun hava meydanına
kadar asfaltlanacağı, Araban ve Yavuze­
li yollarının yapılacağı, Gaziantep su da
vasinin halli için yap.lan çalışmalar gibi
konularda Gaziantep Valisi Osman Me-
riç*in açıklamaları halk arasında büyük
memnuniyet doğurmuştur.
Gaziantep Fuarı için
istimlakler yapılıyor
istasyon Caddesi ile Nizip yolu ara­
sında kalan alana yapılacak olan millî Öa
ziantep Fuarı İçin istimlaklere belediye
tarafından başlanmıştır. Belediye, Odalar
birliğine 4'6.000 lira bedelle kendi arazi­
sini satmış ve istimlak için lüzümlu pa­
rayı temin etmiştir.
Akyol Polis karakolu
binası açıldı
Akyol Polis k rakolu Yaptırma Der­
neği tarafından yap.lan Akyol Polis ka­
rakolu binası merasimle açılmıştır.
Gazientep Çimento Fabrikası
mamulleri karaborsada
Gaziantep çimento fabtikasının imal
ettiği çimentolar simsarlar tarafından ka­
raborsaya sürüldüğü haberleri mahalli
gazetelerde sık sık yer almıştır.
 O A 21ANTEP
Dernek adına
Sahibi :
Avukat
Hulûsi Yetkin
yn
Aylık Fikir ve Bilgi Dergisi
Mesul Mûdürii Cilt 4 . 10 Aralık
Sait Söylemez
GAZİANTEP YÜKSEK TAHSİL OKUTMA ve KÜLTÜR DERNEĞİ ORGANIDIR
Tüksefc Öğrenim Kredi w Tatlar
Kurum® faaliyete geçerken
Yüksek Öğrenim gençliğinin yıllar­
dan beri sabırsızlıkla beklediği, 351 sa­
yılı (Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar
Kurumu) isimli kanun, Resmi gazetenin
22.8.961 tarih 10 887 sayılı nüshasında ya­
yınlandı. Kurumun teşkilatlanmasını bü­
yük sevinç ve ilgi ile takip etmekteyiz.
351 Sayılı kanunla kurulan yeni kuru­
mun amacı; Yüksek öğrenim gençliğine
kredi vermek, yurtlar yaptırmak ve yurt
işletmesini sağlamaktır. Gaziantepliler
bu amacı gerçekleştirmek için, 351 sayı­
lı kanunun neşrinden tam 14 yıl önce,
Gaziantep Kültür Dergisinin de sahibi
olan (Gaziantep Afültür Derneği) ni kur­
muşlardı. Gaziantep Kültür Derneği, bir
hayır derneği olmasına rağmen, Gazian­
tep çapında kredi konusu -da yüksek
öğrenim gençliğine yardımcı olabilmiş­
tir. Fakat gerçekleştirilmesi gereken da­
va o kadar büyüktürkü, bu davanın der
neklerle halledilemeyeceği bir hakikattir.
Gaziantep Kültür Derneği idarecileri üç
yıldan beri, yurt ve kredi işlerinin dev­
let tarafından ele alınması fikrini ısrar­
la ileri sürmüşlerdir. Gaziantep Kültür
Dergisi koleksiyonlarında Afültür Derne­
ğinin bn konuda birçok teşebbüsleri ya­
zılı bulunmaktadır. 351 sayılı kanunlu
büyük sevinçle karşıladık. 351 sayılı ka­
nunla kurulan kuruma gereken önem
verilirse, yurdumuzun kalkınması için en
önemli bir şart gerçekleşmiş olacaktır.
351 sayılı kanun 48 maddeden mü­
rekkep olup 4 bölüme ayrılmıştır. Birin­
3 Gaziantep Kültür Dergisi - Aralık. 1961 Cilt 4 S: 267
İdare Merkezi ■
ü
Park Sok- No- 23-C
Telefon : 2998
GAZİANTEP
Dizildiği ve
Basıldığı yer :
1961 Sayı : 48 Sanat Matbaası
GAZİANTEP
ci bölümde genel hükümler, ikinci bö­
lümde kuruluş ve yönetim, üçüncü bö­
lümde kurumun görevleri, dördüncü bö­
lümde malî hükümler yer alıyor.
Kurumun kredisinden burssuz ve pa
raslz yatılı olmuyan yüksek öğrenim
gençleri istifade edecektir. Krediler fa­
izsiz olacaktır. Krediler öğrenciye te­
minat veya kefalet karşılığı verilir. Öğ­
renciye verilen borç paralar, öğrencinin
normal öğrenim süresinin bitiminden iki
yd sonra başlamak üzere, kredi alınan
müddetin 2 misli zamanda aylık eşit
taksitlerle kuruma yardım görenler ta­
rafından geri ödenecektir.
Kurumun sermayesi 600.000.000 T L.
olacaktır. Her yıl askarî 40.O00.O00 T.L.
devlet bütçesine kurum için ödenek ko­
nacaktır. At yarışları, spor toto gibi
müşterek bahisler gelirlerin den kuruma
hisseler verilecektir.
Kurumun yıllık safi gelirinin yüzde
elli si kredi fonuna, diğer yüzde 50 si
de yurtlar yapı, tesis, donatım ve ona­
ranına ayrılacaktır.
Bütün temennimiz, kurumun süratle
işler hale gelmesi, yüksek tahsil genç­
liğinin yardımına koşmasıdır. Aburum
kuvvetlendikçe, Gaziantep ölçüsünde Ga
ziantep ATültür Derneği de sermayesinin
büyük kısmını yüksek tahsil gençliğine
ayırmaktan kurtulacak ve kültüre] saha­
da daha geniş faaliyet gösterebilecektir.
Hulûsi YETKİN
 Gaziantep Savaşında Gaziantep halkı tarafından
Türkiye Büyük Millet Meclisine
gönderilen
a yi n t a p
9,70 Kânunevvel 336
Antep Mutasarrıflığı vasıtasiyle
Türkiye Büyük Millet Meclisine
İtilaf devletleri beynelmilel hakları ve
insani kaideleri ayaklar altına almaktan
zevkalıyor. Fransızlarla Türklüğün mesut
bir yurdunu teşkil eden 4ntep ahalisi ara­
sında 9 aydan beri devam eden cenk ve ci­
dali zannedersek artık insaniyet
alemi duymuştur Âkan kanlar, yıkılan ma­
mureler kalpleri ezer. Bugün 4ntepte cami
ve mektep değil baş sokacak küçük bir ku­
lübeye güç tesadüf edilir.
Bu facialara sebep bizim Fransız man­
dasını kabulden imtinaımız imiş. /Işırlar’
dan beri Türklerla meskun olan 4ntep şeh'
ri neden bir Fransız idaresine tabi olsun
Fransızların idarelerine almak fikrinde bu­
lundukları /Intep toprağında ne hakları var­
dır. Medeniyet cihanı bugün vatani hürri­
yetimize, hayati serbestimize, mukaddesa­
tımızın masuniyetine ve müdafaamız uğ­
rundaki azmimize neden hürmet etmiyor.
Mandayı kabul etmiyoruz. 9 aylık mü­
dafaamız merdane müsademelerimiz hep o-
nun reddi içindir. Şerefli bir ölüm bundan
yüz kera daha hayırlıdır. Namus ve vatan
saadeti için ölen yavrularımızı, borabardı-
Gaziantep Folklor ekibi İstanbul'da büyiik başarı kazandı
Milletler arası Sosyal güvenlik teş
kilâtımn bu yıl İstanbul’da yapılan 14.
genel kurul toplantısı münasebetiyle ter
tiplenen folklor gecesine ekibimiz de da
vet edilmiş, halk oyunları, halk türküleri
derneğinin folklor ekibi de geceye işti­
rak etmiştir.
Ekip, yetmiş küsur devletin katıldığı
4 Gaziantep Kültür Dergisi - Aralık. I 961 Cilt 4 S: 268
ı
yazının sureti
inanlardan müteessiren vefat eden hemşire
ve validelerimizi güle güle mezarlara def­
nederken elbette insanlığın bir gün hak ve
adalete dönerek Fransızların insaniyete mu
gayir hareketine set çekilmek üzere müda­
hale edeceklerini hala memul etmekteyiz..
Eğer insaniyet cihanı bu feçayia karşı sü­
kût iltizam ederse kefenleri boynumuza ta­
karak kanımızın son damlasına kadar çar­
pışacağız.
Sancağına, ırkına, dinine, milliyetine
ve mukaddesatına ebediyen bağlı olan biz
4yıntaplılar her ne olursa olsun haksız bir
kararı kanımızla silecek ve ebediyyen Türk
kalacağız.
Cepheler Kumandanı
Özdemir
Ülemadan : Ülemadan Ülemadan
Fahrettin, Rifat Bayramzade, Haci. mehmet
Eşref ve Tüccardan
Kepkep zade Mustafa, Kepkep zade
Abdullah, Müftü zade Süleyman, Müftü
zade Mehmet, Fazlıağa zade Nuri, Söyle­
mez zade Âbdulkadir, Çifci zade Mehmet,
Mustafa, Dai zade Mahmut, belediye Reisi
Lütfü, İnco zade Hüseyin, Attar zade Ab­
dullah. bakkal zade Ali, Körükçü zade M us
tafa, 7/acı Murtaza, Helvacı zade 41i, 4b-
durrezzak, Hoca zade Mustafa, //.ıcı Alı»
A/aci Hanefi zade Ahmet ilah..
bu toplantıda bulunan binden fazla ya­
bancı mümessillerin ve binlerce Istanbul-
lulunun takdir ve hayranlığım kazanmış
dakikalarca alkışlanmıştır.
Ekip, Gaziantep’e döndüğünde de
başarılarından dolayı '.alimiz Onman Me­
riç tarafından kabul ve tebrik edilmiştir.
 Gaziantep'te son yıllarda Folklor çalışmaları
Halkevlerinin faaliyette bulunduğu
yıllarda Gazianteb’te folklor araştırmaları­
na önem verilmişti. Gaziantepte derlenen
folklor yazıları, o zamanki mahalli gaze­
telerde sık sık yayınlanmış, iki üç folklor
kitabı, Gaziantep Halkevi organı Başpınar
dergisinde folklor yazıları geniş yer kapla­
mıştı. Halkevleri kapatıldıktan sonra 1957
yılma kadar Gaziantepte folklorla ilgili bir
eser yayınlanmadığı gibi, mahalli gazeteler
de de folklorla ilgili yazılara pek az Taşlan­
mıştır.
1957 Yılında Gaziantep’te Yüksek
Tahsil Okutma ve Kültür Derneğine bağlı
olarak bir kültür şubesi kuruldu. Kültür
şubesinin başkanlığına genç avukatlardan
Hulûsi Yetkin getirilmişti. Genç avukat
büyük gayret sarfederek kültür şubesini
teşkilatlandırdı. Kültür Şubesi folklor ça­
lışmalarına da büyük önem verdi. Folklor­
la ilgili bir komite kuruldu. Bu komitenin
üyeleri eski fulklorculardaıı emekli öğret­
men Şakir Sabri Yener, eskiden beri folk­
lor derlemeleriyle uğraşan avukat Cemil
Cahit Güzelbey ve avukat Hulûsi Yetkin­
den ibaretti. Komite bir program hazırladı.
İlk safhada 1957 yılına kadar dağınık şe­
kilde bulunan folklor bilgilerini bir düzene
Antep - Fransız Harbi Hatıralarından :
Gaziantep Fransız harbinde şehir ba
rikatlarla, kuzeyden güneye doğru ikiye
ayrılmıştı. Batı kesimi Fransızlarla Er-
menileıin, Doğu bölgesi de kürklerin iş­
gali altında idi. Düşman işgalindeki kı­
sımda beş camimiz vardı; Akyol, Ey-
yupoğlu, Kuzaıılı camilerde, Şeyh camii
ve Ayşebacı camii. Gavurlar geceleri,
ce phe yakınlarındaki minarelere çıkarlar
yüksek sesle bütün mukaddesatımıza
söğerler inerlerdi. Onların bu alçak ha­
reketleri biz Türk ve Müslümanlarda di­
ni duygularımızı galeyana getirir, harp
gücümüzü artırırdı. Hiç unutamam : Sa-
5 Gaziantep Kültür Dergisi-Aralık. 196 1 Cilt 4 S : 269
sokarak 1958-1959 yıllarında yayınlandı. İ-
ki yılda yayınlanan 9 kitap şunlardır :
1) Gaziantep köylerinde öğretmenlik
yapan Ömer Özbaş tarafından 20 yılda der­
lenen Barak Türkmenlerinin nereden gel­
dikleri, iskânları, iskân türküleri, adetleri
halk şairlerinden bahseden 124 sahifelik e.
ser (Gaziantep Dolaylarında Türkmenler ve
ve Baraklar) ismini taşımaktadır.
2) Yıllarca köy öğretmenliği yapan Ce-
Cemil Güçyetmez tarafından derlenen ma­
niler: (Gaziantep’te Derlenen Türküler ve
Maniler) isimli 80 sayfalık bir kitap halin­
de yayınlanmıştır.
3) Köy öğretmenlerinden Mehmet Sol-
maz’ın hazırladığı folklor yazıları da (Ke"
şiş Dağı Arpalık) isimli kitapta neşredil­
miştir.
4) Şakir Sabri Yener’iıı yıllar süren
çalışmalariyle derlediği Gaziantep Camile*
ri, mescitleri- medreseleri, türbeleri, me­
zarları, tekke ve çeşmeleri, kitabeleri ve
bu kitabelerle ilgili folklor bilgilen 88 say
falık (Gaziantep Kitabeleri) isimli kitapta
yayınlanmıştır.
5) Gazianteple ilgili destanların bir
(Devamı sahife 270 de)
Şakir Sabri YENER.
atçı İskender adlı, avcı bir Antep Er-
menisi. cephelerinde kalan Eyyupoğlu
raıniiııin minaresindeki mazgaldan attığı
kurşunlarla epi dindaşlarımızı şehit et­
mişti. Çünkü bu minare şehre ve bizim
cepheye çok hâkimdi.
Harb'n başlangıcında Ermeniler Ku-
zanlı da, işgal sabalarındaki Şeyh camii
minaresinin temeline bir bomba koyup
minareyi berhava ettiler. .Çünkü burası
Türk cephesine yakındı. Bir hucumla
Türkler burayı abrda bu minare bizim
için bir tehlike teşkil eder diye korktular.
(Devamı sahife 287 de)
kısmı (Kurtuluş Destanı) isimli büro,şiirde
1959 yılında Hulûsi Fetkiıı tara­
fından toplanmış ve bu buroşürün ikinci
baskısı 1960 yılında yapılmıştır
6) Cemil Cahit Güzelbey’in 30 yılda
derlediği yazılardan: Gaziantep’in adı, es­
ki eser ve abideleri, folklor dansları, halk
musikisi, bağ üzüm ve mamulleri hakkında
folklor bilgileri, miyan şerbeti, fallar, sah­
ra alemleri, nazar ve söyleme, halk oyunla­
rı isimli folklor yazıları 88 sayfalık (Gazi­
antep Folklorundan Notlar cilt 1 isimli bir
kitap halinde yayınlanmıştır.
7) Ömer Asım, Aksoy, Ali Turgut Er­
gin ve Şakir Sabri Fener tarafından hazır
lanan, ondokuzuncu yüzyıl Gaziaııtep’inin
folklorundan önemli bilgiler taşıyan 292
sayfalık (Hasip Diirrî hayatı-Eserleri) isim­
li eser de neşredilmiştir
8) Gaziantep’in Islanılar tarafından fet­
hine dair dört asır önce yazılmış ve içinde
kıymetli folklor bilgileri bulunan manzum
tarihi efsane, izahlariyle birlikte (Gaziante-
bin Hazreti Ömer Tarafından Fethi) isimli
buroşürde yayınlanmıştır.
9) Gaziantepli on folklorcunun derle­
diği, Gaziantep’in eski meskenleri, ev ida­
resi, ev işleri, hamam, yiyecek adetleri, kış
zahireleri, bayram yemekleri, köfteler, kı
yafetler, evlenme adetleri, selamlaşma, nev
ruza ait inamlar başlıklı yazılar Hulûsi
Yetkin tarafından (Gaziantep /Talk Bilgisi
Derlemeleri Cilt 1 Gaziantep Âdetleri) isim
80 sayfalık bir kitakta toplanmış ve yayın­
lanmıştır.
Bu 9 eserden 3 ve 8 inci fıkrada yazılı
olanlar hariç diğer 7 eseri Mflarif Vekaleti
yayım müdürlüğü satın almış ve 140 kü­
tüphaneye dağıtmıştır-
Kültür Şubesi Folklor komitesi bir
yandan folklor kitaplarının arka arkaya ya­
yınlanmasını sağlarken, diğer yandan elde
ettiği kısa folklor yazılarını da (Gaziantep
Kültür dergisinden yayınlanmasını temin
etmiştir. Gaziantep Kültür dergisi 7957
Kasım ayından beri her ay Gaziantepte ya­
yınlanmaktadır. Gaziantep bölgesiyle ilgili
bilgi ve fikir yazıları Kültür Dergisinde yer
almaktadır. Dergi 1961 yıh Ocak ayında
dördüncü cildine başlamıştır Dergiye Tür-
6 Gaziantep Kültür Dergisi
kiyede mevcut kütüphanelerden 150 tanesi
abone olmaktadır.
Her ay 24 büyük sayfa renkli ve fo­
toğraflı olarak Gaziantep’te yayınlanan
Kültür Dergisinin yarısını folklor derleme
leri kaplamaktadır.
Kültür Şubesi Folklor komitesi, 1959
ilâ 1960 yıllarında yeni folklor derlemele­
rine büyük önem vermiştir. Gaziantep â-
detleri, Gaziantep yemekleri, Gaziantep
halk masalları, Gaziantep oyuncak ve oyun
ları konusunda kılavuzlar hazırlamış ve bu
kılavuzlardan binlerce bastırmıştır. Gazian­
tep orta öğretim okulları edebiyat öğret­
menleriyle işbirliği yapan komite, Maarif
Müdürlüğünün müsaadesiyle öğrencilere ev
ödevleri vermiştir. 1960 yılında 3000 ev ö-
devi öğrenciler tarafından hazırlanmış ve
ödevler halen dernek yayın kolu tarafından
tasnif edilmektedir. Bu tasnif neticesinde
ilk yayınlanacak eserler: (Gaziantepyemek
leri), (Gaziantep 7/alk Masalları) ismini ta
şıvacaktır.
Folklor komitesi Kültür şubesinin dö
ner sermayesinden istifade ederek yayınlar­
da bulunmaktadır. Gaziantep Eliksek Tah­
sil okutma ve Kültür Derneğinin yardım
şubesinin de ayrı bir döner sermayesi var­
dır. Fardım şubesi Gaziantep yüksek tahsil
gençliğine borca para verir. Derneğin ser­
mayesini, her yıl, Özel İdare ve Gaziantep
Belediyesi bütçelerine ayırdığı yardım tah­
sisatları yle beslemektedir.
Gaziantepte 1959 yılında folklor dans
ları ile uğraşan bir dernek kurulmuştur, ga-
ziantep halk oyunları ve halk türküleri der
neği ismini taşıyan dernek, mahalli halk o*
yonlarını ve kıyafetleri tesbit etmekte, Tür­
kiye içinde ve dışında folklor dansları gös-
ferilerinde bu'unmaktadır. Bu derneğin e-
kipleri, birçok folklor müsabakalarında iyi
dereceler almıştır.
Gaziantep Bölge Çalışma Müdürü ve
Felsefe öğretmeni Erdal Emiroğlu
Not; Bu yazı İstanbulda yaytnlanan Türk
Folklor Araştırmaları Dergisinden iktibas
edilmi ştir.
Aralık.1961 Cilt 4 S : 270
 FOLKLOR :
Kız isteme
Bilhassa eskiden evlenecek oğlu olan
lar kız seçme işini bizzat yaparlardı. Şim­
di bu adete uyanlar yavaş yavaş azalmak­
tadır. Kızı beğenip özelliklerini öğrenmek
oğlan evinin anne-nine abla-hala-teyze gi­
bi yakınlarına aitti. Kız genel olarak gö­
rücümle bulunur. Oğlanıp evleneceği kızı
kendisinin bulması ailesini hesaba alma­
ması demekti ve onlara yapılmış saygısız­
lık daha doğrusu hakaret olarak telakki
edilirdi.
Kız beğenmiye giden kadın kim o-
lursa olsun görücü diye adlandırılırdı. Ge
leıı kadınların görücü olduğu onların hal
ve hareketlerinden hemen belli olurdu.
Kızın annesi gelinlik kızını kahve ikram
sırasında misafirlerin karşısına çıkarır ve
kızın üzerinde en iyi fakat en sade elbi­
seler bulunurdu.
Kahveyi ikram ettikten sonra misa­
firlerin kahvesini, bitirmesini kapının ya­
nında elinde tepsi ayakta bekliven kızı
görücüler tepeden tırnağa kadar süzerler­
di. Kahveler bitince görücü kadınların en
yaşlısı abdest almak bahanesi ile su ister;
kızın annesi kızma «satıl» ile su getirme­
sini söyler kız suyu getirinciye kadar da
kendisi dolaptan çıkardığı ağzı darca ba­
kır ibriği yerdeki halının üstüne koyardı.
Kız getirdiği suyu halıya damlatmadan
ibrivi doldurursa bu kızın sinirlerinin "sağ­
lamlığına yani iyi bir kız olduğuna ala­
metti. Zira genç bir kız için en heyecan
verici hadise görücü karşısına çıkmaktır.
Eğer kız ibriye suyu korken dökerse mak­
bul sayılmaz ve «su döken» tabir edilerek
iş bilmediğine hükmedilirdi.
/Cız, görücü kadın abdest aldıktan
sonra odayı terk ederdi. Eğer görücüler
kızı beğenmedilerse biraz oturduktan son­
ra bir şey söylemeden kalkıp giderlerdi.
/Cız görücüler tarafından beğenilmiş­
se gelen kadınların en yaşlısı kızın anne,
sine veya orada bulunuyorsa ninesine hi.
taben «Allahın emri Peyganberin kavli i-
7 Gaziantep Kültür Dergisi - Aralık.1961 Cilt 4 S : 271
■■ ■■
bb
Gorucu
Derlıyetı : H. U. BARLAS
le kızınızı oğlumuza istemeye geldik. /II-
lah kısmet etti ise inşallah akraba oluruz,
der ve oğlanın adını, babasının kim oldu­
ğunu, adreslerini söylerler. Bunun üzerine
kızın annesi Allahın yazdığı bozulmaz bi­
ze onbeş gür izin verin danıp danışalım
babasına söyleyelim der.
/Cız evi oğlan hakkında gayet derin
bir malumat toplama faaliyetine girişirler:
Mahalle arkadaşlarının kimler olduğunu;
hocaya gitti ise o zamanki vaziyetini; ai­
lesinin 7 göbekten beri durumunu ahlak­
larını kısaca oğlan hakkmdaki bilmesi ge­
reken herşevi askerlikteki durumuda da­
hil olmak üzere öğrenirler.
Verilen müddetin sonunda görücüler
tekrar gelirler. Bu def’a kız çıkmaz. Eğer
kızı vereceklerse, görücülerin «Ntf yaptı­
nız anam. Bandınız danıştmızmı?» sözün­
den sonra kızın annesi (Damdık danıştık-
verdik verişimiz yoktur dönüşümüz) der­
ler Eğer kızı vermiyeceklerse (kızımız da
ha küçük babası razı gelmedi kısmetinizi
başka yerden arayın) diye cevap verirler.
/Cız verildikten sonra iş erkeklere
akseder oğlanın babası kızın babasının ya­
nma gider sohbetten sonra (Ne vakit şi-
rincelik vimiye gelicik) derler. Kız baba­
sının tayin .ettiği bir zamanda kızın ve oğ
lanın yakın erkek akrabaları kız evinde
toplanırlar, oğlanın dedesi; yoksa en yaşlı
amcası veya babası (yapmış olduğumuz i-
şiıı babalara büyük vazifesi var. Şimdi kız
babası olarak bu hayırlı işin bitimi nedir)
der. /Cızın babası ekseriya isteyeceği
başlığın 9-10 mislini söyler ve sözün so­
nunda da (4ğalar namus para ile satılmaz
siz nasıl isterseniz öyle olsun der
Orada hazır bulunan misafirlerin her biri­
sinin şerefine istenen paradan bağışta bu.
lunurlar ve sonunda makul bir başlık pa­
rası kalır. Bu 5 ile 10 bin lira arasında
değişir. Bunun altında veya üzerindfe baş­
lıkta alınabilir. /Cız babası oğlan evine göre
zenginse başlık parasını damadına bağışlar.
 FARKLI DÜŞÜNCEYE SAYGI
Son günlerde farklı ve hatta zıt ku­
tuplara mensup insanların müşterek bir
şikâyetleri var : /<endileri gibi düşünmi-
yen kimselerin, onlara karşı tahammül*
süz davranışları. Bu şikâyet çok haklı­
dır. Kafasında fikir olan, düşüncesini,
hissiyatını başkalarına haber veımek is­
teyen herkes, bu memlekette baskıdan,
hürriyetsizlikten şikâyetçidir. Baskı ya­
pan ve hürriyetlere saygısızlık gösteren
yalnızca siyasi otorite değildir. Eğer iş
bununla kalsaydı, meselenin halli çok ko
lay olurdu. Fakat maalesef meselenin çok
derin kökleri vardır. Kendimiz gibi dü-
şüıımiyenlere karşı aldığımız tavırları bir
gözden geçirsek, işin nekadar çetrefil ol­
duğunu derhal anlarız.
Siyasi fikirlerinden dolayı hapse a-
tılan, işine son verilen, politikacı, gaze
teci ve fikir adamının, hütriyetl-riııi ko­
rumak için ihtilâller yapıyoruz, anayasa­
lar çıkarıyoruz. Fakat bütün bunlara rağ­
men, yazılarımızın, düşünürlerimizin, sa'
uatçılarımızın artık, korkudan kurtuldu­
ğunu, keyfi muameleden masun kılın­
dıklarını el’an iddia edebilir miyiz? Bü­
tün gayretlerimiz, hiç olmazsa siyasi a-
landa ifade hürriyetini, fikir hürriyetini,
sansür, hapis veya para cezası gibi, en
şiddetli müdahalelerden kurtarmaya yö­
nelmiştir. Bu sahada daha çok mücade­
le edeceğimize hiç şüphemiz yoktur.
Kendimizi devletten, siyasi otoriteye sa­
hip çevrelerden gelecek müdahalelere
karşı korumaya çalışırken bizz<t fikir
adamlarının, gazetecilerin, fikrini doyur­
mak isteyen herkesin, davranışlarında
müşahade ettiğimiz taassup ve müsama­
hasızlık, bizi asıl endişeye sevkeden se­
beplerin başındadır.
Ne siyasi part'leri, ne orduyu, ne
de idare cihazını tek taraflı ithama ma­
hal yoktur. Türkiyede siyasi hürriyetler
tam olarak teessüs edemiyorsa, bundan
başkalarını sorumlu tutmak yanlıştır Bu
eksikliğin ve atızanın baş sorumlusu biz
zat keudimiziz. Türk cemiyeti, asırlık
8 Gaziantep Kültür Dergisi-Aralık. 1 96 1 Cilt 4 S : 272
Prof. Aydın YALÇIN
Çab larına rağmen, el’an büyük bir kon-
formizın içindedir; her şeyi alışmış ka­
lıplar içinde görmek ve düşünmek eyli-
mi, ruhumuza, benliğimize sinmiştir. E-
lıştığımız, bellediğimiz yollar ve usuller­
den çıkmak, bizim için en zor işlerden
biridir. Türk cemiyeti, bütün devrimci­
lik iddialarına rağmen, el’an dünyanın
en muhafazakâr toplumlaıından biridir.
Politika hayatımızda, basın ve üniversi­
te muhitlerinde, aydın çevrelerde, za­
man zaman yapılan tartışmaların aldı­
ğı şekil, bizi adeta ürkütmektedir. Fark
lı bir fikir söylemek, yeni bir şey araş­
tırmak çoğunluğun temayyüllerine aykı­
rı, ondan farklı bir yol tutmak, değme
babayiğidin göze aiamıyacağı bir hare­
kettir
Türk cemiyeti, bilhassa ilkel top
bunların özelliğini teşkil eden bu kon-
formizmden, yeknasak düşünme ve dav­
ranış vasıflarından el’an kendini kurta-
mamıştır. İlkel cemiyetin, farklaşmamış
içtimai bünyesinin, fertle i bir kalıba
dökmek isteyen şiddetli manevi baskısı
düşünen, araştıran, duyan ve konuşmak
isteyen kimseler için, bazali dayanılmaz
bir c endere haline gelmektedir. Siyasi
baskının dışında, bazan t endileri gibi
düşünmiyen yazarları ve düşünürleri tel­
in etmek için gösteriler y^pa. ir r, gazete
ve matbaa yıkanlar, umumi cereyana
uymadığı iç n, haysiyet divanları ve
disiplin kurulları marifetiyle
meslek ve cemiyetlerinde atılanlar, biz-
deki tahammülsüzlüğün acı tezahürleri­
dir.
Y’llarca ağızlarından demokrasi lâ­
fını eksik etnıiyenlerin, muarızlarına kar
şı reva gördükleri ağır muameleler, it­
ham, küfür ve hakaretler; rakipleıini fi­
kir alanında yenemiyecekleri ı i hisseden­
lerin başvurdukları entrikalar, iftiralar,
jürnaller, aslında bu cemiyetin esaslı te­
daviye muhtaç mühim amalarına işaret
(Devamı sahife 287 de)

Hiç unutmam. Güzel bir Nisan sa­
bahı idi. Bahkiı Kastelinin arkasında
bulunan evimizin bahçesindeki havuzun
suları şık r şıkır akıyor, üstündeki ba­
har açmış erik ağaçlarının aksi sularda
parlıyordu Ben pencereleri ilıikapılı ha­
mama giden, dar yola açılan odamda o-
kula gitmek için hazırlanıyordum. Bir­
den sokaktan silah sesleri işitildi. Şe"
hirde Mandeter olarak bulunan Fransız
askerleri Türkl re hücum etmiş dediler.
S lah seslerini Balıklı kahvesinde duya­
rak heyecanlanmış olan babam (Şeriye-
den Hamit efendi) sokak kapısında gö­
ründü:
— Şimdi, dedi, evi terkedeceğiz.
Evimize bitişik Ermeni K ürkciyaniarm
evi Fransız-Ef meni Karargâhıdır Kor­
karım b’-ış-mza bir kaza gelecek.
Silah sesleri gittikç- çoğalıyor, kur
şunlar vızır vızır uçuyui, sokak başları­
na istihkâmlar yapılıyordu, içinde me­
sut günler geçildiğimiz ecdad yadigârı
«vımizi, eşyalarımızı, elbiselerimizi, yi­
yeceklerimizi bira kara k evden çıktık.
Biz çıkıncıya kadar düşmanlar caddeyi
tutmuşlar, Eyuboğlu Cami’iııin minare­
sinden Gaziler Caddesine kurşun yağ­
dırıyorlardı. Önümüzde giden birkaç ki­
şiyi yaralamışlardı.
Böğründen yaralanan bir kadın kal­
dırıma yığılmıştı. Kalçasına kurşun yiyen
bir gençte ellerini yarasının üstüne bas­
tırmıştı. Bir eliyle duvara tutunmuş, ya­
rasının üstüne bastırdığı öbür elinin par
maltları arasından kanlar sızıyordu Kal
dirimin karataşları kırmızı ren«e boyan­
ın ştı.
Gaziler Caddesinin kaldırımların­
dan yürüyorduk. Sığ nacağımız yer Os­
man Güzelin babası Ömer Efendi’nin
evi idi. Evi, barkı, eşyayı, erzakı, her
şeyi bırakmıştık ama dertli günlerde sı­
ğınacağımız bir dost, bir akraba evi var
dı. Onlar bizi ağhyarak karşıladılar.
Düşman evimizden çekilinciye kadar
evlerinin bizim evimiz olduğunu söyle-
9 Gaziantep Kültür Dergisi - Aralık. 1961 Cilt 4 S: 273
Mediha İNAN
diler.
Şehrin taşlan yapılmış her evi bir
İstihkâm haline gelmişti. Ailenin, kom­
şuların, mahallenin genç erkekleri millî
kıyafetler giyerek bir harp cephesi ha­
lini alan sokak başını müdafaaya git­
mişlerdi kurşunlar vızır vızır uçuyordu.
Anneler, genç kızlar, gelinler bir araya
gelerek »aharlarındaki erzakla çetelere,
yıırt müdarilerine yemek hazırlıyorlardı.
Bir ölüm dirim kavgası, bir istik­
lal mücadelesi birkaç yüz gönüllü Türk
genci ile başlamıştı. Bu felâkete uğru-
yan yalnız biz değildik. Binler ve binler
le yurtta da bizim kaderimize yazılmış­
tı. Kucaklarında çocuklaıı, ellerinde çı­
kınlan ve sopaları ile binlerce kadın,
çoluk çocuk, şehrin batısından doğusu­
na göç ediyordu.
Bu silâhsız müdafaasız halkı kur­
tarmak, Fransızların toplar, mitiralyoz-
lar, modern silahlarla teçhiz edilmiş,
şehrin bütün hususiyetlerini bilen yerli
Ermenilerle bir kat daha kuvvetlenmiş
ordusu ile. mücadele etmek işi teşkilat­
sız, topsuz, tüfeksiz bir yığın Gazian­
teplinin omuzuna yüklenmiştir.
Harp şehrin içinde oluyordu. Ka­
ranlık gecelerde bombardıman başlıyor,
makineli tüfeklerin yaylım ateşi başla­
dığı zaman, şehrin altında bulunan ma­
ğaralara iniyorduk. Fransızlar beyanna­
meler atıyor, şehir teslim olmazsa taş
taş üstünde bırakmıyacağım diyordu.
Mabetlere, camilere, hastanelere top at-
mıyacagını söylüyordu. Bir defa binler­
ce kadın ve çocuğun toplandığı Alay-
bey camiinin kubbesini bir mermi dele­
rek geçmiş, camiin karşısındaki Aksoy-
lar>n evine çarparak parçalanmıştı. Bir
defa da Ikikapılı Hanın altındaki ma­
ğaranın kapısı, topla yıkılan bir binanın
harabesi ile kapanmıştı da yüzlerce in­
san havasızlıktan boğulma-tehlikesi ge­
çirmişti Bereket versin dışarda bulunan
gönüllüler bombardımana rağmen enkaz
yığınını delmişler, mağaraya bir delik
 Gaziantep Harbi Hatıralarından :

O zaman şimdiki Cumhuriyet mek­ Cemiyet reisi işgal kumandanının

tebi muallimlerinden olup bugün Şehit
Şahin Bey Okulu Başöğretmen vekili
Emin Ayhan kardeşimizin /Intep Harbi­
ne ait ricamız üzerine yazdığı kıymetli
bir hatıralarını aşağıya aynen dercedi-
yoruz:
“1919 Senesi Teşrinievvelinde F-
ransızların Antebi işgalinden bir kaç
hafta sonra îngiüzîerden devri teslim
alan işgal kumandanı FlandSen Marî o-
kulları gezmek istemiş, ben o zaman
Reşadiye mektebinde (şinı iki Cumhu­
riyet okulu) Maarifi islamiye taraf ndan
idare edilen okulda öğretmen bulunu­
yordum .
okula geleceğini bir tahriratla bize bil­
dirdi. Bir gün sonra okul kapısına bir
kaç otomobil dayandı Biz o sırada ders
te bulunuyorduk. Hiç te istifimizi boz­
madık. Derste iken birkaç zabitin sı­
nıflarımıza girdiklerini gördük. Tabii
önde gidenin işgal kumandanı olduğunu
anladık Bunlar kendi başlarına her sını­
fı ayrı ayrı ge’diler v» en nihayet öğret­
men odasına girdiler. Okulumuz o za­
man her cihetten zengin, vesaiti dersiye-
ce mükemmel idi.
Teneffüs zili çaldı; biz de odamıza
geldik. Öğretmen odasında duvardan
(Devamı sahife 280 de)

Antep Harbî Hatıralarım

(Sahife 273 den devam)
açmıya muvaffak olmuşlardı da halk ha­ banın cephede ölüp yaralanmadığını işit
vasızlıktan boğulmaktan kurtulmuştu. mediğimiz gün seviniyorduk. Kaysı çe­
Babal irimiz, kardeşlerimiz, enişte kirdeği ve arpadan yapılmış simsiyah
ve amcalarımız, ellerinde sopa ve av tü­ ekmekler talka dağıtılıyordu.
fekleri ile sokajz başlarında ve cephe­ /4ç anneler payların? çocuklnrına
lerde bekliyorlardı. Ellerinde top ve si- verebilmek için açlığa tahammül ediyor­
lah olmadığı için paslı av tüfeklerini du. B-zı semtlerde kedi etlerinin yenil­
yağlıyor, etsatırlarını biliyor, A”t<=p Ka­ diği söyleniyordu. /İçlik harpten ve ö-
lesinde bulunan ramazan topu atmak i lürnd n de beter bir ızdıraptı Düşman
çin kullanılan Nuhnebidrn kalma bir to­ topu tüfeği mitiralyozu le yen-, mediği
pu düşmana topumuz var demek İçin Türk milletini açlıkla teslim olmaya zor
durmadan patlntıyorla dı. >u ordu. Açlıktan karanlık mağara kö-
Biz de bu harp havasına karışmış­ Şckiiude can çekişen ihtiyar annelerin
tık. Ne zaman, nereye sığınacağımızı bi­ genç oğıı’ları, elinde sopası cephede
liyor, bir avuç buğdayımızı taş eldeğir- bekliyordu. Dayımın oğlu cephede şe­
m-snlerinde öğüterek ekmek yapıyor­ hit olduğu gün, karısı evde yetim bir
duk. Herkes anbarındaki erzakını kom­ erkek çocuk dünyaya getirmişti. Fakat
şusu ve akrabası ile paylaşıyordu. Harp Türkler, çocuk, kadın, ihtiyar, erkek bu
sürüp gidiyordu. Nasıl geçiniyorduk ne hale tahammül ediyor, ölürüz, fakat F-
yiyorduk bilmiyorum. Bazan sofra ola­ ransızlara teslim olmayız diyordu. İlk
rak yere serdiğimiz bir paçavranın üze­ bahar, yaz ve sonbahar ayları bu suret,
rinde kapkara, kaskatı bir ekmek, ha­ le geçti, kış bastırdı. İnsanlar harpten
zan yağsız bir bulgur çorbası, nohut ziyade soğuktan ve açlıktan ölmeye baş
haşlaması, bazan bir avuç fıstık, üzüm ladı. Bu hikâye uzundur. Masal değil hıı
bulunuyordu. Bunları bulduğumuz za­ kikattır, koskoca İstiklal savaşı tarihinin
man Allaha şükrediyor, bir sevgili akra bir parçasıdır.

10 Gaziantep Kültür Dergisi-Aralık. 1 96 1 Cilt 4 S : 274

 Müdafaa Gaziantepliye kaça mal oldu ?
Müdafaayı kendi grup kendi yürü­
ten Gaziantepliler harp için lüzumlu pa­
rayı da kendi ceplerinden sağlamışlar­
dır. Bu olay savunma tarihimizin dikk.ı-
te değer bir yönüdür.
Sayın Sal ir Üzer Gaziantep sava­
şının iç yüzü adlı eserinde: Harp mas­
rafı için halkın kendiliğinden verdiği i-
ane defterinin son sayfasındaki yekûn
232 bin küsur altın tiradı, diyor.
Cemil Cahit OÜZELBEY
ce dükkân, mağaza ve ticarethaneler bu
işe hizmet ederdi.
Harp dolavısiyle bu stoklar eski
cins ve miktarını muhafaza etmemekle
beraber yine küçümsenemezdi. Harp bu
stokların bir kısmını yıkılan binalarla
birlikte mahvetti.
Ayni kitabın haber verdiğine göre
harp esnasında tam 8 bin bina yerle
düz olmuştur, /lyrıca binlerce yapı da

Şu miktar kısmen hasara

altının bugün­ Kurtuluş günümüzün uğramı ştır.
kü rayicine gö­ Böylece imha
re 30 milyon li­ armağanı edden, hasara
rayı bi’lur. 8u uğratılan ma­
sayının içine Cezayir’in kahraman mücahitlerine ithaf murelerin za­
aynî yardım da rar ziyanını,
hil değildir. Ba rakamla ifade
ğışlanan erzak Bizde çok çile çektik Fransızca elinden eden bir kay­
mensucat ke­ Ne yurt koydu. ne yuva yıktı hep temelinden da rastlama­
reste müdafaa Silahsız, ordusuzluk yine de korkusuzduk dım Bunun 50
için lüzumlu di­ Koskoca bir devlete bir şehir karşı durduk milyonun üs­
ğer eşya iıarp Mezar da bulamadık, siperlere gömüldük tünde olduğu
malzemesi ima Aç ka\dık, susuz kaldık, vurduk vurulduk, öldük şüphesizdir.
En sonunda kurtulduk, darısı da sizlere İşte Gazi­
line yarar ipti­
Dökün şu hayasızı o engin denizlere antep’ti bir ta-
daî madde de
Sizler de Türkler gibi eşsiz kahramansınız rafdan kanını
hesaba katıl r-
Varsa bir tek suçunuz, o da Müslümansınız akıtıp, binler­
sa yekûn b i r
Şarkın mazlumlarını uykudan uyandıran ce evladını top
hay.i kabarır.
Bütün Batılılara topyekûn karşı duran rağa verirken
Şimdi olduğu
Türkün eşsiz evladı, kahramanı, atası diğer taraftan
gibi o zaman­
Devrimei halaskarı, devrimin Müstafi parasını v e
da da san’at ve
Yol gösterdi Asya’nın esir milyonlarına malını güttü­
ticaret Gazian-
Bir İlâhi nur oldu karanlık yollarına
tep’in en göze ğü dâva uğru­
çarpan vasfı İ- ZEKİ SAVCI na cömertçe
di. san’atlann harcamıştır.

icrasına yarayan iptidaî maddelerle, ti­ Bu büyük fedakârlıkları bir bölge

carî emtia, depoları ve ambarları tıklım bir vilâyet değil sadece bir sancak yük­
tıklım doldururdu. Toptancı tüccarların, lenmiştir. Müdafaamız bu bakımdan da
ambarların üzüm, fıstık, pekmez, zeytin­ emsali ile kıy aslanmıyacak muazzam bir
yağı ile zerdali çekirdeği, mazı, cehre, eserdir.
deri gibi akla gelmeyen mal stokları
çok büyük bir m.ktarı bulurdu. 30 a ya­ ATATÜRK DİYORKİ :
kın han ve kervan sarayın geniş ambar Büyük işler; mühim teşebbüsler ancak
ve sayısız odaları, geniş ardiyeli biııler- müşterek mesai ile kabili temindir.
1 1 Gaziantep Kültür Dergi i - Aralık.1961 Cilt 4 S : 275
 GAZİANTEP SAVAŞININ KRONOLOJİSİ
Bu yazımla Gaziantep Savaşının bir
kronolojisini veriyorum. Umduğum hiz­
meti yapabilirsem bahtiyar olacağım.
3ü Ekim 1918 Mudanya Mütarekesi
(Mütareice şartlarına göre Gaziantep ve
havalisi Türklerde kalıyordu.)
15 Ocak 1919 Gaziantep’io İngiliz"
ler tarafından işgali
12 Ekim 1919 Gaziantepte müdafai
hukuk cemiyetinin kuruluşu
5 Kasım 191^ İngilizleıin Gazian­
tep’ten çekilişi ve Fransızların işgali (bu
işgalle birlikte Fransız ve Ermeni taş­
kınlıkları başladı.)
30 Aralık 1919 Belediye önünde
tertiplenen muazzam mitingde işgal şid-
detle protesto edildi, miting gösteri yü
rüyüşü takip etti.
11 Ocak 1920 Gaziantepten İslahi­
ye istikametinde hareket eden 400 kişi­
lik bir Fransız birliği milli kuvvetler ta­
rafından Çatal Mazı mevkiinde imha e-
dildi.
19 Ocak 1920 Maraşa giden bir F
ransız müfrezesi Karab.yıklı civarında
milli kuvvetler tarafından basılarak bü­
yük zayiata uğratıldı.
3 Şubat 1920 Kilisten Antebe gelen
bir Fransız konvoy’u Kertil mevkiinde
milli kuvvetler tarafından geri çevrildi.
10 Şubat 1920 Şahin Bey Antep-Ki-
lis yolu kuvayi milliye kumandanı un-
vanile Çapalı köyünde karargâh kurdu.
8 Mart 1920 Kilisten Antebe hare­
ket eden bir Fransız konvoyu Oylum
köyü yanında Şahin Bey tarafından za­
yiatla geri çevrildi»
18 Mart 1920 /4kçakoyunludan Afi­
lise gelmekte olan bir alaylık düşman
kuvveti, Şahin Bey tarafından Seve bo­
ğazında çevrilerek şiddetli yağmur ve
sis içinde akşama kadar savaşa icbar e-
dildi. Düşman karanlıktan faydalanarak
Kilise perişan halde girebildi.
25 Mart 1920 Topçu, süvari ve is-
tihk âın birlikleri ile takviyeli bir piyade
12 Gaziantep Kültür Dergisi - Aralık. 1961 Cilt 4 S: 276
Ali NADİ ÜNLER
alayı Kilisten hareketle Anaz köyü ya­
nında ordugâh kurdu.
26 Mart 1920 Fecirle harekete ge­
çen düşman Şahin Bey müfrezesine sal.
dırdı. On sıat çetin bir savaştan sonra
kuvvetlerimiz çekilmek zorunda kaldı.
27 Mart 1920 Dii.man Kertil mev­
zilerine saldırdı. Akşama kadar savaşa­
rak Bostancık önüne gelebildi.
28 Mart 1920 Fecirle başlayan düş­
man saldırışları karşısında kuvvetleri da
ğılan Şahin Bey, tek başına son nefesi­
ne kadar kahramanca savaşarak, Elmalı
köprüsü önünde şehit oldu.
1 Nisan 1920 Şehirde savaş başla­
dı. Milli kuvvetler, Fransız işgalindeki
askeri furunu (şimdi Şehit Kamil okulu)
Mardin, Kurbanbaba, Azaz yokuşu ve
Kargasekmez tepelerini işgal ederek Ko
lejı muhasara ettiler. Türkler 18ü0 silah­
lı semt efradı, düşman 1500 ermeni gö­
nüllüsü, üç piyade, bir ağır makineli bö­
lüğü, iki batarya top ve bir istihkâm
müfrezesi kuvvetinde idi.
8 Nisan 1920 Semt efradından Yıl­
dırım ve Şimşek taburu adlariyle dör­
der bölüklü iki tabur teşkil edildi.
16 Nisan 1920 Kolonel Norman ku­
mandasında Karkamıştan gelen takviye­
li dört tabur piyadeden mürekkep düş­
man Babiige sırtlarında karşılaştığı kuv­
vetlerimizi dağıtarak Antebe girmiş ve
şehri çevirmiştir. Bu gün ilk defa kolej­
den atılan toplarla şehir bombardıman
edilmiştir.
25 Nisan 1920 Norman birliklerinin
Mağarabaşı cephesinden zırhlı arabalar
himayesinde yaptığı taarruz zayiatla püs
kürtülmüştür.
26 27 Nisan 1920 içeriden ve dışarı­
dan yapılan hücumla şehrin kuzeyinde­
ki muhasara hattı yarılmıştır.
2 Mayıs 1920 kuvvetlerimiz Kurban
baba ve Mardine taarruzla Kurbanbaba-
yı zaptetmiştir.
22 Mayıs 1920 Kilisten gelen kuv-
 vetli Fransız birliği ile Akbaba da sava­
şıldı, cephaneleri biten kıtalarımız çe­
kildi. Düşman, Antebe gelerek şehri i-
kinci defa muhasara etti.
24 Mayıs 1920 Sarmısak tepeye ta­
rafımızdan bir taarruz yapıldı, ilk ham­
lede inkişaf etti ise de Karayılanın şe­
hit olması netice alınmasına mani oldu.
29 Mayıs 1920 Türkiye ile Fransa
arasında bir mütareke imzalandı. Ateş
kesildi. Fransızlar E'meni mahallelerini
ve diğer işgallerinde bulunan yerleri
boşaltarak Kollej ve Zerdalilik ile Çit-
çinin harafına çekildiler.
29 Temmuz 1920 Bir taburumuzun
Haraftaki Fransızlara baskını ile harbin
ikinci devresi başladı.
10 Ağustos 1920 155 lik toplarla da
mücehhez kuvvetli bir Fransız birliği
Akçakoyunludan hareketle Kürkün şi­
mal sırtlarındaki müdafaamızı dağıtarak
Antebe geldi ve şehri üçüncü defa mu­
hasara etti.
11 Ağustos 1920 Düşman bir ültü-
matom vererek şehrin teslimini ve buna
işaret olmak üz re kaleye beyaz bayrak
çekilmesini istedi. Verilen cevap kesin­
di : Şehirde taştaş üstünde durdukça
ve tek bir Türk sağ kaldıkça teslim
olmak yoktu. /Caleye de şanlı Türk bay­
rağı çekildi.
11 Ağustos 1920 Heyeti merkeziye-
nitı kararı ile (jzdemir Bey Antep ku­
mandanlığına getirildi. Ayni günde şe­
hir 155 lik toplarla bombardıman edildi.
15 Ağustos 1920 Mütarakede teslim
olup Türklere silah çekmiyeceklerini ahd
eden ermeniler ahitlerin) bozdular.
15 Ağustos 1920 Ermenilerin de düş
mana katılmasile kritik duruma düşen
şehir müdafaası için tekrar halkın reyi­
ne müracaata karar verildi. Her semtin
ileri gelenleıile Karatarla camiinde bir
toplantı yapılıp vaziyet izah edilerek fi­
kirleri soruldu. Ve sonuna kadar savaş
kararı alındı.
19 Ağustos 1920 Hariçten ve içeri­
den yapılan hücumlı şehrin şark ve şima
Ündeki düşman muhasara hattı yarıldı.
5 Ekim 1920 Çınarlı taarruzu Cami
13 Gaziantep Kültür Dergis
ve mektep obüslerle dövüldükten sonra
şiddetli bomba ve makineli ateşi hima­
yesinde düşman seçme birliklerde Ken­
dirli Kilisesinden (şimdiki Öğretmen O-
ltulu) hücuma geçti. Enkaz altından sil­
kinen kahramanlarımız bomba ve tüfenk
ateşile düşmanı kovdular.
12 Ekim 1920 Düşman Çınarlıya hü
cumunu tekrarladı. Ayni akıbete uğradı.
21 Kasım 1920 Düşmanın on iki bin
mevcutlu dördüncü tümeni Antebe gele­
rek şehri kuşattı. Bu tümenin emrinde
dokuz sahra ve dağ topıı bataryasile 105
ve 15.5 lik obüs bataryaları ve bir tayya­
re filosu vardı. Şehirde mevcut Türk
kuvvetleri 1470 silahlı ve 500 silahsız in­
şaat müfrezesinden ibaretti. Şehirde 13
bin miktarmda ahali vardı. Mevcut erzak
bu nüfusa bir ay yetmiy cek kadar azdi.
Bu muhasara huruç hareketine kadar a-
çılamadı.
11 Aralık 1920 Cephane kıtlığını
karşılamak için bir bomba ve fişek ima­
lathanesi kuruldu. Kara baruttan mermi
ve patlam’yan düşman mermilerinin dina
mitiyle bomba imaline başlandı.
26 Aralık 1920 Hariçt kı kuvvetler
muhasarayı yarmak için şehrin güneyin­
den Karataş istikametinden bir ta ruz
yaptılar. İlk hamlede inkişaf eden sal­
dırış askerin eğitim noksanından sonu­
ca ulaştırılamadı.
3) Aralık 1920 Şehııae . çlık devri
bütün şiddetle hüküm sürm< ye başladı.
18 Ocak 1921 Hariçteki kuvvetle­
rimiz Akçakoyunlu-Ant p rasıuda erzak
ve cephane taşıyan düşman ko voyuna
saldırdılar. Bir miktar zayiat ver irmek
ten başka bir şey yapamadılar
30 Ocak 1921 Şiddetli bı> bom r-
dımanı müteakip düşman tanklarla Mu-
sullu cephemize saldırdı. Bomba ve çe­
lik mermilerle yapılan müdafaa somada
zayiatla çekildi.
30- “1 Ocak 1921 Şehre erzak ve
cephane sokmak amacile içeriden ve dı
şandan şehrin şimal sırtlarına bir hü­
cum kararlaştırıldı. Saat 1,30 da içeri­
deki birliklerde hücuma başladı, düşman
(Devamı sahife 278 de)
Aralık.1961 Cilt 4 S : 277
 işgalde Antep bir tek şarkı söylemiş ve
bu şarkı bütün halkı ayaklandırmış
Antep çetin yerdir.
Çukurovada, Maraşta, Antebde, Toros-
larda, bütün güneyde en uzak, en kimse­
siz bir köyde, yıllar yılı halkın ağzından
düşmiiyen, bir türkü vardır. Hoştur. Yiğit
tir.
Bir yaz akşamı geliyor gözümün önü­
ne. Kayalıklardaki kalenin üstüne leylek­
ler tünemişler. Takırdıyorlar. Sonra da su
suyorlar. Kaç yaşındayım bilmiyorum. Ha
yal meyal geliyor aklıma. Çukurova köy­
lüklerinde yaz geceleri yüksek çardaklarda
yatılır. Her evin önünde bir çardak. Çar-
daksız ev yoktur. Yoksa insan sıcaktan ö-
lür gider. Yerde yatanı sinek yer parçalar.
Uzaklardan yukarıdan, kel Mustafalar,
o yandan bir türkü geldi yatsıya doğru.
Aynı türküye bizim taraflardan biri katıl­
dı. Derken bir oradan, bir burdan bütün
köy koro halinde türküyü söylemeğe baş­
ladı.
Hiç bir türküyü bu şekilde söylenir
duymamıştım. Bu bir Antep türküsüydii.
Sonraları, biraz "büyüyünce aynı türküyü
Gaziantep Savaş nın Kronolojisi
(Sahife 277 den devam)
siperlerini aldı. Dışarıdaki birliklerde
hareket görülmediğinden sabahleyin es­
ki yerlerine döndü.
6 Şubat 1921 Türkiye Büyük Millet
Meclisi Antebin emsalsiz kahramanlığına
mükafat olarak 93 numaralı kanunla An
tebe GAZİLİK unvanını verdi.
6/7 Şubat 1921 Erzakın son kırıntısı
bitmiş, son fişenk sıkılmıştı. Muhasara
yarılamıyor ve şehre bir şey sokulamı-
yordu. İçeride ve dışarıdaki kumandan,
lann tensibile şehrin şarkından, salevat
yokuşu ve Perlikaya istikametinden bir
çıkış yapıldı. Çetin bir savaştan sonra
Yıldırım taburu salevat yokuşundaki düş
man siperlerini zaptederek diğer birlik­
lerle beraber harice çıktı.
1.4 Gaziantep Kültür Derç isi-Aralık. 196 1 Cilt 4 S : 278
Röportajı yapaıı : Yaşar KEMAL
öteki köylerdede duydum. Yüreğin topra­
ğında ırgadlar, Adanada fabrika işçileride
söylüyorlardı. Toros köylerinde de duy­
dum Bir çeltik tarlasında çoluk çocuk bir
Toros.köyü, hep bir ağızdan aynı türküyü
söylüyorlardı.
Antebe her gidişimde köydeki türkü
gecesi düşer aklıma. Alışkanlık Antep de­
nince bu türkü dudaklarıma gelir yerleşir.
Antebe trenle hiç gitmedim. Ya oto
mobille, yada otobüsle, Çukurova sıcaktır-
Çukurova yanar kül olur. Adana Antep
yolunda, Toroslara çıkarken, ağaçlı, çamlı
bir yer vardır. Çam Kokusu, suyun pırıl
pırılı oradadır. Adı Alman pınarıdır bu
yerin. İşte burada Çukurova biter, dağlar
başlar. Bir yel eser, yel demeyin. İncecik,
yüzüne dokunur mu, dokunmaz mı? İşte
öyle bir yer. Alman pınarında anadan ye­
ni doğmuşa dönersin.
* * *
Uzaktan Antep gözüktü. Antebin dört
bir yanı kırmızı toprak. Kırmızı tepeler
8 Şubat 1921 Silahlı kuvvetlerden
yoksun kalan şehir Fransızların teklifi İle
ve nisbeten müsait şartlarla teslim oldu.
20 Ekim 192/ Ankara ıtilafnamesi
imza olundu. Bu anlaşma ile Gaziantep,
Adana ve havalisi Türklere bırakılıyordu.
25 Aralık 7921 Gaziantebin kurtuluşu. Bu
gün son düşman askeri çekilmiş ve şeh­
re muazzam tezahürat arasında kahraman
Türk ordusu girmiştir.
SONUÇ s
11 aylık emsalsiz kahramanlıkla do­
lup taşan bir savaştan, 70 bin mermi ile bir
harabezare döndükten ve 6 bin evladını bu
uğurda şehit verdikten sonra Gaziantep
kurtulmuş ve bu esatiri kahramanlığı ile
çevre vilâyetleri de beraber kurtarmıştır.
 Gümüşî zeytinlikler, sarıya çalan bir yeşil­
lik bağlar. Antebin üstünde sütbeyaz bu­
lutlar. Yeşilin en yeşili, kırmızının en kır­
mızısı. Antep toprağı. Girerken yeni gidi­
yorsun. Bir koku geliyor burnuna, biber
kokusu. Dükkânlardan fışkıran kebab ko­
kusu, yağlı et kokusu.
Biber dedirade, biber yeme rekoru
Antebde. Her ev yılda 3000 le 10.000 ara
sı biber kurutuyor. Öyle de bir biberki
amanallah:: Bir dirhemini ağzına sokamaz­
sın. Her yerin bir âdeti var. Antebliler a-
vuc avuç yiyorlar.
Aııtebe girdik. Antebe girince ilk gö­
ze çarpan şev; büyük bir kahve olur. Gü­
nün her saatinde kahve tıklım tıklımdır.
Kahvenin önünde bütün çarşıda sırtlarında
pirinç güğümler. Güğümler pırıl pırıl, al­
tın sarısında, Gaziantep güneşinin parlak­
lığında yanar döner. Bir takım adamlar,
«Şerbet! Şerbet!» diye seslenirler, şerbet­
leri ucuzdur. Kendine hâs bir kokusu var­
dır. «Bir içen pişman, bir de içmeyen piş­
man» diye bağırırlar ama, bence içmiyen
pişman. Şerbet Mivankökünden yapılır. Şİ
falıdır Şu güneyde her şey şifalıdır zaten.
Balık, su, şerbet, toz, ot, her şey.
Postaneden aşağı inerken, köşede gü­
ğümü güzel, ak sakallı bir adamda şerbet
satıyordu. Kaç kere yanından geldim geç-
timse olduğu yerde öyle duruyor gördüm.
Kımıldamıyor. Yalnız «şerbet, şerbet!» di­
ye bağırıyor. Tanında da bir çocuk. Çocuk
bazı bazı adamın elinden tutuyor. Üç gün
oradan geçtim, üç gün adamı öyle gördüm.
Sonunda yanına vardım. Yaşlı adanı bir
âma; elinden tutanı da torunu.
—«Bir şerbet.» dedim.
Doldurdu verdi.
—(Maşallah) dedim. Bu yaşta hâlâ çalış­
mak. .
—(Ellere muhtaç olmadansa.) dedi.
—(Çok iyi,) dedim. (Ama yorulursunuz.)
—(Yoruluyorum, yoruluyorum, ama, bu
dünyada gözden göze hayır yok. Gözünden
bile sana hayır yok.)
Gözleri açık gibi duruyordu ama, hiç
görmüyordu.
Bir adam geldi, şerbet istedi. Doldurdu
15 Gaziantep Kültür Derg isi - Aralık.1961 Cilt 4 S : 279
verdi.
— (Benim yaptığım şerbetin Antebde ü-
ııü vardır. Tiryakileri vardır şerbetimin.)
— (Kaç yıldır şerbetçisin?)
(Otuz yılı geçkin.)
—(Evinize siz mi bakarsanız yalnız?)
Güldü.
•—Ya kim bakacak? Benim evime herkes
gelip bakacak değil ya.
Sonra bana döndü; bakar gibi, görür
gibi gözlerini dikti:
—«Antebin en güzel yeri Kavaklık,»
dedi. «Bu sıcakta sen oraya gitsene»
Bir şerbet daha içtim. Yanından ayrıl"
dini. Sakalı beyazdı. Rengi bakır rengi.
Yanık esmer. Kaşları püskül püsküldü-
Tertemizdi üstü başı. Torunu çocuk elin­
den tutmuştu. Güzel sesile, en güzel bir
türkü gibi : «Meyan şerbeti! Kokulu şer­
bet» diye bağırıyordu.
Antep çetin yerdir. Kırmızı toprakları
yeşil bağları var.
Alleben deresinde, kavaklıkta, bizim
köydeki türkü meselesini Antepli bir ar­
kadaşıma açtım. Güzel sesliydi. Babam
söylerdi dedi. (Fransızlar geldiği zaman
koca Antep şehri aylarca hep bir ağızdan
bu türküyü söylemiş, köylü kentli söyle­
miş. Buralar aylarca bu türküyle çalkan­
mış.
Eli kulağa attı.
Sürerim sürerim gitmez kadana
Fransız kurşunu geçmez adama
Anama söyleyin damda yatmasın
Çuha şalvarıma uçkur takmasın
Oğlum geliyor diye yola bakmasın
Haydin Antepliler namus günüdür.
Ve Antep dişini tırnağına takmış Oa-
ziantep olmuş, karayılanın kızkardeşıni
aradım Bir gün akşama kadar aradım, bu
lamadım. karayılan, Antebin Fransız iş­
galine karşı koyan kahramanlarından bi­
ridir. Fransızlar Antebe gelmeden önce
dağda bir eşkiya imiş. Sonra çetesini al­
mış, inmiş dağdan.. Fransızlara elaman
dedirtmiş. Şehit düşmüş, kız kardeşile,
kız kardeşinin kocası da onun çetesindey-
(Devamı sahife 280 de)
 i BftŞINS €i€C€NC€R
(Sahije 274 den devanı) olarak verdiğini söylüyor, dedi. “Güzel
yere kadar inmiş büyük rakkaslı bir sa­ iııtibala ayrılması bizim için kâfidir. Bu
at bulunuyordu. Bu saat kumandanın nu başka ihtiyaçlarınıza sarfediniz! ce­
nazarı dikkatini celbettı ve inceden in­ vabını verdik. Bir çok ısrardan sonra o
ceye tetkike başladı. En nihayet saata vakta kadar ders zili çalmış bulunuyor­
• ıhip çıktı. Fransızların çok eski fabri-du. müsaade alarak sınıflarımıza girmek
k'ları tarafından imâl edildiğini ve şim­ istedik. Yine kumandan bir şeyler söy­
di bu saatin mevcudu kalmadığını söy­ ledi. Tercüman ded ki (Mademki siz pa­
ledi. Sonra oldukça zengin olan okul rayı almadınız. Yarin kumandan hazret­
kütüphanesine baktı, Dereden tepeden leri okulunuz çocuklarına tevzi edilmek
konuştuktan sonra gitmek üzere ayajfa üzere şeker gönderilecektir Bunu kabu­
kalktı. Biz de misafir olarak gelen ku­ lünüzü rica ediyor) Biz bunu sükûtla
mandan! nezaket icabı öğretmen kapısı­ karşıladık ve merdivenden aşağı doğru
nın önü ıs kadar teşyi etmek istedik. İnerek kumandanla beraber okulun ka­
Merdiven başında durdu, tercümana bir pısı önüne çıktık. O sırada okul kapısı
şeyler mırıldandı. Hemen tercüman Lir önünde o'omobil etrafına toplanmış olan
cüzdan çıkarıp avucu içerisine tahminen bir kısım halkla b< ş on çocuk vardı. Bu
otuz kada.* san sarı altınları boşalttı venn gören kumandan ve mahiyeti gülüm­
İlâve etti: ser bit çehre ile ve halka iyi görünmek
(Kumandan hazretleri okulunuzdan maksadı ile cebinden çıkardığı bir kaç
çok memnun olarak ayrıkl gını söylüyor pençe metel k ve ellilikleri (bir ku uş-
ve bu altınları size ikram olarak veri­ lukhrı) etrafa saçmaya başladı. Fakat
yor.) Dedi ve bize doğru uzattı Hiç ü- çok dikkat ettim; hiç bir çocuk tenez­
mit etmediğimiz bu hadise karşısında zül edip te o paranın üzerine üşüşmedi
neye uğradığımızı bilme ik ve hep bir ve kendileri de buna haytan hayran bir
ağızdan (Millet^ var olsun bizi besliyor İki dakika kada: baktılar, otomobilleri­
İhtiyacımız yoktur) cevabım verdik. ne binerek savuştular.
Kumandan yine bir şeyler mırıldan­ Biz derhal vaziyeti para ve şeker
dı; Tercüman anlattı meselesini Maarifi islamiye cemiyetine
Kumandan hazretleri ihtiyacınızın yazarak şekerin alınıp al nmıyacağını,
olmadığını biliyor Okulunuzdan güzel çocuklara tevziinde bir mahzur olup ol­
bir ıntibala ayrıldığını ve size mükâfat madığını sorduk.
Cemiyet, âzalarını toplamış mese­
İşgalde Antep bir tek leyi o zaman Mutasarrıf bulunan Celal
beye bildirmişler. Verilen kararda der­
şarkı söylemiş hal iadesini bildirdiler. Hakikaten bir
gün sonra okulun kapısın» bir otomobil
(Sahile 279 dan devam) duyandı. İki subayın refakatında dört
miş. Kız kardeşinin kocası Sülevmanda sepet dolu şekeri içeri getirdiler. Biz şe
şehid düşmüş. Kızkardeşirrin adı Hane keri alamıyacağımızı söyledik ise de ku­
Hatun. Şimdi çok yaşlı. İşte Antebde bir mandandan aldığımız emir üzerine geri
gön akşama Kadar arayıp da bulamadığım götüremeyiz diyerek şekeri bırakıp git­
Hane Hatun bu Anteb kahramanı Hane tiler. Biz de arkalarından bir otomobil
Hatundur. tuttuk. Bir h deme ile şekeri tekrar Ko
Bir türkü söyleniyor Antebde, Dağ leje gönderdik Şekeri almak isteme­
taş söylüyor: mişler, bademe fazla ısrar edememiş.

(Cumhuriyet Gazetesinden 25-7 1955) {Devamı sahife 287 de)

16 Gaziantep Kültür Dergisi-Aralık. 1 96 1 Cilt 4 S : 280
 Gaziantep'te derlenen bir halk masalı.-

PİŞİKLER SULTANI
Vaktiyle zamanında kalbur saman için­ dönmüye başlamış. Kadın demiş bunda bi
de develer dellal iken eşşekler hambal iken hikmet var pişen ardına düşmüş, Pişik ka­
ben babamın beşşiğini tıngır mıngır sallar pıdan girmiş o ardından, pişik bi hayada
iken bitler berberlik eder, itler nenni söy­ girmiş o da ardından. Bi de bakmış ki ne
ler. varam çıkam dedim Halep yoluna... görsün. Hayat bisıknen dolu. ı\mma eyle
Halep yolu daşlıcaydı. armağanı başlıca... pişik ki... Biri küfte yoruy, biri do fma dol
Vardım, bir geçi gördüm. Geddim gıçını duruy, biri sarma sarıy, biri şorba kayna­
girdim. Geçi geddi hakime hakim dedi tıp. Bi imrenmiş bi imrenmiş :
s...ime ben deaim da...ma. Derken ben de­ — Vaay demiş Allah heyrinizi vere.
dim sen dinledin, sen dedin ben dinledim Ne de tatlı pişikler, neler de yapıylar; ne
vaktin da zamanında iki bacı varmış. Bun­ de güzeller... demiş. Bunun sözleri pişikle­
lardan biri katı yürekli; biri tatlı yürekliy­ rin hoşuna gelmiş. Eteeni yiyeceklernen
miş. zaman bu zaman kuş gelir katı yürek­ doldurmuşlar. Bisikleri seve oksiya yoharı
linin omuzuna konar. Kuş ki devlet kuşu. odaya çıkmış. Abo bi de ne görsün. Bööök
Zengiiin bi bey bu katı yürekli hatuna Al­ bi bisik. Tüyleri ipek kimi BZr yüseek yere
lahın izini peygamberin kavliyle talip olmuş. oyurnıuş altında kuştüyü yataklar. Belli ki
Gelin olmuş gitmiş sonra da. Gelelim tatlı bu pişiklerin sultanıymış. Onu da öven ha­
yürekliye bir giin bir talip te ona çıkmış. nekler söylemiş, hrvadin hanekleri pişikler
Eo kur fukaraymış ama hatunun gönliincey- sultanının hoşuna getrniş: Mıyaaav diye bi
miş. Her gun guru ekmeğe eyvallah eder emir vermiş. Yanındaki bi pişik atlamış
geçinir gederlermiş. Bigün demiş ki ” Be­ yüksek yerinden gedip bi dolap açmış bi
nim zengin kocalı bir bacını vardı. VarıP kutu çıkartmış. Arvada vermiş. Nehayet av­
ona misafir gideyim. Gitmiş. Getrniş ama rat binbir dııvaynan çıhıp evine gelmiş.
bacıda da surat bi karış olmuş. Beriki ba­ Eve geıip de gutuyu açınca sevinçten
cım demiş bilirsin fakiriz fikarayız. Canım sanki deli olmuş. Gutu altınnan doluymuş.
da bi etli dadlı ister elime geçmez. Şükür Eıharelikden kurtuldular. Yiyecekler, geye-
siz varlıklısınız Allah daha da varlıklı etsin cekler aldılar gözeel bi de ev yaptırdılar.
bugün sizde kalıym?” Söylemiş sövlemiş a- Bigün bacısı çıhıp gelmiş. Bu şatafa­
ma kendi de bilmiş. Bacıysa şeytanın bir; tı tautaney görünce gısgançlıktan çattadak
heç yok der mi? Ey bacım demiş. Bişirim çatltyaçalı olmuş. Giz demiş bunları nerden
sana. Amma eyle ’ bişirmış ki bitmesi tam aldınız. Safdil bacı anlatmış olanı biteni.
aksama denk gelmiş o sırada gapı çalın­ Öteki orda dururmu? Hemen gedip yun al­
mış, bacıda bi talaş-. mış, eğirmek bazara erkenden gedip kapı­
— Aman bacım demiş kocanı geldi. E nın önünde beklentiye başlamış. Deyken pi­
ğer seni görürse beni keser. Kadıncağız şik gene çıkmış. Arvat onu görüncü sevin­
kendini arka kapıdan dışarı dar atmış. Bu cini belli etmemek için :
iiç gün beyle devam etmiş. Sonunda kadın
— Viccaa demiş kanın içine aka se-
cağız umudu kesmiş. Benim kuru ekmeğim
niiin. Ne de yavan pişik. Ardına düşmüş
elin etlisinden datlısından yeğdir demiş.
hayada girmiş. Öteki pişikleri de görüncü-.
Bir yandan da yün eğirir götürür ha­
— Dert duta sizi demiş bu işleri de
zarda satarmış. Bir gün sabahleyin erken­
nerden örgendeeez.
den kalkmış. Pazara varmış ki kim kimse
yok. Erken gelmişim zaar diyerek bir kapı­ Hele pişikler sultanının yanına varın­
nın önüne oturmuş, sırtını da kapıya daya­ ca bi tene de vurmadan kendini alamamış.
mış. D.\yanıasıynan kapı açılmış bi bisik dı­ — Boyun devrile senin demiş. Bu
şarı kaymiş. Mıyav mıyav deyn etrafnida dadlı yer saa deel benim gözel gızıma ilayik
17 Gaziantep Kültür Dergi si - Aralık. 1961 Cilt 4 S: 281
in şuralıktan. Pişik gene Mıyav demiş, ö-
teki atlamış gedip bir gutu getirmiş. Arvat
gutııy alıncı yel kimi dışarı akmış. Eve var­
mış. Taayı pencerey kitlemiş. Outuy açmış.
Açar açmaz gırkayaklar, yılanlar, akrepler
Gaziantep te derlenen bir halk masalı :
R V D S M f
Vaktiyle zamanında halbur zaman
içinde deve dellalhk ederken büze ha­
mallık ederken hamamın tası yok müş­
terinin peştamalı yok bu yalatıln ölesi
yok iken Antebiu daha vilayet olmadığı
bir zamanda iki tane tembel adam var­
mış. Adları Hanifi,ve Ali olan bu adam­
lar bir gün iki gönülü bir araya goyup
Halebe iş aramaya ve dolayısiyle çalış'
maya gitmişler. Gel görelimki zaman
kış olduğu için yağan bir yamura tutul­
muşlar oldukları yer dağın başı olduğu
İçin sığınacak bir yerde yokmuş. Böyle
yolda giderlerken bakmışiarki bir adam
yolun üstünde yağmurun altında duru­
yor. Ali selam vermiş : Selamiinaleykum
ve aleykümselam diye yolun üstündeki
adam mukabele etmiş. Hanifi bu adamın
yağmurda durduğunu anlamak için -Vay
Ali hele şu adama sorak burda ne du-
my. Hanifide-yeri sorak balım hele b ze
bir matıfatı dokunurmu. Gelmiş yanına
sormuşlar: -Yorum burda ne dııruyn ar­
kadaş. Mersem bu adam kendilerinden
bin misli tembelmiş. -Heç. yorım heç
şurda uyuydını yağmur yağdı baktım
altımdan su gidiy yağmurun dinmesini
bekleym daha uykumu aldıramadınıda.
Azıcık daha uyucum. Hanifi ile Ali yo
rum biz bize tembel dedik ama sen biz­
den tembel imişsin demişler. Sonra -Ye­
ri biz Halebe iş aramaya gidiyfr beraber
gideli demişler. Bu tembel sözüne kızan
adam -Vay ha nen tembel deysez hen
tembel delimde işi sevmegm demiş,
Neyse zornan göynünü etmişler yola ko
yulmuşlar. Fakat yağmur öyle yağımış-
ki su etlerine geçmiş. Yolda giderken
Ali yabancı adama: -Yanı ayıp olmasın
ama senin adın ne sennen arkadaş ol­
duk dâ adını bilmeyk demiş. -Yabancı
18 Gaziantep Kültür Derg isi - Aralık.1961 Cilt 4 S : 282
dışarı fırlayıp üstüne çullanmışlar. Clmüş
öldönü gören duyan bile olmamış. Kötülöön
sonu beyle işde.
Not: Bu masalı Fevzi Günenç,
65 yaşında Ayşe Biliciden deılemiştir.
adam -Adım Aydını S kar demiş. Bu
sefer Hanifi -Eh adın kimi sende sakar­
san işimiz var demiş. Derken yolda bir
arap köyüne raslamışlar. Bunun üzerine
Ali -Vay şu köye gidekte gecey burda
geçirek demiş. Aoye gitmişleıki sokak­
ta hiç kimse yok, vakit akşam olduğu
için caminin yanına gelmişler namaz da­
lıymış Hiç kimse yorum siz kimsez ya-
mırda ne duruysoz diyen olmamış çeki­
len gitmiş en sona hoca gelmiş Aydını
Sakar bakmış hocada bi şey söylemez
bunun üzerine -Vay ne durııysoz hoca
buyur eve gidek dey demiş. Hoca bu
sözü duyunca utanmış -Yabancısez âl-
lâm demiş yerin bizim eve gidek demiş.
Hocanın meğer şalla an bir arvşdı var­
mış. Bu misafirleri görünce başlamış ho
caya çağırıp bağrmaya Bunu üzerine
Hanifi -Bre halın kişi ne olusın bu ge
C lik şurada sığmakta sabahleyn gıtleıih
demiş. Neyse zornan göynüı ü etmişler.
Hoca şunlara kak bir şorba p'şirde h<p
b»r„ljtr yiyelim demiş. Hocanın arvadı
kaz nı ocağa koymuş çorbayı' pişirm ş.
Bu sırada Aydını S'karın ayağında üç
batman ağırlığında bir postal varmış.
Ayağından postalı çıkarıp eşikliye atım
derken postalı doğrıı şorba kazanının i-
çine atmış Sıcak şorba hocanın arvadı-
nın yüzünü gözünü yakmış. Arvat baş­
lamış bağırıp çağırmaya zorla yatıştır­
mış şoıba pis olduğu için kimse yime-
den yatmışlar. Aydını Sakarın gece »a-
rıs> kaim yen acıkmış. Herkes uyurken
yavaş yavaş şorba kazanının yanma gel­
miş nasıl oiursa olsun ister eydeDİ pis
olsun yemeye karar vermiş başlamış şor*
bayı tas tas içmeye. O sırada akima
iki arkadaşı gelmiş. Vay yazık onlarada
birer tas veriym demiş Odanın içi z firi
 karanlıkmış şimdiki gibi elektrik yok­
muş. Evveldende arap arvatları etekleri
yen uzun olurmuş fakat altından don giy
mezlermiş. Aydını Sakar yavaş yavaş ar­
kadaşının ağzı belliyerek hocanın arva-
dınııı oturağına bir tas Şjrba dökmüş. O
sırada avradın hava abdesi gelmiş, ka
ranlıkta bu havayı duyan Aydını Sakar
ulan şorba soğuk ne üfürüysün diye olun
ca hızıyla elignen bir tane vurmuş. Gece
yarısı bir çığlık kopmuş. Aydını Sakar
neye uğradığı bilmeyerek soluğu sokak­
ta almış. Obur iki arkadaşta kaçarlar a-
ma ne kaçarlar. Neyse bunlar Halebe va­
ralar ne kadar yer gezdilerse iş bula­
mazlar. Aydını sakar der ki: Hem der gel
ben şu caddede ölü taklidi yapıym. Sizde
Allah rızası için şu fakir adamın ölüsünü
kaldırmaya bir sadaha dersiniz olur. O-
zaman bir sürü pa a kazınırız olurmu
olur. Aydını Sıkar sabahleyin Halebin
en işlek caddesinin bir kaldırımına boylu
boyuna uzanarak ölü tiklir'i yapar. Ali
ile Hanifide baş ucunda herkesten şu
fakir ad ımın ölüsünü kaldırmaya bir sa­
daka verin diye halktan para toplarlar.
Biraz para birikip Ali evvela sonra Ha.
nifi karınlarını doyururlar. Fakat Aydı­
nı Sakarin karnı aç kalır. O sırada
Halebin zengin ve eşraf adamlarından
biri bu ölüye acıyarak adamlarına emre­
derek onun ke'idi evinde yıkanmasını
ve mezarlığa götürülmesini emreder. Ya
lançılığının meydana çıkacağını anlayan
Ali ile Hanifi bari bizde yıkanırken su­
yunu koyak diye beraber giderler. Gel
gelelim Aydını Sakar’u karnı zil zurna
çalıy. Aydını Sakarı yıkıyacak hoca o
sırada çarşıdan 1.5 akçaya 3 balinan
hurma almış evine giderken ansızın bu
ölüyü yıkamak işi çıkıy bari şu ölüyü
yıkıyayımda harmayı eve öyle götürüm
dey ve ■> urmayı getirip Aydını Sakarın
yanına koy.
Hoca su kızdırma işiyle filan uğra­
şırken Aydını Sakar bakarki yanı başın-
na 3 batman hurma. Hoca o işi bitirene
kadar Aydın: Sakar hurmayı yer bitirir.
Hoca gelir bakarki hurma yok Bunu
Aydını Sakarın yediğini bilir. Ya.aşsen
19 Gaziantep Kültür Dergisi - Aralık.1961 Cilt 4 S : 283
der. Yıkıyacak suyu gümbür gümbür
kaynatır. Suyun kaynadığını gören Ay­
dını Sakar arkadaşlarını yanına çağıra­
rak bunun vesiyeti var beni ılık suynan
yıkan der diye vesiyet ettiğini söyler.
Hocaya bunu söyleyince hoca naçar ka­
lır ılık suynan yıkar. Mezarlığa getirir­
ler, gömerler. Fakat hoca bunun hakiki
bir ölü olmadığım bildiği için bekler
mezardan çıkmasını gece olur yine bek
ler. Has ifi ile Ali hocanın gitmediğini
beklediğini görünce telaşa düşer. Hoca­
nın maksadı 1.5 akçayı almak. Bunlar
buıada bekleyi dursunlar kırk haramiler
bir yeri soymuşlar parayı bölüşmek üze­
re Aydını Sakarın mezarının yanına ge­
lirler, Fakat aralarında sen çok alırsın
ben çok alırım diye kavga çıkar. Bunun
üzerine başlan teze bir ölüyü kim kılıç­
la bir vurmada 2 ye ayırırsa ona iki his­
se vereceğini söyler. Yanı başında du­
ran mezarlığın içinden Aydını Sakan çı­
karırlar. Adamın biri kılıcı tam vuracağı
yerde Aydını Sakar ansızın ayağa kalkar
yav benden başka ölü bulamadınızmı
der. Ölünün dirildiğini zanneden 40 Ha­
ramiler parayı filanı bırakıp kaçarlar. Ho
ca bunu hala beklediği için Aydını Saka­
rın yanına gelir. Ali ve Hanifede gelir 4
hisseye ayırırlar parayı. Fakat hoca hala
1.5 akçasını istiyor. Aydını Sakar yorum
sana aha sana 100 akça da ne İsteyn de­
diği zaman Hoca bu benim hakkım sen
yediğin hurma parasını ver deyince ara­
larında münakaşa çıkar. Bunlar münaka­
şa ede dursunlar 40 Haramilerden biri
biz 40 kişiyiz halbuki orda yalnız bir ölü
var ben gidip bakarım erkek delmiyiz
der. Paraları bıraktıkları yere gelince bir
hargür duyar ’ iraz dahi yaklaşınca bir
/. 5 akça davası var dinler dinler sonra
arkadaşlarının yanına gider. Yorum der
bütün ölüler dirilmiş her adama 1.5 akça
düşmüş bir tanesine kalmamış onun için
döğüşüyorlar diye öbür arkadaşlarına söy
lemiş, onlarda inanmışlar. 100 akçayı on.
lar bölüşmüşler zengin olmuşlar. Onlar
ermiş muradına biz çıkarız keıevetına.
Not: Bıı masalı Hamit BaşbakkalöO
yaşlarında Antepli bir kadından derlemiştir
 Gaziantep'te derlenen bir kalk masalı :
i o m uzla s»ı sı a i ı n
Vaktıyla zamanında, bir varmış bir
yokmuş bir dane tomuzlan ha tın var­
mış. Birgün toınmul tommul, yuvalana
yuvalana gezmiye çıkmış. Deyken bir
hâlacnan karşılaşmış. Hâlaç kendine de-
mişki :
— Boyu uzun boyraz hatın, saçı u-
zun server hatın, nerden geliyn, neregi*
diyn, demiş.
Tomuzlanda ona.*
— Gişi aramıya gediym, demiş.
Hâllac:
— Bana varın mı demiş?
Tomuzlan hatın:
— Varırım varırım amma beni ne
ile döversin, demiş?
//âlacta.*
— Tokmak ile, dediği gimi; tomuz­
lan batında:
— Yok ben sana varmam, deyip,
yoluna devam etmiş.
Gediykeu gediyken karşısına bir ki­
limci çıkmış, tomuzlana demişki:
— Boyu uzun boyraz hatın, saçı uzun
Server hatın, nffrden geliyn nere gediyn
demiş,
Tomuzlan:
— Gişi aramıya gediym demiş.
Kilimci
— Bâ varın mı demiş?
Tomuzlan hatın:
— Varırım varırım amma, beni ney­
den döven demiş.
Kilimci:
— Mekeymden döverim demiş : To­
muzlan batında :
-— Yok ben sâ varmam demiş; gene
yoluna devam etmiş.
Bu seferce karşısına bidene sıçan
çıkmış. Gene o da tomuzlana demiş ki:
— Boyu uzun boyraz hatın, saçı u-
zun server hatın, nerden geliyn, nere
gediyn, demiş.
Tomuzlan :
Gişi aramıya demiş.
Sıçan:
20 Gaziantep Kültür Dergisi - Araltk.1961 Cilt 4 S : 284
— Bâ varın mı demiş?
T omuzlan:
— Varırım varırım anıma; beni ney
den döversin demiş?
Sıçan:
— Ben kuyromdan göze sürme çe­
kerim dede zaman; tomuzlan hatında:
— Eyleyse bende sâ varırım demiş,
ıkiside elele verip eve gelmişler. Bi gün
tomuzlan sıçana demişki:
— Ben kâikîm da şu asbabiarı yüj'irı
acı sende getde bize bey evinden pen-
dir çörek getir, demiş. Sıçan koymuş
getmiş, tomuzlan hatında don yumuya
başlamış. Bunların ceviz kabinden kül­
lükleri, fındık kabinden gazanları, fıstık
kabından da teştleri varmış.
Tomuzlan hatın küllükden su alıy-
kân, külle düşmüş. O sırada evlerinin
yanından atlılar geçiymiş. Tomuzlan ha-
tın onlara:
— Tıkır tıkır atlılar, tıkırtısı tatlılar
bey evine yarasız, pendir çörek yiyesîz,
sıçan beye diyesizki : «Boyu uzun boy-
laz hatın saçı uzun selver halın, su alır­
ken külle düştü durmuya gidesin!» de­
miş
Neyse sıçan gelmiş, tomuzlana elini
uzatmış, demişki:
— Eîî bâ ver çekerek demiş
Tomuzlan hatında:
— Yok ben sâ küserek d<. miş.
Sıçan yine:
— Elî bâ ver çekerek demiş.
Tomuzlan hatında yine:
— Yok ben sâ küserek dedi kimi
sıçanda kızıp :
— Eyieyse bende seni basarak deyp
âmmel beter tomuzlan hatim külte bas­
mış. Tomuzlan ölmüş hâkiyemizde bura
da sona ermiş..
Not : Bu masalı Hayri Kınacı bir
(Gaziantep’li kadından derlemiştir.
 GAZİAHTEBİN ADSIZ KAriRAMANLARİNDAN

YİRİK f a t m a
Yasli güneş, ikindi sularında idi An
tebin yüksek minarelerine ateşli ışıkla­
rını saçarken Şıraküstü semtinde ' ir
kaynaşma, bir hazırlık göze çarpıyordu.
Semt binası önüne gelen çeteler, yavaş
yavaş cadde ve sokakların boşluğunu
dolduruyordu'.
Antep daha tamamile muhasara e-
dilmemişti. Norman nakliye kolunun
Nizipten hareket edeceği haberi, topla­
Kerim FIRAT
ğa başlamıştı.
Onun çemrekli şarvarı üzerine inen
boz abası, ayağındaki kırmızı yemenisi,
ağaran saçlarını kapayan karabaş örtü­
sü, ruhunun esalet ve vekarını artıran
heybetli duruşu, yüzünün buruşuklukları
alnında üst üste sıralanan çizgileri, inti­
kamla yanan, kor gibi parlayan gözleri
bu dişi arslana bir mehabet vermişti.
Güneş, yavaş yavaş yüksek dağların

nan kahraman­ arkasına süzü­

lar için bir dü­ lürken Şaı aküs-
ğün havası ya­
ratmış, yeni
Dinmeyen Ses tülü Yirik Fat­
ma da bu ad­
komşunun oğ­ Hikâye uzaklaşıp gidiyor yavaş, sızların arasın­
lu Ahmette bun üir hoş şada gibidir şimdi o kanlı savaş da gök yüzünü
ların baş çeke­ kaplayan alaca
Karayılan, Karataş, Köprübaşı, Şahan bey
ni olmuştu. karanlığın en­
C zdemir, çeteler, İkizkuyu, Kenan bey,
Bıı semtte ginliklerine da­
böyle bir bas­ Çınarlı, Samsaktepe, yiğit Mustafa Çavuş, larak Sinan ge
kın hareketini Ölmez kahraman < kkeş, Kolej’e o ne vuruş diğini tutmak
işiten asil ruh­ için yol alıyor­
Bzz uzun bir hikâye, bitmez kahraman adı
lu Yirik Fatma du.
Vatanla evlâtları bir birine kaynadı,
adındaki b i r Rumevlek,
Türk kadını Ayrılmaz bütün oldu, bir kütle oldu onlar, İbrahimşehir ve
cenk elbisesi Ömrümüze ses gibi, ruh gibi doldu onlar. <4rıl köylerin­
giyerek eline den gelen çete­
Şehit anam sinende dostlar sende yar sende
geçirdiği uzun lerle Sinan ge­
Hey koca Gaziantep ne aslanlar var sende..
ve büyük bir diğinde iki gün
et satıriie bu Celâl GÖĞÜŞ iki gece bekle­
adsızların ara­ (Gaziye t Gazetesi) nildiği halde
sına girmişti. 25.12.1960 düşman nakli-
Onu, bu semt yesınden bir e-
te tanımıyan ve bilmeyen hemen yok ser görülmediğinden Antebe avdet et­
gibi idi. Çetelerden birisi : mişti.
— Yorum, bakın Fatma bacı da ge- Yirik Fatma geceleri nöbet bekle­
liy. men çetelerin yanına giderek:
Diğer birisi : Siz uyuyun da ben nöbet bekliye-
— Bacı, sen niye geliysin? yim, der ve nöbet beklerdi Ona niçin
Fatma da : böyle yapıyorsun dedikleri zaman:
— Benim kanım sizinkinden daha — Ben gündüz uykumu alırım. Si­
mı şirindir? Kadanızı alıym, demiş zin geceniz yok, gündüzünüz yok. Gâ­
Bu söz, birdenbire ruhlarda bir elek vuru beklemek sevap değil mi? Diye
trik kudretile gurur şim.şeklerini çakma- (Devam'i sayfa 287 de)
21 Gaziantep Kültür Dergisi - Aralık.1961 Cilt 4 S : 285
Gaziantep Kültür Dergisi dördüncü cildinde bulunan
Yazı ve manzumelerden bazılarının say fa numaraları
Gaziantep Tarihî
17 nci asırda Osmanlılarda İdarî Bö­
lümler ve Ayıntap Sancağı 28, Antep’in
Kerkin mahallesi ve Makre Mevkii 58,
Antep hakkında 850 yıl öncesine ait bir
belge 77, Bundan 97 yıl önce Antep’ten
Amerikan Sergisine gönderilen eşyalar
128, Gaziantep’in Dülük ve Caba A/üyü-
ğünde bulunan Eti eserleri 247,
Gaziantep Şer’iye
Mahkemesi sicilleri
Çaycı Topal Mistik ve Kürçiyatı
Hanna davası 39, Nazar ağa davası 41,
Ferman 107,
Gaziantep’in eski Binaları
ve Camileri
Kalenin ağaçlandırılması 22, Karan­
lık Bedesten, 76, ZencirJi Bedesten 94»
Kuyumcular Bedesteni 96, Boyacı Carnij
151, Alâedeevle Camii 177, Eski Kolej
binası, 179, Bey ( Çınarlı ) Camii 198,
Keyvan Hamamı-200, Zinciıli (Karalar­
la) camii 234, Nur Mehmet Paşa camii
249, Gaziantep Kalesi 259,
Antepte Şeyhler ve ziyaretler
İmam Gazeli 9, Şıh Salman 129, Şü-
aybzade Şeyh Âli Akif efendi türbesi. 25,
Gaziantepli şahsiyetler ve
eserleri (Biyoğrafya)
Güceylioğlu Mustafa 4, Salih Hoca
zade 4, Mahmut Necip Uslu 4, Damat-
zade Hurşit Enver 4, Çelebi zade Nu­
rettin 4, Hasip Dürrînin divanına gir­
memiş üç kıt’ası 5, Çelebi zade Mecid-
din İnan 6, Ali Kafadar 6, Dr. Ziya So-
mara göre Münif Paşa 7, Şeyh Ahmet
ve Nazmü’l-leal üzerine tamamlayıcı bil­
giler 11, Battal Bey ve Maanoğlıı Köp­
rüsü 21. Haci Ümmet 22, Oylumlu Del*
Haşan 32, Battal Bey ve Maanoğlu Köp
rüsü 32, Lami Paşa hakkında yeni bil­
22 Gaziantep Kültür Dergisi - Aralık.1961 Cilt 4 S : 286
giler 46, Hasırcıoğuliarı 63, Hacı Ab-
bullah ağa 64, Ahmet Muhlis Efendi 65„
Mustafa Fehim efendi 65, Doktor Esat
Paşa 69, Kâtip Ahmet Paşa 69, Güre-
nizli Ali Osman Ağa 69, Haci Ali ağa
69, Mamalak zade Hüseyin 69, Kamalak
zade Haşan 69, İmam oğlu Nuri 69, Os
man Fevzi Antepe 70, Münif Paşa ve
Cemiyyet-i ilmiyye i Osmaniyye 80, Ga­
ziantep’te ilk kadın öğretmenler 83,
Tepe Mustafa 86, Nuri Pazarbaşıy»
toprağa verdik **“, Mehmet Nuri Pazar­
başı için 99, Münif Paşa ve Cem’iyet-i
ilmiyye-i Osmaniye 101 ,131, Muharrem
Dalkılıç 102, iki vesika ve Rahmi bey
105, Münif Paşa 125, Şafii zade birader­
ler 155, AbduIGlı Göğüş’ü kaybettik
172, Mehmet Ali Demir 173, Mütercim
Asım 197, Mustafa Gazelhan 261
Gaziantep İktisadî hayatiyle
ilgili yazılar
Mete! Radyoları imalat sahibi Hüse­
yin Demirci île bir röportaj 108, Gazi­
antep’te İşçi Sigortaları iş ve faaliyet is
tatistikleri 190, Mustafa Dikic başı ile
yemenicilik konusunda bir konuşma 199,
Gaziantep Güven Diş Deposu 209, Ga­
ziantep’in un fabrikalarından biri : Has
Un 235. Nizip Ülfet Gıda Fabrikası 246,
Gaziantep Demirci Pazarında Ahmet Par
lar iie bir konuşma 255, Haci Mustafa
Büyüknacar jie k rosercilik konusunda
bir konuşma 258, Gaziantep ilinde 1955
ve 1960 nüfus sayınıma göre iiçeler nü­
fusu 261,
Gaziantep’in kalkınması ve
memleket davalarından bah­
seden fikir yazıları
Ok il mu, Halk Eğitimi mı? 44, Ka­
çakçılık 45, Tolerans 47, Kendi kendi­
mizi tenkit 51, Gaziantebin Dilek ve Te
meni,ileri S3, Fırat ve biz 57, Veremle
(Devamı sayfa 287 de)
Dördüncü ciltin içindekiler
(286 dan devam)
Savaş 57, Gaziantep’e bir entoğrafya mü
zesi lazımdır 59, Değiştirilen köy adlan
124, Trafik kazaları ve biz 126 gerçek ilim
ve ihtisas adamlarına ihtiyacımız var
243, Farıdı düşünceye saygı 272,
Gaziantep’te yüksek öğretim
ve üniversite isteğini
belirten yazılar
Güney üniversitesi 51, Üniversite do-
layısiyle Kurucu meclis üyelerine açık
mektup 52, Şehirlime çağrı 52, Gaziantep
(Devamı sayfa 288 de)
Yirik Fatma
(Sahije 285 den devam)
cevap verildi
Hele Sinan gediğini beklerken söyle­
diği şu söz ne kadar asildir, ne kadar İlâ­ ba zaviyesinde (Türbesinde) bizim çeteleri­
hidir:
«Bu gâvurlar neden gelmiyler?»
Evet, cenk isteyen, cengi seven cenk- lu başöğretmeni Tevfik Ünler bu bombala­
ten kaçmıyan bir ruh ki, Mehmetçiğin be" ma olayını bana şöyle anlattı:
şiğiııi bununla sallamış, mehınetçiği bunun
la avutmuş, bununla büyütmüştü.
Kerim FIRAT
(Yeni Gaziantep 7945)
Şekerin başına gelenler
(Sahife 280 dan devam)
Şeker tekrar okula geldi. Şimdi biz hade­
me ile şoföre kat’i emir verdik : Almadık­
ları takdirde kollejin kapısı önüne bırakı­
nız ve dönünüz dedik. Şeker yine alınma­
mış ve kollejin kapısı önüne bırakılmış. Bu
nun üzerine işgal kumandanı çok kızmış
olmalıki Mutasarrıf Celal bey ile muhabe­
reye başlamış ve neticede alınmasına ka­
rar verilmiş. Bir kaç gün sonra şeker oku­
la tekrar geldi. Bu vaziyetlerden haberi ettiler.
olmıyan mini mini çocuklara Fransızlar ta­
rafından değil Cemiyeti islaıııiye tarafından Şabveli ahvadından Rahmetli Fehmi Eren
şeker gönderildiği söylenerek tevzi edildi. çok güzel ve kübik bir cami ve çok sanatlı
Emin Ayhan* teşeldi lirler ederiz
23 Gaziantep ^î/l1*ür Dergi
Farklı düşünceye saygı s
(Sayfa 272 den devam)
etmektedir. Olgunluğa doğru gelişmenin
ilk tezahürü, farklı fikirler karşısında ra-
lıats- olmıyacak kadar kendimize güven
hissini karanabilmemizdir. Farklı ve aykı­
rı fikirler karşısında korkmaya başlamak
henüz yetişmemiş olmanın, olgunluktan u-
zaklığın, İlker bir ruh yapısının tipik teza­
hürleridir. Millet olarak, toplum olarak,
demokrasiyi hak ettiğimizi isbat etmek is­
tiyorsak, medeniyet dünyasında bir yer sa­
hibi olmak iddiasında bulunuyorsak, gös­
termek zorunda olduğumuz ilk belge, fark­
lı fikirlerin hürmet ve tahammülle karşı­
lanmasıdır.
Öncü’den Prof, Aydın Yalçın
Uçan Minare
(Sayfa 269 dan devam)
O sırada şehrin güneyindeki kurbanba-
miz nöbet bekliyorlardı. Antep Harbi ihti­
yat zabitlerinden aziz dostum kayacık oku
— Bir de baktık ki Şeyh Camiinde müt
hiş bir taraka ile bir bomba patladı. Gök­
lere yükselen düman sütunu içinde camiin
minaresi takımile hiç bozulmadan 15 metre
kadar göklere yükseldi ve düştü dağıldı.
O günden beri bu heybetli ve İlâhi manza­
ra gözümün önünde canlandıkça tüylerim
ürperir.
İşte Antep harbinde bir minare böyle
Allaha yükseldi ve düşüp şehit oldu. Bu
minare şehit olduğu saatte ben Balıklı da
bizim cephedeki polis karakoluna bir iş i-
cin gitmiştim. Telefonu bekliven bir polis
memuru, bir ürt makama bu olayı şöyle
bildiriyordu:
Beyefendi ermeniler şimdi bir bomba
ile kozanlıdaki Şeyh camii minaresini şehid
Şimdi bu camiin yerine hemşehrimiz,
bir minare yaptırmıştır. Nur içinde yatsın,
i - Aralık.1961 Cilt 4 S : 28^
te üniversite 55, Güney üniversitesi 56,
Ben kimin 67, Üniversite açılmasının
bizi şartları 68, üniversite isteyen Gazi­
antep diycrki 71, Ucda kalmak istemi­
yoruz 7°,
Gaziantep Savaşı il©
yazı ve manzumeler
Vali Niyazi Arazın 9 0 kurtuluş yıl­
dönümü nutku 3, Vatan bizi deli»! etti
hocaam 33, Elmalı Destanı 60, Ağaçta
sallanan bacak 8'5, Gaziantep .Harbinde
çapulcular 144, Bir kadının Antep sava­
şı hatıraları 158, Gaziantep savaşında
Gazianbp halkı tarafından T. B. Millet
Meclisine gönderilen yazının sııreti 268,
Uçan minare 269, Antep Harbi hatırala­
rım (Mediha İna») 273 Şekerin başına
gelenler 274, Müdafaa Gaziantepliye ka
ça mal oldu? 275, /Çıırtııluş günümüzün
armağanı (Cezayirin kahrım n mücahit­
leri-.e ithaf edilen şiir) 275. Gaziantep
savaşının kronolojisi 276, Yitik Fama
285,
Gaziantep Folkloru
/Çın gütmek ve kan sağlamak 29,
/Çına 31. Fakı destanı 35, Gaziantep’te
hamam 37, Yakarı alayı 59, Çömçe ge •
!io 61, Beklit takmak-nişan 62, rÇöşker
Happası 81, Oğlanı ever 82, Hava bu­
lanık Bişlıiciye yanaşma 82, Ali Bayram
İlk oldu 85, Gaziantep Hattatları Kili,
üzerlik 103, Kabak destanı 106, Geline
bakmak ve el öpmek 109, Şeyh camii
ve hamamı hakkında (C. Cahit Guzel-
bey) 153, Gaziantep’ te Nesimi hakkında
söylentiler 196, Gaziantep’te son yıllar­
da folklor çalışmaları 269, Kız isteme
ve görücü 271, Gaziantepte nikâh 112.
Gaziantep’te evler ve yapılar
Kış ve Gaziantep Evleri 10 Yapı
141, Gaziantep harbinden önce yapılmış
bir Türk evi 214, '872 yılında yapılmış
bir Antep evi 256, ' Yiıksek Tahsil Okutma ve
Gaziantep’te Derlenen
Halk MasaHara
Zümrüdü Anğa Kuşu 87, Uzun du­
24 Gaziantep Küliür Dergisi - Aralık. 19S1 Cilt 4 S : 288
var 93, /Cdı efendi 112, Suyu Se»t 114,
Hiç 115, Yedi Deli 115, Serçecik 117,
Kör Işık 136. Sum Kuvveti ve Devin
İzdırabı 140, P-pazın ne göıdiin? 161,
Tıs Esme 162 Dayı ile Geğın 164, Ta­
vuk Feriği 16>. Beyler beyi 167, Hayır
ile şer 181, Eşekbaşı 183, Menzil 782,
Afsınlı gutu 785, Hınzır arvat 187, Falcı
Mulla 788. Dıgo Z89, Meymuııu Şibâni
2/0, Köse 227, Yedi kardeş 25/ Dana
kuyruğu 253, Pişikler sultanı 28/, Aydı­
nı Sakar 282, I omuzlan 284
Gaziantep’se ilgili Manzume­
ler ve Övgüler
Övündüklerim (Metin /Çutlu) 8. Bir
Anttp türküsü 28, Kuşbakışı 727, İşgal­
de Antep bir tek şarkı söylemiş ve bu
şarkı bütün halkı ı yaklandırm.ş (Yaşar
Kemal) 27o,
Gaziantep köyleri
Yale Üniversitesinden Mazmahor kö
yüne 36, Türkçe!» ştiriien köy isimleıl
/04, 119, Gazi ntep’in değişen yer ve
köy isimleri 2()8
Gaziantep Kültür Dergisi
j
j Altı aylık abone, (6 sayı) 75ü kr.
i Yıllık abone (l2 savı) 1500 kr.
1 ila 12 sayılar ciltli (cilt. 1) 2(i00 kr.
13 ila 24 sayılar ciltli (cilt 2) 2()0o kr.
i 25 ila 36 sayılar ciltli (cilt 3)2O0Okr
i 37 ila 48 sayılar ciltli (cilt 4 200(> kr.
ı l ila 24 sayılar ciltli (cilt 1-2) 3750 kr.
| 25 ila 48 sayılar ciltli (cilt 5-4) 3750 l;r.
' 1 ila 36 sayılar ciltli (cilt /-2-3) 5500 kr.
1,2,3,4 ı.cü ciltlerin cilt kapaklarının
İ beheri 500 kr. Her abone sayıları iade
İ edip farkını vererek', ciltleri satın ala-
; bilir.
Amittir Derııeğ
t taziaııtep