HISTORIA ZAWODU

NAUCZYCIELA
 Od czego się zaczęło...
Najstarszy nauczyciel pochodził z Chin. Za początki nauczycielstwa można
uznać okres około 2200 lat p.n.e. Chiński nauczyciel automatycznie zostawał
stojącym wysoko w hierarchii społecznej urzędnikiem państwowym.
Jednym z nich był: Konfucjusz (o którym Chińczycy mówią z szacunkiem
jako o Pierwszym Nauczycielu), był on autorem wielu sentencji.
Jedna z nich brzmi:
„Kto zdobytą wiedzę pielęgnuje, a nową bez ustanku zdobywa,
Ten może być nauczycielem innych”
 STAROŻYTNA GRECJA

Na ziemiach greckich zawód nauczyciela pojawia się

w VIII wieku p.n.e, jest nim wędrowny śpiewak uznawany
za mędrca.

Oryginalną zdobyczą nauczyciela greckiego była swojego

rodzaju specjalizacja. W szkole elementarnej czytania,
pisania i utworów poetyckich uczył osobny nauczyciel,
zwany grammatistes, muzyki - lutnista, gimnastyki -
pedotriba.
Wielką rolę reformatorsko-rewolucyjną odegrali Sofiści (dosłownie:
uczeni, mędrcy) wędrowni nauczyciele przygotowujący uczniów do życia
publicznego poprzez nauczanie retoryki, polityki, filozofii oraz etyki. Ich
radykalne wystąpienia i poglądy na temat roli, zadań i programów szkoły,
opracowanie pierwszych zasad pedagogiki i dydaktyki oraz pierwszych
podręczników wpłynęły na przeprowadzenie zmian
w ówczesnym sposobie nauczania.
 STAROŻYTNY RZYM

Dzieci zaczynały edukację, gdy skończyły 7 rok życia. Obywatele mniej

zamożni, czy też po prostu plebs, posyłał dzieci do szkół publicznych,
elementarnych, mieszczących się częstokroć w budynkach publicznych;
w podcieniach na rynku, na gankach, w altanach.
Zawód nauczyciela był w powszechnej pogardzie, a ludzie do tej profesji
rekrutowali się głównie z niewolników lub wyzwoleńców, najczęściej
pochodzenia greckiego. Nauczanie prowadzono metodą pamięciową,
a najczęściej używanym środkiem dydaktycznym były kary fizyczne –
chłosta.
 ŚREDNIOWIECZE
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego, uwagę
na kształcenie młodzieży zwrócił Kościół.
Pracą tą zajęły się klasztory a
nauczycielem był zakonnik. O sposobie
wychowania uczącej się młodzieży,
traktowały rozporządzenia ogólne
wychodzące od papieża. Wszystkie lekcje
prowadzone były po łacinie, a za
najmniejsze przewinienie groziła kara
rózgi.
W XII wieku powstają uniwersytety, najwcześniej w Bolonii,
Paryżu i Oxfordzie. Na uniwersytetach istniały już trzy
zasadnicze fakultety teologiczny, medyczny i prawny nadające
stopień doktora, uprawniające do nauczania.
 ODRODZENIE

W odrodzeniu pedagogowie-humaniści domagają się świeckiego kierunku

wychowania. Dwory i klasy zamożne organizują u siebie wychowanie w
nowym duchu, poszukując humanistów na nauczycieli. Nowy program
kształcenia umysłowego kładzie nacisk na wszechstronny rozwój umysłu i jest
programem świeckim.
Odrodzenie to również okres działalności wybitnego pedagoga Jana
Amosa Komeńskiego – twórcy systemu pedagogicznego.
Domagał się on powszechnego nauczania i wychowania. Opracował
system jednolitego szkolnictwa, a dydaktyka zaczęła rozwijać się na
podstawach naukowych.
W XVII i XVIII wieku powstają założone przez Jezuitów pierwsze
seminaria nauczycielskie. W seminarium uczono w języku ojczystym
i dopuszczano świeckich.
Seminaria nauczycielskie dawały wykształcenie na poziomie
zbliżonym do średniego – były to średnie szkoły zawodowe
pedagogiczne. Nie dawały jednak uprawnień do dalszego
kształcenia uniwersyteckiego.
Przyszli nauczyciele poznawali pedagogikę, dydaktykę, psychologię,
jak również przedmioty szkoły elementarnej. Natomiast absolwenci
uniwersytetów mogli nauczać w szkołach średnich.
14.10.1773 powstała w Polsce Komisja Edukacji Narodowej,
od tej pory była ona państwową naczelną władzą szkolną.
 OKRES ZABORÓW
W okresie zaborów nauczyciel, pedagog, tajny działacz
oświatowy był bojownikiem niepodległości. W nierównej
walce, szczuty, prześladowany, bronił duszy narodu.
Zasłaniał lud polski przed germanizacją i rusyfikacją.
 XIX WIEK
Twórcą pedagogiki „naukowej” w XIX wieku był
Johan Friedrich Herbart, profesor Uniwersytetu w Królewcu

Według Herbarta wola i rozum rozwijają się dzięki

temu samemu wychowawczemu nauczaniu. Za
najważniejszy cel uważał wychowanie młodzieży o
silnej zrównoważonej woli. Był pierwszym
myślicielem, który odrzucał twierdzenie o istnieniu
oddzielnych zdolności i podkreślał jedność umysłu
oraz wszystkich jego czynności.
 XX WIEK

Rozpoczynające się nowe stulecie zaowocowało hasłami propagującymi

pajdocentryzm. Ze względu na szczególną troskę o dziecko, okres ten
nazwano „stuleciem dziecka"
Wiek XX wnosi także rozwój nauk pedagogicznych i psychologicznych,
sprecyzowano rolę i zadania nauczyciela. Rozwijają się badania nad
osobowością nauczyciela, talentem i zdolnościami wychowawczymi.
Nauczyciela widziano jako „ogrodnika” pielęgnującego, tworzącego warunki
do rozwoju, ale nieingerującego w osobowość ucznia.
 W duchu tej ideologii pracował wybitny nauczyciel – wychowawca
Janusz Korczak:
„Nie jest wychowawcą,
kto się oburza, kto się dąsa,
kto ma żal do dziecka, że jest takie a nie inne,
taki nie może być wychowawcą.
Takie się urodziło lub takie okoliczności
je ukształtowały... Niech Bóg nas strzeże
od takich pedagogów .”
NAUCZYCIEL W CZASACH WSPÓŁCZESNYCH
Obecnie dobry nauczyciel, to ktoś, kto potrafi patrzeć w przyszłość, uczy się przez
całe życie, efektywnie przekazuje wiedzę, a także kształtuje charakter swoich uczniów.