Rodzaje ścian

Ze względu na pracę statyczną ściany dzielimy

na:
• nośne (konstrukcyjne) - które przekazują
obciążenia od ścian wszystkich
kondygnacji, stropów, dachu, wiatru
bezpośrednio na fundamenty lub
pośrednie konstrukcje podpierające;
• samonośne – nie podpierające stropów
i dachu; przenoszą na fundamenty
obciążenia własne z całej wysokości oraz
przekazują obciążenia pionowe (np. od
wiatru) na ściany poprzeczne lub
konstrukcję szkieletową budynku;
1
Rodzaje ścian c.d.

• osłonowe (wypełniające) – są to ściany

zewnętrzne, ale nie nośne. Przenoszą jedynie
obciążenia własne oraz od przedmiotów
i urządzeń zawieszonych na nich, z danej
kondygnacji na konstrukcję podpierającą;
• działowe – to nienośne ściany wewnętrzne,
przenoszące jedynie obciążenia własne
z jednej kondygnacji na konstrukcję
podpierającą. Powinny one spełniać
odpowiednie wymagania izolacyjności
akustycznej.

2
Ogólne wymagania techniczne stawiane ścianom:
Ściany zewnętrzne powinny się cechować:
• odpowiednią nośnością /wytrzymałością/,
• dobrą izolacyjnością cieplno-wilgotnościową,
• dobrą izolacyjnością akustyczną /oddzielenie wnętrza budynku
od. hałasów zewnętrznych/,
• wieloletnią trwałością eksploatacyjną,
• odpornością na działanie atmosfery: mrozoodpornością,
• odpornością na korozję i odpornością biologiczną,
• wymaganą ognioodpornością,
• wysoką akumulacyjnością i statecznością cieplną,
• niską wilgotnością w stanie powietrzno-suchym,
• określoną, niezbyt wysoką, nasiąkliwością i słabym
podciąganiem kapilarnym,
• korzystną paroprzepuszczalnością /zdolnością do "oddychania"/,
• zdolnością do szybkiego wysychania,
• korzystnym wpływem na warunki zdrowotne w pomieszczeniach,
• estetycznym wyglądem,
• możliwie niskim kosztem 3
Ogólne wymagania techniczne stawiane ścianom:

Ściany wewnętrzne powinny się charakteryzować przede wszystkim:

• dobrą izolacyjnością akustyczną,
• odpowiednią wytrzymałością,
• wymaganą ognioodpomością,
• korzystnym oddziaływaniem na warunki zdrowotne w
pomieszczeniach budynku,
• wieloletnią trwałością eksploatacyjną

Wartość techniczna, a co za tym idzie i użytkowa,

ściany zależy od rodzaju i jakości materiałów
budowlanych użytych do jej wzniesienia i sposobu
ich zastosowania.

4
 Wymagania dla ścian:
izolacyjność cieplna
– przyjmując, że budynek i jego elementy spełniają wymogi normy PN-
91/B-02020 i rozporządzenia MSWiA z 30.09.97 r., roczne
zapotrzebowanie na energię wynosi 110÷130 kWh/m2/a, (np.
w Niemczech 50÷100 kWh/m2/a lub w budownictwie energooszczędnym
nawet 20÷30 kWh/m2/a).
Umax [W/m2K]
Przegroda PN-74/B- PN-82/B- PN-91/B- Rozporządzenie Ministra
03404 02020 02020 SWiA z 30.09.1997 r.
Ściana 1,16 0,75 0,55 0,30 – o budowie warstwowej
zewnętrzna z izolacją z materiału
bez otworów
dla ti = 16°C
o Uo≤0,5 W/m 2K

0,50 – pozostałe
współczynnik przenikania ciepła U
Ilość ciepła, jaka przechodzi w ciągu jednej sekundy przez 1 m 2
przegrody budowlanej przy różnicy temperatury po obu stronach tej
przegrody wynoszącej 1 K (1 kelwin), mierzona w W/(m 2.K).
Im mniejszy współczynnik U,
tym lepsza izolacyjność przegrody. 5
Wymagania dla ścian:
dyfuzyjność
– przepuszczalność pary wodnej z pomieszczeń na zewnątrz,
popularnie nazywana możliwością ―oddychania‖ murów.
W ścianach wzniesionych z jednego materiału stopień
parodyfuzyjności daje się łatwo wyznaczyć, w składających się zaś
z różnych materiałów o odmiennej dyfuzyjności jest to problem
bardziej skomplikowany.
Małą parodyfuzyjność wykazuje np. bardzo dobry termoizolacyjnie
styropian. Generalnie można uznać, że bardziej przyjazne dla
człowieka są materiały o dużej parodyfuzyjności;

grubość ściany
– w Polsce przyjmuje się, że ściana, której grubość nie przekracza
40 cm, jest właściwa, zaś grubsza to strata powierzchni użytkowej;

6
Wymagania dla ścian:
izolacyjność akustyczna
– w przypadku ścian zewnętrznych problem ten sprowadza się
bardziej do izolacyjności akustycznej okien niż samych ścian; inaczej
jest w przypadku ścian wewnętrznych, rozdzielających poszczególne
pomieszczenia. Ściany masywne lepiej tłumią dźwięki. Wykonanie
izolacji akustycznej w ścianie (a raczej na ścianie) np. rozdzielającej
wymaga zamontowania specjalnej konstrukcji, w której umieszczony
zostanie materiał izolacji akustycznej, np. wełna mineralna.
Spotykane stosunkowo często rozwiązanie polegające na tzw.
wylepieniu ściany elementami styropianowymi praktycznie nie daje
korzystnych efektów;

7
Wymagania dla ścian:
odporność ogniowa
– kryterium to ma szczególne znaczenie przy tzw. klasie odporności
ogniowej budynków użyteczności publicznej. Generalnie można
przyjąć, że materiały i rozwiązania stosowane powszechnie
w obiektach jednorodzinnych spełniają to kryterium;

ochrona zdrowia użytkowników

– np. nie wszyscy wiedzą, że tzw. promieniotwórczość jonizująca
naturalnych surowców, takich jak glina służąca do produkcji cegły
ceramicznej wraz z procesem wypału, powoduje, że cegła również
wykazuje pewną wielkość promieniowania. Powszechnie
stosowane materiały do produkcji materiałów ściennych ten
wymóg zazwyczaj spełniają;

8
Wymagania dla ścian:
nośność ściany,
czyli łączna wartość w kategorii wytrzymałościowej układu ściany
(w zależności od jej budowy, np. warstwowej lub murowanej).
W przypadku domów jednorodzinnych, o 2–3 kondygnacjach,
wykonanych z popularnych materiałów ściennych ten warunek jest
w zasadzie bez problemu spełniony;
ekonomiczność
– zastanawiając się nad ekonomicznością danego rozwiązania,
należy brać pod uwagę cenę nie tylko materiału, z którego
wznosimy ścianę, lecz także wszystkich dodatków (np. zaprawy,
kotew w przypadku ścian warstwowych) oraz koszty robocizny.
Wielu potencjalnych inwestorów pyta przede wszystkim o cenę 1
m2 ściany, ale to nie powinno być czynnikiem decydującym
o wyborze rozwiązania;

9
Wymagania dla ścian:
trwałość
- możliwość długiego czasu eksploatacji
bez konieczności przeprowadzania kosztownych i pracochłonnych
robót konserwacyjno-remontowych; trwałość jest jednym z kryteriów
ekologicznych materiałów, Przy materiałach o dużej trwałości
zużywamy mniej surowców naturalnych, energetycznych i powstaje
mniej odpadów podczas produkcji a następnie demontażu, jest to
rozłożone na większy okres czasu;po demontażu czy w czasie
produkcji;.
podatność na modernizację
- możliwość łatwego wykonania prac związanych z ewentualną
przebudową, wynikającą np. ze zmiany funkcji pomieszczeń;
ogranicza zakres starzenia funkcjonalnego budynku;
estetyczny wygląd
- zarówno elewacji, jak i powierzchni wewnętrznej, łatwość nakładania
powłok wykończeniowych.
10
Systemy wznoszenia ścian
• Konstrukcje drewniane,
• Konstrukcje murowe – wykonywane z elementów
drobno lub średniowymiarowych: cegły, pustaki,
dyle itp.
• Konstrukcje szkieletowe - oparte na profilach
(konstrukcji) drewnianych, stalowych, żelbetowych.
• Konstrukcje modułowe - Systemy z wykorzystaniem
różnych kształtek i prefabrykowanych elementów
np.: prefabrykatów drewnianych, kształtek
styropianowych, polimerowych elementów
ściennych itp.
• Konstrukcje prefabrykowane- systemy z
wykorzystaniem wielkowymiarowych elementów
ściennych.

11
Systemy wznoszenia ścian c.d.
Wybierając materiały do budowy naszego domu, oprócz
względów technicznych i ekonomicznych trzeba również
wziąć pod uwagę:
• grubość muru potrzebną do uzyskania odpowiedniej izolacyjności
cieplnej; wbrew pozorom ma to znaczny wpływ na wielkość
powierzchni użytkowej – im cieńsze są ściany domu, tym jest jej
więcej;
• bezwładność cieplną materiału ściennego – im jest większa, tym
lepszy mikroklimat panuje wewnątrz budynku, dom wolniej stygnie
jesienią, a latem mniej się nagrzewa;
• stopień trudności i czas potrzebny do wykonania ściany, a więc
związaną z tym cenę robocizny;
• dostępność wybranego materiału w okolicy, w której budujemy
dom;
• parametry akustyczne elementów budowlanych;
• potrzebny sprzęt budowlany - może istnieć potrzeba korzystania z
ciężkiego sprzętu budowlanego, np. dźwigu lub pompy do betonu;
• wymagana izolacja - wykonanie odpowiednich izolacji
przeciwwodnych (jeśli są potrzebne) i przeciwwilgociowych oraz
akustycznych.
12
Konstrukcje drewniane
Ściany drewniane odznaczają się takimi zaletami, jak:
• stosunkowo niewielka masa objętościowa, dająca
lekkość konstrukcji i oszczędności we wznoszeniu
fundamentów,
• korzystny współczynnik przenikania i akumulacji
ciepła,
• możliwość łatwego, szybkiego montażu,
• korzystne cechy mechaniczno-wytrzymałościowe,
• możliwość prowadzenia robót budowlanych w zimie,
.• możliwość użytkowania budynku bezpośrednio po
ukończeniu robót,
• estetyczny wygląd.

13
Konstrukcje drewniane
Wady drewna jako materiału budowlanego:
• uleganie korozji biologicznej, atmosferycznej i
chemicznej, czyli szkodliwemu wpływowi wilgoci
grzybów i szkodników,
• znaczne kurczenie się drewna przy wysychaniu,
• mała odporność na działanie ognia,
• stosunkowo krótka trwałość wynikająca z
poprzednich wad.
We współczesnym budownictwie większość wad
wynikających z niskiej odporności drewna na korozję
atmosferyczną, biologiczną oraz na działanie ognia
daje się usunąć przez odpowiednią obróbkę materiału.
Obróbka ta polega na powlekaniu lub nasycaniu drewna
specjalnymi substancjami ochronnymi.
14
Konstrukcje drewniane
Ściany drewniane powinno się wykonywać przede wszystkim z
drewna świerkowego, w uzasadnionych przypadkach dopuszcza
się użycie drewna sosnowego i modrzewiowego. Na wkładki,
kołki, klocki itp. elementy łącznikowe stosuje się drewno twarde
dębowe, akacjowe lub podobne.

sortyment tarcica wymiary przekroju

długa średnia grubość szerokość
długość, m w cm w cm
deski 2,40 - 3,60 0,90 - 2,30 1,9 – 4,5 7,5 – 25,0
bale 5,0 – 10,0 10,0 – 25,0
łaty 3,8 – 4,5 6,3 – 5,0
krawędziaki - 10,0 – 17,5 10,0 – 17,5
belki 3,00 - 6.30 20,0 – 25,0 20,0 – 27,5 15
Konstrukcje drewniane
Domy z bali o grubości 10-25 cm lub okrąglaków drzew
iglastych (sosny, świerku, jodły lub modrzewia).
Średnicę (przekrój) bali trzeba odpowiednio
dobrać. Bale o dużej średnicy wyglądają
imponująco, ale są cięższe i trudniej je
przygotować. Te o małym przekroju łatwiej się
obrabia, ale potrzeba ich więcej - należy więc
wykonać więcej połączeń ciesielskich i
uszczelnień, poza tym wzniesione z nich domy
są mniej trwałe. Do budowy wybiera się bale o
średnicy od 25 do 40 cm. Obrabia się je
maszynowo lub ręcznie. Przygotowywane
Ten ponad stuletni prosty dom maszynowo mają ograniczoną długość - do 5,2
z ciosanych bali znajduje się w m. Stosuje się je jako budulec - wypełnienie
Heritage Park w prowincji ścian. Bale ciosane ręcznie mogą mieć nawet
15 m długości; używa się ich również jako
Alberta (Kanada).
elementów konstrukcyjnych.

16
Rodzaje konstrukcji drewnianych:
konstrukcja wieńcowa (poziome bale
układa się jeden na drugim i łączy na
pojedynczy lub podwójny wpust
i wypust, na rogach domu bale tworzą
charakterystyczny jaskółczy ogon),
konstrukcja sumikowo-łątkowa – ściany
wznosi się, układając bale poziomo
(sumiki) między pionowymi słupkami
(łątkami), u góry konstrukcja
zwieńczona jest oczepem,
konstrukcja słupowo-ryglowa - stosowana
w budynkach szkieletowych. Ustrój ten
stanowią podwalina, słupy, oczep,
zastrzały i rygle, wypełnienie cegłą, gliną
(tzw. mur pruski).
konstrukcja szkieletowa – ściany
wykonywane z desek i obijane płytami 17
bądź sidingiem.
 Rodzaje konstrukcji drewnianych
Konstrukcja wieńcowa:
Ściany z bali ociepla się od środka wełną
mineralną, następnie układa folię
i wykańcza boazerią lub płytami
gipsowo-kartonowymi mocowanymi na
profilach aluminiowych. Od zewnątrz
można pomalować je impregnatem
koloryzującym.
Jeśli bale mają grubość 22 cm, dodatkowe
ocieplenie nie jest wymagane.
Drewno powinno być przed montażem
odpowiednio przygotowywane:
sezonowane i impregnowane.
Rys. Przekrój pionowy ściany wieńcowej:
1- fundament, 2 - wieńce z połowizn lub belek, 3 - słupki pod podłogowe, 4 - legar
podłogowy, 5 - belka stropowa, 6 - kołki, 7 - polepa, 8 - izolacja z papy, 9 - krokiew,
10 - pakuły, 11 - pokrycie
18
Domy z bali
Opis:
1. Bale ścienne
2. Panel Dachowy
3. Papa, Dachówka bitumiczna
4. Belki stropowe
5. Deska wiatrowa
6. Okno
7. Płyta fundamentowa
8. Izolacja Przeciwwilgociowa
9. Legary podłogowe
10. Deski podłogowe
11. Legary ruchome ścienne
12. Termoizolacja
13. Wykończenie wewnętrzne: płyta
gipsowa lub panel drewniany
14. Kotwa - Łącznik budowlany
15. Termoizolacja podłogi
16. Drzwi wewnętrzne
17. Krokwie dachowe
18. Folia paroprzepuszczalna lub
deskowanie dachu
19. Łaty dachowe
20. Dachówka
21. Termoizolacja dachu
19
Rodzaje konstrukcji drewnianych
Konstrukcja wieńcowa:
Szczegóły połączenia ścian wieńcowych:

nakładka prosta zamek francuski na jaskółczy

ogon z zamkiem
20
Rodzaje konstrukcji drewnianych
Konstrukcja wieńcowa:
Szczegóły połączenia ścian wieńcowych:

nakładka płetwowa na obłap z ostatkami na obłap bez

ostatków
21
Rodzaje konstrukcji drewnianych
Konstrukcja wieńcowa:
Szczegóły
połączenia ścian
wieńcowych:

połączenie ścian
zewnętrznej i
wewnętrznej na
jaskółczy ogon

22
Połączenia ścian wieńcowych na obłap z ostatkami

23
Rodzaje konstrukcji drewnianych
Konstrukcja wieńcowa:

Przekroje ścian
wieńcowych

24
 Rodzaje konstrukcji drewnianych
Konstrukcja wieńcowa c.d.

Dla zapewnienia lepszej izolacyjności cieplnej ścian

wieńcowych, od środka dociepla się je wełną mineralną. 25
Konstrukcje wieńcowe
Fazy budowy domu z bali
w konstrukcji wieńcowej.

26
Domy z bali podwójnych
Domy w technologii podwójnego bala
2x70mm lub 2x90mm grubości z izolacją
pomiędzy belkami w postaci 100mm
warstwy ekofibru.
EKOFIBER - izolacja celulozowa o bardzo
dobrym współczynniku przewodzenia
ciepła (U=0,039W/m2K), która
produkowana jest z makulatury papieru
gazetowego.
Domy w tej technologii posiadają dobrą
paroprzepuszczalność, podobną do
naturalnego drewna i ograniczoną
grubość ściany.

27
Konstrukcje wieńcowe - przykłady

28
Konstrukcje wieńcowe - przykłady

29
 Rodzaje konstrukcji drewnianych
Konstrukcja słupowo-ryglowa

Ustrój ten stanowią podwalina (1), słupy (8), oczep (6), zastrzały (2) i rygle (5).
Podwalina spoczywa na cokole "fundamentowym na izolacji p-wilgociowej.
Słupy ustawiane są na podwalinie w narożach, a pośrednie między nimi w odstępach ok.
0,8-1,2 m. Górą słupy powiązane są oczepem.
W skrajnych polach ściany, przy narożach, umieszcza się zastrzały, które przejmują siły
poziome (parcie wiatru) i chronią budynek przed wychylaniem się na boki i przed jego
zawaleniem. Zastrzały pracują na ściskanie.
Między słupami umieszcza się poziomo rygle, które dzielą pole między oczepem a
podwaliną i dodatkowo usztywniają budynek. W polach bez otworów okiennych lub
drzwiowych daje się jeden lub dwa rygle w zależności od wysokości ściany. W polach
z otworami przyjmuje się dwa rygle: nadproże (3 i 4) i podokiennik.
30
Rodzaje konstrukcji drewnianych
Konstrukcja słupowo-ryglowa c.d.

Widok i detal konstrukcji

1 - podwalina, 2 - zastrzał, 3 - nadproże drzwiowe,

4 - nadproże okienne, 5 - rygiel, 6 - oczep,
7 - belka stropowa, 8 - słup, 9 - krokiew,
10 - tynk na deskowaniu lub płyta g-k,
11 - podłoga, 12 - deskowanie •wietrzne,
13 - legar, 14 - fundament 31
 Rodzaje konstrukcji drewnianych
Konstrukcja słupowo-ryglowa c.d.
Szkielet ściany słupowo-ryglowej jest wypełniany różnymi
materiałami w zależności od przeznaczenia budynku. Może to być
np. mur ceglany. Ściany takie noszą nazwę muru pruskiego. Aby
zabezpieczyć cegły przed wypadaniem ze ściany, do słupów
mocuje się zwykle listwy trójkątne, które wchodzą w wycięcia
cegieł. Aby uzyskać wymagany współczynnik przenikania ciepła
U, należy mury te dodatkowo ocieplać innymi materiałami.

Przekroje poziome ścian słupowo-ryglowych:

a) wypełnienie ceglane połączone ze słupem za pomocą listew drewnianych,
b) wypełnienie ceglane ocieplone od strony wewnętrznej deskami (lub
materiałami drewnopochodnymi) pokrytych tynkiem na trzcinie,
1 - cegła, 2 - listwa, 3 - gwóźdź, 4 - tynk, 5 -papa,. 6 - siatka, 7 - deski,
8 - tynk na trzcinie, 9 - szczelina, 32
Rodzaje konstrukcji drewnianych
Konstrukcja szkieletowa
W celu oszczędności drewna, zamiast ścian szkieletowych
słupowo-ryglowych wykonywanych z krawędziaków o dużych
przekrojach stosuje się ściany szkieletowe z bali o przekrojach
od 5 x 10 cm do 5 x 25 cm lub od 6,3 x 10 cm do 6,3 x 25 cm.
Sztywność ustroju szkieletowego na działanie sił poziomych
zapewnia poszycie z desek lub płyt z materiałów
drewnopochodnych. Deski poszycia przybija się do słupów
ukośnie (pod kątem 45°) lub poziomo.

33
 Rodzaje konstrukcji drewnianych
Konstrukcja szkieletowa c.d.
Słupy szkieletu ścian rozstawia się co
Rys. Szczegół konstrukcji.
1 - cokół, 2 - tynk, 3 - listwa,
4 - deskowanie,
5 - papa (izolacja przeciwwilgociowa)
6 - belka stropowa, 7 - ślepa podłoga,
8 - podłoga, 9— mata listwowa,
10 - słupek
40-50 cm na podwalinie wykonanej z
trzech bali o przekroju np. 5 x 16 cm.
Słupy narożne wykonuje się z trzech
lub czterech bali, natomiast słupy
pośrednie z jednego bala. Przekrój
bali słupów wynosi 6,3 x 16,0 cm.
Jeżeli budynek jest
dwukondygnacyjny, to na słupach
opierają się dwa oczepy, jeden pod
belkami stropu nad parterem, a drugi
pod wiązarami dachowymi. W
przypadku budynków
dwukondygnacyjnych należy dawać
słupy pośrednie z bali o długości
równej wysokości dwóch
kondygnacji, tj. bez łączenia ich na
długości.
34
35
36
37
38
39
Bibliografia
• Sieczkowski J., Nejman T., Ustroje Budowlane, Wydawnictwo
Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 1991 r.
• Żeńczykowski W., Budownictwo Ogólne, t. 2/1, Arkady,
Warszawa, 1981 r.
• Tauszyński K., Budownictwo Ogólne, Wydawnictwo Szkolne i
Pedagogiczne, Warszawa, 1982 r.

Zdjęcia i rysunki:
Marek Wysocki
Grzegorz Kamyno
Dorota Pomin
Joanna Waszyńska
Archiwum firmy Wako

40