14.

Atom wodoru

14. Atom wodoru

Notatki z lekcji

Zadanie 1.
W tabeli podano krótkie opisy modeli budowy atomu (materii) pojawiające Potrzebne informacje
się na przestrzeni lat, wraz z datami ich publikacji. znajdziesz
w podręczniku, s. 118
Uzupełnij tabelę o literowe oznaczenia rysunków poprawnie – dodatek „Z historii”.
przedstawiających dany model. Wyszukaj nazwiska twórców
przedstawionych modeli i wpisz je w odpowiednie pola.

a) b) c) d)

+
- -
-
- - -
- - - -
- -

Rok Oznaczenie
Opis modelu Nazwisko twórcy
publikacji rysunku
materia złożona jest z
1803
niepodzielnych
atomów
„ciasto z rodzynkami” – atomy składają się
1904 z ujemnie naładowanych cząstek
otoczonych
dodatnio naładowaną przestrzenią
1911 atom zbudowany jest jak układ planetarny

orbity, po których porusza się elektron, mają

1913
ściśle określone położenie
Fizyka atomowa

Zadanie 2. Zajrzyj do podręcznika,

s. 22 i do wkładki.
Uporządkuj wielkości A–C w kolejności od najmniejszej do największej.

A. Średnica atomu wodoru w stanie podstawowym � B. Długość

fali światła niebieskiego � C. Średnica jądra atomu wodoru

 <
 <

Zadanie
3.

Pierwsza orbita w atomie wodoru ma promień r1 = 53 pm. Czy elektron w tym atomie wodoru może
znajdować się na orbicie o podanym promieniu? Zaznacz poprawną odpowiedź.
Sprawdź na wkładce
a) 10r1  TAK  NIE d) 212 pm  TAK  NIE w tabeli 1, ile to jest „pm”.

Przypomnij sobie wzór

b) 36r1  TAK  NIE e) 1060 pm  TAK  NIE na dozwolone orbity
elektronu w atomie wodoru
(podręcznik, s. 119).
c) 48r1  TA
K  NIE f) 5,3 nm  TAK  NIE
Zadanie 4.
Na rysunkach przedstawiono schematycznie (bez zachowania proporcji) atom Potrzebne informacje
wodoru oraz zaznaczono, pomiędzy którymi orbitami przeskoczył elektron. znajdziesz w podręczniku,
Podpisz rysunki, używając określeń „absorpcja fotonu” albo „emisja fotonu” s. 119.

a) b) c)

Zadanie 5.
Uzupełnij informację dotyczącą atomu wodoru tak, aby była poprawna. Podkreśl słowa, które właściwie
uzupełniają poniższy tekst.
� Zgodnie z postulatami Bohra elektron porusza się na danej orbicie po okręgu ze stałą prędkością. Wo-
bec tego musi na niego działać skierowana do środka okręgu siła dośrodkowa / odśrodkowa.
� W tym przypadku rolę tej siły odgrywa siła przyciągania grawitacyjnego / elektrostatycznego między
protonem / neutronem a elektronem.
� Wraz ze zwiększaniem numeru orbity promień orbity zwiększa się / zmniejsza się, a co za tym idzie,
72 wartość siły oddziaływania między protonem, a neutronem / elektronem jest mniejsza / większa.
Zadanie 6.

14. Atom wodoru

Na poniższym rysunku schematycznie przedstawiono przejście z orbity 1. na Pomocna będzie analiza
orbitę 2. elektronu w atomie wodoru podczas pochłaniania fotonu. Wykorzy- rysunków ze s. 119
podręcznika.
stując podane oznaczenia, narysuj w ramce przejście elektronu w atomie
wodoru podczas emisji fotonu z orbity 3. na orbitę 1.

foton

Zadanie 7.
Rozwiąż krzyżówkę. Przepisz w odpowiedniej kolejności litery z pól ponumerowanych w prawym dol-
nym rogu i odczytaj hasło.

1 2 3 4 5
2 13 3

5 10 8

9
6 7
7 6 12

8
11 4

9
1

POZIOMO PIONOWO
1.Inaczej absorpcja.
1.Jądro atomu wodoru.
6.Twórca modelu atomu wodoru.
2.Tyle razy promień drugiej orbity
7.Po niej porusza się elektron w
jest większy od promienia pierwszej.
modelu Bohra.
8.Jego nazwiskiem nazwano stałą h. 3.Najmniejsza ilość danego pierwiastka.
9.Następuje, gdy elektron przechodzi 4.Następuje, gdy elektron przechodzi
na niższą orbitę. na wyższą orbitę.
5.Krąży wokół jądra.

HASŁO
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Dowiedz się i zapisz, co oznacza to hasło.

73
Fizyka atomowa

Zadanie 8.
Przeanalizuj „Przykład” i wykonaj poniższe zadanie.

Przykład

Oblicz promień trzeciej orbity elektronu w atomie wodoru oraz prędkość elektronu na tej orbicie.
Dane: Szukane:
promień pierwszej orbity r1 = 5,3 · 10–11 m promień trzeciej orbity r3 = ?
stała Plancka h = 6,63 · 10–34 J · s prędkość elektronu na trzeciej orbicie v = ?
masa elektronu m = 9,11 · 10–31 kg
W „Danych” są stałe
Rozwiązanie znajdujące się w karcie stałych,
wzorów i tabel, wkładka.
Promień 3. orbity obliczymy z ogólnego wzoru na promień n-tej orbity:
rn = r1 · n2.
Podstawiamy dane do wzoru:
r 3 = 5,3 · 10-11 m · 32 = 4,77 · 10-10 m.
Do obliczenia szukanej prędkości wykorzystujemy postulat Bohra. Dla opisanej sytuacji zgodnie z nim
możemy zapisać:
nh
mvr= 2r .
Potrzebne wzory
Z powyższego wzoru wyznaczamy szukaną prędkość. Po przekształceniu wzoru znajdziesz w podręczniku,
otrzymujemy: s. 118–119.
nh
v= mr .
Podstawiamy dane do 2
wzoru: 3* 6, 63* 10-34 J* s
v
= =7, 29* 105 m/s.
2*3, 14*9, 11 * 10-31 kg* 4, 77 $ 10-10 m

Odpowiedź: Promień trzeciej orbity w atomie wodoru wynosi 4,77 · 10–10 m, a prędkość elektronu na tej
m
orbicie jest równa 7,29 · 105 s.

Oblicz promień drugiej orbity w atomie wodoru oraz prędkość elektronu na tej orbicie.

74