ΑΛΓΕΒΡΑ - Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ §2.

2 Διάταξη Πραγματικών Αριθμών

2.2 ΔΙΑΤΑΞΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

ΘΕΩΡΙΑ
Ανάγνωση σχολικού βιβλίου σελ. 54-58. Δώστε έμφαση στις ιδιότητες της διάταξης και στην αναγραφή των
διαστημάτων (ανοιχτά και κλειστά)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: Για να αποδείξουμε μια ανισότητα, μπορούμε να εργαστούμε ως εξής:

Ξεκινάμε από την ανισότητα που θέλουμε να αποδείξουμε, μεταφέρουμε όλους τους όρους
στο ένα μέλος και προσπαθούμε να σχηματίσουμε  τέλεια τετράγωνα ή  να κάνουμε
παραγοντοποίηση. Έτσι καταλήγουμε σε μια ανισότητα που προφανώς ισχύει.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Σε όλα τα παραπάνω πρέπει να προχωράμε με ισοδυναμίες.

1 1
1. α) Αν οι αριθμοί α, β είναι ομόσημοι, να αποδείξετε ότι 𝛼 < 𝛽  𝛼 > 𝛽
β) Για κάθε α,β IR ισχύει α2+β2≥2αβ
1 1
γ i) Αν α>0, τότε ισχύει ότι 𝛼 + ≥ 2 γ ii) Αν α<0, τότε ισχύει ότι 𝛼 + ≤ −2
𝛼 𝛼

2. Αν α>1 να δείξετε ότι α3>α2-α+1

3. Αν x,y είναι πραγματικοι αριθμοι, να αποδείξετε ότι:

α) 𝑥 2 + 1 ≥ 2𝑥 β) 𝑥 2 + 4𝑦 2 ≥ −4𝑥𝑦 γ) (𝑥 + 𝑦)2 ≥ 4𝑥𝑦

4. Να αποδείξετε ότι (x2+1)(y2+4)≥(xy+2)2

5. Αν α, β είναι πραγματικοι αριθμοι, να αποδείξετε ότι:

α) 𝛼 2 + 𝛼𝛽 ≥ 𝛽(3𝛼 − 𝛽) β) (1 + 𝑎2 )(1 + 𝛽 2 ) ≥ 4𝛼𝛽 γ) (𝛼 2 + 4)(𝛽 2 + 4) ≥ 4(𝛼 + 𝛽)2
2
δ) α -6α>-10 ε) 2α2+1>+2α

6. Να δείξετε ότι α2 + γ2  2β (α – β + γ) .

1 1
7. Αν ισχύει α > β > 0, να αποδείξετε ότι 𝛼 7 − 𝛼 > 𝛽 7 − 𝛽

8. Αν α>β>1, να αποδείξετε ότι β(α+1)>α+β2

9. Να αποδείξετε ότι
α) αν x > 4 τότε 5(x-1) > 15 β) αν α > 3 και β > 1 τότε αβ + 3 > α + 3β
γ) αν 𝜅 ≥ 4 και 𝜆 ≤ 3 τότε 𝜅(𝜆 − 3) ≤ 4𝜆 − 12

Επιμέλεια: Phd, Δρ Χριστοδούλου Νικόλαος (Διδάκτωρ Μαθηματικός)  christodoulou.nikos76@gmail.com 1

ΑΛΓΕΒΡΑ - Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ §2.2 Διάταξη Πραγματικών Αριθμών

10. Αν ισχύει 1 < α < 2 και -3 < β < -2, να βρείτε μεταξύ ποιων αριθμών περιέχεται η τιμή καθεμίας από
τις παραστάσεις: α) 4α - 3β β) α2+β2 γ) αβ-2

11. Αν 1 < α < 3 και 2 < β < 7, να βρείτε μεταξύ ποιων αριθμών είναι οι παραστάσεις
𝛢
α) Α = 2α + 5β β) Β = - α + 4β -3 γ) 𝛣

12. Αν 2 < x < 3 και 3 < y < 5, να αποδείξετε ότι

2 𝑥
α) 12 < 3x + 2y < 19 β) -8 < - x – y < - 5 γ) 0 < x – y + 3 < 3 δ) 5 < 𝑦 < 1

13. Αν 0 < x < 1 και – 2 < y < 2 να βρείτε μεταξύ ποιων αριθμών περιέχονται οι τιμές των παραστάσεων:
y
α. x + y β. –y γ. 2x + 3y δ. x – y ε.
x
14. [ΤΘ2] Ορθογώνιο παραλληλόγραμμο έχει μήκος x cm και πλάτος y cm αντίστοιχα. Αν για τα μήκη x
και y ισχύουν 4 ≤ x ≤ 7 και 2 ≤ y ≤3, τότε:
α) Να βρείτε τα όρια μεταξύ των οποίων περιέχεται η τιμή της περιμέτρου του ορθογωνίου
παραλληλογράμμου.
β) Αν το x μειωθεί κατά 1 και το y τριπλασιαστεί, να βρείτε τα όρια μεταξύ των οποίων περιέχεται η
τιμή της περιμέτρου του νέου ορθογωνίου παραλληλογράμμου.

15. Aν α > 1 να αποδείξετε ότι : α3 > α2 – α + 1 .

16. Αν είναι α > β > 0 να αποδείξετε ότι : α3 – β3 > (α-β)3 .

17. Αν α > β > γ τότε να δείξετε ότι : (α-β)(β-γ)(γ-α) < 0 .

18. Αν x > 2 τότε : x3 > 2x2 – x + 2 .

19. Αν είναι α > β > 1 να αποδείξετε ότι : α3 – β3 > 3(α-β) .

20. Aν ω  –2 να αποδείξετε ότι : ω3 + 8  2ω2 + 4ω .

1
21. Αν είναι 2 < x < 8 να βρείτε μεταξύ ποιών τιμών βρίσκονται οι παραστάσεις: Α = 2x – 3 Β = 2
x

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: Σε ανισότητες δεν κάνουμε απαλοιφή παρονομαστών αν δεν είμαστε σίγουροι ότι όλοι
οι παρονομαστές είναι θετικοί.

3 2
22. α) Αν x≠1, να αποδείξετε 𝜒𝜒−1
−2 𝜒 −2𝜒
> 𝜒−1
𝜒
β) Να αποδείξετε ότι 𝜒2 +1 ≤ 2
1

23. [ΤΘ2] Δίνονται οι πραγματικοί αριθμοί α, β με α>0 και β>0. Να αποδείξετε ότι:
4 4 4
α) 𝛼 + 𝛼 ≥ 4 β) (𝛼 + 𝛼) (𝛽 + 𝛽) ≥ 16

Επιμέλεια: Phd, Δρ Χριστοδούλου Νικόλαος (Διδάκτωρ Μαθηματικός)  christodoulou.nikos76@gmail.com 2

ΑΛΓΕΒΡΑ - Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ §2.2 Διάταξη Πραγματικών Αριθμών
𝑥 𝑦 𝑥 𝜒+𝑦
24. Αν 0<x<y να δείξετε ότι α) 1+𝑥 < 1+𝑦 β) 1+𝑥 < 1+𝑦
2α
25. Αν α > 0 τότε : 1 .
α2  1
1
26. Αν α > 0 να δείξετε ότι : α +  2 .
α
α β
27. Αν α, β είναι ετερόσημοι τότε να δείξετε ότι :   2 .
β α

28. Αν x2+y2-2x+1=0 να βρείτε τους x, y.

29. Αν 4x2+y2+ω2-4x+2y+2=0 να βρείτε τους x, y και ω.

30. Να βρείτε τους αριθμούς α και β για τους οποίους ισχύει

α) α2+β2+20 ≤ 4(2β-α) β) 2α2+β2+9 ≤ 2α(3-β)

31. [ΤΘ2] Δίνονται οι παραστάσεις Κ=2α2+β2 και Λ=2αβ, όπου α,βIR.

α) Να αποδείξετε ότι Κ≥Λ για κάθε τιμή των α,β.
β) Για ποιες τιμές των α, β ισχύει η ισότητα Κ=Λ; Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας.

32. [ΤΘ2] Δίνονται οι παραστάσεις Κ=2α2+β2 +9 και Λ=2α(3-β), όπου α,βIR.

α) Να αποδείξετε ότι Κ - Λ = (α2+2αβ+β2)+(α2-6α+9)
β) Να αποδείξετε ότι Κ≥Λ για κάθε τιμή των α,β.
γ) Για ποιες τιμές των α, β ισχύει η ισότητα Κ=Λ; Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: Για να αποδείξουμε μια διπλή ανισότητα της μορφής A≤B≤Γ αποδεικνύουμε ξεχωριστά
ότι A≤B και B≤Γ
2 2 𝛼3 −𝛽 3
33. Να αποδείξετε ότι 𝛼𝛽 ≤ 𝛼 +𝛽
2
≤ 𝛼−𝛽
για α ≠ β

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: Για να συγκρίνουμε δύο αριθμούς α και β, μπορούμε να εργαστούμε ως εξής:

Σχηματίζουμε την διαφορά τους α-β και προσπαθούμε να βρούμε το πρόσημο τους.

34. Αν x ≠ 3, να συγκρίνετε τους αριθμούς α=x2+4 και β=6x-5

35. Αν ισχύει α < 1, να συγκρίνετε τους αριθμούς α) x=7-4α και y=4-α β) x=α3-2 και y=α2-2α

36. Αν α < β < γ, να συγκρίνετε τους αριθμούς: α) αβ+βγ και β2+αγ β) αβ+αγ και α2+βγ

37. Αν x ≠ 4, να συγκρίνετε τους αριθμούς (x-2)2 και 4(x-3)

Επιμέλεια: Phd, Δρ Χριστοδούλου Νικόλαος (Διδάκτωρ Μαθηματικός)  christodoulou.nikos76@gmail.com 3

ΑΛΓΕΒΡΑ - Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ §2.2 Διάταξη Πραγματικών Αριθμών

38. Αν 1 < x < 2 να συγκρίνετε τους αριθμούς x3 και 2x2+x-2

39. Αν ισχύει x < y < 0, να συγκρίνετε τους επόμενους αριθμούς

𝑥 𝑦
α) (x-2y)2 και y(4y-3x) β) 𝑥−2 και 𝑦−2

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: Μπορύμε να συγκρίνουμε δύο θετικούς αριθμούς α και β ως εξής:

𝛼
Σχηματίζουμε το πηλίκο και το συγκρίνουμε με τη μονάδα. Ο παραπάνω τρόπος
𝛽
εφαρμόζεται συνήθως όταν οι αριθμοί που θε΄λουμε να συγκρίνουμε είναι σε μορφή
γινομένου ή δυνάμεων.

40. Αν ισχύει 0 < α < β, να συγκρίνετε τους αριθμούς α15β10 και α5β20

41. Αν ισχύει 0 < α < β, να συγκρίνετε τους αριθμούς

𝛼5 1 1
α) και 1 β) και 𝛽9 γ) 𝛼10 𝛽 7 και 𝛽10 𝛼 7
𝛽5 𝛼9

42. Να συγκρίνετε τους αριθμούς α) 520712 και 720512 β) 6638 και 320

¨ Τα µαθηµατικά είναι η τέχνη να δίνεις το

ίδιο όνοµα σε διαφορετικά πράγµατα ¨
Ανρί Πουανκαρέ, 1854-1912, Γάλλος µαθηµατικός.

Επιμέλεια: Phd, Δρ Χριστοδούλου Νικόλαος (Διδάκτωρ Μαθηματικός)  christodoulou.nikos76@gmail.com 4