Μάρκ Τουαίην

Πόσο απολαυστικές μπορεί να είναι, αλήθεια, οι επιστήμες και πόσο η φαντασία μπορεί να ενισχύει την πολιτική
ανατροπή; Μπορεί, αν λέγεσαι Μαρκ Τουαίην και αν είσαι μαζί ευφάνταστος και ακριβής, παραμυθάς και
ρεαλιστής, κλασικός και πρωτοπόρος. Ο πατέρας της αμερικανικής λογοτεχνίας ήταν ο κάτοικος ενός
«αλλούτερου» κόσμου που είχε καταφέρει να στήσει ο ίδιος μακριά από ταξικές ανισότητες και διακρίσεις,
φτιαγμένου από τα παραμυθένια υλικά που ενέπνευσαν τις προφορικές αφηγήσεις του αμερικανικού Νότου,
γεμάτες χιούμορ και φαντασία, ικανές να διεκδικήσουν το δικαίωμα στη φαντασιοκοπία και στο ονειροπόλημα.
Ειδικά ο Αμερικανός Κόμης, το πιο απολαυστικό ίσως βιβλίο του συγγραφέα που έγραψε τις Περιπέτειες του
Χάκλμπερι Φιν και τον Τομ Σόγιερ, είναι ό,τι καλύτερο θα μπορούσαν να προτείνουν σήμερα οι εκδόσεις
Πατάκη στην όμορφη σειρά της Sub Rosa που επιμελείται η Ελένη Κεχαγιόγλου, αφού μας αποκαλύπτουν ένα
κλασικό μυθιστόρημα που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από το science fiction και μια πολιτική πρόταση που
διακηρύσσει την ισότητα και τον σεβασμό. που τα λέμε, δεν είχε περάσει και λίγα: μένοντας ορφανός στα έντεκά
του, είχε ζήσει την παιδική του ηλικία περίπου σαν τον ήρωά του, τον Τομ Σόγιερ. Στα δεκαοχτώ του κατέφυγε
στη Νέα Υόρκη, όπου, παράλληλα με την τυπογραφία, ανακάλυψε την τέχνη της γραφής και τη φιλαναγνωσία,
ξοδεύοντας ώρες ολόκληρες στη Δημόσια Βιβλιοθήκη. Κατόπιν, κατάφερε να εκπληρώσει το παιδικό του όνειρο,
δουλεύοντας ως οδηγός σε ποταμόπλοιο στον Μισισιπή, απ' όπου και το ψευδώνυμο «Μαρκ Τουαίην», που
αναφέρεται στη μονάδα μέτρησης του βάθους του ποταμού, για την ακρίβεια στο ασφαλές για την απρόσκοπτη
πλεύση του ποταμόπλοιου βάθος, δηλαδή δύο οργιές (περίπου 3,5 μέτρα)!Κάθε στιγμή του μυθιστορήματος
ουσιαστικά επιθυμεί να καταδείξει στον αναγνώστη πως όλα τα μέσα είναι θεμιτά, εφόσον αποσκοπούν στην
ειρήνη και στην ουσιαστική ελευθερία, ικανά να πατάξουν τις προκαταλήψεις και να διεκδικήσουν το όνειρο. Είναι
ο ίδιος άνθρωπος που το 1891, δηλαδή όταν ξεκινά τη συγγραφή του Αμερικανού Κόμη, επιχειρεί να
ολοκληρώσει ένα παιχνίδι μνήμης γνωστό και ως «Mark Twain's Memory Builder», άλλη μία από τις διάσημες
πατέντες του. Η ακατάλυτη φαντασία σε συνδυασμό με το ακραία σουρεαλιστικό χιούμορ μετέτρεψαν τον
εφευρέτη, ικανό παραμυθά και στενό φίλο του Τέσλα σε έναν αδιανόητα πρωτοπόρο συγγραφέα βιβλίων όπου η
φαντασία συναγωνίζεται τη διανοητική, πνευματική και πολιτική αυτάρκεια.Απόδειξη, ο Αμερικανός Κόμης, όπου
ο Μαρκ Τουαίην σαρώνει κάθε είδους προκατάληψη, αμερικανική ή ευρωπαϊκή, οδηγώντας στα άκρα τα
στερεότυπα και τις προκαταλήψεις: πρωταγωνιστής του ο λόρδος Μπέρκλεϊ, μοναδικός γιος και υποτιθέμενος
κληρονόμος της κομητείας του Ρόσμορ. Εκεί, στη γη της ελευθερίας και των ίσων ευκαιριών, πιστεύει ότι θα
καταφέρει να ξεκινήσει τη ζωή του από την αρχή. Έχοντας αυτό κατά νου, εκμεταλλεύεται την πυρκαγιά που
ξεσπά στο ξενοδοχείο του, εφευρίσκοντας ένα νέο όνομα, «Χάουαρντ Τρέισι». Με αγγλικό ταμπεραμέντο,
αποκύημα της ευγενούς ανατροφής του, προσπαθεί να οικειοποιηθεί τον αμερικανικό τρόπο ζωής, φορώντας ένα
καουμπόικο καπέλο και προσποιούμενος τον Μονόχειρα Πιτ. Όλοι μπερδεύονται με την αγγλική προφορά και
την αμερικανική αμφίεση του Βρετανού πρώην λόρδου –και νυν καουμπόι– και από κει, εκτός από το νέο όνομα
και τον διαφορετικό τρόπο ζωής, ξεκινάει ένα παιχνίδι αναζήτησης ταυτότητας που φέρνει στην επιφάνεια
κοινωνικά πρότυπα και ψυχαναλυτικές προσεγγίσεις. Ως alter ego του Μαρκ Τουαίην, ο τυχοδιώκτης,
χιουμορίστας, καλοκάγαθος αλλά και εραστής της τεχνολογίας Αμερικανός κόμης επιδίδεται σε ένα ατέρμονο
παιχνίδι εφεύρεσης ρόλων και κόσμων: το κουδούνι του σπιτιού του γράφει δικηγόρος, αλλά ο ίδιος ενίοτε
συστήνεται ως «νομικός πράκτωρ», «υλοποιητής-πραγματοποιός», «υπνωτιστής και ψυχοθεραπευτής»,
«διπλωμάτης και συλλέκτης», ακόμα και «Συνταγματάρχης». Μέσα σε όλα αυτά να προσθέσουμε και την
ιδιότητά του ως πολιτικού, που έχει να κάνει με τη διεκδίκηση ενός ιδανικού δημοκρατικού πολιτεύματος στη
μακρινή Σιβηρία και σε πόλεις όπως το «Ελευθεριορφλοφσκοιζαλίνσκι» και το «Λευτερολοβναιβάνοβιτς – αυτό το
σημείο αποκαλύπτει τη βαθιά γνώση του Τουαίην για την πραγματική ρωσική ιστορία και πραγματικότητα.
Σημαντικό ρόλο παίζει εδώ η ευρηματική και ακριβής μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου, που φαίνεται να
εναρμονίζεται με το διασκεδαστικό, γεμάτο μπρίο ύφος του Τουαίην. Κατατοπιστικότατο και το επίμετρο της
επιμελήτριας Ελένης Κεχαγιόγλου.Επειδή, όμως, ένας πολύπλευρος και πολύτροπος συγγραφέας, όπως
Τουαίην, δεν μπορεί να μη λάβει υπόψη όλες τις παραμέτρους, αντιλαμβάνεται πως ένας ευγενής με τόσους
τίτλους σαν τον Αμερικανό κόμη, παρότι διακηρύσσει τη δημοκρατία, οφείλει να έχει υποτακτικούς. Το προβλήμα
λύνεται όταν ο Σέλερς αποφασίζει να επαναφέρει στη ζωή διάφορους νεκρούς –αφού οι νεκροί ούτε υποφέρουν
ούτε λαδώνονται– μέσα από μηχανή «συμπύκνωσης πνευμάτων», ενδεικτική της φαντασίας του Τουαίην, που
δεν έχει όρια όταν πρόκειται για εφευρέσεις ή μηχανές.Πίσω απ' όλα αυτά διαφαίνεται, επίσης, το πρωταρχικό
αίτημα για δημοκρατία, ισονομία και ειρήνη, για το οποίο μάχονται αμφότεροι οι κατά τα άλλα διεκδικητές των
τίτλων ευγενείας, δηλαδή ο Αμερικανός κόμης και ο Βρετανός λόρδος-καουμπόι, ο οποίος, στην προσπάθειά του
να βρει μια δουλειά που του ταιριάζει, καταλήγει καλλιτέχνης στην αυλή του Σέλερς. «Ο Τρέισι έγινε ισότιμος
συνεταίρος και έπιασε αμέσως δουλειά, με κέφι και ενεργητικότητα, για να αναμορφώσει εκείνα τα διαμάντια της
τέχνης, των οποίων τα διακοσμητικά στοιχεία άφησαν τους πελάτες ανικανοποίητους. Κάθε στιγμή του
μυθιστορήματος ουσιαστικά επιθυμεί να καταδείξει στον αναγνώστη πως όλα τα μέσα είναι θεμιτά, εφόσον
αποσκοπούν στην ειρήνη και στην ουσιαστική ελευθερία, ικανά να πατάξουν τις προκαταλήψεις και να
διεκδικήσουν το όνειρο. O Mαρκ Τουαίην κυκλοφορεί διδάσκοντας την ομορφιά, την ισότητα και τον πασιφισμό
με ένα χαρακτηριστικό γαρίφαλο στο πέτο και ξέροντας πως, ό,τι και να γίνει, το καλό θα νικήσει.
 
➢1867: Advice to little girls (Συμβουλές για μικρά κορίτσια), παιδικό βιβλίο
➢μτφ. Παναγιώτης Σουλτάνης (εκδ. "Πάπυρος Εκδοτικός Οργανισμός", 2014)
➢1867: The celebrated jumping frog of Calaveras County (Ο βάτραχος του Καλαβέρας), διήγημα
➢μτφ. Νάτα Κόκκολη. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Αμερικάνικα διηγήματα: τόμος Α'» (εκδ. "Γράμματα", 1983)
➢1868: My late senatorial secretaryship - (Η καριέρα μου ως γραμματέα γερουσιαστή), διήγημα
➢μτφ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Ο κλεμμένος λευκός ελέφαντας και άλλες ιστορίες»
(εκδ. "Πατάκης", 2014)
➢1868: General Washington's Negro Body-Servant (Ο μαύρος υπηρέτης του Ουάσινγκτον), διήγημα
➢μτφ. Κώστας Ουράνης, στον τόμο «Χιουμοριστικά διηγήματα» (εκδ. "Χ. Γανιάρης & Σια", 1922)
➢μτφ. Γιώργος Ανδρονίκος. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Η ιστορία ενός σκύλου και άλλα διηγήματα» (εκδ. "Ars
Brevis", 2013)
➢μτφ (;), εκδ. "Δελφίνι", χ.χ.)
➢1896: Tom Sawyer, detective (Ο Τομ Σώγιερ ντετέκτιβ), νουβέλα με αφηγητή τον Χακ Φιν και ήρωα τον Τομ
Σώγιερ
➢μτφ. Χρήστος Οικονόμου (εκδ. "Το Ποντίκι", 2006)
➢1896: Personal recollections of Joan of Arc (Προσωπικές αναμνήσεις της Ιωάννας της Λωρραίνης), ιστορικό
μυθιστόρημα
➢μτφ. Έφη Καλλιφατίδη (εκδ. "Νεφέλη", 2011)[10]
➢1897: How to tell a story (Πως να διηγηθείτε μια ιστορία), δοκίμιο
➢μτφ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου. Το δοκίμιο περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Ο κλεμμένος λευκός ελέφαντας και άλλες
ιστορίες» των εκδ. "Πατάκης", 2014)
➢1995: The Bible according to Mark Twain: Writings on Heaven, Eden, and the Flood (Η κατά Μαρκ Τουαίην
Βίβλος. Γραπτά για τον Ουρανό, την Εδέμ και τον Κατακλυσμό), συλλογή χιουμοριστικών δοκιμίων