Pahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas

ANG Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo

Tomo LIII Blg. 2

Enero 21, 2022
www.cpp.ph

EDITORYAL

Pagpugayan ang masa at magigiting

na pwersa ng armadong rebolusyon
sa Mindanao at buong bansa

B inibigyang pugay ng Partido Komunista ng Pilipinas ang masang rebo‐

lusyonaryo at magigiting na pwersa ng Bagong Hukbong Bayan (BHB)
at mga kadre ng Partido sa mga rehiyon ng Mindanao at sa buong
bansa sa kanilang pagpupunyagi at bakal na determinasyong ipagtanggol ang
interes ng masang api at pinagsasamantalahan, sa harap ng walang-patid at
panlipunan na pinagsisibulan ng ar‐
madong paglaban. Sinasaid nito ang
limitadong pampublikong pondo na
dapat ay inilalaan sa pampublikong
kalusugan at edukasyon, laluna sa
brutal na mga atake ng Armed Forces of the Philippines (AFP). Binabalikat ni‐ pagharap ng bansa sa nagpapatuloy
la ang mabibigat na sakripisyo sa pakikibaka laban sa imperyalismo, pyudalis‐ na pandemya. Inilalantad nito ang
mo at burukrata-kapitalismo at para sa adhikain ng pambansang demokrasya bulok na kaibuturan ng sistemang
at sosyalismo. Binibigyang-pugay ng Partido sina Jorge Madlos (Ka Oris), Me‐ malakolonyal at malapyudal at pi‐
nandro Villanueva (Ka Bok) at lahat ng rebolusyonaryong bayani na isinakri‐ nasisidhi ang paghahangad ng ba‐
pisyo ang lahat sa paglaban sa mga halimaw na nagpapahirap sa bayan. yan para sa pambansa at panlipu‐
nang paglaya.
Patuloy na naglulustay ng bil‐ ngaring wakasan ang paglaban at Ipinagmamalaki ng mga pasista
yun-bilyong piso ang kaaway para armadong rebolusyon ng bayan ba‐ ang ilang taksil sa rebolusyon na
sindakin ang bayan at kanilang mga go matapos ang termino ni Rodrigo nagsuko ng kanilang mga prinsipyo
rebolusyonaryong pwersa. Ang pa‐ Duterte sa pamamagitan ng super‐ at adhikain ng mamamayan. Baga‐
sistang mga atake ay pinakamalupit yoridad sa lakas-militar, lakas-pa‐ man sasandakot, ngawa sila nang
sa Mindanao, ngunit walang-tigil at mutok at terorismo ng estado. ngawa sa utos ng AFP at ngayo'y
mabangis din sa Bicol, Eastern Vi‐ Ngayon pa lamang, tiyak nang bayaran na ng NTF-Elcac at nakiki‐
sayas at Negros, gayundin sa ibang hindi maipapanalo ang gera ni Du‐ nabang sa pera ng bayan. Ipinagka‐
mga rehiyon sa buong bansa. Nahu‐ terte laban sa bayan. Lalo lamang nulo nila ang tiwalang minsang ibi‐
humaling ang mga pasista sa ha‐ nitong pinalulubha ang kalagayang nigay sa kanila ng masang magsasa‐
ka at minorya. Pinili ng ilan sa kani‐ Kasama ang rebolusyonaryong
la ang kaluwagan at kaginhawaan, masa, nagluluksa ang Partido at BHB
nagpasindak sa kaaway at nagpasi‐ sa pagkasawi nina Ka Menandro Vil‐
law sa mga pangako para sa pansa‐ lanueva (Ka Bok) at Ka Jorge Madlos
riling interes. Ilan sa kanila'y nada‐ (Ka Oris), kapwa importanteng lider
kip ng kaaway ngunit labis na ginipit ng Partido at BHB sa Mindanao at sa
para bumaligtad. Ang ilan sa kanila buong bansa. Pareho silang biktima
ay tahasang nagtraydor at aktibong ng pasistang krimen ng kaaway at
tumutulong sa kaaway sa brutal na tahasang paglabag sa mga alituntu‐
kampanyang panunupil sa mga sibil‐ nin ng digma at internasyunal na
yang komunidad at organisasyong makataong batas.
masa. Mga oportunista at negati‐ Humuhugot ng inspirasyon ang
bong halimbawa sila na itinatakwil rebolusyonaryong mga pwersa mula
at tinutuligsa ng mamamayan. sa kanilang kabayanihan. Iniinda ng
Mahigpit na nagpupugay ang kilusan ang bigat ng kanilang
Partido sa kanyang mga kadre at li‐ pagkamatay, pero batid nitong ma‐
der, at sa mga kumander at mandi‐ iigpawan at mapangingibabawan din
rigma ng BHB sa Mindanao at sa ang kanilang pagkawala. Batid ng
buong bansa na patuloy na tinata‐ mga rebolusyonaryo na kapag nabu‐
likdan ang pansariling interes, wa‐ buwal ang malalaking puno sa gitna
lang pag-iimbot sa malalaking pag‐ ng gubat, nagbibigay ito ng puwang
sakripisyo at nagpupunyagi sa lan‐ at nagpapataba sa lupa para sumi‐
das ng paglilingkod sa sambayanang bol at yumabong ang mas marami
Pilipino at pagsusulong ng rebolu‐ pang mga puno. Libu-libong kadre
syonaryong pakikibaka para sa ng Partido at kumander ng BHB ang
pambansa at panlipunang paglaya. ngayo'y humahalili sa kanila.
Nagpapakita sila ng rebolusyonar‐ Mahigpit na sumasaludo ang
yong optimismo at militansya ma‐ Partido sa masang anakpawis sa
ging sa harap ng matinding kahira‐ mga rehiyon ng Mindanao at sa
pan at mga balakid. buong bansa. Sa kabila ng mga pag-
ANG Nilalaman
Editoryal: Pagpugayan ang masa
Tomo LIII Blg. 2 | Enero 21, 2022
magigiting na pwersa ng armadong
rebolusyon sa Mindanao at buong bansa
Ang Ang Bayan ay inilalabas sa
Hustisya para kina Ka Kaye, Ka Bok!
wikang Pilipino, Bisaya, Iloco,
Hiligaynon, Waray, Ingles at Espanyol. Opensiba ng BHB sa South Cotabato
Tumatanggap ang Ang Bayan ng mga
Laban ng masa sa mga peste
kontribusyon sa anyo ng mga artikulo
Mag-asawang aktibista, pinaslang
at balita. Hinihikayat din ang mga
mambabasa na magpaabot ng mga Pagbabawal sa mga bakunado
puna at rekomendasyon sa ikauunlad
Pagbasura sa petisyon laban kay Marcos
ng ating pahayagan.
Barikada laban sa pangangamkam ng lupa
Sa madaling salita
@cpp_angbayan
Peace 911, mukha ng pasismo sa Davao
fb.com/angbayandailies
Makitid na subsektor ng elektroniks
cppinformationbureau@gmail.com
Mga protesta para sa nasyunalisasyon
Ang Ang Bayan ay inilalathala dalawang beses bawat buwan
ng Komite Sentral ng Partido Komunista ng Pilipinas
2 Enero 21, 2022
atake ng kaaway, higit kaysa naka‐
raan ang determinasyon ng mama‐
mayan na sumuporta at lumahok sa
armadong paglaban. Maging sa mga
eryang nasa ilalim ng pinakamalu‐
lupit na pag-atake ng AFP, nagpa‐
patuloy ang masa sa pagbubuo at
pagpapalawak ng kanilang mga re‐
bolusyonaryong organisasyon, pag‐
suporta sa hukbong bayan, pagla‐
hok sa armadong paglaban, at pag‐
sapi sa Partido. Nananatiling mata‐
tag ang determinasyon ng mga
manggagawa, magsasaka, minor‐
yang mamamayan, ang mala-prole‐
taryado at petiburgesyang inte‐
lektwal na magkaisa at lumaban
para sa kanilang pambansa at de‐
mokratikong mithiin.
Sa darating na mga buwan at
taon, dapat pandayin ng mga kadre
ng Partido, mandirigma ng BHB at
rebolusyonaryong masa ang kani‐
lang mga sarili sa pagharap sa mas
mahihirap na sakripisyo, pagbalikat
sa mas kritikal na mga tungkulin at
pagsuong sa mas mabibigat na mga
responsibilidad.
Dapat patuloy na magpakada‐
lubhasa ang BHB sa taktikang geril‐
ya ng konsentrasyon, dispersal at
paglilipat-lipat para mapanatili ang
inisyatiba sa lahat ng pagkakataon
at biguin ang mga opensiba ng kaa‐
at way. Dapat ibayong magpalawak
ang BHB ng mga larangang gerilya
at magtayo ng mga bago para ma‐
1
tulak ang kaaway na banatin ang
3 sariling pwersa, pangibabawan ang
3 estratehiya nitong gradual con‐
striction at tanggalan ng kakaya‐
4
hang makapaglunsad ng nakapokus
5 na operasyong militar para palibu‐
5 tan ang mga yunit ng BHB. Dapat
patuloy na magsumikap ang BHB na
5
idugtong ang mga masukal na erya
6 sa kabundukan sa mga mataong ka‐
7 patagan, magtayo ng mas mara‐
ming baseng gerilya, at maglunsad
8
ng mga taktikal na opensiba sa ma‐
9 lawak na erya sa pambansang sak‐
10 law. Dapat puntiryahin ng BHB, la‐
luna ang mga pasista at kriminal na
mga yunit ng AFP na tigmak ng du‐
go ng mga bayani at martir ng sam‐
bayanang Pilipino.
ANG BAYAN
 Patuloy na palalakasin ng
Partido at hukbong bayan sa
buong bansa ang pagkakaisa sa
pagitan nito at ng masa. Dapat
patuloy na palawakin at palaka‐
sin ang malapad na nagkakai‐
sang prente laban sa pasistang
tiranya ni Duterte.
Sa harap ng masidhing krisis
panlipunan at pang-ekonomya,
paghihirap at pang-aapi sa ba‐
yan, higit na determinado ang
rebolusyonaryong mga pwersa
na pukawin, organisahin at paki‐
lusin ang pinakamalaking bilang
ng mamamayan upang maglun‐
sad ng malawakang mga pakiki‐
bakang masa para igiit ang tunay
na reporma sa lupa, labanan ang
ekspansyon ng mga plantasyon,
pigilan ang pagpasok ng mga
kumpanyang mina, igiit ang ma‐
katwirang presyo ng kanilang
mga produkto, pagtataas sa sa‐
hod, at makatwirang ayuda.
Dapat paigtingin ang paglaban
sa pasistang mga atake sa mga
komunidad, ipatigil ang pambo‐
bomba at panganganyon sa kani‐
lang mga sakahan at barangay,
ipatigil ang okupasyong militar
sa kanilang mga komunidad, igiit
ang pagrespeto sa mga karapa‐
tan ng mamamayan at mga
prinspisyo ng internasyunal na
makataong batas. Dapat pana‐
gutin si Duterte sa lahat ng kan‐
yang mga krimen kahit pagkata‐
pos ng kanyang termino.
Buo ang tiwala ng Partido sa
rebolusyonaryong pwersa sa
buong bansa na magpupunyagi
at magpapalakas kasama ang la‐
hat ng demokratiko at patriyoti‐
kong mga uri. Sa pamamagitan
ng walang-kapagurang pagsisi‐
kap sa pagmumulat, pag-oorga‐
nisa at pagpapakilos sa masa, ti‐
yak na mabibigo ang todong-gera
ng kaaway, walang puknat na
mga pag-atake at hibang na dek‐
laradong layuning durugin ang
armadong rebolusyon. Ipagpatu‐
loy ang paglaban ng bayan at
isulong ito sa mas mataas na an‐
tas.
ANG BAYAN Enero 21, 2022
Hustisya para kina Ka Kaye at Ka Bok!
N
adakip nang buhay sina Sandra Reyes (Ka Kaye) at Menandro Villa‐
nueva (Ka Bok) noong Disyembre 24, 2021 sa nangyaring engkwentro sa
Mabini, Davao de Oro sa pagitan ng mga Pulang mandirigma at berdugong
10th ID, ayon sa ulat ng Komisyon sa Mindanao ng Partido Komunista ng
Pilipinas. Kinabukasan, iniulat ng 10th ID na nasawi umano si Ka Kaye sa la‐
banan subalit walang binanggit hinggil sa kalagayan ni Ka Bok.
Sa sumunod na mga araw, Mariing kinundena ng rebolu‐
naglabas ang 10th ID ng cartogra‐ syonaryong kilusan ang walang-a‐
phic sketch ng mukha ni Ka Bok at wang pagpaslang ng AFP kina Ka
paulit-ulit na nagmayabang na Bok at Ka Kaye at paglulubid nito ng
malapit na diumano siyang madakip, kasinungalingan. Tiniyak ng PKP na
kasama ang iba pang lider at kadre pananagutin ang sinumang respon‐
ng rehiyon ng Southern Mindanao sable sa pagpatay sa dalawa.
dahil sa kanilang todo-largang Si Ka Bok ay mahigit limang de‐
"operasyong pagtugis." Paulit-ulit kadang naglingkod sa sambayanan.
itong nagpaputok ng 105mm ho‐ Susi siya sa antas-antas na pagsu‐
witzer upang palabasin na mayroong long ng rebolusyonaryong kilusan sa
labanan sa pagitan ng AFP at BHB. Southern Mindanao tungo sa isa sa
Noong Enero 6, idineklara ng pinakamalakas na rehiyon ng Par‐
10th ID na nasawi umano si Ka Bok tido at BHB. Samantala, mula nang
sa engkwentro noong Enero 5. Ang maorganisa sa Ateneo de Davao si
totoo, hawak na nila si Ka Bok o ang Ka Kaye ay buong panahong nag‐
kanyang katawan sa loob ng 12 lingkod sa masang manggagawa,
araw. Hindi malayong tinortyur siya magsasaka at Lumad sa rehiyon. Si‐
bago brutal na patayin. Sa ulat mis‐ ya ay organisador at mahalaga ang
mo ng 10th ID, nagtamo ng mara‐ naging papel sa pagputok ng mga
ming tama ng bala ang kanyang mga welga at aksyong masa sa rehiyon
labi. ng Southern Mindanao.
Opensiba ng BHB sa South Cotabato,
pagdepensa sa Lumad T'boli
MAGKASUNOD NA MGA opensiba ang inilunsad ng Bagong Hukbong Bayan
(BHB)-Far South Mindanao sa South Cotabato bilang pagdepensa sa mama‐
mayang T'boli na biktima ng karahasang militar ng Armed Forces of the
Philippines (AFP).
Inambus ng mga Pulang mandirigma ang nag-ooperasyong yunit ng 38th
IB sa Barangay Tudok, T’boli noong Disyembre 31, 2021. Sa paunang ulat,
hindi bababa sa pitong sundalo ang napatay at tatlo ang nasugatan.
Sa sumunod na araw, pinaputukan ng BHB ang isang kolum ng 11th
Special Forces Battalion (SFB) sa bulubunduking bahagi ng parehong bara‐
ngay. Limang sundalo ang napatay at dalawa ang nasugatan.
Ipinakat ang mga yunit ng BHB matapos maghulog ng 12 bomba noong Di‐
syembre 30, 2021 nang madaling araw ang militar sa Sityo Busong-Apang. Bu‐
magsak ang mga bomba sa mga sakahan ng Lumad T'boli na ilang metro lamang
ang layo sa sentro ng baryo. Binasag nito ang katahimikan sa komunidad at
nagdulot ng takot sa mga sibilyan. Matapos nito, nagpakat ang AFP ng mga
sundalo mula sa 38th IB at 11th SFB para maghalughog sa naturang lugar.
Kasalukuyang nagpapatuloy ang nakapokus na operasyong militar sa mga
barangay sa hangganan ng Kiamba, Sarangani at T’boli, South Cotabato. Ang
mga lugar na ito ay saklaw ng mga konsesyon ng 88 Kiamba Mining Develop‐
ment Corporation, Inc. at Kiamba Mining Corporation.
3
Paglaban ng rebolusyonaryong
masa sa mga peste
I tinatangi ni Tay Amag ang sama-samang pagkilos dahil ito ang naging
susi sa pag-unlad ng kabuhayan nila sa komunidad. Lider siya ng orga‐
nisasyon ng Lumad-Mamanwa sa isang larangang gerilya sa Northeastern
Mindanao at mahigit limang dekada nang sumusuporta sa rebolusyonar‐
yong kilusan.
Ang kahalagahan ng pagtutulu‐
ngan at ang gawaing produksyon
ang dalawang magkaugnay na aral
na naitanim ng mga kasama sa ko‐
munidad nina Tay Amag. “Ang mga
kasama ang gumabay sa amin sa
pagbubuo ng organisasyon upang
pagkaisahin ang tribung Mamanwa
at mga setler na Bisaya. Sa pama‐
magitan ng hunglos (bayanihan), na‐
ging malawak at produktibo ang
aming mga sakahan. Sobra-sobra
ang aming kita. Mayroon na kaming
pangkonsumo, may naibebenta pa sa
bayan,” pag-alala ng matanda.
Kaya naman kahit namerwisyo
ang militar ay hindi siya sumurender.
Sa halip, patuloy niyang sinusubay‐
bayan ang kilos ng mga sundalong
namemeste sa kanilang lugar at tu‐
mutulong sa mga gawain ng hukbong
bayan.
Kahit humantong sa puntong
nalantad na si Tay Amag sa kaaway,
tumindig siya sa katwiran at hinarap
ang mga sundalong nagpaparatang
sa kanya. Sa isang pagkakataon, na‐
pag-alaman niyang may ipag-uutos
ang mga sundalo na labag sa kan‐
yang kalooban. Tinakasan niya ang
mga sundalong sumalikop sa kan‐
yang bahay, at mula noon ay nama‐
lagi siya sa gubat kasama ang pamil‐
ya. Para makaagapay, nagpatuloy si‐
ya sa pagbubukas ng sikretong mga
sakahan.
“Ako at ang aking pamilya ay
hindi kailanman humiwalay sa rebo‐
lusyon,” ani Tay Amag.
Siya at ang kanyang mga kaba‐
baryo ay napanday na sa pagrerebo‐
lusyon. May mga pamamaraan na si‐
la para maiwasang makapinsala sa
mga kasama at sa kapwa kababar‐
yong aktibo sa pagkilos. “Lagi ka‐
ming umiiwas laluna ngayon na ang
4 Enero 21, 2022
iba naming kasamahan ay hawak
na ng kaaway. Nagsisikap kaming
hindi matulad sa kanila.”
Malinaw sa kanya ang kontra-
magsasakang tunguhin ng militar.
“Mula nang dumating ang mga sun‐
dalo, nasira at nawala nang parang
bula ang lahat ng aming naipundar,”
aniya. Nalimitahan ang pagsasaka ng
kanyang mga kababaryo dahil sa ba‐
luktot na katwiran ng militar na
“malawak ang sakahan dahil ipi‐
nangtutustos sa hukbong bayan.” Ito
ang dahilan kung bakit bumalik sa
pagiging atrasado ang buhay nila sa
komunidad, paliwanag ni Tay Amag.
Hinimok ni Tay Amag ang kapwa
niya mga magsasaka na manatiling
matatag at magpunyagi sa gitna ng
mga atake ng kaaway. Sa mga
kasama sa hukbong bayan, “huwag
panghinaan, magpakadalubhasa sa
pagbalanse ng mga gawain,” aniya.
“Asahan ninyo na lagi ninyo akong
kasama,” pangako ni Tay Amag.
“Anuman ang pangangailangan, wa‐
lang pagdadalawang-isip akong
magbibigay ng serbisyo sa inyo
bilang amag sa kahabjun (tanglaw sa
dilim).”
Mga peste sa baryo
Perwisyo rin sa kabuhayan ang
hinahanapan ng solusyon ng mag-a‐
mang Gudo at Tay Domeng sa kani‐
lang baryo sa isang larangang gerilya
sa Southern Mindanao. Noong maa‐
gang bahagi ng 2020, dumagsa ang
mga daga sa mga maisan, at lalu‐
pang nginatngat ng kahirapan at gu‐
tom ang kanilang baryo. Ang dating
naaaning 25 sako sa tatlong ektar‐
yang maisan ay nagiging dalawang
sako na lamang.
Dati’y maagap na naaaksyunan
ng taumbaryo ang ganitong mga
Dibuho mula sa Pasabilis!
problema sa produksyon. Sa katuna‐
yan, naihanda na ng samahang mag‐
sasaka ang kalmas (kalihukang masa
o kilusang masa) para singilin ang
kawalang-tugon ng naghaharing
gubyerno. Kabilang sa iginigiit nila
ay ang pagbibigay ng crop insurance
at calamity fund, maliban pa sa kam‐
panyang bawiin ang lupa nilang ipi‐
namigay ng gubyernong Duterte sa
mga minahan at plantasyon, at sa
pagpapalawak ng mga kampo ng mi‐
litar.
Pero sa kasalukuyang bugso ng
peste, napipigilang umaksyon ang
mga residente dahil sa presensya ng
mga sundalo sa baryo. Nangangam‐
ba na ring lumahok maging ang mga
taga-karatig baryo. “Lalupang luma‐
ganap ang takot matapos patayin ng
mga sundalo ang dalawa naming li‐
der,” pahayag ni Tay Domeng.
Nauunawaan ng mag-ama na
nasindak ang taumbaryo sa mga
pagpaslang at sunud-sunod at mata‐
galang pag-okupa ng militar sa kani‐
lang komunidad. Pero ayon kay Tay
Domeng, mas dapat ipag-alala ang
unti-unting pagkamatay dahil sa
sobrang gutom, o di kaya’y ang pag‐
kabaon sa utang dahil kapos ang ani
dulot ng peste.
“Dapat maunawaan ng organi‐
sasyon na hindi wastong ihiwalay
ang kalmas sa mais sa kalmas laban
sa militarisasyon,” ayon sa kanila.
Kabilang sa paglutas sa mga proble‐
ma kaugnay ng peste ng daga ay ang
paghanap ng paraan para malampa‐
san ang mga tsekpoynt at muling
makapagtipon ang samahan.
ANG BAYAN
Mag-asawang aktibista sa Sorsogon, pinaslang

T atlong magsasaka ang pinatay at pami-pamilya ang biktima ng iba’t

ibang kaso ng karahasan ng armadong mga tauhan ng rehimeng US-
Duterte sa nakaraang dalawang linggo.
Sa Sorsogon, binaril at napatay
ang mag-asawang sina Silvestre
Fortades, Jr., 70, at Rose Marie Ga‐
lias, 68, ng hinihinalang mga tauhan
ng militar sa Barangay San Vicente,
Barcelona, noong Enero 15. Mga
myembro ng Anakpawis Partylist at
Samahan ng mga Magsasaka sa
Sorsogon ang mag-asawa.
Bago nito, inaresto at ikinulong
noong Disyembre 9, 2021 sa Bara‐
ngay Sta. Lourdes ng parehong ba‐
yan ang karpinterong si Vicente
Laguidao matapos paratangang ka‐
sapi ng Bagong Hukbong Bayan
(BHB).
Napatay naman sa pamamaril
ng mga tauhan ng 62nd IB si Arnold
Suerte sa Sityo Manlibod, Barangay
Sandayao, Guihulngan City noon
ding Enero 15. Sugatan at ikinulong
ang dalawa pang sibilyang sina Ja‐
mes, France, at isang menor de
edad. Tinortyur at inaresto rin ang
residenteng si Ritchie Sabeleo. Ma‐
tapos ang krimen, ibinalita ng mili‐
tar na napatay sa engkwentro si
Suerte.
Bago ang insidente, nilusob at
iligal na hinalughog ng parehong yu‐
nit ng militar ang anim na bahay sa
karatig na Sityo Natoling, Barangay
Budlasan, Canlaon City. Buong ma‐
daling araw na tinakot ng mga sun‐
dalo ang mag-anak na Corson at
Montefalcon, kabilang ang ilang ba‐
ta, isang may kapansanan at isang
walong-buwang buntis.
Iniulat din ng BHB-Negros
noong Enero 16 ang katulad na kaso
ng panloloob sa Sityo Tuko Gamay,
Barangay Trinidad sa Guihulngan
City, at walang habas na pamamaril
sa Sityo Mamballo, Barangay Quin‐
tin Remo, Moises Padilla sa Negros
Occidental.
Sa Bacolod City noong Enero 6,
dinukot ng pinaghihinalaang mga
elemento ng estado si Joyna Lacio
Sabanal sa Fortune Towne, Bara‐
ngay Estefania. Ang biktima ay asa‐
wa ng bilanggong pulitikal na si Ro‐
ger Sabanal.
Samantala sa Tabuk City, Kali‐
nga, dinakip ng dalawang pulis ang
lider-magsasaka na si Domingo Se‐
bastian noong Enero 10 nang alas-8
ng gabi sa Barangay Bulo. Si Sebas‐
tian ay manggagawang-bukid na
myembro ng Danggayan dagiti Man‐
nalon ti Isabela.
Sa kaugnay na balita, ibinasura
noong Enero 3 ng korte sa Bayom‐
bong, Nueva Vizcaya ang gawa-
gawang kaso laban sa mga aktibista
at magsasakang sina Francis Espo‐
nilla, Romar Busania at Michael
Gatchalian. Arbitraryong inaresto
sa isang tsekpoynt ang tatlo noong
Mayo 2015 sa Diadi sa parehong
prubinsya. Mga myembro sila ng
Timpuyog Dagiti Mannalon iti
Quirino at Bayan Muna Partylist.

Pasista at katangahan ang mga pagbabawal Pagbabasura sa petisyon

sa mga di bakunado laban kay Marcos,
NANGDIDISKRIMINA, PASISTA, PAHIRAP at higit sa lahat, walang binatikos
kwenta at katangahan ang mga patakarang nanggigipit sa mga di pa ba‐ BINATIKOS NG MGA biktima ng
kunado. Tahasang ipinagbawal ng magkakaugnay na mga patakaran na batas militar ang pagbasura ng
“no vax, no labas,” “no vax, no ride,” “no vax, no entry,” at iba pa na Commission on Elections
nagbabawal sa pagkilos ng malaking bahagi ng populasyon at nagkakait (Comelec) sa kanilang petisyon
sa kanila ng kanilang mga batayang karapatan at serbisyong panlipunan. para ipawalambisa ang kandida‐
Noong Enero 11, nasa 48.45% pa lamang ng target na populasyon tura ni Ferdinand Marcos Jr.
(70%) ang bakunado ng dalawang dosis at 75% ang naturukan ng isang noong Enero 17.
dosis. Nanindigan ang mga petisyu‐
Ipinataw ni Duterte ang mga patakaran laban sa mga di bakunado ner na hindi pwedeng tumakbo sa
para itago ang kapabayaan ng kanyang rehimen sa sektor ng kalusugan anumang pusisyong pampubliko
at kapalpakan ng pangkalahatang tugon nito sa pandemya. Ikinukubli ng sa anumang halalan si Marcos Jr.
hakbang na ito ang pagtanggi ng rehimen na balikatin ang gastos sa mass dahil nahatulan siyang nagkasala
testing, contact tracing, pagpapaunlad sa mga pasilidad sa kalusugan, noong 1995 sa kasong hindi pag‐
paggamot sa mga nahawa at pagbigay ng ayudang pangkabuhayan sa babayad ng buwis.
milyun-milyong naghihirap na mamamayan.” Sa harap nito, magsasampa
Noong Enero 15, nagprotesta ang mga myembro ng Bayan-Panay sa ang mga petisyuner ng mosyon pa‐
harap ng city hall ng Iloilo City para batikusin ang inilabas ng lokal na ra hamunin ang desisyon. Maliban
gubyerno na ordinansa na nagpatupad sa iligal at kontra-mamamayang sa ibinasurang petisyon, kinakaha‐
patakarang “no vax, no labas” ni Duterte. Ipinagbawal ng mga upisyal rap pa rin ni Marcos Jr., ang tatlo
dito ang paglabas ng di bakunado liban kung makapagpapakita sila ng ne‐ pang kasong diskwalipikasyon na
gatibong RT-PCR test na kinuha sa nakalipas na tatlong araw. nakasampa sa Comelec.

ANG BAYAN Enero 21, 2022 5

Barikada laban sa pangangamkam
ng lupa para sa ekoturismo
M uling napigilan ng mga residente ng Barangay Patungan (ngayo'y Sta.
Mercedes) sa Maragondon, Cavite ang tangkang demolisyon sa kani‐
lang komunidad noong Enero 13 ng mga pulis, sundalo at pribadong maton na
lumaban.

Pakikibaka sa Hacienda Looc

kasabwat ng malalaking kapitalistang Virata at Sy. Ilang taon na silang nani‐
nindigan laban sa pangangamkam ng lupa para bigyan-daan ang ekoturismo
at malaking negosyo.
Tatlo ang nasugatan at anim,
kabilang ang isang buntis, ang iligal
na inaresto ng mga pulis at sundalo
sa marahas na pagbuwag sa barika‐
da ng mga residente. Higit 1,000
elemento na bumubuo sa tim pang‐
demolisyon ang sumugod sa bara‐
ngay at makailang-ulit na nagpapu‐
tok ng baril.
Nagpaabot ng suporta ang iba't
ibang organisasyong masa sa laban
ng Barangay Patungan at kagyat na
nanawagan ng imbestigasyon at in‐
terbensyon sa lokal na gubyerno at
mga ahensya.
Laban Patungan!
Ang Barangay Patungan ay nasa
baybay-dagat na tirahan nang may
1,200 residente (higit 350 pamilya)
na pangunahing nakaasa sa pangi‐
ngisda at pagsasaka. Ayon sa mga
residente, higit 150 taon at ilang he‐
nerasyon na ng kanilang pamilya ang
nanirahan dito.
May kabuuang sukat na 602 ek‐
tarya at napapaligiran ng mayaman
at kaaya-ayang kabundukan at ka‐
ragatan ang Barangay Patungan.
Ito ang rason kung bakit kina‐
kamkam ng sabwatang MTV
Realty Corporation, pag-aari ni
Maria Theresa Virata, at Manila
Southcoast Development Cor‐
poration (MSDC) ng pamilyang
Sy, ang naturang lupain.
Noon pang 2012 unang
nanghimasok ang MTV
Realty Corporation sa bara‐
ngay at inangkin ang lupa
kahit wala itong ipina‐
kitang titulo. Nagtayo
ng mga kalsada ang
kumpanya at inangkin ang mga ka‐
bundukan sa palibot nito. Sa pare‐
hong taon, nagpakat ng pribadong
mga maton sa bungad ng barangay
para kontrolin ang kilos ng mga resi‐
dente.
Nasa 600 pamilya ang orihinal na
naninirahan sa Patungan pero mata‐
pos ang 2012 ay nangalahati ito dahil
sa pananakot, panloloko, sapilitang
demolisyon at pagpapalikas sa mga
residente. Ang relokasyong inialok ng
lokal na pamahalaan ay malayo sa
kabuhayan ng mga residente at kai‐
langan bayaran kada buwan.
Noong 2014, napabalita rin na
idedemolis ang paaralan sa elemen‐
tarya at hayskul ng barangay para
bigyang-daan ang mga proyektong
ekoturismo. Taong 2016 ay nagtang‐
ka na ring marahas na idemolis ang
mga bahay na nakatirik sa lugar.
Patuloy na binibigo ng Save Pa‐
tungan Now Movement ang mga ata‐
keng ito at pinalalakas ang pagkakai‐
sa ng mamamayan ng Patungan para
Ang pang-aagaw ng lupa sa Ba‐
rangay Patungan ay karugtong ng
itinayong Hamilo Coast, na pag-aa‐
ri ng pamilyang Sy, sa Hacienda
Looc sa Nasugbu, Batangas. Itinayo
ng MSDC ang mga beach, pook-pa‐
syalan at kondominyum sa lugar na
nagpalayas sa libu-libong magsasa‐
ka.
Ang lupain ng Hacienda Looc ay
sinaklaw ng repormang agraryo ng
reaksyunaryong gubyerno noong
1990 na namahagi sa mga magsa‐
saka ng aabot sa 5,218 ektarya ng
kabuuang 8,650 ektarya ng Hacien‐
da Looc. Ngunit noong 1994, ibi‐
nenta ng gubyerno ang asyenda sa
MSDC kahit sinaklaw ito ng repor‐
mang agraryo. Umaabot sa 10,000
magsasaka at mangingisda ang na‐
kasalalay sa lupain, karagatan at
mayamang rekurso ng asyenda.
Binibigkis ng Ugnayan ng Ma‐
mamayan Laban sa Pangwawasak
ng Kalupaan sa Hacienda Looc ang
paglaban ng mga komunidad simula
dekada 1990. Naglunsad ito ng mga
karaban tungong Maynila, mga pi‐
ket at barikada at nakipagbuno sa
ligal na laban sa Department of
Agrarian Reform at mga ahensya ng
gubyerno.
Umani ng malawak na suporta
ang paglaban ng Hacienda Looc.
Sinuportahan sila ng mga re‐
lihiyoso, mga estudyante
mula Maynila at iba pang
sektor.
Bilang pagtatanggol sa
mga magsasaka at mangi‐
ngisda, dinisarmahan ng Ba‐
gong Hukbong Bayan ang
mga armadong maton ng
itinayong resort ni Henry Sy
sa Hacienda Looc noong Ene‐
ro 2017. Nasamsam sa dala‐
wang reyd ang 42 armas.

6 Enero 21, 2022 ANG BAYAN

ANG BAYAN Enero 21, 2022 7
Madmavolut woy ovubaton

Peace 911, mukha ng

pasismo sa Davao City
I pinagmalaki kamakailan ng lokal na pamahalaan ng Davao City ang Task
Force (TF) Peace 911 bilang modelo sa lokal na pagpapatupad ng NTF-Elcac
ng pambansang reaksyunaryong gubyerno. Ang lokal na anyo ng sibil-militar na
huntang ito ang lunsaran ng gera kontra sa mamamayan ng rehimeng Duterte
at Armed Forces of the Philippines (AFP) laban sa mamamayan ng syudad.
Binubuo umano ang TF Peace
911 ng walong prinsipyo ng “kapaya‐
paan.” Kabilang dito ang umano'y
pagpapababa ng korapsyon, pagkila‐
la sa karapatan ng bawat isa, pantay
na pagbabahagi ng rekurso at paya‐
pang kundisyon sa pamumuhunan.
Subalit malinaw sa mga prinsipyong
nabanggit na hindi ito tutugon sa
batayang pangangailangan ng masa
gaya ng sariling lupa at nakabubuhay
na sahod upang makamit ang maka‐
tarungang kapayapaan.
Ayon sa isang Lumad na magsa‐
saka sa Paquibato, ang Peace 911
ay malinaw na "madmavulot woy
ovubaton," isang mapanupil at ma‐
panlinlang na pakana.
Militarisasyon sa Paquibato
Sa tabing ng "pagkamit" ng ka‐
payapaan, nagdeploy ng tatlong ba‐
talyon ng AFP sa 13 barangay ng
Paquibato at mga katabing bara‐
ngay nito sa Calinan District. Hindi
bababa sa 29 ang nakatayong mga
kampo sa naturang lugar. Todo-
larga ang operasyon ng 27th IB,
89th IB at 3rd IB. Nagpapatawag
ang mga ito ng "pulong-pulong" sa
layong linlangin at itulak na sumu‐
render ang taumbaryo.
Kaalinsabay nito ang pagpapa‐
kawala ng mga operatibang "Dos-
dos" o mga bayarang mamamatay-
tao para tiktikan, dahasin at gipitin
ang mga residente.
Ang ilang konseho ng barangay
ay sapilitang pinapipirma sa mga
deklarasyong "persona non grata"
ang Partido, hukbong bayan at
NDFP. Ayon sa ilang mga upisyal,
"hindi man lang kami binigyan ng
kopya ng dokumento."
Nagtayo rin ang AFP ng
maanomalyang "Kalinaw Village" sa
Mahayag, Barangay Bunawan,
upang ikordon ang mga idineklara
nilang mga "sumurender.” Ilang
metro lamang ang layo ng pasilidad
sa hedkwarters ng 1003rd IBde. Sa
proyektong ito, kontrolado ng mga
heneral ang ₱2.53 milyong badyet
sa pagpapatayo ng pasilidad, ₱2.6
milyon na ibibigay umano sa 40
“sumurender” at ₱724,000 para sa
“iba pang gastusin."
Agresibo rin ang rekrutment sa
CAFGU at mga grupong paramilitar
tulad ng Bagani at Alamara na kani‐
lang katuwang sa kontra-insurhen‐
syang kampanya.
Huwad na kapayapaan
sa ekonomya
Sa ilalim ng Peace 911, inilunsad
ang programang Peace Economy
(Ekonomyang Pangkapayapaan) na
direktang pinamumunuan ng meyor
ng Davao na si Sara Duterte-Carpio.
Pinalalabas nilang sa ilalim ng
“Peace Economy” magkakaroon ng
bahaginan ng yaman at pagpapabilis
ng serbisyo ng gubyerno.
Ngunit ang katotohanan, tulad
lamang ito sa dati nang programa
ng gubyerno na pagtatanim ng puno
at pagprodyus ng pang-eksport na
hilaw na mga materyales sa agrikul‐
tura gaya ng falcata, rubber, cacao,
gemilina, kape, mahogany at narra
sa ilalim ng National Greening Prog‐
ram. Nagbigay daan din ito sa mga
plantasyon ng oil palm sa Barangay
Colasas.
Walang kumprehensibong prog‐
rama para sa produksyon ng pagkain
tulad ng bigas at mais, salat ang su‐
porta para sa serbisyong pampro‐
duksyon gaya ng irigasyon, suste‐
nableng agrikultura o pagbabawal sa
pabigat na usura. Ang ipinagmama‐
laki nilang “pag-unlad” ngayon ay li‐
mitado lamang sa artipisyal na pag‐
tataas ng presyo ng kamatis sa mga
magsasaka sa Barangay Malabog.
Sa kasalukuyan, ginagamit ang
mga proyektong kalsada at tower ng
mga selpon nang programang Peace
Economy upang pagtakpan ang ugat
ng kalunus-lunos na kalagayan ng
mga magsasaka at Lumad sa Paqui‐
bato. Hungkag ang islogan na “we‐
alth sharing” o pagbabahaginan ng
yaman kung ang lupa at kabuhayan
ng mamamayan ay kontrolado pa rin
ng mga panginoong maylupa at mul‐
tinasyunal na korporasyon.
Ang inihahambog ng lokal na pa‐
mahalaan ng Davao na Peace 911 na
pundasyon ng kapayapaan ay naka‐
salig pangunahin sa walang puknat
na pasismo at sa huwad at maka-i‐
sang panig na mga proyektong hindi
lumulutas sa mga batayang suliranin
ng mga residente ng Paquibato.
Sa katunayan, niyanig ang pun‐
dasyon nito ng serye ng mga ak‐
syong militar ng Bagong Hukbong
Bayan laban sa mga nag-oopera‐
syong tropa ng AFP sa Barangay
Colasas sa huling bahagi ng 2019
kung saan mahigit 15 ang tinamong
kaswalti ng kaaway.
Ito at ang paglalantad ng Peace
911 bilang lantarang pasista at hu‐
wad na pakana ang di mapasusuba‐
liang katunayan na patuloy na niya‐
yakap ng mamamayan ng Paquibato
ang digmang bayan bilang tanging
solusyon sa kanilang paghihirap.
(Ang artikulong ito ay halaw sa
isyung Oktubre 2021 ng Pasabilis!,
rebolusyonaryong pahayagang masa
sa Southern Mindanao.)

8 Enero 21, 2022 ANG BAYAN

Ang makitid na subsektor ng eletroniks
at elektrikal sa Pilipinas
N oon pang 2021 iginiit ng mga manggagawang Pilipino sa subsektor
ng elektroniks at elektrikal (E&E) na ipatupad ng mga kapitalista ang
mga hakbang para sa ligtas na pagtatrabaho at ibigay ang mga benepisyo
na nararapat sa kanila. Ipinanawagan nilang isabatas ang libreng pagba‐
bakuna at bayad na pagliban sa panahon ng pandemya. Tulad ng ibang
sektor ng pagmamanupaktura, idineklarang "esensyal" ang industriyang
E&E, at sa gayon ay obligadong pumasok sa mga pabrika ang mga mang‐
gagawa nito kahit sa gitna ng pagragasa ng bayrus.

Malaki ang iniaasa ng lokal na
ekonomya sa subsektor ng E&E. Bi‐
nubuo nito ang bulto ng mga
eksport ng bansa sa usapin ng ha‐
laga. Ito ang sektor na may
pinakamalaking bahagi sa gross
domestic product. Ito ay sa kabila
nang pakitid at pabagsak na pad‐
ron nito ng pag-unlad. Dominado
ito ng mga dayuhang kumpanya.
Ang sektor na ito ay hindi
nakadugtong sa anumang lokal na
industriya.
Hindi signipikanteng kontribyu‐
tor sa pandaigdigang kalakalan ng
E&E ang Pilipinas. Nasa 1% lamang
ang bahagi nito sa pandaigdigang
industriya ng semiconductor, ang
mayor na produkto ng bansa. Ang
pabagsak na padron ng paglago nito
ay nagsimula noon pang 2007, at
hindi na nakabangon mula nang ini‐
lipat ng kumpanyang Intel ang mga
operasyon nito tungong Vietnam
noong 2009. Mula sa 70% na bahagi
nito sa kabuuang eksport noong
2001, nasa 43% na lamang ito sa
2012, at 55% sa 2019. Lumiit din
ang bahagi nito sa GDP mula
15.58% noong 2010 tungong 9.8%
sa 2018.
Sa pangunahin, nakatuon ang
E&E sa bansa sa pag-aasembol at
testing ng mga integrated circuit,
pangunahin ng mga analog semicon‐
ductor. Sa buong proseso ng
produksyon ng mga semiconductor,
ito ang pinaka-manwal o nanganga‐
ilangan ng lakas paggawa. Walang
pagmamanupaktura ng mga pro‐
dukto mula sa hilaw na materyales o
paglikha ng anumang pyesa. Wala
ring ginagawang pananaliksik at
pagpapaunlad at di signipikante ang
pagdidisenyo at ibang prosesong
may mataas na dagdag-halaga.
Halos lahat ng mga kumpanya
sa E&E ay pagmamay-ari o nakasuso
sa multinasyunal mga kumpanya at
nakaasa sa dayuhang kapital. Baha‐
gi ito ng pandaigdigang assembly li‐
ne ng mga kumpanyang US, Japan
at South Korea. Kumukuha ito ng
mga pyesa sa China, US at Japan.
Kabilang sa dayuhang kumpanya na
may operasyon sa bansa ang SMNI
Electronics, Texas Instruments,
Samsung, NXP at Toshiba. Ang ta‐
nging ugnay ng mga ito sa lokal na
mga industriya ay ang kinukuha ni‐
tong materyal para sa pagpapakete
ng mga pyesa.
Sa gayon, walang sariling buhay
ang E&E sa Pilipinas labas sa galaw
ng pandaigdigang kalakalan. Nitong
nakaraang mga taon, apektado ito
ng pandaigdigang kakulangan ng
suplay ng semiconductor. Sa pagra‐
gasa ng pandemyang Covid-19,
apektado ito ng mga kasalatan ng
materyales, pagsasara ng mga
hangganan at krisis sa internasyu‐
nal na transportasyon.
Maliit lamang ang E&E sa Pilipi‐
nas. Mayroon lamang 259 na kum‐
panya na sangkot sa elektroniks,
ang pinakamalaking seksyon ng sub‐
sektor. Wala pa itong 1% sa ka‐
buuang bilang ng mga establisim‐
yento sa bansa. Dahil nangangaila‐
ngan ng malaking pwersa ng pagga‐
wa ang mga operasyon nito,
nag-eempleyo ito ng humigit-kumu‐
lang 344,450 manggagawa o halos
12% sa lahat ng mga manggagawa
sa pagmamanupaktura. Nakakon‐
sentra ang mga pabrika nito sa Na‐
tional Capital Region at mga export
processing zone sa Southern Taga‐
log, Central Luzon at Central Visa‐
yas.
Dahil sa pangunahin ay pag-
aasembol at testing lamang ang gi‐
nagawa sa bansa, mababa ang dag‐
dag-halaga ng mga produktong E&E
sa Pilipinas. Umaabot lamang sa
10% ang dagdag-halaga sa mina‐
manupakturang elektroniks, mas
mababa kumpara sa dagdag-halaga
sa pagmamanupaktura ng mga inu‐
min.
Hindi rin "high-margin" o pwe‐
deng pagkakitaan ng malaki ang
mga produktong elektroniks sa Pili‐
pinas. Mababa rin ang potensyal ng
buong subsektor para sa "upgra‐
ding" o pagpapaunlad.
Ang 80% sa mga manggagawa
sa subsektor na nasa "produksyon"
ay may mababa hanggang katamta‐
mang kasanayan. Marami sa kanila
ay gumradweyt ng elementarya at
hayskul o sa mga eskwelahang bo‐
kasyunal-teknikal. Maliit na por‐
syento lamang ang iniempleyo ni‐
tong may mataas na kasanayan tu‐
lad ng mga inhinyero.
Sinasamantala ng mga dayu‐
hang kumpanya sa subsektor ang
malawak na suplay ng mga mangga‐
gawang walang trabaho sa bansa.
Malaking pakinabang din sa mga ito
ang mga insentiba at paglilibre sa
buwis sa loob ng mga export proces‐
sing zone na tumatagal nang hang‐
gang 10 taon. Kabilang ang mga
kumpanya sa E&E sa mga nagtutulak
na lalupang ibaba ang buwis ng mga
korporasyon.

ANG BAYAN Enero 21, 2022 9

Sa Kazakhstan, Chile at India:

Sigaw para sa nasyunalisasyon ng

mga industriya, umaalingawngaw
D umaluyong noong nagdaang mga linggo ang malawakang mga protesta
sa tatlong bansa para itulak ang nasyunalisasyon ng mga susing in‐
dustriya at labanan ang patakaran ng pribatisasyon. Pinakamalaki rito ang
pag-aalsa ng mamamayan sa Kazakhstan para tutulan ang pagsirit ng presyo
ng langis at itulak ang pagsasabansa ng dayuhang mga kumpanya sa langis.
Ang mga protesta sa Chile at India ay nakatuon naman laban sa pribatisa‐
syon ng mga minahan at mga bangko.

Natural gas, langis sa Kazakhstan
Sumiklab noong Enero 2 at nag‐
papatuloy ang mga protesta ng puu-
puong mamamayan sa Kazakhstan
para tutulan ang pagsirit ng presyo
ng langis kasunod ng pagtanggal ni
Pres. Kassym-Jomart Tokayev ng
kontrol sa presyo ng liquefied petro‐
leum gas. Panawagan ng mga raliyista
ang nasyunalisasyon ng mga minahan
ng langis at natural gas na dominado
ngayon ng mga multinasyunal na mga
kumpanya, pangunahin ng US.
Ang pagkilos na sinimulan ng
mga manggagawa sa mga minahan
ng langis ay lumaganap sa halos la‐
hat ng sentrong syudad at bayan sa
bansa. Hindi na lamang pagpapaba‐
ba sa presyo ng natural gas ang ka‐
nilang panawagan, kundi pati na ang
pagbibitiw ng mga upisyal ng gub‐
yerno. Iginiit din nila ang pagtatang‐
gal sa pulitikal na kapangyarihan ng
dating diktador na si Nursultan Nur‐
sultan Nazarbayev, na anila’y patu‐
loy na namamayagpag sa bansa sa
kabila ng pagbaba niya sa pwesto
noong 2019 matapos ang halos tat‐
long dekada ng kanyang diktadura.
Si Nazarbayev ang nagtulak ng pri‐
batisasyon ng mga kumpanya ng la‐
ngis noong dekada 1990.
Sa buong mundo, ang Kazakh‐
stan ang ika-12 may pinakamalaking
reserba ng langis (30 bilyong bari‐
les), at ika-15 sa natural gas (85
trilyong cubic feet). May kapasidad
ito na magprodyus ng 1.8 milyong
bariles kada araw at 1.5 milyong cu‐
bic feet ng natural gas kada taon.
Nakaasa sa pagmimina ng langis at
natural gas ang ekonomya ng bansa,
ngunit hindi ito buung-buo na napa‐
kikinabangan ng mamamayan. Na‐
pakaliit na lamang ng sapi ng
KazMunaiGas, kumpanyang pag-aari
ng estado, sa pangunahing mga
kumpanyang nagmimina ng naturang
rekurso sa bansa. Ang pinakamala‐
king kumpanya sa langis sa bansa na
Tengizchevroil ay 70% kontrolado ng
multinasyunal na mga kumpanyang
US na Chevron (50%) at ExxonMobil
(25%), habang 10% lamang ang sapi
rito ng Kazakhstan. Gayundin, 10%
lamang ang sapi nito sa Karachaga‐
nak Petroleum Operating.
Pagmimina sa Chile
Humugos sa lansangan ng San‐
tiago, kabisera ng Chile, ang mama‐
mayan noong Enero 7 para tuligsain
ang pagratsada ni Pres. Sebastián
Piñera sa mga kontrata para itodo
ang pribatisasyon ng pagmimina ng
lithium sa bansa, dalawang buwan
bago siya bumaba sa poder. Nilaba‐
nan nila ang pagbigay ni Piñera sa
dalawang pribadong kumpanyang
Chinese at Chilean ng 20-taong
kontrata sa pagmimina 160,000 to‐
nelada ng lithium. Ang lithium ay isa
sa mga pangunahing mineral na re‐
kurso ng bansa, at ginagamit sa
paggawa ng baterya, kabilang na ng
mga de-kuryenteng mga sasakyan at
mga gadyet.
Kabilang sa mga panawagan ng
mga Chilean ang nasyunalisasyon ng
pagmimina ng lithium. Iginigiit nila
na dapat pagsilbihin ito sa pamban‐
sang industriyalisasyon imbes na
ieksport. Sa buong mundo, ang Chile
ang may pinakamalaking reserba ng
lithium na katumbas ng 51% (9.2
milyong metriko-tonelada) ng pan‐
daigdigang reserba. Dati nang ipi‐
natupad ang nasyunalisasyon ng
pagmimina sa Chile, subalit binalig‐
tad ito ng diktador na si Augusto Pi‐
nochet na nagtulak sa pribatisasyon
ng industriya noong dekada 1980.
Kabilang sa mga sumusuporta sa
panawagan ng nayunalisasyon si
Gabriel Boric, na nanalo kamakailan
sa pambansang eleksyon sa pagkapa‐
ngulo at nakatakdang maupo sa Mar‐
so. Plano niyang isabansa ang pagmi‐
mina ng lithium at magtatag ng isang
pambansang kumpanya na direktang
mangangasiwa rito.
Pampublikong mga bangko sa India
Umabot sa 900,000 empleyado
ng mga pampublikong bangko sa
India ang nagwelga noong Disye‐
mbre 16 at 17, 2021 para labanan
ang Banking Laws (Amendment) Bill
2021 ni Prime Minister Narendra
Modi. Nagprotesta ang mga emple‐
yado sa labas ng mga sangay ng mga
bangko sa Mumbai, para tuligsain
ang planong pribatisasyon ng mga
bangko na pagmamay-ari ng estado.
Sa kabuuan, plano ng rehimeng Modi
na isapribado ang lima sa 12 pam‐
publikong bangko ng bansa.
Sa kasaysayan ng India, ipina‐
tupad ang nasyunalisasyon ng mga
bangko noong 1969 hanggang 1980
bilang hakbang para sa pagpapaun‐
lad ng lokal na ekonomya. Ang mga
bangkong ito ay pangunahing nag‐
seserbisyo sa mamamayan sa kana‐
yunan. Nagsisilbing pokus nito ang
sektor ng agrikultura at maliliit na
industriya at negosyo. Kabilang sa
mga programa nito ang pagbibigay
ng abot-kayang pautang.

10 Enero 21, 2022 ANG BAYAN