Giai-Tich-Mach - Nguyen-Thanh-Nam - md2 - 06 - Lap - Bien-Doi-Laplace - (Cuuduongthancong - Com)

BK
Tp. HC M
Ts. Nguyễn Thanh Nam, “Giải tích Mạch điện” ĐHBK – DD2012
02/11/2013
Introduction:
BIẾN ĐỔI LAPLACE
(HÀM) BƯỚC NHẢY ĐƠN VỊ 1(t)
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Biến đổi (toán tử) Laplace

Cho f(t) hàm thời gian xác định với t>0,
 Laplace của f(t) là L[f(t)] …

Được định nghĩa qua biến phức s=j
 Định nghĩa toán tử "Laplace

f(t) -Hàm gốc theo t ngược"
và F(s) -Ảnh Laplace
 Các tich phân này thường được tra cứu qua bảng (!!):
f(t) [pour t>0] ÷ F(s)
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Bước nhảy đơn vị – Hàm đặc biệt

 Bước nhảy đơn vị ký hiệu 1(t):
[là hàm u(t) trong Giải tích] 1(0-)=0; 1(0+)=1
1
t
Hàm liên tục – khả vi tại t=0
L[1(t)] = 1/s
L[f(t).1(t)] = F(s) ou f(t).1(t)  F(s)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 1
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Tính chất cơ bản của toán tử Laplace

 [f1(t)+f2(t)] .1(t)  F1(s)+F2(s)
 e–at.f(t) .1(t)  F(s+a) f(t-t0) .1(t-t0)  e–st .F(s)

0
 df/dt  s.F(s) - f(0+)  f(t) dt  F(s)/s + f–1(0+)

 ĐL về giá trị sơ kiện – biên đầu: f(0+) = lim(s) [sF(s)]
 ĐL về trị xác lập – biên cuối: f() = lim(s0) [sF(s)]
++ Xem các chứng minh - các tính chất khác (MĐ1.Tr_36)
++ Các tính chất này sử dụng kết hợp với bảng tham
chiếu f(t)  F(s)  sử dụng thực tế biến đổi Laplace
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Hàm gốc  Ảnh Laplace

1. f(t) = 1(t) 5. f(t) = E.1(t-t0)
F(s) = 1/s F(s) = (E/s).e-st0
2. f(t) = 1(t – t0) 6. f(t) = Asin(t) # cos(t)
1  st0
F (s)  e
s
7. f(t) = Asin(t +) (ACõ)
3. f(t) = E (DC)
  s 
F(s) = E/s F (s)  A  2 2
cos( )  2 sin( )
 s  s  2 
4. f(t) = E.e-at
8. f(t) = At + B
F(s) = E/(s+a) F(s) = A/s2 + B/s
BK
Tp. HC M
02/11/2013
PHƯƠNG PHÁP
BIẾN ĐỔI LAPLACE (MTL)
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Tiếp cận toán tử giải mạch quá độ

 Có 02 hướng sử dụng biến đổi Laplace
 Như một PP toán học giải một hệ pt vi phân (đã có sẵn)
Với hệ pt mạch – dạng vi phân thiết lập riêng
 Đôi khi người ta cũng sử dụng riêng cho mạch tự do;
 Áp dụng biến đổi trực tiếp lên mạch  mạch toán tử
Với các phần tử và các luật (Kirchhoff) dạng toán tử
 Tiếp cận toán tử - tương tự toán tử (j).
 Bài toán định hướng (có ưu thế !)

– Lời giải chung  khi kích thích là tín hiệu xung
– Trong ứng dụng tìm "thành phần tự do của lời giải"
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Phương pháp biến đổi Laplace

 Tiếp cận toán tử hóa mạch  … Nguyên lý:
Biến đổi mạch  sang miền phức s - ảnh Laplace
 Các trạng thái u(t),i(t)  thay bởi U(s), I(s)
miền thời gian (t)  miền phức Laplace biến (s)
 Biến đổi các phần tử - ĐL Ohm, biểu thức tổng trở Z(s)
và tổng dẫn Y(s) …
[Xem lại cách phức hóa theo (j) – Ch.02]
 2 ĐL Kirchhoff trong miền s (++tất cả các Định lý mạch)
 I(s) = 0 cho một nút
và  U(s) = 0 cho vòng kín (mắt lưới)
–
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Các bước giải mạch theo MTL

 Xác định sơ kiện cơ bản uC(0+), iL(0+);
 Chuyển mạch sang miền s - ảnh Laplace;
 Giải mạch (s) xác định I(s) hoặc U(s)
Các phương pháp dòng nhánh, thế nút hay
dòng mắt lưới … !
 Biến đổi Laplace ngược - tìm u(t), i(t).

Các kỹ thuật dùng trong biến đổi ngược biểu thức U(s), I(s)
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Các lưu ý – Giải bằng MTL

 Phải tuân thủ trình tự của 04 bước !
 Chỉ dùng tới 02 loại sơ kiện (xem chi tiết phần MC)
Sơ kiện độc lập cơ bản uc(0+), iL(0+)
 Không cần: giải xác lập, sơ kiện khác (phụ thuộc).
 Lời giải su khi biến đổi ngược là lời giải đầy đủ
Chú ý: Thêm vào các thành phần 1(t) hay 1(t-t0)
cho mỗi số hạng biểu thức u(t), i(t).
BK
Tp. HC M
02/11/2013
PP BIẾN ĐỔI LAPLACE (MTL)
BIẾN ĐỔI CÁC PHẦN TỬ MẠCH
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Biến đổi phần tử mạch  (s)

U(s) = Z(s).I(s) +E(s)  I(s) = Y(s).U(s) +J(s)
 Nguồn: E,J  E(s), J(s)
Nguồn không đổi e(t) = E .1(t)  E/s ;
e(t) = E .1(t-t0)  e–st0. E/s

Nguồn Biến đổi e(t): Lỗi nghiêm trọng : L(e(t)) = e(t)/s
Tra bảng e(t),J(t)  E(s), J(s)
 R  U(s) = R I(s)
 Nguồn phụ thuộc các loại
a(t) =  b(t)  A(s) =  B(s)
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Biến đổi phần tử L,C

L : u(t) = L di/dt  U(s) = L [ s.IL(s) – iL(0+) ]
M: Ldi1/dt + Mdi2/dt  L [ s.I1(s) – i1(0+) ] +

+ M [ s.I2(s) – i2(0+) ]
C: i(t) = C du/dt  I(s) = C [ s.UC(s) – uC(0+) ]
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Biến đổi phần tử L,C … và …

U(s) = Z(s).I(s) +E(s)  I(s) = Y(s).U(s) +J(s)
 Cần tới các sơ kiện cơ bản độc lập (##)
– Chỉ cần các sơ kiện iL(0+) và uC(0+)
 Lưu ý khác
– Chiều của nguồn bổ trợ (sơ kiện) trên các sơ đồ
Laplace của L & C phụ thuộc vào chiều khi tính
các giá trị iL(0-) và uC(0-) … mạch cũ !
– Nên đơn giản hóa mạch trước khi chuyển sang
Laplace (~ sơ đồ Thévénin-Norton)
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Ví dụ nhỏ ... 1
 Khi t=0, khóa K đóng lại !
Tìm biểu thức uC(t) … cho t>0
K
 uC(0+), iL(0+);
5 mA
 Circuit «s»; 3K
1 F
6K
  I(s), UC(s)
  uC(t), i(t).
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Exemples ... Simples

 Khi t=t0, Khóa K được mở ra !
Tìm biểu thức uC(t) … cho t>t0
 uC(0+), iL(0+);
 Circuit «s»;
  I(s), UC(s)
  uC(t), i(t).
Biểu thức J(t) ??
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Biến đổi Laplace: Biểu thức nguồn
– nguồn dạng xung
 Nguồn không đổi (DC) … kéo dài !
– Biểu thức e(t) = E .1(t)  E/s ;
e(t) = E .1(t-t0)  e–st0. E/s
 Nguồn biến đổi e(t) – Nguồn xung… Qua 02 bước:
 Chia nhỏ - tách riêng từng đoạn đơn hàm của e(t), J(t)
Dùng 1(t), 1(t-tx),…  Đưa về 1 biểu thức nguồn
 Dùng bảng quy đổi (và tính chất) : f(t)  F(s)

Kết hợp Các tính chất của phép biến đổi Laplace
để quy dạng hàm tìm thấy về dạng có thể dùng bảng
BK
Tp. HC M
02/11/2013
1. Ví dụ tìm ảnh Laplace hàm xung

 Ex: Nguồn áp dạng xung như hình
E
t
t1 t2
E 1 E
E (s) 
t1 s
 s

 2 1  e  st1   e  st 2
BK
Tp. HC M
02/11/2013
PP BIẾN ĐỔI LAPLACE (MTL)
LAPLACE NGƯỢC
KỸ THUẬT PHÂN TÍCH PHÂN THỨC BẬC
CAO THÀNH CÁC PHÂN THỨC TỐI GIẢN
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Các bước giải mạch theo MTL

 Xác định sơ kiện cơ bản uC(0+), iL(0+);
 Chuyển mạch sang miền s - ảnh Laplace;
 Giải mạch (s) xác định I(s) hoặc U(s)
Các phương pháp dòng nhánh, thế nút hay
dòng mắt lưới … !
 Biến đổi Laplace ngược - tìm u(t), i(t).

Các kỹ thuật dùng trong biến đổi ngược biểu thức U(s), I(s)
BK
Tp. HC M
02/11/2013
MTL – những điều cần biết
Điểm mạnh:
+ Khử biến t, mạch mô tả bởi các phương trình đại

số biến phức – đơn giản hơn  biến U(s),I(s).
Khó khăn:
+ Thực hiện biến đổi xuôi (t)  (s) toàn mạch
+ Các phép toán trên biểu thức biến (s)  U(s),I(s)
+ Biến đổi ngược từ (s)  (t) (biểu thức u(t),i(t)).
BK
Tp. HC M
02/11/2013
4. Biến đổi ngược Laplace

 Vấn đề: Tìm hàm gốc của một ảnh Laplace dạng phân
thức thực thụ. Xét một phân thức điển hình theo (s)
F(s) = P(s)/Q(s) … Bậc của Q(s) cao hơn bậc P(s).
Tính tích phân ngược không dễ  Dùng bảng F(s)  f(t)
 Cần: Phân tích được thành các phân thức tối giản – dạng
có thể quy về các hàm gốc theo bảng trang … F(s)  f(t).
Nguyên lý: Tìm n nghiệm sk [pt Q(s)=0]  cho:

 sK … các nghiệm thực đơn,
Các điểm cực đơn
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Phân tách ra các phân thức tối giản

 Nguyên tắc: Tìm n-nghiệm sk của Q(s)=0  điểm cực !
sK, nghiệm thực đơn
Nghiệm kép (thực)
Ck= Bk+ Ak.sk
02 nghiệm phức liên

hợp -j
(02 cực đơn : Ck là 02 hệ
DK = BK - AK số phức – số phức liên hợp)
BK
Tp. HC M
02/11/2013

 Phân tích tử số - Các biểu thức đơn giản !
– Ví dụ …
 Phương pháp hệ số bất định
– Cân bằng hệ số đối với từng số hạng – s(k)
– Các PP đều kém hiệu quả hơn khi nghiệm kép, phức !
 Đối với các hàm tối giản nhất

– Học thuộc và chú ý tới tính chất / bảng tra !
BK
Tp. HC M
02/11/2013

 Dạng phân tích theo Heaviside
– Hiệu quả lớn khi có các nghiệm thực đơn
1
(s - sk)
– Kém hiệu quả hơn – nghiệm kép, phức!
BK
Tp. HC M
02/11/2013
PHẦN BỔ SUNG KIẾN THỨC
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Phương pháp biến trạng thái

 Khó khăn khi dùng các PP MC và MTL
– MC : không thể giải cho mạch với kích thích khác sinus (AC)
và DC … mạch không có xác lập !
– MC : Khó khăn tìm các nghiệm chính xác (bậc ca) –
Sai số tích lũy qua bước thứ 4.
– MTL : giải tích biểu thức hàm biến phức s
– MTL : biến đổi ngược qua dạng phân tách phân thức
 Biến trạng thái là 1 PP ! Thuận tiện xử lý trên máy tính.

Các pt mạch viết theo các biến được chọn : một số là kích
thích – biến vào… Và số trạng thái đáp ứng còn lại tính là
các biến ra.
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Phương pháp biến trạng thái

 Xem sách MĐ về các dạng mức ma trận,
 PP biến trạng thái là tổng quát dùng được cho các
mạch phức tạp – kích thích bật kỳ !
Kể cả Trường hợp hai PP kia không giải được !.
 Khó khăn là lượng tính toán lớn – trừu tượng (dạng

ma trận) .
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Hàm truyền Laplace

 Mục tiêu: Quan hệ giữa kích thích (nguồn hay biến vào)
với một biến bất kỳ (trị đầu ra) dạng hàm "Laplace" :
K(s) = U(s)/E(s) = P(s)/Q(s)

– Giả thiết cứng : tất cả sơ kiện bằng 0
– Chú ý : bậc P(s) lúc này có thể bằng/lớn hơn bậc Q(s)
 Phân tích độ ổn định và độ nhạy của mạch

– Cực : mẫu bằng không Q(s)=0
– Zero : tử bằng không P(s)=0
BK
Tp. HC M
02/11/2013
Hàm truyền Laplace

 Hàm xung đơn vị (t)
L[(t)] = 1
 Hàm chuẩn vận tốc t.1(t)
 Hàm truyền Laplace (đặc trưng)
– Hàm truyền đơn vị khi nguồn duy nhất là 1(t)
– Hàm truyền xung khi nguồn duy nhất là (t)

Giai-Tich-Mach - Nguyen-Thanh-Nam - md2 - 06 - Lap - Bien-Doi-Laplace - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giai-Tich-Mach - Nguyen-Thanh-Nam - md2 - 06 - Lap - Bien-Doi-Laplace - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BK

BIẾN ĐỔI LAPLACE

(HÀM) BƯỚC NHẢY ĐƠN VỊ 1(t)

Biến đổi (toán tử) Laplace

 Laplace của f(t) là L[f(t)] …

 Định nghĩa toán tử "Laplace

Bước nhảy đơn vị – Hàm đặc biệt

Hàm liên tục – khả vi tại t=0

L[f(t).1(t)] = F(s) ou f(t).1(t)  F(s)

Tính chất cơ bản của toán tử Laplace

 e–at.f(t) .1(t)  F(s+a) f(t-t0) .1(t-t0)  e–st .F(s)

 df/dt  s.F(s) - f(0+)  f(t) dt  F(s)/s + f–1(0+)

 ĐL về trị xác lập – biên cuối: f() = lim(s0) [sF(s)]

++ Xem các chứng minh - các tính chất khác (MĐ1.Tr_36)

Hàm gốc  Ảnh Laplace

Tiếp cận toán tử giải mạch quá độ

 Bài toán định hướng (có ưu thế !)

Phương pháp biến đổi Laplace

Các bước giải mạch theo MTL

 Biến đổi Laplace ngược - tìm u(t), i(t).

Các lưu ý – Giải bằng MTL

PP BIẾN ĐỔI LAPLACE (MTL)

BIẾN ĐỔI CÁC PHẦN TỬ MẠCH

Biến đổi phần tử mạch  (s)

e(t) = E .1(t-t0)  e–st0. E/s

Biến đổi phần tử L,C

M: Ldi1/dt + Mdi2/dt  L [ s.I1(s) – i1(0+) ] +

Biến đổi phần tử L,C … và …

Exemples ... Simples

 Dùng bảng quy đổi (và tính chất) : f(t)  F(s)

1. Ví dụ tìm ảnh Laplace hàm xung

PP BIẾN ĐỔI LAPLACE (MTL)

Các bước giải mạch theo MTL

 Biến đổi Laplace ngược - tìm u(t), i(t).

MTL – những điều cần biết

+ Khử biến t, mạch mô tả bởi các phương trình đại

4. Biến đổi ngược Laplace

Nguyên lý: Tìm n nghiệm sk [pt Q(s)=0]  cho:

Phân tách ra các phân thức tối giản

sK, nghiệm thực đơn

Nghiệm kép (thực)

Ck= Bk+ Ak.sk

02 nghiệm phức liên

Phân tách ra các phân thức tối giản

 Đối với các hàm tối giản nhất

Phân tách ra các phân thức tối giản

PHẦN BỔ SUNG KIẾN THỨC

Phương pháp biến trạng thái

 Biến trạng thái là 1 PP ! Thuận tiện xử lý trên máy tính.

Phương pháp biến trạng thái

 Khó khăn là lượng tính toán lớn – trừu tượng (dạng

Hàm truyền Laplace

K(s) = U(s)/E(s) = P(s)/Q(s)

 Phân tích độ ổn định và độ nhạy của mạch

– Zero : tử bằng không P(s)=0

Hàm truyền Laplace

 Hàm chuẩn vận tốc t.1(t)

 Hàm truyền Laplace (đặc trưng)

– Hàm truyền đơn vị khi nguồn duy nhất là 1(t)

– Hàm truyền xung khi nguồn duy nhất là (t)

You might also like