CHÖÔNG 3: MB TOÅNG THEÅ VAØ TOÅ CHÖÙC KHOÂNG GIAN XNCN

III.1. NOÄI DUNG CHÍNH CUÛA VIEÄC THIEÁT KEÁ MB TT:

Giaûi quyeát caùc vaán ñeà:

Ñoái ngoaïi:
Giöõa XNCN vôùi khu daân cö; Khu hay cuïm coâng nghieäp;
Caùc XNCN khaùc; haï taàng kyõ thuaät.
Ñoái noäi:
Giöõa caùc phaân xöôûng saûn xuaát; Phuïc vuï coâng nhaân;
Quaûn lyù haønh chính.
TRÌNH TÖÏ THIEÁT KEÁ TOÅNG MAËT BAÈNG:
-Phaân khu chöùc naêng: saûn xuaát, phuïc vuï saûn xuaát, coâng trình
ñoäng löïc vaø naêng löôïng, quaûn lyù haønh chaùnh vaø phuïc vuï coâng
nhaân…
-Boá trí caùc coâng trình phuø hôïp yeâu caàu coâng ngheä, ñaûm baûo caùc
yeâu caàu veä sinh moâi tröôøng, phoøng hoûa, thoâng thoaùng vaø chieáu
saùng…
-Xaùc ñònh heä thoáng giao thoâng noäi boä vaø maïng löôùi kyõ thuaät haï
taàng treân cô sôû lieân thoâng vôùi caùc khu vöïc beân ngoaøi XNCN
-Hoaøn thieän khu ñaát xaây döïng, caây xanh, saân vöôøn vôùi caùc chæ
tieâu xaây döïng toái öu. Ñaûm baûo thaãm myõ kieán truùc, haøi hoaø trong
caûnh quan chung cuûa khu vöïc.
MOÄT SOÁ YEÂU CAÀU TRONG THIEÁT KEÁ TOÅNG MAËT BAÈNG:

Phaân khu chöùc naêng hôïp lyù.

+ Ñaûm baûo moái quan heä giöõa caùc khu chöùc naêng trong
khu ñaát.
+ Löu yù veà löu löôïng giao thoâng, höôùng gioù, höôùng naéng,
veä sinh, phoøng hoûa.

Ñaûm baûo caùc yeâu caàu veà coâng ngheä saûn xuaát.
+ Boá trí caùc thieát bò coâng ngheä, thieát bò vaän chuyeån
nguyeân vaät lieäu hôïp ly.ù
+ Löu yù ñaëc thuø coâng ngheä trong quy trình saûn xuaát ñeå
choïn giaûi phaùp boá cuïc phaân taùn hay keát hôïp.
Yeâu caàu veà an toaøn phoøng hoûa.

+ Boá trí ôû cuoái caùc höôùng gioù chuû ñaïo caùc coâng trình
coù nguy cô chaùy noã ñoàng thôøi coù caùc giaûi phaùp ngaên
chaùy baèng caùc khoaûng troáng, caùc daûi caây xanh vaø töôøng
ngaên chaùn

Yeâu caàu veà veä sinh vaø baûo veä moâi tröôøng.

+ Bieän phaùp kyõ thuaät : duøng maùy moùc ñeå loaïi tröø hoaøn toaøn
hoaëc moät phaàn caùc chaát thaûi ñoäc haïi, oâ nhieãm moâi tröôøng.
+ Bieän phaùp quy hoaïch kieán truùc vaø toå chöùc khoâng gian: söû
duïng caùc khoaûng caùch ly, toå chöùc phaân khu veä sinh, löïa choïn
höôùng nhaø, v.v…….
Höôùng nhaø:

 Löïa choïn höôùng nhaø cho

khu vöïc Haø Noäi
a/ höôùng gioù toát;
b/ höôùng gioù taïm ñöôïc;
c/ höôùng gioù xaáu.
Yeâu caàu veà veä sinh vaø baûo veä moâi tröôøng

+Khoaûng caùch giöõa caùc nhaø:

Khi a > 3m thì l= H+h

2
Khi a < 3m thì l = H’ + h
 Xaùc ñònh khoaûng caùch thoâng gioù
2 trong xí nghieäp coâng nghieäp.
l: khoaûng caùch giöõa hai nhaø.
h: chieàu cao nhaø chaén gioù.
H: chieàu cao nhaø ñeán maùi.
H’: chieàu cao nhaø ñeán cöûa maùi.
a: khoaûng caùch töø meùp maùi nhaø
ñeán meùp cöûa maùi.
Yeâu caàu toå hôïp khoâng gian kíeán truùc trong toång theå coâng trình:

+ Coù söï thoáng nhaát trong boá cuïc hình khoái caùc khoái nhaø vaø
caùc coâng trình kyõ thuaät trong khu ñaát ñoàng thôøi keát hôïp ñöôïc vôùi
ñieàu kieän ñòa hình vaø khoâng gian caûnh quan xung quanh

Toå chöùc toát heä thoáng giao thoâng, saân baõi phuïc vuï treân khu ñaát
xaây döïng

+ Löu yù vieäc boá trí giao thoâng phuïc vuï vaø PCCC
+ Heä thoáng saân baõi xuaát nhaäp haøng hoaù, saân baõi phuï trôï
III.2. NGUYEÂN TAÉC THIEÁT KEÁ MAËT BAÈNG TOÅNG THEÅ XNCN

A.Caùc haïng muïc chöùc naêng:

Haïng muïc saûn xuaát chính

Haïng muïc phuï trôï saûn xuaát

Haïng muïc kho taøng – saân baõi

Haïng muïc ñoäng löïc naêng löôïng

Haïng muïc haønh chaùnh phuùc lôïi

Haïng muïc saûn xuaát chính
- Caùc xöôûng saûn xuaát theo daây chuyeàn coâng ngheä. Nôi
dieãn ra caùc hoaït ñoäng chính cuûa quaù trình saûn xuaát.
KHOÂNG GIAN SAÛN XUAÁT
Haïng muïc phuï trôï saûn xuaát

- Phuïc vuï, hoã trôï cho daây chuyeàn saûn xuaát chính
- Ví duï: xöôûng phuï lieäu, xöôûng cô khí cô ñieän,…
KHOÂNG GIAN PHUÏ TRÔÏ SAÛN XUAÁT
Haïng muïc kho taøng
- Bao goàm caùc heä thoáng kho taøng vaø saân baõi
- Kho baõi nguyeân lieäu, pheá lieäu, kho trung chuyeån, kho baõi thaønh
phaåm, caùc saân baõi xuaát nhaäp haøng hoaù, saân baõi phuï trôï…
HEÄ THOÁNG KHO TAØNG – SAÂN BAÕI
Siloâ vaø bun-ke :
*Siloâ laø daïng kho chöùa theo phöông ñöùng, moät loaïi coâng trình kho
hieän ñaïi vôùi caùc hình daïng vuoâng, troøn, ña giaùc ñeàu, phoå bieán
nhaát laø hình vuoâng vaø troøn; coù theå ñöùng ñoäc laäp hoaëc keát hôïp
nhieàu kho vôùi nhau ñeå tieát kieäm giaù ñôõ vaø thaønh bao. Nguyeân taéc
chöùa laø haøng ñöa vaøo phía treân vaø laáy ra phía döôùi.
Haïng muïc ñoäng löïc naêng löôïng
- Bao goàm traïm khi neùn, nhaø noài hôi, traïm bieán theá , phaùt
ñieän döï phoøng, traïm bôm vaø thuûy ñaøi, kho xaêng daàu…
COÂNG TRÌNH NAÊNG LÖÔÏNG – KYÕ THUAÄT
Ñaøi nöôùc :
Laø moät loaïi beå chöùa nöôùc ñoäc laäp ñöôïc ñaët treân cao taïo aùp löïc
lôùn phuïc vuï vieäc caáp nöôùc cho sinh hoaït, saûn xuaát, phoøng hoûa
tuøy theo yeâu caàu coù theå thieát keá ñaøi nöôùc coù söùc chöùa : 15, 25,
50, 100, 150, 200… cho ñeán 800 m3 , chieàu cao töø 12, 18, 24, 30
hoaëc 36m, thöôøng laøm baèng theùp hoaëc BTCT.
Ñaøi nöôùc bao goàm 2 phaàn : boàn chöùa nöôùc (keùt nöôùc) vaø truï ñôõ.
Ñaøi nöôùc coù hình thöùc ña daïng, vieäc löïa choïn hình thöùc tuøy vaøo
yù ñoà taïo daùng kieán truùc cuûa coâng trình.
Thaùp giaûi nhieät :
Vôùi nhöõng xí nghieäp söû duïng khoái löôïng nöôùc lôùn trong quaù trình
saûn xuaát, ñeå tieát kieäm chi phí, caàn söû duïng laïi löôïng nöôùc thaûi
ra. Ñeå laøm nguoäi löôïng nöôùc naøy tröôùc khi söû duïng phaûi coù
coâng trình thaùp giaûi nhieät.
Nguyeân taéc cuûa thaùp giaûi nhieät laø laøm nguoäi nöôùc baèng
phöông phaùp phun cho nöôùc rôi vaøo caùc maïng löôùi vaø maùng
theo kieåu daøn möa laøm vôõ haït, nöôùc nguoäi ñi nhôø söùc gioù theo
hai nguyeân taéc ñoái löu hoaëc
OÁng khoùi :
OÁng khoùi ñöôïc söû duïng ñeå thaûi khoùi, buïi, khí vaø hôi ñoäc haïi phaùt
sinh trong quaù trình saûn xuaát, nguyeân taéc laø ñöa caùc chaát khí naøy
leân ôû moät ñoä cao lôùn so vôùi maët ñaát ñeå noù coù theå phaân taùn
nhanh vaøo khoâng khí, khoâng laéng ñoïng xuoáng maët ñaát quaù möùc
ñoä cho pheùp, aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng soáng cuûa con ngöôøi.
Haïng muïc haønh chaùnh phuùc lôïi
- Boá trí khu tröôùc nhaø maùy
- Bao goàm nhaø haønh chaùnh vaø caùc coâng trình phuùc lôïi phuïc vuï
coâng nhaân.
NHAØ HAØNH CHAÙNH
NHAØ PHUÏC VUÏ COÂNG NHAÂN
 LUOÀNG
Nhaäp nguyeân HAØNG Xuaát thaønh
lieäu phaåm

SAÂN PHUÏ TRÔÏ PHUÏ TRÔÏ SAÂN THAØNH PHAÅM

SX
KHO-BAÕI
NGUYEÂ
N`
LIEÄU
KHO KHO
XÖÔÛNG SX XÖÔÛNG SX
TRUNG THAØNH
CHÍNH CHUYEÅN CHÍNH PHAÅM

GHI CHUÙ:
HAØNH CHAÙNH + PHUÙC LÔÏI
DAÂY CHUYEÀN SX CHÍNH
PHUÏ TRÔÏ SAÛN XUAÁT
HAØNH CHAÙNH
PHUÙC LÔÏI
LUOÀNG
NGÖÔØI

SÔ ÑOÀ QUAN HEÄ CAÙC KHU CHÖÙC NAÊNG:

• B. Caùc phöông phaùp phaân khu:
+ Phaân khu theo yeâu caàu vaän chuyeån haøng hoaù.
+ Phaân khu theo soá löôïng coâng nhaân
+ Phaân khu theo maät ñoä saûn xuaát oâ nhieãm, coù bieän phaùp caùch ly
baèng caây xanh bao töôøng chaén.
+ Phaân khu chöùc naêng theo möùc ñoä deã chaùy noå.
• Chuù yù: Khi toå chöùc phaân khu chöùc naêng phaûi chuù yù kho haøng,
kyõ thuaät, naêng löôïng, phuïc vuï coâng nhaân cuûa xí nghieäp naøy vôùi
moät xí nghieäp khaùc coù hôïp taùc.
• Phaûi ñaûm baûo khoaûng caùch töø khu sx ñeán nhaø aên < 300m, lyù
töôûng <200m
C. Yeâu caàu phaân boá luoàng ngöôøi vaø haøng hoaù:

Chuù yù: Neân xen keõ vaø ngöôïc chieàu nhau.

+ Hôïp lyù,ngaén nhaát vaø an toaøn.

+ Haïn cheá caét nhau, neáu tröôøng hôïp caét nhau thì phaûi
laøm caàu vöôït, haàm cho ngöôøi. Neân cho ngöôøi ñi treân.
+ Neân toå chöùc caùc coâng trình phuïc vuï coâng nhaân ôû ñaàu
luoàng ngöôøi.
 D. Tính chaët cheõ trong xaây döïng.

+ Hôïp khoái toái ña, Hôïp khoái nhöõng coâng trình gioáng nhau hoaëc
khaùc nhau nhöng khoâng aûnh höôûng nhau, hôïp khoái coâng trình coù
ñoä cao cheânh leäch <2m, tieát kieäm vaät lieäu xaây döïng.
+ Coù khoâng gian lôùn, löôùi coät roäng, söû duïng khoaûng caùch
khoâng gian hieän ñaïi, taïo maët baèng ña naêng.
+ Ñaûm baûo thoâng thoaùng vaø chieáu saùng töï nhieân
+ Baûo ñaûm an toaøn söû duïng , ñôn giaûn baûo trì, veä sinh ñònh kyø.
E. Thoáng nhaát hoaù vaø moâ ñun hoaù.

+ Nhöõng thaønh phaàn quy hoaïch vaø ñôn vò cô baûn

+ Ñaåy maïnh toác ñoä thieát keá vaø giaûi quyeát khoâng gian hôïp lyù.
+ Thoáng nhaát caùc giaûi phaùp veà khoa hoïc coâng ngheä
+ Giaûi quyeát toát yeâu caàu môû roäng trong töông lai.
+ Deã daøng tính toaùn trong vieäc toå chöùc khoâng gian
III.3. CAÙC DAÏNG NHAØ COÂNG TRÌNH SAÛN XUAÁT- CAÙC GIAÛI PHAÙP QUY
HOACH MB CAÙC XNCN

A. Caùc daïng nhaø vaø coâng trình saûn xuaát.

• Nhaø saûn xuaát: Nhaø 1 taàng , 2 taàng ,nhieàu taàng , hoãn hôïp

• Caùc coâng trình vaø thieát bò kyõ thuaät : xi loâ, thaùp nöôùc,baêng
chuyeàn, caàu truïc, keânh möông, ñöôøng haàm,…….
B. Caùc Giaûi Phaùp Quy Hoach Mb Caùc Xncn
a. Kieåu oâ côø:
b. Kieåu hôïp khoái lieân tuïc:
C. Kieåu ñôn nguyeân
d. Kieåu chu vi
III.4. TOÅ CHÖÙC KHU TRÖÔÙC XÍ NGHIEÄP

A.Chöùc naêng cuûa Khu tröôùc XNCN:

• + Quaûn lyù vaø ñieàu haønh saûn xuaát.
• + Phuïc vuï coâng nhaân
Thaønh phaàn:
• + Coâng trình quaûn lyù haønh chính
• + Phoøng baûo veä thöoøng tröïc.
• + Caùc coâng trình phuïc vuï sinh hoaït coâng nhaân (hoäi
tröôøng, nhaø aên, veä sinh, thay ñoà, nhaø nghæ,y teá).
• + Coâng trình phuïc vuï veà vaên hoaù, theå thao ,nhaø treû
• + Caùc coâng trình saûn xuaát nghieân cöùu khoa hoïc (phoøng thí
nghieäm, lôùp daïy ngheà)
• + Caùc coâng trình veà phuïc vuï giao thoâng (baõi ñeå xe).
• + Caùc coâng trình caây xanh, tieåu caûnh.
NM CHEÁ BIEÁN HAÛI SAÛN ÑOÂNG LAÏNH
NM CHEÁ BIEÁN ÑOÀ HOÄP
B. Nguyeân taéc boá trí:
– Hôïp nhoùm, taäp trung, tính söû duïng hôïp nhaát.Ñöa veà höôùng coù
daân cö so vôùi XN ,
– Chuù yù: coång chính daønh cho coâng nhaân; coång phuï cho
chuyeån haøng hoaù.Neân caùch xa caùc giao loä (toái thieåu 20m)
– Khoaûng caùch töø loái vaøo ñeán nôi laøm vieäc xa nhaát cuûa coâng
nhaân phaûi nhoû hôn 800m.
– Tröôøng hôïp XNCN chæ coù moät coång thì giaûi quyeát coâng nhaân
vaø haøng hoaù taùch bieät .
C. Caùc phöông thöùc boá trí:

* Boá trí thaønh daûi chaïy daøi

• Öu : Deã hình thaønh phaân ñoaïn phuïc vuï, hôïp vôùi XN lôùn.
• Nhöôïc : ñoâi khi bò keùo daøi.
• *Boá trí daïng taäp trung
• Thoâng thöôøng caùc nhaø maùy vöøa vaø nhoû, soá löôïng coâng trình
phuïc vuï khoâng lôùn.
• Öu: tieát kieäm ñaát xaây döïng.Nhöôïc : löu yù baùn kính phuïc vuï
 * Boá trí kieåu phaân taùn
• Caáp 1: thöôøng xuyeân (veä sinh, nghæ giaûi lao)gaàn khu saûn xuaát
• Caáp 2: ít thöôøng xuyeân, ñaët tröôùc toaøn xí nghieäp
• Söû duïng cho coâng trình lôùn, coù khoái löôïng saûn xuaát nhieàu.
XN MAY MAËC
NM SX CAÁU KIEÄN BEÂ TOÂNG
NM SX CAÁU KIEÄN BEÂ TOÂNG
NM SX XIMAÊNG
III.5. GIAO THOÂNG TRONG XNCN

• Trong caùc XN , thöôøng vaän chuyeån chuû yeáu baèng döôøng boä,
ñöôøng saét, ca noâ, baêng taûi, caàn truïc, ñöôøng oáng …

1. Heä thoáng Ñöôøng saét.

Cho caùc XN cô khí coù khoái löôïng vaän chuyeån lôùn >
45.000taán/naêm, gaàn tuyeán ñöôøng saét quoác gia ,lieân tænh.
• * Nhöõng nguyeân taéc thieát keá Ñöôøng saét trong XNCN
• Vaän chuyeån tröïc tieáp traùnh doác. .
• Phuø hôïp saûn xuaát, khoâng caûn trôû giao thoâng, caûn trôû daây
chuyeàn saûn xuaát.
• Traùnh caét nhau vôùi giao thoâng khaùc, neáu phaûi caét nhau thì phaûi
laøm caàu vöôït. Khoâng boá trí phaân nhaùnh taïi ñöôøng cong vaø taïi
nôi ñöôøng saét vaø ñöôøng oâ toâ caét nhau.
• 2. Heä thoáng Ñöôøng boä ( döôøng oâ toâ ) trong XNCN
• Phaân loaïi
• Ñöôøng coâng trình: töø ngoaøi vaøo xí nghieäp, kho, beán baõi.
• Loaïi ñöôøng giöõa caùc phaân xöôûng trong noäi boä XN.
• Loaïi ñöôøng cho caùc chöùc naêng khaùc: cöùu hoaû, laáy raùc…
Nguyeân taéc trong thieát keá:
– Traùnh caét qua caùc phöông tieän giao thoâng khaùc.
– Cöûa vaøo cuûa ñöôøng oâ toâ, khi coù ñöôøng saét thì boá trí
ngöôïc chieàu nhau vaø xen keõ nhau
– Tuyø thuoäc vaøo maät ñoä xe trong XNCN, phaân caáp theo
khoái löôïng vaän chuyeån . (Tính treân löôïng haøng vaän
chuyeån ra vaøo XNCN)
– Caáp 1: >400taán/h
– Caáp 2: 60 – 400taán/h
– Caáp 3: <60 taán/h
3. Heä thoáng ñöôøng oáng kyõ thuaät trong XN

Ñaët trong heä oáng coáng, bao goàm: gas, khí neùn,oáng caáp hôi
noùng laïnh, daàu, caáp thoaùt nöôùc.
Ñöôøng daây goàm: ñieän vaø ñieän thoaïi.

Khi choïn vò trí ñaët treân cao;

Öu: Deã söûa vaø baûo quaûn, khoâng gaây caûn trôû vôùi giao thoâng.
Nhöôïc: maát myõ quan chung

Khi choïn vò trí ñaët treân maët daát;

Öu: Deã söû dung , kinh teá vaø myõ quan
Khuyeát: Khoâng an toaøn, khoù boá trí ñöôøng giao thoâng.

Khi choïn vò trí ñaët ngaàm döôùi maët ñaát

Öu: tieän duïng , daûm baûo kyõ thuaät, kín ñaùo
Nhöôïc : chi phí cao
Đặt trên cao
Đặt trên mặt đất
• Mạng lưới kỹ thuật phục vụ sản xuất
• Mạng lưới điện
• Mạng lưới cấp thoát nước
III.6. HOAØN THIEÄN XÍ NGHIEÄP COÂNG NGHIEÄP

1. Hoaøn thieän vaø taïo tieän nghi treân laõnh thoå xaây döïng xí nghieäp:

Giaûi quyeát 3 vaán ñeà cô baûn:

- Toå chöùc toát ñieàu kieän laøm vieäc vaø nghæ ngôi cho coâng nhaân.
- Naâng cao chaát löôïng vaø kính teá cho khu ñaát xaây döïng.
- Naâng cao thaåm myõ coâng trình vaø taùc ñoäng ñeán caûnh quan.

Nhöõng thaønh phaàn chính:

•- Caây xanh- Maët nöôùc.
•- Ñöôøng giao thoâng vaø saân baõi
•- Kieán truùc nhoû.
•- Töôïng ñaøi, phuø ñieâu, caùc xeáp ñaët.
•- Caùc thoâng tin nhìn trong XNCN
Chuù yù :
• Ñaëc tröng trong saûn xuaát cuûa moãi XN.
• Möùc ñoä oâ nhieãm, ñoäc haïi va cô caáu cuûa ngöôøi lao ñoäng .
• Ñieàu kieän töï nhieân, khí haäu cuûa vò trí xaây döïng .
2. Thoâng tin nhìn trong xí nghieäp coâng nghieäp

- Caùc thoâng baùo khaû naêng xaûy ra chaùy noå vaø an toaøn lao ñoäng.
- Caùc tín hieäu veà giao thoâng, baûng hoaëc ñeøn hieäu.
- Caùc panoâ thoâng tin, quaûng caùo ...

Tieâu chí thieát keá:

- Deã hieåu, deã thaáy, roõ raøng, gaây aán töôïng cho ngöôøi quan saùt
- Haøi hoøa vôùi kieán truùc, khoâng aûnh höôûng tôùi maøu saéc khoái daùng
kieán truùc.
- Baûo ñaûm an toaøn, khoâng gaây aûnh höôûng xaáu tôùi lao ñoäng.
3. Caây xanh, maët ñöôøng, saân, hoà nöôùc, tieåu caûnh.
• Baûo ñaûm 3m2/ ngöôøi/ XNCN.
• Baûo veä moâi tröôøng, taïo choáng chaùy, trang trí.
• Keát hôïp caây xanh vôùi hoà nöôùc.