Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 85

DRITA KOLNDREU

Libër mësuesi
për tekstin shkollor

HISTORIA 4
Botues:
Latif AJRULLAI
Rita PETRO

Redaktore:
Sevi LAMI

Arti grafik:
Eldion NEVRUZI

Kopertina:
Semela MERO

© Albas, 2018

ISBN 978-9928-258-27-4

Shtëpia botuese Albas


Në Tiranë: rr. “Donika Kastrioti”, pallati 14, ap. 4D.
Tel: 00355 45800160
e-mail: info@albas.al

Në Tetovë: rr. “Ilinden”, nr. 105


Tel.: 00389 44 344 047
e-mail: albas_te@yahoo.com

Në Prishtinë: rr. “Muharrem Fejza”, p.n.


Tel.: 00377 45 999 770
e-mail: albas_pr@yahoo.com

Në Preshevë: rr. “Selami Hallaqi”


Tel.: 00381 17 669 677
e-mail: albas_pr@hotmail.com

Shtypur në shtypshkronjën
HYRJE
Të nderuar mësues/e dhe përdorues të këtij libri!

Shtëpia botuese “Albas” vë në dispozicion për ju librin e mësuesit për lëndën e Historisë
për klasën IV, i cili do t’ju shërbejë si udhëzues për mësimdhënien e kësaj lënde.
Në këtë libër përfshihen:
- plani sintetik dhe analitik me një orë në javë;
- plani sintetik dhe analitik me dy orë në javë, sipas nismës “Tri lëndë në gjashtë
orë”;
- mësime model për çdo temë mësimore.

Duke qenë se lënda e Historisë 4 është e shtrirë 35 orë, ajo zhvillohet një orë në javë, por
duke zbatuar nismën “Tri lëndë në gjashtë orë”, në disa shkolla zhvillohet një herë në
dy javë dhe për këtë është hartuar edhe një plan vjetor dhe planet tremujore sipas këtij
modeli.

Në konceptimin e çdo mësimi është mbajtur parasysh program i MASR-së për lëndën
Historia 4, si dhe udhëzuesi për zhvillimin e kurrikulës së re në arsimin fillor të hartuar
IZHA, në të cilin jepen formatet e planeve vjetore dhe tremujore, si dhe formati i planifi-
kimit të një ore mësimi duke përmbushur çdo pikë të kërkuar në format apo duke ruajtur
një raport të mirë mes njohurive të reja dhe mësimeve zbatuese dhe praktike.

Për hartimin e mësimeve model është mbajtur parasysh përdorimi i një numri të larmi-
shëm rrugësh dhe metodash në mësimdhënien e historisë, si një përbërës një përbërës
thelbësor në procesin e zbatimit të kurrikulës së historisë, në arritjen e rezultateve të
parashikuara të të nxënit, në aftësimin e nxënësve për ndërtimin dhe demonstrimin e
kompetencave kyç dhe kompetencave e koncepteve historike, në lidhjen e historisë me
lëndët dhe fushat e tjera të të nxënit, në integrimin e temave ndërkurikulare, si dhe në
zotërimin e cilësive historike për përmbushjen me sukses të qëllimeve arsimore.
Çdo mësim është menduar të fillojë me një situatë nga jeta e përditshme dhe një pyetje,
e cila nxit nxënësit për një pjesëmarrje aktive, si dhe për të ndërtuar njohuri dhe aftësi të reja
për të ndërvepruar me njëri-tjetrin dhe mjedisin ku jetojnë.
Në modelet e mësimit janë hartuar rezultatet e të nxënit, fjalët kyç, burimet dhe mjetet
didaktike, metodologjia që do të ndiqet, si dhe vlerësimi.
Këto modele mësimesh japin mundësi për një pjesëmarrje aktive të nxënësve. Në to of-
rohen teknika aktive të mësimdhënies. Disa nga metodologjitë e ofruara për zbatimin e
orës së mësimit në përputhje me programin mësimor janë:

• lojërat;
• loja me role;
• diskutimet dhe shpjegimi;
• përdorimi i burimeve;
• përdorimi i medieve të ndryshme, si: video, filma, dokumentarë, internet;
• kërkimi;
• intervistat;
• studim rasti;
• vëzhgim;
• ekskursionet;
• vizitat në muze ose vende historike;
• konkurset;
• projektet kurrikulare dhe ndërkurrikulare.

Mësimet e tekstit dhe modelet e mësimdhënies bëjnë të munduar lidhjen ndërlëndore me


shkencat shoqërore, si qytetarinë, dhe ato natyrore, si matematikën, diturinë etj.

Të gjitha këto metoda e teknika të përdorura vënë theksin në ndërtimin e kompetencave


të lëndës dhe kompetencave kyç për të nxënit gjatë gjithë jetës, si dhe në demonstrimin
e aftësive dhe shkathtësive, kryesisht aftësisë së punës me dokumentet historike, punës
kërkimore, aftësisë për të punuar në grup, aftësisë për të zgjidhur problemin etj.,
Sipas programit, është bërë kujdes që mësimet të kenë një trajtim ndërkombëtar dhe
ndërkufitar, duke përfituar nga mundësitë e reja që japin teknologjitë e informacionit dhe
vendosja e lidhjeve dhe këmbimeve shkollore.
Një rëndësi e veçantë i është kushtuar ndërtimit të njohurive se si nxënësit do të mësojnë,
do të veprojnë dhe do të analizojnë, gjë që do t’i ndihmojë në zotërimin e kompetencave
dhe në arritjen e rezultateve të të nxënit të parashikuara në program, si dhe për të krijuar
baza për të ardhmen.
Të gjitha modelet e orëve të mësimit janë të shoqëruara me udhëzime për mjetet didaktike
që do përdoren, të cilat janë lehtësisht të realizueshme.

Përparësi e këtij teksti është se ai shoqërohet me tekstin digjital, në të cilin ofrohen infor-
macione shtesë, si: ilustrime, ushtrime, video për situata nga jeta e përditshme, teste dhe
çdo gjë që bën të mundur një mësim bashkëkohor.
Teksti i nxënësit dhe teksti i mësuesit ju japin mundësi edhe për përmbushjen me sukses të
portofolit të të nxënit, vizitave dhe ekskursioneve, si dhe ju japin mundësi për fleksibilitet
në varësi të shkollës apo mjedisit ku jetohet.
Shpresojmë që me këtë botim t’ju kemi ardhur sadopak në ndihmë, për të zbatuar me le-
htësi kërkesat e programeve të reja.

Ju urojmë një vit të mbarë shkollor dhe suksese!


Shtëpia botuese “Albas”
PËRMBAJTJA
1. Plani sintetik 2 orë në javë 6
2. Plani analitik 2 orë në javë 8
3. Plani sintetik 1 orë në javë 22
4. Plani analitik 1 orë në javë 24

TEMATIKA 1. Historia ime dhe e familjes sime


1. Historia dhe unë 24
2. Burimet historike 25
3. Kutia ime e kujtimeve (Veprimtari praktike) 27
4. Vija e kohës 28
5. Llogaritja e kohës 30
6. Data dhe ngjarje të rëndësishme vetjake dhe familjare 31
7. Pema e familjes 33
8. Ndërtojmë pemën e familjes (Veprimtari praktike) 35
9. Familja në të shkruarën dhe sot 36
10. Intervistë me paraardhësit e mi (Veprimtari praktike) 37
11. Përforcim njohurish 38

TEMATIKA 2. Lojërat, argëtimet, festat dhe festimet


1. Lojërat dhe argëtimet në lashtësi 40
2. Lojërat popullore në vendin tonë 41
3. Lojërat popullore sot (Veprimtari praktike) 42
4. Festat popullore tradicionale 43
5. Festat kombëtare dhe zyrtare 44
6. Festat e krahinës sime (Veprimtari praktike) 45

TEMATIKA 3. Mite dhe legjenda


1. Mitet dhe legjendat 46
2. Historia gojore dhe miti e legjenda 47
3. Mite dhe legjenda të zonës sime (Veprimtari praktike) 49
4. Mite dhe legjenda të zonës sime (Veprimtari praktike) 50

TEMATIKA 4. Zona dhe vendi im


1. Objekte historike dhe kulturore 51
2. Ngjarje të rëndësishme historike 52
3. Figura të rëndësishme historike 53
4. Ekskursion në vende dhe objekte historike (Veprimtari praktike) 54
5. Simbolet kombëtare 55
6. Institucione të rëndësishme të shtetit shqiptar 56
7. Institucione të tjera 58
8. Trashëgimia kulturore 59
9. Vizitë në muze (Veprimtari praktike) 60
10. Ekspozitë me objekte historiko-kulturore (Veprimtari praktike) 60
11. Shqiptarë të famshëm 61
12. Heroi im (Veprimtari praktike) 62
13. Studioj një histori të zonës sime (Veprimtari praktike) 63
14. Studioj një histori të zonës sime (Vlerësim portofoli) 64
PLANI MËSIMOR SINTETIK
KLASA IV
(2 orë në javë)

SHKALLA II
FUSHA: SHOQËRIA DHE MJEDISI
LËNDA: HISTORI

SHPËRNDARJA E PËRMBAJTJES LËNDORE SIPAS KOMPETENCAVE/TEMATIKAVE


Kompetencat/
Tematikat
Tremujori i parë Tremujori i dytë Tremujori i tretë

1. Historia dhe unë


2. Burimet historike
3. Kutia ime e kujtimeve
(Veprimtari praktike)
4. Vija e kohës
5. Llogaritja e kohës
6. Data dhe ngjarje të rëndë-
1. Historia ime dhe e sishme vetjake dhe familjare
familjes sime
7. Pema e familjes
(11 orë)
8. Ndërtojmë pemën e famil-
jes (Veprimtari praktike)
9. Familja në të shkruarën
dhe sot
10. Intervistë me paraardhësit
e mi
(Veprimtari praktike)

11. Përforcim njohurish


12. Lojërat dhe argëtimet në
lashtësi

13. Lojërat popullore në


2. Lojërat, argëtimet, vendin tonë
festat dhe festimet 14. Lojërat popullore sot.
(6 orë) (Veprimtari praktike)

15. Festat popullore tradicionale


16. Festat kombëtare dhe zyrtare

Festat e krahinës sime.


(Veprimtari praktike)
Mitet dhe legjendat
3. Mite dhe legjenda Historia gojore dhe miti e
(4 orë) legjenda
Mite dhe legjenda të zonës
sime (Veprimtari praktike)
LIBËR MËSUESI HISTORIA 4

Mite dhe legjenda të zonës


sime. (Veprimtari praktike)
21. Objekte historike dhe
kulturore

22. Ngjarje të rëndësishme


historike
23. Figura të rëndësishme
historike

24. Simbolet kombëtare


25. Institucione të rëndë-
sishme të shtetit shqiptar

26. Institucione të tjera


27. Trashëgimia kulturore

4. Zona dhe vendi im


(14 orë) 28. Ekskursion në vende dhe
objekte historike
29. Vizitë ne muze. (Veprimtari
praktike)

30. Shqiptarë të famshëm


31. Heroi im. (Veprimtari
praktike)

32. Ekspozitë me objekte his-


torike-kulturore. (Veprimtari
praktike)
33. Studioj një histori të zonës
sime. (Veprimtari praktike)

35. Studioj një histori të zonës


sime. (Veprimtari praktike.
Vlerësim portofoli)

6 7
Plani mësimor analitik për 3-mujorin e parë
(2 orë në javë)
KLASA IV
SHKALLA II
FUSHA: SHOQËRIA DHE MJEDISI
LËNDA: HISTORI

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç

Kompetenca e komunikimit dhe të shprehurit


Zhvillon kompetencën e komunikimit për të ndërtuar njohuritë historike për të shqyrtuar, për të analizuar, për të
parashtruar pyetje, për të argumentuar, për të diskutuar dhe për të komunikuar informacionin historik, konceptet dhe
idetë.
Përdor funksionet gjuhësore të teksteve historike,duke përfshirë fjalorin historik,fjali të ndërtuara saktë për përshkrimin
e ngjarjeve, fjali komplekse për shpjegimin e marrëdhënieve shkak-pasojë, përdorimin e gjerë të emrave, ndajfoljeve
dhe mbiemrave për të përshkruar vendet, njerëzit dhe ngjarjet.

Kompetenca e të menduarit
Zhvillon kompetencën e të menduarit për realizimin e kërkimit historik.
Zhvillon mendimin kritik për të përzgjedhur burimet, për të interpretuar të shkruarën nëpërmjet informacionit për të
dhënë argumente bazuar në burime dhe për të saktësuar saktësinë e burimeve.
Zhvillon mendimin krijues për të ndërtuar interpretime të reja të cilat shpjegojnë aspekte të së shkruarës, që janë të
diskutueshme.
Analizon të dhënat numerike për të kuptuar të shkruarën, për shembull për të kuptuar shkakun dhe pasojnë,
vazhdimësinë dhe ndryshimin.
Ndërton dhe interpreton grafikë, diagrame, tabela statistikore për paraqitjen e të dhënëve historike

Kompetenca e të nxënit
Zhvillon kompetencën e të nxënit për të shfrytëzuar të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve historike
dhe shoqërore duke i prezantuar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit.
Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme, i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën.
Parashtron pyetje kërkimore dhe përgjigjet duke u bazuar në argumente dhe burime.
Zbaron në mënyrë të pavarur udhëzimet për një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet.
Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat vetjake, duke i paraqitur në forma të ndryshme
të të shprehurit sipas një radhitje logjike.
Vlerëson pikëpamjet e ndryshme, si dhe menaxhon emocionet dhe ndjenjat.

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin


Zhvillon kompetencën për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin për të identifikuar dhe vlerësuar burimet e nevojshme për
interpretimin e ngjarjes historike.
LIBËR MËSUESI HISTORIA 4

Harton hapat që duhet të ndjekë për realizimin e një kërkimi historik për një ngjarje të dhënë.
Zhvillon një kërkim individual ose në grup për kryerjen e një veprimtarie në histori.
Diskuton individualisht ose në grup për rëndësinë që ka e shkuara në kuptimin e të tashmes dhe perspektivat e të
ardhmes.
Bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.) për realizimin
e një veprimtarie të përbashkët.

Kompetenca personale
Zhvillon kompetencën personale për ta kuptuar veten dhe të tjerët, ndryshimet dhe ngjashmëritë, për të menaxhuar
marrëdhëniet ndërmjet njëri-tjetrit, vlerësuar pikëpamjet e të tjerëve qofshin këto dhe të ndryshme nga të tijat.
Kupton nëpërmjet kërkimit historik përvojën e njeriut, marrëdhëniet shkak-pasojë, rëndësinë historike, ndryshimet dhe
vazhdimësinë që ka pësuar shoqëria përgjatë kohërave.
Përdor aftësitë e komunikimit, punës në grup etj. për të prezantuar idetë e tij.

Kompetenca qytetare
Zhvillon kompetencën qytetare për të shqyrtuar në mënyrë kritike sjelljet, motivet dhe veprimet e njerëzve në të
shkuarën që mund të jenë rezultat i ndryshimit të qëndrimeve shoqërore dhe standardeve të ndryshme.
Shqyrton burimet historike për të kuptuar ngjarjet dhe zhvillimet që kanë ndikuar në shoqëri dhe grupe të ndryshme
kulturore.
Kupton se si qytetërimet dhe shoqëritë janë formuar nga grupe njerëzish me kultura të ndryshme, identifikon dallimet
dhe ngjashmëritë ndërmjet kulturave të ndryshme dhe kultivon respekt ndaj kulturave të ndryshme nga e tija.
Shqyrton burimet historike për të kuptuar çështjet shoqërore dhe si parime të ndryshme kanë ndikuar në çështjet
njerëzore.
Zhvillon mirëkuptimin ndërkulturor duke vlerësuar kulturat, gjuhët dhe besimet e ndryshme.
Kupton perspektivat, besimet dhe qëndrimet e njerëzve në të shkruarën në të tashmen dhe rëndësinë e njohjes së
historisë së tyre dhe të tjerëve.
Shpjegon origjinën dhe zhvillimin e identitetit kombëtar duke vlerësuar trashëgiminë materiale dhe shpirtërore.
Shqyrton një sërë burimesh që paraqesin perspektiva të ndryshme kulturore në mënyrë që të zhvillojë kuptimin
historik.

Kompetenca digjitale
Zhvillon kompetencën digjitale për të gjetur, për të analizuar, për të komunikuar informacion historik.
Hulumton një sërë burimesh digjitale të informacionit dhe analizon në mënyrë kritike këto burime historike.
Komunikon, prezanton dhe parashtron njohuritë.
Bashkëpunon, diskuton dhe debaton me të tjerët për të ndërtuar njohuritë historike.

8 9
10

Kompe- Java

LIBËR MËSUESI
Metodologjitë dhe
tencat/ Temat Situatat Për çfarë Burimet/ materialet dhe tek
Nr. veprimtaritë e
Temati- mësimore e të nxënit do të vlerësohen nxënësit mjetet didaktike ose
nxënësve
kat çift
Dialogu mes
Diskutim, shpjegim, Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në Teksti i nxënësit, teksti digjital,
Jonës dhe
përmbledhje e realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: objekte të trashëguara brez
1. Historia mamit për
strukturuar, punë në për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të pas brezi, skedë e paraqitjes së
dhe unë kalimin brez
grupe, punë individ- shprehurit, për shfrytëzimin e të dhënave, për brezave në familje.
pas brezi të
uale. punën individuale dhe bashkëpunimin në grup
1 varëses. Java
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
Kutia e kujti- realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: Teksti i nxënësit, teksti
2. Burimet Lojë me role, disku-
meve për interpretimin e njohurive, për mënyrën e digjital, objekte të ruajtura nga
historike tim
të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për fëmijëria
punën individuale dhe bashkëpunimin në grup

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në real-


izimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: për
Historia 3. Kutia ime Kuti kartoni, sende vetjake,
Krijimi i kutisë Kërkimi, përdorim i interpretimin e njohurive, për shfrytëzimi e të
ime e kujtimeve. foto të ngjarjeve të veçanta,
së kujtimeve. burimeve, prezantim dhënave, për punën kërkimore, për realizimin
dhe e Veprimtari dëftesa , letër zbukuruese,
e një produkti siç është kutia e kujtimeve, për
familjes praktike ngjitës, gërshërë etj
punën individuale. për mënyrën se si shprehen
sime
2 kur prezantojnë produktin e tyre Java

Dialogu i Jonës
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
me babanë Lojë me role. dis-
realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës:
4. Vija e në lidhje me kutim, shpjegim, Teksti i nxënësit, teksti digjital,
për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të
kohës ngjarjet në diskutim, punë në fletore pune
shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për punën
kohë. grupe.
individuale dhe bashkëpunimin në grup
Lojë me role, bisedë. Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
Teksti i nxënësit, teksti digjital,
A mund të punë në grupe, realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës:
fletore pune, kalendar, foto të
5. Llogaritja gjesh sa kohë shpjegim, grafik për interpretimin e njohurive, për mënyrën e
3 nxënësve në etapa të ndrys- Java
e kohës kanë kaluar organizues, përlloga- të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për
hme të fëmijërisë etj.
nga...? ritje matematikore. llogaritjet e sakta, për punën individuale dhe
pyetje-përgjigje bashkëpunimin në çift apo në grup
6. Data dhe Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në
Lojë në role. shp-
ngjarje të Datat e rëndë- realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: Teksti i nxënësit, teksti digjital,
jegim, diskutim,
3 rëndësishme sishme në një për interpretimin e njohurive, për mënyrën e kalendar, fletore pune.
grafik organizues.
vetjake dhe familje të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për
punë individuale
familjare punën individuale
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
Lojë me role, pyetje
Pjesa e leximit realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: Teksti i nxënësit, teksti digjital,
7. Pema e përgjigje. Di-dua të
“Të dhënat për për interpretimin e njohurive,për mënyrën e letër tabak, lapustila etj.
familjes di-mësova, punë në
paraardhësit”. të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për
çifte.
punën individuale dhe në çift.
4 Java
8. ndërtojmë Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
pemën e realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës, Teksti i nxënësit, fotografi,
Foto me pemën
familjes. Punë praktike për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të letër tabak, lapsa të ndryshme,
e familjes
Veprimtari shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për punën ngjitës etj.
praktike individuale, për prezantimin etj.
Historia
Pjesa e leximit
ime Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
9. Familja mes Jonës
dhe e Diskutim, Di-dua realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: Teksti i nxënësit, teksti digjital,
në të dhe mamit:
familjes të di-mësoj, pyetje- për interpretimin e njohurive, për mënyrën e foto të ndryshme.
shkruarën Familja grup i
sime përgjigje. të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për
dhe sot rëndësishëm i
punën individuale etj.
shoqërisë
Fotot në tekst.
5 Java
10. Interv- Bisedat me gjy-
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
istë me shërit ( mund Teksti i nxënësit, teksti digjital,
realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës:
paraardhësit të përdoret shpjegim, intervistim, fletore, aparat fotografik, mjet
për interpretimin e njohurive, për mënyrën e
e mi teksti digjital prezantim. incizimi, laptop etj.
të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për
Veprimtari me më shumë
punën individuale dhe në grup
praktike foto dhe video
të ngjashme
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
11. Për- realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, Teksti i nxënësit, teksti digjital,
Konkurs ose punë
forcim - për interpretimin e njohurive, për mënyrën e fletore punë.
individuale
njohurish të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për
arsyetimin shkak-pasojë etj
6 Lojërat, Java
Lojë me role. Pyetje Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
argë- 12Lojërat
përgjigje, Punë me realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës, Teksti i nxënësit, teksti digjital,
timet, dhe argë- Lojërat ol-

HISTORIA 4
tekstin. Mbajtje për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të letër tabak, lapustila.
festat timet në impike. Foto
shënimesh, prezan- shprehurit, analizën, për punën individuale dhe
dhe lashtësi
tim në grup
festimet
11
Plani mësimor analitik për 3-mujorin e dytë
(2 orë në javë)
KLASA IV
SHKALLA II
FUSHA: SHOQËRIA DHE MJEDISI
LËNDA: HISTORI

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç

Kompetenca e komunikimit dhe të shprehurit


Zhvillon kompetencën e komunikimit për të ndërtuar njohuritë historike për të shqyrtuar, për të analizuar, për të
parashtruar pyetje, për të argumentuar, për të diskutuar dhe për të komunikuar informacionin historik, konceptet dhe
idetë.
Përdor funksionet gjuhësore të teksteve historike,duke përfshirë fjalorin historik,fjali të ndërtuara saktë për përshkrimin
e ngjarjeve, fjali komplekse për shpjegimin e marrëdhënieve shkak-pasojë, përdorimin e gjerë të emrave, ndajfoljeve
dhe mbiemrave për të përshkruar vendet, njerëzit dhe ngjarjet.

Kompetenca e të menduarit
Zhvillon kompetencën e të menduarit për realizimin e kërkimit historik.
Zhvillon mendimin kritik për të përzgjedhur burimet, për të interpretuar të shkruarën nëpërmjet informacionit për të
dhënë argumente bazuar në burime dhe për të saktësuar saktësinë e burimeve.
Zhvillon mendimin krijues për të ndërtuar interpretime të reja të cilat shpjegojnë aspekte të së shkruarës, që janë të
diskutueshme.
Analizon të dhënat numerike për të kuptuar të shkruarën, për shembull për të kuptuar shkakun dhe pasojnë,
vazhdimësinë dhe ndryshimin.
Ndërton dhe interpreton grafikë, diagrame, tabela statistikore për paraqitjen e të dhënëve historike

Kompetenca e të nxënit
Zhvillon kompetencën e të nxënit për të shfrytëzuar të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve historike
dhe shoqërore duke i prezantuar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit.
Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme, i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën.
Parashtron pyetje kërkimore dhe përgjigjet duke u bazuar në argumente dhe burime.
Zbaron në mënyrë të pavarur udhëzimet për një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet.
Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat vetjake, duke i paraqitur në forma të ndryshme
të të shprehurit sipas një radhitje logjike.
Vlerëson pikëpamjet e ndryshme, si dhe menaxhon emocionet dhe ndjenjat e tij/saj.

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin


Zhvillon kompetencën për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin për të identifikuar dhe vlerësuar burimet e nevojshme për
interpretimin e ngjarjes historike.
Harton hapat që duhet të ndjekë për realizimin e një kërkimi historik për një ngjarje të dhënë.
Zhvillon një kërkim individual ose në grup për kryerjen e një veprimtarie në histori.
Diskuton individualisht ose në grup për rëndësinë që ka e shkuara në kuptimin e të tashmes dhe perspektivat e të
ardhmes.
LIBËR MËSUESI HISTORIA 4

Bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.) për realizimin
e një veprimtarie të përbashkët.

Kompetenca personale
Zhvillon kompetencën personale për ta kuptuar veten dhe të tjerët, ndryshimet dhe ngjashmëritë, për të menaxhuar
marrëdhëniet ndërmjet njëri-tjetrit, vlerësuar pikëpamjet e të tjerëve qofshin këto dhe të ndryshme nga të tijat.
Kupton nëpërmjet kërkimit historik përvojën e njeriut, marrëdhëniet shkak-pasojë, rëndësinë historike, ndryshimet dhe
vazhdimësinë që ka pësuar shoqëria përgjatë kohërave.
Përdor aftësitë e komunikimit, punës në grup etj. për të prezantuar idetë e tij.

Kompetenca qytetare
Zhvillon kompetencën qytetare për të shqyrtuar në mënyrë kritike sjelljet, motivet dhe veprimet e njerëzve në të
shkuarën që mund të jenë rezultat i ndryshimit të qëndrimeve shoqërore dhe standardeve të ndryshme.
Shqyrton burimet historike për të kuptuar ngjarjet dhe zhvillimet që kanë ndikuar në shoqëri dhe grupe të ndryshme
kulturore.
Kupton se si qytetërimet dhe shoqëritë janë formuar nga grupe njerëzish me kultura të ndryshme, identifikon dallimet
dhe ngjashmëritë ndërmjet kulturave të ndryshme dhe kultivon respekt ndaj kulturave të ndryshme nga e tija.
Shqyrton burimet historike për të kuptuar çështjet shoqërore dhe si parime të ndryshme kanë ndikuar në çështjet
njerëzore.
Zhvillon mirëkuptimin ndërkulturor duke vlerësuar kulturat, gjuhët dhe besimet e ndryshme.
Kupton perspektivat, besimet dhe qëndrimet e njerëzve në të shkruarën në të tashmen dhe rëndësinë e njohjes së
historisë së tyre dhe të tjerëve.
Shpjegon origjinën dhe zhvillimin e identitetit kombëtar duke vlerësuar trashëgiminë materiale dhe shpirtërore.
Shqyrton një sërë burimesh që paraqesin perspektiva të ndryshme kulturore në mënyrë që të zhvillojë kuptimin
historik.

Kompetenca digjitale
Zhvillon kompetencën digjitale për të gjetur, për të analizuar, për të komunikuar informacion historik. Kërkon dhe gjen
një sërë burimesh digjitale të informacionit dhe analizon në mënyrë kritike këto burime historike.
Komunikon, prezanton dhe parashtron njohuritë.
Bashkëpunon, diskuton dhe debaton me të tjerët për të ndërtuar njohuritë historike.

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të lëndës së historisë


Kërkimi historik
Kërkimi historik përfshin strukturimin e kërkesave në lloje të ndryshme pyetjesh dhe çështjesh historike.
Nxënësit duhet të fillojnë të hartojnë dhe të përmirësojnë pyetjet e tyre për të strukturuar një shqyrtim për zhvillimin
e hipotezave, për përzgjedhjen dhe dhënien e fakteve për të nxjerrë dhe për të justifikuar konkluzionet e tyre. Nxënësit
mund të përdorin njohuritë e tyre të fituara për të sugjeruar hipoteza, ose mund të sugjerojnë hipoteza në fillim të
temës, bazuar në supozimet dhe vlerat e tyre, të cilat ata pastaj i testojnë kundrejt provave.

Përdorimi i burimeve
Njohja e së kaluarës bazohet në fakte historike, në prova, të cilat rrjedhin nga burime të sakta historike dhe jo
nga supozime paraprake në lidhje me vlefshmërinë dhe me besueshmërinë e burimeve historike të përdorura. Kjo
përfshin vlerësimin e vlerës dhe besueshmërinë e dëshmive, duke studiuar prejardhjen e qëllimeve dhe gjuhën e
burimeve.

12 13
Analiza shkak-pasojë
Analiza shkak-pasojë përfshin identifikimin dhe vlerësimin e rëndësisë relative të faktorëve të ndryshëm, si dhe
bërjen e lidhjeve shpjeguese ndërmjet shkakut dhe pasojës, duke pasur parasysh marrëdhënien ndërmjet dëshmive
dhe interpretimeve.

Interpretimi historik
Interpretimi ka të bëjë me të kuptuarit se si historianët dhe të tjerët formojnë interpretime. Njerëzit përfaqësojnë dhe
interpretojnë të kaluarën në mënyra të ndryshme, duke përfshirë fotografi, shfaqe, filma, tregime, muze etj.
Interpretimet reflektojnë rrethanat, në të cilat ato bëhen, dëshmitë në dispozicion, si dhe synimet e atyre që i bëjnë
këto interpretime (p.sh.: shkrimtarë, arkeologë, historianë dhe film krijues).

Shpjegimi dhe komunikimi për të shkuarën


Nxënësit zhvillojnë dëgjimin, leximin dhe shkrimin si aftësi për të kujtuar, për të përzgjedhur, për të klasifikuar dhe
për të organizuar informacionin historik, duke përdorur me saktësi terminologjinë historike për përshkrimin dhe për
shpjegimin e ngjarjeve në të shkuarën. Nxënësit duhet të përdorin edhe teknologjitë e reja ekzistuese sipas nevojave
të tyre.

Kuptimi kronologjik
Kuptimi kronologjik është thelbësor në ndërtimin dhe në shpjegimin e ngjarjeve historike, ç`ka përfshin përdorimin
e saktë të datave për të krijuar vijimësinë e ngjarjeve në një shqyrtim, duke përdorur termat dhe fjalorin e saktë
kronologjik, si dhe duke ditur emrat dhe karakteristikat kryesore të periudhave të studiuara.
Nxënësit duhet të identifikojnë ndryshimet brenda dhe gjatë periudhave, duke bërë lidhjet midis tyre.

Ndryshimi dhe vazhdimësia


Kuptimi i ndryshimit dhe i vazhdimësisë është i lidhur ngushtë me identifikimin dhe shpjegimin e ndryshimit, e
vazhdimësisë brenda dhe përgjatë periudhave historike, si dhe me kuptimin e temave dhe çështjeve gjithëpërfshirëse
të periudhave historike.

Shumëllojshmëria kulturore, etnike dhe fetare


Shumëllojshmëria kulturore, etnike dhe fetare ka të bëjë me të kuptuarin e përvojave, ideve, besimit dhe vlerave të
ndryshme të njerëzve dhe të shoqërive në të shkuarën dhe se si të gjitha këto kanë formësuar botën. Nxënësit duhet të
njihen me shumëllojshmërinë kulturore, etnike dhe fetare të shoqërive të ndryshme. Shumëllojshmëria ekziston brenda
dhe ndërmjet grupeve për shkak të dallimeve kulturore, etnike, rajonale, gjuhësore, sociale, ekonomike, teknologjike,
politike dhe fetare. Njohja e kulturave duhet të arrihet nëpërmjet studimit të individëve dhe të grupeve të ndryshme
shoqërore, si p.sh.: njohjes të pakicave kombëtare, të shoqërive europiane dhe atyre joeuropiane.

Rëndësia
Rëndësia ka të bëjë me konsiderimin dhe me vlerësimin e një ngjarjeje historike. Ajo vlerëson pse gjykimet në lidhje
me rëndësinë e ngjarjeve historike, çështjeve dhe njerëzve kanë ndryshuar me kalimin e kohës. Gjithashtu, ajo merr
parasysh identifikimin e kritereve të përdorura për vlerësimin e rëndësisë së një çështje, ngjarje apo personazhi
historik, si dhe vlerëson se si këto kritere dhe vlera janë përdorur në përshkrimet e së shkuarës dhe shpjegimin e
së tashmes. Deklaratat rreth rëndësisë janë interpretime që mund të bazohen në vendime të kontestueshme rreth
ngjarjeve, çështjeve dhe figurave historike, ato shpesh janë të lidhura me sistemet e vlerave të periudhës, në të cilën
është shkruar interpretimi.
LIBËR MËSUESI
Java
Kompe- Metodologjitë dhe
Temat Situatat Për çfarë Burimet/ materialet tek
Nr. tencat/ veprimtaritë e
mësimore e të nxënit do të vlerësohen nxënësit dhe mjetet didaktike ose
Tematikat nxënësve
çift

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kom-


13. Lojërat Një lojë pop-
Bisedë, Lexim, disku- petencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, Teksti i nxënësit,
1 popullore në ullore, mjete
tim, ndërtim skeme, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën teksti digjital
vendin tonë sipas lojës
individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Java

14. Lojërat
popullore Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e
2 sot. Ve- Lojëra Lojë kompetencave kyç dhe të lëndës, për zbatimin në praktikë Sipas lojërave
primtari të lojërave, për bashkëpunimin me njëri tjetrin.
praktike

Lojërat,
argë- Teksti i nxënësit, tek-
Lojë me role, stuhi Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kom-
timet, 15. Festat Situata sti digjital, foto nga
mendimi. shpjegim, petencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
3 festat popullore e leximit festat të ndryshme
diskutim. për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën
dhe tradicionale Jona-gjyshi popullore.
Punë individuale. individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin
festimet
Java

Situata në Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kom-


16. Festat Lojë me role, disku- Teksti i nxënësit,
tekst mes petencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
4 kombëtare tim. INSERT. Punë në teksti digjital, fletore
Jonës dhe për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën
dhe zyrtare çift. pune
mamit. individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

17. Festat Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kom- Teksti i nxënësit,
e krahinës petencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, teksti digjital, fletore
Festojmë së Shkrim, interpretim,
5 sime. për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën pune, fotografi, veshje Java
bashku. fotografim, prezantim

HISTORIA 4
Veprimtari kërkimore, për punën individuale dhe bashkëpunimin me festive, receta gatimi,
praktike njëri-tjetrin. aparat fotografik etj
15
16

LIBËR MËSUESI
Situata në
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kom- Teksti i nxënësit,
tekst Jona dhe
18. Mitet dhe Lojë në role, diskutim petencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, teksti digjital, libra
6 babi: historia
legjendat idesh, shpjegim, lojë. për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën jashtë shkollor.
e krijimit të
individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin
botës.

19. Historia Situata në Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kom-


Lojë me role, : Teksti i nxënësit,
gojore tekst për petencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
7 lexim, diskutim, Punë teksti digjital, libra
dhe miti e shpatën e për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën
individuale me mite dhe legjenda
legjenda Skënderbeut. individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Mite dhe
legjenda Java
Teksti i nxënësit,
20. Mite dhe Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e
teksti digjital, libra
legjenda të Analizë, hartim kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njo-
Film vizatimor me tematikë mite
8 zonës sime rregullash të një hurive,për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit,
(për një mit) apo legjenda, mjete të
Veprimtari pune kërkimore argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin
TIK-ut për prezantim
praktike me njëri-tjetrin
etj

21. Mite dhe Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e Teksti i nxënësit,
legjenda të kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njo- teksti digjital, libra
Lista me Prezantim, përdorim
9 zonës sime hurive, për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, me temë mite apo
hapat e punës të TIK
Veprimtari argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin legjenda, mjete të TIK
praktike me njëri-tjetrin. për prezantim etj.

Java
Teksti i nxënësit, tek-
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e
Lojë me role, disku- sti digjital, foto dhe
22. Objekte Situate në kompetencave kyç dhe të lëndës: Për interpretimin e njo-
Zona dhe tim, diskutim, punë kartolina të objekteve
10 historike dhe tekst Jo- hurive,për punën kërkimore, Për mënyrën e të shprehurit,
vendi im në grupe, Diagrami i historike dhe social
kulturore na-mami. argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin
Venit kulturore, letër tabak,
me njëri-tjetrin
lapustila
HISTORIA 4

Plani mësimor analitik për 3-mujorin e tretë


(2 orë në javë)
KLASA IV
SHKALLA II
FUSHA: SHOQËRIA DHE MJEDISI
LËNDA: HISTORI

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç

Kompetenca e komunikimit dhe të shprehurit


Zhvillon kompetencën e komunikimit për të ndërtuar njohuritë historike për të shqyrtuar, për të analizuar, për të
parashtruar pyetje, për të argumentuar, për të diskutuar dhe për të komunikuar informacionin historik, konceptet dhe
idetë.
Përdor funksionet gjuhësore të teksteve historike,duke përfshirë fjalorin historik,fjali të ndërtuara saktë për përshkrimin
e ngjarjeve, fjali komplekse për shpjegimin e marrëdhënieve shkak-pasojë, përdorimin e gjerë të emrave, ndajfoljeve
dhe mbiemrave për të përshkruar vendet, njerëzit dhe ngjarjet.

Kompetenca e të menduarit
Zhvillon kompetencën e të menduarit për realizimin e kërkimit historik.
Zhvillon mendimin kritik për të përzgjedhur burimet, për të interpretuar të shkruarën nëpërmjet informacionit për të
dhënë argumente bazuar në burime dhe për të saktësuar saktësinë e burimeve.
Zhvillon mendimin krijues për të ndërtuar interpretime të reja të cilat shpjegojnë aspekte të së shkruarës, që janë të
diskutueshme.
Analizon të dhënat numerike për të kuptuar të shkruarën, për shembull për të kuptuar shkakun dhe pasojnë,
vazhdimësinë dhe ndryshimin.
Ndërton dhe interpreton grafikë, diagrame, tabela statistikore për paraqitjen e të dhënëve historike.

Kompetenca e të nxënit
Zhvillon kompetencën e të nxënit për të shfrytëzuar të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve historike
dhe shoqërore duke i prezantuar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit.
Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme, i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën.
Parashtron pyetje kërkimore dhe përgjigjet duke u bazuar në argumente dhe burime.
Zbaron në mënyrë të pavarur udhëzimet për një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet.
Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat vetjake, duke i paraqitur në forma të ndryshme
të të shprehurit sipas një radhitje logjike.
Vlerëson pikëpamjet e ndryshme, si dhe menaxhon emocionet dhe ndjenjat e tij/saj.

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin


Zhvillon kompetencën për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin për të identifikuar dhe vlerësuar burimet e nevojshme për
interpretimin e ngjarjes historike.
Harton hapat që duhet të ndjekë për realizimin e një kërkimi historik për një ngjarje të dhënë.
Zhvillon një kërkim individual ose në grup për kryerjen e një veprimtarie në histori.
Diskuton individualisht ose në grup për rëndësinë që ka e shkuara në kuptimin e së tashmes dhe perspektivat e së
ardhmes.

17
LIBËR MËSUESI

Bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.) për realizimin
e një veprimtarie të përbashkët.

Kompetenca personale
Zhvillon kompetencën personale për ta kuptuar veten dhe të tjerët, ndryshimet dhe ngjashmëritë, për të menaxhuar
marrëdhëniet ndërmjet njëri-tjetrit, vlerësuar pikëpamjet e të tjerëve qofshin këto dhe të ndryshme nga të tijat.
Kupton nëpërmjet kërkimit historik përvojën e njeriut, marrëdhëniet shkak-pasojë, rëndësinë historike, ndryshimet dhe
vazhdimësinë që ka pësuar shoqëria përgjatë kohërave.
Përdor aftësitë e komunikimit, punës në grup etj. për të prezantuar idetë e tij.

Kompetenca qytetare
Zhvillon kompetencën qytetare për të shqyrtuar në mënyrë kritike sjelljet, motivet dhe veprimet e njerëzve në të
shkuarën që mund të jenë rezultat i ndryshimit të qëndrimeve shoqërore dhe standardeve të ndryshme.
Shqyrton burimet historike për të kuptuar ngjarjet dhe zhvillimet që kanë ndikuar në shoqëri dhe grupe të ndryshme
kulturore.
Kupton se si qytetërimet dhe shoqëritë janë formuar nga grupe njerëzish me kultura të ndryshme, identifikon dallimet
dhe ngjashmëritë ndërmjet kulturave të ndryshme dhe kultivon respekt ndaj kulturave të ndryshme nga e tija.
Shqyrton burimet historike për të kuptuar çështjet shoqërore dhe si parime të ndryshme kanë ndikuar në çështjet
njerëzore.
Zhvillon mirëkuptimin ndërkulturor duke vlerësuar kulturat, gjuhët dhe besimet e ndryshme.
Kupton perspektivat, besimet dhe qëndrimet e njerëzve në të shkruarën në të tashmen dhe rëndësinë e njohjes së
historisë së tyre dhe të tjerëve.
Shpjegon origjinën dhe zhvillimin e identitetit kombëtar duke vlerësuar trashëgiminë materiale dhe shpirtërore.
Shqyrton një sërë burimesh që paraqesin perspektiva të ndryshme kulturore në mënyrë që të zhvillojë kuptimin
historik.

Kompetenca digjitale
Zhvillon kompetencën digjitale për të gjetur, për të analizuar, për të komunikuar informacion historik.
Kërkon burime digjitale të informacionit dhe analizon në mënyrë kritike këto burime historike.
Komunikon, prezanton dhe parashtron njohuritë.
Bashkëpunon, diskuton dhe debaton me të tjerët për të ndërtuar njohuritë historike.

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të lëndës së historisë

Kërkimi historik
Kërkimi historik përfshin strukturimin e kërkesave në lloje të ndryshme pyetjesh dhe çështjesh historike.
Nxënësit duhet të fillojnë të hartojnë dhe të përmirësojnë pyetjet e tyre për të strukturuar një shqyrtim për zhvillimin
e hipotezave, për përzgjedhjen dhe dhënien e fakteve për të nxjerrë dhe për të justifikuar konkluzionet e tyre. Nxënësit
mund të përdorin njohuritë e tyre të fituara për të sugjeruar hipoteza, ose mund të sugjerojnë hipoteza në fillim të
temës, bazuar në supozimet dhe vlerat e tyre, të cilat ata pastaj i testojnë kundrejt provave.

Përdorimi i burimeve
Njohja e së kaluarës bazohet në fakte historike, në prova, të cilat rrjedhin nga burime të sakta historike dhe jo
nga supozime paraprake në lidhje me vlefshmërinë dhe me besueshmërinë e burimeve historike të përdorura. Kjo
përfshin vlerësimin e vlerës dhe besueshmërinë e dëshmive, duke studiuar prejardhjen e qëllimeve dhe gjuhën e
burimeve.

18
HISTORIA 4

Analiza shkak-pasojë
Analiza shkak-pasojë përfshin identifikimin dhe vlerësimin e rëndësisë relative të faktorëve të ndryshëm, si dhe bërjen
e lidhjeve shpjeguese ndërmjet shkakut dhe pasojës, duke pasur parasysh marrëdhënien ndërmjet dëshmive dhe
interpretimeve.

Interpretimi historik
Interpretimi ka të bëjë me të kuptuarit se si historianët dhe të tjerët formojnë interpretime. Njerëzit përfaqësojnë dhe
interpretojnë të kaluarën në mënyra të ndryshme, duke përfshirë fotografi, shfaqe, filma, tregime, muze etj.
Interpretimet reflektojnë rrethanat, në të cilat ato bëhen, dëshmitë në dispozicion, si dhe synimet e atyre që i bëjnë
këto interpretime (p.sh.: shkrimtarë, arkeologë, historianë dhe regjisorë).

Shpjegimi dhe komunikimi për të shkuarën


Nxënësit zhvillojnë dëgjimin, leximin dhe shkrimin si aftësi për të kujtuar, për të përzgjedhur, për të klasifikuar dhe
për të organizuar informacionin historik, duke përdorur me saktësi terminologjinë historike për përshkrimin dhe për
shpjegimin e ngjarjeve në të shkuarën. Nxënësit duhet të përdorin edhe teknologjitë e reja ekzistuese sipas nevojave
të tyre.

Kuptimi kronologjik
Kuptimi kronologjik është thelbësor në ndërtimin dhe në shpjegimin e ngjarjeve historike, çka përfshin përdorimin
e saktë të datave për të krijuar vijimësinë e ngjarjeve në një shqyrtim, duke përdorur termat dhe fjalorin e saktë
kronologjik, si dhe duke ditur emrat dhe karakteristikat kryesore të periudhave të studiuara.
Nxënësit duhet të identifikojnë ndryshimet brenda dhe gjatë periudhave, duke bërë lidhjet midis tyre.

Ndryshimi dhe vazhdimësia


Kuptimi i ndryshimit dhe i vazhdimësisë është i lidhur ngushtë me identifikimin dhe shpjegimin e ndryshimit, e
vazhdimësisë brenda dhe përgjatë periudhave historike, si dhe me kuptimin e temave dhe çështjeve gjithëpërfshirëse
të periudhave historike.

Shumëllojshmëria kulturore, etnike dhe fetare


Shumëllojshmëria kulturore, etnike dhe fetare ka të bëjë me të kuptuarin e përvojave, ideve, besimit dhe vlerave të
ndryshme të njerëzve dhe të shoqërive në të shkuarën dhe se si të gjitha këto kanë formësuar botën. Nxënësit duhet të
njihen me shumëllojshmërinë kulturore, etnike dhe fetare të shoqërive të ndryshme. Shumëllojshmëria ekziston brenda
dhe ndërmjet grupeve për shkak të dallimeve kulturore, etnike, rajonale, gjuhësore, sociale, ekonomike, teknologjike,
politike dhe fetare. Njohja e kulturave duhet të arrihet nëpërmjet studimit të individëve dhe të grupeve të ndryshme
shoqërore, si p.sh.: njohjes të pakicave kombëtare, të shoqërive europiane dhe atyre joeuropiane.

Rëndësia
Rëndësia ka të bëjë me konsiderimin dhe me vlerësimin e një ngjarjeje historike. Ajo vlerëson pse gjykimet në lidhje
me rëndësinë e ngjarjeve historike, çështjeve dhe njerëzve kanë ndryshuar me kalimin e kohës. Gjithashtu, ajo merr
parasysh identifikimin e kritereve të përdorura për vlerësimin e rëndësisë së një çështje, ngjarje apo personazhi
historik, si dhe vlerëson se si këto kritere dhe vlera janë përdorur në përshkrimet e së shkuarës dhe shpjegimin e
së tashmes. Deklaratat rreth rëndësisë janë interpretime që mund të bazohen në vendime të kontestueshme rreth
ngjarjeve, çështjeve dhe figurave historike, ato shpesh janë të lidhura me sistemet e vlerave të periudhës, në të cilën
është shkruar interpretimi.

19
20

LIBËR MËSUESI
Java
Kompe- Metodologjitë dhe
Temat mësi- Situatat Për çfarë Burimet/ materialet dhe Tek
Nr. tencat/ veprimtaritë e
more e të nxënit do të vlerësohen nxënësit mjetet didaktike ose
Tematikat nxënësve
Çift

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin


Teksti i nxënësit, teksti
23. Ngjarje të Vëzhgim/diskutim, e kompetencave kyç dhe të lëndës për inter-
Situata e leximit digjital, fletore shënimesh
1 rëndësishme INSERT, punë pretimin e njohurive, për punën kërkimore,për
në tekst. ose letër A4, lapsa etj.
historike individuale mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën
individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin
java
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin
24. Figura të Situata në tekst: e kompetencave kyç dhe të lëndës për inter- Teksti i nxënësit, teksti
Diskutim, shpjegim,
2 rëndësishme Biseda Jona-ba- pretimin e njohurive, për punën kërkimore, për digjital, foto të figurave
shkrim i lirë
historike bi mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën historike
individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin Teksti i nxënësit, flamur


Këndim, diskutim,
e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpre- shqiptar, magnetofon, reg-
25. Simbolet Kënga e Himnit të nxënit në
3 timin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, jistrim i himnit kombëtar
kombëtare Kombëtar bashkëpunim,
argumentimin, për punën individuale dhe bash- në CD, stemë e Republikës
vizatim
Zona dhe këpunimin me njëri-tjetrin. së Shqipërisë, teksti digjital
vendi im Java
Situata në tekst
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin
26. Institucione Jona dhe babi. Teksti i nxënësit, teksti dig-
Lojë me role. e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpre-
të rëndësishme Shëtitje mes jital, foto me institucionet e
4 INSERT, pyetje timin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit,
të shtetit ndërtesave të rëndësishme shtetërore.
përgjigje argumentimin, për punën individuale dhe bash-
shqiptar rëndësishme në
Tiranë. këpunimin me njëri-tjetrin.

Lojë me role, Di- Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin


Situata në tekst
dua të di- mësova, e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpre- Teksti i nxënësit, teksti
27. Institucione për nevojën e
5 argumentim në timin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, digjital, foto të këtyre
të tjera institucioneve të
dyshe shkak-pa- argumentimin, për punën individuale dhe bash- institucioneve
ndryshme.
sojë. këpunimin me njëri-tjetrin
java
Situata në tekst. Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin
Diskutim, lexim,
Biseda mes e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpre- Teksti i nxënësit, teksti
28. Trashëgimia shpjegim, ilustrim
6 Jonës dhe gjy- timin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit me digjital, foto me përmbajtje
kulturore me foto, shkrim i
shit për këngët gojë dhe me shkrim, për punën individuale dhe të trashëgimisë kulturore.
lirë.
popullore. bashkëpunimin me njëri-tjetrin
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin
29. Ekskursion Ekskursion, vëzh-
e kompetencave kyç dhe të lëndës, për inter-
në vende gim, fotografim, Teksti i nxënësit, teksti
7 - pretimin e njohurive, për punën kërkimore, për
dhe objekte diskutim, mbajtje digjital, objektet historike.
mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën
historike shënimesh individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin
Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin
30. Vizitë ne e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpre-
Vëzhgim, shpjegim, Teksti i nxënësit, teksti
8 muze. Vep- - timin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, për
vizatim etj. digjital, objektet në muze.
rimtari praktike zbatim rregullash, për bashkëpunimin me njëri-
tjetrin.
Situata në
tekst. Biseda
mes Jonës dhe Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin
mamit për Diskutim, punë në e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpre- Teksti i nxënësit, teksti
31. Shqiptarë
9 të shkuar në grupe, timin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, digjital, foto të shqiptarëve
të famshëm
koncert të një lojë enigmë. argumentimin, për punën individuale dhe bash- të famshëm.
këngëtareje këpunimin me njëri-tjetrin.
të famshme
shqiptare
Teksti i nxënësit, burime
Si të kërkojmë Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin
Punë kërkimore, të shkruara, burime gojore,
32. Heroi im. të dhëna e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpre-
fotografim, përsh- bllok shënimesh, fletore
10 Veprimtari për figura të timin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit,
krim, prezantim punë, foto, mjete të TIK-ut
praktike rëndësishme të argumentimin,punë kërkimore, për punën individu-
për prezantim etj.
vendbanimit ale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.
33. Ekspozitë Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e
Teksti i nxënësit, fletore
me objekte Kërkim, fotografim, kompetencave kyç dhe të lëndës,për interpretimin e
pune, objekte të ndryshme
11 historike-kultu- përshkrim, prezan- njohurive, për mënyrën e të shprehurit, prezantimin,
të trashëgimisë kulturore të
rore. Veprimtari tim vlerësimin dhe vetëvlerësimin, për punën individu-
praktike ale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin familjes
34. Studioj një Teksti i nxënësit, fletore,
histori të zonës Shpjegim, organ- aparat fotografik, letër A4,
Gjatë orës së parë vlerësohen vetëm për pjesëmar-
12 sime. Veprimtari - izim letër tabak, lapustila, laptop
rjen aktive.
praktike etj.

35. Studioj
Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në real-
një histori të Teksti i nxënësit, fletore,
izimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për
zonës sime. aparat fotografik, letër A4,
Shpjegim, organ- interpretimin e njohurive, për mënyrën e të
13 Veprimtari letër tabak, lapustila, laptop

HISTORIA 4
izim, prezantim. shprehurit,punë kërkimore, shfrytëzim të dhënash,
praktike etj.
prezantim, për punën individuale dhe bash-
(vlerësim
portofoli) këpunimin me njëri-tjetrin
21
LIBËR MËSUESI

PLANI MËSIMOR sintetik


(1 orë në javë)
KLASA IV
SHKALLA II
FUSHA: SHOQËRIA DHE MJEDISI
LËNDA: HISTORI
Plani mësimor vjetor

SHPËRNDARJA E PËRMBAJTJES LËNDORE SIPAS KOMPETENCAVE/TEMATIKAVE


Kompetencat/
Tematikat
Tremujori i parë Tremujori i dytë Tremujori i tretë

1. Historia dhe unë


2. Burimet historike
3. Kutia ime e kujtimeve
(Veprimtari praktike)
4. Vija e kohës
5. Llogaritja e kohës
6. Data dhe ngjarje të rëndë-
I. Historia ime dhe
sishme vetjake dhe familjare
e familjes sime
(11 orë) 7. Pema e familjes
8. Ndërtojmë pemën e famil-
jes (Veprimtari praktike)
9. Familja në të shkruarën
dhe sot
10. Intervistë me paraardhësit
e mi
(Veprimtari praktike)
11. Përforcim njohurish
12. Lojërat dhe argëtimet në
lashtësi
13. Lojërat popullore në
vendin tonë

II. Lojërat, argëtimet, 14. Lojërat popullore sot


festat (Veprimtari praktike)
dhe 15. Festat popullore tradi-
festimet cionale
(6 orë)
16. Festat kombëtare dhe
zyrtare
17. Festat e krahinës sime
(Veprimtari praktike)

22
HISTORIA 4

18. Mitet dhe legjendat

III. Mite 19. Historia gojore dhe miti e


dhe legjenda
legjenda
20. Mite dhe legjenda të
(4 orë)
zonës sime (Veprimtari
praktike)
21. Mite dhe legjenda të zonës
sime (Veprimtari praktike)

22. Objekte historike dhe


kulturore

23. Ngjarje të rëndësishme


historike

24. Figura të rëndësishme


historike
25. Ekskursion në vende dhe
objekte historike (Veprimtari
praktike)

26. Simbolet kombëtare

27. Institucione të rëndë-


sishme të shtetit shqiptar

IV. Zona 28. Institucione të tjera


dhe
vendi im
(14 orë) 29. Trashëgimia kulturore

30. Vizitë në muze (Veprimtari


praktike)
31. Ekspozitë me objekte his-
toriko-kulturore (Veprimtari
praktike)

32. Shqiptarë të famshëm

33. Heroi im (Veprimtari


praktike)

34. Studioj një histori të zonës


sime (Veprimtari praktike)

35. Studioj një histori të zonës


sime (Vlerësim portofoli)

23
LIBËR MËSUESI

PLANI MËSIMOR ANALITIK PËR 3-MUJORIN E PARË


(1 orë në javë)
SHKALLA II
FUSHA: SHOQËRIA DHE MJEDISI
LËNDA: HISTORI

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç


Kompetenca e komunikimit dhe të shprehurit
Zhvillon kompetencën e komunikimit për të ndërtuar njohuritë historike për të shqyrtuar, për të analizuar, për të
parashtruar pyetje, për të argumentuar, për të diskutuar dhe për të komunikuar informacionin historik, konceptet dhe
idetë.
Përdor funksionet gjuhësore të teksteve historike,duke përfshirë fjalorin historik,fjali të ndërtuara saktë për përshkrimin
e ngjarjeve, fjali komplekse për shpjegimin e marrëdhënieve shkak-pasojë, përdorimin e gjerë të emrave, ndajfoljeve
dhe mbiemrave për të përshkruar vendet, njerëzit dhe ngjarjet.

Kompetenca e të menduarit
Zhvillon kompetencën e të menduarit për realizimin e kërkimit historik.
Zhvillon mendimin kritik për të përzgjedhur burimet, për të interpretuar të shkruarën nëpërmjet informacionit për të
dhënë argumente bazuar në burime dhe për të saktësuar saktësinë e burimeve.
Zhvillon mendimin krijues për të ndërtuar interpretime të reja të cilat shpjegojnë aspekte të së shkruarës, që janë të
diskutueshme.
Analizon të dhënat numerike për të kuptuar të shkruarën, për shembull për të kuptuar shkakun dhe pasojnë,
vazhdimësinë dhe ndryshimin.
Ndërton dhe interpreton grafikë, diagram, tabela statistikore për paraqitjen e të dhënëve historike

Kompetenca e të nxënit
Zhvillon kompetencën e të nxënit për të shfrytëzuar të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve historike
dhe shoqërore, duke i prezantuar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit.
Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme, i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën.
Parashtron pyetje kërkimore dhe përgjigjet duke u bazuar në argumente dhe burime.
Zbaron në mënyrë të pavarur udhëzimet për një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet.
Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat vetjake, duke i paraqitur në forma të ndryshme
të të shprehurit sipas një radhitje logjike.
Vlerëson pikëpamjet e ndryshme, si dhe menaxhon emocione dhe ndjenjat e tij.

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin


Zhvillon kompetencën për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin për të identifikuar dhe vlerësuar burimet e nevojshme për
interpretimin e ngjarjes historike.
Harton hapat që duhet të ndjekë për realizimin e një kërkimi historik për një ngjarje të dhënë.
Zhvillon një kërkim individual ose në grup për kryerjen e një veprimtarie në histori.
Diskuton individualisht ose në grup për rëndësinë që ka e shkuara në kuptimin e të tashmes dhe perspektivat e të
ardhmes.

24
HISTORIA 4

Bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.) për realizimin
e një veprimtarie të përbashkët.

Kompetenca personale
Zhvillon kompetencën personale për ta kuptuar veten dhe të tjerët, ndryshimet dhe ngjashmëritë, për të menaxhuar
marrëdhëniet ndërmjet njëri-tjetrit, vlerësuar pikëpamjet e të tjerëve qofshin këto dhe të ndryshme nga të tijat.
Kupton nëpërmjet kërkimit historik përvojën e njeriut, marrëdhëniet shkak-pasojë, rëndësinë historike, ndryshimet dhe
vazhdimësinë që ka pësuar shoqëria përgjatë kohërave.
Përdor aftësitë e komunikimit, punës në grup etj. për të prezantuar idetë e tij.

Kompetenca qytetare
Zhvillon kompetencën qytetare për të shqyrtuar në mënyrë kritike sjelljet, motivet dhe veprimet e njerëzve në të
shkuarën që mund të jenë rezultat i ndryshimit të qëndrimeve shoqërore dhe standardeve të ndryshme.
Shqyrton burimet historike për të kuptuar ngjarjet dhe zhvillimet që kanë ndikuar në shoqëri dhe grupe të ndryshme
kulturore.
Kupton se si qytetërimet dhe shoqëritë janë formuar nga grupe njerëzish me kultura të ndryshme, identifikon dallimet
dhe ngjashmëritë ndërmjet kulturave të ndryshme dhe kultivon respekt ndaj kulturave të ndryshme nga e tija.
Shqyrton burimet historike për të kuptuar çështjet shoqërore dhe si parime të ndryshme kanë ndikuar në çështjet
njerëzore.
Zhvillon mirëkuptimin ndërkulturor duke vlerësuar kulturat, gjuhët dhe besimet e ndryshme.
Kupton perspektivat, besimet dhe qëndrimet e njerëzve në të shkruarën në të tashmen dhe rëndësinë e njohjes së
historisë së tyre dhe të tjerëve.
Shpjegon origjinën dhe zhvillimin e identitetit kombëtar duke vlerësuar trashëgiminë materiale dhe shpirtërore.
Shqyrton një sërë burimesh që paraqesin perspektiva të ndryshme kulturore në mënyrë që të zhvillojë kuptimin
historik.

Kompetenca digjitale
Zhvillon kompetencën digjitale për të gjetur, për të analizuar, për të komunikuar informacion historik.
Hulumton një sërë burimesh digjitale të informacionit dhe analizon në mënyrë kritike këto burime historike.
Komunikon, prezanton dhe parashtron njohuritë.
Bashkëpunon, diskuton dhe debaton me të tjerët për të ndërtuar njohuritë historike.

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të lëndës së historisë


Kërkimi historik
Kërkimi historik përfshin strukturimin e kërkesave në lloje të ndryshme pyetjesh dhe çështjesh historike.
Nxënësit duhet të fillojnë të hartojnë dhe të përmirësojnë pyetjet e tyre për të strukturuar një shqyrtim për zhvillimin
e hipotezave, për përzgjedhjen dhe dhënien e fakteve për të nxjerrë dhe për të justifikuar konkluzionet e tyre. Nxënësit
mund të përdorin njohuritë e tyre të fituara për të sugjeruar hipoteza, ose mund të sugjerojnë hipoteza në fillim të
temës, bazuar në supozimet dhe vlerat e tyre, të cilat ata pastaj i testojnë kundrejt provave.

Përdorimi i burimeve
Njohja e së kaluarës bazohet në fakte historike, në prova, të cilat rrjedhin nga burime të sakta historike dhe jo
nga supozime paraprake në lidhje me vlefshmërinë dhe me besueshmërinë e burimeve historike të përdorura. Kjo
përfshin vlerësimin e vlerës dhe besueshmërinë e dëshmive, duke studiuar prejardhjen e qëllimeve dhe gjuhën e
burimeve.

25
LIBËR MËSUESI

Analiza shkak-pasojë
Analiza shkak-pasojë përfshin identifikimin dhe vlerësimin e rëndësisë relative të faktorëve të ndryshëm, si dhe bërjen
e lidhjeve shpjeguese ndërmjet shkakut dhe pasojës, duke pasur parasysh marrëdhënien ndërmjet dëshmive dhe
interpretimeve.

Interpretimi historik
Interpretimi ka të bëjë me të kuptuarit se si historianët dhe të tjerët formojnë interpretime. Njerëzit përfaqësojnë dhe
interpretojnë të kaluarën në mënyra të ndryshme, duke përfshirë fotografi, shfaqe, filma, tregime, muze etj.
Interpretimet reflektojnë rrethanat, në të cilat ato bëhen, dëshmitë në dispozicion, si dhe synimet e atyre që i bëjnë
këto interpretime (p.sh.: shkrimtarë, arkeologë, historianë dhe regjisorë).

Shpjegimi dhe komunikimi për të shkuarën


Nxënësit zhvillojnë dëgjimin, leximin dhe shkrimin si aftësi për të kujtuar, për të përzgjedhur, për të klasifikuar dhe
për të organizuar informacionin historik, duke përdorur me saktësi terminologjinë historike për përshkrimin dhe për
shpjegimin e ngjarjeve në të shkuarën. Nxënësit duhet të përdorin edhe teknologjitë e reja ekzistuese sipas nevojave
të tyre

Kuptimi kronologjik
Kuptimi kronologjik është thelbësor në ndërtimin dhe në shpjegimin e ngjarjeve historike, ç`ka përfshin përdorimin
e saktë të datave për të krijuar vijimësinë e ngjarjeve në një shqyrtim, duke përdorur termat dhe fjalorin e saktë
kronologjik, si dhe duke ditur emrat dhe karakteristikat kryesore të periudhave të studiuara.
Nxënësit duhet të identifikojnë ndryshimet brenda dhe gjatë periudhave, duke bërë lidhjet midis tyre.

Ndryshimi dhe vazhdimësia


Kuptimi i ndryshimit dhe i vazhdimësisë është i lidhur ngushtë me identifikimin dhe shpjegimin e ndryshimit, e
vazhdimësisë brenda dhe përgjatë periudhave historike, si dhe me kuptimin e temave dhe çështjeve gjithëpërfshirëse
të periudhave historike.

Shumëllojshmëria kulturore, etnike dhe fetare


Shumëllojshmëria kulturore, etnike dhe fetare ka të bëjë me të kuptuarin e përvojave, ideve, besimit dhe vlerave të
ndryshme të njerëzve dhe të shoqërive në të shkuarën dhe se si të gjitha këto kanë formësuar botën. Nxënësit duhet të
njihen me shumëllojshmërinë kulturore, etnike dhe fetare të shoqërive të ndryshme. Shumëllojshmëria ekziston brenda
dhe ndërmjet grupeve për shkak të dallimeve kulturore, etnike, rajonale, gjuhësore, sociale, ekonomike, teknologjike,
politike dhe fetare. Njohja e kulturave duhet të arrihet nëpërmjet studimit të individëve dhe të grupeve të ndryshme
shoqërore, si p.sh.: njohjes të pakicave kombëtare, të shoqërive europiane dhe atyre joeuropiane.

Rëndësia
Rëndësia ka të bëjë me konsiderimin dhe me vlerësimin e një ngjarjeje historike. Ajo vlerëson pse gjykimet në lidhje
me rëndësinë e ngjarjeve historike, çështjeve dhe njerëzve kanë ndryshuar me kalimin e kohës. Gjithashtu, ajo merr
parasysh identifikimin e kritereve të përdorura për vlerësimin e rëndësisë së një çështje, ngjarje apo personazhi
historik, si dhe vlerëson se si këto kritere dhe vlera janë përdorur në përshkrimet e së shkuarës dhe shpjegimin e
së tashmes. Deklaratat rreth rëndësisë janë interpretime që mund të bazohen në vendime të kontestueshme rreth
ngjarjeve, çështjeve dhe figurave historike, ato shpesh janë të lidhura me sistemet e vlerave të periudhës, në të cilën
është shkruar interpretimi.

26
Metodologjitë dhe
Kompetencat Temat Situatat Për çfarë Burimet/materialet dhe
Nr. veprimtaritë e Datat
/ Tematikat mësimore e të nxënit do të vlerësohen nxënësit mjetet didaktike
nxënësve

Dialogu mes Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në Teksti i nxënësit,


Diskutim, shpjegim,
Jonës dhe realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: teksti digjital,
përmbledhje e
1. Historia mamit për për interpretimin e njohurive, për mënyrën e objekte të trashëguara
1 strukturuar,
dhe unë kalimin brez të shprehurit, për shfrytëzimin e të dhënave, brez pas brezi,
punë në grupe,
pas brezi të për punën individuale dhe bashkëpunimin në skedë e paraqitjes së brezave
punë individuale.
varëses. grup në familje.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në


realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: Teksti i nxënësit,
2. Burimet Kutia e kujti- Lojë me role, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e teksti digjital,
2
historike meve diskutim të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për objekte të ruajtura nga
punën individuale dhe bashkëpunimin në fëmijëria.
grup
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në real- Kuti kartoni,
izimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: për sende vetjake,
3. Kutia ime Kërkimi,
interpretimin e njohurive, për shfrytëzimi e të foto të ngjarjeve të veçanta,
e kujtimeve Krijimi i kutisë përdorim i buri-
3 Historia dhënave, për punën kërkimore, për realizimin dëftesa,
(Veprimtari së kujtimeve. meve, prezantim
ime dhe e e një produkti siç është kutia e kujtimeve, letër zbukuruese,
praktike)
familjes sime për punën individuale. për mënyrën se si ngjitës,
shprehen kur prezantojnë produktin e tyre gërshërë etj.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në


Dialogu i Jonës Lojë me role, realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës:
Teksti i nxënësit,
4. Vija e me babanë në diskutim, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e
4 teksti digjital,
kohës lidhje me ngjar- shpjegim, diskutim, të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për
fletore pune
jet në kohë. punë në grupe. punën individuale dhe bashkëpunimin në
grup

Lojë me role,
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
bisedë. punë në
realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: Teksti i nxënësit, teksti dig-
A mund të gjesh grupe, shpjegim,
5. Llogaritja për interpretimin e njohurive, për mënyrën e jital, fletore pune, kalendar,
5 sa kohë kanë grafik organizues,
e kohës të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për foto të nxënësve në etapa të

HISTORIA 4
kaluar nga...? përllogaritje
llogaritjet e sakta, për punën individuale dhe ndryshme të fëmijërisë etj.
matematikore.
bashkëpunimin në çift apo në grup
pyetje-përgjigje
27
28

LIBËR MËSUESI
6. Data dhe
Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në
ngjarje Lojë në role.
Datat e rëndë- realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: Teksti i nxënësit,
të rëndë- shpjegim, diskutim,
6 sishme në një për interpretimin e njohurive, për mënyrën e teksti digjital,
sishme grafik organizues.
familje të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për kalendar, fletore pune.
vetjake dhe punë individuale
punën individuale
familjare

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në


Lojë me role, pyetje
Pjesa e leximit realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: Teksti i nxënësit,
7. Pema e përgjigje. Di-dua të
7 “Të dhënat për për interpretimin e njohurive,për mënyrën e teksti digjital,
familjes di-mësova, punë në
paraardhësit”. të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për letër tabak, lapustila etj.
çifte.
punën individuale dhe në çift.

8. ndërto- Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në


jmë pemën realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, Teksti i nxënësit, fotografi,
Foto me pemën Veprimtari
8 e familjes. për interpretimin e njohurive, për mënyrën e letër tabak, lapsa të ndrys-
e familjes praktike
(Veprimtari të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për hëm, ngjitës etj.
praktike) punën individuale, për prezantimin etj.
Historia
ime dhe e
Pjesa e leximit
familjes sime Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
9. Familja mes Jonës
Diskutim, Di-dua realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: Teksti i nxënësit,
në të shkru- dhe mamit:
9 të di-mësoj, pyetje- për interpretimin e njohurive, për mënyrën e teksti digjital,
arën dhe Familja grup i
përgjigje. të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për foto të ndryshme.
sot rëndësishëm i
punën individuale etj.
shoqërisë
Fotot në tekst,
10. Interv- bisedat me
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
istë me gjyshërit mund
shpjegim, realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: Teksti i nxënësit, teksti digji-
paraard- të përdoret
10 intervistë prezan- për interpretimin e njohurive, për mënyrën e tal, fletore, aparat fotografik,
hësit e mi teksti digjital
tim. të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për mjet incizimi, laptop etj.
(Veprimtari me më shumë
punën individuale dhe në grup
praktike) foto dhe video
të ngjashme
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
11. Për- realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës,
Konkurs ose punë Teksti i nxënësit, teksti
11 forcim - për interpretimin e njohurive, për mënyrën e
individuale digjital, fletore punë.
njohurish të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për
arsyetimin shkak-pasojë etj.
HISTORIA 4

PLANI MËSIMOR ANALITIK PËR 3-MUJORIN E DYTË


(1 orë në javë)
SHKALLA II
FUSHA: SHOQËRIA DHE MJEDISI
LËNDA: HISTORI

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç


Kompetenca e komunikimit dhe të shprehurit
Zhvillon kompetencën e komunikimit për të ndërtuar njohuritë historike për të shqyrtuar, për të analizuar, për të
parashtruar pyetje, për të argumentuar, për të diskutuar dhe për të komunikuar informacionin historik, konceptet dhe
idetë.
Përdor funksionet gjuhësore të teksteve historike,duke përfshirë fjalorin historik,fjali të ndërtuara saktë për përshkrimin
e ngjarjeve, fjali komplekse për shpjegimin e marrëdhënieve shkak-pasojë, përdorimin e gjerë të emrave, ndajfoljeve
dhe mbiemrave për të përshkruar vendet, njerëzit dhe ngjarjet.

Kompetenca e të menduarit
Zhvillon kompetencën e të menduarit për realizimin e kërkimit historik.
Zhvillon mendimin kritik për të përzgjedhur burimet, për të interpretuar të shkruarën nëpërmjet informacionit për të
dhënë argumente bazuar në burime dhe për të saktësuar saktësinë e burimeve.
Zhvillon mendimin krijues për të ndërtuar interpretime të reja të cilat shpjegojnë aspekte të së shkruarës, që janë të
diskutueshme.
Analizon të dhënat numerike për të kuptuar të shkruarën, për shembull për të kuptuar shkakun dhe pasojnë,
vazhdimësinë dhe ndryshimin.
Ndërton dhe interpreton grafikë, diagrame, tabela statistikore për paraqitjen e të dhënëve historike.

Kompetenca e të nxënit
Zhvillon kompetencën e të nxënit për të shfrytëzuar të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve historike
dhe shoqërore duke i prezantuar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit.
Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme, i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën.
Parashtron pyetje kërkimore dhe përgjigjet duke u bazuar në argumente dhe burime.
Zbaron në mënyrë të pavarur udhëzimet për një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet.
Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat vetjake, duke i paraqitur në forma të ndryshme
të të shprehurit sipas një radhitje logjike.
Vlerëson pikëpamjet e ndryshme, si dhe menaxhon emocionet dhe ndjenjat e tij.

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin


Zhvillon kompetencën për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin për të identifikuar dhe vlerësuar burimet e nevojshme për
interpretimin e ngjarjes historike.
Harton hapat që duhet të ndjekë për realizimin e një kërkimi historik për një ngjarje të dhënë.
Zhvillon një kërkim individual ose në grup për kryerjen e një veprimtarie në histori.
Diskuton individualisht ose në grup për rëndësinë që ka e shkuara në kuptimin e së tashmes dhe perspektivat e të
ardhmes.

29
LIBËR MËSUESI

Bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.) për realizimin
e një veprimtarie të përbashkët.

Kompetenca personale
Zhvillon kompetencën personale për ta kuptuar veten dhe të tjerët, ndryshimet dhe ngjashmëritë, për të menaxhuar
marrëdhëniet ndërmjet njëri-tjetrit, vlerësuar pikëpamjet e të tjerëve qofshin këto dhe të ndryshme nga të tijat.
Kupton nëpërmjet kërkimit historik përvojën e njeriut, marrëdhëniet shkak-pasojë, rëndësinë historike, ndryshimet dhe
vazhdimësinë që ka pësuar shoqëria përgjatë kohërave.
Përdor aftësitë e komunikimit, punës në grup etj. për të prezantuar idetë e tij.

Kompetenca qytetare
Zhvillon kompetencën qytetare për të shqyrtuar në mënyrë kritike sjelljet, motivet dhe veprimet e njerëzve në të
shkuarën që mund të jenë rezultat i ndryshimit të qëndrimeve shoqërore dhe standardeve të ndryshme.
Shqyrton burimet historike për të kuptuar ngjarjet dhe zhvillimet që kanë ndikuar në shoqëri dhe grupe të ndryshme
kulturore.
Kupton se si qytetërimet dhe shoqëritë janë formuar nga grupe njerëzish me kultura të ndryshme, identifikon dallimet
dhe ngjashmëritë ndërmjet kulturave të ndryshme dhe kultivon respekt ndaj kulturave të ndryshme nga e tija.
Shqyrton burimet historike për të kuptuar çështjet shoqërore dhe si parime të ndryshme kanë ndikuar në çështjet
njerëzore.
Zhvillon mirëkuptimin ndërkulturor duke vlerësuar kulturat, gjuhët dhe besimet e ndryshme.
Kupton perspektivat, besimet dhe qëndrimet e njerëzve në të shkruarën në të tashmen dhe rëndësinë e njohjes së
historisë së tyre dhe të tjerëve.
Shpjegon origjinën dhe zhvillimin e identitetit kombëtar duke vlerësuar trashëgiminë materiale dhe shpirtërore.
Shqyrton një sërë burimesh që paraqesin perspektiva të ndryshme kulturore në mënyrë që të zhvillojë kuptimin
historik.

Kompetenca digjitale
Zhvillon kompetencën digjitale për të gjetur, për të analizuar, për të komunikuar informacion historik.
Kërkon dhe gjen një sërë burimesh digjitale të informacionit dhe analizon në mënyrë kritike këto burime historike.
Komunikon, prezanton dhe parashtron njohuritë.
Bashkëpunon, diskuton dhe debaton me të tjerët për të ndërtuar njohuritë historike.

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të lëndës së historisë

Kërkimi historik
Kërkimi historik përfshin strukturimin e kërkesave në lloje të ndryshme pyetjesh dhe çështjesh historike.
Nxënësit duhet të fillojnë të hartojnë dhe të përmirësojnë pyetjet e tyre për të strukturuar një shqyrtim për zhvillimin
e hipotezave, për përzgjedhjen dhe dhënien e fakteve për të nxjerrë dhe për të justifikuar konkluzionet e tyre. Nxënësit
mund të përdorin njohuritë e tyre të fituara për të sugjeruar hipoteza, ose mund të sugjerojnë hipoteza në fillim të
temës, bazuar në supozimet dhe vlerat e tyre, të cilat ata pastaj i testojnë kundrejt provave.

Përdorimi i burimeve
Njohja e së kaluarës bazohet në fakte historike, në prova, të cilat rrjedhin nga burime të sakta historike dhe jo
nga supozime paraprake në lidhje me vlefshmërinë dhe me besueshmërinë e burimeve historike të përdorura. Kjo përfshin
vlerësimin e vlerës dhe besueshmërinë e dëshmive, duke studiuar prejardhjen e qëllimeve dhe gjuhën e burimeve.

30
HISTORIA 4

Analiza shkak-pasojë
Analiza shkak-pasojë përfshin identifikimin dhe vlerësimin e rëndësisë relative të faktorëve të ndryshëm, si dhe
bërjen e lidhjeve shpjeguese ndërmjet shkakut dhe pasojës, duke pasur parasysh marrëdhënien ndërmjet dëshmive
dhe interpretimeve.

Interpretimi historik
Interpretimi ka të bëjë me të kuptuarit se si historianët dhe të tjerët formojnë interpretime. Njerëzit përfaqësojnë dhe
interpretojnë të kaluarën në mënyra të ndryshme, duke përfshirë fotografi, shfaqe, filma, tregime, muze etj.
Interpretimet reflektojnë rrethanat, në të cilat ato bëhen, dëshmitë në dispozicion, si dhe synimet e atyre që i bëjnë
këto interpretime (p.sh.: shkrimtarë, arkeologë, historianë dhe film krijues).

Shpjegimi dhe komunikimi për të shkuarën


Nxënësit zhvillojnë dëgjimin, leximin dhe shkrimin si aftësi për të kujtuar, për të përzgjedhur, për të klasifikuar dhe
për të organizuar informacionin historik, duke përdorur me saktësi terminologjinë historike për përshkrimin dhe për
shpjegimin e ngjarjeve në të shkuarën. Nxënësit duhet të përdorin edhe teknologjitë e reja ekzistuese sipas nevojave
të tyre

Kuptimi kronologjik
Kuptimi kronologjik është thelbësor në ndërtimin dhe në shpjegimin e ngjarjeve historike, çka përfshin përdorimin
e saktë të datave për të krijuar vijimësinë e ngjarjeve në një shqyrtim, duke përdorur termat dhe fjalorin e saktë
kronologjik, si dhe duke ditur emrat dhe karakteristikat kryesore të periudhave të studiuara.
Nxënësit duhet të identifikojnë ndryshimet brenda dhe gjatë periudhave, duke bërë lidhjet midis tyre.

Ndryshimi dhe vazhdimësia


Kuptimi i ndryshimit dhe i vazhdimësisë është i lidhur ngushtë me identifikimin dhe shpjegimin e ndryshimit, e
vazhdimësisë brenda dhe përgjatë periudhave historike, si dhe me kuptimin e temave dhe çështjeve gjithëpërfshirëse
të periudhave historike.

Shumëllojshmëria kulturore, etnike dhe fetare


Shumëllojshmëria kulturore, etnike dhe fetare ka të bëjë me të kuptuarin e përvojave, ideve, besimit dhe vlerave të
ndryshme të njerëzve dhe të shoqërive në të shkuarën dhe se si të gjitha këto kanë formësuar botën. Nxënësit duhet të
njihen me shumëllojshmërinë kulturore, etnike dhe fetare të shoqërive të ndryshme. Shumëllojshmëria ekziston brenda
dhe ndërmjet grupeve për shkak të dallimeve kulturore, etnike, rajonale, gjuhësore, sociale, ekonomike, teknologjike,
politike dhe fetare. Njohja e kulturave duhet të arrihet nëpërmjet studimit të individëve dhe të grupeve të ndryshme
shoqërore, si p.sh.: njohjes të pakicave kombëtare, të shoqërive europiane dhe atyre joeuropiane.

Rëndësia
Rëndësia ka të bëjë me konsiderimin dhe me vlerësimin e një ngjarjeje historike. Ajo vlerëson pse gjykimet në lidhje
me rëndësinë e ngjarjeve historike, çështjeve dhe njerëzve kanë ndryshuar me kalimin e kohës. Gjithashtu, ajo merr
parasysh identifikimin e kritereve të përdorura për vlerësimin e rëndësisë së një çështje, ngjarje apo personazhi
historik, si dhe vlerëson se si këto kritere dhe vlera janë përdorur në përshkrimet e së shkuarës dhe shpjegimin e
së tashmes. Deklaratat rreth rëndësisë janë interpretime që mund të bazohen në vendime të kontestueshme rreth
ngjarjeve, çështjeve dhe figurave historike, ato shpesh janë të lidhura me sistemet e vlerave të periudhës, në të cilën
është shkruar interpretimi.

31
32

LIBËR MËSUESI
Kompeten- Burimet/ materialet
Temat mësi- Situatat Metodologjitë dhe Për çfarë
Nr. cat/ Tema- dhe mjetet didak- Datat
more e të nxënit veprimtaritë e nxënësve do të vlerësohen nxënësit
tikat tike
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
Lojë me role. Pyetje Teksti i nxënësit,
12. Lojërat Lojërat realizimin e kompetencave kyç dhe të
përgjigje, Punë me tek- teksti digjital, letër
1 dhe argëtimet olimpike. lëndës, për interpretimin e njohurive, për
stin. Mbajtje shënimesh, tabak, lapustila.
në lashtësi Foto mënyrën e të shprehurit, analizën, për
prezantim
punën individuale dhe në grup
Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në
Një lojë realizimin e kompetencave kyç dhe të
13. Lojërat
popullore, Bisedë, Lexim, diskutim, lëndës, për interpretimin e njohurive, për Teksti i nxënësit,
2 popullore në
mjete sipas ndërtim skeme, mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për teksti digjital
vendin tonë
lojës punën individuale dhe bashkëpunimin me
njëri-tjetrin

14. Lojërat Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në


popullore sot. realizimin e kompetencave kyç dhe të
3 Lojëra Lojë Sipas lojërave
(Veprimtari lëndës, për zbatimin në praktikë të lojërave,
praktike) për bashkëpunimin me njëri-tjetrin.
Lojërat,
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
argëtimet, Teksti i nxënësit,
realizimin e kompetencave kyç dhe të
festat dhe 15. Festat Situata Lojë me role, stuhi men- teksti digjital, foto
lëndës, për interpretimin e njohurive, për
4 festimet popullore e leximit dimi. shpjegim, diskutim. nga festat të ndrys-
mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për
tradicionale Jona-gjyshi Punë individuale. hme popullore.
punën individuale dhe bashkëpunimin me
njëri-tjetrin

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në


Situata në realizimin e kompetencave kyç dhe të
16. Festat Teksti i nxënësit,
tekst mes Lojë me role, diskutim. lëndës, për interpretimin e njohurive, për
5 kombëtare teksti digjital,
Jonës dhe INSERT. Punë në çift. mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për
dhe zyrtare fletore pune
mamit. punën individuale dhe bashkëpunimin me
njëri-tjetrin.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në Teksti i nxënësit,


17. Festat e realizimin e kompetencave kyç dhe të teksti digjital,
krahinës sime. Festojmë së Shkrim, interpretim, lëndës për interpretimin e njohurive, për fletore pune,
6
(Veprimtari bashku. fotografim, prezantim mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për fotografi, veshje fes-
praktike) punën kërkimore, për punën individuale tive, receta gatimi,
dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin. aparat fotografik, etj
Situata në Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
tekst Jona realizimin e kompetencave kyç dhe të Teksti i nxënësit,
18. Mitet dhe dhe babi: Lojë në role, diskutim lëndës, për interpretimin e njohurive, për teksti digjital, libra
7
legjendat historia e idesh, shpjegim, lojë. mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për jashtë shkollor.
krijimit të punën individuale dhe bashkëpunimin me
botës. njëri-tjetrin

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në


19. Historia Situata në realizimin e kompetencave kyç dhe të Teksti i nxënësit,
gojore dhe tekst për Lojë me role, : lexim, dis- lëndës, për interpretimin e njohurive, për teksti digjital,
8
miti e legjen- shpatën e kutim, Punë individuale mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për libra me mite dhe
da Skënderbeut. punën individuale dhe bashkëpunimin me legjenda
njëri-tjetrin

Mite dhe
legjenda

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në re- Teksti i nxënësit,


20. Mite dhe
alizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, teksti digjital, libra
legjenda të Film vizati- Analizë, hartim rregul-
për interpretimin e njohurive,për punën me tematikë mite
9 zonës sime mor (për një lash të një pune kërki-
kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, apo legjenda,
(Veprimtari mit) more
argumentimin, për punën individuale dhe mjete të TIK-un për
praktike)
bashkëpunimin me njëri-tjetrin prezantim etj.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në re- Teksti i nxënësit,


21. Mite dhe
alizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, teksti digjital, libra
legjenda të Lista me
Prezantim, përdorim të për interpretimin e njohurive,për punën me temë mite apo
10 zonës sime hapat e
TIK-ut kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, legjenda, mjete të

HISTORIA 4
(Veprimtari punës
argumentimin, për punën individuale dhe TIK-ut për prezan-
praktike)
bashkëpunimin me njëri-tjetrin. tim etj.
33
LIBËR MËSUESI

PLANI MËSIMOR ANALITIK PËR 3-MUJORIN E TRETË


(1 orë në javë)
SHKALLA II
FUSHA: SHOQËRIA DHE MJEDISI
LËNDA: HISTORI

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç


Kompetenca e komunikimit dhe të shprehurit
Zhvillon kompetencën e komunikimit për të ndërtuar njohuritë historike për të shqyrtuar, për të analizuar, për të
parashtruar pyetje, për të argumentuar, për të diskutuar dhe për të komunikuar informacionin historik, konceptet dhe
idetë.
Përdor funksionet gjuhësore të teksteve historike,duke përfshirë fjalorin historik,fjali të ndërtuara saktë për përshkrimin
e ngjarjeve, fjali komplekse për shpjegimin e marrëdhënieve shkak-pasojë, përdorimin e gjerë të emrave, ndajfoljeve
dhe mbiemrave për të përshkruar vendet, njerëzit dhe ngjarjet.

Kompetenca e të menduarit
Zhvillon kompetencën e të menduarit për realizimin e kërkimit historik.
Zhvillon mendimin kritik për të përzgjedhur burimet, për të interpretuar të shkruarën nëpërmjet informacionit për të
dhënë argumente bazuar në burime dhe për të saktësuar saktësinë e burimeve.
Zhvillon mendimin krijues për të ndërtuar interpretime të reja të cilat shpjegojnë aspekte të së shkruarës, që janë të
diskutueshme.
Analizon të dhënat numerike për të kuptuar të shkruarën, për shembull për të kuptuar shkakun dhe pasojnë,
vazhdimësinë dhe ndryshimin.
Ndërton dhe interpreton grafikë, diagrame, tabela statistikore për paraqitjen e të dhënëve historike

Kompetenca e të nxënit
Zhvillon kompetencën e të nxënit për të shfrytëzuar të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve historike
dhe shoqërore duke i prezantuar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit.
Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme, i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën.
Parashtron pyetje kërkimore dhe përgjigjet duke u bazuar në argumente dhe burime.
Zbaron në mënyrë të pavarur udhëzimet për një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet.
Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat vetjake, duke i paraqitur në forma të ndryshme
të të shprehurit sipas një radhitje logjike.
Vlerëson pikëpamjet e ndryshme si dhe menaxhon emocionet dhe ndjenjat e tij.

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin


Zhvillon kompetencën për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin për të identifikuar dhe vlerësuar burimet e nevojshme për
interpretimin e ngjarjes historike.
Harton hapat që duhet të ndjekë për realizimin e një kërkimi historik për një ngjarje të dhënë.
Zhvillon një kërkim individual ose në grup për kryerjen e një veprimtarie në histori.
Diskuton individualisht ose në grup për rëndësinë që ka e shkuara në kuptimin e të tashmes dhe perspektivat e së
ardhmes.

34
HISTORIA 4

Bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.) për realizimin
e një veprimtarie të përbashkët.

Kompetenca personale
Zhvillon kompetencën personale për ta kuptuar veten dhe të tjerët, ndryshimet dhe ngjashmëritë, për të menaxhuar
marrëdhëniet ndërmjet njëri-tjetrit, vlerësuar pikëpamjet e të tjerëve qofshin këto dhe të ndryshme nga të tijat.
Kupton nëpërmjet kërkimit historik përvojën e njeriut, marrëdhëniet shkak-pasojë, rëndësinë historike, ndryshimet dhe
vazhdimësinë që ka pësuar shoqëria përgjatë kohërave.
Përdor aftësitë e komunikimit, punës në grup etj., për të prezantuar idetë e tij.

Kompetenca qytetare
Zhvillon kompetencën qytetare për të shqyrtuar në mënyrë kritike sjelljet, motivet dhe veprimet e njerëzve në të
shkuarën që mund të jenë rezultat i ndryshimit të qëndrimeve shoqërore dhe standardeve të ndryshme.
Shqyrton burimet historike për të kuptuar ngjarjet dhe zhvillimet që kanë ndikuar në shoqëri dhe grupe të ndryshme
kulturore.
Kupton se si qytetërimet dhe shoqëritë janë formuar nga grupe njerëzish me kultura të ndryshme, identifikon dallimet
dhe ngjashmëritë ndërmjet kulturave të ndryshme dhe kultivon respekt ndaj kulturave të ndryshme nga e tija.
Shqyrton burimet historike për të kuptuar çështjet shoqërore dhe si parime të ndryshme kanë ndikuar në çështjet
njerëzore.
Zhvillon mirëkuptimin ndërkulturor duke vlerësuar kulturat, gjuhët dhe besimet e ndryshme.
Kupton perspektivat, besimet dhe qëndrimet e njerëzve në të shkruarën në të tashmen dhe rëndësinë e njohjes së
historisë së tyre dhe të tjerëve.
Shpjegon origjinën dhe zhvillimin e identitetit kombëtar duke vlerësuar trashëgiminë materiale dhe shpirtërore.
Shqyrton një sërë burimesh që paraqesin perspektiva të ndryshme kulturore në mënyrë që të zhvillojë kuptimin
historik.

Kompetenca digjitale
Zhvillon kompetencën digjitale për të gjetur, për të analizuar, për të komunikuar informacion historik.
Hulumton një sërë burimesh digjitale të informacionit dhe analizon në mënyrë kritike këto burime historike.
Komunikon, prezanton dhe parashtron njohuritë.
Bashkëpunon, diskuton dhe debaton me të tjerët për të ndërtuar njohuritë historike.

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të lëndës së historisë


Kërkimi historik
Kërkimi historik përfshin strukturimin e kërkesave në lloje të ndryshme pyetjesh dhe çështjesh historike.
Nxënësit duhet të fillojnë të hartojnë dhe të përmirësojnë pyetjet e tyre për të strukturuar një shqyrtim për zhvillimin
e hipotezave, për përzgjedhjen dhe dhënien e fakteve për të nxjerrë dhe për të justifikuar konkluzionet e tyre. Nxënësit
mund të përdorin njohuritë e tyre të fituara për të sugjeruar hipoteza, ose mund të sugjerojnë hipoteza në fillim të
temës, bazuar në supozimet dhe vlerat e tyre, të cilat ata pastaj i testojnë kundrejt provave.

Përdorimi i burimeve
Njohja e së kaluarës bazohet në fakte historike, në prova, të cilat rrjedhin nga burime të sakta historike dhe jo nga
supozime paraprake në lidhje me vlefshmërinë dhe me besueshmërinë e burimeve historike të përdorura. Kjo
përfshin vlerësimin e vlerës dhe besueshmërinë e dëshmive, duke studiuar prejardhjen e qëllimeve dhe gjuhën e
burimeve.

35
LIBËR MËSUESI

Analiza shkak-pasojë
Analiza shkak-pasojë përfshin identifikimin dhe vlerësimin e rëndësisë relative të faktorëve të ndryshëm, si dhe bërjen
e lidhjeve shpjeguese ndërmjet shkakut dhe pasojës, duke pasur parasysh marrëdhënien ndërmjet dëshmive dhe
interpretimeve.

Interpretimi historik
Interpretimi ka të bëjë me të kuptuarit se si historianët dhe të tjerët formojnë interpretime. Njerëzit përfaqësojnë dhe
interpretojnë të kaluarën në mënyra të ndryshme, duke përfshirë fotografi, shfaqe, filma, tregime, muze etj.
Interpretimet reflektojnë rrethanat, në të cilat ato bëhen, dëshmitë në dispozicion, si dhe synimet e atyre që i bëjnë
këto interpretime (p.sh.: shkrimtarë, arkeologë, historianë dhe regjisorë).

Shpjegimi dhe komunikimi për të shkuarën


Nxënësit zhvillojnë dëgjimin, leximin dhe shkrimin si aftësi për të kujtuar, për të përzgjedhur, për të klasifikuar dhe
për të organizuar informacionin historik, duke përdorur me saktësi terminologjinë historike për përshkrimin dhe për
shpjegimin e ngjarjeve në të shkuarën. Nxënësit duhet të përdorin edhe teknologjitë e reja ekzistuese sipas nevojave
të tyre.

Kuptimi kronologjik
Kuptimi kronologjik është thelbësor në ndërtimin dhe në shpjegimin e ngjarjeve historike, ç`ka përfshin përdorimin
e saktë të datave për të krijuar vijimësinë e ngjarjeve në një shqyrtim, duke përdorur termat dhe fjalorin e saktë
kronologjik, si dhe duke ditur emrat dhe karakteristikat kryesore të periudhave të studiuara.
Nxënësit duhet të identifikojnë ndryshimet brenda dhe gjatë periudhave, duke bërë lidhjet midis tyre.

Ndryshimi dhe vazhdimësia


Kuptimi i ndryshimit dhe i vazhdimësisë është i lidhur ngushtë me identifikimin dhe shpjegimin e ndryshimit, e
vazhdimësisë brenda dhe përgjatë periudhave historike, si dhe me kuptimin e temave dhe çështjeve gjithëpërfshirëse
të periudhave historike.

Shumëllojshmëria kulturore, etnike dhe fetare


Shumëllojshmëria kulturore, etnike dhe fetare ka të bëjë me të kuptuarin e përvojave, ideve, besimit dhe vlerave të
ndryshme të njerëzve dhe të shoqërive në të shkuarën dhe se si të gjitha këto kanë formësuar botën. Nxënësit duhet të
njihen me shumëllojshmërinë kulturore, etnike dhe fetare të shoqërive të ndryshme. Shumëllojshmëria ekziston brenda
dhe ndërmjet grupeve për shkak të dallimeve kulturore, etnike, rajonale, gjuhësore, sociale, ekonomike, teknologjike,
politike dhe fetare. Njohja e kulturave duhet të arrihet nëpërmjet studimit të individëve dhe të grupeve të ndryshme
shoqërore, si p.sh.: njohjes të pakicave kombëtare, të shoqërive europiane dhe atyre jo uropiane.

Rëndësia
Rëndësia ka të bëjë me konsiderimin dhe me vlerësimin e një ngjarjeje historike. Ajo vlerëson pse gjykimet në lidhje
me rëndësinë e ngjarjeve historike, çështjeve dhe njerëzve kanë ndryshuar me kalimin e kohës. Gjithashtu, ajo merr
parasysh identifikimin e kritereve të përdorura për vlerësimin e rëndësisë së një çështje, ngjarje apo personazhi
historik, si dhe vlerëson se si këto kritere dhe vlera janë përdorur në përshkrimet e së shkuarës dhe shpjegimin e
së tashmes. Deklaratat rreth rëndësisë janë interpretime që mund të bazohen në vendime të kontestueshme rreth
ngjarjeve, çështjeve dhe figurave historike, ato shpesh janë të lidhura me sistemet e vlerave të periudhës, në të cilën
është shkruar interpretimi.

36
Kompe-
Metodologjitë
tencat/ Temat Situatat Për çfarë Burimet/ materialet dhe
Nr. dhe veprimtaritë Datat
Temati- mësimore e të nxënit do të vlerësohen nxënësit mjetet didaktike
e nxënësve
kat

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në real- Teksti i nxënësit,


Situata në Lojë me role, dis- izimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: Për teksti digjital, foto dhe
22. Objekte
tekst Jo- kutim, diskutim, interpretimin e njohurive, për punën kërkimore, kartolina të objekteve
1 historike dhe
na-mami. punë në grupe, Për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për historike dhe social
kulturore
Diagrami i Venit punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri- kulturore, letër tabak,
tjetrin lapustila

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në real-


Situata e izimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për Teksti i nxënësit, teksti
23. Ngjarje të Vëzhgim/disku-
leximit në interpretimin e njohurive, për punën kërki- digjital, fletore shëni-
2 rëndësishme tim, INSERT, punë
tekst. more,për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, mesh ose letër A4, lapsa
historike individuale
për punën individuale dhe bashkëpunimin me etj.
njëri-tjetrin

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në real-


Zona izimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për
dhe 24. Figura të Situata në Diskutim, Teksti i nxënësit, teksti
interpretimin e njohurive, për punën kërkimore,
3 vendi rëndësishme tekst: Biseda shpjegim, shkrim digjital, foto të figurave
për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për
im historike Jona-babi i lirë historike
punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-
tjetrin

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në real-


25. Ekskur- Ekskursion, vëzh- izimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për
Teksti i nxënësit,
sion në vende gim, fotografim, interpretimin e njohurive, për punën kërkimore,
4 - teksti digjital, objektet
dhe objekte diskutim, mbajtje për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për
historike.
historike shënimesh punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-
tjetrin

Teksti i nxënësit, flamur


Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në real-
Këndim, diskutim, shqiptar, magnetofon,
Kënga e izimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për
26. Simbolet të nxënit në regjistrim i himnit kom-
5 Himnit interpretimin e njohurive, për mënyrën e të

HISTORIA 4
kombëtare bashkëpunim, bëtar në CD, stemë e Re-
Kombëtar shprehurit, argumentimin, për punën individuale
vizatim publikës së Shqipërisë,
dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.
teksti digjital.
37
38

LIBËR MËSUESI
Situata në
27. In- tekst Jona Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në real- Teksti i nxënësit,
stitucione të dhe babi. Lojë me role. izimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për teksti digjital, foto me
6 rëndësishme Shëtitje mes INSERT, pyetje interpretimin e njohurive, për mënyrën e të institucionet e rëndë-
të shtetit ndërtesave të përgjigje shprehurit, argumentimin, për punën individuale sishme shtetërore.
shqiptar rëndësishme dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.
në Tiranë.

Situata në Lojë me role, Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin


28. In- tekst për Di-dua të di- e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpre- Teksti i nxënësit, teksti
7 stitucione të nevojën e mësova, argu- timin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, digjital, foto të këtyre
tjera institucioneve mentim në dyshe argumentimin, për punën individuale dhe bash- institucioneve
të ndryshme. shkak-pasojë. këpunimin me njëri-tjetrin

Situata në
Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin Teksti i nxënësit, teksti
tekst. Biseda Diskutim,
29. e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpre- digjital, foto me përm-
mes Jonës lexim, shpjegim,
8 Trashëgimia timin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit me bajtje të trashëgimisë
dhe gjyshit ilustrim me foto,
kulturore gojë dhe me shkrim, për punën individuale dhe kulturore.
për këngët shkrim i lirë.
bashkëpunimin me njëri-tjetrin
popullore.

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin


30. Vizitë Teksti i nxënësit, teksti
e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpre-
ne muze. Vëzhgim, shp- digjital, objektet në
9 - timin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit,
Veprimtari jegim, vizatim etj. muze.
për zbatim rregullash, për bashkëpunimin me
praktike
njëri-tjetrin.

31. Ekspozitë Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin


me objekte e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpre- Teksti i nxënësit, fletore
Kërkim, foto-
historike-kul- timin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, pune, objekte të ndrys-
10 grafim, përshkrim,
turore. prezantimin, vlerësimin dhe vetëvlerësimin, për hme të trashëgimisë
prezantim
Veprimtari punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri- kulturore të familjes
praktike tjetrin
Situata në
tekst. Biseda
mes Jonës dhe Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në real-
mamit për Diskutim, punë izimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për Teksti i nxënësit,
32. Shqiptarë
11 të shkuar në në grupe, interpretimin e njohurive, për mënyrën e të teksti digjital, foto të
të famshëm
koncert të një lojë enigmë. shprehurit, argumentimin, për punën individuale shqiptarëve të famshëm.
këngëtareje dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.
të famshme
shqiptare

Si të kërkojmë Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në real- Teksti i nxënësit, burime


të dhëna Punë kërkimore, izimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për të shkruara, burime
33. Heroi im.
për figura të fotografim, interpretimin e njohurive, për mënyrën e të gojore, bllok shënimesh,
12 Veprimtari
rëndësishme përshkrim, shprehurit, argumentimin,punë kërkimore, për fletore punë, foto, mjete
praktike
të vendbanim- prezantim punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri- të TIK për prezantim etj.
it tjetrin.

34. Studioj Teksti i nxënësit, fletore,


një histori të aparat fotografik, letër
Shpjegim, Gjatë orës së parë vlerësohen vetëm për
13 zonës sime. - A4, letër tabak, lapustila,
organizim pjesëmarrjen aktive.
Veprimtari laptop etj.
praktike

35. Studioj
Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në real-
një histori të Teksti i nxënësit, fletore,
izimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për
zonës sime. aparat fotografik, letër
Shpjegim, organ- interpretimin e njohurive, për mënyrën e të
14 Veprimtari A4, letër tabak, lapustila,
izim., prezantim. shprehurit,punë kërkimore, shfrytëzim të dhënash,
praktike laptop etj.
prezantim, për punën individuale dhe bash-
(vlerësim
këpunimin me njëri-tjetrin
portofoli)

HISTORIA 4
39
LIBËR MËSUESI

TEMATIKA I. HISTORIA IME DHE E FAMILJES SIME

MËSIMI 1

Tema: Historia dhe unë


Data
Lënda: Histori
Situata e të nxënit:
Dialogu mes Jonës dhe mamit për varësen e trashëguar
Tema mësimore: Historia dhe unë
brez pas brezi dhe që një ditë atë do ta mbajë vetë Jona.
Varësja do të kalojë nëpër 4 breza dhe më shumë...
Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja: Konceptet/ Fjalët kyç:
• dallon historinë si shkencë që tregon për të • histori
shkuarën; • histori e familjes
• argumenton pse duhet të njohim historinë e • brez
familjes; • ngjarje
• shtron pyetje për të shkuarën.
Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:
teksti i nxënësit, teksti digjital, objekte të familjes Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:
të trashëguara brez pas brezi, skedë e paraqitjes së Gjuhë dhe komunikim.
brezave në familje.
Ecuria e zhvillimit të mësimit
(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi: Diskutim
Diskutohet situata e dhënë në tekst për varësen e mamit të Jonës.
Mësuesi/ja pyet:
- Si e kuptoni thënien: “Ka kaluar brez pas brezi”?
- A keni ju në familje ndonjë objekt që u përkiste gjyshërve apo të afërmve tuaj?
- A ruan mami, babi, gjyshja, gjyshi apo ju vetë një send që jua kanë dhuruar prindërit apo gjyshërit tuaj?
Nxënësit japin shembuj nga familja e tyre me objekte e kujtime që kanë trashëguar nga familjarë të tyre.

b) Ndërtimi i njohurive: Shpjegim, përmbledhje e strukturuar, punë në grupe


Nxënësit hapin tekstin. Mësuesi/ja paraqet dhe shpjegon para klasës skema e brezave në një familje. Ai/ajo sqaron se
numërimi i brezave mund të fillojë që te paraardhësi më i vjetër që mund të njohim. P.sh., nëse ne arrijmë të kemi të
dhëna për katragjyshin tonë, mund t’i referohemi atij si brezi I. Pra, marrin si pikë reference paraardhësin më të vjetër
për të cilin kemi të dhëna. Por, gjithashtu, nuk është gabim që si brez të parë të marrim veten dhe pastaj të kalojmë
te paraardhësit tanë.
Unë Brezi V
Prindërit Brezi IV
Gjyshërit Brezi III
Stërgjyshërit Brezi II
Katragjyshërit Brezi I

Udhëzohen nxënësit të lexojnë në heshtje tekstin dhe të plotësojnë në grup skemën e përmbledhjes së strukturuar.

40
HISTORIA 4

Se si ndryshojmë dhe Të njohim


zhvillohemi me Na tregon Historia Na mëson
rrënjët tona
kalimin e kohës

Të krijojmë
Na ndihmon Është Shkencë
identitetin tonë

c) Përforcimi: Punë individuale/diskutim


Punohet në mënyrë individuale rubrika “Provo veten” dhe “Rretho pohimet e sakta”. Nxënësit diskutojnë me njëri-
tjetrin dhe vlerësojnë përgjigjet për dy rubrikat.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për
mënyrën e të shprehurit, për shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe bashkëpunimin në grup.

Detyra: Rubrika “Bëhu historian”. Nxënësit do të plotësojnë skedën për paraardhësit te tyre, duke marrë informacioni
e duhur në familje.
- Të sjellin në klasë për orën e ardhshme një objekt kujtim nga fëmijëria.

MËSIMI 2

Tema: Burimet historike


Data

Lënda: Histori
Situata e të nxënit:
Kutia e kujtimeve të babit. Jona gjen kutinë e kujtimeve
Tema mësimore: Burimet historike
të babit dhe babi i shpjegon se çfarë tregon çdo objekt që
gjendet në të.

Rezultatet e të nxënit
Konceptet/ Fjalët kyç:
Nxënësi/ja:
• burim historik
• tregon se pse shërbejnë burimet historike;
• burime material
• dallon disa burime të thjeshta historike nga jeta
• burime të shkruara
vetjake;
• burime figurative
• liston disa detyra të historianit;
• burime gojore.
• klasifikon llojet e burimeve historike.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:
teksti i nxënësit, teksti digjital, objekte të ruajtura nga
Gjuhë dhe komunikim
fëmijëria.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

41
LIBËR MËSUESI

a) Parashikimi: Lojë me role, diskutim


Lexohet në role situate “Kutia e kujtimeve”.
Diskutohet rreth pyetjes: Po ti, a ke një kuti kujtimesh? Nëse po, çfarë ruan në të?

b) Ndërtimi i njohurive: Bashkëbisedim, shpjegim, punë në grupe.


Mësuesi/ja u kërkon nxënësve që të paraqesin objektet që kanë sjellë në klasë (porosi nga ora e mëparshme).
U kërkon nxënësve të tregojnë objektin dhe të thonë ndonjë histori që u kujton ky objekt i ruajtur.
Nxënësit emërtojnë objektet e tyre, mësuesi/ja i shkruan në dërrasën e zezë, duke pasur kujdes t’i grupojë sipas llojeve:

Burime materiale Burime të shkruara Burime figurative

Një kukull Një dëftesë Një vizatim


Një fyell Një certifikatë Një foto etj.

Mësuesi/ja pyet për secilin grup objektesh:


-Çfarë kanë të përbashkët këto objekte. P.sh.: Çfarë ka të përbashkët kukulla, topi, fyelli etj?

Pas përgjigjeve të ndryshme që japin nxënësit, mësuesi/ja do të shpjegojë se çfarë përfaqësojnë këto objekte duke
bërë dhe klasifikimin e tyre në:

Burime material Burime të shkruara Burime figurative

Mësuesi/ja shpjegon se objekte të ngjashme u shërbejnë historianëve për të shkruar historinë. P.sh.: një pllakë e lashtë
argjile me shkrime historianët e analizojnë për të mbledhur të dhëna, për të përcaktuar kohën, për të shkruar ngjarjen.
Kurse ne e shkruajmë historinë tonë duke u bazuar në burime të thjeshta, si: objekte, shkrime, foto apo histori gojore
që rrëfejnë për jetën tonë.
Nxënësit analizojnë fotot në tekst duke vepruar si historianë. P.sh.:
- Pse shërben pllaka e shkruar?
- Pse shërben ena e baltës?
- Pse shërbenin armët?
- Pse shërben libri? Etj.

c) Përforcimi: Plotëso dhe përgjigju


Nxënësit do të diskutojnë rubrikën “Provo veten” dhe “Bëhu historian”, ku do të klasifikojnë kujtimet e Jonës sipas
llojeve të burimeve.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe bashkëpunimin në grup.

Detyra:
Të mbledhin objektet që do t’u shërbejnë për krijimin e kutisë së kujtimeve për orën e ardhshme.

42
HISTORIA 4

MËSIMI 3

Kutia ime e kujtimeve (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore. Kutia ime e kujtimeve (Veprimtari Situata e të nxënit


praktike) Krijimi i kutisë së kujtimeve.
Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja:
Konceptet/ Fjalët kyç
• kërkon të dhëna të thjeshta historike nga jeta e tij;
• histori vetjake
• mbledh disa burime historike nga jeta e tij;
• kujtime
• krijon historinë e tij duke u bazuar në kutinë e
• burime historike
kujtimeve;
• kuti kujtimesh
• prezanton historinë e tij me anë të burimeve të
thjeshta historike.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike/ mjete pune:


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
kuti kartoni, sende vetjake, foto të ngjarjeve të veçanta,
Gjuhë dhe komunikim, art pamor
dëftesa , letër zbukuruese, ngjitës, gërshërë etj.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi: Kërkim, përdorim i burimeve, prezantim

Veprimtaritë e mësuesit/es Veprimtaritë e nxënësit

Nxënësit nxjerrin në tavolinën e punës objektet që


Mësuesi/ja ka udhëzuar në orën e kaluar për mjetet e
kanë grumbulluar për të krijuar kutinë e kujtimeve.
punës që do duhen për realizimin e mësimit.
Nxënësit fillojnë punën për ndërtimin e kutisë së
I orienton nxënësit që t’i grupojnë objektet të cilat
kujtimeve duke përdorur mjetet e punës duke e zbuku-
shërbejnë si burime historike sipas llojeve.
ruar sipas dëshirës. Pastaj shkruajnë emrin e tyre ose
Ndjek nga afër nxënësit që ndërtojnë kutinë e kujti-
shkronjat e para të emrit dhe mbiemrit. Në fund futin
meve.
me kujdes objektet e mbledhura nga fëmijëria e tyre.
Kërkon nga nxënësit që të prezantojnë para klasës
Bëjnë prezantimin e kutisë së kujtimeve para klasës
kutinë e kujtimeve me burimet e thjeshta historike.
duke folur për çdo objekt që kanë në kuti. Për secilin
Për të ndihmuar nxënësit që kanë vështirësi në prezan-
objekt do të përcaktojnë se çfarë lloj burimi historik
tim mund të pyesë:
është. P.sh.: Kjo është certifikata ime e lindjes. Kjo
Kur ke lindur?
është një burim historik i shkruar. Aty tregohet data dhe
Ku ke lindur?
vendi im i lindjes. Aty tregohet se kush janë prindërit e
Ku janë të shënuara këto të dhëna?
mi. Ose ky është një vizatim që unë kam bërë kur isha
Cila ka qenë lodra jote e preferuar kur ishe i vogël?
në kopsht. Ky është një burim i thjeshtë i historisë sime
Cilët kanë qenë librat e tu të preferuar? Etj.
që tregon se unë pëlqeja të vizatoja kur isha i/e vogël.
Përcakton kriteret e vlerësimit.
Nxënësit mund të bëjnë vlerësim dhe vetëvlerësim

43
LIBËR MËSUESI

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive,
për shfrytëzimi e të dhënave, për punën kërkimore, për realizimin e një produkti siç është kutia e kujtimeve, për punën
individuale, për mënyrën se si shprehen kur prezantojnë produktin e tyre.

MËSIMI 4
Tema: Vija e kohës

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit
Dialogu i Jonës me babanë në lidhje me ngjarjet në kohë,
Tema mësimore. Vija e kohës
si kalon koha dhe pse disa ngjarje duket sikur kalojnë më
shpejt dhe disa më ngadalë.

Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja:
Konceptet/ Fjalët kyç
• kupton se çfarë është koha dhe se si kalon ajo;
• kohë e ngjarjeve
• kupton se çfarë është vija e kohës;
• vijë e kohës
• vendos data të ngjarjeve të ndryshme në vijën e
• linjë e kohës.
kohë;
• vendos në vijën e kohës disa ngjarje të familjes së tij.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike/ mjete pune: Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore pune etj. Gjuhë, matematikë, art pamor.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi i njohurive: Lojë me role. Diskutim


Lexohet dialogu i Jonës me babin.
Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të thonë disa veprimtari që ata bëjnë gjatë ditës.
Në cilat prej tyre të duket se koha kalon shpejt?
Nxënësit lihen të flasin lirshëm rreth këtyre pyetjeve.
44
HISTORIA 4

b) Ndërtimi i njohurive:Shpjegim, diskutim, punë me tekstin


Mësuesi/ja rikujton me nxënësit, nga matematika, ndërtimin e boshtit numerik dhe ndërton një të tillë në tabelën e
zezë (ose mund të shfrytëzojë tekstin digjital). Më pas mësuesi/ja shpjegon:
“Në histori ky bosht numerik quhet linjë ose vijë e kohës. Secila ndarje e boshtit përfaqëson një periudhë kohore që
mund të jetë vit, dekadë (dhjetëvjeçar), shekull etj. Datat e ngjarjeve radhiten në vijën e kohës ose linjën e kohës nga
më e largëta te më e afërta.

VIJA E KOHËS

Ilustrohet me figurën e tekstit, vitet në linjën e kohës f. 12.


Diskutohen figurat e tekstit në f. 13.
Mësuesi/ja pyet:
- Cila është ngjarja me ë largët në vijën e kohës? (datëlindja e gjyshit).
- Cila është ngjarja që ka ndodhur pas lindje sate?
Kërkon nga nxënësit që nxënësit të përdorin shprehjet: “Ngjarja para lindjes sime. Ngjarja pas lindjes sime etj”.

c) Përforcimi. Punë në grupe


I ndan nxënësit në grupe.
Do të punohet rubrika provo veten: 1. Do të përcaktohet radha e ngjarjeve nga më e largëta tek më e afërta. 2. Do
të ndërtohet një bosht numerik dhe do të vendosen ngjarjet në vijën e kohës. Mësuesi/ja i kontrollon nga afër si po
veprojnë.
Një nga grupet lexon përgjigjet, grupet e tjera bëjnë vlerësim dhe vetëvlerësim.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për punën individuale dhe bashkëpunimin në grup.

Detyra:
- Rubrika “Bëhu historian”
- Porositen nxënësit të sjellin në orën e ardhshme foto nga fëmijëria e tyre.

45
LIBËR MËSUESI

MËSIMI 5
Tema: Llogaritja e kohës

Data
Lënda: Histori

Situata e të nxënit
Jona po sheh një emision për vizitën e parë të Nënë
Tema mësimore. Llogaritja e kohës
Terezës në Shqipëri dhe kërkon të dijë para sa kohës ka
ndodhur kjo ngjarje. A mund ta gjesh sa kohë....

Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja:
Konceptet/ Fjalët kyç
• kupton se koha kalon;
• kohë
• tregon që koha shprehet me periudha kohore të
• vijë kohe
ndryshme;
• llogaritje e kohës
• flet për matjen e kohës në lashtësi dhe në ditët e
sotme.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore pune, kalendar,
Gjuhë, matematikë.
foto të nxënësve në etapa të ndryshme të fëmijërisë etj.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi: Lojë me role, bisedë


Lexohet pjesa e leximit e Jonës me mamin. Nxënësit llogarisin sa kohë ka kaluar që nga viti 1989, ngjarje e shënuar
për vendin tonë: ardhja e Nënë Terezës për herë të parë në Shqipëri.

a) Ndërtimi i njohurive: Punë në grupe, shpjegim, grafik organizues, përllogaritje matematikore


Nxënësit, të ndarë në grupe, nxjerrin fotot e tyre mbi bankë. Ata do të grupojnë fotografitë e tyre sipas moshës nga
mosha më e vogël në moshë më të madhe.
Mësuesi/ja i nxit të tregojnë se ku bazohen në llogaritjen e moshës së tyre në këto foto.
Mësuesi/ja shtron pyetjen:
- Kujtoni çfarë kemi mësuar më parë: Si e bëjmë matjen e kohës?
Mësuesi/ja i hedh përgjigjet e nxënësve në tabelë në një grafik organizues:

Matja e kohës

muaji viti ora dita java kalendari shekulli mijëvjeçari dekada

28-31 60
12 muaj 24 orë 7 ditë 12 muaj 100 vjet 1000 vjet 10 vjet
ditë minuta

46
HISTORIA 4

Mësuesi/ja shpjegon rreth historisë së kalendarëve duke i ilustruar me foto nga teksti digjital ose thjesht nga fotot
në tekst.

Egjiptianët ishin të parët që zyrtarisht filluan të llogaritnin vitet, rreth 3100 vite p.e.s. Ata shpikën një kalendar që bazohet
në veprimtarinë e hënës. Mirëpo kalendari i tyre shfaqi mangësi, sepse nuk arriti t’u tregonte dhe të parashikonte kohën kur
do të ndodhnin përmbytjet e Nilit. Për të zgjidhur këtë problem, egjiptianët krijuan ndarjen e kohës në një vit, bazuar në
kalendarin hënor të mëparshëm. Ky kalendar u përmbush në 365 ditë dhe u nda në tri sezone secili, duke pasur katër muaj
30-ditor.

c) Përforcimi. Pyetje-përgjigje, Përllogaritje matematikore


Punohet rubrika “Provo veten” në mënyrë individuale duke plotësuar në tekst. Përgjigjet i lexojnë duke vlerësuar dhe
vetëvlerësuar veten.
Nxënësit punojnë në dyshe rubrikën “Bëhu historian”, ku do të përllogaritin data të ndryshme historike.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për
mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për llogaritjet e sakta, për punën individuale dhe bashkëpunimin
në çift apo në grup.

Detyra:
Ushtrimet e rubrikës “Bëhu historian”.

MËSIMI 6
Tema: Data dhe ngjarje të rëndësishme vetjake dhe familjare

Data

Lënda: Histori
Tema mësimore. Data dhe ngjarje të rëndësishme Situata e të nxënit
vetjake dhe familjare Datat e rëndësishme në një familje.
Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja
Konceptet/ Fjalët kyç
• liston data të ngjarjeve të rëndësishme vetjake dhe
të familjes;
• ngjarje e rëndësishme
• flet për rëndësinë e këtyre ngjarjeve në familjen e
• ditë festive
tij;
• ngjarje vetjake
• kryen llogaritje të thjeshta për të gjetur sa kohë
• ngjarje familjare.
kanë kaluar nga një ngjarje vetjake apo familjare
etj.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, kalendar, fletore pune. Gjuhë, matematikë.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi: Lojë në role


Lexohet në role situata e Jonës me prindërit. Temë për diskutim:
47
LIBËR MËSUESI

- Cilat janë disa nga datat më rëndësishme në jetën tuaj?

b) Ndërtimi i njohurive: Shpjegim, diskutim, grafik organizues


Mësuesi/ja punon një tabelë si më poshtë dhe e plotëson atë duke pyetur nxënësit:
- Çfarë datash festive kemi në vendin tonë?
- Çfarë ngjarje shënojnë këto data?
- Çfarë ngjarjesh festoni ju në familjet tuaja?

Ngjarje të rëndësishme

Kush ? Atdheu Familja

28 Nëntori
Kur?
29 Nëntori

Martesa e prindërve
Pse?
Ditëlindjet e pjesëtarëve të familjes.

Mësuesi/ja shpjegon që në historinë e familjes, ashtu si në historinë e një shteti ka data të shënuara, ku përkujtohen
ngjarje të rëndësishme. Ngjarjet mund të jenë të gëzuara, si p.sh., festimi i një ditëlindjeje, por mund të jetë dhe një
datë përkujtimi e humbjes së një njeriu të afërt, të cilin e kujtojmë me dashuri. Kështu ne ruajmë trashëgiminë tonë
kulturore e mbajmë gjallë kujtime për brezat e ardhshëm.

c) Përforcimi: Punë individuale


Ndërtimi i kalendarit të datave më të rëndësishme të familjes.
Nxënësit do të përcaktojnë në një kalendar datat më të rëndësishme të familjes.Ata mund t’i zbukurojnë sipas dëshirës.
Nxënësit i prezantojnë para klasës.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për
mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale .
Detyra:
Pika 1 te rubrika “Provo veten”.

48
HISTORIA 4

MËSIMI 7
Tema: Pema e familjes

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit
Tema mësimore: Pema e familjes
Pjesa e leximit “Të dhënat për paraardhësit”

Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja:
Konceptet/ Fjalët kyç
• kupton çfarë është pema e familjes;
• pemë gjenealogjike
• flet për rëndësinë e pemës së një familjeje;
• prejardhje.
• vlerëson pemën e familjes si pjesë e trashëgimisë
kulturore.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, letër tabak, lapustila etj. Gjuhë dhe komunikim, art pamor, qytetari

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

49
LIBËR MËSUESI

a) Parashikimi: Lojë me role, pyetje përgjigje


Lexohet me role situata e Jonës me mamin.

Mësuesi/ja pyet:
- A keni të dhëna për paraardhësit tuaj?
- Çfarë të dhënash na duhen?

Nxënësit japin mendime të orientuar dhe nga situata e lexuar në lidhje me emrat e paraardhësve, lidhjen që kanë etj.

b) Ndërtimi i njohurive: Di-dua të di-mësova


Meqë kjo temë është prekur dhe në orën e edukatës shoqërore, nxënësit kanë disa njohuri, prandaj punojnë me
teknikën e lartpërmendur.

Nxënësit lihen të punojnë në mënyrë individuale për gjërat që dinë. Mësuesi/ja shpjegon sipas paqartësive që kanë
dhe njohurive që duan të dinë. Këto shkruhen nga nxënësit në shtyllën e tretë “Mësova”.

Di Dua të di Mësova

Pema gjenealogjike - pema e familjes,


skemë që tregon paraardhësit e dikujt.
Pema e familjes çfarë është pema gjenealogjike?
Pema e familjes na tregon se nga e
Në kemi paraardhës prindërit, Pse shërben pema e familjes?
kemi prejardhjen ne.
gjyshërit. Si ndërtohet?
Pema e familjes është e rëndësishme
Në pemën e familjes shënohen em- A futen të gjithë pjesëtarët e fisit
sepse njohim më mirë paraardhësit
rat tanë dhe të paraardhësve tanë tek pema e familjes? Etj.
tanë, forcon lidhjet mes të afërmve,
është pjesë kulturës së një populli etj.

Me anë të tekstit digjital, nxënësit njihen me skema të ndryshme të pemës së familjes. Në mungesë të tij, punohet një
skemë në dërrasën e zezë duke përcaktuar hapat se si ndërtohet (parapërgatitje për veprimtarinë praktike që do të
bëjnë për këtë temë) (shikoni skemën në faqen 19 te teksti i nxënësit)

c) Përforcimi: Pyetje përgjigje. Punë në çifte


Nxënësit diskutojnë në çifte pyetjet e aparatit pedagogjik rubrikat: “Provo veten” dhe “Rretho pohimet e sakta”. Disa
nxënës thonë përgjigjet e sakta, të cilat vlerësohen po nga nxënësit.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe në çift.

Detyra:
Të dhëna për paraardhësit e tu. ( Përgatitje për veprimtarinë praktike)

50
HISTORIA 4

MËSIMI 8
Tema: Ndërtojmë pemën e familjes (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Ndërtojmë pemën e familjes (Vep- Situata e të nxënit


rimtari praktike) Foto me pemën e familjes

Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja:
Konceptet/ Fjalët kyç
• mbledh burime materiale për prejardhjen e famil-
• pema e familjes
jes;
• burime historike.
• përdor burime të ndryshme për historinë e familjes;
• ndërton pemën e familjes.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, fotografi të të afërmve,
Gjuhë dhe komunikim, qytetari, art pamor.
tabak kartoni ose letre, lapsa të ndryshëm, ngjitës etj.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

Punë praktike

Veprimtaritë e mësuesit Veprimtaritë e nxënësit

Nxjerrin mjetet e punës në tavolinë.


Mësuesja kontrollon mjetet e nxënësve Rikujtojnë hapat e punës: (shiko në tekstin e nxënësit f.
Rikujton me nxënësit hapat e punës. 22)
Vëzhgon dhe kontrollon Punojnë për ndërtimin e pemës
Jep kriteret e vlerësimit Bëjnë prezantimin duke treguar se me sa breza e kanë
vlerëson pemën e tyre.
Bëjnë vlerësim dhe vetëvlerësim

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për punën individuale, për prezantimin etj.

51
LIBËR MËSUESI

MËSIMI 9
Tema: Familja në të shkruarën dhe sot

Data
Lënda: Histori
Situata e të nxënit
Tema mësimore: Familja në të shkruarën dhe sot Pjesa e leximit mes Jonës dhe mamit: Familja, grup i
rëndësishëm i shoqërisë.

Rezultatet e të nxënit Konceptet/ Fjalët kyç:


Nxënësi/ja: • familje
• tregon për organizimin e familjes në të kaluarën; • gjini
• liston disa veçori të familjes patriarkale; • mënyrë jetese
• bën dallimin mes familjes patriarkale dhe familjes • familje patriarkale
moderne. • familje e vogël.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, foto të ndryshme Gjuhë dhe komunikim, qytetari

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi: Diskutim
Diskutim rreth pjesës së leximit mes Jonës dhe mamit. Mësuesi/ja nxit që të flasin për rëndësinë e familjes.

b) Ndërtimi i njohurive. Di-dua të di-mësoj


Nxënësi do të punojnë në fletore sipas kësaj skeme me që është një temë e kaluar dhe në lëndën e edukatës shoqërore.
Nxënësit plotësojnë me shënime në tri shtylla.
Pasi plotësohen dy shtyllat e para. Nxënësit ngrenë pyetje për të mësuar rreth tyre. Mësuesi/ja u kërkon nxënësve që
të japin përgjigje pastaj i ristrukturon përgjigjet ashtu siç duhet, në mënyrë që të kuptohet çdo koncept për familjen
patriarkale dhe për familjen e vogël, ndryshimet në mënyrën e jetesës, banesa, ushqimi etj. Për këtë mund të përdorë
tekstin digjital ku jepen foto të shumta në ndryshimet e banesës dje dhe sot. Numri i pjesëtarëve të familjes, ushqimi
dhe gatimet etj.

Di Dua të di Mësova
Shkruhen në formën e pikave të planit
ato njohuri që i dinë si p.sh.:
-Çfarë është familja patriarkale?
-Familjet në të kaluarën kanë qenë në
-Dallimet mes familjes në të
numër të madh.
kaluarën dhe sot. etj
-Gratë merreshin me punët e shtëpisë.
Familja drejtohej nga burrat etj.

c) Përforcimi: Pyetje-përgjigje
Punohet aparati pedagogjik. Disa nxënës lexojnë përgjigjet.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive,

52
HISTORIA 4

për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale etj.

Detyra:
Klasa ndahet në tri grupe për detyrën te rubrika “Bëhu historian”.

MËSIMI 10
Tema: Intervistë me paraardhësit e mi (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit”
Tema mësimore: Intervistë me paraardhësit e mi
Fotoja në tekst. Bisedat me gjyshërit (mund të përdoret
(Veprimtari praktike)
teksti digjital me më shumë foto dhe video të ngjashme).

Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja:
• gjen burime të thjeshta historike për historinë e
Konceptet/ Fjalët kyç:
familjes;
• intervistë
• bën një intervistë të shkurtër për të mësuar më
• burim historik
shumë mbi historinë e familjes,
• histori
• kërkon dhe gjen burime të thjeshta historike të
• familje.
familjes;
• mëson të bëjë një intervistë, me qëllim gjetjen e
burimeve të thjeshta historike.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:
teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore, aparat fotografik,
gjuhë dhe komunikim, art pamor, TIK.
mjet incizimi, laptop etj.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)
Kjo orë mund të zhvillohet në disa forma:
Mund të zhvillohet në dy orë, ku në orën e parë mësohet se si mund të intervistojmë dikë, qëllimin pse intervisto-
jmë, përgatitjen e pyetjeve etj. Në orën e dytë nxënësit bëjnë prezantimin e punës dhe materiali mund të përdoret
si detyrë për portofolin e nxënësit.
Mund të zhvillohet në një orë duke ftuar një të moshuar dhe zhvillohet intervista në klasë.

53
LIBËR MËSUESI

Metodologjia: shpjegim, intervistë, prezantim.

Veprimtaritë e mësuesit Veprimtaritë e nxënësit

Mësuesi/ja shtron pyetjet: Japin përgjigje për pyetjet.


-Çfarë po ndodh?
-Si quhet kjo lloj bisede? Me anë të tekstit digjital nxënësit do të shohin një
-Pse po pyetet? Etj. intervistë.
Mësuesi/ja shpjegon: Intervista na shërben që të
marrim sa më shumë informacion që na nevojitet. Me Në tekst nxënësit njihen me mënyrën se si mund të
anë të intervistës tek gjyshërit apo prindërit ne kemi realizojmë një intervistë të mirë.”Mëso sit ë bësh një
burime të thjeshta historike ( gojore). intervistë” Lexohen të gjithë hapat .

Mësuesi/ja mund t’i orientojë në lidhje me mësimin Përgatitja e pyetësorëve. Punë në grupe. Duke u
e kaluar p.sh.: Si mund të ndërtojmë disa pyetje për mbështetur në tekstin e nxënësit ku jepen një grup
të marrë informacion se si ka ndryshuar familja nga e pyetjesh, nxënësit do të hartojnë në grup pyetje për
shkuara në ditët e sotme. paraardhësit e tyre.
Lexojnë pyetjet duke vlerësuar pyetjet që janë të mira
Rishkruan gjithë pyetjet e mira në tabelë ose në një si pyetje që na japin informacionin që na duhet.
letër tabak.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe në grup.

Detyra:
Zhvillimi i intervistës.

MËSIMI 11
Tema: Historia ime dhe e familjes sime (Përforcim njohurish)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Historia ime dhe e familjes sime Situata e të nxënit”


(Përforcim njohurish) Testim njohurish

Rezultatet e të nxënit Konceptet/ Fjalët kyç:


Nxënësi/ja: • histori
• provon veten se sa i ka kuptuar dhe përvetësuar • burime historike
njohuritë e marra për historinë e familjes dhe atë • vijë kohe
vetjake. • histori familjare.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike: Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:
teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore pune. Gjuhë dhe komunikim, matematikë, qytetari.

54
HISTORIA 4

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)
Mësimi mund të zhvillohet në disa mënyra:
a) Mund të zhvillohet në formën e konkursit, ku përforcohen njohuritë e marra në këtë tematikë. Për këtë ndihmo-
jnë pyetjet e mëposhtme ose pyetjet e aparatit pedagogjik të secilit mësim.
b) Mund të zhvillohet si vlerësim portofoli, ku mësuesi/ja vlerëson detyrat e portofolit, si dhe nxënësit vlerësojnë
veten për detyrat që kanë bërë si p.sh.: Pema e familjes, intervista etj.
c) Mund të punohet fletorja e punës nëse e kanë dhe bëhet diskutimi i ushtrimeve të mëposhtme.

Fletore pune
1. Kërkoni në tekst dhe shpjegoni kuptimin e fjalëve të mëposhtme:
• Histori → .
• Mit → .
• Legjendë → .
• Histori gojore → .
• Familje patriarkale →

Vendos në linjën e kohës këto datëlindje:


datëlindjen tënde, të vëllezërve dhe motrave nëse ke, të gjyshërve dhe prindërve.
Trego nëse ngjarjet e mëposhtme kanë ndodhur para apo pas lindjes sate, duke qarkuar fjalët me të zeza “para” ose
“pas”.

• Lindja e mamit ka ndodhur para/pas lindjes sime.


• Martesa e prindërve ka ndodhur para/pas lindjes sime.
• Kam shkuar në kopsht para/pas lindjes sime.
• Babai ka filluar punë para/pas lindjes sime.

Lidh me shigjetë:
burim material certifikata jote e lindjes
burim figurativ biberoni yt
burim i shkruar fotografia jote kur mbushe1 vjeç

Plotëso tabelën sipas burimeve:


Burim material Burim gojor Burim i shkruar

Shënoni me V pohimin e vërtetë dhe me G atë të gabuar.


Burimet e shkruara janë: shkrimet, letërkëmbimet, testamentet, gazetat etj. V G
Historianët e matin kohën me javë dhe muaj. V G
Historia e familjes është e rëndësishme për çdo njeri. V G
Në pemën e familjes përfshihet vetëm familjarët më të gushtë. V G

55
LIBËR MËSUESI

Plotëso fjalitë

Burimet historike shërbejnë për të zbuluar se…….....……..


…………………… dhe ……………....... janë burime historike.
Familja është një grup i përbërë nga ………….......…….
Rolin kryesor në familjen patriarkale e kishte……………..

Krahaso. Gjej çfarë kanë të përbashkët dhe çfarë kanë ndryshe familja në të kaluarën dhe familja sot.

Familja në Familja
të kaluarën sot

Të përbashkëtat

Çfarë do të ndodhte nëse nuk do të kishte burime historike?


..........................................................................................................................
……………………………………………………………………….

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lendës, për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për arsyetimin shkak-pasojë etj.

TEMATIKA 2. LOJËRAT, ARGËTIMET, FESTAT DHE FESTIMET

MËSIMI 1
Tema: Lojërat dhe argëtimet në lashtësi

Data

Lënda: Histori
Tema mësimore: Situata e të nxënit
Lojërat dhe argëtimet në lashtësi Lojërat olimpike.
Rezultatet e të nxënit
Konceptet/ Fjalët kyç:
Nxënësi/ja:
• lojë
• tregon si lindën lojërat dhe argëtimet në lashtësi;
• argëtim
• liston disa lojëra që luheshin në lashtësi nga të
• lashtësi
rriturit dhe fëmijët.
Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:
Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, tabak letre ose karton,
Gjuhë, komunikim dhe edukimi fizik
lapustila.
Ecuria e zhvillimit të mësimit
(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

56
HISTORIA 4

a) Parashikimi: Lojë me role. Pyetje përgjigje


Lexohet me role situata e dhënë në tekst.
Diskutohet rreth saj:
-Çfarë janë lojërat olimpike?
-Ku zhvillohen ato?
-Çfarë simbolizonte pishtari? Etj.

b) Ndërtimi i njohurive: Punë me tekstin. Mbajtje shënimesh, prezantim


Ndahen nxënësit në 3 grupe.
Secili grup do të lexojë një pjesë mësimi dhe do të prezantojë para klasës me anë të përfaqësuesve të tyre.
Grupi 1 do të punojë për çështjen “Si lindën lojërat e para”
Grupi 2 do të punojë për çështjen “Lojërat në Egjiptin e lashtë”
Grupi 3 do të punojë për çështjen “Lojërat në Greqinë e lashtë”

Nxënësit do të mbajnë shënime duke nxjerrë karakteristikat kryesore për secilën çështje në një tabak letre.
Mësuesi/ja i ndjek nga afër punën e tyre.
Secili grup bën prezantimin e punës duke i ngjitur fletët në dërrasën e zezë sipas radhës që janë në tekst.

c) Përforcimi: Analizë e ilustrimeve


Me anë të figurave në tekst (mund të përdoret teksti digjital), nxënësit analizojnë lojërat që luheshin në të kaluarën.
Në figurën 1, imitimet e gjuetisë.
Në figurën 2, loja me zare e egjiptianëve të lashtë.
Në figurën 3, loja e shahut.
Në figurën 2, loja e mundjes.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, analizën, për punën individuale dhe në grup.

MËSIMI 2
Tema: Lojërat popullore në vendin tonë

Data
Lënda: Histori
Situata e të nxënit
Tema mësimore: Lojërat popullore në vendin tonë
Një lojë popullore
Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja: Konceptet/ Fjalët kyç:
• liston disa lojëra të hershme popullore të vendit tonë; • lojëra popullore
• klasifikon lojërat popullore sipas llojit; • argëtim
• argumenton për rëndësinë e lojërave popullore.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike: Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, mjete sipas lojës. Gjuhë dhe komunikim, edukim fizik.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

57
LIBËR MËSUESI

Lidhja me fushat e tjera ose temat ndërkurrikulare:


Gjuhë dhe komunikim, edukim fizik.

Ecuria e zhvillimit të mësimit (Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve:


a) Parashikimi: Bisedë
- Çfarë lojërash popullore dini ju?
Përgjigjet e nxënësve shkruhen në dërrasën e zezë.

b) Ndërtimi i njohurive. Lexim, diskutim, ndërtim skeme


Nxënësit lexojnë në heshtje me qëllim për të plotësuar skemën që ka ndërtuar mësuesi/ja në dërrasën e zezë.

Emri i lojës Lloji i saj Çfarë rëndësie ka

mundje lojë force argëton, forcon trupin


topa luftash lojë shkathtësie argëton, të shkathtëson
gjëegjëza lojë mençurie dhe logjike argëton, stërvit trurin
….

Kjo tabelë plotësohet së bashku me nxënësit.

c) Përforcim: Analizë
Analizohen fotot e tekstit dhe fotot të tjera të tekstit digjital ku emërtohen llojet e lojërave, tregohet lloji i tyre dhe
çfarë rëndësie kanë.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.
Detyra:
Pyetja 3, f. 27. (Përgatitje për orën e ardhshme)

MËSIMI 3
Tema: Lojërat popullore sot (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Lojërat popullore sot (Veprimtari Situata e të nxënit


praktike) Lojëra që luhen sot.

Rezultatet e të nxënit
Konceptet/ Fjalët kyç:
Nxënësi/ja:
• lojë popullore
• luajnë lojëra popullore sipas rregullave;
• rregulla
• shpjegojnë rregullat e lojës.

58
HISTORIA 4

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike: Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, mjete sipas llojit të lojërave. Edukim fizik, gjuhë dhe komunikim

Mjetet e punës: Sipas lojërave Vendi: Oborri i shkollës ose sheshi në lagje.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

Lojë

Veprimtaritë e mësuesit Veprimtaritë e nxënësve

Cakton jurinë së bashku me nxënësit që mund të jenë


Nxënësit ndahen në grupe sipas lojës.
mësues, nxënës apo dhe prindër.
Zhvillojnë lojërat sipas rregullave.
U kërkon nxënësve që para se të fillojë loja të emërto-
jnë emrin e lojës, rregullat e saj dhe qëllimin.
Bëjnë vlerësim të lojës së shokëve.
Ndjek që lojërat të zhvillohen sipas rregullave.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lendës, për zbatimin në praktikë të
lojërave, për bashkëpunimin me njëri tjetrin.

MËSIMI 4
Tema: Festat popullore tradicionale

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit
Tema mësimore: Festat popullore tradicionale
Situata e leximit Jona-gjyshi

Rezultatet e të nxënit
Konceptet/ Fjalët kyç:
Nxënësi/ja:
festë
tregon se si kanë lindur festat popullore tradicionale;
festoj
liston disa festa popullore tradicionale;
traditë
tregon si festohen disa festa tradicionale.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, foto nga festat të
Gjuhë dhe komunikim dhe qytetari.
ndryshme popullore.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

59
LIBËR MËSUESI

a) Parashikimi: Lojë me role, stuhi mendimi


Lexohet me role situata në tekst mes Jonës dhe gjyshit.
Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të thonë disa festa popullore që ata dinë dhe i shkruan në tabelë.

Njerëzit u faleshin perëndive Njerëzit i gëzoheshin ardhjes së pranverës

Festa popullore

Argëtime në kohën e lirë Shprehnin gëzimet e jetës së përditshme

b) Ndërtimi i njohurive: Shpjegim, diskutim


Festat popullore tradicionale të popullit tonë janë disa. Njëra prej tyre që festohet nga të gjithë shqiptarë është dhe
Dita e Verës, e cila është shpallur edhe festë zyrtare.
Festohen nga të gjithë shqiptarët.
Në lashtësi festat bëheshin për t’iu falur perëndive për t’i mbrojtur nga e keqja.
Festat shoqëroheshin me ushqime, gëzim e hare, këngë e valle.
Ilirët e lashtë festonin festa në të gjitha stinët.
Shumë festa janë trashëguar e kanë ardhur deri në ditët e sotme.
Diskutohet rreth festave në tekst dhe bëhet lidhja me festat e sotme, si p.sh., Dita e Verës, e Baba Tomorit, e Shën
Gjergjit etj.

c) Përforcim: Punë individuale


Punohet në tekst ose në fletoren e punës linja e kohës e festat e dhëna.
Nxënësit shkëmbejnë me njëri-tjetrin dhe vlerësojnë si është plotësuar linja e kohës së festave.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Detyra:
Ushtrimi 2 në faqe 29, festat e zonës.

MËSIMI 5
Tema: Festat kombëtare dhe zyrtare

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit
Tema mësimore: Festat kombëtare dhe zyrtare
Situata në tekst mes Jonës dhe mamit.

Rezultatet e të nxënit
Konceptet/ Fjalët kyç:
Nxënësi/ja:
• festë kombëtare
• liston festat kombëtare zyrtare;
• festë zyrtare
• tregon datat e festave kombëtare zyrtare;
• festë fetare.
• dallon festat kombëtare nga festat e tjera.

60
HISTORIA 4

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike: teksti i Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
nxënësit, teksti digjital, fletore pune. Gjuhë dhe komunikim dhe qytetari.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi: Lojë me role, diskutim


Lexohet me role situate e tekstit Jona-mami. Ditëlindjet e njerëzve, ditëlindjet e shteteve.
Shtrohet pyetja: Si quhet ndryshe ditëlindja e vendit tone. Nxënësit japin mendimet e tyre.

b) Ndërtimi i njohurive: INSERT. Punë individuale me tekstin

E dija E dija ndryshe Nuk e dija Nuk e kuptoj

Ѵ - + ?

Diskutohet me nxënësit rreth koncepteve që nuk kuptojnë apo kanë pyetje.

c) Përforcimi: Punë në çift


Plotësohet rubrika “Bëhu historian”. Skema ku bëhet klasifikimi i festave dhe tabela ku përcaktohen festat, llojet e tyre
dhe datat kur festohen.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Detyra:
Përgatitjet për mësimin e ardhshëm për festat e krahinës ( shiko mësimin e ardhshëm)

MËSIMI 6
Tema: Festat e krahinës sime (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Festat e krahinës sime (Veprimtari Situata e të nxënit


praktike) Festojmë së bashku.

Rezultatet e të nxënit Konceptet/ Fjalët kyç:


Nxënësi/ja: • festë
• liston festat e krahinës; • festim
• flet për mënyrën se si festohen këto festa. • krahinë.

61
LIBËR MËSUESI

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike: Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurri-
teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore pune, fotografi, kulare
veshje festive, receta gatimi, aparat fotografik etj. Gjuhë dhe komunikim, art pamor dhe qytetari.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

Shkrim, interpretim, fotografim, prezantim.


Mësuesi/ja ka ndarë grupet dhe detyrat që orën e kaluar.
Grupi I ka bërë një shkrim për historinë e festës së krahinës.
Grupi II ka mbledhur të dhëna për këngë dha valle që shoqërojnë festën e krahinës.
Grupi III ka mbledhur të dhëna për lojëra që luheshin gjatë festave të krahinës.
Grupi IV Veshje ose foto të veshjeve karakteristike që përdoreshin në këto festa.
Grupi V Receta apo gatime tradicionale të kësaj festave të krahinës
Grupi VI Foto të marra ndër vite nga festime të krahinës
Secili grup do të bëjë prezantimin e detyrës që ka, duke shpjeguar, imituar këto festa.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën kërkimore, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-
tjetrin.

TEMATIKA 3: MITE DHE LEGJENDA

MËSIMI 1
Tema: Mitet dhe legjendat

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit
Tema mësimore: Mitet dhe legjendat
Situata në tekst Jona dhe babi: historia e krijimit të botës.

Rezultatet e të nxënit
Konceptet/ Fjalët kyç:
Nxënësi/ja:
• mit
• tregon se çfarë janë mitet;
• legjendë
• tregon se çfarë janë legjendat;
• krijim fantastik
• tregon një mit apo legjendë që di.
Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:
Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, libra jashtëshkollorë me
Gjuhë dhe komunikim
legjenda dhe mite.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

62
HISTORIA 4

a) Parashikimi: Lojë në role, diskutim idesh


Lexohet me role situata në tekst. Nxënësit diskutojnë rreth ndryshimit të historisë së krijimit të tokës te libri që i ka
blerë babi Jonës për ditëlindje dhe historisë së gjyshes.
Nxënësit diskutojnë rreth këtij ndryshimi dhe mund të thonë dhe ndonjë variant tjetër që ata kanë dëgjuar.

b) Ndërtimi i njohurive: Shpjegim, diskutim


Mitet - histori gojore
Mitet - histori fantastike
Mitet lindën si shpjegim për dukuritë natyrore që nuk i shpjegoni dot.

Legjendat - rrëfime fantastike.


Legjendat histori gojore.
Legjendat mbështeten një ngjarje, vend apo personazh real.
Nxënësit diskutojnë rreth këtyre pikave dhe ilustrojnë me shembuj ndonjë histori miti apo legjende p.sh.: me
Skënderbeun, Rozafën Librat “Legjenda dhe vende shqiptare” dhe “Legjenda dhe balada shqiptare” nga shtëpia botuese
“Albas” përmbajnë mite dhe legjenda për vende dhe heronj shqiptarë.

c) Përforcimi: Lojë
Luhet loja telefoni i prishur me qëllim për të kuptuar më mirë kalimin e një historie gojë më gojë dhe ndryshimet që
pëson ajo gjatë rrugës.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në
realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës,
për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të
shprehurit, argumentimin, për punën individuale
dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Detyra:
Shkrimi i një legjende apo miti.

MËSIMI 2
Tema: Historia gojore dhe miti e legjenda

Data

Lënda: Histori
Situata e të nxënit
Tema mësimore: Historia gojore dhe miti e legjenda
Situata në tekst për shpatën e Skënderbeut.

Konceptet/ Fjalët kyç:


Rezultatet e të nxënit
• ngjarje reale
Nxënësi/ja:
• ngjarje imagjinare
• dallon një ngjarje reale nga ngjarja imagjinare.
• histori gojore
• dallon historinë nga legjenda dhe nga miti.
• mit legjendë.

63
LIBËR MËSUESI

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, libra me mite dhe
Gjuhë dhe komunikim
legjenda.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi: Lojë me role


Lexohet me role situate në tekst historia e shpatës së Skënderbeut. Nxënësit japin mendimin e tyre nëse është fakt i
vërtetë apo fantazi

b) Ndërtimi i njohurive: Lexim, diskutim, analizë.

Historia Fakte

Flasim për jetën tonë Fakte reale

Ditari personal Fakte reale

Ëndërrime Ngjarje imagjinare

Përralla Ngjarje imagjinare

Kujtime Ngjarje reale

Miti Ngjarje imagjinare

Legjenda Ngjarje imagjinare

Lexohet legjenda për liqenin e Pogradecit. Bëhet analizë e elementëve fantastikë dhe atyre realë.

c) Përforcimi: Punë individuale në tekst, diskutim


Punohet rubrika “Provo veten”.
Nxënësit lexojnë historinë për Skënderbeun dhe do të përcaktojnë se çfarë është, mit apo legjendë. Nxënësit do të
dallojnë dy elemente reale dhe dy të trilluara në këtë pjesë.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Detyra:
Parapërgatitje për veprimtarinë praktike studimi i një miti apo legjende nga zona ku banojnë.

64
HISTORIA 4

MËSIMI 3
Tema: Mite dhe legjenda të zonës sime (Veprimtari praktike)
(Ora I)

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit:
Film vizatimor (për një mit)
Tema mësimore: Mite dhe legjenda të zonës sime
P.sh., mund të shihet filmi Herkuli, i cili është dhe në shqip, i
(Veprimtari praktike)
cili flet për një figurë mitologjike etj. Mund ta gjeni edhe në
linkun: https://www.youtube.com/watch?v=yuoAiqF3d-M

Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja:
Konceptet/ Fjalët kyç:
• bën punë kërkimore për një mit apo legjendë
• legjendë
nga zona ku banon;
• mit
• tregon se çfarë burimesh përdor për të gjetur
• gojëdhënë.
dhe studiuar legjendën apo mitin.
• analizon një legjendë apo mit.
Burimet, materialet dhe mjetet didaktike
Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, libra me tematikë
Gjuhë dhe komunikim, qytetari
mite apo legjenda, mjete të TIK-ut për prezantim etj.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

Analizë, hartim rregullash të një pune kërkimore


Shihet një film vizatimor i përgatitur më parë, ose nga libri digjital.
Orën e parë përqendrohet në punën me tekstin. Duke analizuar legjendën “Liqeni i luleve” dhe “Sofra e Skënderbeut”
Për secilën pjesë do të përcaktohet se çfarë është mit apo legjendë dhe si ka ardhur deri në ditët tona. Studiohen
elementet reale dhe imagjinare në të.
Përgatiten për orën e ardhshme lista me hapat e punës që do të ndjekin për gjetjen dhe analizën e mitit dhe legjendës
së vendbanimit të tyre.
1. Përcaktohet tema që do të punojnë (janë të ndihmuar edhe nga detyra e orës së kaluar)
2. Do të sigurohen për të marrë informacion ngamë shumë se një burim gojor. P.sh., do të intervistojnë dy persona
për të njëjtën histori.
3. Do të kërkojnë informacion nga burime të shkruara në se ka.
4. Do të rishkruajnë historinë që mësuan duke përshtatur një variant që mbështetet në burimet që morën
informacionin.
5. Do të bëjnë prezantimin.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,për
punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-
tjetrin.

65
LIBËR MËSUESI

MËSIMI 4
Tema: Mite dhe legjenda të zonës sime (Veprimtari praktike)
(Ora 2)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Mite dhe legjenda të zonës sime Situata e të nxënit:


(Veprimtari praktike) Lista me hapat e punës

Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja:
Konceptet/ Fjalët kyç:
• bën punë kërkimore për një mit apo legjendë nga
• legjendë
zona ku banon;
• mit
• tregon se çfarë burimesh përdor për të gjetur dhe
• gojëdhënë
studiuar legjendën apo mitin;
• analizon një legjendë apo mit

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, libra me temë mite apo
Gjuhë dhe komunikim, TIK
legjenda, mjete të TIK-ut për prezantim etj.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Prezantim, përdorimi i TIK-ut

Ora e dytë: Prezantim, vlerësim dhe vetëvlerësim


Nxënësit bëjnë prezantimet e punës së tyre, si dhe vlerësojnë punët e shokëve e të shoqeve, si dhe japin vlerësim për
veten.
Shënim: Kjo detyrë mund të shërbejë dhe si detyrë për portofolin e nxënësit

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-
tjetrin.

66
HISTORIA 4

TEMATIKA 4. Zona dhe vendi im

Mësimi 1
Tema: Objekte historike dhe kulturore

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit:
Tema mësimore: Objekte historike dhe kulturore
Situata në tekst e Jonës dhe mamit.
Rezultatet e të nxënit
Konceptet/ Fjalët kyç:
Nxënësi/ja:
• objekt historik
• tregon çfarë janë objektet historike dhe kulturore;
• objekt social
• dallon disa objekte historike dhe kulturore;
• objekt kulturor.
• flet për rëndësinë e objekteve historike dhe kulturore.
Burimet, materialet dhe mjetet didaktike
Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurriku-
teksti i nxënësit, teksti digjital, foto dhe kartolina të
lare
objekteve historike dhe social kulturore, tabak letre ose
Gjuhë dhe komunikim, qytetari
karton, lapustila.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi: Lojë me role, diskutim


Lexohet me role situata e Jonës me mamin për broshurën që përmban objektet social-kulturore të vendit.
Nxënësit sjellin shembuj të tjerë të objekteve social-kulturore zonës ku banojnë.

b) Ndërtimi i njohurive. Diskutim, punë në grupe


Me anë të tekstit digjital ose me anë të kartolinave diskutohet rreth objekteve që shohin duke përcaktuar llojin e tyre.
P.sh.: një foto kinemaje, një muze historik, një objekt arkeologjik etj.

Ndahen nxënësit në dy grupe.


Grupi 1 studion pjesë të objekteve social-kulturore.
Grupi 2 studion pjesën e objekteve historiko- kulturore.
Të dy grupet punojnë duke treguar pse shërbejnë këto objekte dhe duke listuar disa objekte të tilla.

c) Përforcim: Diagrami i Venit


Punohet Diagrami e Venit për dy grupet e objekteve.
Nxënësit do të përcaktojnë veçoritë dhe të përbashkëtat e objekteve social kulturore dhe atyre historike.

Objekte social- Objekte historiko-


kulturore kulturore

Të përbashkëtat

67
LIBËR MËSUESI

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive,për
punën kërkimore, Për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-
tjetrin.

Detyra:
Shkrim i lirë. Përshkruaj një objekt social- kulturor apo historik të vendbanimit tuaj.

MËSIMI 2
Tema: Ngjarje të rëndësishme historike

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit:
Tema mësimore: Ngjarje të rëndësishme historike
Situata e leximit në tekst.

Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja:
• liston disa ngjarje të rëndësishme për vendin tonë; Konceptet/ Fjalët kyç:
• tregon datat kur kanë ndodhur këto ngjarje të • datë historike
rëndësishme; • ngjarje historike.
• shpjegon pse janë të rëndësishme këto ngjarje
historike.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore shënimesh ose
Gjuhë dhe komunikim
letër A4, lapsa etj.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi: Vëzhgim/diskutim
Me anë të tekstit digjital paraqitet një galeri fotosh nga muzeu, ku tregohen foto nga ngjarje e rëndësishme dhe
diskutohen çfarë dinë për to.

b) Ndërtimi i njohurive: INSERT. Punë individuale me tekstin

E dija E dija ndryshe Nuk e dija Nuk e kuptoj

Ѵ - + ?

Shpjegohen nga mësuesi/ja paqartësitë që kanë nxënësit për ngjarjet. Secila ngjarje shoqërohet me foto.

68
HISTORIA 4

c) Përforcimi: Punë individuale me tekstin


Do të punohen rubrikat e aparatit pedagogjik “Provo veten”.
Në tekst do të plotësohet linja e kohës me ngjarjet e rëndësishme historike.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive,
për punën kërkimore,për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-
tjetrin.

Detyra:
Pika 2, f.aqe 43.

MËSIMI 3
Tema: Figura të rëndësishme historike

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit:
Tema mësimore: Figura të rëndësishme historike
Situata në tekst: Biseda e Jonës me babin

Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja:
• përmend disa emra të figurave të rëndësishme Konceptet/ Fjalët kyç:
historike; • figurë historike
• argumenton se pse këta njerëz janë figura historike • atdhetar.
më rëndësi;
• përshkruan figurën historike që pëlqen më shumë.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat


Burimet, materialet dhe mjetet didaktike
ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, foto të figurave historike.
Gjuhë dhe komunikim

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

69
LIBËR MËSUESI

a) Parashikimi: Diskutim
Diskutim rreth situatës tre vëllezërit Frashëri.
- Çfarë kontributi kanë dhënë ata për atdheun?
Nëse nxënësit nuk kanë përgjigje të sakta, ato shtjellohen gjatë orës. Gjatë kësaj ore mësuesi/ja sugjeron edhe libra nga
seria “Mua më quajnë”, të shtëpisë botuese “Albas”, ku nxënësit mund të zgjedhin një figurë të rëndësishme historike të
vendit tonë dhe të flasin për kontributin e tij për vendin. Këta libra janë mjaft të këndshëm dhe japin fakte interesante
rreth jetës dhe veprimtarisë të secilës figurë historike.

b) Ndërtimi i njohurive: Shpjegim, diskutim, punë me tekstin


Nxënësit lexojnë në heshtje mësimin duke u përqendruar te pyetjet që shkruan mësuesi/ja në dërrasën e zezë:
-Kush janë disa figura të rëndësishme historike?
-Pse janë të rëndësishëm këta njerëz?
-Çfarë aktiviteti kanë pasur gjatë jetës së tyre?

c) Përforcimi: Shkrim i lirë


Do të përshkruajnë një nga figurat historike që mësuan.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për
punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

MËSIMI 4
Tema: Ekskursion në vende dhe objekte historike (Veprimtari praktike)

Data
Lënda: Histori
Tema mësimore: Ekskursion në vende dhe objekte
Situata e të nxënit:
historike (Veprimtari praktike)
Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja: Konceptet/ Fjalët kyç:
• liston disa objekte historike; • ekskursion
• tregon për vlerat e objekteve historike; • objekt historik.
• argumenton pse kanë rëndësi këto objekte.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, objektet historike. Gjuhë dhe komunikim, edukim fizik, arte.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

70
HISTORIA 4

Veprimtaritë e mësuesit Veprimtaritë e nxënësit

I njeh me qëllimin e ekskursionit. Kanë përgatitur mjetet e duhura për ekskursionin si


fletore shënimesh, aparat fotografik etj.
Udhëzon nxënësit që të mbajnë shënime për objektet Mbajnë shënim dhe bëjnë fotot objekteve që vizitojnë
që shohin për ta dalluar vlerat e tyre historike. duke u bazuar në modelet e tekstit të nxënësit.
Nëse nuk është e mundur për të bërë një ekskursion, ky mësim mund të zhvillohet si ekskursion virtual me anë të
tekstit digjital.

Në mungesë të tekstit digjital dhe pamundësisë së ekskursioni,t mund të diskutohet rreth objekteve historike të vendit
tonë që janë në tekstin e nxënësit.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-
tjetrin.

Detyra:
Të ruhen shënimet për mësimet e ardhshme “Studioj një histori të zonës sime”.

MËSIMI 5
Tema: Simbolet kombëtare

Data

Lënda: Histori
Situata e të nxënit:
Tema mësimore: Simbolet kombëtare
Kënga e Himnit Kombëtar

Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja: Konceptet/ Fjalët kyç:
• dallon simbolet kombëtare të shtetit shqiptar; • simbol kombëtar
• përshkruan ndryshimet që ka pësuar flamuri i • flamur
shqiptarëve gjatë kohërave; • himni i flamurit
• përshkruan ndryshimet që ka pësuar stema e • stemë
Republikës gjatë kohërave.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike


teksti i nxënësit, flamur shqiptar, magnetofon, regjis- Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
trim i himnit kombëtar në CD, stemë e Republikës së Gjuhë dhe komunikim, qytetari, art pamor.
Shqipërisë, teksti digjital.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi: Këndim, diskutim


Vendoset në magnetofon kënga e Himnit Kombëtar. Këndohet dhe bisedohet çfarë dinë rreth saj.

71
LIBËR MËSUESI

Himni Kombëtar Se Zoti vetë e tha me gojë


Rreth flamurit të përbashkuar Që kombet shuhen përmbi dhe,
Me një dëshir` e një qëllim, Po Shqipëria do të rrojë;
Të gjith` atij duk` ju betuar Për të, për të luftojmë ne!
Të lidhim besën për shpëtim.
Prej lufte veç ai largohet
Që është lindur tradhëtor, O flamur, flamur, shenj` e shenjtë,
Kush është burrë nuk friksohet, Te ty betohemi këtu,
Po vdes, po vdes si një dëshmor! Për Shqipërin` atdhen` e shtrenjtë,
Për nder` edhe lavdimn` e tu.
Në dorë armët do t`i mbajmë Trim, burrë quhet dhe nderohet
Të mbrojmë atdhenë më çdo kënd, Atdheut kush iu bë theror;
Të drejtat tona ne s`i ndajmë; Për jet` ai do të kujtohet
Këtu armiqtë s`kanë vend. Mbi dhe, nën dhe si një shenjtor!

b) Ndërtimi i njohurive: Të nxënit në bashkëpunim


Ndahet klasa në 3 grupe
Grupi 1 Himni Kombëtar
Grupi 2 Flamuri i shqiptarëve
Grupi 3 Stema e Republikës së Shqipërisë.
Secili grup prezanton se çfarë mësoi rreth çështjes. Mësuesi/ja plotëson skemën në tabelë me përgjigjet e nxënësve.

Simbolet kombëtare

Stema e Republikës Himni Kombëtar


Flamuri i shqiptarëve
së Shqipërisë i Shqipërisë

c) Përforcimi: Vizatim
Vizatim sipas dëshirës i Flamurit apo Stemës së Republikës së Shqipërisë.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

MËSIMI 6
Tema: Institucione të rëndësishme të shtetit shqiptar

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit:
Tema mësimore: Institucione të rëndësishme të shtetit
Situata në tekst e Jonës dhe babit. Shëtitje mes ndërtesave
shqiptar
të rëndësishme në Tiranë.

72
HISTORIA 4

Rezultatet e të nxënit
Konceptet/ Fjalët kyç:
Nxënësi/ja:
• institucion i rëndësishëm
• tregon disa nga institucionet më të rëndësishme të
• Kuvendi i Shqipërisë
shtetit shqiptar;
• Presidenca
• përcakton funksionet që ka secili prej tyre;
• Këshilli i Ministrave
• jep argument për rëndësinë e këtyre institucioneve.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, foto me institucionet e
Gjuhë dhe komunikim, qytetari
rëndësishme shtetërore.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi: Lojë me role


Lexohet me role situate në tekst. Jona shëtit me babin pranë institucioneve të rëndësishme.

b) Ndërtimi i njohurive: INSERT


Preferohet kjo teknikë pasi nxënësit janë të njohur me këto institucione nga jeta e përditshme, media etj.

E dija E dija ndryshe Nuk e dija Nuk e kuptoj

Ѵ - + ?

Diskutohet me nxënësit çfarë dinin saktë dhe qartësohen me anë të shpjegimit për njohuritë që nuk i dinin, i dinin
ndryshe apo nuk i kuptojnë.

c) Përforcimi: Pyetje-përgjigje
Me anë të tekstit digjital ose ne mungesë të tij tregohen foto të institucioneve të rëndësishme. Nxënësit do të
përcaktojnë funksionin dhe të argumentojnë pse janë të rëndësishme.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Detyra:
Kërkesa te rubrika “Bëhu historian”.

73
LIBËR MËSUESI

MËSIMI 7
Tema: Institucione të tjera

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit:
Tema mësimore: Institucione të tjera
Situata në tekst për nevojën e institucioneve të ndryshme.
Konceptet/ Fjalët kyç:
Rezultatet e të nxënit
• institucion vendor
Nxënësi/ja:
• bashki
• dallon disa institucione të rëndësishme në zonën e
• shkollë
tyre të banimit;
• polici
• tregon për rolin e këtyre institucioneve;
• spital
• argumenton për rëndësinë e këtyre institucioneve.
• postë.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, foto të këtyre in-
Gjuhë dhe komunikim, edukim për shoqërinë.
stitucioneve.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi i njohurive: Lojë me role


Lexohet me role situate në tekst ku përmenden institucionet vendore dhe nevojat për to.

Ndërtimi i njohurive: Di-dua të di-mësova

DI Dua të di Mësova

Nxënësit do të shkruajnë ato kon-


(Zakonisht nxënësit duan të dinë Kjo plotësohet pasi mësuesi shpje-
cepte apo njohuri që i kanë të qarta
dhe nuk kanë të qartë njohuritë për gon dhe qartëson njohuritë që ata
psh.: për shkollat, kinematë, postën,
bashkinë dhe këshillin bashkiak.) donin t’i dinin.
qendrat shëndetësore etj.

c) Përforcimi: Argumento në dyshe shkak-pasojë


Një nxënës do të përmendë një institucion vendor, kurse nxënësi tjetër do të argumentojë se çfarë do të ndodhte nëse
nuk do të ishte ai institucion.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Detyra:
Rubrika “Bëhu historian”.

74
HISTORIA 4

MËSIMI 8
Tema: Trashëgimia kulturore

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit:
Tema mësimore: Trashëgimia kulturore Situata në tekst. Biseda mes Jonës dhe gjyshit për këngët
popullore.

Rezultatet e të nxënit
Konceptet/ Fjalët kyç:
Nxënësi/ja:
• trashëgimi kulturore
• kupton termin trashëgimi popullore;
• trashëgimi materiale
• dallon elemente të trashëgimisë popullore;
• trashëgimi jomateriale
• dallon trashëgiminë popullore material nga ajo
• UNESKO.
jomateriale.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, teksti digjital, foto me përmbajtje të
Gjuhë dhe komunikim, qytetari, muzikë dhe art pamor.
trashëgimisë kulturore.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi: Diskutim
Lexohet dhe diskutohet situata në tekst, biseda mes Jonës dhe gjyshit për trashëgiminë e traditave kulturore në
familje.

b) Ndërtimi i njohurive: Lexim, shpjegim, diskutim


Mësuesi/ja shpjegon konceptin trashëgimi kulturore si mënyrë jetese që përfshin traditat, objektet, shijet, vlerat
morale etj. që trashëgohen nga të parët tanë brez pas brezi.
Me anë të tekstit digjital apo fotove diskutohen objekte të ndryshme që i përkasin trashëgimisë kulturore, si p.sh.: ura,
kala, vegla pune, veshje, ndërtesa dhe ato që nuk janë materiale si këngë, valle, zakone etj.
Lexohet informacioni i dhënë rreth trashëgimisë kulturore që janë në mbrojtje nga UNESCO. (Shpjegohet çfarë është
UNESCO, sigla e saj).

c) Përforcimi: Ilustrim me foto, shkrim i lirë


Paraqiten me anë të tekstit digjital foto dhe video nga trashëgimia kulturore. Nxënësit do të zgjedhin një element dhe
do të bëjnë një shkrim për të. P.sh.: qyteti antik i Apolonisë, zakon dasme, gatim, veshje popullore etj.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit me gojë dhe me shkrim, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Detyra:
Pika 1 te rubrika “Bëhu historian”.

75
LIBËR MËSUESI

MËSIMI 9
Tema: Vizitë në muze (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit:
Tema mësimore: Vizitë ne muze (Veprimtari praktike)
Ekskursion
Rezultatet e të nxënit
Konceptet/ Fjalët kyç:
Nxënësi/ja:
• muze
• kupton çfarë është një muze;
• vizitë
• liston objektet që ekspozohen në muze;
• objekte historike.
• zbaton rregullat e sjelljes në një muze;
Burimet, materialet dhe mjetet didaktike Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:
teksti i nxënësit, teksti digjital, objektet në muze. Gjuhë dhe komunikim, art pamor, qytetari, edukim fizik.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

Veprimtaritë e mësuesit Veprimtaritë e nxënësit

Nxënësit dëgjojnë shpjegimin e mësueses apo të cicero-


Mësuesi/ja i njeh me qëllimin e vizitës në muze.
nit. Mbajnë shënime për objektet që u interesojnë.
I udhëzon se çfarë do të vëzhgojnë.
Skicojnë ndonjë objekt që u pëlqen.
U shpjegon në se nuk ka ciceron.
Zbatojnë rregullat e sjelljes në muze duke mos prekur
Udhëzon të mbajnë shënime.
gjë me dorë. Nuk fotografojnë në se nuk lejohet. Nuk
U tregon rregullat e sjelljes në muze.
flasim me zë të lartë etj.

Nëse nuk është e mundur që ky mësim të zhvillohet në muze, mësuesi/ja prazanton me anë të tekstit digjital foto dhe
video të muzeve të ndryshme të vendit tonë.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, për zbatim rregullash, për bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

MËSIMI 10
Tema: Ekspozitë me objekte historiko-kulturore (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Ekspozitë me objekte historiko-kultu- Situata e të nxënit:


rore (Veprimtari praktike) Ekspozitë

76
HISTORIA 4

Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja:
• liston disa objekte të trashëgimisë kulturore të Konceptet/ Fjalët kyç:
zonës; • objekte historike
• përshkruan një objekt të trashëgimisë së familjes • objekte kulturore
apo zonës; • ekspozitë
• bën punë kërkimore për gjetjen e një objekti të
trashëgimisë kulturore.
Burimet, materialet dhe mjetet didaktike
Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
teksti i nxënësit, fletore pune, objekte të ndryshme të
Gjuhë dhe komunikim, qytetaria, art pamor.
trashëgimisë kulturore të familjes.
Ecuria e zhvillimit të mësimit
(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)
Kërkim, fotografim, përshkrim, prezantim

Veprimtaria e mësuesit Veprimtaria e nxënësit


Ka udhëzuar më parë për këtë veprimtari.
U ka treguar rregullat që do të ndjekin për realizimin e Kërkon tek të afërmit e tij për objektin që do të
ekspozitës: ekspozojnë
Kërko ndihmën e të rriturve për gjetjen e objektit dhe Mëson për historinë, funksionin, moshën, vlerën e tij.
funksionin e tyre. Mëso se si është historia e tij ( nga Plotëson skedën për objektin.
ka ardhur, kush e ka blerë, punuar etj). Plotëso skedën Bën foto të objektit
për objektin (shiko në tekst). Bëji një foto në se e ke të Bën prezantimin para klasës
mundur Kujdeset që ta mirëmbajnë gjatë ekspozitës
Kujdesu mos ta dëmtosh. Bëj prezantim të objektit. Vlerëson dhe vetëvlerëson punën.
Fut në portofolin e të nxënit, skedën me foton e objektit Ruan materialet për portofolin e të nxënit.
etj

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, prezantimin, vlerësimin dhe vetëvlerësimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin
me njëri-tjetrin.

MËSIMI 11
Tema: Shqiptarë të famshëm

Data

Lënda: Histori
Situata e të nxënit:
Tema mësimore: Shqiptarë të famshëm “Biseda mes Jonës dhe mamit për të shkuar në koncert të
një këngëtareje të famshme shqiptare.”
Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja: Konceptet/ Fjalët kyç:
• - liston disa shqiptarë të famshëm; • shqiptar i famshëm,
• - tregon se pse janë të famshëm; • kontribut
• - flet me argument për kontributin e këtyre njerëzve • veprimtari.
të famshëm.

77
LIBËR MËSUESI

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto të shqiptarëve të Gjuhë dhe komunikim, edukim për shoqërinë muzikë
famshëm. dhe arte pamore

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi: Diskutim
Diskutohet situata në tekst. Biseda e Jonës me mamin për koncertin e Rita Orës një këngëtare e famshme shqiptare.

b) Ndërtimi i njohurive: Punë në grupe


Ndahen nxënësit në grupe. Me tekstin përpara ose duke ndjekur tekstin digjital, ata do të studiojnë shqiptarët e
famshëm sipas fushave që përcakton mësuesi/ja:
Grupi 1. Shqiptarë të famshëm në muzikë.
Grupi 2. Shqiptarë të famshëm në çështje kombëtare.
Grupi 3. Shqiptarë të famshëm në shkencë.
Grupi 4. Shqiptarë të famshëm në kinematografi.
Grupi 5. Shqiptarë të famshëm në letërsi.

Emri i njeriut të famshëm Kontributi i tij

P.sh.: Aleksandër Moisiu Aktor i suksesshëm dhe i famshëm në botë

c) Përforcim: Lojë enigmë


Një nxënës do të mendojë një nga shqiptarët e famshëm që është në tekst. Nxënësit do ta gjejnë atë duke numëruar
deri në 5 variante.
Nxënësit orientohen të fillojnë me pyetje rreth fushës, pastaj gjinisë dhe pastaj me emra.
P.sh/: 1. Është i fushës së artit? Po, Jo.
2. ( Nëse po ) Është femër? ( Nëse Jo pyetet për një fushë tjetër) Është i fushës së shkencës?
3. Është Ilir Kerni? …
Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.
Detyra:
Pika 2 e rubrikës “Bëhu historian”.

78
HISTORIA 4

MËSIMI 12
Tema: Heroi im (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Situata e të nxënit:
Tema mësimore: Heroi im (Veprimtari praktike) Si të kërkojmë të dhëna për figura të rëndësishme të
vendbanimit?

Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja: Konceptet/ Fjalët kyç:
• kërkon informacion rreth një njeriu të rëndësishme • Figurë e rëndësishme
të zonës ku banon; • Hero
• tregon kush janë njerëz të rëndësishëm; • Frymëzim
• argumenton se çfarë e bën atë njeri të rëndësishëm.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
Teksti i nxënësit, burime të shkruara, burime gojore,
Gjuhë dhe komunikim, edukim për shoqërinë, arte
bllok shënimesh, fletore punë, foto, mjete të TIK-ut për
pamore, TIK.
prezantim etj.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)
Punë kërkimore, fotografim, përshkrim, prezantim

Veprimtaria e mësuesit Veprimtaria e nxënësit


-U ka dhënë udhëzime ditë më parë për realizimin e
Përzgjedhin personin që ka një kontribut të shoqëri dhe
kësaj teme.
që është frymëzim për ta.
-Udhëzon si do të veprojnë konkretisht për realizimin e
Kërkojnë informacion duke u mbështetur në burime të
saj:
ndryshme: gojore, me shkrim, figurative.
-Udhëzon të zgjedhin një person që është frymëzim për
Mbajnë shënime për kërkimet e tyre.
ta në një fushë të caktuar si: sport, kulturë, arsim etj.
Koleksionojnë foto të personit.
-Shpjegon se çfarë të informacioni u duhet për këtë.
Rishkruajnë historinë e tij duke u mbështetur tek
- Udhëzon të mbështete në burime gojor, burime të
cilësitë, kontributi, etj.
shkruara, burime figurative.
Bëjnë prezantimin duke u mbështetur në TIK apo me
- Udhëzon si do organizojnë informacionin e mbledhur
poster, album etj.
dhe si mund të bëjnë një prezantim të mirë duke
Bëjnë vlerësim dhe vetëvlerësim.
përdorur mjete te TIK-u.
Mund ta përdorin si detyrë për portofolin e të nxënit.
-Vlerëson punën e nxënësve.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,
për mënyrën e të shprehurit, argumentimin,punë kërkimore, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

79
LIBËR MËSUESI

MËSIMI 13
Tema: Studioj një histori të zonës sime (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Studioj një histori të zonës sime Situata e të nxënit:


(Veprimtari praktike) Studim i një historie të zonës

Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja:
• përzgjedh një tematikë të caktuar për ta studiuar;
Konceptet/ Fjalët kyç:
• bën punë kërkimore për të mbledhur informacionin
• histori
e duhur;
• burim historik
• shfrytëzon burimet të ndryshme për gjetjen e
• kërkim.
informacionit;
• shkruan historinë e zonës në një fushë të caktuar;
• prezanton punë e tij.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
Teksti i nxënësit, libri digjital, fletore, aparat fotografik,
Gjuhë dhe komunikim, qytetari, art pamor.
letër A4, letër tabak, lapustila, laptop etj.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)
Shpjegim, organizim

Veprimtaritë e mësuesit Veprimtaritë e nxënësit

Në këtë orë mësuesi udhëzon dhe shpjegon se Nxënësit zgjedhin një temë të caktuar që do të studiojnë p.sh.:
çfarë do të bëjnë nxënësit. historinë e emrit të vendbanimit, historinë e një heroi të zonës,
-Caktimi i temës për të cilën do të studiojnë. historinë e një ngjarje të rëndësishme etj.
- Udhëzo si do ta përftojnë informacionin. Marrin shënim udhëzimet e mësuesit si do të zhvillojnë punën.
- Ndan grupet e punës Përgatisin listën e mjeteve që do u duhen për realizmin e punës.
- Jep kriteret e vlerësimit të punës: zgjedhje Diskutojnë në grup për ndarjen e detyrave nëse do të punojnë
teme, informacion bollshëm, prezantim. në grup.

Vlerësimi:
Gjatë orës së parë vlerësohen vetëm për pjesëmarrjen aktive.

Detyra:
Mbarimi i procesit të detyrës.

80
HISTORIA 4

MËSIMI 14
Tema: Studioj një histori të zonës sime (Vlerësim portofoli)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Studioj një histori të zonës sime Situata e të nxënit:


(Vlerësim portofoli) Studim i një historie të zonës

Rezultatet e të nxënit
Nxënësi/ja:
• përzgjedh një tematikë të caktuar për ta studiuar; Konceptet/ Fjalët kyç:
• bën punë kërkimore për të mbledhur informacioni • histori
e duhur; • burim historik
• shfrytëzon burimet të ndryshme për gjetjen e • kërkim.
informacionit;
• shkruan historinë e zonës në një fushë të caktuar.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare
Teksti i nxënësit, libri digjital, fletore, aparat fotografik,
Gjuhë dhe komunikim, qytetari, art pamor.
letër A4, letër tabak, lapustila, laptop etj.

Ecuria e zhvillimit të mësimit


(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)
Shpjegim, organizim, prezantim.

Veprimtaritë e mësuesit Veprimtaritë e nxënësit


Nxënësit bëjnë prezantimin.
Do të quhet një prezantim i mirë nëse nxënësit kanë:
Mësuesi/ja ndjek Zgjedhur një temë interesante.
prezantimin e punës së Kanë mbledhur informacion të bollshëm
nxënësve. Kanë shfrytëzuar burime të ndryshme për gjetjen e informacionit.
Vlerëson punë e bërë Kanë shkruar variantin e tyre të historisë mbështetur tek burimet.
Bëjnë prezantim të mirë.
Përdorin TIK-un në prezantim.

Vlerësimi:
Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për
mënyrën e të shprehurit,punë kërkimore, shfrytëzim të dhënash, prezantim, për punën individuale dhe bashkëpunimin
me njëri-tjetrin.

81
CIP Katalogimi në botim BK Tiranë

Kolndreu, Drita
Historia 4 : libër mësuesi për tekstin shkollor / Drita
Kolndreu ; red. Sevi Lami. – Tiranë, etj. : Albas, 2018
82 f. ; 20.5x27.5 cm.

ISBN 978-9928-258-27-4

1.Historia 2.Tekste për mësuesit


3.Tekste për shkollat 9-vjeçare
94(4/9) (072) (075.2)
HISTORIA 4

83

You might also like