Ὀρολογία βοτανικῆς

Βλαστός (stem)
1.Γόνατο – κόμβος - (Node):Τὸ κομμάτι τοῦ μίσχου
ἀπὸ τὸ ὀποῖο ἐκφύονται φύλλα.
2.Μεσογονάτιο (Internode): Τὸ κομμάτι τοῦ μίσχου
μεταξὺ δυο κόμβων.
3.Μάτι (Bud): Ἐμβρυονικὸς ἢ μὴ ἀνεπτυγμένος
βλαστός. Συνήθως παρουσιάζεται στὸν ἄξονα του
φύλλου ἢ στῆν ἄκρη τοῦ μίσχου.

4. Παράφυλλο (Stipule): Συνήθως κατὰ ζεύγη,

μικρά φυλλαράκια φυόμενα ἐκατέροθεν τοῦ φύλλου.
Τὰ μέρη τοὺ φύλλου (leaf parts)
5. Ἔλασμα (Blade): Τὸ πλατὺ μέρος τοῦ φύλλου ἐκτὸς ἀπὸ τὸν μίσχο.
6. Μίσχος (Petiole): Ἐνώνει τὸ βλαστὸ μὲ τὸ φύλλο. Ἀπὸ αὐτὸν κρέμεται τὸ φύλλο.
( Ἄκρη: Apex, Βάση: Base, Χείλη - Περίγραμμα: Margin )

Μορφὲς Φύλλων
7. Ἀπλὸ (Simple): Δὲν χωρίζεται καὶ δὲν
διακλαδίζεται.
8. Σύνθετο (Compound): Ἀποτελείται ἀπὸ δυο ἢ
περισσότερα μέρη.

Διευθετήσεις φύλλων – Ταξυφυλλία (Leaf

Arrangements - Phyllotaxis)
9. Κατ' ἐναλλαγὴ (Alternate): Τοποθετημένα ἐναλλάξ δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ τοῦ
βλαστοῦ. Σὲ αυτὴ τὴ διάταξη ὰπὸ κάθε κόμβο ἐκφύεται μόνο ἕνα φύλλο.
10. Ἀντίθετη (Opposite): Ἀναφύονται σὲ
ζεύγη ἀντιδιαμετρικὰ ἐκατέρωθεν τοῦ
βλαστοῦ. Σὲ αὐτὴ τὴ διάταξη ὑπάρχουν
δυο φύλλα ἀνὰ κόμβο.

11.Κυκλοτερής (Whorled): Ἀπὸ τὸ ἵδιο

γόνατο φύονται 3 ἢ περισσότερα φύλλα τὰ
ὁποία κυκλώνουν τὸ βλαστό.

12.Σπονδυλοειδής (Spiral): Σὲ κάθε γόνατο

φύεται ἕνα φύλλο ὅπως στὴν κατ' ἐναλλαγὴ
διάταξη, ἀλλὰ κατὰ μήκος τοῦ βλαστοῦ σὲ
διαφορετικὲς θέσεις τὶς ὁποίες ἄν ἐνώσουμε μὲ
μιὰ νοητὴ γραμμὴ αὐτὴ θὰ ἔχει τὴ μορφὴ
ἔλικας.
Τὰ μέρη τοῦ ἄνθους (Flower Parts)

Ἕνα τυπικὸ ἄνθος ἀποτελείται ἀπὸ 4 σπείρες διαφοροποιημένων φύλλων.

13. Τὰ Σέπαλα (Sepals): Ἡ πρώτη σπείρα ποὺ περικλείει τὶς ὑπόλοιπες ἀποτελείται ἀπὸ τὰ σέπαλα ποὺ εἶναι συνήθως
πράσινα καὶ μοιάζουν περισσότερο μὲ φύλλα.
14: Ὁ Κάλυξ (Calyx): Ἡ πρώτη σπείρα μὲ ὅλα τις τὰ σέπαλα ἀποκαλείται κάλυξ. Περικλείει τὰ λοιπὰ μέρη τοῦ ἄνθους.
15.Τὰ Πέταλα (Petals): Μέσα ὰπὸ τὰ σέπαλα βρείσκεται ἡ σπείρα μὲ τὰ πέταλα που ἔχουν διάφορα χρώματα.
16. Ἡ Στεφάνη (Corolla): Ἡ δεύτερη σπείρα μὲ τὰ πέταλά της συνολικὰ ἀποτελεῖ τὴ στεφάνη. Στεφάνη καὶ κάλυκας
συγκροτοῦν τὸ περιάνθιο. Ἡ στεφάνη περιβάλει τὰ ὅργανα ἀναπαραγωγῆς τοῦ φυτοῦ.
17. Οἱ Στήμονες (Stamens): Ἡ σπείρα μέσα ἀπὸ τὴ στεφάνη ἀποτελείται ἀπὸ στήμονες. Οἱ στήμονες εἶναι τὸ ἄρρεν
ἀναπαραγωγικὸ ὄργανο τὸ ἄνθους. Κάθε στήμονας ἀποτελείται ἀπὸ τὸ νήμα καὶ τὸν ἀνθήρα. Στὸν ἀνθήρα βρίσκονται οἱ
γυρεόσακοι που περιέχουν τοὺς κόκκους τῆς γύρης (pollen). Ἡ σπείρα τῶν στημόνων ὁνομάζεται καὶ ἀνδρών ἢ ἀνδρεῖον
(androecium).
18.Ὁ Ὑπερος (Pistil): Τὸ θήλυ ἀναπαραγωγικὸ ὅργανο τοῦ ἄνθους. Τὸ κεντρικὸ σημεῖο τοῦ ἄνθους συγκροτείται ἀπὸ
φύλλα που λέγονται καρπόφυλλα καὶ στὸ σύνολό τους ἀποτελοῦν τὸν γυναικῶνα (gynoecium). Κάθε ξεχωριστὴ δομὴ
ἀπὸ καρπόφυλλα (carpels) συγκροτεῖ ἕναν ὕπερο. Ὁ ὕπερος ἀποτελείται ἀπὸ τὸ στίγμα, τὸν στύλο καὶ τὴν ᾠοθήκη. Τὸ
στίγμα εἶναι σὰν στόμα ποὺ παίρνει τὴ γύρη. Ὁ στύλος εἶναι σὰν σωλήνας ποὺ φέρνει τὴ γύρη στὴν ᾠοθήκη. Ἐκεὶ ἡ γύρη
γονιμοποιεῖ τὰ ᾠάρια τὰ ὁποία λέγονται καὶ σπερματικὲς βλάστες.
19:Ταξιανθία (Inflorescence): Στὰ περισσότερα ἀνθόφυτα, τὰ ἄνθη ἐμφανίζονται σὲ συστάδες ποὺ ὀνομάζονται
ταξιανθίες.
ἴουλος : Σταχυόμορφη ταξιανθία με χαλαρό, συνήθως κρεμάμενο ταξιανθικό άξονα, ο οποίος φέρει
πολυάριθμα, απόδισκα, συνήθως χωρίς περιάνθιο μονογενή άνθη.

Μονογενῆ ἢ δίκλινα ὀνομάζονται τὰ ἄνθη ποὺ φέρουν μόνον στήμονες ἢ μόνον ὕπερον. Διγενῆ ἢ
μονοκλινῆ ἢ ἐρμαφρόδιτα ἢ ἀρρενοθήλεα ὀνομάζονται τὰ ἄνθη ποὺ φέρουν καὶ στήμονες καὶ ὕπερον.
Φυτὰ ποὺ φέρουν ἄρρενα καὶ θήλεα ἄνθη ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ ἀτόμου λέγονται μόνοικα. Εἴδη φυτῶν στὰ ὀποία
κάθε ἄτομο φέρει ἀποκλειστικὰ εἶτε ἄρρενα ἄνθη εἶτε θήλεα ὀνομάζονται δίοικα. Φυτὰ τὰ ἄτομα τῶν ὁποίων
φέρουν ταυτόχρονα καὶ ἄρρενα καὶ θήλεα καὶ ἐρμαφρόδιτα ἄνθη λέγονται πολύγαμα.

Θαλλός: Φυτικὸ σῶμα ποὺ δὲν παρουσιάζει διάρθωση μὲ ρίζα, βλαστὸ καὶ φύλλα, ἀλλὰ ἐμφανίζει σχετικὴ
ὀμοιμορφία, ὀνομάζεται θαλλός. Τὰ φυτὰ ποὺ ἔχουν τέτοιο σῶμα ὀνομάζονται θαλλόφυτα.

Σπόρια: Μονοκύτταρα στοιχεία ἀγενοῦς ἀναπαραγωγῆς.

Ἔμβρυο φυτοῦ: Τὸ τέλειον ἔμβρυον διαρθροῦται εἰς τὴν καταβολὴν τῆς ρίζης (τὸ ριζάριον), τοῦ βλαστοῦ (βλαστίδιον) καὶ
τῶν ἐμβρυοφύλλων ἠ κοτυληδόνων.

Γαμέτης: Κύτταρο ἀναπαραγωγῆς ἀρρεν ἢ θήλυ ποὺ ἐνούμενο μὲ ἄλλον ἐτερόφυλο γαμέτη (γονιμοποίηση) δημιουργεῖ
(μετὰ ἀπὸ μιτωτικὲς διαιρέσεις διαφοροποίησης) τὸ ἔμβρυο τοῦ φυτοῦ καὶ τὸ περίβλημὰ του ποὺ ὅλο μαζὶ καλείται
σπέρμα.

Σπέρμα: Ἡ σπερματικὴ βλάστη (δηλαδὴ τὸ ὡάριο ἢ ὁ θηλυκὸς γαμέτης) μετὰ τὴν γονιμοποίησή τῆς απὸ τὸν ἀρσενικὸ
γαμέτη, μετατρέπεται σπέρμα (κοινὼς σπόρο ἀλλὰ ὄχι σπόριο) τὸ ὁποίο περικλείει τὸ ἒμβρυο τοῦ φυτοῦ.

Καρπὸς: Ἀνεπτυγμένη ὡοθήκη ποὺ περιέχει τὰ σπέρματα τοῦ φυτοῦ.