‫ﺷﺎﮔﺮد ﻣﻜﺘﺐ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ
‬

‫ﻣﺆﻟﻒ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ دوﻟﻪ‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪﮔﻞ ﮔﻤﺸﺎدزﻫﻲ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ـ اﻫﻞ ﺳﻨﺖ اﻳﺮان و ﻓﺎرﺳﻲ زﺑﺎﻧﺎن اﻫﻞ ﺳﻨﺖ‬

‫‪www.bidary.com‬‬
‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺳﺨﻦ ﻣﺘﺮﺟﻢ ‪3 .....................................................................................................‬‬

‫ﺟﻮان دوﺳﻲ‪5 ......................................................................................................‬‬
‫ﺟﻮان ﻣﺴﻠﻤﺎن ‪8 ....................................................................................................‬‬
‫ﻣﺆﻣﻦ ﻣﻬﺎﺟﺮ ‪21 ......................................................................................................‬‬
‫در ﺻﺤﺒﺖ رﺳﻮل اﻛﺮم )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ‪33 ..................................................‬‬
‫اﻣﻴﺮ ﺑﺤﺮﻳﻦ ‪77 ........................................................................................................‬‬
‫ﺻﺤﺎﺑﻲ ﻣﻌﻠﻢ ‪87 ....................................................................................................‬‬
‫اﻣﻴﺮ ﻣﺪﻳﻨﻪ ‪107 ..........................................................................................................‬‬
‫ﻋﺎﺑﺪ ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎر ‪112 ...................................................................................................‬‬
‫آﺧﺮﻳﻦ روز زﻧﺪﮔﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ‪118 ..............................................................................‬‬
‫ﻳﺎد اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪ ‪122 .......................................................................................‬‬

‫‪2‬‬ ‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را در زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺒﻌﻮث ﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﺮك‪ ،‬ﮔﻤﺮاﻫﻲ‪،‬‬

‫ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ‪ ،‬ﺳﺘﻢ وﻓﺴﺎد دﻧﻴﺎ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﭘﻴﺎم‬
‫ﺷﻔﺎﺑﺨﺶ و ﻧﻮراﻧﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﻪ ﻣﺮدم رﺳﺎﻧﺪ و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ رﺳﺎﻟﺖ او اﻳﻤﺎن آوردﻧﺪ‬
‫آﻧﻬﺎ را از دﻧﻴﺎي ﻇﻠﻤﺎﻧﻲ و ﺗﺎرﻳﻚ ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ و ﺷﺮك و ﺳﺘﻢ ﺑﻪ ﻋﺪاﻟﺖ اﺳﻼم و ﻧﻮر‬
‫اﻳﻤﺎن ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺮد ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻲ ﻧﮕﺬﺷﺖ ﻛﻪ ﻧﻮر اﻟﻬﻲ دﻧﻴﺎ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﺮدم و ﻧﺠﺎت آﻧﻬﺎ از ﺟﻬﻞ و ﺿﻼﻟﺖ ﺑﻌﺪ از ﻓﻀﻞ و ﻛﺮم ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻣﺮﻫﻮن ﺗﻼﺷﻬﺎ و ﺟﺎﻧﻔﺪاﻳﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﺳﺖ و ﻧﻴﺰ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﺮﺑﻴﺖ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﮕﺎن ﻣﻜﺘﺐ ﻗﺮآن ﻧﻘﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ در ﺗﺒﻠﻴﻎ دﻳﻦ اﺳﻼم و رﺳﺎﻧﺪن ﭘﻴﺎم ﻗﺮآن و‬
‫رﻫﻨﻤﻮدﻫﺎي رﺳﻮل اﻛﺮم )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﻳﻔﺎ ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ وﻳﮋه ﺑﻌﺪ از رﺣﻠﺖ آن‬
‫ﺣﻀﺮت )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﺎﮔﺮدان و ﻳﺎران او ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در راه رﺳﺎﻧﺪن اﺳﻼم‬
‫از ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺧﻮد ﮔﺬﺷﺘﻨﻨﺪ زﻳﺮا اﺻﺤﺎب و ﻳﺎران ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻗﻮﻣﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ آﻧﻬﺎ را‬
‫ﺑﺮاي ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده ﺑﻮد و از آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﻠﻢ اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﻣﺮﺑ‪‬ﻲ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻤﻜﻦ آﻧﻬﺎ در ﻣﻜﺘﺐ ﻧﺒﻮي ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﭼﻨﮓ و دﻧﺪان‬
‫ﺑﻪ رﻫﻨﻤﻮدﻫﺎ و ﺳﻨﺖﻫﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺗﻤﺴﻚ ﺟﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫و ﺑﺮاي رﺳﺎﻧﺪن ﻗﺮآن و ﺳﻨﺖ و دﻳﻦ اﺳﻼم ﺧﺎﻧﻮاده و ﻓﺮزﻧﺪان و ﻣﺎل و ﺛﺮوت و وﻃﻦ‬
‫و ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺧﻮﻳﺶ را ﻓﺪا ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬و ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪﻫﺎي دﻧﻴﺎ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻬﻢ رﺧﺖ ﺳﻔﺮ ﺑﺴﺘﻪ و‬

‫‪3‬‬ ‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن دﻳﻦ اﻟﻬﻲ ﻣﺒﺎرزه و ﺟﻬﺎد ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ در ﻃﻲ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﻗﺪرتﻫﺎي‬
‫ﺑﺰرگ آن روز را در ﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻪ و ﭘﺮﭼﻢ ﺗﻮﺣﻴﺪ و ﻋﺪاﻟﺖ را در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺑﺮاﻓﺮاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫و ﻣﺮدم دﺳﺘﻪ دﺳﺘﻪ و ﮔﺮوه ﮔﺮوه ﺑﻪ اﺳﻼم ﮔﺮوﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺟﺎ دارد ﻛﻪ ﻓﺮزﻧﺪان اﺳﻼم ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ رادﻣﺮدان را‬
‫ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ و از ﺟﻬﺎد و ﺟﺎﻧﻔﺪاﻳﻲ و ﺗﻘﻮا و ﭘﺮﻫﻴﺰﻛﺎري و دﻳﮕﺮ اﺑﻌﺎد ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ اﻳﻦ‬
‫ﺑﺰرﮔﺎن آﮔﺎه ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ روي دارﻳﺪ در ﻣﻮرد ﻣﻌﺮّﻓﻲ و ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎﻳﻲ از ﺷﺨﺼﻴﺖ‬
‫ﺣﻀﺮت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻳﻜﻲ از اﺻﺤﺎب ﮔﺮاﻣﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( اﺳﺖ‪ .‬از آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺘﺎﺑﻲ در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻳﺎر ارﺟﻤﻨﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ زﺑﺎن‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻳﺎ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺷﺪه ﺑﺮ آن ﺷﺪم ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﻛﻪ اﺛﺮ اﺳﺘﺎد ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ دوﻟﻪ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ از زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﺮﮔﺮداﻧﻢ ﺗﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮادران و ﺧﻮاﻫﺮان ﻓﺎرﺳﻲ‬
‫زﺑﺎﻧﻢ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺟﺎ دارد از ﺑﺮادر ﺑﺰرﮔﻮارم ﺣﺎج ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ ﻧﺎﺗﻮزﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﻨﺪه را در وﻳﺮاﻳﺶ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‬
‫ﻳﺎري ﻧﻤﻮده و ﻧﻴﺰ از ﻫﻤﻪ ﺑﺮادراﻧﻲ ﻛﻪ در ﭼﺎپ و ﻧﺸﺮ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻫﻤﻜﺎري داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﺗﺸﻜﺮ ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫و در ﭘﺎﻳﺎن اﻣﻴﺪوارم ﺧﺪاوﻧﺪ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻧﺎﭼﻴﺰ را ﺑﻪ درﮔﺎه ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻨﺪه را‬
‫ﻣﻮرد ﻋﻔﻮ و ﺑﺨﺸﺶ ﺧﻮﻳﺶ ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺟﻮان د‪‬وﺳﻲ‬

‫ﻋﺒﺪاﻟﺸﻤﺲ ﺑﻦ ﺻﺨﺮ‪ ،‬ﻧﻮﺟﻮاﻧﻲ از ﺻﺪﻫﺎ ﻧﻮﺟﻮان ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس ﻋﺮﺑﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﮔﻮﺷﻪ‬
‫اي از ﻳﻤﻦ ﺳﻜﻮﻧﺖ داﺷﺖ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﺑﻪ او ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﻛﺮد زﻳﺮا ﻳﺘﻴﻢ و ﻓﻘﻴﺮ ﺑﻮد‪ .‬در دوازده‬
‫ﺳﺎﻟﮕﻲ از ﻧﻌﻤﺖ ﭘﺪر ﻣﺤﺮوم ﺷﺪ و ﻣﺎدرش ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ او را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ او را ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺟﺰ ﺑﺎ ﻧﺎم اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه او را ﺑﻪ ﻧﺎم دﻳﮕﺮي ﺻﺪا ﻧﻤﻲ‬
‫زدﻧﺪ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻋﺪه ﻛﻤﻲ از ﻣﺮدم‪ ،‬او را ﺑﻨﺎم ﻋﺒﺪﺷﻤﺲ ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬اﺳﻢ‬
‫ﻣﺴﺘﻌﺎري ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده و ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪاﻧﺶ او را ﺑﺎ آن ﺻﺪا ﻣﻲزدﻧﺪ‪ .‬و ﺑﻪ اﻳﻦ اﺳﻢ‬
‫ﻣﻌﺮوف ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬او ﺧﻮدش از اﻳﻦ اﺳﻢ ﺧﻮﺷﺶ ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬ﭼﻮن اﻳﻦ اﺳﻢ ﻳﺎد و ﺧﺎﻃﺮه‬
‫ﭘﺪرش را ﻛﻪ در ﻛﻮدﻛﻲ از ﻧﻌﻤﺖ وﺟﻮد او ﻣﺤﺮوم ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬و او اﻳﻦ ﻛﻨﻴﻪ را ﺑﺮاﻳﺶ‬
‫ﻧﻬﺎده ﺑﻮد‪ ،‬در دﻟﺶ زﻧﺪه ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺎﺟﺮا از اﻳﻦ ﻗﺮار ﺑﻮد ﻛﻪ ﻋﺒﺪﺷﻤﺲ ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻮدﻛﻲ ﻓﺮﻳﻔﺘﻪ ﮔﺮﺑﻪاي ﻛﻮﭼﻚ و ﺻﺤﺮاﻳﻲ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬روزﻫﺎ آن ﮔﺮﺑﻪ را ﺑﺪوش ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و در ﻃﻮل روز ﻛﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﭼﺮاﻧﻴﺪن‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ او ﺑﺎزي ﻣﻲ ﻛﺮد و ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ‪ ،‬او را در ﺷﻜﺎف درﺧﺘﻲ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ‬
‫و روز ﺑﻌﺪ ﻛﻪ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺻﺤﺮا ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬او را ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﺮد و در آﻏﻮش ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‬
‫و ﻫﻤﭽﻨﺎن اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﭘﺪرش ﺑﺪﻳﻨﺠﻬﺖ اﻳﻦ ﻛﻨﻴﻪ )اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه( را ﺑﺮ وي‬
‫ﻧﻬﺎد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﭘﺪرش ﺑﺴﺮ ﺑﺮده ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺷﻮخ ﻃﺒﻌﻲ و ﺑﻴﺎن‬
‫ﻧﻜﺘﻪﻫﺎي زﻳﺒﺎ و ﻟﻄﻴﻔﻪ ﮔﻮﻳﻲ را از وي ﺑﻪ ارث ﺑﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ‪ ،‬ﻳﺎراﻧﺶ زود ﺑﺎ او‬
‫اﻧﺲ ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و او را دوﺳﺖ ﻣﻲداﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻓﻘﻴﺮ و ﻳﺘﻴﻢ ﺑﻮدﻧﺶ او را در ﻧﻈﺮ ﻣﺮدم ﻛﻢ اﻫﻤﻴﺖ ﺟﻠﻮه ﻣﻲداد و از ﻣﻘﺎم او‬
‫ﻣﻲﻛﺎﺳﺖ و ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺮوازﻳﻬﺎ و آرزوﻫﺎﻳﺶ را از ﻣﻴﺎن ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎ ﮔﺬﺷﺖ و او ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺷﺒﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﺮد و اﻳﺎم ﻋﻤﺮش را ﺑﻪ ﮔﺮدش در دﺷﺖﻫﺎ و‬
‫ﻛﻮﻫﻬﺎ و درهﻫﺎ ﻣﻲﮔﺬراﻧﻴﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ او را در ﻣﻴﺎن درهاي ﻋﻤﻴﻖ و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮ ﻓﺮاز ﻗﻠﻪ‬

‫‪5‬‬ ‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻛﻮﻫﻲ ﺳﺮ ﺑﻔﻠﻚ ﻛﺸﻴﺪه و زﻣﺎﻧﻲ در دﺷﺘﻲ ﭘﻬﻨﺎور ﻛﻪ ﻛﻮﻫﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ آﻧﺮا از ﻫﺮ ﻃﺮف‬
‫اﺣﺎﻃﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲدﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از اوﻗﺎت از دوﺳﺘﺎن ﭼﻮﭘﺎﻧﺶ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و‬
‫ﺑﺨﻠﻮت ﻣﻲﻧﺸﺴﺖ و وﺟﻮدش را ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬و ﺑﻔﻜﺮش ﻧﺸﺎط و روﻧﻖ ﻣﻲﺑﺨﺸﻴﺪ و‬
‫اﻃﺮاﻓﺶ را ﺑﺪﻗﺖ زﻳﺮﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﺷﺐ از ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻨﻈﺮه زﻳﺒﺎي ﻣﺎه‪ ،‬ﻗﻠﺐ او را ﻣﺎﻻﻣﺎل از ﺷﺎدي ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺗﻤﺎﺷﺎي ﺳﺘﺎرﮔﺎن درﺧﺸﺎن در‬
‫ﺷﺒﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻣﺎه ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻮد‪ ،‬اﻋﺠﺎب او را ﺑﺮ ﻣﻲاﻧﮕﻴﺨﺖ و او را از ﺧﻮد ﺑﻴﺨﻮد ﻣﻲﻛﺮد‬
‫از ﺗﻤﺎم ﺳﺘﺎرﮔﺎن‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺘﺎرة ﺳﻬﻴﻞ را دوﺳﺖ داﺷﺖ‪ .‬زﻳﺮا‪ ،‬ﺳﻬﻴﻞ ﺳﺘﺎرهاي ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﻳﻤﻨﻲﻫﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ او را در ﺷﻌﺮﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و رﻧﮓ ﺑﺮاق و درﺧﺸﻨﺪة‬
‫آن‪ ،‬ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪﺷﺎن ﺑﻮد‪ .‬آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫و ﻗﻠﺐ اﻟﻤﺤﺐ ﻓﻲ اﻟﺨﻔﻘﺎن‬ ‫و ﺳﻬﻴﻞ ﻛﻮﺟﻨﺔ اﻟﺤﺐ‪ ‬ﻓﻲ اﻟﻠﻮن‬
‫)ﺳﻬﻴﻞ ﺑﻪ رﺧﺴﺎر ﻣﻌﺸﻮق ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ و ﭼﺸﻤﻚ زدﻧﺶ ﺑﻪ اﺿﻄﺮاب ﻗﻠﺐ ﻋﺎﺷﻖ(‬
‫ﮔﺮدش اﻳﺎم و ﮔﺬﺷﺖ ﻣﺎﻫﻬﺎ و ﻓﺼﻞﻫﺎ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺳﺎﻟﻬﺎ‪ ،‬ﺗﺎﺛﻴﺮ دﻳﮕﺮي در ﻓﻜﺮ و ﻗﻠﺐ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻬﺎد‪ .‬زﻳﺮا ﻫﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ او را ﺑﻪ ﺗﻔﻜﺮ و ﺗﺎﻣﻞ وا ﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬و ﺑﺘﻬﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻗﺮﻳﺶ‬
‫آﻧﻬﺎ را ﻣﻲﭘﺮﺳﺘﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬و در ﺑﺮاﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺗﻌﻈﻴﻢ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬در ﻧﻈﺮش ﺧﻮار و ﺑﻲارزش‬
‫ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬او را ﻃﻮري ﺑﺎر ﻣﻲآورد ﻛﻪ ﺟﺰ ﺧﺪاي آﺳﻤﺎن و زﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻋﺮاب ﺑﻪ آن‬
‫اﻳﻤﺎن داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي را ﺗﻌﻈﻴﻢ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬ﻋﺮﺑﻬﺎ اﻳﻤﺎن داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ‬
‫را آﻓﺮﻳﺪه و اﻳﺠﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ اﻳﻤﺎن ﺧﻮد را ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺑﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﺷﺮﻳﻚ ﺧﺪا ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺳﺪ‬
‫ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺷﺪ ﻛﺮد و ﺟﻮان ﺷﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﺟﻮان رﺷﻴﺪ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫او ﻋﻘﻞ و دراﻳﺘﻲ ﺑﺰرگ و ﻗﻠﺒﻲ ﻓﻬﻴﻢ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد‪ .‬او ﺑﺎ دارا ﺑﻮدن اﻳﻦ اوﺻﺎف‪،‬‬
‫از ﺳﺎﻳﺮ ﺟﻮاﻧﺎن ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس ﻣﻤﺘﺎز ﺑﻮد و ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺮﺗﺮي داﺷﺖ و اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ‬
‫اﻳﻦ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ را ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻋﻮض ﻓﻘﺮ و ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ و ﻳﺘﻴﻤﻲ و رﺗﺒﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ او در ﻣﻴﺎن‬

‫‪6‬‬ ‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻗﻮﻣﺶ ﺑﻪ او ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻗﻮﻣﺶ ﺑﻪ اﻣﺘﻴﺎزات او ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﻤﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫ﺟﻬﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﺮاﺳﺮ زﻧﺪﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﺳﺎﻳﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎز‬
‫ﻫﻢ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﻣﻘﺎم ﺧﻮد را در ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﺶ ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮد‪ .‬وﻫﻤﭽﻨﺎن ﮔﻤﻨﺎم ﺑﺴﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﺷﺮح آن ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻛﻮدﻛﻲ ﺧﻮد را در ﻣﻴﺎن ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس‬
‫ﮔﺬراﻧﺪ‪ .‬اﺑﺘﺪا ﭼﻮﭘﺎﻧﻲ ﺧﺮدﺳﺎل در ﺳﺎﻳﻪ ﭘﺮ ﻣﻬﺮ و ﻋﻄﻮﻓﺖ ﭘﺪرش ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻳﺘﻴﻤﻲ‬
‫ﻧﺎﺗﻮان‪ ،‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺟﻮاﻧﻲ ﻛﺎﻣﻞ و ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ و ﺷﺮﻳﻒ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻓﻘﻴﺮ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﻣﻨﺎﻋﺖ ﻃﺒﻊ داﺷﺖ‪ .‬ﻣﺮدي ﺑﺰرﮔﻮار و ﺑﺮئ از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻮء ﺧﻠﻖ ﺑﻮد‪ .‬اﺑﺘﺪا ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻪ‬
‫اﻋﺘﻘﺎدات ﻗﻮﻣﺶ ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ وﻟﻲ روش و آﺋﻴﻦ آﻧﻬﺎ را ﻧﭙﺴﻨﺪﻳﺪ‪ .‬و دﻧﺒﺎل ﭼﻴﺰي ﻣﻲﮔﺸﺖ‬
‫ﻛﻪ دل ﺷﻜﺴﺘﻪ و ﻟﺐ ﺗﺸﻨﻪ او را آراﻣﺶ ﺑﺨﺸﺪ و ﺳﻴﺮاب ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻋﻘﻞ ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ او را‬
‫ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬او ﺑﺪﻧﺒﺎل ﻋﻘﻴﺪهاي ﺳﺎﻟﻢ و دﻳﻦ اﺳﺘﻮار ﺑﻮد‪ .‬آﻳﺎ راﻫﻲ ﺑﺮاﻳﺶ وﺟﻮد‬
‫داﺷﺖ؟! او ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺟﻮان ﻣﺴﻠﻤﺎن‬

‫ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس ﺑﺎ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺑﺖ ﺧﻮد )ذي اﻟﺨﻠﺼﻪ( ﮔﻤﺮاه ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﻗﺒﺎﻳﻞ ﻋﺮب ﺑﺎ ﺑﺖﻫﺎي ﺧﻮد ﻣﺒﺘﻼي ﻓﺘﻨﻪ و ﻓﺴﺎد ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس ﺑﺖ ﻳﺎد ﺷﺪه‬
‫ﺧﻮد را ﻋﺒﺎدت و ﺗﻌﻈﻴﻢ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺳﻮد و زﻳﺎن‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ و ﻧﻌﻤﺘﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ارزاﻧﻲ دارد ﻳﺎ ﺧﻄﺮي را از آﻧﻬﺎ دور ﺳﺎزد‪ .‬و روﻳﻬﻢ رﻓﺘﻪ در‬
‫ﺣﻮادث ﻧﻴﻚ وﺑﺪ زﻧﺪﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﮕﺬارد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﺮاي ﺑﺖ ﺧﻮد ﺟﺎﻳﮕﺎه‬
‫ﺑﺎﺷﻜﻮﻫﻲ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ وﻳﻜﻲ را ﺑﻌﻨﻮان درﺑﺎن و ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار آن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻛﻪ ﺿﻤﻦ‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﺑﺖ‪ ،‬ﺑﻪ زاﺋﺮان آن ﺧﻮش آﻣﺪ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎم اﻓﺮاد ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس از زن و ﻣﺮد‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﺑﻪ زﻳﺎرت ﺑﺖ ﺧﻮد ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ و ﻫﺪاﻳﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ‬
‫ﭘﻴﺸﮕﺎه او ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬و ﺑﺮاي ﺧﺸﻨﻮدياش در ﺑﺮاﺑﺮ او ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻧﺬر ﻛﺮده را ﺳﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺮﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫در روزﻫﺎي ﻣﻌﻴﻨﻲ از ﺳﺎل ﺑﺤﻀﻮر ذي اﻟﺨﻠﺼﻪ ﺷﺮﻓﻴﺎب ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و او را ﻣﻮرد اﻧﻮاع‬
‫ﺗﻌﻈﻴﻢ و ﺗﻜﺮﻳﻢ ﻗﺮار ﻣﻲدادﻧﺪ و ﭘﻴﺮاﻣﻮن او ﻃﻮاف ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺪن ﺧﻮد را ﺑﻪ او‬
‫ﻣﻲﻣﺎﻟﻴﺪﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲدﻳﺪ ﻛﻪ ﻗﻮﻣﺶ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﺟﺎﻫﻞ و‬
‫ﻧﺎدان و دور از ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻲداﻧﺴﺖ و از ﺧﻮد ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﺮا اﻳﻨﻬﺎ ﮔﺮداﮔﺮد ﺳﻨﮕﻲ‬
‫ﻃﻮاف ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؟‬
‫و ﺑﺎ وﺟﻮدي ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﻗﻮﻣﺶ ﻧﺰد ﺑﺖ آﻧﻬﺎ ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪاي را ﻛﻪ ﻗﻮﻣﺶ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن ﺑﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬و او را ﺧﺪاي ﺧﻮد ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲداد‪ .‬و در‬
‫آداب و رﺳﻮم آﻧﻬﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ و ﺗﻔﺮﻳﺢ ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﻣﻲرﻓﺖ و آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﻣﻲدﻳﺪ و ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ ﺑﻪ‬
‫آن ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬او دوﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺖ ﻛﻪ در اﻋﻴﺎدو ﺟﺸﻦﻫﺎي ﻗﻮﻣﺶ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣ‪‬ﺎ‬

‫‪8‬‬ ‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻣﺎدرش او را وادار ﻣﻲﻛﺮد و از ﺧﺸﻢ و ﻋﺬاب ذي اﻟﺨﻠﺼﻪ ﻣﻲﺗﺮﺳﺎﻧﻴﺪ‪ .‬و ﺗﺄﻛﻴﺪ‬

‫ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺣﺘﻤﺎً در آن ﻣﺮاﺳﻢ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ او ﺑﺨﺎﻃﺮ اﺻﺮار زﻳﺎد ﻣﺎدرش‪ ،‬در آن ﻣﺮاﺳﻢ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎدات ﻗﻮﻣﺶ‪ ،‬اﻳﻤﺎن ﻧﺪاﺷﺖ و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﺟﺮأت ﻧﻤﻲﻛﺮد آﺋﻴﻦ آﻧﻬﺎ‬
‫را اﻧﻜﺎر ﻛﻨﺪ و ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺎرﻫﺎﻳﺸﺎن ﺟﺎﻫﻼﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬و اﮔﺮ ﻫﻢ اﻋﺘﻘﺎدات آﻧﻬﺎ را در‬
‫ﻣﻮرد ﺗﻤﺴﺨﺮ ﻗﺮار ﻣﻲداد‪ ،‬ﭼﻴﺰي ﻧﺪاﺷﺖ ﻛﻪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آن اﻋﺘﻘﺎدات ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬و ﻗﻮﻣﺶ را‬
‫ﺑﺴﻮي آن دﻋﻮت دﻫﺪ‪ .‬ذي اﻟﺨﻠﺼﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺘﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﻣﻮرد اﻧﻮاع ﺗﻌﻈﻴﻢ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫)ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ او ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻨﺪ( ﺑﻠﻜﻪ دو ﺑﺖ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻨﺎم ﻫﺎي ذواﻟﻜﻔﻴﻦ و ذوﺷﺮي‬
‫ﺑﺎ او در اﻳﻦ اﻣﺮ ﺷﺮﻳﻚ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺧﺎﻧﻪاي ﺳﺎﺧﺘﻪ و‬
‫ﺧﺎدﻣﻲ ﻣﻘﺮر ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ روزﻫﺎﻳﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در‬
‫آن روزﻫﺎ ﻧﺰد آﻧﻬﺎ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ و ﻋﺒﺎدات و ﻃﺎﻋﺎت ﺧﻮد را در ﺣﻀﻮر آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﻲدادﻧﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻌﻈﻴﻢ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺖ ذوﻟﻜﻔﻴﻦ را ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﺣﻤﻤﺔ اﻟﺪوﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬و ﭘﺲ از درﮔﺬﺷﺖ او ﭘﺴﺮش ﺣﺒﻴﺐ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو از او ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲﻛﺮد و اﻣﻮر‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻧﺮا اﻧﺠﺎم ﻣﻲداد‪ .‬و ﺑﺮاي ذواﻟﺸﺮي ﺑﺖ دﻳﮕﺮ ﺧﻮد‪ ،‬در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻜﺎن ﺧﺎﻧﻪاي‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ و زﻣﻴﻦ ﺑﺰرﮔﻲ را ﺑﺮاي آﻧﺎن اﺧﺘﺼﺎص داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻛﻪ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺒﺎﻳﻲ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ آب از ﭼﺸﻤﻪاي ﻛﻪ در ﻛﻤﺮﻛﺶ ﻛﻮه ﻗﺮار داﺷﺖ‪ ،‬ﺟﺎري ﺑﻮد‬
‫و از ﻛﻨﺎر ذواﻟﺸﺮي ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﻣﺮدم اﺑﺘﺪا ﺧﻮد را ﺑﺎ آب آن ﭼﺸﻤﻪ ﻣﻲﺷﺴﺘﻨﺪ و ﺳﭙﺲ‬
‫در ﻣﺤﻀﺮ ذواﻟﺸﺮي ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺑﺖ ﺑﺰرگ ذواﻟﺨﻠﺼﻪ را‬
‫ﺣﻘﻴﺮ و ﺑﻲارزش ﻣﻲﺷﻤﺮد‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ دو ﺑﺖ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﻲدﻳﺪ ﻛﻪ رﺋﻴﺲ ﻗﺒﻴﻠﻪ و ﻣﺴﻦ ﺗﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ )ﺣﺒﻴﺐ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﺣﻤﻤﻪ( ﻗﻮﻣﺶ را‬
‫ﻧﺰد )ذي اﻟﻜﻔﻴﻦ( ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬ﺣﻘﺎرت و ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺑﻮدن اﻳﻦ دو ﺑﺖ دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﺑﺎرﻫﺎ از او ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ :‬ﻣﻦ ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن آﻓﺮﻳﻨﻨﺪهاي‬
‫دارد‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﻛﻴﺴﺖ؟‬

‫‪9‬‬ ‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﺧﻮدش ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ آﻓﺮﻳﻨﻨﺪه ﻋﺎﻟﻢ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ‪،‬‬

‫ﭼﻪ دﻟﻴﻞ دارد ﻛﻪ ﻣﺨﻠﻮق و ﻣﻮﺟﻮد آﻓﺮﻳﺪه ﺷﺪه اي را ﻋﺒﺎدت ﻛﻨﻴﻢ؟! در آن ﮔﻴﺮودار‪،‬‬
‫داﺳﺘﺎن ﻋﺠﻴﺒﻲ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﺳﺮدار ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس )ﻃﻔﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو( ﻛﻪ ﺷﺎﻋﺮي ﻓﻬﻤﻴﺪه و داﻧﺎ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺷﺎﻳﻊ ﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ آﻧﺮا ﺣﺎدﺛﻪ ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺒﻲ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎﺻﻄﻼح ﺑﺎ آب و ﺗﺎب آﻧﺮا ﺑﺮاي ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻃﻔﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو‪،‬‬
‫ﺷﺮح واﻗﻌﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﻃﻔﻴﻞ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﺮه ﺑﻪ ﻣﻜﻪ رﻓﺘﻢ و در آﻧﺠﺎ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺮدي از ﺑﻨﻲﻫﺎﺷﻢ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا ﻫﺴﺘﻢ و ﻣﺮدم را دﻋﻮت‬
‫ﺑﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ و ﻳﻜﺘﺎﭘﺮﺳﺘﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ او اﻳﻤﺎن آوردم و از اﻳﺸﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻤﻦ‬
‫اﺟﺎزه دﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﺰد ﻗﻮﻣﻢ ﺑﺮﮔﺮدم و آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﻮدم ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﻢ دﻋﺎ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﺪا ﻣﺮا ﺑﺎ ﺣﺠﺘﻲ آﺷﻜﺎر ﻛﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫ﺻﺪق ﮔﻔﺘﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﺎري دﻫﺪ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮاﻳﻢ دﻋﺎ ﻛﺮد و ﻣﻦ ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪام رﺳﻴﺪم و از ﺗﭙﻪاي ﻛﻪ ﻣﺸﺮف ﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎي ﻗﻮﻣﻢ ﺑﻮد ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲآﻣﺪم‪ ،‬ﻧﻮري‬
‫درﺧﺸﺎن از ﺳﺮ ﺷﻼق ﻣﻦ ﻣﻨﻌﻜﺲ ﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺮوﻫﻲ از اﻓﺮاد ﻗﻮم ﻣﻦ ﻛﻪ در آن ﺣﻮاﻟﻲ ﻗﺮار‬
‫داﺷﺘﻨﺪ آن ﻧﻮر را دﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ رﺳﻴﺪم و داﺳﺘﺎن ﺧﻮد را ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫ﻛﺮدم و آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻧﻤﻮدم‪ ،‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻫﻴﭽﻜﺪام ﻣﺮا ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻧﻜﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺟﺰ‬
‫ﭘﺪر و ﻫﻤﺴﺮم ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬دﻋﻮت ﻣﺮا ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺧﺒﺮ‪ ،‬ﺗﻜﺎن‬
‫ﺧﻮرد و ﺑﻘﺪري ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ آن زﻣﺎن از ﺷﻨﻴﺪن ﻫﻴﭻ ﺧﺒﺮي آﻧﻘﺪر ﺧﻮﺷﺤﺎل‬
‫ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪ .‬و اﮔﺮ از ﻣﺎدرش ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻴﺪ ﻗﺒﻞ از ﻇﻬﺮ ﻫﻤﺎن روزي ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺒﺮ را از‬
‫دوﺳﺖ ﭼﻮﭘﺎﻧﺶ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺸﺖ و ﻧﺰد ﻃﻔﻴﻞ ﻣﻲرﻓﺖ ﺗﺎ داﺳﺘﺎن او را از‬
‫زﺑﺎن ﺧﻮدش ﺑﺸﻨﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺗﺮﺟﻴﺢ داد ﻛﻪ ﺑﻘﻴﻪ روز را ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﻃﺒﻖ ﻋﺎدت ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﺧﻮد‪،‬‬
‫در زﻣﺎن ﻣﻘﺮر‪ ،‬ﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮﮔﺮدد‪ .‬و ﺑﻌﺪ از آن ﭘﻴﺶ ﻃﻔﻴﻞ ﺑﺮود و ﺷﺐ را ﺑﺎ او دﻳﺪار و‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﺪ و ﺣﻜﺎﻳﺘﺶ را ﺑﺸﻨﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪10‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﭘﺲ از ﻏﺮوب آن روز اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﭘﻴﺶ ﻣﺎدر ﻧﺸﺴﺖ وﺑﻌﺪ از او اﺟﺎزه‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﺰد ﻃﻔﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو ﺑﺮود و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ داﺳﺘﺎﻧﺶ را از زﺑﺎن ﺧﻮدش ﺑﺸﻨﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎدرش ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮو‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش ﻛﻪ ﻣﺜﻞ او ﺑﻲدﻳﻦ ﻧﺸﻮي و دﻳﻨﺖ را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺪﻫﻲ‪.‬‬
‫و ﻛﺎر ﻣﺮدي را ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم او را ﻋﺎﻗﻞ و ﻓﻬﻤﻴﺪه ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ )ﻃﻔﻴﻞ(‬
‫ﺗﻜﺮار ﻧﻜﻨﻲ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه راه اﻓﺘﺎد و ﺑﺨﺎﻧﻪ ﻃﻔﻴﻞ رﺳﻴﺪ و اﺟﺎزه ورود ﺧﻮاﺳﺖ‪ .‬ﻃﻔﻴﻞ ﺑﻪ‬
‫او ﺧﻮش آﻣﺪ ﮔﻔﺖ و ﺑﺎ ﭼﻬﺮهاي ﺧﻨﺪان از او اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻧﻤﻮد و او را ﺑﺮ ﺑﺴﺘﺮي ﻧﺮم‬
‫ﻧﺸﺎﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﻤﻮﺟﺎن! آﻣﺪهام ﺗﺎ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮ در ﻣﻜﻪ ﺑﺎ ﻣﺮد ﻫﺎﺷﻤﻲ‬
‫اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده و ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪاﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاﻳﻢ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻲ‪ .‬ﻃﻔﻴﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬آري‬
‫ﺑﺮادر زادة ﻋﺰﻳﺰ! ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ او ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ او اﻳﻤﺎن آوردهام‬
‫و از او ﭘﻴﺮوي ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬زﻳﺮا اﻧﺴﺎن را ﺑﺴﻮي ﺣﻖ و ﺣﻘﻴﻘﺖ دﻋﻮت ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮ ﻣﺮد داﻧﺎ‬
‫و ﻓﻬﻤﻴﺪهاي ﻫﺴﺘﻲ و ﺑﻤﻦ ﺧﺒﺮ رﺳﻴﺪه ﻛﻪ ﺗﻮ در ذي اﻟﺨﻠﺼﻪ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺧﺪا ﻛﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش را ﺑﺮاي اﺷﺎﻋﻪ آن‪ ،‬ﺑﺴﻮي ﻣﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻤﺎن‬
‫ﺑﻴﺎور‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ اﺑﺘﺪا‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪن ﺧﻮدت را ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺎزﮔﻮ‬
‫ﻛﻦ‪ .‬ﭼﻮن ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺸﺘﺎق ﺷﻨﻴﺪن آن ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﻃﻔﻴﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬داﺳﺘﺎن ﻣﻦ از اﻳﻦ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺮاي اداي ﻋﻤﺮه ﺑﻪ ﻣﻜﻪ رﻓﺘﻢ‪ .‬در‬
‫آﻧﺠﺎ ﻣﺮداﻧﻲ از ﻃﺎﻳﻔﻪ ﻗﺮﻳﺶ ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اي ﻃﻔﻴﻞ! ﺗﻮ ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﺎ‬
‫آﻣﺪهاي در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺮدي اﺳﺖ ﻛﻪ ادﻋﺎي ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي ﻧﻤﻮده و ﻣﺎ را ﺧﺴﺘﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ او ﭼﮕﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﺎ را ﻣﺘﻔﺮق ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﺎﻧﻊ اﺟﺮاي‬
‫دﺳﺘﻮراﺗﻤﺎن ﺷﺪه‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪﻫﺎﻳﺶ ﺳﺤﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﻦ ﭘﺪر و ﭘﺴﺮ‪ ،‬زن و ﺷﻮﻫﺮ و ﺑﺮادر ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﻣﻲاﻧﺪازد‪ .‬ﺑﺮادر را از ﺑﺮادر و زن را از ﺷﻮﻫﺮ ﺟﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا آﻧﭽﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺎ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه‪ ،‬ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ و ﻗﻮﻣﺖ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺶ آﻳﺪ‪ .‬ﺳﻌﻲ ﻛﻦ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ‬
‫ﻧﮕﻮﻳﻲ و ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﮔﻮش ﻓﺮا ﻧﺪﻫﻲ‪ .‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﺨﺪا آﻧﻘﺪر در ﮔﻮﺷﻢ زﻣﺰﻣﻪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪11‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ ﻫﻴﭻ ﺳﺨﻨﻲ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﺸﻨﻮم و ﺑﺎ او ﺣﺮف ﻧﺰﻧﻢ‪ .‬ﺗﺎ ﺟﺎﺋﻴﻜﻪ ﮔﻮﺷﻬﺎﻳﻢ را‬
‫ﭘﺮ از ﭘﻨﺒﻪ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﺳﺨﻨﻲ از ﺳﺨﻨﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﮕﻮﺷﻢ رﺳﺪ‪ .‬ﺻﺒﺢ آن روز ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺘﻢ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا را دﻳﺪم ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر ﻛﻌﺒﻪ اﻳﺴﺘﺎده و ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ او‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪم و ﺑﺨﻮاﺳﺖ ﺧﺪا ﺟﻤﻼﺗﻲ از ﮔﻔﺘﻪﻫﺎﻳﺶ را ﺷﻨﻴﺪم‪ .‬ﻛﻼم ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺒﺎ‬
‫وﺷﻨﻴﺪﻧﻲﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﺎدرم ﺑﻪ ﻋﺰاﻳﻢ ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﻦ ﻛﻪ ﻣﺮدي داﻧﺎ‬
‫و ﺷﺎﻋﺮي آﮔﺎه ﻫﺴﺘﻢ ﺧﻮب و ﺑﺪ را از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻲدﻫﻢ و ﭼﻴﺰي ﺑﺮاﻳﻢ‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺮا از ﺷﻨﻴﺪن ﺳﺨﻨﺎن اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﺎزدارد!؟ اﮔﺮ‬
‫آﻧﭽﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺧﻮب ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲﭘﺬﻳﺮم و اﮔﺮ ﺑﺪ ﺑﺎﺷﺪ آﻧﺮا رد ﻣﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺻﺒﺮ ﻛﺮدم ﺗﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ﺑﺨﺎﻧﻪاش ﺑﺮﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ دﻧﺒﺎل او ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدم‬
‫ﺗﺎ ﺑﺨﺎﻧﻪاش رﺳﻴﺪم‪ .‬اﻳﺸﺎن وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻣﻦ ﻫﻢ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( وارد ﺷﺪم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! ﻗﻮﻣﺖ ﺑﻤﻦ ﭼﻨﻴﻦ و ﭼﻨﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ و ﺗﺎ ﺣﺪي‬
‫ﻣﺮا از ﺗﻮ ﺗﺮﺳﺎﻧﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﺷﻬﺎﻳﻢ را ﭘﺮ از ﭘﻨﺒﻪ ﻛﺮدم ﺗﺎ ﺳﺨﻨﻲ از ﺳﺨﻨﺎن ﺗﻮ را ﻧﺸﻨﻮم‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﺸﻴﺖ اﻟﻬﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺳﺨﻨﺎن ﺗﻮ را ﺑﺸﻨﻮم‪ .‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﻛﻪ ﺳﺨﻨﺎن‬
‫ﺧﻮﺑﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ آﻧﭽﻪ از اﺳﻼم در اﺧﺘﻴﺎر داري‪ ،‬ﺑﻤﻦ ﺑﮕﻮ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا )ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﺳﻼم را ﺑﻤﻦ ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺮد و آﻳﺎﺗﻲ از ﻛﻼم ﺧﺪا ﺑﺮاﻳﻢ ﺗﻼوت ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﺨﺪا ﻛﻪ ﺗﺎ آن وﻗﺖ ﻛﻼﻣﻲ ﺑﻪ آن زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻧﺸﻨﻴﺪه ﺑﻮدم و دﺳﺘﻮري ﻋﺎدﻻﻧﻪﺗﺮ از‬
‫آن ﻧﺪﻳﺪه ﺑﻮدم‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪم و ﺷﻬﺎدت ﺑﻪ ﺣﻖ دادم وﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا‬
‫)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻦ در ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﻢ ﻧﻔﻮذ دارم و دﺳﺘﻮراﺗﻢ را اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻛﻨﻮن ﻛﻪ در ﺣﺎل ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﺴﻮي آﻧﻬﺎ ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻢ ﺑﺮاﻳﻢ دﻋﺎ ﻛﻦ و از ﺧﺪا ﺑﺨﻮاه ﻛﻪ ﺑﻤﻦ ﺣﺠ‪‬ﺖ و دﻟﻴﻠﻲ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ .‬ﺗﺎ در‬
‫دﻋﻮت آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﺳﻼم ﺑﻤﻦ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ .‬رﺳﻮل اﻛﺮم )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﭼﻨﻴﻦ دﻋﺎ‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪا! ﺑﻪ او آﻳﻪ و ﻧﺸﺎﻧﻪاي ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﺎ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪12‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﺟﺎزه ﮔﺮﻓﺘﻢ و ﺑﺴﻮي ﻗﻮﻣﻢ ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺗﭙﺔ ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻤﺎن رﺳﻴﺪم‪ .‬ﺑﻪ ارادة ﺧﺪا‪ ،‬ﻧﻮري در ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ و ﻣﻴﺎن دو ﭼﺸﻤﻢ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﺮاغ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ اﻳﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ را ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮدي در ﺟﺎي‬
‫دﻳﮕﺮ ﻗﺮار ﺑﺪه‪ .‬زﻳﺮا ﻗﻮﻣﻢ ﺧﻴﺎل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺗﺮك دﻳﻨﺸﺎن‪ ،‬ﻣﺴﺦ ﺷﺪهام‪ .‬آﻧﮕﺎه‬
‫ﻧﻮر ﺑﺮ ﺳﺮ د‪‬ره و ﺷﻼﻗﻢ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ‪ .‬اﻓﺮادي ﻛﻪ در اﻃﺮاف آب ﺟﻤﻊ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬آن ﻧﻮر‬
‫را ﻛﻪ ﺑﺮ ﺷﻼﻗﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﺮاغ آوﻳﺰان و ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﻮد‪ ،‬دﻳﺪﻧﺪ‪ .‬و آﻧﺮا ﺑﻴﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ‪.‬‬
‫در آن ﺣﺎل‪ ،‬ﻣﻦ آﻫﺴﺘﻪ آﻫﺴﺘﻪ از ﮔﺮدﻧﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪم ﺗﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ رﺳﻴﺪم ﭘﺲ از ﻣﻼﻗﺎت و‬
‫ﺧﻮشآﻣﺪﮔﻮﻳﻲ‪ ،‬داﺳﺘﺎن ﺧﻮد را ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﻮدم و اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت‬
‫ﻧﻤﻮدم‪ .‬وﻟﻲ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ آﻧﻬﺎ ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺮا ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ و اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎوردﻧﺪ‪ .‬از آﻧﻬﺎ ﺟﺪا ﺷﺪم و‬
‫ﺑﺴﻮي ﺧﺎﻧﻪ رﻓﺘﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﺨﺎﻧﻪ رﺳﻴﺪم‪ ،‬ﭘﺪرم ﺑﺮاي ﺧﻮشآﻣﺪﮔﻮﻳﻲ ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪:‬‬
‫ﭘﺪرﺟﺎن! از ﻣﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﮕﻴﺮ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﻦ از ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺘﻢ و ﺗﻮ از ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺘﻲ‪ .‬ﭘﺪرم ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا‬
‫ﭘﺴﺮم؟ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﭘﻴﺮو دﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﺪهام‪ .‬ﭘﺪرم ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻓﺮزﻧﺪم! دﻳﻦ ﻣﻦ ﻫﻢ ﻫﻤﺎن دﻳﻦ ﺗﻮﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭘﺲ ﺑﺮو ﻏﺴﻞ ﻛﻦ و ﻟﺒﺎس ﺗﻤﻴﺰ ﺑﭙﻮش و ﺑﻌﺪ ﺑﻴﺎ ﺗﺎ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ آﻣﻮﺧﺘﻪام‪ :‬ﺑﺘﻮ‬
‫ﺑﻴﺎﻣﻮزاﻧﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻫﻤﺴﺮم ﭘﻴﺶ ﻣﻦ آﻣﺪ‪ .‬ﺑﺎ او ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺪرم ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬او ﻧﻴﺰ ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ اﻓﺮاد ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻧﻤﻮدم‪ ،‬وﻟﻲ آﻧﻬﺎ دﻋﻮت ﻣﺮا ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻃﻔﻴﻞ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ و اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ دﻗﺖ ﮔﻮش ﻣﻲداد‪ .‬و آن ﺳﺨﻨﺎن را ﺑﺎ دل و ﺟﺎن‬
‫ﻓﺮا ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ داﺳﺘﺎن ﻃﻔﻴﻞ ﺑﭙﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻬﺮه اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﻓﺮط‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮق درﺧﺸﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺑﻮﻋﻤﺮو! ﻟﻄﻔﺎً ﺑﻌﻀﻲ از ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ را ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺎزل ﺷﺪه‪ ،‬و او ﺑﺮاﻳﺖ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺨﻮان‬
‫ﺗﺎ ﺑﺸﻨﻮم و ﻟﺬت ﺑﺒﺮم‪ .‬ﻃﻔﻴﻞ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬و ﺷﺮوع ﺑﺨﻮاﻧﺪن ﻛﺮد‪:‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪13‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫‪ O N M L K  J I H G F  E D C  B    A
m‬‬

‫‪ ] \ [ Z Y X  W V U T S R  Q P‬‬
‫^ _ ` ‪ l d c b a‬اﻟﻔﺎﺗﺤﺔ‪7 - 1 :‬‬

‫
‬ ‫‪C
B
A‬‬
‫‪
Q
P
O
N
M
L
K
J
I
H
G
F
E
D
C
B
A
m‬‬
‫‪ l
S
R‬اﻹﺧﻼص‪4 - 1 :‬‬

‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺧﻮدش را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮﻳﺎد زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻘﺪر اﻳﻦ ﺟﻤﻼت زﻳﺒﺎ و‬
‫ﺑﺎﻋﻈﻤﺖ اﺳﺖ! ﻃﻔﻴﻞ ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ داد‪.‬‬

‫
‬ ‫‪C
B
A‬‬
‫‪
e
d
c
b
a
`
_

^
]
\
[

Z
Y
X
W
V
U
T
m‬‬
‫‪ l
o
n
m
l

k
j
i
h
g
f‬اﻟﻔﻠﻖ‪5 - 1 :‬‬

‫
‬ ‫‪C
B
A‬‬
‫‪
~
}
|
{
z
y

x
w
v
u
t
s
r

q
p
m‬‬
‫_
`
‪ l
i
h
g
f
e
d
c
b
a‬اﻟﻨﺎس‪6 - 1 :‬‬

‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻓﺮﻳﺎد زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ اﺑﻮﻋﻤﺮو!‬

‫ﺑﺨﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻛﻼﻣﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻼم ﻧﺸﻨﻴﺪهام و از ﻫﻴﭻ ﻋﺮﺑﻲ ﺳﺮاغ ﻧﺪارﻳﻢ ﻛﻪ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻼﻣﻲ ﻳﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ آن‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻛﻼم اﻧﺴﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬و ﻣﻦ ﮔﻮاﻫﻲ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪14‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﻌﺒﻮدي ﺟﺰ اﷲ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻣﺤﻤﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎده اوﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﻦ ﻫﻢ‬
‫ﺑﻪ دﻳﻦ ﺗﻮ ﮔﺮوﻳﺪم و اﻳﻤﺎن آوردم ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺗﻮ اﻳﻤﺎن آوردهاي‪ .‬ﻃﻔﻴﻞ از اﺳﻼم‬
‫آوردن اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﭙﺎس ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻛﻪ ﺗﻮ را ﺑﻪ اﺳﻼم ﻫﺪاﻳﺖ‬
‫ﻛﺮد و از آﺗﺶ دوزخ ﻧﺠﺎت داد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﮕﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﻃﻔﻴﻞ اﻧﺪاﺧﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻛﻨﻮن از‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺳﻴﺮت و دﻋﻮﺗﺶ در ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﺶ ﺑﺮاﻳﻢ ﺳﺨﻦ‬
‫ﺑﮕﻮ‪ .‬ﻃﻔﻴﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ده ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ او )ﻣﺤﻤﺪ( را ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﻣﺒﻌﻮث ﻧﻤﻮده و‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺟﻤﻠﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن وﺣﻲ ﺷﺪه‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ‪:‬‬

‫
‪C
B
A‬‬
‫‪
}

|
{
z
y
x
w
v
u
t
s
r
q
p
o
n
m
l
k
m‬‬
‫~
_
`
‪ l
c
b
a‬اﻟﻌﻠﻖ‪5 - 1 :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﺑﺨﻮان ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﺮوردﮔﺎرت ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻓﺮﻳﺪه آدﻣﻲ را از ﻟﺨﺘﻪ ﺧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺨﻮان‪ ،‬و‬
‫ﭘﺮودﮔﺎر ﺗﻮ ارﺟﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻗﻠﻢ آﻣﻮزش داد‪ ،‬ﺑﻪ آدﻣﻲ آﻧﭽﻪ را‬
‫ﻛﻪ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ ﺑﻴﺎﻣﻮﺧﺖ‪.‬‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش را از ﻣﻴﺎن ﺷﺮﻳﻒ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮدم ﻗﺮﻳﺶ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻨﻲﻫﺎﺷﻢ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ‪ .‬ﻫﻨﻮز در‬
‫ﺷﻜﻢ ﻣﺎدر ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﺪرش دار ﻓﺎﻧﻲ را وداع ﮔﻔﺖ‪ .‬ﭘﺲ از درﮔﺬﺷﺖ ﭘﺪر‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ او را ﺑﻌﻬﺪه ﺟﺪش‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ واﮔﺬار ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﭘﺲ از ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ‪ ،‬اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ‬
‫او را ﺗﺤﺖ ﺣﻤﺎﻳﺖ و ﻛﻔﺎﻟﺖ ﺧﻮد ﻗﺮار داد‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺰرگ و ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺷﺪ‪.‬‬
‫و ﭘﺲ از ﻧﺰول وﺣﻲ ﺑﺮاﻳﺸﺎن‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﻣﺮدم را ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻧﻤﻮد‪ .‬در آن‬
‫ﻣﺪت ﺣﺪود ﭼﻬﻞ ﻧﻔﺮ ﻣﺮد و زن‪ ،‬ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺰرگ ﺑﻪ او اﻳﻤﺎن آوردﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪15‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺳﭙﺲ ﺑﺪﺳﺘﻮر ﺧﺪا‪ ،‬دﻋﻮﺗﺶ را آﺷﻜﺎر ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻗﺮﻳﺶ او را ﻣﻮرد ﺳﺮزﻧﺶ و ﻣﺴﺨﺮه ﻗﺮار‬
‫دادﻧﺪ و ﻳﺎراﻧﺶ را ﺷﻜﻨﺠﻪ دادﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻧﺪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺣﻔﻆ دﻳﻦ ﺧﻮد ﺑﻪ‬
‫ﺣﺒﺸﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫آري! ﻣﺤﻤﺪ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ و ﻳﻜﺘﺎﭘﺮﺳﺘﻲ و دﺳﺖ ﺑﺮداﺷﺘﻦ‬
‫از ﻋﺒﺎدت ﺳﻨﮓ و ﺑﺖ دﻋﻮت ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ راﺳﺘﮕﻮﻳﻲ‪ ،‬اﻣﺎﻧﺘﺪاري‪ ،‬ﺻﻠﺔ‬
‫رﺣﻢ‪ ،‬ﺣﺴﻦ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ‪ ،‬دﺳﺖ ﻧﮕﺎﻫﺪاﺷﺘﻦ از ﻣﺤﺎرم‪ ،‬اﺟﺘﻨﺎب از ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي اﻣﺮ‬
‫ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد و از ﺷﻬﺎدت دروغ‪ ،‬ﺧﻮردن ﻣﺎل ﻳﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺗﻬﻤﺖ زدن ﺑﻪ زﻧﺎن ﭘﺎﻛﺪاﻣﻦ‪ ،‬و ﺳﺎﻳﺮ‬
‫زﺷﺘﻲﻫﺎ ﺑﺎز ﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬و ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺧﺪا را ﻋﺒﺎدت ﻛﻨﻨﺪ و ﻛﺴﻲ را ﺑﺎ او ﺷﺮﻳﻚ‬
‫ﻧﺴﺎزﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ و اﻣﻮال ﺧﻮد را در راﻫﻬﺎي درﺳﺖ اﻧﻔﺎق ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه!‬
‫در ﻣﻮرد رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻣﺮدي زﻳﺒﺎﺗﺮ و‬
‫ﻛﺎﻣﻠﺘﺮ از او ﻧﺪﻳﺪهام‪.‬‬
‫ﭼﻬﺮهاش ﻧﻮراﻧﻲ و ﻛﻠﻴﻪ ﺧﺼﻠﺘﻬﺎﻳﺶ ﻧﻴﻜﻮﺳﺖ‪ .‬ﻧﻘﺺ ﻋﻀﻮ ﻧﺪارد زﻳﺒﺎ‪ ،‬راﺳﺘﮕﻮ‪،‬‬
‫اﻣﺎﻧﺘﺪار‪ ،‬ﻧﺮم ﺧﻮ و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻨﺪان اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺲ او را ﺑﺒﻴﻨﺪ ﺑﺎ او دوﺳﺖ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ‬
‫او اﻋﺘﻤﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ دﻳﻨﺶ را ﻗﺒﻮل ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ در ﺣﺎﻟﻲ از او ﺟﺪا ﺷﺪم‬
‫ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺧﻮدش را در ﻣﻮﺳﻢ ﺣﺞ ﺑﺮ ﻃﻮاﻳﻒ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻋﺮب ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬ﻣﻦ از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﻮدم ﺗﺎ‬
‫ﻫﻤﺮاه ﻣﻦ ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﻗﻮم ﻣﺮا ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬وﻟﻲ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﻗﺒﻮل ﻧﻜﺮدﻧﺪ و ﺑﻤﻦ دﺳﺘﻮر دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺰد ﻗﻮﻣﻢ ﺑﺮﮔﺮدم و آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت‬
‫ﻛﻨﻢ و ﭘﺲ از ﭘﻴﺮوزي ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮ ﻗﻮﻣﺶ )ﻗﺮﻳﺶ( ﺑﻪ او‬
‫ﺑﭙﻴﻮﻧﺪم‪.‬‬
‫در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﻃﻔﻴﻞ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﻌﺒﻮدي ﺟﺰ‬
‫ﺧﺪا وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻣﺤﻤﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬و ﻣﻦ ﻗﻮﻣﻢ را ﺑﻪ اﻳﻦ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪16‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺷﻬﺎدت دﻋﻮت ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﺗﺎ ﺧﺪا آﻧﻬﺎ را از ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ و ﺷﺮك و ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﻲ‪ ،‬ﻧﺠﺎت‬
‫دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪا را ﺳﭙﺎس ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ و ﮔﻮش و ﻗﻠﺐ ﻣﺮا ﺑﻪ اﺳﻼم ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺮد‪ .‬اي‬
‫اﺑﻮﻋﻤﺮو! ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺘﻮ ﻧﻴﺰ ﭘﺎداش ﺧﻴﺮ دﻫﺪ ﻛﻪ زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﺮا ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻲ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻴﺰ ﺧﻴﻠﻲ زود ﺗﻤﺎم آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ از ﻃﻔﻴﻞ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﻔﻆ ﻛﺮد‪ .‬ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎز‬
‫را از او ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ و اﻳﻦ ﻓﺮﻳﻀﻪ را ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺟﻪ ادا ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫اﻓﺮاد ﻗﺒﻴﻠﻪاش را ﺑﻪ اﺳﻼم و ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ و از ﺷﺮك و ﺑﺖﭘﺮﺳﺘﻲ ﺑﺎز داﺷﺖ‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﻓﺮاد ﻗﺒﻴﻠﻪاش ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ او ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه و از دﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺳﺮزﻧﺶ او ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻛﺎري ﻛﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻣﻼﻣﺘﺶ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در‬
‫راس ﻫﻤﻪ‪ ،‬ﻣﺎدرش ﻗﺮار داﺷﺖ ﻛﻪ ﺳﺮﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬ﻣﺎدرش‬
‫اﺻﺮار ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ او دﻳﻦ ﺟﺪﻳﺪش را رﻫﺎ ﺳﺎزد و ﺑﻪ دﻳﻦ آﺑﺎء و اﺟﺪادي ﺧﻮد‬
‫ﺑﺎزﮔﺮدد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺎدرش ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎدرﺟﺎن! دﻳﻨﻲ را ﻛﻪ ﭘﻴﺮو آن ﺷﺪهام‪ ،‬دﻳﻦ‬
‫ﻛﺎﻣﻞ و ﺑﺮﺣﻖ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪا ﺟﺰ اﻳﻦ دﻳﻦ‪ ،‬دﻳﻦ دﻳﮕﺮي را ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﻣﺎدرش ﻗﺒﻮل‬
‫ﻧﻤﻲﻛﺮد و ﻣﻜﺮر او را ﻣﻮرد ﺳﺮزﻧﺶ ﻗﺮار ﻣﻲداد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺟﻮاب ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﻮد‬
‫را ﺑﻪ ﻣﺎدرش داد و ﺑﻪ او ﻓﻬﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ دﻳﻦ ﺟﺪﻳﺪش )اﺳﻼم( را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داد‬
‫و آﻧﺮا ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي در دﻧﻴﺎ ﻋﻮض ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه و ﻃﻔﻴﻞ‪ ،‬ﺑﺮاي دﻋﻮت ﻗﻮﻣﺸﺎن ﺑﻪ اﺳﻼم‪ ،‬ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﻴﭽﻜﺲ‬
‫دﻋﻮت آﻧﻬﺎ را ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬زﻳﺮا ﺑﺖﭘﺮﺳﺘﻲ در اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺷﺪت ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻓﻮاﺣﺶ و ﻣﻨﻜﺮات‬
‫در ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﻮﻓﻮر دﻳﺪه ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را از ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺴﻮي ﻓﻀﺎﻳﻞ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎز‬
‫ﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬ﻃﻔﻴﻞ از اﻳﻦ ﺗﻼش ﺑﻲﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﮓ آﻣﺪ‪ .‬زﻳﺮا او ﻣﺮد ﺷﺮاﻓﺘﻤﻨﺪ و ﺑﺎﻧﻔﻮذي‬
‫ﺑﻮد و اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ ﻛﻪ ﻗﻮﻣﺶ‪ ،‬دﻋﻮت او را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ آرزوي او ﺑﺮآورده ﻧﺸﺪ و‬
‫در ﻣﺪت ﻳﻜﺴﺎل‪ ،‬ﺟﺰ ﭘﺪر و ﻫﻤﺴﺮش و اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻛﺴﻲ دﻋﻮت او را ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪17‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺎت و ﻣﺒﻬﻮت ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد و ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺎري زﻧﺪ و ﭼﻪ‬
‫ﻋﻤﻠﻲ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ؟‬
‫در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻃﻔﻴﻞ ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮوم و از ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺧﻮد ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻗﻠﺐ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﺗﻜﺎن ﺧﻮرد و ﺑﻪ ﻃﻔﻴﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﺑﺎ ﺧﻮد ﻧﻤﻲﺑﺮي ﻛﻪ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﺑﺒﻴﻨﻢ و ﺑﺎ او ﺑﻴﻌﺖ ﻛﻨﻢ؟ ﻃﻔﻴﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺮﻳﺶ‬
‫ﺑﺸﺪت ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دﺷﻤﻨﻲ ﻣﻲورزﻧﺪ و ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ دوﺳﺖ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ او ﻧﻴﺰ دﺷﻤﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ ﺗﻮ را ﺑﻤﻜﻪ‬
‫ﺑﺮم زﻳﺮا ﻣﻮرد اذﻳﺖ و آزار آﻧﻬﺎ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮي‪ .‬ﻗﺮﻳﺶ‪ ،‬اﺣﺘﺮام ﻣﺮا ﺑﺨﺎﻃﺮ رواﺑﻂ‬
‫دﻳﺮﻳﻨﻪاي ﻛﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ دارم و ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻗﻮم ﺧﻮد دارا ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ‬
‫در ﻣﻮرد ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ اذﻳﺖ و آزار ﻧﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ‪،‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﺎﻧﺪ و ﻃﻔﻴﻞ ﺑﻨﺎﭼﺎر ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻤﻜﻪ رﻓﺖ‪ .‬و ﺧﺪﻣﺖ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﺷﺮﻓﻴﺎب ﺷﺪ‪ .‬و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻦ اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ و ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و از اﺳﻼم ﺳﺮﺑﺎز زدﻧﺪ‪ .‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دﺳﺘﻬﺎﻳﺶ را ﺑﺴﻮي آﺳﻤﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻃﻔﻴﻞ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧﻴﺎل ﻛﺮدم اﻛﻨﻮن‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻗﻮﻣﻢ را ﻧﻔﺮﻳﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد و ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻛﺎر‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪم‪ .‬زﻳﺮا ﺧﻴﻠﻲ از آﻧﻬﺎ ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮدم‪ .‬اﻣﺎ در ﻛﻤﺎل ﻧﺎﺑﺎوري دﻳﺪم ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﻣﻬﺮﺑﺎن در ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ دﻋﺎ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪا! ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس را ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﻦ و آﻧﻬﺎ‬
‫را ﺑﺴﻮي اﺳﻼم ﺑﻴﺎور‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻤﻦ دﺳﺘﻮر دادﻧﺪ ﻛﻪ دوﺑﺎره ﻧﺰد ﻗﻮﻣﻢ ﺑﺮﮔﺮدم و ﺑﺎ ﻧﺮﻣﺶ‬
‫آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻃﻔﻴﻞ ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﮋده داد ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاي‬
‫ﻫﺪاﻳﺖ ﻗﻮﻣﺶ دﻋﺎي ﺧﻴﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ آﻧﺪو ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺴﻮي ﻗﻮﻣﺸﺎن رﻓﺘﻨﺪ و دوﺑﺎره‬
‫آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﺳﺎﻳﻪ دﻋﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺳﺮﻛﺸﻲﻫﺎ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪18‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ و ﻗﻠﺒﻬﺎ ﻧﺮم ﺷﺪه و آﻣﺎده ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ اﺳﻼم ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻛﻢﻛﻢ اﻓﺮاد ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس‪،‬‬
‫وارد دﻳﻦ ﺧﺪا ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ‪ 23‬ﺳﺎﻟﮕﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺳﺎل از اﺳﻼم آوردﻧﺶ ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺟﻮاﻧﻲ رﺷﻴﺪ ﺷﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ او ﮔﺸﺎﻳﺶ در روزي ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻓﺮﻣﻮد‪ .‬ﻻﺟﺮم ﻏﻼﻣﻲ‬
‫ﺧﺮﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ او و ﻣﺎدرش ﺧﺪﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ‪ ،‬ﺧﻮاب را از ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ رﺑﻮده و‬
‫او را ﺑﻲﺗﺎب ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻪ آﻧﻬﻢ دوري از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد‪.‬‬
‫زﻳﺮا ﻗﻠﺐ او ﻣﺎﻻﻣﺎل از ﻣﺤﺒﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد و آرزو داﺷﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ‬
‫ﭼﻪ زودﺗﺮ ﺧﺎك ﻗﺪوم ﻣﺒﺎرﻛﺶ را ﺗﻮﺗﻴﺎي ﭼﺸﻢ ﻛﻨﺪ و در ﻛﻨﺎر او زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫اﺧﺒﺎر ﺷﺎد ﻛﻨﻨﺪهاي ﻛﻪ از ﻃﻔﻴﻞ در ﻣﻮرد رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ‪،‬‬
‫ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪاش را ﺑﺮاي ﻫﺠﺮت ﺑﺴﻮي او )ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم( دوﭼﻨﺪان ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ‪ ،‬ﻃﻔﻴﻞ ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﺒﺮ داد ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ‬
‫ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻫﺠﺮت ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬و ﻣﺮدم ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺿﻤﻦ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺑﻲﺳﺎﺑﻘﻪ از اﻳﺸﺎن‪ ،‬ﺑﻪ او اﻳﻤﺎن‬
‫آورده و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬و ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ و اﻧﺼﺎر‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻟﺸﻜﺮي ﺑﻮﺟﻮد‬
‫آورده و ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ و ﻧﻴﺰهﻫﺎي ﺧﻮد از اﺳﻼم دﻓﺎع ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً اﺧﺒﺎر ﺷﺎد ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺴﻴﺎر ﻳﻜﻲ ﭘﺲ از دﻳﮕﺮي ﺑﮕﻮش او ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﭘﻴﺮوزي ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺮ ﻗﺮﻳﺶ در ﺟﻨﮓ ﺑﺪر‪ ،‬و‪...‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ روز ﺑﺮوز‪ ،‬اﺷﺘﻴﺎق و ﻋﻼﻗﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺮاي دﻳﺪار آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ اواﺧﺮ ﻧﻴﺰ ﺧﺒﺮ ﭘﻴﺮوزي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺮ ﻛﻔﺎر‪ ،‬در ﺟﻨﮓ‬
‫اﺣﺰاب ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ آﻧﻬﺎ را دو ﭼﻨﺪان ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻮﻳﮋه ﻛﻪ در آن ﺟﻨﮓ ﭘﻴﺮوزي ﺑﺰرﮔﻲ‬
‫ﻧﺼﻴﺐ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و ﻳﺎراﻧﺶ ﺷﺪه و ﻧﻴﺮوي آﻧﻬﺎ ﻗﻮﻳﺘﺮ ﮔﺸﺘﻪ و ﻳﻘﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻮﻫﻬﺎي‬
‫ﻣﺤﻜﻢ‪ ،‬اﺳﺘﻮار ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫دﻻﻳﻞ ﻓﻮق‪ ،‬ﺷﻮق و ﻋﻼﻗﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺑﺮاي ﻫﺠﺮت ﺑﺴﻮي آن ﺣﻀﺮت )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ ﺧﺮﻳﻦ ﺣﺪ ﺧﻮد رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ دو ﻣﺎﻧﻊ ﺑﺮ ﺳﺮ راﻫﺶ وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪19‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻣﺎدرش و دﻳﮕﺮي ﻃﻔﻴﻞ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻧﺰد ﻗﻮﻣﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﺗﻌﺪاد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻬﺎي‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس زﻳﺎد ﺷﻮد‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺴﻮي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻫﺠﺮت ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﺲ از‬
‫ﺗﻼش زﻳﺎد‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﺎدرش را ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻫﺠﺮت ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﭘﻴﺶ ﻃﻔﻴﻞ‬
‫رﻓﺖ و او را ﺑﺮاي ﻫﺠﺮت ﻫﺮ ﭼﻪ زودﺗﺮ ﺑﻤﺪﻳﻨﻪ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻧﻤﻮد‪ .‬و ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻛﻨﻮن ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺎري ﺧﺪا‪ ،‬اﺳﻼم در ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه و دﻫﻬﺎ ﻧﻔﺮ اﻳﻤﺎن آوردهاﻧﺪ‪ ،‬وﻗﺖ آن‬
‫رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻫﻤﺮاه ﻛﺴﺎﻧﻴﻜﻪ اﻳﻤﺎن آوردهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺴﻮي رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﻫﺠﺮت ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﺿﻤﻦ دﻳﺪار و ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺑﺎ اﻳﺸﺎن در ﻛﻨﺎر وﺟﻮد ﻣﺒﺎرﻛﺶ ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻃﻔﻴﻞ‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﻤﻮد و ﻧﺎﮔﻬﺎن او را ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫ﺟﻤﻼت ﻛﻪ از ﺷﻨﻴﺪن آن در ﭘﻮﺳﺖ ﺧﻮد ﻧﻤﻲﮔﻨﺠﻴﺪ‪ ،‬ﻣﮋده داد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه!‬
‫آﻣﺎده ﺑﺎش‪ .‬وﻗﺖ ﻫﺠﺮت ﻓﺮا رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪20‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻣﺆﻣﻦ ﻣﻬﺎﺟﺮ‬

‫ﺻﺒﺢ ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻮاران ﻣﻬﺎﺟﺮ دوﺳﻲ ﺑﺴﻮي ﺣﺠﺎز ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻧﺪ در رأس آﻧﻬﺎ‬
‫ﻃﻔﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو ﻛﻪ رﻫﺒﺮﺷﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﻗﺮار داﺷﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﻛﻨﺎر او ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﺮد و از اﻳﻦ ﻫﺠﺮت ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪه ﺑﻮد ﻃﻮري‬
‫ﻛﻪ ﻫﻴﭽﻴﻚ از ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﺑﻪ اﻧﺪازه او ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻃﻮل ﺳﻔﺮ ﺑﺎ ﻧﻐﻤﻪ ﺣ‪‬ﺪِي )ﺳﺮودي ﻛﻪ ﺳﺎرﺑﺎﻧﺎن ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﺘﺮان ﺗﻴﺰﺗﺮ روﻧﺪ( ﺑﻪ‬
‫ﺳﻔﺮ ﺧﻮد ﺷﻮر و ﺣﺎل ﺧﺎﺻﻲ داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﻲ ﭼﻨﺪ از آﻧﻬﺎ آواز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ و دﻳﮕﺮان‬
‫آﻧﻬﺎ را ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻐﻤﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﻮﻫﻬﺎ‪ ،‬دﺷﺘﻬﺎ و درهﻫﺎ ﻣﻲرﺳﻴﺪ و اﻧﻌﻜﺎس‬
‫آن دوﺑﺎره ﺑﺴﻮي آﻧﻬﺎ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺸﺖ و ﺑﮕﻮش ﺷﺘﺮﻫﺎ ﻣﻲرﺳﻴﺪ و ﺳﺮﻋﺖ آﻧﻬﺎ را زﻳﺎد‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﻳﺮ اﻓﺮاد ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس ﺑﺸﺪت ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا اﻳﻦ ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد ﻗﺒﻴﻠﻪ از ﻣﻮﻃﻦ‬
‫ﺧﻮد‪ ،‬ﺟﺪا ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻫﺠﺮت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ اﻃﻼﻋﻲ درﺑﺎره آن ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫و زﻣﺎﻧﻲ اﻧﺪوه اﻓﺮاد ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪ ﻛﻪ دﻳﺪﻧﺪ ﻫﻴﭻ ﺧﺎﻧﻪاي وﺟﻮد ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از‬
‫اﻋﻀﺎي ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻧﺪاده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﺣﺪوداً از ﻣﻴﺎن ﻫﺸﺘﺎد ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ از ﺳﺎﻳﺮ اﻋﻀﺎي ﺧﻮد ﺟﺪا ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ ﻳﻜﻲ از اﻓﺮاد ﻗﺒﻴﻠﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﺠﻴﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫دﻳﻦ ﺑﺎ اﻳﻨﻬﺎ ﻛﺎري ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺗﺮك ﺧﺎﻧﻪ و ﻛﺎﺷﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺷﺪهاﻧﺪ! اﻳﻦ‬
‫ﺳﺨﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺷﮕﺮﻓﻲ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﮔﺬاﺷﺖ ﺑﮕﻮﻧﻪاي ﻛﻪ در ﻣﻮرد اﻳﻦ دﻳﻦ ﺑﻔﻜﺮ‬
‫ﻓﺮو رﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﺗﺎ اﻳﻦ ﺣﺪ روي ﺑﺮادراﻧﺸﺎن اﺛﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ روزﻧﻪاي‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻔﻜﺮ ﻋﻤﻴﻖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻘﻞ آﻧﻬﺎ ﮔﺸﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﻣﻴﺎن ﺳﻮاران ﻣﻬﺎﺟﺮ ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﺧﻮد اداﻣﻪ داد و ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺷﺪﻳﺪي را ﻛﻪ‬
‫در ﻃﻮل ﺳﻔﺮ او را از ﭘﺎي درآورده ﺑﻮد‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮدي ﻛﻪ ﻣﺎدرش در‬
‫ﻃﻮل ﺳﻔﺮ او را ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻣﻲﻛﺮد و از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺳﺘﻮه آﻣﺪه اﺳﺖ ﻣﻜﺮراً او را ﺳﺮزﻧﺶ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪21‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﺣﺴﺎس ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﻣﻲﻛﺮد و ﻫﺮ روز از روز ﻗﺒﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮﺷﺤﺎل‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬و ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﻼﻗﺎت‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺑﻮد ﻛﻪ او را ﺣﺘﻲ از دور ﻫﻢ ﺧﻴﻠﻲ‬
‫دوﺳﺖ داﺷﺖ‪ .‬او ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺣﺴﺎس‪ ،‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل اﻧﺘﻈﺎر ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬و اﻳﻨﻚ آن‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﻓﺮا ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ .‬ﻗﻠﺐ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﻓﺮط ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﺑﺸﺪت ﻣﻲﺗﭙﻴﺪ‪ .‬و ﻣﻤﻠﻮ از ﻋﺸﻖ‬
‫ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻴﺶ از ده روز ﺑﺮ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﮔﺬﺷﺖ و آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻃﻲ ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ راه ﺧﻮد اداﻣﻪ ﻣﻲدادﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ وارد ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺣﺠﺎز ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻨﻚ آﻧﻬﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ و از دور ﻛﻮه اﺣﺪ را ﻣﻲدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻓﺴﻮس ﻛﻪ‬
‫ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب ﻓﺮا رﺳﻴﺪ و روﺷﻨﻲ از ﻣﻴﺎن رﻓﺖ و ﻛﻮه ﻋﺰﻳﺰ و ﺳﺮ ﺑﻔﻠﻚ ﻛﺸﻴﺪه ﻛﻪ‬
‫اﻓﻖ را ﻣﻲﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ از ﻧﻈﺮ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﮔﺸﺖ‪ .‬آﻧﻬﺎ دﻳﮕﺮ آﻧﺮا ﺟﻠﻮي ﺧﻮد ﻧﻤﻲدﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮدي ﻛﻪ روﺷﻨﻲ ﻣﺎه ﺗﻤﺎم ﻓﻀﺎ را در ﺑﺮﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺧﻠﻠﻲ در ﻋﺰم آﻫﻨﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻮﺟﻮد‬
‫ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺼﻤﻢﺗﺮ ﺷﺪﻧﺪ و ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪ دﻳﺪار رﺳﻮل ﺧﺪا‪ ،‬در وﺟﻮدﺷﺎن ﺑﻪ آﺧﺮﻳﻦ‬
‫ﺣﺪ ﺧﻮد رﺳﻴﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﺪﻳﻨﻪ رﺳﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮﻳﺎدﺷﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﺧﺪا‬
‫را ﺑﭙﺎس اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻳﺎري او ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ رﺳﻴﺪﻧﺪ و وارد ﺷﻬﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺎس ﻓﺮاوان‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪﻳﻨﻪ ﮔﺮوه ﺟﺪﻳﺪي از ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ را اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺟﺰ ﻋﺪه ﻣﻌﺪودي‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻛﺲ از‬
‫آﻣﺪن آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﻧﺸﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﻣﺮدي در ﻣﺪﻳﻨﻪ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﻴﺒﺮ رﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻗﻠﻌﻪﻫﺎي آﻧﺮا ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ و ﻳﻬﻮدﻳﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ و ﺷﻮرش ﺑﺮ‬
‫ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ آن‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪ ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ادب ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﺗﻮﻗﻒ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺎرﻫﺎي ﺧﻮد را‬
‫از ﺷﺘﺮﻫﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ آوردﻧﺪ‪ .‬و روي زﻣﻴﻦ دراز ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻠﺖ ﺧﺴﺘﮕﻲ زﻳﺎد ﺑﺨﻮاب ﻋﻤﻴﻖ‬
‫ﻓﺮو رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﺑﻴﺪار ﻛﺮد‪ ،‬ﺻﺪاي ﻣﺆذن ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدم را ﺑﺮاي اداي‬
‫ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ﻓﺮاﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪22‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺷﻨﻴﺪن ﺻﺪاي اذان‪ ،‬ﭼﻘﺪر ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ زﻳﺒﺎ ﺑﻮد! زﻳﺮا ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﻮد ﻛﻪ ﺻﺪاي اﷲ‬
‫اﻛﺒﺮ را از زﺑﺎن ﻣﺆذن رﺳﻮل ﺧﺪا ﻣﻲﺷﻨﻴﺪﻧﺪ‪ .‬از ﺧﻮاب ﺑﺮﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ و وﺿﻮ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و‬
‫ﺑﺴﻮي ﻣﺴﺠﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاه اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻳﻚ آرزو داﺷﺖ ﻛﻪ ﺳﻌﺎدت دﻳﺪار رﺳﻮل ﺧﺪا ﻧﺼﻴﺒﺶ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ او ﺳﻼم ﮔﻮﻳﺪ و ﺑﺎ‬
‫او ﺑﻴﻌﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺟﻠﻮﺗﺮ از ﻫﻤﻪ وارد ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي ﺷﺪ زﻳﺮا ﻋﻼﻗﻪاش ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( از ﻫﻤﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻨﮕﺎم ورود‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﺣﻴﺮت دﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﺎزﮔﺰاران‬
‫اﻧﺪك اﺳﺖ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺎﻟﺨﻮرده و ﻣﺮﻳﺾ ﻫﺴﺘﻨﺪ از ﻳﻜﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫و ﺳﻠﻢ( ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ ﺧﻴﺒﺮ رﻓﺘﻪ ﺗﺎ آﻧﺮا‬
‫ﻓﺘﺢ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﻏﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن دﻳﺪار رﺳﻮل ﺧﺪا ﻛﻪ ﻣﺪﺗﻬﺎي‬
‫ﻃﻮﻻﻧﻲ اﻧﺘﻈﺎر آﻧﺮا ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬در آن ﻟﺤﻈﻪ ﻧﺼﻴﺒﺶ ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎﻳﺮ اﻓﺮاد ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس‬
‫ﻫﻢ ﻛﻢﻛﻢ وارد ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪﻧﺪ و در آن‪ ،‬ﺟﺎي ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﺒﺮ ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫اﻛﺮم )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ رﺳﺎﻧﻴﺪ اﺑﺮي از ﻏﻢ و اﻧﺪوه ﭼﻬﺮﻫﺎﻳﺸﺎن را‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ‪ .‬زﻳﺮا آﻧﻬﺎ آرزوﻫﺎي زﻳﺎدي در دل ﺧﻮد ﭘﺮوراﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺎ آن‬
‫ﺣﻀﺮت )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دﻳﺪار ﻛﻨﻨﺪ و از ﺳﻴﻤﺎي ﻣﻠﻜﻮﺗﻲاش ﺑﺮﻛﺖ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺑﺎ او در آن روز ﺑﺮ اﺳﻼم ﺑﻴﻌﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎز ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬و ﻣﺮدي از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﻠﻮ رﻓﺖ ﺗﺎ اﻣﺎﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﻛﺴﻲ ﻛﻪ‬
‫در ﻛﻨﺎرش ﻗﺮار داﺷﺖ‪ ،‬ﭘﺮﺳﻴﺪ اﻳﻦ ﻣﺮد ﻛﻴﺴﺖ؟ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﺳﺒﺎع ﺑﻦ‬
‫ﻋﺮﻓﻄﻪ ﻏﻔﺎري اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( او را ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﺪﻳﻨﻪ‬
‫ﺣﻀﻮر ﻧﺪارد‪ ،‬ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺧﻮد ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎ اﻣﺎﻣﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﺑﻌﻬﺪه داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎم ﺗﻜﺒﻴﺮ ﮔﻔﺖ و ﻧﻤﺎزﮔﺰاران ﻧﻴﺰ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ او ﺗﻜﺒﻴﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻧﻤﺎز اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻗﺮاﺋﺖ ﺳﻮرة ﻓﺎﺗﺤﻪ‪ ،‬اﻣﺎم آﻳﺎﺗﻲ از ﺳﻮره ﻣﺮﻳﻢ را ﺗﻼوت ﻧﻤﻮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻛﻪ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪23‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر آن آﻳﺎت را ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ آن ﮔﻮش ﻣﻲداد‪ .‬در رﻛﻌﺖ دوم‪ ،‬اﻣﺎم‬
‫ﭘﺲ از ﻓﺎﺗﺤﻪ‪ ،‬آﻳﺎﺗﻲ از ﺳﻮره ﻣﻄﻔﻔﻴﻦ را ﺧﻮاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺟﻤﻼت ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﺪ‪:‬‬

‫
‪C
B
A‬‬
‫‪ ¸¶µ´³   ² ± ° ¯ ® ¬ « ª © ¨ § ¦
m‬‬
‫‪ l Æ Å Ä Ã Â Á À ¿ ¾ ½ ¼ » º ¹‬اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ‪6 - 1 :‬‬

‫اﻣﺎم‪ ،‬ﺳﻮره را ﺗﺎ آﺧﺮ ﺗﻼوت ﻛﺮد‪ .‬وﻟﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﻗﺴﻤﺖ اول‬
‫ﺳﻮره ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮدم و آن ﺟﻤﻼت را ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﺮدم‪:‬‬

‫‪l ¶ µ ´ ³   ² ± ° ¯ ® ¬ « ª © ¨ § ¦
m‬‬

‫و ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اي اﺑﻮﻓﻼن! ﻫﻼﻛﺖ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﺎد‪ .‬ﻫﻼﻛﺖ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﺎد‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻦ ﻣﺮدي از‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس ﺑﻮد ﻛﻪ دو ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺑﺮاي وزن ﻛﺮدن داﺷﺖ‪ .‬آﻧﺮا ﻛﻪ ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ ﺑﻮد ﺑﺮاي‬
‫ﺧﻮدش ﺑﻜﺎر ﻣﻲﺑﺮد و دﻳﮕﺮي را ﻛﻪ ﺳﺒﻜﺘﺮ ﺑﻮد ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان و ﻓﺮﻳﺐ آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲداد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻌﻨﻲ آﻳﺎﺗﻲ را ﻛﻪ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ‪،‬‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺘﺶ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺧﻮ ﮔﺮﻓﺖ و اﺛﺮي زﻳﺒﺎ ﺑﺮ ﻗﻠﺒﺶ ﻧﻬﺎد‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎز ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه و ﻃﻔﻴﻞ‪ ،‬ﻧﺰد ﺳﺒﺎع ﺑﻦ ﻋﺮﻓﻄﻪ رﻓﺘﻨﺪ و ﭘﺲ از ﺳﻼم و‬
‫اﺣﻮاﻟﭙﺮﺳﻲ‪ ،‬او را در ﺟﺮﻳﺎن آﻣﺪن ﺧﻮد ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬ﻋﺮﻓﻄﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺧﻮشآﻣﺪ ﮔﻔﺖ و‬
‫ﻛﺎر آﻧﻬﺎ )ﻣﻬﺎﺟﺮت ﺑﻤﺪﻳﻨﻪ( را ﻣﻮرد ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻗﺮار داد‪ .‬ﺑﻌﺪ او و دوﺳﺘﺶ ﻫﻤﺮاه ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﻣﺮدان ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺸﻮرت ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺗﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ﺑﺮﮔﺮدد ﻳﺎ دﻧﺒﺎل او ﺑﻪ ﺧﻴﺒﺮ ﺑﺮوﻧﺪ؟‬
‫ﻫﺮ ﻳﻚ ﻧﻈﺮي داﺷﺖ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را اﻋﻼم ﻛﺮد ﺑﮕﻮﻧﻪأي ﻛﻪ ﻫﻤﻪ‬
‫ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ‪ .‬او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻦ آﻧﺠﺎ ﺧﻮاﻫﻢ رﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺨﻦ‪ ،‬ﻳﺎران‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﺳﻔﺮ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﺮد و ﻗﺮار ﺷﺪ ﻛﻪ ﺻﺒﺢ روز ﺑﻌﺪ ﺑﺴﻮي آن‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪24‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﺎدرش را در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﮔﺬاﺷﺖ و‬

‫ﻓﺮداي آن روز‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس ﺑﺴﻮي ﺧﻴﺒﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮد‪ .‬و ﻏﻼﻣﺶ را ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺪﻣﺖ ﺧﻮد و ﻣﺎدرش‪ ،‬ﺧﺮﻳﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﺮد‪ .‬ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻃﻠﻮع ﻛﺮد و ﻫﻤﻪ ﺟﺎ‬
‫روﺷﻦ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻮا ﮔﺮم ﺑﻮد و اﻧﺪك اﻧﺪك ﮔﺮﻣﺎي آن اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ‪ ،‬ﺷﺪت‬
‫ﮔﺮﻣﺎ را اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ وﻟﻲ آﻧﺮا ﺗﺤﻤﻞ و ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬زﻳﺮا آﻧﻬﺎ ﻗﺼﺪ‬
‫ﻛﺎر ﻣﻬﻤﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﺗﻤﺎم ﻣﺸﻜﻼت‪ ،‬ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ آن‪ ،‬ﺳﻬﻞ و آﺳﺎن ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﻇﻬﺮ اﺣﺴﺎس ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬و در ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ‪ ،‬از ﺷﺘﺮان ﺧﻮد ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪﻧﺪ‬
‫و ﭘﺲ از اداي ﻓﺮﻳﻀﻪ ﻇﻬﺮ‪ ،‬ﺑﺨﻮاب ﻗﻴﻠﻮﻟﻪ ﻓﺮو رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﺳﺘﺮاﺣﺘﻲ ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬دوﺑﺎره‬
‫ﺑﺮاه اﻓﺘﺎدﻧﺪ و ﺗﺎ ﭘﺎﺳﻲ از ﺷﺐ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮاه ﺧﻮد اداﻣﻪ دادﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺑﻘﻴﻪ ﺷﺐ را در‬
‫داﻣﻨﻪ ﻛﻮﻫﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﺧﻮاﺑﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻣﺪاد روز ﺑﻌﺪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺧﻮاب ﺑﻴﺪار ﺷﺪ و ﺑﺮاي‬
‫اداي ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‪ ،‬اذان ﮔﻔﺖ و دوﺳﺘﺎﻧﺶ را ﺑﻴﺪار ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ و ﺑﺎر دﻳﮕﺮ‬
‫راه ﺳﻔﺮ در ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬و ﭼﻮن در ﻃﻮل ﺳﻔﺮ‪ ،‬ﺟﺎﻳﻲ ﺗﻮﻗﻒ و اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﺧﺴﺘﻪ و ﻧﺎﺗﻮان ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﻇﻬﺮ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻗﻴﻠﻮﻟﻪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﺧﻮد اداﻣﻪ دادﻧﺪ‪ .‬و اﻣﻴﺪوار ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﺮدا وارد ﺧﻴﺒﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ و ﺑﻪ آرزوي‬
‫دﻳﺮﻳﻨﻪ ﺧﻮد‪ ،‬دﺳﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﭘﺎﻧﺰده روز از آﻏﺎز ﺳﻔﺮ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﺟﺰ ﻳﻚ‬
‫روز ﻛﻪ در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬از اﺑﺘﺪاي ﺳﻔﺮ‪ ،‬ﺟﺎﺋﻲ ﺗﻮﻗﻒ ﻧﻜﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﺣﺪ ﺧﻮد رﺳﻴﺪه ﺑﻮد و داﺷﺖ آﻧﻬﺎ را از ﭘﺎي در ﻣﻲآورد‪ .‬اﮔﺮ‬
‫در وراي اﻳﻦ ﺧﺴﺘﮕﻲﻫﺎي ﺳﻔﺮ‪ ،‬آرزوﻫﺎي ذﻳﻘﻴﻤﺘﻲ وﺟﻮد ﻧﻤﻲداﺷﺖ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ‬
‫اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺧﺴﺘﮕﻲ و ﻣﺸﻜﻼت را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد آﻧﻬﻤﻪ ﺧﺴﺘﮕﻲ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دﻳﺪ ﻛﻪ ﻏﻼﻣﺶ در ﺟﻤﻊ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻃﺮاﻓﺶ‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﺮد ﺗﺎ او را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ او را ﻧﻴﺎﻓﺖ‪ .‬از دوﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ او را‬
‫ﻧﺪﻳﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻳﺎ از ﻛﺎروان ﺟﺪا و ﮔﻢ ﺷﺪه‪ ،‬ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺮار ﻧﻤﻮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪25‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫از ﻛﺎروان ﺟﺪا ﺷﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮي او ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﭘﺲ از ﺗﻼش زﻳﺎد‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ او‬
‫را ﭘﻴﺪا ﻧﻜﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ دوﺑﺎره ﺑﺴﻮي ﻛﺎروان ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ .‬و در ﻃﻮل راه و‬
‫در ﻣﻴﺎن ﻛﻮﻫﻬﺎي ﺳﺮ ﺑﻔﻠﻚ ﻛﺸﻴﺪه ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ اﻳﻦ ﺷﻌﺮ را ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻋﻠﻰ أﻧﻬﺎ ﻣﻦ دﻟﺪه اﻟﻜﻔﺮ ﻧﺠﺖ‬ ‫ﻳﺎ ﻟﻴﻠﺔ ﻣﻦ ﻃﻮﻟﻬﺎ و ﻋﻨﺎﺋﻬﺎ‬
‫ﻣﻌﻨﻲ‪ :‬ﭼﻪ ﺷﺒﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ و ﻣﺸﻘﺖ ﺑﺎر‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ اﻳﻨﻜﻪ از ﺑﻼد ﻛﻔﺮ ﻧﺠﺎت ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﻛﺎروان رﺳﻴﺪ و آﻧﻬﺎ را از ﻣﺸﻜﻞ ﺧﻮد ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﺑﻪ او‬
‫دﻟﺪاري دادﻧﺪ و ﺑﺎ او اﺣﺴﺎس ﻫﻤﺪردي ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﭘﺎﺳﺦ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻴﭻ‬
‫اﺷﻜﺎﻟﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻏﻼﻣﻢ ﮔﻢ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺛﺮوﺗﻢ را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬اﻣﺎ دﻳﺪار رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺼﻴﺒﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ‪ ،‬ﺧﺴﺘﮕﻲ آﻧﻬﺎ را ﺑﺮﻃﺮف ﺳﺎﺧﺖ و ﻣﺸﻜﻼت ﺳﻔﺮ را ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﺳﭙﺮد و ﺑﺎ‬
‫ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﺳﺮﺷﺎر از ﺻﺒﺮ و ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﺮد‪ .‬ﺻﺒﺢ روز ﺳﻮم‪ ،‬ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﭘﺲ از‬
‫اداي ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ﺑﺮاه اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻢﻛﻢ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻃﻠﻮع ﻛﺮد و روﺷﻨﻲ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺧﻴﺒﺮ ﺑﺎ ﻗﻠﻌﻪﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪش از‬
‫دور ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ دﻳﺪن آن‪ ،‬ﻗﻠﺐﻫﺎ ﺗﭙﻴﺪ و ﻋﺸﻖﻫﺎ در ﺳﻴﻨﻪﻫﺎ ﺷﻌﻠﻪور ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎر‬
‫دﻳﮕﺮ ﻳﻜﻲ از ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﺷﺮوع ﺑﺨﻮاﻧﺪن ﺳﺮود ﻛﺮد‪ .‬ﺷﺘﺮﻫﺎ ﺑﺴﺮﻋﺖ ﺧﻮد اﻓﺰودﻧﺪ و‬
‫ﺳﻮاران ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬ﺑﻤﻘﺼﺪ ﻧﺰدﻳﻚ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬و ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ‬
‫آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اردوﮔﺎه ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ رﺳﺎﻧﻴﺪﻧﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎن ﺧﻮد از آﻣﺪن آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪ‪ .‬در آن ﻟﺤﻈﻪ‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫در ﻣﺮﻛﺰ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻗﺮار داﺷﺖ و ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ در ﻣﻮرد ﻓﺘﺢ آﺧﺮﻳﻦ ﻗﻠﻌﻪ ﺧﻴﺒﺮ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻗﺒﻞ از ﻫﻤﻪ‪ ،‬ﺑﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﺷﻚ ﺷﺎدي از ﭼﺸﻤﻬﺎﻳﺶ ﺳﺮازﻳﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻚ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ‬
‫و دﺳﺘﺶ را ﺑﺴﻮي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دراز ﻛﺮد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺟﻮاب ﺳﻼﻣﺶ را داد و ﻓﺮﻣﻮد ﺗﻮ ﻛﻲ ﻫﺴﺘﻲ؟‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪26‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺟﻮاب داد‪ :‬ﻣﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺸﻤﺲ ﺑﻦ ﺻﺨﺮ دوﺳﻲ ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎ ﺗﺒﺴﻢ ﻓﺮﻣﻮد ﺧﻴﺮ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻮ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ‬
‫ﺻﺨﺮ دوﺳﻲ ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﺒﺨﻨﺪي زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﻣﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ ﺻﺨﺮ دوﺳﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻦ ﻫﻤﺮاه ﻗﻮﻣﻢ آﻣﺪهام ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ‬
‫ﺑﺮ اﺳﻼم ﺑﻴﻌﺖ ﻛﻨﻢ‪ .‬و ﻧﺰد ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻢ و از ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺗﻮ ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﺷﻮم‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎ او ﺑﻴﻌﺖ ﻛﺮد و ﺑﻪ او ﺧﻮش آﻣﺪ ﮔﻔﺖ و ﺑﺮاﻳﺶ دﻋﺎ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻃﻔﻴﻞ‬
‫آﻣﺪ و ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺳﻼم داد و او را در آﻏﻮش ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺮ‬
‫ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﻣﺒﺎرﻛﺶ ﺑﻮﺳﻪ زد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻘﻴﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ آﻣﺪﻧﺪ و ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ﺳﻼم دادﻧﺪ و ﺑﺎ‬
‫او ﺑﺮ اﺳﻼم ﺑﻴﻌﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻃﻔﻴﻞ ﻛﻨﺎر رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد و‬
‫ﻳﻜﻲﻳﻜﻲ آﻧﻬﺎ را اﺳﻢ ﻣﻲﺑﺮد و ﺑﻪ ﻣﺤﻀﺮ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻌﺮﻓﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( از آﻣﺪن ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ و آﻧﻬﺎ ﻫﻢ‬
‫از دﻳﺪن رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺸﺪت ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ‬
‫آرزوي ﺧﻮد در ﻃﻮل زﻧﺪﮔﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و دﻳﺪار آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﺗﻮﺗﻴﺎي ﭼﺸﻢ آﻧﻬﺎ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬از ﺷﺪت ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﺎً وﻗﺘﻲ ﻛﻪ دﻳﺪﻧﺪ ﻋﻈﻤﺖ و ﻫﻴﺒﺖ و زﻳﺒﺎﻳﻲ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺑﻤﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ از آﻧﺴﺖ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﻤﻪ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮد‪ .‬ﻛﻨﺎر آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺸﺴﺖ‬
‫و ﻣﻜﺮر ﻧﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﺤﺒﺖ آﻣﻴﺰ و ﺗﻮأم ﺑﺎ اﺣﺘﺮام ﺧﻮد را ﺑﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬در آن اﺛﻨﺎء و در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﺳﻼم و‬
‫دﺳﺘﻮرات آﻧﺮا ﺑﺮاي ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲداد‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻏﻼم اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﺑﺮاﺑﺮش آﺷﻜﺎر‬
‫ﺷﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬از دﻳﺪن او ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮدم و ﺣﻴﺮان ﺷﺪم‪ .‬زﻳﺮا ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺮده ﺑﻮدم‬
‫ﻛﻪ او ﻓﺮار ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻮدم ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺑﺴﻮي ﻣﻦ ﻧﻈﺮ اﻧﺪاﺧﺖ و ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! اﻳﻦ ﻓﺮد ﻏﻼم ﺗﻮﺳﺖ؟ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آري اي‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪27‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا! از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮدم‪ .‬و ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻢ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﺮد ﻏﻼم ﻣﻦ اﺳﺖ و او ﮔﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ؟‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﻬﺎدت آوردم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻛﻪ ﻣﻦ ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮدي‬
‫ﺟﺰ اﷲ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺗﻮ رﺳﻮل ﺑﺮﺣﻖ ﺧﺪا ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬و ﺗﻮ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎش ﻛﻪ ﻣﻦ اﻳﻦ ﻏﻼم‬
‫را ﺑﺨﺎﻃﺮ رﺿﺎي ﺧﺪا آزاد ﻛﺮدم‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( از اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺷﺎد ﺷﺪ و داﻧﺴﺖ ﻛﻪ او ﺟﻮاﻧﻲ زﻳﺮك و داﻧﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( از ﻃﻔﻴﻞ در ﻣﻮرد ﻗﻮﻣﺶ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﻃﻔﻴﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ دﻋﺎي ﺷﻤﺎ را‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و ﻗﻮم ﻣﺮا ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺑﻴﺶ از ﻫﺸﺘﺎد ﺧﺎﻧﻮاده از آﻧﻬﺎ اﻳﻤﺎن آوردهاﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻫﻨﻮز ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از آﻧﻬﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮ ﺷﺮك ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه و از ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ‬
‫اﺳﻼم ﺳﺮ ﺑﺎز زدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را‬
‫ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮاﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دﺳﺘﻬﺎﻳﺶ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻗﻠﺐ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از‬
‫دﻳﺪن آن ﺻﺤﻨﻪ ﺗﻜﺎن ﺧﻮرد و ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس ﻫﻼك ﺷﺪ‪ .‬و ﮔﻤﺎن ﻛﺮد ﻛﻪ‬
‫اﻛﻨﻮن رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻌﺪ از ﺷﻨﻴﺪن ﺳﺨﻨﺎن ﻃﻔﻴﻞ و اﻳﻨﻜﻪ آﻧﻬﺎ ﻫﻨﻮز‬
‫ﺑﺮ ﻓﺴﻖ و ﻓﺠﻮر و ﻛﻔﺮ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪهاﻧﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﻧﻔﺮﻳﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﻛﻤﺎل‬
‫ﺗﻌﺠﺐ دﻳﺪ ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎر دﻳﮕﺮ در ﻣﻮرد ﻃﻔﻴﻞ و اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫و دوﺳﻲﻫﺎ ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ دﻋﺎي ﺧﻴﺮ ﻓﺮﻣﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎر اﻟﻬﺎ! ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس را ﻫﺪاﻳﺖ‬
‫ﻛﻦ و آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮي اﺳﻼم ﺑﻴﺎور‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه و ﺳﺎﻳﺮ دوﺳﻲﻫﺎ از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ دﻋﺎي‬
‫ﻣﺒﺎرك آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪﻧﺪ و ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺰودي‬
‫ﺗﻤﺎم اﻓﺮاد ﻗﺒﻴﻠﻪ آﻧﻬﺎ اﻳﻤﺎن آورده و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬و ﻣﺸﻌﻞ ﻓﺮوزان اﻳﻤﺎن در‬
‫وﺟﻮدﺷﺎن ﺷﻌﻠﻪور ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺸﺖ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺤﻀﻮر آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫و ﺳﻠﻢ( ﺷﺮﻓﻴﺎب ﺷﺪ ﻛﻪ ﺟﺰ ﻳﻚ ﻗﻠﻌﻪ از ﻗﻠﻌﻪﻫﺎي ﺧﻴﺒﺮ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﻓﺘﺢ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ او در آﺧﺮﻳﻦ ﭘﻴﻜﺎر ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺮاي ﻓﺘﺢ اﻳﻦ ﻗﻠﻌﻪ ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺖ‪ .‬و در ﻃﻮل‬
‫ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺳﺨﻨﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺗﻮﺟﻪ او را ﺑﺨﻮد ﺟﻠﺐ ﻛﺮده‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪28‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺑﻮد‪ .‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در ﻣﻮرد ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﺒﺎرز ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن‬
‫ﺻﻔﻮف ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻗﺮار داﺷﺖ و ﻋﻠﻴﻪ ﻛﻔﺎر ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد‪ :‬او اﻫﻞ ﺟﻬﻨﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﺣﻴﺮان ﺑﻮد‪ .‬زﻳﺮا ﻣﻲدﻳﺪ ﻛﻪ آن ﻣﺮد‪ ،‬در ﺟﻨﮓ ﺷﺠﺎﻋﺖ‬
‫ﺑﻲﻧﻈﻴﺮي از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬و زﺧﻤﻬﺎي ﻓﺮاوان و ﻋﻤﻴﻘﻲ ﺑﺮداﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از‬
‫ﻣﺮدم ﻫﻢ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در ﻣﻮرد او ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬و از ﻛﺎر‬
‫او در ﺷﮕﻔﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪا و رﺳﻮل ﺣﺎل او را ﺑﻬﺘﺮ از ﻣﺎ‬
‫ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ آن ﻣﺮد ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﻓﺘﺎد و ﭼﻮن ﺗﺤﻤﻞ آﻧﻬﻤﻪ درد ﻧﺎﺷﻲ‬
‫از زﺧﻤﻬﺎي ﺷﻤﺸﻴﺮ را ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺗﻴﺮي از ﺗﺮﻛﺶ در آورد و ﺧﻮد را ﻧﺸﺎﻧﻪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺮدم‬
‫ﻧﻈﺎرهﮔﺮ اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ ﺑﺴﻮي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دوﻳﺪ و او را از ﺣﺎل ﻣﺮد ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎﺧﺖ‬
‫و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ ﺧﻮدﻛﺸﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺧﺒﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻼل‬
‫دﺳﺘﻮر داد ﻛﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮ و ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم اﻋﻼم ﻛﻦ ﻛﻪ ﺟﺰ ﻓﺮد ﻣﻮﻣﻦ‪ ،‬ﻛﺴﻲ وارد ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ دﻳﻨﺶ را ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻣﺮد ﻓﺎﺳﻘﻲ ﻫﻢ ﻧﺼﺮت ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺳﺨﻦ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ آﺧﺮﻳﻦ ﻗﻠﻌﻪ ﺧﻴﺒﺮ‪ ،‬ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﺣﺒﺸﻪ ﻛﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﭘﻴﺶ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ و ﺑﺤﻀﻮر آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﺮﻓﻴﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬رﺳﻮل‬
‫اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( از آﻣﺪن آﻧﻬﺎ ﺑﺸﺪت ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ و ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺟﻌﻔﺮﺑﻦ‬
‫اﺑﻲ ﻃﺎﻟﺐ را در آﻏﻮش ﮔﺮﻓﺖ و ﭘﻴﺸﺎﻧﻲاش را ﺑﻮﺳﻴﺪ و ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ از ﻓﺘﺢ ﺧﻴﺒﺮ‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﺎﺷﻢ ﻳﺎ از آﻣﺪن ﺟﻌﻔﺮ؟ ﺧﺎﻃﺮه اﻳﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﻫﻤﻴﺸﻪ در ذﻫﻦ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﺪ و از آن روز ﺑﻪ ﺑﻌﺪ و ﭘﺲ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻤﺪﻳﻨﻪ‪ ،‬ﺟﻌﻔﺮ را ﺧﻴﻠﻲ دوﺳﺖ داﺷﺖ و ﺗﺎ‬
‫آﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﺎت زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻪ ﺑﻤﻼﻗﺎت ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧﻮد ﺷﺘﺎﻓﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺤﺒﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎن در‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪29‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻗﻠﺒﺶ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺟﻨﮓ ﺧﻴﺒﺮ ﺑﭙﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ و ﻫﻤﻪ ﻗﻠﻌﻪﻫﺎي آن ﻓﺘﺢ ﺷﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن‬
‫را ﺧﻮار و ذﻟﻴﻞ ﻛﺮد و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻏﻨﺎﻳﻢ زﻳﺎدي ﺑﺪﺳﺖ آوردﻧﺪ‪ .‬ﺑﺨﺸﻲ از آن ﻏﻨﺎﻳﻢ ﺑﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه و ﻳﺎران دوﺳﻲاش رﺳﻴﺪ و ﭘﺲ از آن‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺳﺎﻳﺮ ﻟﺸﻜﺮﻳﺎن اﺳﻼم ﺑﻤﺪﻳﻨﻪ‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺣﺎدﺛﻪاي ﻛﻪ در ﺧﻴﺒﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮده ﺑﻮد و ﻫﻤﻴﺸﻪ ذﻫﻦ او را ﺑﺨﻮد‬
‫ﻣﺸﻐﻮل داﺷﺖ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻣﺴﻮﻣﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( آوردﻧﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻛﻤﻲ از آن ﺧﻮرد و ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ اﺻﺤﺎب‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ از آن ﻏﺬا ﺑﺨﻮرﻧﺪ‪ ،‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬دﺳﺖ‬
‫ﻧﮕﻬﺪارﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻣﺴﻤﻮم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎ زن ﻳﻬﻮدي ﻛﻪ آن ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ‬
‫ﻣﺴﻤﻮم را آورده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺷﮕﻔﺘﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺷﺪ و ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﺧﻄﺎب ﺑﻪ زن ﻳﻬﻮدي ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد ﺑﻴﺎد داﺷﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭽﻮﻗﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺮا ﺑﺮ ﻣﻦ ﻣﺴﻠﻂ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬دﻳﺪن اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﻧﻴﺰ ﺗﺼﺪﻳﻖ و ﻣﺤﺒﺖ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺮد‪.‬‬
‫در ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻤﺪﻳﻨﻪ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺑﺮادراﻧﺶ در ﻣﻮرد ﺣﻮادث ﻓﺘﺢ ﺧﻴﺒﺮ ﻛﻪ از آﻧﻬﺎ‬
‫ﺧﺒﺮي ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺳﺆال ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬و آﻧﻬﺎ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ آن ﺣﻮادث را ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫از داﺳﺘﺎن رﺷﺎدﺗﻬﺎي ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( در ﻓﺘﺢ ﺧﻴﺒﺮ ﺧﻴﻠﻲ ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﻓﺘﺢ ﻳﻜﻲ از ﻗﻠﻌﻪﻫﺎي ﺧﻴﺒﺮ ﺑﺮاي ﻣﺴﻤﻠﻤﺎﻧﺎن دﺷﻮار ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( را اﺣﻀﺎر ﻛﺮد ﺗﺎ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﮔﺮوﻫﻲ را ﺑﺮاي ﻓﺘﺢ آن ﻗﻠﻌﻪ ﺑﻪ او ﺗﻔﻮﻳﺾ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻣﺒﺘﻼي ﭼﺸﻢ دردي اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫او را ﻧﺰد ﻣﻦ ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻠﻲ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( آﻣﺪ و آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( آب دﻫﺎن ﺧﻮد را ﺑﺮ‬
‫روي ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﺑﻴﺪرﻧﮓ ﺷﻔﺎ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﭘﺲ از آن ﭘﺮﭼﻢ اﺳﻼم را ﺑﺪﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ و‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪30‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺮ ﺑﺮ دﺷﻤﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﺮد و آﻧﻬﺎ را از ﭘﺎي درآورد‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ او ﺗﻮﻓﻴﻖ داد ﻛﻪ‬
‫ﺧﻴﺒﺮ را ﻓﺘﺢ ﻛﻨﺪ و اﻳﻦ ﭘﻴﺮوزي ﺑﺰرگ را ﻧﺼﻴﺐ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺳﺎزد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺣﺎدﺛﻪ‬
‫دﻳﮕﺮ ﻳﻜﻲ از ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎن ﺑﻨﺎم ﻳﻬﻮد ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻗﺪﻋﻠﻢ ﻛﺮده ﺑﻮد و آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ‬
‫ﻣﺒﺎرزه ﻣﻲﻃﻠﺒﻴﺪ و ﺷﻌﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ و ﺑﺨﻮد ﻣﻲﺑﺎﻟﻴﺪ و ﺻﺤﺎﺑﻪ از دﺳﺖ او رﻧﺠﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر‬
‫دﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ ﺗﻮاﻧﺎي ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( از ﭘﺎي در آﻣﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از‬
‫ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪن اﻳﻦ ﻳﻬﻮدي ﺑﺪﺳﺖ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺟﻮان و دﻟﻴﺮ اﺳﻼم ﻳﻌﻨﻲ ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ)رﺿﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻪ( اﻓﺘﺨﺎر ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﺨﻮد ﻣﻲﺑﺎﻟﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺣﺎدﺛﻪ‪ ،‬ﻋﻄﺶ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺑﺮﻃﺮف ﻧﻤﻲﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬و او ﻫﻤﭽﻨﺎن از‬
‫اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﺧﻮد در ﻣﻮرد ﺣﻮادث دﻳﮕﺮ ﺳﺆال ﻣﻲﻛﺮد و ﺣﺮﻳﺺ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺰد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫و ﺑﺎ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﭼﻬﺮه ﻣﺒﺎرك آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮﻛﺖ ﺟﻮﻳﺪ و ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن‬
‫ﻣﻠﻜﻮﺗﻲاش ﻛﻪ در ﮔﻮش و ﻗﻠﺐ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺟﺎي ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﮔﻮش ﻓﺮا دﻫﺪ‪ .‬ﭘﺲ از‬
‫رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻤﺮاه ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﺻﺤﺎﺑﻪ در وﻟﻴﻤﻪاي ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻤﻨﺎﺳﺒﺖ ازدواج ﺧﻮد ﺑﺎ ﺻﻔﻴﻪ‪ ...‬ﻛﻪ در روز ﺧﻴﺒﺮ اﺳﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﺻﻔﻴﻪ در ﻣﻴﺎن ﻗﺮﻳﺶ اﺣﺘﺮام زﻳﺎدي داﺷﺖ‪ .‬و زن ﺷﺮﻳﻔﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاي ﺗﺴﻜﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ و اﻛﺮام وي ﺑﺎ او ازدواج ﻛﺮد‪.‬‬
‫آن ﻣﺠﻠﺲ ﺿﻴﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده و ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺎن و ﺧﺮﻣﺎ و روﻏﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﻟﺸﻜﺮ‬
‫اﺳﻼم از ﺧﻴﺒﺮ ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ ،‬ﺳﻪ ﺣﺎدﺛﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻈﺔ ﻗﻮي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬آن ﺳﻪ‬
‫ﺣﺎدﺛﻪ را در ﺧﻮد ﺛﺒﺖ ﻛﺮد و ﻫﻴﭽﮕﺎه از ﻳﺎد ﻧﺒﺮد‪ .‬ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ در وادي اﻟﻘﺮي‪،‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻏﻼﻣﻲ ﺑﻨﺎم ﻣِﺪﻋ‪‬ﻢ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﺑﻨﻲ ﺧﺒﺎب او را‬
‫ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻫﺪﻳﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺸﻐﻮل ﭘﺎﻳﻴﻦ آوردن ﺟﻬﺎز ﺷﺘﺮ رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺗﻴﺮي ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺒﻮد ﭼﻪ ﻛﺴﻲ و از ﻛﺠﺎ‬
‫آﻧﺮا ﺷﻠﻴﻚ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ او اﺻﺎﺑﺖ ﻛﺮد و او را از ﭘﺎي درآورد‪ .‬ﻣﺮدم ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺷﻬﺎدﺗﺶ‬
‫ﻣﺒﺎرك‪ .‬ﺷﻬﺎدﺗﺶ ﻣﺒﺎرك‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪31‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫وﻟﻲ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬او ﺷﻬﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺟﺎﻧﻢ در دﺳﺖ اوﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺎدري را ﻛﻪ در روز ﺧﻴﺒﺮ ﻗﺒﻞ از ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻏﻨﺎﻳﻢ ﺑﺮداﺷﺘﻪ‪ ،‬آﺗﺶ‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ اﻓﺮوﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﭼﻨﺎن در ﻣﺮدم اﺛﺮ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ‬
‫ﺗﺴﻤﻪ ﻛﻔﺸﻲ را ﺑﺪﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺤﻀﻮر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( رﺳﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫اﻳﻦ را ﻗﺒﻞ از ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻏﻨﺎﻳﻢ ﺑﺮداﺷﺘﻪام‪ .‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﻳﻦ‬
‫ﺗﺴﻤﻪ از آﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اداﻣﻪ ﺳﻔﺮ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ درهاي رﺳﻴﺪﻧﺪ و ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ اﷲ اﻛﺒﺮ و‬
‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬رﺳﻮل اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ص(ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫ﺧﻮدﺗﺎن را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺧﺪاوﻧﺪي را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﻨﻮا و ﻧﺰدﻳﻚ اﺳﺖ‪ ،‬و او در‬
‫ﻫﺮ ﻛﺠﺎ ﺑﺎ ﺷﻤﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﺸﺖ ﺳﺮ رﺳﻮل اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و اﺑﻮﻣﻮﺳﻲ اﺷﻌﺮي در ﻛﻨﺎر آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ‬
‫اﺑﻮﻣﻮﺳﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻗﻴﺲ! اﺑﻮﻣﻮﺳﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻟﺒﻴﻚ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬دوﺳﺖ داري ﺗﻮ را ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﺟﻤﻠﻪاي ﻛﻪ در واﻗﻊ‬
‫ﺧﺰاﻧﻪاي از ﺧﺰاﻧﻪﻫﺎي ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ‪ ،‬راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﻨﻢ؟ اﺑﻮﻣﻮﺳﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻲ ﻳﺎ رﺳﻮل‬
‫اﷲ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﻓﺪاﻳﺖ ﺑﺎد‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آن ﺟﻤﻠﻪ ﻻ ﺣﻮل و ﻻ ﻗﻮة اﻻ ﺑﺎﷲ اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻤﺎن روز اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺳﭙﺮد و ﺑﻌﺪ از آن‪ ،‬آﻧﺮا ﺑﻌﻨﻮان ذﻛﺮ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﺧﻮد در ﻣﻴﺎن ﺳﺎﻳﺮ اذﻛﺎر‪ ،‬ﺗﻜﺮار‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﭼﻮن ﻓﻀﻴﻠﺖ آﻧﺮا از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻴﻜﻪ در‬
‫ﻗﻴﺪ ﺣﻴﺎت ﺑﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ذﻛﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ زﺑﺎﻧﺶ ﻗﺮار داﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪32‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫در ﺻﺤﺒﺖ رﺳﻮل اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬

‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻤﺪﻳﻨﻪ ﺑﺮﮔﺸﺖ و وارد ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي ﺷﺪ و ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺟﺎﻳﻲ در ﺻﻔﻪ ﻛﻪ در‬
‫آن ﮔﺮوﻫﻲ از ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻓﻘﻴﺮ ﻣﻲﻧﺸﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﺑﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬و ﻣﺮﺣﻠﻪ‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ و ﻫﻤﺮاﻫﻲ او ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻛﻪ زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ زﻧﺪﮔﻲ او )اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه( ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ‪ .‬در آن زﻣﺎن‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ اواﻳﻞ ﺳﺎل‬
‫ﻫﻔﺘﻢ ﻫﺠﺮي‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 30‬ﺳﺎل ﺳﻦ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﺎ ذﻛﺎوت و ﺣﺎﻓﻈﻪ ﻗﻮي‬
‫و ﺗﺸﻨﺔ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﺑﻮد‪ .‬دوﺳﺖ داﺷﺖ از ﺳﺨﻨﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺷﻮد و ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﻌﻨﻮي ﺑﻴﺎﻧﺪوزد‪ .‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي در زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﻣﺎﻧﻊ او از اﻳﻦ ﻛﺎر ﺷﻮد‪ .‬او ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ازدواج ﻧﻜﺮده و ﻓﺮدي ﻗﺎﻧﻊ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ اﻣﻜﺎﻧﺎت زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻧﻔﺲ ﺧﻮد را ﭼﻨﺎن ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ و‬
‫ﺑﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻓﻘﺮ را ﺑﺮاﺣﺘﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﺮد و ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺘﻮﺟﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد‪ .‬او ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻫﺪف داﺷﺖ و آن ﻃﻠﺐ ﻋﻠﻢ و ﺗﻔﻘﻪ در دﻳﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل‬
‫اﻳﻦ ﻫﺪف در ﭼﻬﺎر ﺳﺎل اول ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ ﺑﺎ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻟﺤﻈﻪاي‬
‫ﻏﺎﻓﻞ ﻧﻤﺎﻧﺪ و ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ آن‪ ،‬ﺳﺨﺘﻲﻫﺎي زﻳﺎدي ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮد و ﺑﺎ ﺻﺒﺮ و ﺑﺮدﺑﺎري‬
‫ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﻜﺘﺐ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺸﻤﺎر‬
‫آﻳﺪ‪ .‬ﻣﺪت زﻳﺎدي از ﺳﻜﻮﻧﺖ او در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﺒﻴﺐ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو ﺣﻤﻤﺔ‬
‫اﻟﺪوﺳﻲ‪ ،‬ﺑﺰرگ ﻗﺒﻴﻠﻪ دوس‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻔﺮ از اﻓﺮاد ﻗﻮﻣﺶ ﺑﻤﺪﻳﻨﻪ آﻣﺪ و ﭘﺲ از‬
‫ﺷﺮﻓﻴﺎب ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﺤﻀﺮ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬و ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ‬
‫اﻓﺮاد ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺧﻮد ﻛﻪ ﺟﻠﻮﺗﺮ از آﻧﻬﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻠﺤﻖ ﺷﺪﻧﺪ و در ﮔﻮﺷﻪاي از‬
‫ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺳﻜﻨﻲ ﮔﺰﻳﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از آﻣﺪن آﻧﻬﺎ ﺑﺸﺪت ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ و اذﻋﺎن داﺷﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻳﻤﻦ دﻋﺎي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در روز ﺧﻴﺒﺮ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﺟﺎن و دل ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﮔﻮش ﻓﺮا‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪33‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻣﻲداد و ﻣﺴﺎﻳﻠﻲ را ﻛﻪ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ از او ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ و آﻧﻬﺎ را در ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺧﻮد ﺛﺒﺖ‬

‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﭼﻴﺰي را ﻛﻪ ﺑﺪﻗﺖ ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ ﺷﻴﻮه ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪﻧﺶ را اﺻﻼح ﻛﺮد و دﻗﻴﻘﺎً ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﺑﺼﻮرت ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﻴﺰي ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ روي‬
‫آورد و آﻳﺎت و ﺳﻮرهﻫﺎي آﻧﺮا از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲآﻣﻮﺧﺖ و ﺑﻨﺎﺑﻪ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻪ اﻳﺸﺎن )ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ( آﻧﺮا ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﺮد ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﺑﺰرﮔﺎن ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫او ﻗﺮآن ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ و ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ دﻗﻴﻖ آن‪ ،‬ﺑﺮاﻳﺶ دﻋﺎ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﺑﺎ‬
‫ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﺻﺤﺎﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا آﺷﻨﺎ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎم و ﻣﻘﺎم آﻧﻬﺎ و ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ را ﻛﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ‬
‫اﺳﻼم ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻧﺰد اﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ) رض( ﻛﻪ ﺟﻮان‬
‫ﻓﻬﻤﻴﺪه و داﻧﺎ و اوﻟﻴﻦ ﺧﺎدم رﺳﻮل اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻲرﻓﺖ و از او‬
‫اﺧﺒﺎر و ﺣﻮادﺛﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮاي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در ﺑﺪو ﻫﺠﺮت ﭘﻴﺶ‬
‫آﻣﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ و او آن اﺧﺒﺎر و ﺣﻮادث را ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﺮد و اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ زﻳﺎد ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻮش ﻓﺮا ﻣﻲداد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲدﻳﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ‬
‫ﻣﺴﻌﻮد و ﻣﺎدرش زﻳﺎد ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺎل ﻛﺮد ﻛﻪ آن دو ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻌﺪ داﻧﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ آن رواﺑﻂ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﺣﺘﺮاﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاي اﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد‬
‫ﻗﺎﻳﻞ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬زﻳﺮا او ﻣﺮدي ﺻﺎﻟﺢ و ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار ﺑﻮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آرزو داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ اﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد و اﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ و ﺳﺎﻳﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻣﻘﺮب‪ ،‬ﻧﺰد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را از ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم و ﺣﺘﻲ از وﺟﻮد‬
‫ﺧﻮدش ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮ دوﺳﺖ داﺷﺖ و ﻫﺮ وﻗﺖ ﻧﺰد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻴﺒﻮد‪،‬‬
‫اﺣﺴﺎس ﺳﻌﺎدت و ﻫﺮ وﻗﺖ ﺟﺪا ﺑﻮد اﺣﺴﺎس وﺣﺸﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬و ﺑﺼﺮاﺣﺖ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ‬
‫را ﺑﻌﺮض آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( رﺳﺎﻧﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪34‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(! ﻣﻦ ﻫﺮ وﻗﺖ ﺗﻮ را ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻲﺷﻮم و دﻳﺪار ﺗﻮ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻨﻜﻲ‬

‫ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﺪاﻗﺖ او ﭘﻲ ﺑﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫او ﻣﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﺮد و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﭼﻬﺮه ﺧﻨﺪان ﺑﺎ او روﺑﺮو ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را دوﺳﺖ داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﻫﻞ ﺑﻴﺖ و ﺳﺎﻳﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ را ﺑﺨﺎﻃﺮ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬آﻧﻬﺎ را دوﺳﺖ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺘﻲ ﻛﻮدﻛﺎن ﺧﺮدﺳﺎﻟﻲ را ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺒﺖ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آﻧﻬﺎ را دوﺳﺖ داﺷﺖ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺑﻮﻳﮋه ﺣﺴﻦ و ﺣﺴﻴﻦ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪان ﻋﻠﻲ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( و ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻋﺒﺎس و ﺳﺎﻳﺮ ﻛﻮدﻛﺎن دﻳﮕﺮ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﻛﻪ او ﺧﻮد را‬
‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ اﺣﺴﺎس ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﻪ آﺧﺮﻳﻦ آرزوي ﺧﻮد در زﻧﺪﮔﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ ﺑﺎ آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ از وي‪ ،‬دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﻳﻚ ﭼﻴﺰ او را ﺑﺸﺪت ﻧﺎراﺣﺖ داﺷﺖ و ﺻﻔﺎي دروﻧﻲ او را ﺗﻴﺮه ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬زﻳﺮا ﻣﺎدرش‬
‫ﻫﻨﻮز ﺑﺮ ﺷﺮك ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬و از اﻳﻤﺎن آوردن ﺑﺨﺪا و رﺳﻮل اﻣﺘﻨﺎع ﻣﻲورزﻳﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻜﺮر او را ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻣﻲﻛﺮد وﻟﻲ او ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺮاﺟﻌﺖ از‬
‫ﺧﻴﺒﺮ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﺮ ﭼﻪ را ﻛﻪ دﻳﺪه و ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد و دﻻﻟﺖ ﺑﺮ ﺻﺪق و راﺳﺘﻲ رﺳﺎﻟﺖ آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺎدرش ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺧﺼﻮﺻﺎً داﺳﺘﺎن‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻣﺴﻤﻮم را ﻛﻪ ﺑﺮاي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( آورده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ‬
‫ﻣﺎدرش ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ دﻳﻦ آﺑﺎء و اﺟﺪاد ﺧﻮد ﺑﻮد و از ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪن ﺧﻮدداري‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺎ وﻗﺘﻲ زﻧﺪه ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬ذي اﻟﺨﻠﺼﻪ را ﻣﻲﭘﺮﺳﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از دﻋﻮت او ﺑﺴﻮي ﺧﺪا دﺳﺖ ﺑﺮﻧﺪاﺷﺖ و ﻣﺄﻳﻮس ﻧﺸﺪ و ﻫﺮ‬
‫روز او را ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﻲداد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا و رﺳﻮل او اﻳﻤﺎن ﺑﻴﺎورد‪ .‬وﻟﻲ او ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻤﺎن‬
‫ﻧﻤﻲآورد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪35‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺷﻨﻴﺪن آن ﺳﺨﻦ ﺑﺸﺪت ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪ و ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﺑﺨﺎﻃﺮ آن ﮔﺴﺘﺎﺧﻲ‬

‫ﻋﺬاﺑﻲ از ﺳﻮي ﺧﺪا ﺑﺮاي ﻣﺎدرش و ﺣﺘﻲ ﺧﻮدش ﻛﻪ ﺳﺒﺐ آن ﺑﻲاﺣﺘﺮاﻣﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﻧﺎزل ﺷﻮد ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻏﻢ و اﻧﺪوه ﺑﺰرﮔﻲ او را در ﺑﺮﮔﺮﻓﺖ‪ .‬و ﺑﺮاي رﻓﻊ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ‬
‫ﻫﻴﭻ ﻳﺎوري ﻏﻴﺮ از ﺧﻮد آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ ﻧﻈﺮش ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ .‬ﺷﺘﺎﺑﺎن‬
‫ﺑﺴﻮي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( رواﻧﻪ ﺷﺪ و ﭘﺲ از ورود ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ در‬
‫ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ اﺷﻜﻬﺎﻳﺶ ﭼﻬﺮه و رﻳﺸﺶ را ﺗﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﺳﻼم داد و ﻧﺰد او ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﭘﺮﺳﻴﺪ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ اﻓﺘﺎده‬
‫اﺳﺖ؟‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﺻﺪاي ﻏﻤﮕﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﻣﺮوز ﻣﺎدرم را‬
‫ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻛﺮدم‪ ،‬ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺖ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺳﺨﻦ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪي در ﻣﻮرد ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺖ‪ .‬دﻋﺎ‬
‫ﻛﻦ ﺧﺪا ﻣﺎدرم را ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻬﺮﺑﺎن)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺧﻮاﺳﺘﻪ او را اﺟﺎﺑﺖ ﻛﺮد و دﺳﺖ دﻋﺎ ﺑﺴﻮي‬
‫آﺳﻤﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد و ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ! ﻣﺎدر اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﻦ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از اﻳﻨﻜﻪ آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاي ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﺎدرش دﻋﺎ ﻛﺮد ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ‪ .‬از‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﺟﺎزه ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﺨﺎﻧﻪ ﻧﺰد ﻣﺎدرش ﺑﺮﮔﺮدد و او را‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ دﻋﺎي ﻣﺒﺎرك‪ ،‬ﻣﮋده دﻫﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ او ﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻛﺎرش را‬
‫ﻛﺮده و دﻋﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش را اﺟﺎﺑﺖ ﻧﻤﻮده و اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﺎدرش ﻣﻮرد‬
‫ﻟﻄﻒ ﻗﺮار داده ﺑﻮد‪ .‬زﻳﺮا ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﻧﺎراﺣﺘﻲ از ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎدرش در ﻣﻮرد آﻧﭽﻪ ﻓﺮزﻧﺪش او را ﺑﺴﻮي آن دﻋﻮت ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﻔﻜﺮ ﻓﺮو رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ در آن ﻟﺤﻈﻪ ﻗﻠﺐ او را روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﺴﻮي ﺣﻖ ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺮد‪ .‬زﺑﺎﻧﺶ ﺑﺎز‬
‫ﺷﺪ و ﺷﻬﺎدت آورد‪.‬‬
‫)اﺷﻬﺪ أن ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ و اﺷﻬﺪ أن ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل اﷲ(‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪36‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻟﺬا ﻛﻔﺮ او ﺑﻪ اﻳﻤﺎن‪ ،‬و ﺳﻨﮕﺪﻟﻲاش ﺑﻪ رأﻓﺖ‪ ،‬و دﺷﻤﻨﻲاش ﺑﻪ دوﺳﺘﻲ ﺑﺪل ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﺷﺘﺎب رﻓﺖ ﻛﻪ ﻏﺴﻞ ﻛﻨﺪ و ﺑﺎ ﭘﻠﻴﺪي ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ وداع ﻧﻤﺎﻳﺪ و اﻳﻤﺎن را ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮ و‬
‫ﺑﺎﻃﻨﺶ ﭘﺎك اﺳﺖ در آﻏﻮش ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺨﺎﻧﻪ رﺳﻴﺪ‪ ،‬از ﺷﻨﻴﺪن ﺻﺪاي‬
‫آب‪ ،‬داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺎدرش در ﺣﺎل ﻏﺴﻞ ﻛﺮدن اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﻛﺎرش را ﺗﻤﺎم ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎدرش ﻟﺒﺎﺳﻬﺎﻳﺶ را ﭘﻮﺷﻴﺪ و ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ ﭼﺎدرش را ﺑﺴﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬درب را ﺑﺎز ﻛﺮد و‬
‫ﺷﻬﺎدت آورد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از دﻳﺪن آن ﺻﺤﻨﻪ ﺑﻪ ﺣﻴﺮت اﻓﺘﺎد و از ﺷﺪت از ﺟﺎﻳﺶ ﭘﺮﻳﺪ‬
‫و ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻮﻗﻒ ﻛﻨﺪ‪ ،‬و از ﻣﺎدرش ﺑﭙﺮﺳﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ اﻧﮕﻴﺰهاي ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺷﻮد؟ ﺑﺤﻀﻮر آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺗﺎ اﺳﻼم آوردن ﻣﺎدرش را‬
‫ﺑﻪ اﻃﻼع او ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر در ﺣﺎﻟﻲ ﺑﺤﻀﻮر آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺷﺮﻓﻴﺎب ﺷﺪ ﻛﻪ از ﺷﺪت ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺳﻼم داد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮋده اي رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا! ﺧﺪاوﻧﺪ دﻋﺎي ﺷﻤﺎ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و ﻣﺎدرم را ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﭼﻬﺮه ﻣﺒﺎرك آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺧﺒﺮ درﺧﺸﻴﺪ و ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ و ﺣﻤﺪ و‬
‫ﺳﭙﺎس ﺧﺪاي را ﺑﺠﺎي آورد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻓﺮﺻﺖ را ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺷﻤﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(! دﻋﺎ‬
‫ﻛﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺮا و ﻣﺎدرم را ﻣﺤﺒﻮب ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﺆﻣﻦ ﺑﮕﺮداﻧﺪ و ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﺆﻣﻦ را ﻣﺤﺒﻮب‬
‫ﻣﺎ ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪا! اﻳﻦ ﺑﻨﺪه ﻛﻮﭼﻚِ ﺧﻮد و ﻣﺎدرش را ﻣﺤﺒﻮب‬
‫ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﺆﻣﻦ ﻗﺮار ﺑﺪه و ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﺆﻣﻦ ﺧﻮد را ﻣﺤﺒﻮب اﻳﻨﻬﺎ ﺑﮕﺮدان‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ دﻋﺎي ﻣﺒﺎرك آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل‬
‫ﺷﺪ‪ .‬زﻳﺮا اﻳﻦ روز ﺑﺮاي اوروز زﻳﺒﺎ و ﺑﻴﺎد ﻣﺎﻧﺪﻧﻲ ﺑﻮد و ﭘﺲ از روز ﻣﻼﻗﺎت او ﺑﺎ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ در ﺧﻴﺒﺮ‪ ،‬اﻳﻦ روز دوﻣﻴﻦ و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روز زﻧﺪﮔﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬زﻳﺮا‬
‫در اﻳﻦ روز ﻏﻢ ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم آوردن ﻣﺎدرش‪ ،‬از ﻗﻠﺒﺶ زدوده ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻧﻌﻤﺖ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ و آن دﻋﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪37‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪا! ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ را ﻣﺤﺒﻮب اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه و ﻣﺎدرش و آﻧﻬﺎ را ﻣﺤﺒﻮب ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ ﺑﮕﺮدان‪ .‬ﺑﻌﺪ‬
‫از اﻳﻦ روز ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﺑﻴﺎد ﻣﺎﻧﺪﻧﻲ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﺪت زﻳﺎدي زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮد و دﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ دﻋﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش را در ﺣﻖ او ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬و ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را‬
‫ﻳﺎدآور ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﺑﻪ ﻟﻄﻒ ﺧﺪا‪ ،‬ﻫﺮ ﻣﺆﻣﻨﻲ ﻛﻪ اﺳﻢ ﻣﺮا ﺑﺸﻨﻮد‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺮا ﻧﺪﻳﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﺮا دوﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﺳﻼم آوردن ﻣﺎدرش‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﺣﺴﺎس ﻛﺮد ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻏﻢ و اﻧﺪوﻫﻲ و ﻫﻴﭻ‬
‫ﻣﺸﻜﻠﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ راه او ﻗﺮار ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺗﻤﺎم ﺣﻮاس ﻳﻌﻨﻲ ﭼﺸﻢ و ﮔﻮش و ﻗﻠﺐ‬
‫ﺧﻮد را ﻣﺘﻮﺟﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺎ ﻛﺎﻣﻼً اﺳﻼم را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ و‬
‫ﻋﻠﻢ ﺑﻴﺎﻣﻮزد‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻨﺠﻬﺖ از آن روز ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ دو ﭼﻴﺰ ﻣﻬﻢ ﻣﻌﻄﻮف ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺣﻔﻆ و ﻓﻬﻤﻴﺪن آﻳﺎت ﻗﺮآن ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﻧﺎزل ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺣﻔﻆ و داﻧﺴﺘﻦ اﺣﺎدﻳﺚ و ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎ و ﻣﻮاﻋﻆ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺻﺤﺎﺑﻪ اﻳﺮاد ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻚ ﻛﻠﻤﻪ از آﻧﻬﺎ را ﺟﺎ ﺑﻴﻨﺪازد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﺣﻔﻆ آﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺮ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺎزل ﺷﺪه ﺑﻮد‬
‫و ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﺑﺮاي ﺻﺤﺎﺑﻪ اﻳﺮاد ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﻴﺮت ﮔﺬﺷﺘﻪ آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و روزﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺨﻲ زﻧﺪﮔﻲ او‪ .‬ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻦ دو ﻫﺪف‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗﻤﺎم روزﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد و ﺑﺨﺸﻲ از ﺷﺐﻫﺎ را ﺑﺎ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲﮔﺬراﻧﺪ و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻤﺮاه او ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺸﺖ ﺳﺮ او ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ و ﺑﻪ‬
‫ﻗﺮاﺋﺖ آن ﺣﻀﺮت ﮔﻮش ﻓﺮا ﻣﻲداد‪ .‬ﺻﺒﺢ و ﺷﺐ ﺑﺎ او ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﺮاه او ﺑﻪ دﻳﺪار ﺻﺤﺎﺑﻪ‬
‫و ﻋﻴﺎدت ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺎ او در ﺗﺸﻴﻴﻊ ﺟﻨﺎزهﻫﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻛﺎرﻫﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ را‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲداد‪ .‬ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ‪ ،‬او را ﺻﺪا ﻣﻲزد‪.‬‬
‫و دﺳﺘﻮرات و ﭘﻴﺎﻣﻬﺎي او را ﺑﻤﺮدم ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ذﻫﻦ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻓﺘﺮي ﺑﻮد ﻛﻪ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪38‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺧﺎﻃﺮات‪ ،‬ﺣﻮادث و اﺣﻮال روزاﻧﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را دﻗﻴﻘﺎً در آن‬

‫ﺛﺒﺖ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﻫﻤﺖ ﺑﻠﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻓﻈﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻓﻬﻢ دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﺗﺸﻨﮕﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ ﻋﻠﻢ‪،‬‬
‫ﻋﺪم اﺷﺘﻐﺎل ﺑﻜﺎرﻫﺎي دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻗﻨﺎﻋﺖ ﻛﺎﻣﻞ و ﺑﻲرﻏﺒﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺎل و ﻣﻨﺎل دﻧﻴﺎ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را‬
‫در اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻬﻢ‪ ،‬ﻳﺎري ﻣﻲداد‪.‬‬
‫در رأس ﻫﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺤﺒﺖ ﺷﺪﻳﺪ او ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ ﻋﻮاﻃﻒ و اﺣﺴﺎﺳﺎت او را ﺑﻪ ﺟﻮش در ﻣﻲآورد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﺰد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻘﺎم واﻻﻳﻲ داﺷﺖ و ﻣﻮرد ﻣﺤﺒﺖ او ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻼﻗﻪ ﺷﺪﻳﺪ او ﺑﻪ ﻛﺴﺐ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺎدي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬و ﺑﻪ اﺻﺤﺎب ﺳﻔﺎرش ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ او ﻗﺮآن ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ‪.‬‬
‫و ﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ او را ﻧﻤﻲدﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮي او ﻣﻲﭘﺮداﺧﺖ و ﻛﺴﻲ را ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ او را‬
‫ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ وﻗﺖ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( وارد ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﻧﺰد او ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ‪ ،‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( وارد ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪ‬
‫وﻟﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﻧﺪﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻃﺮاف ﺧﻮد ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و از ﻛﺴﺎﻧﻴﻜﻪ در ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺣﺎل او‬
‫را ﭘﺮﺳﻴﺪ و ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺷﻤﺎ ﺟﻮان دوﺳﻲ را ﻧﺪﻳﺪهاﻳﺪ؟ ﻛﺴﻲ ﺟﻮاب ﻧﺪاد‪ .‬آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاي ﺑﺎر دوم و ﺳﻮم ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﺟﻮان دوﺳﻲ را‬
‫ﻧﺪﻳﺪه اﺳﺖ؟ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ .‬ﻣﺮدي ﻛﻪ در ﺣﺎل ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﻧﻤﺎز‪،‬‬
‫ﺑﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﮔﻔﺖ‪ :‬اي رﺳﻮل ﺧﺪا! او ﺑﻴﻤﺎر اﺳﺖ و در ﮔﻮﺷﻪ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪ و ﻧﺰد‬
‫او رﻓﺖ و ﺑﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﻪ او ﺳﻼم داد و ﺑﻴﻤﺎرياش را ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻮع ﺑﻴﻤﺎري‬
‫ﺧﻮدش را ﺑﺮاي آن ﺣﻀﺮت ﺗﻮﺿﻴﺢ داد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫دﺳﺖ ﻣﺒﺎرﻛﺶ را در ﻣﺤﻞ درد ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮدي او دﻋﺎ ﻛﺮد‪ .‬در ﻫﻤﺎن ﻟﺤﻈﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و از ﺑﻴﻤﺎري ﺷﻔﺎ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪39‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺷﺮح آن ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را‬
‫دوﺳﺖ داﺷﺖ و ﻫﺮ ﭼﻪ از او ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﺮد و از ﻓﺮط دوﺳﺘﻲ ﺑﻜﺜﺮت ﭼﻬﺮه‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‪ .‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﺟﺮأت‬
‫داﺷﺖ در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﻌﻠﺖ ﻫﻴﺒﺖ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ داﺋﻤﺎً ﺑﺮ ﭼﻬﺮه ﻣﺒﺎرﻛﺶ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ در‬
‫دﻧﻴﺎ زﻳﺒﺎﺗﺮ از رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺪﻳﺪهام‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ ﺧﻮرﺷﻴﺪ در ﭼﻬﺮهاش‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬از ﺑﺲ ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را دوﺳﺖ داﺷﺖ‪،‬‬
‫ﺳﺆاﻻﺗﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ دﻳﮕﺮان ﺟﺮأت ﭘﺮﺳﻴﺪن آﻧﺮا ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫روزي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﮔﻔﺖ‪ :‬اي رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﭼﻮن ﺗﻮ را ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‪ ،‬ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻲﺷﻮم و ﭼﺸﻤﻬﺎﻳﻢ روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻣﺮا از ﻫﻤﻪ‬
‫ﭼﻴﺰ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎز‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ از آب آﻓﺮﻳﺪه ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﺮا ﺑﻜﺎري راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﻦ ﻛﻪ‬
‫ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم دادن آن ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮوم‪ .‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮدم ﺳﻼم ﻛﻦ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﻏﺬا ﺑﺪه و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ رﺣﻢ ﻛﻦ و ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ ﻛﻪ ﻣﺮدم در ﺧﻮاب‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻴﺰ و ﻋﺒﺎدت ﻛﻦ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺘﻲ وارد ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻲﺷﻮي‪ .‬در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻧﺰد آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬اي رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(ﺷﻔﺎﻋﺖ ﺗﻮ در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ‬
‫ﻧﺼﻴﺐ ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؟‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( از ﺳﺆال اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ‪ ،‬او را ﺳﺘﻮد و ﺑﻪ او‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ در ﭘﺮﺳﻴﺪن اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻛﺲ از ﺗﻮ ﻣﺴﺘﺤﻖﺗﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬زﻳﺮا‬
‫ﺷﻮق ﺗﻮ ﺑﺮاي ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪاز آن ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻣﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻧﺼﻴﺐ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﺎﻟﺼﺎﻧﻪ و از اﻋﻤﺎق ﻗﻠﺐ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪40‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻛﺮام ﻧﻴﺰ از اﻳﻦ ﺳﺆال اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪﻧﺪ و از او ﺗﺸﻜﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬از ﻫﻤﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺑﻲ اﺑﻦ ﻛﻌﺐ از اﻳﻦ ﺳﺆال ﺧﻮﺷﺶ آﻣﺪ و ﺿﻤﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ از اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ او‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺆاﻻﺗﻲ ﻣﻄﺮح ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت آﻧﻬﺎ ﺑﻴﻔﺰاﻳﺪ‪ .‬در واﻗﻊ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻔﺎرﺷﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬زﻳﺮا او آﻧﻘﺪر ﻋﻠﻢ را دوﺳﺖ داﺷﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﺮد‬
‫ﺗﺸﻨﻪ آب ﺳﺮد را‪ .‬و از ﺗﻤﺎم ﻛﺎﻳﻨﺎت‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را از ﻫﻤﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫دوﺳﺖ ﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﻋﺎدت‪ ،‬ﻫﺮ روز از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺳﺆال ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻪ داﻧﺶ ﺧﻮد ﻣﻲاﻓﺰود‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﺣﺴﺎس ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز‬
‫ﻣﻲاﻳﺴﺘﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﺗﻜﺒﻴﺮ اوﻟﻲ و ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻓﺎﺗﺤﻪ ﻟﺤﻈﺎﺗﻲ ﻣﻜﺚ ﻣﻲﻛﻨﺪ و آﻧﮕﺎه‬
‫ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﭘﺮﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫اي رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(در آن ﻟﺤﻈﺎت ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ؟‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﻳﻦ دﻋﺎﻫﺎ را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻢ‪:‬‬
‫»اﻟﻠﻬﻢ ﺑﺎﻋﺪ ﺑﻴﻨﻲ و ﺑﻴﻦ ﺧﻄﺎﻳﺎﻳﻲ ﻛﻤﺎ ﺑﺎﻋﺪت ﺑﻴﻦ اﻟﻤﺸﺮق و اﻟﻤﻐﺮب اﻟﻠﻬﻢ ﻧﻘّﻨﻲ‬
‫ﻣﻦ ﺧﻄﺎﻳﻲ ﻛﻤﺎ ﻳﻨﻘﻲ اﻟﺜﻮب اﻻﺑﻴﺾ ﻣﻦ اﻟﺪﻧﺲ اﻟﻠﻬﻢ اﻏﺴﻠﻨﻲ ﻣﻦ ﺧﻄﺎﻳﺎي ﺑﺎﻟﻤﺎء‬
‫و اﻟﺜﻠﺞ و اﻟﺒﺮد«‪.‬‬
‫»ﺑﺎر ﺧﺪاﻳﺎ ﻣﻴﺎن ﻣﻦ و ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﻢ دوري ﺑﻴﻨﺪاز ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﺸﺮق و ﻣﻐﺮب را از ﻫﻢ دور‬
‫ﻛﺮدهاي‪ ،‬ﺑﺎر ﺧﺪاﻳﺎ ﻣﺮا از ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﻢ ﭘﺎك ﺑﻜﻦ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﺎرﭼﻪ ﺳﻔﻴﺪ از ﭼﺮك ﭘﺎك‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎر ﺧﺪاﻳﺎ ﺑﺎ آب ﺳﺮد و ﺧﻨﻚ ﺑﺨﺸﺶ ﻣﺮا از ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﻢ ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺑﻜﻦ‪«.‬‬
‫ﭼﻮن اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲدﻳﺪ ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎ ﭼﻬﺮهاي ﺑﺎز و ﺧﻨﺪان‬
‫ﺑﻪ ﺳﺆاﻻت او ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ و از اﻳﻨﻜﻪ او ﺑﺪﻧﺒﺎل ﻛﺴﺐ ﻋﻠﻢ و ﻣﻌﺮﻓﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺻﺤﺎﺑﻪ‬
‫ﻧﻴﺰ از ﺳﺆاﻻت او ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﺋﻲ را ﻛﻪ‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ‪ ،‬از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ ﻣﺜﻼً از ﻧﻤﺎز‪ ،‬روزه‪،‬‬
‫زﻛﺎت‪ ،‬ﺣﺞ‪ ،‬اﻳﻤﺎن و ﺣﻘﻴﻘﺖ آن از ﺑﻬﺸﺖ و دوزخ‪ ،‬از ﻣﻸ اﻋﻠﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از زﻧﺪﮔﻲ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪41‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و دﻋﻮﺗﺶ در ﻣﻜﻪ و ﺣﻮادﺛﻲ ﻛﻪ در آﻧﺠﺎ ﺑﺮاﻳﺶ‬

‫ﭘﻴﺶ آﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬از ﻫﺠﺮﺗﺶ ﺑﻤﺪﻳﻨﻪ و ﺣﻮادث ﺗﻤﺎم روزﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲاش‪.‬‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎ ﻣﺘﺎﻧﺖ و ﺣﻮﺻﻠﻪ ﺑﻪ او ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲداد‪.‬‬
‫روزي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺑﻴﺎزﻣﺎﻳﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﻣﻦ ﻧﻤﻲﭘﺮﺳﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻏﻨﺎﻳﻢ ﻣﺎل ﭼﻪ‬
‫ﻛﺴﻲ اﺳﺖ؟ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻘﺎﺿﺎ دارم آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﺧﺪا ﺑﺘﻮ آﻣﻮﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻤﻦ‬
‫ﺑﻴﺎﻣﻮزي‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﭘﺲ ﭼﺎدرت را ﭘﻬﻦ ﻛﻦ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﭼﺎدري را ﻛﻪ ﺑﺮ دوش داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﺧﻮد و آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﭘﻬﻦ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﺪﺗﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫ﭼﺎدرت را ﺟﻤﻊ ﻛﻦ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭼﺎدرش را ﺟﻤﻊ ﻛﺮد‪ ،‬و ﭘﺲ از آن‪ ،‬ﺑﻴﺪرﻧﮓ ﺑﻪ راز اﻳﻦ ﻛﺎر ﭘﻲ ﺑﺮد‪ .‬ﺷﺎﻣﮕﺎه‬
‫آن روز ﻛﻪ ﭘﺎﺳﻲ از ﺷﺐ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﺣﺎدﻳﺜﻲ را ﻛﻪ از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد ﺑﻴﺎد آورد و ﺗﻜﺮار ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻳﺎدآوري آن اﺣﺎدﻳﺚ آﻧﻘﺪر ﺑﺮاﻳﺶ‬
‫راﺣﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﻴﺎل ﻣﻲﻛﺮد آﻧﻬﺎ را از روي ﻛﺘﺎب ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﻛﻠﻤﻪاي را ﺟﺎ‬
‫ﺑﻴﻨﺪازد‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ و ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻧﻌﻤﺖ ﺧﺪا را ﺳﭙﺎس ﻓﺮاوان ﮔﻔﺖ‪ .‬ﭼﻨﺪ روز‬
‫از اﻳﻦ واﻗﻌﻪ ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﻛﺮام ﻧﻤﻮد ﻳﻌﻨﻲ دﻋﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد‪:‬‬
‫»ﺧﺪاوﻧﺪا! ﺣﺎﻓﻈﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻓﺮﻣﺎ« ﻣﻮرد اﺟﺎﺑﺖ ﻗﺮار داد از آن ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪،‬‬
‫ﻫﺮ ﻣﻄﻠﺒﻲ را ﻛﻪ ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬از ﻳﺎدش ﻧﻤﻲرﻓﺖ‪ .‬روزي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( وارد ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪ‪ .‬دﻳﺪ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه و زﻳﺪ ﺑﻦ ﺛﺎﺑﺖ و ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ در ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬زﻳﺪ و ﻣﺮدي دﻳﮕﺮ ﻣﺸﻐﻮل ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻗﺮآن ﺗﻼوت‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ‪ ،‬آن دو ﻧﻔﺮ )زﻳﺪ و ﻣﺮد دﻳﮕﺮ( ﻧﻤﺎز ﺧﻮد را ﺗﻤﺎم ﻛﺮدﻧﺪ‬
‫و دﺳﺖ دﻋﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺸﻨﻮد‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪42‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻛﻪ از ﺧﺪا ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ؟ وﻟﻲ آﻧﻬﺎ دﻋﺎي ﺧﻮد را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬دﻋﺎي ﺧﻮد را اداﻣﻪ دﻫﻴﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ دﻋﺎ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( آﻣﻴﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ .‬ﺗﺎ دﻋﺎﻫﺎﻳﺸﺎن ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺗﻮ ﺑﺮاي ﺧﻮدت دﻋﺎ ﻛﻦ‪ «.‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دﺳﺘﻬﺎﻳﺶ را ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﻛﺮد و اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ دﻋﺎ ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫»ﺧﺪاوﻧﺪا! آﻧﭽﻪ اﻳﻦ دو ﺑﺮادرم از ﺗﻮ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻫﻢ اﺟﺎﺑﺖ ﻓﺮﻣﺎ‪ .‬و ﻧﻴﺰ از ﺗﻮ‬
‫ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ آﻧﺮا ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﻨﻢ‪ «.‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( آﻣﻴﻦ‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ .‬زﻳﺪ و رﻓﻴﻘﺶ ﻛﻪ اﻳﻦ دﻋﺎي ﻣﻬﻢ را ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ و ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ آن ﭘﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫»ﺧﺪاﻳﺎ! ﻣﺎ ﻫﻢ از ﺗﻮ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﻪ آﻧﺮا ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﻨﻴﻢ‪«.‬‬
‫وﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﺎر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( آﻣﻴﻦ ﻧﮕﻔﺖ و ﺑﺎ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫»ﺟﻮان دوﺳﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ دﻋﺎ از ﺷﻤﺎ ﭘﻴﺸﻲ ﮔﺮﻓﺖ‪ «.‬و اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﻳﻜﺒﺎر دﻳﮕﺮ ﺗﻜﺮار‬
‫ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ داﻧﺎ و ﺣﻜﻴﻢ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﻮان ﺑﻲﻧﺎم و ﻧﺸﺎن‪ ،‬ﻛﻪ ﭼﻮﭘﺎﻧﻲ ﺑﻴﺶ ﻧﺒﻮد‪،‬‬
‫از ﻳﻤﻦ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻼم ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﻛﺎري ﻣﻬﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ اﺣﺎدﻳﺚ ﻧﺒﻮي و‬
‫ﺣﻔﻆ و ﮔﺴﺘﺮش آن در ﻣﻴﺎن اﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺑﻮﻳﮋه ﺗﺎﺑﻌﻴﻦ و ﻧﻘﻞ آن از ﻧﺴﻠﻲ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﻮد‪ ،‬اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاي ﺗﻘﻮﻳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻈﻪاش دﻋﺎ ﻛﻨﺪ‪ ،‬و ﭘﻴﺶ از ﭘﻬﻦ ﻛﺮدن ﭼﺎدرش ﺑﺮاي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﺑﻌﻀﻲ از ﺳﺨﻨﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺰد آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا! اﺣﺎدﻳﺚ ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﻤﺎ ﺷﻨﻴﺪهام وﻟﻲ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﻌﻀﻲ از آﻧﻬﺎ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدهام‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ‪ ،‬ﺑﺮاﻳﺶ دﻋﺎ ﻛﺮد‪ .‬از آن ﭘﺲ‪،‬‬
‫ﺣﺎﻓﻈﻪاش ﺑﻘﺪري ﻗﻮي ﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﻳﻚ ﻛﻠﻤﻪ از آﻳﺎت ﻗﺮآن ﻳﺎ اﺣﺎدﻳﺚ ﻧﺒﻮي را‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬ﻛﺜﺮت ﻫﻤﺮاﻫﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺣﺎﻓﻈﻪ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪43‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻗﻮي و ﻋﻼﻗﻪ ﺷﺪﻳﺪش ﺑﻪ ﻛﺴﺐ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺒﻮغ و ﺑﺮﺗﺮي او ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ در ﺣﻔﻆ ﺣﺪﻳﺚ و رواﻳﺖ‪ ،‬از ﻫﻤﻪ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺳﺒﻘﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻀﺎﻓﺎً ﻫﻤﺮاﻫﻲ او ﺑﺎ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( وي را از ﺧﺪﻣﺖ و ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎدرش‪ ،‬ﺑﺎز ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﻮد و‬
‫ﻫﺮ روز ﺑﻪ دﻳﺪن ﻣﺎدرش ﻣﻲرﻓﺖ و ﻏﺬاي اﻧﺪﻛﻲ را ﻛﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآورد‪ ،‬ﺑﺮاي او‬
‫ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬ﻣﺎدرش ﻫﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻏﺬاي اﻧﺪك‪ :،‬ﻗﺎﻧﻊ ﺑﻮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﺮ ﭼﻪ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲآﻣﻮﺧﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺎدرش ﻫﻢ ﻳﺎد ﻣﻲداد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺎدرش ﻫﻤﻴﺸﻪ در‬
‫ﻣﺴﺠﺪ اﻟﻨﺒﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ زﻧﻬﺎي ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ و ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎ و ﻣﻮاﻋﻆ آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ‪ .‬روزي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دو داﻧﻪ ﺧﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺎدرش‬
‫داد و ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻳﻨﻬﺎ را رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺴﻢ‬
‫اﷲ ﺑﮕﻮ و آﻧﻬﺎ را ﺑﺨﻮر‪ .‬ﺗﻤﺎم روز ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﺷﺪ‪ «.‬ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺖ ﻣﺎدر ﻋﺰﻳﺰ! ﺑﺨﺪا‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻣﺮا از ﻛﺎر و ﻛﺴﺐ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺧﻮراك ﺑﺮاي ﺗﻮ ﺑﺎز‬
‫ﻣﻲدارد‪ ،‬ﻫﻤﺮاﻫﻲ و ﻣﻼزﻣﺖ ﺑﺎ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻳﺮا ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ از اﻳﺸﺎن ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ و ﻣﻌﺮﻓﺖ دﻳﻨﻲ ﻛﺴﺐ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﺸﻜﻼت را‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻦ‪ .‬زﻳﺮا ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﺳﺨﺘﻲ‪ ،‬آﺳﺎﻧﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫روزي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﺰد ﻣﺎدرش رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﺎدرﺟﺎن! اﻣﺮوز ﻫﺪﻳﻪ ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮاﻳﺖ‬
‫آوردهام‪ «.‬ﻣﺎدرش ﮔﻔﺖ‪ :‬آن ﻫﺪﻳﻪ ﭼﻴﺴﺖ؟ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻣﺮوز ﻋﺪهاي از ﻓﻘﺮاء‬
‫ﭘﻴﺶ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( آﻣﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫اي رﺳﻮل ﺧﺪا! ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداران اﺟﺮ و ﻣﺰد زﻳﺎدي ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآورﻧﺪ‪ .‬از ﻳﻜﻄﺮف ﺧﺪا را‬
‫ﻋﺒﺎدت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ اﻣﻮال اﺿﺎﻓﻲ ﺧﻮد را در راه ﺧﺪا ﺻﺪﻗﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻣﺎ ﭼﻴﺰي ﻧﺪارﻳﻢ ﻛﻪ در راه ﺧﺪا‪ ،‬ﺻﺪﻗﻪ دﻫﻴﻢ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻌﻤﺘﻬﺎي دﻳﮕﺮي ارزاﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻫﺮ‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﺻﺪﻗﻪ دﻫﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻦ ﻫﺮ ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪ ،‬ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻦ اﻟﺤﻤﺪ ﷲ ‪ ،‬ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ‪،‬‬
‫اﷲ اﻛﺒﺮ ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﻬﻲ ازﻣﻨﻜﺮ ﻧﻴﺰ ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪ «.‬ﭘﺲ ﻣﺎدرﺟﺎن!‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪44‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اﻳﻦ اذﻛﺎر را ﺑﻪ ﻛﺜﺮت زﻣﺰﻣﻪ ﻛﻦ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺟﺰء اﻏﻨﻴﺎء ﺧﻮاﻫﻲ ﺷﺪ‪ .‬و ﻫﻤﺎن اﺟﺮي را ﻛﻪ‬
‫ﺧﺪا ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺑﺬل و ﺑﺨﺸﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ .‬و روزي ﺑﻪ ﻣﺎدرش‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬دﻳﺮوز رﺳﻮل ﺧﺪا ﺣﺪﻳﺜﻲ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺑﻴﺎن ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ اﮔﺮ ﺟﻮي آﺑﻲ ﻣﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﻤﺎ روزي‪ 5‬ﺑﺎر در آن ﻏﺴﻞ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬آﻳﺎ ﭼﺮﻛﻲ ﺑﺮ ﺑﺪن ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ؟ ﮔﻔﺘﻴﻢ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﺟﻮي آب ﻫﺴﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻤﺎم ﮔﻨﺎﻫﺎن ﻣﺎ را از ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬ﭘﺲ ﻣﺎدرﺟﺎن ﺑﻪ ﻓﻀﻴﻠﺖ اﻳﻦ‬
‫ﻧﻤﺎزﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻦ و ﺑﺒﻴﻦ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻪ ﻧﻌﻤﺘﻲ ﺑﻤﺎ ارزاﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ آن‪،‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻮد را از ﮔﻨﺎه ﭘﺎك ﻧﮕﻬﺪارﻳﻢ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺣﺪﻳﺜﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬روزي ﺟﻬﻨﻢ ﺑﻪ ﺧﺪا ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪا!‬
‫ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﻳﻲ از ﻣﻦ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي دﻳﮕﺮ را ﻣﻲﺧﻮرد‪ ،‬ﺑﻤﻦ اﺟﺎزه ﺑﺪه ﻛﻪ ﻧﻔﺲ ﺑﻜﺸﻢ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ او اﺟﺎزه داد ﺗﺎ دو ﺑﺎر در ﺳﺎل ﺗﻨﻔﺲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و ﻳﻜﻲ در زﻣﺴﺘﺎن‪ .‬ﺑﻌﺪ‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻫﺮ وﻗﺖ ﺳﺮﻣﺎي ﺷﺪﻳﺪ اﺣﺴﺎس ﻛﺮدﻳﺪ‪ ،‬آن‬
‫ﻧﻔﺲ ﺟﻬﻨﻢ اﺳﺖ‪ .‬و ﻫﺮ وﻗﺖ ﻛﻪ ﮔﺮﻣﺎي ﺷﺪﻳﺪي را اﺣﺴﺎس ﻛﺮدﻳﺪ‪ ،‬آن ﻫﻢ ﺗﻨﻔﺲ‬
‫ﺟﻬﻨﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﺎدرﺟﺎن! ﺑﻪ ﻛﺜﺮت از ﺟﻬﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﭘﻨﺎه ﺑﺒﺮ‪ .‬و از ﺧﺪا ﻃﻠﺐ ﻋﻔﻮ و‬
‫ﺳﻼﻣﺖ و ﻋﺎﻓﻴﺖ ﻛﻦ‪«.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬ﻫﻤﻴﺸﻪ اﺣﺎدﻳﺜﻲ را ﻛﻪ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺎدرش ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﺮد و او ﺑﺎ‬
‫ﻃﻴﺐ ﺧﺎﻃﺮ آﻧﻬﺎ را ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ و ﻳﺎد ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺮاي ﭘﺴﺮش دﻋﺎي ﺧﻴﺮ ﻣﻲﻛﺮد و‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﺪاوﻧﺪا! ﻣﻦ از ﻓﺮزﻧﺪم راﺿﻲ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺗﻮ ﻫﻢ از او راﺿﻲ ﺑﺎش‪ «.‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر‬
‫ﻛﻪ ﺷﺮح آن ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد را رﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ و در ﮔﻮﺷﻪاي از ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬دﻳﺮي ﻧﮕﺬﺷﺖ ﻛﻪ او )اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه( ﭼﻬﺮه ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﻣﺮد ﺳﺮﺷﻨﺎس ﮔﺮوه‬
‫ﺻﻔﻪ ﺷﺪ‪ .‬و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در ﻗﻴﺪ ﺣﻴﺎت ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ‬
‫وﺟﻪ ﺻﻔﻪ را ﺑﺎ ﻣﻨﺰل ﻳﺎ ﺟﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮ ﻋﻮض ﻧﻜﺮد‪ .‬ﺻﻔﻪ ﺳﺎﻳﺒﺎﻧﻲ در ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻫﻞ ﺻﻔﻪ‪ ،‬اﺻﺤﺎب ﻓﻘﻴﺮي ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻣﺪﻳﻨﻪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ و ﻓﺎﻣﻴﻠﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و در زﻣﺎن‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪45‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺣﻴﺎت آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در ﺻﻔﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺑﻴﺪﻧﺪ‪ .‬و ﺑﻴﺸﺘﺮ روزﻫﺎي ﺧﻮد‬
‫را در آﻧﺠﺎ ﺑﺴﺮ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬و ﻋﺪهاي از آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻧﺰد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪﻧﺪ و ﺷﺎم ﻣﻲﺧﻮردﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ وﺿﻊ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ آﻧﻬﺎ را ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﻛﺮد‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬و اﮔﺮ ﺻﺪﻗﻪاي ﺑﺪﺳﺖ آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ ،‬آﻧﺮا ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲداد ﺗﺎ ﺑﺮاي اﻫﻞ ﺻﻔﻪ‬
‫ﺑﺒﺮد‪ .‬و ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ وﻗﺖ ﻫﺪﻳﻪاي ﺑﺮاي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻲآﻣﺪ‪ ،‬ﻳﺎ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را‬
‫ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ اﻫﻞ ﺻﻔﻪ را ﺑﻴﺎورد و آﻧﺮا ﻫﻤﺮاه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺨﻮرﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺳﻬﻤﻴﻪ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲداد ﺗﺎ ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻫﻞ ﺻﻔﻪ‪ ،‬اﻓﺮاد ﺗﻨﺒﻠﻲ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺎر ﻧﻜﻨﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺮﮔﺮم ﻛﺴﺐِ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ و ﺟﻬﺎد ﺑﺎ ﻛﻔﺎر ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻀﺎﻓﺎً در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛﺎري ﺑﺮاي‬
‫آﻧﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ زﻳﺮا اﻫﻞ ﻣﺪﻳﻨﻪ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻓﻘﻴﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻫﻞ ﺻﻔﻪ‪ ،‬آﻧﻘﺪر ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ و ﺑﺮﻫﻨﮕﻲ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﺳﻄﻮرهاي از ﺻﺒﺮ‬
‫و ﺑﺮدﺑﺎري ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬و ﭼﻮن دوﺳﺘﻲ ﺧﺪا و رﺳﻮل را ﺑﺮ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدادﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺧﺪاوﻧﺪ وﺿﻊ آﻧﻬﺎ را دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺛﺮوت ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻓﺮﻣﻮد و آﻧﻬﺎ را‬
‫ﻏﻨﻲ ﻛﺮد‪ .‬و اﻳﻦ ﻣﻮﻫﺒﺖ ﻧﻴﺰ در ﺳﺎﻳﻪ ﺻﺒﺮ و ﺑﺮدﺑﺎري ﻧﺼﻴﺐ آﻧﻬﺎ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﺳﺎﻟﻬﺎي ﺻﻔﻪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺷﺪﻳﺪ ﻓﻘﺮ و ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮد ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي او ﻓﻘﻂ دو راه وﺟﻮد دارد و ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﺎ‬
‫ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮاﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺗﺤﻤﻞ ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻳﺎ دوري از آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺳﻴﺮ ﺷﺪن را‪ .‬و او ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ‪ .‬زﻳﺮا‬
‫اﮔﺮ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻓﺮﺻﺖ ﻫﻤﺮاﻫﻲ را از دﺳﺖ ﻣﻲداد و از ﻧﻌﻤﺖ ﺷﻨﻴﺪن ﻛﻠﻤﺎت ﮔﻬﺮﺑﺎر‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﺤﺮوم ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ‬
‫ﻣﺸﻜﻠﻲ را در اﻳﻦ راه ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﺪف واﻻي ﺧﻮد ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ‬
‫از ﻫﺮ ﺳﺨﺘﻲ‪ ،‬آﺳﺎﻧﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬و ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺒﺎل ﺗﺤﻤﻞ ﻓﻘﺮ و ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺑﻪ او‬
‫ﭘﺎداش ذﻳﻘﻴﻤﺘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺴﺐ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪46‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دوﺳﺖ دارد اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎﻳﺶ را ﺻﺮف ﻣﻄﻠﺐ اول‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬زﻳﺮا اواﻳﻞ ﺻﺤﺒﺖ‪ ،‬روزي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﺣﺎل ﻛﺎﺷﺘﻦ ﻧﻬﺎﻟﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( او را دﻳﺪ و ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﻲ؟«‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬دارم ﻧﻬﺎﻟﻲ ﻣﻲﻛﺎرم‪«.‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آﻳﺎ دوﺳﺖ‬
‫داري ﺗﻮ را ﺑﻪ ﻛﺎﺷﺘﻦ ﻧﻬﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ ﻧﻬﺎل راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﻨﻢ؟ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪ :‬آري‪ ،‬اي‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺟﻤﻼت زﻳﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪ ،‬اﻟﺤﻤﺪ ﷲ‪ ،‬ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ‪ ،‬اﷲ اﻛﺒﺮ‪ ،‬ﻳﻚ درﺧﺖ در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻛﺎﺷﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪) .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻨﺪاﺷﺖ ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎ ﻛﺎﺷﺘﻦ‬
‫درﺧﺖ و ﻳﺎ ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ذﻫﻦ آﻧﻬﺎ را از ﻧﻬﺎل اﻳﻦ‬
‫‪1‬‬
‫ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻬﺎل آن ﺟﻬﺎن و از ﻋﺎﻟﻢ ﺻﻮرت‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﻌﻨﻲ ﺳﻮق دﻫﺪ‪(.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ او از آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺟﺪا ﻧﺸﻮد ﺗﺎ ﻋﻠﻢ و ذﻛﺮ را ﺑﻴﺎﻣﻮزد و ﺳﺮﮔﺮم آن ﺷﻮد‪.‬‬
‫روﻳﻬﻤﺮﻓﺘﻪ در آن اﻳﺎم روزﻫﺎي ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺮ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬در آن روزﻫﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﭼﻨﺎن‬
‫ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ از ﺷﺪت ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻲاﻓﺘﺎد‪ .‬در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻌﻠﺖ ﺿﻌﻒ‬
‫ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ در ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي ﺑﻴﻦ ﻣﻨﺒﺮ و ﺣﺠﺮه ﻋﺎﻳﺸﻪ‪ ،‬ﺑﻴﻬﻮش و ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﻓﺘﺎد‪.‬‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ او را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻴﺎل ﻛﺮدﻧﺪ دﻳﻮاﻧﻪ اﺳﺖ و ﻏﺶ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ دﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﺮش ﻣﻲﻛﺸﻴﺪﻧﺪ و ﭘﺎ ﺑﺮ ﺷﻜﻤﺶ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و او را ﺗﻜﺎن ﻣﻲدادﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻪ دﻳﻮاﻧﻪام و ﻧﻪ ﺑﻴﻤﺎر‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﻣﺮا‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺎل اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﺷﻜﻤﺶ ﻛﻪ از ﺷﺪت ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ درد ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﻣﻲﺑﺴﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( وﻗﺘﻲ ﻛﻪ او را ﺑﻪ آن ﺣﺎل ﻣﻲدﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺄﺳﻒ ﻣﻲﺧﻮرد و‬
‫ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﮔﺎﻫﻲ در ﺧﺎﻧﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻫﻢ ﭼﻴﺰي ﺑﺮاي‬
‫ﺧﻮردن ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ او ﺑﺪﻫﺪ و ﮔﺮﺳﻨﮕﻲاش را ﺑﺮﻃﺮف ﺳﺎزد‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪47‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ روزﻫﺎي زﻳﺎدي ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺳﺎﻳﺮ‬
‫اﺻﺤﺎب‪ ،‬از ﻏﺬا ﺧﺒﺮي ﻧﺒﻮد‪ .‬زﻳﺮا ﺟﻬﺎد ﺑﺎ ﻛﻔﺎر‪ ،‬ﻣﺮدم را از ﻛﺎر و ﺗﺠﺎرت و داد و‬
‫ﺳﺘﺪ ﺑﺎز داﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲدﻳﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﻳﺮ اﺻﺤﺎب ﺻﻔﻪ ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ او ﮔﺮﺳﻨﻪ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﭼﻴﺰي ﺑﺮاي ﺧﻮردن ﻧﺪارﻧﺪ و ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺳﺎﻳﺮ‬
‫اﺻﺤﺎب ﺑﺎ او ﻣﺤﺒﺖ و ﻫﻤﺪردي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮش ﺗﺴﻜﻴﻦ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﻴﻠﻲ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد و ﺗﻮان راه رﻓﺘﻦ ﻧﺪاﺷﺖ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﻓﺘﺎد‪ .‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دﺳﺘﺶ را ﮔﺮﻓﺖ و او‬
‫را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد و ﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮد‪ .‬در آﻧﺠﺎ ﻗﺪري ﺷﻴﺮ ﺑﻪ او داد اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آﻧﺮا ﻧﻮﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاي ﺑﺎر دوم و ﺳﻮم ﺑﻪ او ﺷﻴﺮ داد ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺷﻜﻤﺶ ﺳﻴﺮ‬
‫ﺷﺪ و ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ و اداي ﺷﻜﺮ‪ ،‬دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺮﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺳﺎﻟﻬﺎي ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﺧﻮد‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات زﻳﺒﺎ و ﺟﺎﻟﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺎد داﺷﺖ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ‬
‫آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي ﺷﺎﮔﺮدان ﺧﻮد ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﺮد و ﺷﮕﻔﺘﻲ آﻧﻬﺎ را ﺑﺮ ﻣﻲاﻧﮕﻴﺨﺖ و آﻧﻬﺎ‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻳﻦ ﻣﺮد ﺻﺒﻮر و ﺑﺰرﮔﻮار را ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫روزي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺮﺧﻲ از ﺧﺎﻃﺮات اﻳﺎم ﮔﺮﺳﻨﮕﻲاش را ﺑﺮاي دوﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﺨﺪا ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮدي ﺟﺰ او ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ از ﺷﺪت ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ‬
‫ﺷﻜﻤﻢ را ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻲﻣﺎﻟﻴﺪم و ﺑﻪ آن ﺳﻨﮓ ﻣﻲﺑﺴﺘﻢ‪ .‬در ﻳﻜﻲ از آن روزﻫﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ راه‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و اﺻﺤﺎب ﻧﺸﺴﺘﻢ ﺗﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﻳﻜﻲ ﻣﺮا دﻋﻮت ﻛﻨﺪ و ﻏﺬا‬
‫دﻫﺪ‪ .‬اﺑﺘﺪا اﺑﻮﺑﻜﺮ از ﻛﻨﺎرم ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ او را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد ﺳﺎزم‪ ،‬آﻳﻪاي از‬
‫ﻗﺮآن از او ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ .‬وﻟﻲ او ﺑﻤﻦ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﻜﺮد و رﻓﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ از او ﻋﻤﺮ از ﻛﻨﺎرم‬
‫ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬و ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺣﺎﻟﻢ را ﺑﺪاﻧﺪ از او ﻧﻴﺰ آﻳﻪاي ﭘﺮﺳﻴﺪم وﻟﻲ او ﻫﻢ ﺑﻤﻦ ﺗﻮﺟﻬﻲ‬
‫ﻧﻜﺮد و ﺑﺮاه ﺧﻮد اداﻣﻪ داد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻤﻦ ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫ﺷﺪ و ﭼﻮن ﺣﺎل ﻣﺮا ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪ ،‬ﻟﺒﺨﻨﺪي زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻴﺎ‪ .‬ﭘﺸﺖ ﺳﺮ او رﻓﺘﻢ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺨﺎﻧﻪ رﺳﻴﺪﻳﻢ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( وارد ﺷﺪ و ﺑﻤﻦ ﻫﻢ اﺟﺎزه ورود داد‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪48‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫وﻗﺘﻲ وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺪم دﻳﺪم ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻟﻴﻮان ﻗﺪري ﺷﻴﺮ وﺟﻮد دارد‪ .‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( از اﻓﺮاد ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﺮ از ﻛﺠﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ؟ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫ﻓﻼن ﺷﺨﺺ آﻧﺮا ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﻌﻨﻮان ﻫﺪﻳﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺧﻄﺎب ﺑﻤﻦ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻠﻲ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﮔﻔﺖ ﺑﺮو ﻧﺰد اﺻﺤﺎب ﺻﻔﻪ و آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ‬
‫دﻋﻮت ﻛﻦ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺎراﺣﺖ‬
‫ﺷﺪم و ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺷﻴﺮ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻫﻞ ﺻﻔﻪ‬
‫را ﺳﻴﺮ ﻛﻨﺪ؟ اﻳﻜﺎش آﻧﺮا ﺑﻤﻦ ﻣﻲداد ﺗﺎ ﻛﻤﻲ ﻧﻴﺮو ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬و ﺗﺎزه وﻗﺘﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺣﺘﻤﺎً آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻤﻦ دﺳﺘﻮر ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺷﻴﺮ را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺪﻫﻢ‪،‬‬
‫در آﻧﺼﻮرت ﭼﻴﺰي ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﭼﺎرهاي ﺟﺰ اﻃﺎﻋﺖ از دﺳﺘﻮر‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬رﻓﺘﻢ و اﺻﺤﺎب ﺻﻔﻪ را ﺑﻤﻨﺰل آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دﻋﻮت ﻛﺮدم‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ و ﻫﺮ ﻛﺪام در‬
‫ﺟﺎﺋﻲ ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﺑﺮﺧﻴﺰ و ﻇﺮف ﺷﻴﺮ را‬
‫ﺑﺮدار و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺷﻴﺮ ﺑﺪه‪ .‬ﻣﻦ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺷﻴﺮ دادن آﻧﻬﺎ ﻛﺮدم‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻜﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﺮ ﻣﻲﻧﻮﺷﻴﺪ‪،‬‬
‫آﻧﻘﺪر ﻣﻲﺧﻮرد ﻛﻪ ﺳﻴﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻫﻤﻪ ﺳﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ و ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﻣﺎ دو ﻧﻔﺮ رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻟﻴﻮان ﺷﻴﺮ را از دﺳﺘﻢ ﮔﺮﻓﺖ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻟﺒﺨﻨﺪ‬
‫ﻣﻲزد ﺑﻤﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻦ و ﺗﻮ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪهاﻳﻢ‪ .‬اﻳﻨﻚ ﺑﻨﺸﻴﻦ و ﺷﻴﺮ ﺑﻨﻮش ﻣﻦ ﻧﺸﺴﺘﻢ و‬
‫ﻧﻮﺷﻴﺪم‪ .‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دوﺑﺎره ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻨﻮش و ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺎر ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم ﺗﻜﺮار ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻨﻮش‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻴﺮ ﺷﺪم ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻗﺴﻢ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺣﻖ ﻓﺮﺳﺘﺎده‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﺟﺎﻳﻲ در ﺷﻜﻤﻢ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬و ﻛﺎﻣﻼً ﺳﻴﺮ ﺷﺪهام‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻟﻴﻮان را ﺑﻤﻦ ﺑﺪه‪ .‬ﻣﻦ ﻟﻴﻮان را ﺑﻪ اﻳﺸﺎن‬
‫دادم‪ .‬ﺑﺴﻢ اﷲ ﮔﻔﺖ و ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺷﻴﺮ را ﺳﺮ ﻛﺸﻴﺪ و او ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎ ﺳﻴﺮ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪49‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ دو دﻟﻴﻞ‪ ،‬ﻣﺪت زﻳﺎدي ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮد‪ .‬ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ در ﻫﺠﺮت ﺧﻮد‬
‫ﺑﺴﻮي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻲداد‬
‫ﻛﻪ دوران ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ او ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( زﻳﺎد ﻃﻮل ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ ﺧﻮد را ﻣﻠﺰم ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻫﻤﺮاه آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻓﺮﺻﺖ را ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺑﺪاﻧﺪ و از اﻳﻦ رﻫﮕﺬر‪ ،‬ﻫﺮ ﻣﺸﻜﻠﻲ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ در آﻳﻨﺪه روزﻫﺎﻳﻲ ﭘﻴﺶ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺳﻴﺮ ﺷﻮد و ﻫﻢ ﺑﺮﺧﻮردار از‬
‫ﻧﻌﻤﺖ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﻓﻘﺮ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﺳﺘﻐﻨﺎ داﺷﺖ‪ .‬و از ﻛﺴﻲ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ و ﺑﺎ ﻛﺴﻲ‬
‫ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﮕﺮ ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم) ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ راز ﺧﻮد را ﺑﺎ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در ﻣﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ و ﭼﻮن ﻣﻲدﻳﺪ ﻛﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ و ﻋﻤﺮ ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ‪ ،‬ﻣﻘﺎم واﻻﻳﻲ دارﻧﺪ و از ﻫﻤﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻔﻜﺮ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﮔﺎﻫﻲ آﻧﻬﺎ را ﻧﻴﺰ در ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺸﻜﻼت ﺧﻮد ﻗﺮار ﻣﻲداد‪.‬‬
‫و از ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ‪ ،‬ﻓﻘﻂ راز ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺟﻌﻔﺮﺑﻦ اﺑﻲ ﻃﺎﻟﺐ در ﻣﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﭼﻮن‬
‫او ﻧﻴﺰ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را دوﺳﺖ داﺷﺖ و ﺑﺎ او ﻧﻴﻜﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬و از زﻣﺎن ﺟﻨﮓ ﺧﻴﺒﺮ ﺑﺎ ﻫﻢ‬
‫آﺷﻨﺎ و دوﺳﺖ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺟﻌﻔﺮ ﺑﻦ اﺑﻲ ﻃﺎﻟﺐ ﻫﻢ ﭼﻨﺪان دواﻣﻲ ﻧﻜﺮد و ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ‬
‫ﻛﻮﺗﺎه در ﺟﻨﮓ ﻣﻮﺗﻪ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت رﺳﻴﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﻓﺮاق او ﮔﺮﻳﺴﺖ و ﻳﺎد و ذﻛﺮش را‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﮔﺮاﻣﻲ ﻣﻲداﺷﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ وﺟﻮد ﻓﻘﺮ و ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﺷﺪﻳﺪ‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﭼﻮن ﻫﻤﺮاﻫﻲ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاﻳﺶ ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ‬
‫او را از ﺷﻨﻴﺪن ﺳﺨﻨﺎن آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ اﻳﺸﺎن‪،‬‬
‫ﺑﺎز دارد‪ .‬ﻫﺮ ﺷﺐ ﭘﺲ از ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء ﭼﻨﺪ ﺣﺪﻳﺚ از اﺣﺎدﻳﺚ ﻧﺒﻮي را ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﺮد و‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪50‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻧﻴﺰ آﻧﭽﻪ از ﻗﺮآن آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي اﺑﻲ ﺑﻦ ﻛﻌﺐ و ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد و زﻳﺪ ﺑﻦ‬
‫ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺗﻼوت ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﻳﻦ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ را دوﺳﺖ داﺷﺖ‪ .‬ﭼﻮن آﻧﻬﺎ اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ ﺧﻮد را در اﺧﺘﻴﺎر‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ او در آن ﻟﺤﻈﺎت‪ ،‬ﻣﺤﻔﻮﻇﺎت ﺧﻮد را از ﻗﺮآن ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﻪ آﻧﭽﻪ را ﺣﻔﻆ ﻛﺮده‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ دارد ﻳﺎ ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮده اﺳﺖ؟ ﺳﺎﻟﻬﺎﻳﻲ‬
‫را ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﺻﻔﻪ ﻳﻌﻨﻲ در ﻣﻼزﻣﺖ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﮔﺬراﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﻳﺎم زﻧﺪﮔﻲ او ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ و ﻫﻤﻴﺸﻪ آن ﺻﺤﻨﻪﻫﺎ را ﺑﻴﺎد داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از رﺣﻠﺖ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺎزه اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه داﻧﺴﺖ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻪ ﻧﻌﻤﺖ ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻪ او ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺻﻔﻪ او ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن ﻣﺨﻠﺼﻲ آﺷﻨﺎ ﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ اﻳﻤﺎن و دوﺳﺘﻲ و اﻃﺎﻋﺖ و ﺻﺒﺮ و ﺗﺤﻤﻞ‬
‫ﻣﺸﻜﻼت‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺧﺪا و رﺳﻮل‪ ،‬آﻧﻬﺎ را دور ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮان‬
‫از ﺑﻼل ﺑﻦ رﺑﺎح‪ ،‬ﺑﺮاء ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ‪ ،‬ﺣﺬﻳﻔﻪ ﺑﻦ ﻳﻤﺎن اﺑﻮذر ﻏﻔﺎري‪ ،‬ﺧﺒﺎب ﺑﻦ اَر‪‬ت‪ ،‬زﻳﺪ‬
‫ﺑﻦ ﺧﻄﺎب‪ ،‬ﺑﺸﻴﺮ ﺑﻦ ﺣﻀﺎﺻﻴﻪ‪ ،‬ﺳﻠﻤﺎن ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،‬ﺳﻔﻴﻨﻪ ﻣﻮﻻي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬رﺑﻴﻌﻪ ﺑﻦ ﻛﻌﺐ‬
‫ﺧﺎدم ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد‪ ،‬ﻧﺎم ﺑﺮد‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﻣﺮدان ﻓﻘﻴﺮ و‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﻧﺎم و اﻋﻤﺎل و رﺷﺎدﺗﻬﺎي آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻣﺎﻣﺎن اﻣﺖ و‬
‫ﭼﺮاﻏﻬﺎي ﻫﺪاﻳﺖ‪ ،‬در ﺻﻔﺤﺎت زرﻳﻦ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺛﺒﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻫﻲ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺑﺎ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻛﻮﺷﺶ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮاي ﺷﻨﻴﺪن و ﺣﻔﻆ ﻛﺮدن و ﺗﻼوت ﻗﺮآن ﻧﻤﻮد‪ .‬و ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺳﻴﺮت ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را از آﻏﺎز ﻧﺰول ﻗﺮآن‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻳﺎد ﮔﻴﺮد‪ .‬زﻳﺮا آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺣﻮادث ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮد را ﺑﺮاي او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬و‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ ﻧﻴﺰ داﺳﺘﺎن ﻣﻔﺼﻞ ﻫﺠﺮت را ﺑﺮاي او ﺷﺮح داده ﺑﻮد‪ .‬و ﺳﺎﻳﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺣﻮادث ﺟﻨﮕﻬﺎي ﺑﺪر‪ ،‬اﺣﺪ‪ ،‬ﺧﻨﺪق را ﺑﺮاﻳﺶ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪51‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺣﻮادث ﻳﺎد ﺷﺪه‪ ،‬ﭼﻨﺎن در ﺣﺎﻓﻈﻪ او ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻲ ﺧﻮد‪ ،‬آﻧﻬﺎ را دﻳﺪه‬
‫وﺷﺎﻫﺪ آن ﺣﻮادث ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻜﺴﺎل از ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ او ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه اﻳﺸﺎن ﻣﺪﻳﻨﻪ را ﺗﺮك ﮔﻔﺖ و ﺑﻘﺼﺪ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻛﻔﺎر‪ ،‬راﻫﻲ‬
‫‪2‬‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻧﺠﺪ ﺷﺪ و در ﻏﺰوه ذات اﻟﺮﻗﺎع ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻏﺰوه‪ ،‬ﺟﻨﮕﻲ رخ ﻧﺪاد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ دو ﮔﺮوه ﻣﺘﺨﺎﺻﻢ ﺧﻴﻠﻲ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و‬
‫ﺣﺘﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻬﺎ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮف ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ در اﻳﻦ ﻏﺰوه‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه و ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲﻫﺎي زﻳﺎدي ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻛﻒ ﭘﺎﻫﺎﻳﺸﺎن زﺧﻤﻲ ﺷﺪ و ﻧﺎﺧﻨﻬﺎﻳﺸﺎن‬
‫اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ آﻧﻬﺎ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﻫﺎي ﺧﻮد را ﻛﻪ زﺧﻤﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﺎرﭼﻪ‬
‫ﺑﺒﻨﺪﻧﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ آن ﻏﺰوه را ذات اﻟﺮﻗﺎع ﻧﺎﻣﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺳﺎل ﺑﻮد ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻤﺮاه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺳﺎﻳﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﺮاي‬
‫اداي ﻋﻤﺮه ﺑﻤﻜﻪ رﻓﺖ‪ .‬و ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪا ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﭼﺸﻤﺶ ﺑﺨﺎﻧﻪ‬
‫ﻛﻌﺒﻪ اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و اﺷﻚ از ﭼﺸﻤﻬﺎﻳﺶ ﺟﺎري ﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﭼﻮن از‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ رﺣﻤﺖ ﺧﺪا ﺑﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺎد ﻛﻪ اﻣﺮوز‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﻗﺪرت ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻏﺮور و ﺳﺮﺑﻠﻨﺪي ﮔﺮد ﺧﺎﻧﻪ ﻃﻮاف ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬در‬
‫آن اﺛﻨﺎء اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دﻳﺪ ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﭘﺲ از ﺑﻮﺳﻴﺪن‬
‫ﺣﺠﺮاﻻﺳﻮد‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺳﺎﻳﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻣﻨﺎﺳﻚ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﻲدوﻧﺪ و ﻫﺮوﻟﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺮﺗﺮي اﺳﻼم ﺑﺮ ﻛﻔﺮ ﻳﻘﻴﻦ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮد و ﺳﻘﻮط و ﻧﺎﺑﻮدي ﻛﻔﺮ را ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﻧﻤﻮد و داﻧﺴﺖ ﺑﺰودي اﻳﻦ دﻳﻦ در ﻣﻜﻪ و ﺳﺎﻳﺮ ﺑﻼد رواج ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ آﻧﺮا‬
‫ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ادﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮي ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﺷﺮح آن ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻓﻘﺮ و ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ را ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﻣﺎ‬
‫ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﻓﻘﺮ‪ ،‬در اﻳﻤﺎن و ﻳﻘﻴﻦ ﻣﺎدرش ﺧﻠﻞ ﺑﻮﺟﻮد آورد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻔﻜﺮ‬
‫اﻓﺘﺎد ﺗﺎ ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﻛﺎري ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ و از درآﻣﺪ ﻧﺎﭼﻴﺰ آن‪ ،‬ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺧﻮد و ﻣﺎدرش را‬
‫ﺑﺮﻃﺮف ﺳﺎزد‪ .‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﻧﮕﺮان ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﻛﺎر ﻛﺮدن‪ ،‬او را از ﻫﻤﺮاﻫﻲ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪52‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺷﻨﻴﺪن اﺣﺎدﻳﺚ او ﺑﺎزدارد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ‬

‫ﺗﻼش ﻛﺎري ﭘﻴﺪا ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺧﻮدش آن ﻛﺎر ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﺎﻧﻊ ﻫﻤﺮاﻫﻲ او ﺑﺎ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺨﺪﻣﺖ )ﺑﺴﺮه دﺧﺘﺮ ﻏﺰوان( زن ﺻﺤﺎﺑﻲ و‬
‫ﺑﺰرﮔﻮار ﺑﻮد‪ ،‬درآﻣﺪ ﺗﺎ ﺑﺮاي او و ﺷﻮﻫﺮش ﺧﺪﻣﺖ ﻛﻨﺪ و در ﺳﻔﺮﻫﺎ ﻫﻤﺮاه آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺰدش ﻓﻘﻂ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﻮراك او و ﻣﺎدرش را ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻗﺴﻤﺘﻲ‬
‫از ﺧﻮراك ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﻣﺎدرش ﻣﻲﺑﺮد ﺗﺎ او از آﻧﭽﻪ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪ ﮔﺮﻓﺘﺎر آن‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺠﺎت ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺷﺮوﻃﻲ داﺷﺖ‪ ،‬ﻛﻪ دﺧﺘﺮ ﻏﺰوان آﻧﻬﺎ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ او را از ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎز ﺑﺎز ﻧﺪارد و ﺷﺐﻫﺎ‬
‫او را ﻣﺸﻐﻮل ﻛﺎر ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ اوﻗﺎت ﺧﻮد را در ﻣﺴﺠﺪ ﺑﮕﺬراﻧﺪ‪ .‬و در ﺳﻔﺮﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد‬ ‫ﻫﻤﺮاه آﻧﻬﺎ ﺑﺮود ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺷﺮوط ﻓﻮق ﺑﺎز ﻫﻢ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﻛﻪ او ﺳﺎﻋﺎﺗﻲ را از ﻣﻼزﻣﺖ و ﻫﻤﺮاﻫﻲ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎز ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ آﻧﻬﺎ را ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺳﺆال ﻛﺮدن از ﺧﻮد‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و اﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ و ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد‪ ،‬ﺟﺒﺮان‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪.‬دﺧﺘﺮ ﻏﺰوان و ﺷﻮﻫﺮش او را ﺧﻴﻠﻲ دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬زﻳﺮا اﻣﻴﻦ ﻗﻮي و ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻗﺮآن و ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻮد و اﻋﺠﺎب آﻧﻬﺎ را ﺑﺮ ﻣﻲاﻧﮕﻴﺨﺖ ﭼﻮن ﻗﺮآن را ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﺴﻴﺎر‬
‫زﻳﺒﺎي ﺧﻮد ﺗﻼوت ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬و آﻧﻬﺎ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲداد‪ .‬و ﻧﻴﺰ اﺣﺎدﻳﺚ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬دﺧﺘﺮ ﻏﺰوان ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد از‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﻄﻴﻊ او ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬او ﻧﻴﺰ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬روزي ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺑﻴﺎزﻣﺎﻳﺪ و ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ او ﭘﺎيﺑﻨﺪ ﻋﻬﺪ و ﻣﻴﺜﺎق ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ‪ .‬ﺑﻪ او‬
‫)اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه( ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮو و ﺳﻮار آن ﺷﺘﺮ ﺷﻮ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻴﺪرﻧﮓ ﺳﻮار ﺷﺘﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺴﺮه و‬
‫ﺷﻮﻫﺮش ﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﻴﺎده ﺷﻮ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺷﺘﺮ ﭘﻴﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﭘﺎﺑﺮﻫﻨﻪ ﺳﺮ آن ﭼﺎه ﺑﺮو و ﻳﻚ دﻟﻮ آب ﺑﻴﺎور‪ «.‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر‪ ،‬ﭘﺎ ﺑﺮﻫﻨﻪ در زﻣﻴﻦ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪53‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻧﺎﻫﻤﻮار ﻛﻪ ﺳﻨﮕﻬﺎي ﺗﻴﺰ و ﺑﺮﻧﺪه داﺷﺖ ﺑﺮاه اﻓﺘﺎد و از آن ﭼﺎه آب ﻛﺸﻴﺪ و ﻧﺰد ﺑﺴﺮه‬
‫آورد‪.‬‬
‫ﺑﺴﺮه ﺑﻪ ﺷﻮﻫﺮش ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺒﻴﻦ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪ و ﭘﻴﻤﺎن ﺧﻮد ﭘﺎيﺑﻨﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻤﺎن ﻗﻮي‬
‫و ﺗﻘﻮاي او ﺑﺎﻋﺚ ﺷﮕﻔﺘﻲ آن زن ﺷﺪ و ﺑﺎ دﻳﺪن ﺻﺪاﻗﺖ و وﻓﺎي ﺑﻌﻬﺪ او‪ ،‬ﻋﻼﻗﻪ آن‬
‫زن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻛﺎر اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه زﻳﺎد ﻃﻮل ﻧﻜﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﺰد او رﻓﺖ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ ﭼﻮن در ﺧﺪﻣﺖ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻛﺎﻣﻼً ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺨﺎﻃﺮ او از ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺧﻮد ﻫﺠﺮت ﻛﺮده و ﻫﻤﻪ ﺗﻌﻠﻘﺎت ﺧﻮد را رﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪام‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺗﻤﺎم دﻧﻴﺎ را ﺑﻤﻦ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬آﻧﺮا ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﻋﻮض ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪«.‬‬
‫زن ﻋﺬر او را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و ﺑﻜﺎرش ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دوﺑﺎره ﺳﻮي زﻧﺪﮔﻲ‬
‫اوﻟﻴﻪاش در ﺻﻔﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و در ﻛﻨﺎر وﺟﻮد ﻣﻘﺪس آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫آرام ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ رﻓﺘﻦ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬ﻣﻨﺎدي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﻋﻼم‬
‫ﺟﻬﺎد ﻛﺮد‪ .‬و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﺻﺤﺎب را ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﻬﺎد‬
‫ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻧﻤﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﻫﺘﻤﺎم آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﺑﺮاي ﺣﺮﻛﺖ‬
‫دادن ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺴﻮي ﺟﺒﻬﻪﻫﺎي ﺟﻨﮓ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﻮدش ﮔﻔﺖ‪» :‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ را‬
‫از ﺧﻮدم ﺑﻴﺸﺘﺮ دوﺳﺖ دارم‪ ،‬و ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﻟﺤﻈﻪاي از ﺣﻀﻮرﺷﺎن دور ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬اﻣﺎ‬
‫ﭼﻮن اﻳﺸﺎن اﻣﺮ ﺑﻪ ﺟﻬﺎد ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از دﺳﺘﻮر ﺣﻀﺮﺗﺶ اﻃﺎﻋﺖ ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﺟﻬﺎد‬
‫ﺑﺮوم‪ «.‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﻟﺸﻜﺮ اﺳﻼم ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻪ رﻓﺖ‪ .‬ﻣﺮدم از ﺟﻨﮓ ﺳﺨﺖ و ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ‬
‫دﺷﻤﻦ )روﻣﻴﺎن( ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺟﻨﮕﻲ آﻧﻬﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ و ﺗﻌﺪاد ﺳﺮﺑﺎزاﻧﺸﺎن‬
‫ﻫﻢ زﻳﺎد ﺑﻮد‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻧﺪك ﺑﻮد و ﺳﻼح ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﻫﻢ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻳﻤﺎن‪ ،‬اﻧﺴﺎن را از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺟﻨﮕﻲ و اﻓﺮاد زﻳﺎد‬
‫ﺑﻲﻧﻴﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬و دﺷﻤﻦ را از ﻧﻈﺮ اﻧﺴﺎن ﺧﻮار و ذﻟﻴﻞ ﺟﻠﻮه ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺨﻨﺎن‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪54‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ رواﺣﻪ را ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﺳﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﺟﻨﮓ و‬

‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﺣﺴﺎس ﻛﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﺟﻨﮓ اﻧﺪﻛﻲ ﺳﺴﺘﻲ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻟﺸﻜﺮﻳﺎن اﺳﻼم‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻗﻮم! ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﺨﺪا آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ اﻛﻨﻮن‬
‫ﻧﻤﻲﭘﺴﻨﺪﻳﺪ در واﻗﻊ ﻫﻤﺎن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ آن از ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﻮد ﺧﺎرج ﺷﺪهاﻳﺪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻬﺎدت‪.‬‬
‫ﻣﺎ در ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﻧﻴﺮو و ﺳﻼح ﻧﻤﻲﺟﻨﮕﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ آﻧﭽﻪ ﻣﺎ را ﺑﺴﻮي ﺣﻤﺎﺳﻪ و‬
‫ﺷﻬﺎدت ﺳﻮق ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬اﻳﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎﻳﻪ اﻳﻦ دﻳﻦ ﻧﺼﻴﺐ ﻣﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ‬
‫ﺑﻜﻮﺷﻴﺪ ﺗﺎ از ﻣﻴﺎن دو ﻧﻌﻤﺖ‪ ،‬ﻳﻜﻲ را ﺑﭽﻨﮓ آورﻳﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﭘﻴﺮوزي ﻳﺎ ﺷﻬﺎدت‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺷﮕﺮﻓﻲ را ﻛﻪ ﺳﺨﻦ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ رواﺣﻪ در ﻟﺸﻜﺮ اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﺠﺎ ﮔﺬاﺷﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ دﻳﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﭘﺲ از آن‪ ،‬ﻣﺮدم ﺑﻴﺪرﻧﮓ ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﺟﻨﮓ ﺑﺎ دﺷﻤﻦ ﻣﻬﻴﺎ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ و در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﭙﺎه دﺷﻤﻦ‪ ،‬ﺻﻒ ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﻧﻴﺮو و اﺳﻠﺤﻪ و ﺳﻮاره ﻧﻈﺎم‬
‫دﺷﻤﻦ ﻛﻪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ اﻧﻮاع ﺳﻼﺣﻬﺎي آن روز ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻴﺮه ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻦ اﻗﺮم او‬
‫را ﺑﺨﻮد آورد‪ .‬ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد و ﺣﺮﻛﺎت او را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ داﺷﺖ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد ﻟﺸﻜﺮﻳﺎن دﺷﻤﻦ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺗﻮ را ﺑﺨﻮد ﺟﻠﺐ‬
‫ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آري‪ .‬ﺛﺎﺑﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺗﻮ در ﺟﻨﮓ ﺑﺪر ﻫﻤﺮاه ﻣﺎ ﻣﻲﺑﻮدي‪ ،‬اﻣﺮوز ﺑﻪ‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻟﺸﻜﺮﻳﺎن دﺷﻤﻦ ﺧﻴﺮه ﻧﻤﻲﺷﺪي‪ ،‬زﻳﺮا آﻧﭽﻪ ﻣﺎ را در آن ﺟﻨﮓ ﭘﻴﺮوز ﮔﺮداﻧﻴﺪ‪،‬‬
‫اﻓﺮاد زﻳﺎد ﻣﺎ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻴﺮوي ﭘﺮﺗﻮان اﻳﻤﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺎ را ﺑﺮ دﺷﻤﻦ ﭼﻴﺮه ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺟﻨﮓ آﻏﺎز ﺷﺪ و اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﺧﻮد ﭘﻴﺮوزي اﻳﻤﺎن ﺑﺮ ﻛﻔﺮ و‬
‫ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ روﻣﻲﻫﺎ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪ .‬و دﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ و ﭘﺎﻳﻤﺮدي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‬
‫ﻟﺸﻜﺮ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻫﺰار ﻧﻔﺮي روﻣﻴﻬﺎ را ﺷﻜﺴﺖ داد و آﻧﻬﺎ را ﻣﺘﻮاري ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺟﻨﮓ ﻣﻮﺗﻪ‬
‫در ﻧﻴﻤﻪ اول ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ ﻫﺠﺮي روي داد اﻳﻦ ﺳﺎل‪ ،‬دوﻣﻴﻦ ﺳﺎل ﻫﻤﺮاﻫﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪55‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﺗﻨﻬﺎ ﺻﺤﻨﻪاي ﻧﺒﻮد ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در آن ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻌﺪ از آن ﻧﻴﺰ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﻏﺰوات و ﺗﺠﻤﻌﺎت دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮد و ﺟﺎﻧﺒﺎزﻳﻬﺎي زﻳﺎدي از ﺧﻮد‬
‫ﻧﺸﺎن داد‪ .‬ﻫﻨﻮز ﺳﻪ ﻣﺎه از ﺟﻨﮓ ﻣﻮﺗﻪ ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( در ﻣﺎه ﻣﺒﺎرك رﻣﻀﺎن ﺑﺎ ﻟﺸﻜﺮ ﺑﺰرﮔﻲ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻋﺎزم ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫دروازهﻫﺎي ﻓﺘﺢ را ﻳﻜﻲ ﭘﺲ از دﻳﮕﺮي ﺑﺮ روي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﮔﺸﻮد و ﺷﻬﺮ ﻣﻜﻪ را ﻓﺘﺢ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﭙﺎس اﻳﻦ ﭘﻴﺮوزي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺳﻮار ﺑﺮ ﺷﺘﺮ ﺑﻮد ﭼﻨﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮاﺿﻊ و ﻓﺮوﺗﻨﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻛﻤﺮ ﺧﻮد‬
‫را ﺗﺎ اﻧﺪازهاي ﻛﺞ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد ﭘﻴﺸﺎﻧﻲاش ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺟﻬﺎز ﺷﺘﺮ ﺑﺨﻮرد‪ ،‬و‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺳﻮرة ﻓﺘﺢ را ﺗﻼوت ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻢ ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻳﺎدش‬
‫آﻣﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻗﺒﻞ از ورود ﺑﻤﻜﻪ ﺑﻪ او ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﻣﻬﻤﻲ داده ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ‪ ،‬اﻧﺼﺎر را ﺟﻤﻊ ﻛﺮده‪ ،‬ﻧﺰد او ﺑﻴﺎورد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﻧﺠﺎم وﻇﻴﻔﻪ ﻛﺮد و از آن ﭘﺲ ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻛﻨﺎر آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﻗﺮار داﺷﺖ‪ .‬ﺳﺮور و ﺷﺎدي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﺣﺪ ﺧﻮد رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻛﻪ دﻳﺪ‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در ﻛﻨﺎر ﺑﺖﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﻛﻌﺒﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و‬
‫ﺑﺎ ﭼﻮﺑﺪﺳﺘﻲ ﺧﻮد ﺑﺮ ﺳﺮ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﻛﻮﺑﺪ و ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﺣﻖ آﻣﺪ و ﺑﺎﻃﻞ رﻓﺖ‪ ،‬ﺣﻖ‬
‫آﻣﺪ و ﺑﺎﻃﻞ رﻓﺖ‪ .‬و ﺑﺎﻃﻞ دوﺑﺎره ﺑﺮﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺸﺖ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﺷﻜﺴﺘﻦ ﺑﺖﻫﺎ و ﺑﻴﺮون‬
‫رﻳﺨﺘﻦ آﻧﻬﺎ از ﺧﺎﻧﻪ ﻛﻌﺒﻪ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺖ و از ﺧﺪا ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ روز ﻧﺎﺑﻮدي ﺑﺖﻫﺎي‬
‫ﻗﻮﻣﺶ )ذي اﻟﺨﻠﺼﻪ وذي اﻟﻜﻔﻴﻦ( ﻫﻢ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﻮد‪.‬‬
‫و آﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ اﻳﻦ ﺑﺖﻫﺎي ﻣﻌﺮوف )ﻻت و ﻣﻨﺎت و ﻋﺰي و ﻫﺒﻞ( و دﻳﮕﺮ ﺑﺖﻫﺎي‬
‫ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﺮم آﻣﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﺖﻫﺎي ﻗﻮم او ﻫﻢ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در‬
‫ﺻﺤﻨﻪاي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﺷﻜﻮه و ﻋﻈﻤﺖ‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ از ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺣﻀﻮر داﺷﺖ‪ .‬و‬
‫آن‪ ،‬ﺻﺤﻨﻪ ﺑﺎﺷﻜﻮه ﺟﻨﮓ ﺣﻨﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬در آن ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻌﻠﺖ ﻏﺮور از ﻛﺜﺮت‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪56‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺧﻮد و ﻧﻴﺰ ﻏﻔﻠﺖ از ﺗﻮﻛﻞ ﺑﻪ ﺧﺪا‪ ،‬ﺑﺸﺪت ﺿﺮﺑﻪ ﺧﻮردﻧﺪ‪ .‬و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺷﻜﺴﺖ ﻓﺎﺣﺸﻲ ﻧﺼﻴﺐ آﻧﻬﺎ ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺛﺒﺎت و ﭘﺎﻳﻤﺮدي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( و ﺗﻌﺪاد ﻛﻤﻲ از ﺻﺤﺎﺑﻪ و رزﻣﻨﺪﮔﺎن اﺳﻼم‪ ،‬ﭼﻬﺮه ﺟﻨﮓ را دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺖ و‬
‫ﺷﻜﺴﺖ را ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي ﻣﺒﺪل ﻛﺮد‪ .‬در آن روز‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ژرﻓﺎي اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﻟﻬﻲ ﭘﻲ‬
‫
‬ ‫ﺑﺮد ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪
:‬‬

‫‪
|

{


z
y
x
wv
u
ts

r
q
p
o
nm‬‬

‫}
~

¡
‪ l§

¦
¥
¤
£
¢‬اﻟﺘﻮﺑﺔ‪25 :‬‬

‫
‪
¸
¶

µ
´
³
²
±
°
¯
®

¬
«

ª
©m‬‬

‫‪ l
½
¼
»
º¹‬اﻟﺘﻮﺑﺔ‪26 :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﺧﺪا ﺷﻤﺎ را در ﺑﺴﻴﺎري از ﺟﺎﻳﻬﺎ ﻳﺎري ﻛﺮد و ﻧﻴﺰ در روز ﺣﻨﻴﻦ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻛﻪ‬
‫اﻧﺒﻮﻫﻲ‪ ،‬ﻟﺸﻜﺮﺗﺎن را ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺖ آورده ﺑﻮد وﻟﻲ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺳﻮدي ﻧﺪاﺷﺖ و زﻣﻴﻦ ﺑﺎ‬
‫ﻫﻤﻪ ﻓﺮاﺧﻴﺶ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺗﻨﮓ ﺷﺪ و ﺑﺎزﮔﺸﺘﻴﺪ و ﺑﻪ دﺷﻤﻦ ﭘﺸﺖ ﻛﺮدﻳﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺧﺪا‬
‫آراﻣﺶ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش و ﻣﺆﻣﻨﺎن ﻧﺎزل ﻛﺮد و ﻟﺸﻜﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻲدﻳﺪﻧﺪ ﻓﺮو‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﻛﺎﻓﺮان را ﻋﺬاب ﻛﺮد‪ ،‬و اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻴﻔﺮ ﻛﺎﻓﺮان‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻋﻈﻤﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪ .‬و دﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي در ﺣﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺴﻨﺪه ﻧﻔﺮﻣﻮد‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ دﺳﺘﻮر داد ﻛﻪ دﺷﻤﻦ را ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬و‬
‫ﭼﻮن ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه دﺷﻤﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻃﺎﻳﻒ ﻓﺮار ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫دﺳﺘﻮر ﻣﺤﺎﺻﺮه آن ﺷﻬﺮ را ﺻﺎدر ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺛﻘﻴﻒ ﺑﻪ ﻗﻠﻌﻪ ﺧﻮد ﭘﻨﺎه ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﺎﺻﺮه ﺷﺪت ﻳﺎﻓﺖ دﺷﻤﻨﺎن دﭼﺎر اﺿﻄﺮاب‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻮن از ﺣﺼﺎر ﻣﺤﻜﻢ ﺷﻬﺮ ﺧﻮد اﻃﻤﻴﻨﺎن داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺗﺴﻠﻴﻢ‬
‫ﻧﺸﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ رﺳﻮل اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺗﺸﺨﻴﺺ داد ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺤﺎﺻﺮه ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮد اﺳﻼم ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬و آﻧﻬﺎ ﺑﺎ دﻳﺪن رأﻓﺖ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪57‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫آﻳﻨﺪه اﻳﻤﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ آورد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺘﻮر آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬

‫ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺛﻘﻴﻒ‪ ،‬ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪ و ﻟﺸﻜﺮﻳﺎن اﺳﻼم ﺑﻤﻜﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺗﺤﻘﻖ ﻳﺎﻓﺖ و ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺛﻘﻴﻒ‪،‬‬
‫اﻳﻤﺎن آورد‪.‬‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻃﺎﻳﻒ و ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ رﺳﻮل اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻏﻨﺎﻳﻢ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫آﻣﺪه از ﺟﻨﮓ ﺣﻨﻴﻦ را ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﺻﺤﻨﻪ ﻋﺠﻴﺒﻲ روﺑﺮو‬
‫ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺤﺮﻳﻚ اﺣﺴﺎﺳﺎت او ﮔﺸﺖ و ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﺧﺎﻃﺮش ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬آن‬
‫ﻏﻨﺎﻳﻢ ﻫﻢ زﻳﺎد و ﻫﻢ ﺑﺎارزش ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬رﺳﻮل اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮداران ﻗﺮﻳﺶ و ﭼﻬﺮهﻫﺎي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻋﺮب ﻫﺪﻳﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﺗﺎ دل آﻧﻬﺎ را ﺑﺪﺳﺖ آورد‪ .‬و‬
‫ﻣﺤﺒﺖ آﻧﻬﺎ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺳﻼم ﺟﻠﺐ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺻﻔﻮان ﺑﻦ اﻣﻴﻪ ﻛﻪ در آن روز‬
‫ﻫﻤﺮاه آﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﺷﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻫﻴﭻ ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺪاﻳﺎي ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻧﺒﺨﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﺰ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‪ «.‬و ﻣﻦ ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲدﻫﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮدي ﺟﺰ ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﺤﻤﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﺮﺣﻖ ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( از آن ﻏﻨﺎﻳﻢ‪ ،‬ﭼﻴﺰي ﺑﻪ اﻧﺼﺎر ﻫﺪﻳﻪ ﻧﻜﺮد و اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎر ﺑﺎﻋﺚ رﻧﺠﺶ آﻧﻬﺎ ﺷﺪ‪ .‬ﻃﻮري ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ ازآﻧﻬﺎ ﺑﻴﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا‬
‫ﻗﻮﻣﺶ را ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮده و ﺑﺎ دﻳﺪن آﻧﻬﺎ ﻣﺎ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﮔﻮش‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( رﺳﻴﺪ و ﺑﺎﻋﺚ ﺧﺸﻢ و ﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ اﻳﺸﺎن ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬آن روز ﺧﺸﻢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را دﻳﺪم ﻛﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻦ‬
‫ﺳﺨﻦ ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻳﻜﻲ از رﻫﺒﺮان اﻧﺼﺎر را ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ آﻧﻬﺎ را دور ﻫﻢ‬
‫ﺟﻤﻊ ﻛﻨﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺰد آﻧﻬﺎ رﻓﺖ و ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﭘﺲ از‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻠﺴﻪ‪ ،‬اﻧﺼﺎر ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ و ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﺧﻮد را از ﻳﺎد ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻲﺻﺒﺮاﻧﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺧﺘﻢ ﺟﻠﺴﻪ و ﺷﻨﻴﺪن ﻧﺘﺎﻳﺞ آن ﺑﻮد و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ اﻧﺼﺎر ﭼﻪ ﻓﺮﻣﻮده ﻛﻪ ﺑﻴﺪرﻧﮓ ﻏﻢ و اﻧﺪوه آﻧﻬﺎ ﺑﻪ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪58‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺷﺎدي ﺑﺪل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي داﻧﺴﺘﻦ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺴﻮي ﺟﻮان ﻛﻢ ﺳﻦ و ﺳﺎل اﻣﺎ ﻓﻬﻤﻴﺪه‬
‫و زﻳﺮك رﻓﺖ و ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻨﺸﻴﻦ و ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﭼﻪ ﮔﺬﺷﺖ؟ و آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭼﻪ ﻓﺮﻣﻮد؟‬
‫اﺑﻮﺳﻌﻴﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻤﺎ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي ﮔﺮوه اﻧﺼﺎر! ﭼﺮا از‬
‫ﻣﻦ ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪهاﻳﺪ؟ و اﻳﻦ ﭼﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺳﻮي ﺷﻤﺎ ﺑﻤﻦ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ؟ آﻳﺎ‬
‫ﺷﻤﺎ ﻗﺒﻼً ﮔﻤﺮاه ﻧﺒﻮدﻳﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎ آﻣﺪن ﻣﻦ ﺧﺪا ﺷﻤﺎ را ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺮد؟ آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻓﻘﻴﺮ ﻧﺒﻮدﻳﺪ‪،‬‬
‫ﺧﺪا ﺷﻤﺎ را ﻏﻨﻲ ﻛﺮد؟ آﻳﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ دﺷﻤﻦ ﻧﺒﻮدﻳﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻴﺎن ﺷﻤﺎ اﻟﻔﺖ و دوﺳﺘﻲ‬
‫ﺑﺮﻗﺮار ﻛﺮد؟ ﮔﻔﺘﻴﻢ‪ :‬ﺑﻠﻲ ﺑﺮﺗﺮي و اﺣﺴﺎن از آن ﺧﺪا و رﺳﻮل اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫»ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﺨﺪا ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ در ﺣﺎﻟﻲ ﻧﺰد ﻣﺎ آﻣﺪي ﻣﺮدم ﺗﻮ را ﺗﻜﺬﻳﺐ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﺎ ﺗﻮ را ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻧﻤﻮدﻳﻢ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮدي‪ ،‬ﻣﺎ ﺗﻮ را ﻳﺎري ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬آواره‬
‫ﺑﻮدي‪ ،‬ﻣﺎ ﺗﻮ را ﭘﻨﺎه دادﻳﻢ‪ .‬ﺑﻴﭽﺎره ﺑﻮدي‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻫﻤﺪردي ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﺳﺨﻨﺎن ﺷﻤﺎ‬
‫را ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬أي ﮔﺮوه اﻧﺼﺎر! آﻳﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﺘﺎع ﻧﺎﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺮدم‬
‫دادهام ﺗﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺴﻜﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ آﻧﻬﺎ ﺷﻮم‪ ،‬از ﻣﻦ ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪهاﻳﺪ؟ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬
‫ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎﺗﺮﻳﻦ ﻫﺪﻳﻪ )اﺳﻼم( را دادهام‪ .‬اي ﮔﺮوه اﻧﺼﺎر! آﻳﺎ ﺧﺸﻨﻮد ﻧﻤﻲﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮان‬
‫ﺑﺎ ﻣﺎل و ﻣﺘﺎع ﻣﺎدي ﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ؟ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﻢ در اﺧﺘﻴﺎر‬
‫اوﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻫﺠﺮت ﻧﻤﻲﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻦ ﺧﻮد را ﻳﻜﻲ از اﻧﺼﺎر ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻤﻪ‬
‫ﻣﺮدم در ﺟﺎﻳﻲ ﺟﻤﻊ ﺷﻮﻧﺪ و اﻧﺼﺎر در ﺟﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻄﺮف اﻧﺼﺎر ﻣﻲروم‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪا! ﺑﺮ اﻧﺼﺎر و ﻓﺮزﻧﺪان آﻧﻬﺎ و ﻧﻮهﻫﺎي آﻧﻬﺎ رﺣﻢ ﻛﻦ‪ .‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! وﻗﺘﻲ ﻣﺮدم‬
‫اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن را از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬آﻧﻘﺪر ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﺸﺪت ﮔﺮﻳﺴﺘﻨﺪ‪ «.‬ﺳﭙﺲ از ﺟﺎي ﺧﻮد ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ و ﺑﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ﺑﻬﺮه و ﻧﺼﻴﺐ ﻣﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺸﻨﻮدﻳﻢ‪«.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻴﺰ ﭘﺲ از ﺷﻨﻴﺪن ﺳﺨﻨﺎن اﺑﻮﺳﻌﻴﺪ‪ ،‬ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮد و اﻳﻦ درس ﺟﺪﻳﺪ ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ را ﻛﻪ‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ اﻧﺼﺎر داده ﺑﻮد‪ ،‬ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﺳﺎﻳﻪ اﻳﻦ درس‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪59‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺑﻮد ﻛﻪ اﻧﺼﺎر ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﺑﻠﻨﺪ و ﻋﺎﻟﻲ از ﻣﻘﺎﻣﻬﺎي اﻳﻤﺎن و ﻳﻘﻴﻦ و ﺑﻲرﻏﺒﺘﻲ از دﻧﻴﺎ ﻧﺎﻳﻞ‬
‫آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬در اواﺧﺮ ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ ﻫﺠﺮي ﻛﻪ دو ﺳﺎل از ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ ﺻﺤﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را در ﻣﻌﻴﺖ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫و ﺳﻠﻢ( دﻳﺪه ﺑﻮد و از آﻧﻬﺎ درس آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ و ﻣﻼزم ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دﻳﺪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻬﺮه ﺧﻮﺑﻲ از ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﺑﺮده و ﺻﻼﺣﻴﺖ دﻋﻮت ﻣﺮدم را ﺑﺴﻮي ﺧﺪا و‬
‫رﺳﻮل ﺑﺪﺳﺖ آورده اﺳﺖ و ﻗﺪرت آﮔﺎه ﻧﻤﻮدن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﻣﻮر دﻳﻨﻲ را‪ ،‬دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ او را ﻫﻤﺮاه ﻋﻼء ﺑﻦ ﺣﻀﺮﻣﻲ ﺑﻪ ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ زﻳﺮا ﭘﺎدﺷﺎه ﺑﺤﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﺮدي ﻋﺎﻗﻞ و ﻓﻬﻤﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮ ﻣﺮدم ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬و ﻫﺮ‬
‫ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺴﻮي او ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻛﻨﺪ‪ ،‬از او اﺳﺘﻘﺒﺎل‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﻃﻼع داد ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ او را ﻫﻤﺮاه‬
‫ﻋﻼء ﺑﻪ ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺧﺒﺮ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺟﺪاﻳﻲ‬
‫و دوري از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬واﻗﻌﺎً ﺑﺮاي او ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮد‪ .‬اﺑﺘﺪا ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ از ﻓﺮﺳﺘﺎدن او ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ ﺧﻮد اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا اﻳﻦ ﺳﺨﻦ‪ ،‬ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻮد‪ .‬و‬
‫ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺮوي از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺗﻨﻬﺎ در ﺣﺎﻻت ﺧﻮﺷﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺸﻜﻼت ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ از دﺳﺘﻮرات آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﻃﺎﻋﺖ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺟﺪاﻳﻲ از ﺷﻤﺎ‬
‫ﺑﺮاﻳﻢ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻦ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﺷﻤﺎ دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ و دﺳﺘﻮر دﻫﻴﺪ‪،‬‬
‫اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﺳﭙﺲ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ را ﺑﻪ ﻋﻼء داد ﺗﺎ‬
‫آﻧﺮا ﺑﻪ ﻣﻨﺬر ﺑﻦ ﺳﺎوي ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪60‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ‬

‫»از ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل ﺧﺪا ﺑﻪ ﻣﻨﺬر ﺑﻦ ﺳﺎوي‬
‫ﺳﻼم ﺧﺪا ﺑﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺮو ﺣﻖ و ﻫﺪاﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻨﻮﺳﻴﻠﻪ ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮ ﺗﺎ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻤﺎﻧﻲ و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮ رﻋﻴﺖ ﺧﻮد ﺣﺎﻛﻢ ﮔﺮدي و اﻳﻦ را ﺑﺪان ﻛﻪ ﺑﺰودي دﻳﻦ ﻣﻦ ﺗﻤﺎم دﻧﻴﺎ را ﻓﺮا‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪...‬‬
‫و ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ﻧﻤﺎز ﻣﺎ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ و روي ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ و ذﺑﻴﺤﻪ ﻣﺎ را‬
‫ﺑﺨﻮرد او ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮﺧﻮردارﻳﻢ و‬
‫ﺗﻜﻠﻴﻒﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺎﺳﺖ ﺑﺮ او ﻧﻴﺰ ﺧﻮاﻫﺪﺑﻮد‪«.‬‬
‫و ﺑﻪ ﻋﻼء ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﮔﺮ ﭘﺎدﺷﺎه ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺷﻤﺎ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ ،‬آﻧﺠﺎ ﺑﻤﺎﻧﻴﺪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﻮر‬
‫ﺑﻌﺪي ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫از اﻏﻨﻴﺎي آﻧﻬﺎ ﺻﺪﻗﻪ و زﻛﺎت ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و ﺑﻪ ﻓﻘﺮاي آﻧﻬﺎ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ ﻋﻼء ﺳﻔﺎرش ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري ﻛﻨﺪ‪ .‬آﺧﺮﻳﻦ ﺳﺨﻨﻲ‬
‫ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫»اﺳﺘﻮدﻋﻚ اﷲ اﻟﺬي ﻻﻳﻀﻴﻊ وداﺋﻌﻪ« ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﻲﺳﭙﺎرم زﻳﺮا آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﭙﺮده‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﺿﺎﻳﻊ ﻧﻤﻲﮔﺮدد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﻣﺎدرش ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺳﭙﺲ آﻧﺪو ﻧﺰد‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﺮﻓﻴﺎب ﺷﺪﻧﺪ و از اﻳﺸﺎن ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و راه‬
‫ﺑﺤﺮﻳﻦ در ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺟﺪاﻳﻲ از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺑﺸﺪت ﻏﻤﮕﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻼء ﻏﻢ و اﻧﺪوﻫﻲ را ﻛﻪ در ﭼﻬﺮه اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﻮد ﻣﻲدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا ﻧﺎراﺣﺘﻲ؟ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﺟﻮاﺑﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﺨﺪا‪ ،‬ﺟﺰ دوري از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪،‬‬
‫از ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬و ﻧﮕﺮاﻧﻢ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺪت ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﺷﻨﻴﺪن اﺣﺎدﻳﺚ آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﺷﺪ‪ .‬ﻋﻼء ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪61‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﺧﻮش ﺑﺎش‪ .‬زﻳﺮا ﺗﻮ ﻣﻘﺎم واﻻﻳﻲ ﻧﺰد آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫داري و ﺗﻮ را دوﺳﺖ دارد و ﺑﻤﻦ ﺳﻔﺎرش ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ‬
‫دوﺳﺖ داري ﺑﮕﻮ ﺗﺎ ﺑﺮاﻳﺖ اﻧﺠﺎم دﻫﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن‪ ،‬اﻧﺪوه اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﻛﻢ ﻛﺮد و ﺑﻪ‬
‫ﻋﻼء ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﻣﺆذن ﺧﻮد ﻗﺮار ﺑﺪه و ﺑﮕﺬار ﻛﻪ ﺟﻠﻮﺗﺮ از ﺷﻤﺎ آﻣﻴﻦ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬ﻋﻼء‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﭼﻪ دوﺳﺖ داري‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺑﺪه‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻤﻦ ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ﭼﺮا اﻳﻦ دو ﭼﻴﺰ را دوﺳﺖ‬
‫داري؟ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫»اﻟﻤﺆذﻧﻮن اﻃﻮل اﻟﻨﺎس اﻋﻨﺎﻗﺎً ﻳﻮم اﻟﻘﻴﺎﻣﻪ«‬
‫ﻣﺆذﻧﻬﺎ در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ از ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﺳﺮاﻓﺮازﺗﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از اﻳﺸﺎن ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ در ﻣﻮرد آﻣﻴﻦ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫»اذا اﻣ‪‬ﻦ اﻻﻣﺎم ﻓﺎَﻣ‪‬ﻨﻮا‪ ،‬ﻓﺎﻧّﻪ ﻣﻦ واﻓﻖ ﺗﺄﻣﻴﻨﻪ ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻟﻤﻼﺋﻜﻪ ﻏﻔﺮﻟﻪ ﻣﺎ ﺗَﻘﺪ‪‬م ﻣﻦ‬
‫ذﻧﺒﻪ«‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻫﺮ ﮔﺎه اﻣﺎم آﻣﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ آﻣﻴﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﻫﺮ ﻛﺲ آﻣﻴﻦ او ﺑﺎ آﻣﻴﻦ‬
‫ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻫﻤﺮاه ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﮔﻨﺎﻫﺎن او ﻣﻮرد ﻋﻔﻮ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪«.‬‬
‫ﻋﻼء از ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﺛﻮاب و ﭘﺎداش‪ ،‬ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد و از اﻳﻨﻜﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺮاﻳﺶ ﺣﺪﻳﺚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮد و‬
‫آﻧﻘﺪر از ﻫﻤﺮاﻫﻲ او ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮد ﻛﻪ در ﭘﻮﺳﺖ ﺧﻮد ﻧﻤﻲﮔﻨﺠﻴﺪ‪ .‬ﭘﺲ از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫ﺑﺤﺮﻳﻦ ﻧﺰد ﻣﻨﺬر ﺑﻦ ﺳﺎوي رﻓﺘﻨﺪ و ﻋﻼء ﻧﺎﻣﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﺑﻪ‬
‫او داد و اﺳﻼم را ﺑﻪ او ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻴﺰ ﺑﺮاﻳﺶ ﻗﺮآن ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ و اﺣﺎدﻳﺚ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﺑﺮاي او رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﭘﺎدﺷﺎه ﺑﺤﺮﻳﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ و‬
‫اﻓﺮاد زﻳﺎدي از ﻗﻮﻣﺶ ﻧﻴﺰ اﻳﻤﺎن آوردﻧﺪ‪ .‬ﻋﻼء ﺧﺒﺮ اﺳﻼم آوردن او و ﻗﻮﻣﺶ را ﺑﻪ‬
‫اﻃﻼع آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( رﺳﺎﻧﻴﺪ‪ .‬و ﺻﺪاي دﻟﻨﺸﻴﻦ اذان در ﺳﺮاﺳﺮ‬
‫ﺑﺤﺮﻳﻦ ﻃﻨﻴﻦ اﻧﺪاز ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪62‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫)اﷲ اﻛﺒﺮ اﷲ اﻛﺒﺮ اﷲ اﻛﺒﺮ اﷲ اﻛﺒﺮ أﺷﻬﺪ أن ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ أﺷﻬﺪ أن ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ‬
‫أﺷﻬﺪ أن ﻣﺤﻤﺪاً رﺳﻮل اﷲ أﺷﻬﺪ أن ﻣﺤﻤﺪاً رﺳﻮل اﷲ ﺣﻲ ﻋﻠﻰ اﻟﺼﻠﻮة ﺣﻲ ﻋﻠﻰ‬
‫اﻟﺼﻠﻮة ﺣﻲ ﻋﻠﻰ اﻟﻔﻼح ﺣﻲ ﻋﻠﻰ اﻟﻔﻼح اﷲ اﻛﺒﺮ اﷲ اﻛﺒﺮ ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ(‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﻧﺪا‪ ،‬ﺷﺘﺎﺑﺎن ﺑﺮاي اداي ﻧﻤﺎز ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ ﻣﺮدم ﺻﻒ ﻣﻲﺑﺴﺘﻨﺪ و‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻋﻼء ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻧﻤﺎز را ﺑﺎ ﺟﻤﺎﻋﺖ ادا‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭼﻨﺪ ﻣﺎه در ﺑﺤﺮﻳﻦ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺪت‪ ،‬ﻛﺎرش ﻓﻘﻂ دﻋﻮت و ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﻮد‪ .‬و‬
‫اﺣﻜﺎم اﺳﻼم را ﺑﻤﺮدم ﻣﻲآﻣﻮﺧﺖ‪.‬‬
‫از ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺑﺎ ﻋﻼء ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮد و از ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ و ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ ﻣﻨﺬر ﺑﻦ ﺳﺎوي ﻧﻴﺰ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺮدي ﺷﺮﻳﻒ و ﺑﺰرﮔﻮار ﺑﻮد‪ ،‬ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬و از ﻫﺮ دوي آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺒﺖﻫﺎي زﻳﺎدي دﻳﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻴﺶ از ‪ 6‬ﻣﺎه از ﺳﺎل ﻧﻬﻢ ﻫﺠﺮي را در ﺑﺤﺮﻳﻦ و ﻫﻤﺮاه ﻋﻼء ﮔﺬراﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫ﻣﺪت ﺑﺮاي دﻋﻮت ﻣﺮدم ﺑﺴﻮي ﺧﺪا و رﺳﻮل از ﻫﻴﭻ ﻛﻮﺷﺸﻲ ﻓﺮوﮔﺬار ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري‬
‫از ﻣﺮدم در اﺛﺮ دﻋﻮت او و ﻋﻼء ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﺑﻲﺻﺒﺮي ﻣﻨﺘﻈﺮ‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻤﺪﻳﻨﻪ و ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻛﻨﺎر ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎي روي زﻣﻴﻦ ﺑﻮد‪.‬‬
‫و ﻫﻤﻴﺸﻪ دﻋﺎ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ او را ﺑﻤﺪﻳﻨﻪ ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫دﻋﺎﻳﺶ ﻣﺴﺘﺠﺎب ﺷﺪ و آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻨﺎم )اﺑﺎن ﺑﻦ‬
‫ﺳﻌﻴﺪ ﺑﻦ ﻋﺎص( را ﺑﻌﻨﻮان واﻟﻲ ﺑﺤﺮﻳﻦ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در آن ﻧﺎﻣﻪ از ﻋﻼء و اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ‬
‫ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮاﭘﺎي وﺟﻮد آﻧﻬﺎ را ﺷﺎدي در ﺑﺮﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺧﻮد را آﻣﺎده ﻛﺮدﻧﺪ و دوﺑﺎره‬
‫ﺑﻤﺪﻳﻨﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﺟﺎي اﺻﻠﻲ ﺧﻮد در ﺻﻔﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ارﺷﺪ اﻫﻞ‬
‫ﺻﻔﻪ ﺷﺪ و دوﺑﺎره ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ و ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را از ﺳﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪،‬‬
‫و ﺑﺎ ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪاي ﻛﻪ داﺷﺖ‪ ،‬ﺳﺮﮔﺮم ﻛﺴﺐِ ﻋﻠﻢ و ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺷﺪ‪ .‬و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫آﻧﭽﻪ را در زﻣﺎن ﻏﻴﺒﺖ‪ ،‬از دﺳﺖ داده ﺑﻮد ﺟﺒﺮان ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪63‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در ﻣﺎه رﺟﺐ ﻫﻤﺎن ﺳﺎل )ﻧﻬﻢ ﻫﺠﺮي( ﺑﺎ ﻟﺸﻜﺮ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ آﻧﺮا ﺷﺨﺼﺎً ﺑﻌﻬﺪه داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺴﻮي ﺗﺒﻮك ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻴﺰ‬
‫ﻫﻤﺮاه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد او )اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه( و ﺳﺎﻳﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺟﻨﮓ‬
‫ﺳﺨﺘﻲﻫﺎي زﻳﺎد و ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎﻳﻲ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺣﻮادث ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ‬
‫ﺟﻨﮓ را ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺳﭙﺮد‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ آن ﺻﺤﻨﻪﻫﺎ ﻛﻪ در واﻗﻊ ﭘﻴﺎم ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻬﻤﺮاه داﺷﺖ‪،‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻏﺰوه ﺗﺒﻮك‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻬﺎ آذوﻗﻪ ﺗﻤﺎم ﻛﺮدﻧﺪ و ﺧﻴﻠﻲ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اي رﺳﻮل ﺧﺪا! اﮔﺮ اﺟﺎزه دﻫﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺷﺘﺮﻫﺎﻳﻤﺎن‬
‫را ﻣﻲﻛﺸﻴﻢ ﺗﺎ از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﻧﺠﺎت ﻳﺎﺑﻴﻢ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﺟﺎزه دادﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ‬
‫در ﻫﻤﻴﻦ اﺛﻨﺎء ﻋﻤﺮ) ﻧﺰد آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ!‬
‫اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﻮد‪ ،‬ﺳﻮارﻳﻬﺎي ﻣﺎ ﻛﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬از آﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮاه ﺗﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺰد ﺷﻤﺎ‬
‫ﺑﻴﺎورﻧﺪ و ﺷﻤﺎ دﻋﺎ ﻛﻨﻴﺪ و از ﺧﺪا ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﺑﺮﻛﺖ دﻫﺪ و ﺑﻴﻔﺰاﻳﺪ‪ .‬اﻣﻴﺪ اﺳﺖ‬
‫اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ را ﺑﻪ اﻳﻦ دﻋﺎء ﺣﻀﺮت ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺣﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( اﺣﺘﺮام ﮔﺬاﺷﺖ و دﺳﺘﻮر داد ﭼﺎدري ﭘﻬﻦ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ و از ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺷﻪﻫﺎي اﻧﺪك ﺧﻮد را ﺑﻴﺎورﻧﺪ و روﻳﻬﻢ ﺑﺮﻳﺰﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ‬
‫ﺑﺎ ﻣﺸﺘﻲ ذرت آﻣﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮي ﻗﺪري ﺧﺮﻣﺎ داﺷﺖ‪ .‬و آن دﻳﮕﺮي ﻗﻄﻌﻪ ﻧﺎﻧﻲ‪.‬‬
‫و‪...‬ﺑﺪﻳﻨﺼﻮرت ﻫﻤﻪ‪ ،‬آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ در اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﭼﺎدر رﻳﺨﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دﺳﺖ دﻋﺎ ﺑﺪرﮔﺎه ﺣﻖ ﺟﻞ و ﻋﻼء ﺑﺮداﺷﺖ‬
‫و از ﺧﺪا ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧﻮراﻛﻴﻬﺎي ﻛﻢ‪ ،‬ﺑﺮﻛﺖ ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫ﻇﺮﻓﻬﺎﻳﺘﺎن را ﭘﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ اﺻﺤﺎب ﻇﺮﻓﻬﺎي ﺧﻮد را ﭘﺮ از ﺧﻮراك ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺟﺎﺋﻴﻜﻪ‬
‫ﻇﺮﻓﻲ در ﻟﺸﻜﺮ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬از آن ﺧﻮراﻛﻴﻬﺎ ﻣﻲﺧﻮردﻧﺪ و ﺳﻴﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬أﺷﻬﺪ أن ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ و اﻧﻲ‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﻻ ﻳﻠﻘﻲ اﷲ ﺑﻬﻤﺎ ﻋﺒﺪ ﻏﻴﺮ ﺷﺎك ﻓﻴﺠﺐ ﻟﻪ اﻟﺠﻨﺔ« ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻌﺒﻮدي ﺟﺰ ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ و ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ او ﻫﺴﺘﻢ و ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪64‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺷﻬﺎدت ﺑﻪ اوﻟﻮﻫﻴﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ و رﺳﺎﻟﺖ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﺪا ﻣﻼﻗﺎت ﻛﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﻜﻲ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وارد ﺑﻬﺸﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻏﺰوه ﺗﺒﻮك ﺑﭙﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ و آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻫﻤﺮاه ﻟﺸﻜﺮﻳﺎن اﺳﻼم‬
‫ﺑﻤﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﺮاﺳﻢ ﺣﺞ آن ﺳﺎل ﻛﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ ﺑﻌﻨﻮان اﻣﻴﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﻫﻤﺮاه اﺑﻮﺑﻜﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺑﺮاي اداي‬
‫ﻓﺮﻳﻀﻪ ﺣﺞ ﺑﻪ ﻣﻜﻪ رود‪ .‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﻴﺰ ﺑﻪ او اﺟﺎزه داد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻤﺮاه اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ و ﺳﺎﻳﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﻤﻜﻪ رﻓﺖ و ﻓﺮﻳﻀﻪ ﺣﺞ را ادا ﻛﺮد‪ .‬در‬
‫آﻧﺠﺎ‪ ،‬اﺑﻮﺑﻜﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﮔﺮوﻫﻲ از ﺻﺤﺎﺑﻪ را ﻣﻮﻇﻒ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ در آن ﻣﺮاﺳﻢ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﻫﻤﻪ ﺟﻤﻊ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را اﻋﻼم ﻛﻨﻨﺪ‪:‬‬
‫اي ﻣﺮدم! ﺟﺰ ﺷﺨﺺ ﻣﺆﻣﻦ‪ ،‬ﻛﺴﻲ وارد ﺑﻬﺸﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬وﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻟﺨﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺣﻖ ﻧﺪارد ﻛﻌﺒﻪ را ﻃﻮاف ﻛﻨﺪ‪ .‬و از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ در ﺣﺞ ﺟﻤﻊ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬و ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ دارد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﺶ ﺗﺎ ﻫﻤﺎن ﻣﺪت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫و ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺗﺎ ﭼﻬﺎر ﻣﺎه ﺑﺎ او ﭘﻴﻤﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻤﺮاه‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ در ﻣﻨﻲ‪ ،‬اﻃﺮاف ﺧﻴﻤﻪﻫﺎي ﺣﺠﺎج دور ﻣﻲزد و اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﮕﻮش آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎل دﻫﻢ ﻫﺠﺮي‪ ،‬ﺳﺎل آراﻣﻲ در زﻧﺪﮔﻲ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎل ﻧﻪ ﺟﻬﺎدي رخ داد و ﻧﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( از ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻴﺮون‬
‫رﻓﺖ‪ .‬زﻳﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻤﺎم ﺟﺰﻳﺮه اﻟﻌﺮب را ﻣﺸﺮف ﺑﻪ اﺳﻼم ﻧﻤﻮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ‪،‬‬
‫ﮔﺮوﻫﻬﺎي زﻳﺎدي از ﻫﺮ ﻃﺮف ﻧﺰد آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ و‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در ﻃﻮل ﻣﺎﻫﻬﺎي اﻳﻦ‬
‫ﺳﺎل‪ ،‬در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺴﺮ ﺑﺮد‪ .‬ﺟﺰ ﻣﺎﻫﻬﺎي آﺧﺮ ﺳﺎل ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺑﺮاي ﺣﺠﻪ اﻟﻮداع راﻫﻲ ﻣﻜﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪65‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺳﺎل دﻫﻢ ﻫﺠﺮي‪ ،‬ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﺳﺎل ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ و ﻫﻤﺮاﻫﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد‪ .‬او در اﻳﻦ ﺳﺎل ﺑﺎ ﻛﺜﺮت ﻣﻼزﻣﺖ و ﻫﻤﺮاﻫﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺜﺮت ﻳﺎدﮔﻴﺮي‬
‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﻮد‪ .‬در ﺳﺎﻟﻬﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮﺻﺘﻬﺎﻳﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻴﺎورده ﺑﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺳﺎل‪ ،‬ﻫﻢ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻫﻢ آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( وﺻﻴﺖ و ﺳﻔﺎرﺷﻬﺎي وﻳﮋهاي ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﻛﻪ او‬
‫آﻧﻬﺎ را ﺣﻔﻆ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ‪ ،‬روزي ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه!‬
‫ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎر ﺑﺎش ﺗﺎ ﻋﺎﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﻗﺎﻧﻊ ﺑﺎش ﺗﺎ ﺷﺎﻛﺮﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺧﻮدت دوﺳﺖ داري‪ ،‬ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان ﻫﻢ دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎش ﺗﺎ ﻣﺆﻣﻦ ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﻫﺮ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺑﻮدن ﺗﻮ را دوﺳﺖ دارد‪ ،‬ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ او را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎش‪ ،‬ﺗﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺨﻨﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﺧﻨﺪه زﻳﺎد‪ ،‬دل اﻧﺴﺎن را ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ «.‬ﺳﭙﺲ او را ﺑﻪ ﺳﻪ ﭼﻴﺰ‬
‫ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺳﻔﺎرش ﻛﺮد‪ .‬اول ﺳﻪ روز روزه ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﺎه‪ .‬دوم ﺧﻮاﻧﺪن دو رﻛﻌﺖ‬
‫ﻧﻤﺎز ﭼﺎﺷﺖ‪ .‬ﺳﻮم ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎز وﺗﺮ ﻗﺒﻞ از ﺧﻮاب‪ .‬روز ﺑﺮوز وﺻﺎﻳﺎ و ﺳﻔﺎرﺷﺎت آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻜﺘﻪاي را ﻓﻘﻂ ﺑﻪ او‬
‫ﻣﻲآﻣﻮﺧﺖ و ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ آﻧﺮا ﻓﺎش ﻧﺴﺎزد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ ﺧﺼﻮﺻﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺗﺎ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﻠﻤﻴﻦ اﺳﻼم ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻛﺜﺮت ﻧﻘﻞ‬
‫رواﻳﺖ از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﮔﺎﻫﻲ ﻣﺮدم از او اﻧﺘﻘﺎد ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ ﺑﻤﺮدم ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻧﺰد ﻣﻦ ﻋﻠﻤﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ آﻧﺮا آﺷﻜﺎر ﻧﻜﺮده و‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﻴﺴﻪﻫﺎﻳﻲ از ﻋﻠﻢ ﻧﺰد ﻣﻦ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز آﻧﻬﺎ را ﻧﮕﺸﻮدهام‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دو ﻇﺮف ﭘﺮ ﻛﺮدهام ﻳﻜﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺮدم و ﻳﻜﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮدم‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻇﺮف ﺧﻮدم را ﺑﺎز ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺣﻠﻘﻮﻣﻢ ﻗﻄﻊ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻨﻈﻮر اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از اﻳﻦ ﺳﺨﻦ‪ ،‬آن ﺑﻮد ﻛﻪ اﮔﺮ اﺣﺎدﻳﺜﻲ را ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﻇﻠﻢ و ﺳﺘﻢ‬
‫ﺑﺪﻳﮕﺮان اﺳﺖ‪ ،‬اﻓﺸﺎ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺳﺘﻤﮕﺮان زﻣﺎن ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ ،‬و وﻗﺘﻲ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﻛﻪ از‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪66‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻛﺎرﻫﺎﻳﺸﺎن اﻳﺮاد ﻣﻲﮔﻴﺮم و ﺗﻼﺷﻬﺎي آﻧﻬﺎ را ﮔﻤﺮاﻫﻲ ﻣﻲﭘﻨﺪارم‪ ،‬ﺳﺮم را از ﺗﻨﻢ ﺟﺪا‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ از ﺑﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﺧﻮدداري ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﺎه ﻣﺒﺎرك رﻣﻀﺎن ﺳﺎل دﻫﻢ ﻫﺠﺮي ﻓﺮا‬
‫رﺳﻴﺪ‪ .‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻃﺒﻖ ﻋﺎدت ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﻛﻪ ‪ 10‬روز آﺧﺮ آن‬
‫ﻣﺎه را در ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻌﺘﻜﻒ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺳﺎل ﺑﻤﺪت ‪ 20‬روز در ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ اﻋﺘﻜﺎف‬
‫ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬اﻫﻞ ﺻﻔﻪ از ﺣﻀﻮر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي و ﻧﺰد‬
‫ﺧﻮد‪ ،‬ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮدﻧﺪ و ﻧﻴﺰ از اﻳﻨﻜﻪ ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﻋﻠﻴﻪاﻟﺴﻼم ﻫﺮ روز ﻧﺰد آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲآﻣﺪ و ﺑﺨﺸﻲ از ﻗﺮآن را ﺑﺮ وي ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺷﺎد ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ از‬
‫ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺰول وﺣﻲ ﺑﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دﺳﺖ ﻣﻲداد‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻧﺰول وﺣﻲ و ﺣﻀﻮر ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ‪ ،‬ﭘﻲ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﻤﻪ در اﻳﻦ ﻣﺪت از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺳﻮد ﺑﺮد‪.‬‬
‫زﻳﺮا او ﻫﻢ در ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻌﺘﻜﻒ ﺑﻮد و در ﻛﻨﺎر رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬روزي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﺻﺪﻗﻪﻫﺎي ﻓﻄﺮ را‬
‫ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻲآوردﻧﺪ‪ ،‬در ﺧﺎﻧﻪاي ﺟﻤﻊ آوري ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺑﻌﺪاً ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( آﻧﻬﺎ را ﺑﻴﻦ اﺻﺤﺎب ﻓﻘﻴﺮش ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﻨﺪ‪ .‬و اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﻣﺴﺌﻮل آن ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬او ﺻﺒﺢ و ﺷﺐ ﺑﻪ آن ﺧﺎﻧﻪ ﺳﺮ ﻣﻲزد و وﻗﺘﻲ ﻣﻲدﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﺳﺮ ﺟﺎي‬
‫ﺧﻮد ﻗﺮار دارد‪ ،‬اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در ﻳﻜﻲ از ﺷﺒﻬﺎ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻧﺎآﺷﻨﺎ وارد اﺗﺎق ﺻﺪﻗﺎت ﺷﺪ و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﭘﺮ ﻛﺮدن ﻇﺮوف ﺧﻮد از ﺧﺮﻣﺎي‬
‫ﺻﺪﻗﻪ ﻛﺮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺴﻮي او رﻓﺖ و او را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺗﻮ را ﻧﺰد‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲﺑﺮم ﺗﺎ ﻣﺠﺎزات ﺷﻮي‪ «.‬ﻣﺮد ﺷﺮوع ﺑﻪ ﭼﺮب زﺑﺎﻧﻲ ﻛﺮد‬
‫و ﺑﺎ ﻧﺮﻣﺶ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻓﺮدي ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪم و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺮﻋﺎﻳﻠﻪ دارم‪ ،‬و ﺑﻌﻠﺖ ﻧﻴﺎز‬
‫ﺷﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺷﺪهام‪ .‬دل اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺤﺎﻟﺶ ﺳﻮﺧﺖ و ﺑﺨﻴﺎل اﻳﻨﻜﻪ آن ﻣﺮد‬
‫ﺑﻌﻠﺖ ﻧﻴﺎز ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ دزدي ﺷﺪه او را رﻫﺎ ﻛﺮد‪ .‬ﺻﺒﺢ روز ﺑﻌﺪ‪ ،‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪67‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺷﺐ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎ زﻧﺪاﻧﻲ ﺧﻮد ﭼﻜﺎر ﻛﺮدي؟ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬أي رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻤﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺷﺪﻳﺪ‬
‫دارم‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ دﻟﻢ ﺑﺤﺎﻟﺶ ﺳﻮﺧﺖ و او را رﻫﺎ ﻛﺮدم‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬او ﺑﻪ ﺗﻮ دروغ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬و ﺑﺰودي ﺑﺮﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺸﺖ‪«.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺮد ﻛﻪ آن ﻣﺮد ﺑﺮﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺸﺖ‪ .‬زﻳﺮا ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد ﻛﻪ اوﺑﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺷﺐ ﺑﻌﺪ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ آن ﻣﺮد‪،‬‬
‫ﻛﻤﻴﻦ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﻫﻮا ﺗﺎرﻳﻚ ﺷﺪ‪ ،‬دوﺑﺎره آن ﻣﺮد آﻣﺪ و در اﺗﺎق را ﺑﺎز ﻛﺮد و‬
‫ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺟﻤﻊ آوري ﺧﺮﻣﺎ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ او ﺣﻤﻠﻪور ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻘﻪاش را ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﺑﻤﻦ ﻗﻮل ﻧﺪادي ﻛﻪ‬
‫دوﺑﺎره ﺑﺮﻧﻤﻲﮔﺮدي؟« اﻳﻦ ﺑﺎر ﺣﺘﻤﺎً ﺗﻮ را ﻧﺰد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲﺑﺮم‪ ،‬ﺗﺎ‬
‫در ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن رﺳﻮا ﺷﻮي‪ .‬اﻣﺎ آن ﻣﺮد ﺳﺨﻨﻮر و زﺑﺎن آور ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺧﻴﻠﻲ زود‬
‫ﻋﻮاﻃﻒ او را ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰد‪ .‬و ﺧﻮد را از دﺳﺘﺶ ﻧﺠﺎت دﻫﺪ‪ .‬روز ﺑﻌﺪ دوﺑﺎره از‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(ﺷﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! اﺳﻴﺮت ﭼﻜﺎر ﻛﺮد؟« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»او از ﻧﻴﺎز ﺷﺪﻳﺪ ﺧﻮد ﺷﻜﺎﻳﺖ داﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﭽﻪﻫﺎي زﻳﺎدي دارم ﻛﻪ ﮔﺮﺳﻨﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ‬
‫ﺑﻪ او ﺗﺮﺣﻢ ﻛﺮدم و او را رﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻢ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬او ﺑﻪ ﺗﻮ‬
‫دروغ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﺰودي ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪«.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺮاي ﺑﺎر ﺳﻮم ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎﻧﺪ ﺗﺎ او ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬او را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪ .‬و ﻧﺰد آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺒﺮد‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن دﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺐﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ آﻣﺪ و در‬
‫اﺗﺎق را ﺑﺎز ﻛﺮد و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺳﺮﻗﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻓﺮﻳﺎد ﺑﻠﻨﺪي ﺑﺮ ﺳﺮش‬
‫ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﺑﺴﻮي او ﺣﻤﻠﻪور ﺷﺪ و او را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﺳﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﺑﺮ ﻧﻤﻲﮔﺮدم وﻟﻲ ﺑﺎز ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺮدي‪ «.‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﺎ ﻳﻚ دﺳﺖ ﺑﺎزوي او را‬
‫ﻣﺤﻜﻢ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ دﺳﺖ دﻳﮕﺮ ﮔﺮﻳﺒﺎﻧﺶ را و او را ﺑﺎ ﻗﺪرت ﺑﺴﻮي ﺧﻮد ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬آن ﻣﺮد‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪68‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻛﻪ دﻳﺪ اﻳﻦ ﺑﺎر واﻗﻌﺎً ﻛﺎر ﺟﺪي اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﻴﻠﻪاي دﻳﮕﺮ ﺑﻜﺎر ﺑﺮد ﺗﺎ ﺧﻮد را از دﺳﺖ او‬
‫ﻧﺠﺎت دﻫﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﺧﻴﻠﻲ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫ﻣﺴﺎﻳﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻋﻠﻤﻲ را ﺑﻬﺮ ﻗﻴﻤﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﺪه ﻓﺮا ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﺮا رﻫﺎ ﻛﻦ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺗﻮ ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﻣﻲآﻣﻮزم ﻛﻪ در اﺛﺮ آن ﺧﺪا ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﺎداش زﻳﺎد ﺧﻮاﻫﺪ داد‪«.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه وﻗﺘﻲ ﺟﻤﻠﻪ »ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻲآﻣﻮزم« را ﺷﻨﻴﺪ دﺳﺘﺶ ﺷﻞ ﺷﺪ و ﺧﺸﻤﺶ از ﻣﻴﺎن‬
‫رﻓﺖ‪.‬‬
‫او را رﻫﺎ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﮕﻮ ﺑﺒﻴﻨﻢ‪ ،‬آن ﻛﻠﻤﺎت ﭼﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟« آن ﻣﺮد در ﺟﻮاب اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺮ ﺧﻮد رﻓﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﺑﻲ‪ ،‬آﻳﺔ اﻟﻜﺮﺳﻲ را ﺑﺨﻮان‪.‬‬
‫
‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ‪
:‬‬

‫‪
«
ª
©¨
§


¦
¥
¤
£
¢
¡
~
}
|
{
zy
x

w

v
u
t
s
m‬‬

‫¬
®
¯
‪

Á

À
¿
¾
½
¼
»
º¹
¸
¶

µ
´
³
²±

°‬‬
‫‪ l
Ï
Î
Í
ÌË

Ê

É
ÈÇ
Æ



Å
Ä
ÃÂ‬اﻟﺒﻘﺮة‪255 :‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻤﺎﺷﺖ ﻛﻪ اﺟﺎزه ﻧﺨﻮاﻫﺪ داد‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ‬
‫ﺗﺎﺻﺒﺢ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ آراﻣﻲ در ﮔﻮش او ﻧﺠﻮا ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬اﺳﻴﺮت‬
‫ﭼﻜﺎر ﻛﺮد؟« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬اي رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(ﺑﻤﻦ ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ‬
‫آﻣﻮﺧﺖ‪ .‬در ﻋﻮض ﻣﻦ او را رﻫﺎ ﻛﺮدم‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬آن‬
‫ﻛﻠﻤﺎت ﭼﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟«اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آﻳﻪ ﻛﺮﺳﻲ را ﺧﻮاﻧﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪«.‬‬

‫در ﭘﺎﻳﺎن اﻳﻦ ﺳﺎل )دﻫﻢ ﻫﺠﺮي( آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ ﻗﺼﺪ اداي‬
‫ﻓﺮﻳﻀﻪ ﺣﺞ‪ ،‬از ﻗﺒﺎﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ او را ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻧﻴﺰ دﻋﻮت‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﻮد را ﻟﺒﻴﻚ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪69‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫و در آﺧﺮ ﻣﺎه ذي اﻟﻘﻌﺪه‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﺰاران ﻧﻔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﻤﺮاه او ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺴﻮي ﻣﻜﻪ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺗﺠﻤﻌﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﺧﻮد ﻣﻲدﻳﺪ‪ .‬و ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺳﻔﺮ‬
‫زﻧﺪﮔﻲاش ﻧﻴﺰ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺳﻔﺮ ﻣﺒﺎرك‪ ،‬او ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ زﻳﺎدي دﻳﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺤﺒﺖ وﺻﻒﻧﺎﭘﺬﻳﺮ‬
‫ﻣﺮدم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و ﺣﻠﻘﻪ زدن آﻧﻬﺎ دور ﺷﻤﻊ وﺟﻮد اﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻃﺮﻳﻘﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﮕﻮﻧﻪاي ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫دوﺳﺘﻲ را ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ آب وﺿﻮي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﻣﺎﻟﻴﺪن آن ﺑﻪ ﺳﺮ و‬
‫ﺻﻮرت ﺧﻮد‪ ،‬از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺳﺒﻘﺖ ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﻮي ﻣﺒﺎرك آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺳﺮش را ﻣﻲﺗﺮاﺷﻴﺪ‪ ،‬از ﻫﻢ ﭘﻴﺸﻲ ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻌﺠﺰه ﺑﺰرگ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد‬
‫دل ﺻﺪﻫﺎ ﻗﺒﻴﻠﻪ را ﻛﻪ ﺗﺎ دﻳﺮوز ﺧﻮد را ﻣﻲﻛﺸﺘﻨﺪ و ﺗﺸﻨﻪ ﺧﻮن ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻬﻢ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﻛﻨﺪ‪ .‬و آﻧﻬﺎ را ﻳﻜﺠﺎ ﺟﻤﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺒﺖ و دوﺳﺘﻲ ﺑﺮﻗﺮار ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از رﺳﻴﺪن ﺑﻤﻜﻪ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫»اي ﻣﺮدم! ﺳﻌﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﻣﻨﺎﺳﻚ را از ﻣﻦ ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ «.‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺘﺮﺻﺪ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺨﻦ ﻳﺎ ﻓﻌﻠﻲ از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را از دﺳﺖ ﻧﺪﻫﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ‬
‫آﻧﺮا ﺑﻴﺎﻣﻮزد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد ازدﺣﺎم ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺮدم‪ ،‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن وﺟﻮد ﻣﺒﺎرك آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺮدم روي دوش ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺳﺨﻨﺎن‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ و ﺑﺎ دﻳﺪن ﺳﻴﻤﺎي ﻣﺒﺎرﻛﺶ‪ ،‬ﺑﺮﻛﺖ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ وﺟﻮدي ﻛﻪ اذﻳﺖ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬اﻣ‪‬ﺎ ﻫﻴﭻ ﺳﺨﻦ و ﻓﻌﻞ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را از دﺳﺖ ﻧﺪاد‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪70‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم آن ﻛﺎروان ﺧﺠﺴﺘﻪ و ﻣﺒﺎرك‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﻚ ﺣﺞ را در اﻟﺘﺰام آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ‬

‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ادا ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﻮد اﻗﺘﺪا ﻛﺮدﻧﺪ و اﻋﻤﺎل ﺣﺞ را از اﻳﺸﺎن ﻓﺮا‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﻫﻤﺮاﻫﻲ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﺷﺪﻧﺪ و ﭘﺲ از‬
‫اﺗﻤﺎم آن ﻣﻨﺎﺳﻚ ﺑﻪ دﻳﺎر ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺮاه‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﻣﺪﻳﻨﻪ او را ﻣﺸﺎﻳﻌﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺮاﺟﻌﺖ‬
‫ﺑﻤﺪﻳﻨﻪ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻲ ﺑﺮد ﻛﻪ در آن ﺳﻔﺮ ﮔﻮﺷﻪ ﺑﺰرﮔﻲ از اﻳﻤﺎن و ﻳﻘﻴﻦ و ﻣﺤﺒﺖ و ﻓﻘﻪ‪،‬‬
‫اﻧﺪوﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣ‪‬ﺎ ﻳﻜﻲ از ﺳﺨﻨﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻛﻪ آﻧﺮا در ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻋﺮﻓﻪ ﺑﻴﺎن‬
‫ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﻏﻤﮕﻴﻦ و اﻓﺴﺮده ﻛﺮده و اﺛﺮ ﻋﺠﻴﺒﻲ ﺑﺮ وي ﻧﻬﺎده ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در ﻋﺮﻓﺎت ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد‪» :‬اي‬
‫ﻣﺮدم! اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را از ﻣﻦ ﺑﺸﻨﻮﻳﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺷﻤﺎ را ﻧﺒﻴﻨﻢ‪«.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺧﻮدش ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ ﻫﺪف ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ از اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﭼﻪ ﺑﻮد؟ آﻳﺎ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﻟﻬﺎم ﺷﺪه ﻛﻪ زﻣﺎن رﺣﻠﺘﺶ ﻧﺰدﻳﻚ اﺳﺖ؟ و او اﻣﺘﺶ را از آن ﺗﺮﺳﺎﻧﻴﺪ!؟‬
‫ﭼﻪ ﻣﺼﻴﺒﺖ ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ اﮔﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﻢ! ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻔﺖ ﭼﻪ زﻣﺎن ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد! اﮔﺮ از ﻧﻌﻤﺖ ﺻﺤﺒﺖ و‬
‫ﻫﻤﺮاﻫﻲ او ﺑﺎز ﻣﺎﻧﻢ!‬
‫زﻳﺮا ﻣﻦ ﻣﺪت زﻳﺎدي ﻫﻤﺮاه آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺒﻮدهام‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ از آن ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺘﻮﺟﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫و ﻫﻤﺮاه او ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬و دﻗﻴﻘﻪاي را در اﻳﻦ راه از دﺳﺖ ﻧﺪﻫﺪ‪ .‬و ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد‪ ،‬در ﺧﺪﻣﺖ‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳﺆاﻟﻬﺎﻳﺶ زﻳﺎد ﺷﺪ و آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ‪ ،‬از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا وﺻﻴﺖ ﻛﻦ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﻴﺰ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺆاﻻت و ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي او ﺟﻮاب ﻣﻲداد‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪71‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫دﻳﺮي ﻧﮕﺬﺷﺖ ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت ﺑﺸﺪت ﺑﻴﻤﺎر ﺷﺪ و ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺮود‪.‬و اﻣﺎﻣﺖ‬

‫ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎري ﻛﻪ اﻧﺪﻛﻲ ﺣﺎﻟﺶ ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺖ و ﺑﺮ‬
‫ﻣﻨﺒﺮ ﻧﺸﺴﺖ و ﭘﺲ از ﺣﻤﺪ و ﺛﻨﺎي ﺧﺪاوﻧﺪ و ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻧﻴﻚ‪ ،‬ﺧﻄﺎب ﺑﻪ‬
‫اﺻﺤﺎب ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي ﻣﺮدم! ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﻨﺪهاي از ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد اﺧﺘﻴﺎر داده‬
‫ﻛﻪ از دو راه ﻳﻜﻲ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﺎ دﻧﻴﺎ و ﻧﻌﻤﺘﻬﺎي آن و ﻳﺎ آﺧﺮت و آﻧﭽﻪ ﻧﺰد‬
‫ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬و ﺑﺲ او آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﻧﺰد ﺧﺪاﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم‪،‬‬
‫ﻓﻜﺮ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺪف رﺳﻮل ﺧﺪا ﻳﻜﻲ از ﻣﺮدان ﺻﺎﻟﺢ و ﻧﻴﻜﻮﻛﺎر اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﺑﻮﺑﻜﺮ‬
‫ﻫﺪف آن را درﻳﺎﻓﺖ‪) .‬داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺼﻮد‪ ،‬ﺧﻮد آن ﺣﻀﺮت اﺳﺖ‪ (.‬ﺷﺮوع ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ‬
‫ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻣﺎ ﺟﺎن و ﻣﺎﻟﻤﺎن را ﻓﺪاﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ «.‬از دﻳﺪن اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ‪ ،‬اﻧﺪوه‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪ‪ .‬و ﺻﻔﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮ او ﺗﻴﺮه ﮔﺸﺖ‪ .‬زﻳﺮا ﭼﻨﺪ روز ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﻨﺎر آن‬
‫ﺣﻀﺮت ﻧﻨﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﺟﺰ ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﺔ ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬ﺳﻌﺎدت دﻳﺪار ﺑﻴﺸﺘﺮ آن ﺣﻀﺮت‬
‫ﻧﺼﻴﺒﺶ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻫﻞ ﺻﻔﻪ ﺗﻤﺎم آن روز در ﻣﻮرد ﺳﺨﻦ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻓﻜﺮ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺳﺨﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ اﺑﻲ ﻣﻮﻫﻴﺒﻪ ﻛﻪ از ﺧﺎدﻣﺎن آن ﺣﻀﺮت ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪» :‬آﻳﺎ ﻫﺪف رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا از آﻧﭽﻪ ﻓﺮﻣﻮد و ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻛﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن داد‪ ،‬ﺧﻮد آن ﺣﻀﺮت ﺑﻮد؟«‬
‫اﺑﻮﻣﻮﻫﻴﺒﻪ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﭼﻨﺪ روز ﻗﺒﻞ و ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا ﻣﺮﻳﺾ ﺷﻮد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﻲ از ﺷﺐ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬أي اﺑﻮﻣﻮﻫﻴﺒﻪ!‬
‫ﺑﻪ ﻣﻦ اﻣﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺮاي اﻫﻞ ﺑﻘﻴﻊ اﺳﺘﻐﻔﺎر ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻤﺮاه آن ﺣﻀﺮت رﻓﺘﻢ‪«.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن اﻫﻞ ﻗﺒﻮر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ دﻋﺎ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫»اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ ﻳﺎ أﻫﻞ اﻟﻤﻘﺎﺑﺮ ﻟﺤﻴﻨﺎً ﻟﻜﻢ اﺻﺒﺤﺘﻢ ﻓﻴﻪ ﻣﻤﺎ اﺻﺒﺢ اﻟﻨﺎس ﻓﻴﻪ‪ .‬اﻗﺒﻠﺖ‬
‫اﻟﻔﺘﻦ ﻛﻘﻄﻊ اﻟﻴﻞ اﻟﻤﻈﻠﻢ ﺗﺘﺒﻊ اﺧﺮﻫﺎ أوﻟﻬﺎ اﻻﺧﺮه ﺷﺮ ﻣﻦ اﻻوﻟﻰ«‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﺳﻼم ﺑﺮ ﺷﻤﺎ اي اﻫﻞ ﻗﺒﻮر! آﻧﭽﻪ ﺷﻤﺎ در آن ﺑﺴﺮ ﻣﻲﺑﺮﻳﺪ از آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﺴﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ راﺣﺖﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻴﺎﻫﻲ ﺷﺐ ﻳﻜﻲ ﺑﻌﺪ از دﻳﮕﺮي ﻫﺠﻮم آوردهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪﻳﻬﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺪﺗﺮ از ﻗﺒﻠﻲﻫﺎاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪72‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺑﻌﺪ رو ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ » :‬اي اﺑﻮ ﻣﻮﻫﻴﺒﻪ! ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﺧﺰاﻳﻦ دﻧﻴﺎ و ﺟﺎودان ﻣﺎﻧﺪن‬
‫درآن و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ آن دﻧﻴﺎ و ﻣﺎﻧﺪن در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﺨﺘﺎرم‬
‫ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻳﺎ ﻣﺎﻧﺪن در دﻧﻴﺎ و ﻳﺎ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﭘﺮوردﮔﺎر‪ .‬ﻣﻦ‬
‫ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﮔﻔﺘﻢ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(! ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﻓﺪاﻳﺖ ﺑﺎد اول‪ ،‬ﻣﺎﻧﺪن‬
‫در دﻧﻴﺎ و ﺑﻌﺪ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻦ‪ .‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﻦ از ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﭘﺮوردﮔﺎرم را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدهام‪ .‬ﺑﻌﺪ‬
‫از آن ﺑﺮاي اﻫﻞ ﻗﺒﻮر ﺑﻘﻴﻊ ﻃﻠﺐ اﺳﺘﻐﻔﺎر ﻧﻤﻮد‪«.‬‬

‫از ﺻﺒﺢ آن روز ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎري و درد آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( آﻏﺎز ﺷﺪ‬
‫اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري‪ ،‬ﺑﻴﻦ رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻧﺪاﺧﺖ و آﻧﻬﺎ‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺻﺤﺎب ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫اﻧﺪوﻫﮕﻴﻦ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺧﺼﻮﺻﺎً اﻫﻞ ﺻﻔﻪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻃﺎﻟﺐ دﻳﺪار آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮدﻧﺪ و از ﺑﻴﻤﺎري ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ ﺷﺪت ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺑﺮاي دﻳﺪار آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺑﻲﺗﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺟﺮأت ﻛﺮد و اﺟﺎزة ﻣﻼﻗﺎت ﺧﻮاﺳﺖ‪ ،‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﻴﺰ ﺑﻪ او اﺟﺎزه دادﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه وارد ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻼم داد و اﻳﺴﺘﺎد‪ .‬دﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫رﺳﻮل اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دراز ﻛﺸﻴﺪه و ﺳﺮ ﻣﺒﺎرﻛﺶ ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ‬
‫اﺑﻴﻄﺎﻟﺐ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻋﻠﻲ ﺑﺎ دﺳﺘﺶ او را روي ﺳﻴﻨﻪ ﺧﻮد ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وﻗﺘﻲ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آن ﺣـﺎﻟﺖ را دﻳﺪ‪ ،‬اﺷﻜﻬـﺎﻳﺶ ﺳﺮازﻳﺮ ﺷﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻣﺤﺒﺖآﻣﻴﺰ ﺑﻪ او ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻴﺎ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ «.‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﺑﻴﺎ« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ رﻓﺖ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﭘﺎﻳﺶ ﺑﻪ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﭘﺎي ﻣﺒﺎرك آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮﺧﻮرد‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﺑﻨﺸﻴﻦ« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در اداﻣﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﺗﻮ را ﺑﻪ داﺷﺘﻦ ﺧﺼﻠﺘﻬﺎﻳﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺗﺎ وﻗﺘﻲ زﻧﺪه ﻫﺴﺘﻲ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪73‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫آﻧﻬﺎ را ﺗﺮك ﻧﻜﻨﻲ‪ «.‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻗﻮل ﻣﻲدﻫﻢ ﺗﺎ زﻧﺪه ﺑﺎﺷﻢ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻢ‪«.‬آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬روز ﺟﻤﻌﻪ ﻏﺴﻞ ﻛﻦ و اول وﻗﺖ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز‬
‫ﺟﻤﻌﻪ ﺑﺮو و آﻧﺠﺎ )در ﻣﺴﺠﺪ( از ﻛﺎر ﻟﻐﻮ و ﺳﺨﻦ ﺑﻴﻬﻮده ﺑﭙﺮﻫﻴﺰ‪ .‬ﻣﻦ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺳﻪ روز‬
‫روزه ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﺎه وﺻﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ زﻳﺮا اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ روزه داﺷﺘﻦ در ﺗﻤﺎم ﺳﺎل‬
‫اﺳﺖ‪ .‬و ﻧﻴﺰ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن دو رﻛﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺳﻨﺖ ﻓﺠﺮ وﺻﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ آﻧﺮا ﺗﺮك ﻧﻜﻦ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺐ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﺎﺷﻲ زﻳﺮا در آن اﻣﻴﺪ ﻋﻔﻮ و ﺑﺨﺸﺶ‪ ،‬زﻳﺎد اﺳﺖ‪«.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬اي رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﻓﺪاﻳﺖ ﺑﺎد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻧﻜﺎت را ﻣﺨﻔﻲ ﻧﮕﺎه دارم ﻳﺎ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﺮﺳﺎﻧﻢ؟« ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬آﻧﻬﺎ را اﻋﻼم ﻛﻦ‪ ».‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻴﺶ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( آﻣﺪ در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪاش دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﺑﻪ دﻳﺪار رﺳﻮل اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﺧﻨﻚ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬او از اﻳﻦ دﻳﺪار‪ ،‬داﻧﺶ ﺟﺪﻳﺪي ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻓﺴﻮس ﻛﻪ‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ اﻳﻨﻬﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از زﺑﺎن ﻣﺒﺎرك آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲﺷﻨﻮد‪ .‬روز دوﺷﻨﺒﻪ دوازدﻫﻢ رﺑﻴﻊاﻻول ﺳﺎل ﻳﺎزدﻫﻢ ﻫﺠﺮي‪ ،‬اﻫﻞ ﺻﻔﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻠﺦﺗﺮﻳﻦ و ﺟﺎﻧﻜﺎهﺗﺮﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﻧﺎﮔﻮار در زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد روﺑﺮو ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬و از ﺷﻨﻴﺪن آن‬
‫ﺑﺸﺪت ﺗﻜﺎن ﺧﻮردﻧﺪ و ﺣﻴﺮت زده ﺷﺪﻧﺪ و آن ﺧﺒﺮ وﻓﺎت رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد‪ .‬دﻧﻴﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ دﻳﺪﮔﺎﻧﺸﺎن ﺗﻴﺮه و ﺗﺎر ﺷﺪ‪ .‬ﻏﻢ و اﻧﺪوﻫﻲ ﺑﺰرگ و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫وﺻﻒ آﻧﻬﺎ را در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺸﺪت ﮔﺮﻳﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از ﻏﻢ و اﻧﺪوه اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﭙﺮس‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫ﺑﺮاي او از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﺧﻮدش و ﺗﻤﺎم دﻧﻴﺎ و آﻧﭽﻪ در آن ﻫﺴﺖ‪ ،‬آﺳﺎنﺗﺮ از وﻓﺎت ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺮ در ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻓﺮو ﺑﺮد‪ .‬او ﺳﻌﺎدت ﺑﺰرﮔﻲ را از‬
‫دﺳﺖ داده ﺑﻮد و ﺑﺮ اﻳﻦ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻋﻈﻴﻢ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن را در ﻣﺎﺗﻢ ﻓﺮو ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬ﺗﺄﺳﻒ‬
‫ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬ﺧﺒﺮ رﺣﻠﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﭼﻮن آﺗﺶ ﻛﻪ در ﺧﺮﻣﻦ‬
‫ﻫﺴﺘﻲ ﻫﻤﻪ اﻓﺘﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺷﻬﺮ ﭘﻴﭽﻴﺪ‪ .‬ﻣﺮدم‪ ،‬ﺷﺘﺎﺑﺎن ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ روي آوردﻧﺪ و آﻧﺠﺎ‬
‫ﺗﺠﻤﻊ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﻴﺮت و ﺳﺮدرﮔﻤﻲ ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ دﺳﺖ داده ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﻪ از اﻳﻦ ﻓﺎﺟﻌﻪ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪74‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻫﻮﻟﻨﺎك دﭼﺎر اﺿﻄﺮاب ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻲ اﺿﻄﺮاب ﻋﻤﺮ از ﻫﻤﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ‬
‫ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم اﻳﺴﺘﺎد و ﮔﻔﺖ‪» :‬اي ﻣﺮدم! رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﻤﺮده اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﺑﻌﺪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ آﻣﺪ و ﺑﻪ ﭼﻬﺮه آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﭼﻮن‬
‫ﻳﻘﻴﻦ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮد ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دارﻓﺎﻧﻲ را وداع ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﭼﻬﺮه ﻣﺒﺎرﻛﺶ را ﺑﻮﺳﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﻓﺪاﻳﺖ ﺑﺎد ﺧﻮش زﻳﺴﺘﻲ و ﺧﻮش‬
‫ﻣﺮدي‪ ».‬ﺑﻌﺪ ﻧﺰد ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ در ﻣﺴﺠﺪ اﺟﺘﻤﺎع ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬رﻓﺖ و ﭘﺲ از ﺣﻤﺪ و ﺛﻨﺎي‬
‫
‬ ‫ﭘﺮوردﮔﺎر‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪
:‬‬

‫‪ l
Ö
Õ
Ô
Ó
m‬اﻟﺰﻣﺮ‪30 :‬‬

‫‪
u
ts
r
q

p

o
n
m
lk
j
i
h
g
f

e

d
c
m‬‬

‫‪ l
`
_
~
}|
{


z
y
x
w
v‬آل ﻋﻤﺮان‪144 :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎدهاي ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ و ﻗﺒﻞ از اﻳﺸﺎن ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان زﻳﺎدي آﻣﺪه و‬
‫رﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬آﻳﺎ اﮔﺮ اﻳﺸﺎن دﻧﻴﺎ را وداع ﮔﻮﻳﺪ ﻳﺎ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﻮد ﺷﻤﺎ از اﻳﺸﺎن ﭘﺸﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و‬
‫اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﭘﺸﺖ ﺑﺴﻮي اﻳﻤﺎن ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺿﺮري ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﺪ و ﺧﺪا ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﺷﺎﻛﺮ ﭘﺎداش ﻧﻴﻚ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺗﻼوت اﻳﻦ دو آﻳﻪ‪ ،‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺧﺪا را ﻣﻲﭘﺮﺳﺘﺪ‪ ،‬ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ زﻧﺪه اﺳﺖ و ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻣﺤﻤﺪ را ﻣﻲﭘﺮﺳﺘﻴﺪه ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ او ﻣﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺨﻨﺎن‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ‪ ،‬ﺣﻴﺮت ﻣﺮدم را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮد و ﭼﺸﻢ ﻋﻘﻞ آﻧﻬﺎ را روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺖ و ﺣﻘﻴﻘﺖ آن‬
‫ﻣﺼﻴﺒﺖ ﺑﺰرگ را درﻳﺎﻓﺘﺘﻨﺪ و ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺷﺎن را از دﺳﺖ دادهاﻧﺪ‪«.‬‬
‫ﺑﺎ رﺣﻠﺖ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‪ ،‬دوره ﭼﻬﺎرﺳﺎﻟﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ و ﻫﻤﺮاﻫﻲ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﭙﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد آﻧﻬﻤﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﻛﻪ ﺷﺮح آن ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬آن ﺳﺎﻟﻬﺎ از ﻳﻚ‬
‫ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎي زﻧﺪﮔﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ‪ .‬او در آن ﺳﺎﻟﻬﺎ‪ ،‬ﻋﻠﻢ ﻓﺮاوان و‬
‫ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﻛﺴﺐ ﻛﺮده ﺑﻮد و زﻧﺪﮔﻲاش را وﻗﻒ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﻧﻤﻮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﻢ و‬
‫داﻧﺶ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( او را ﺑﻌﻨﻮان ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻃﻠﺒﻪ و داﻧﺎﺗﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪75‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫از ﻧﻈﺮ ﻋﻼﻗﻪ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺑﺎ او ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬او را دوﺳﺖ داﺷﺖ‬
‫و ﺑﺮاﻳﺶ دﻋﺎ ﻣﻲﻛﺮد و ﺣﺘﻲ ﻋﻠﻮﻣﻲ را ﻣﻨﺤﺼﺮاً ﺑﻪ او آﻣﻮﺧﺖ و از اﻳﻦ رﻫﮕﺬر ﺗﻮﻓﻴﻖ‬
‫ﻣﻬﻤﻲ در ﺣﻔﻆ و داﻧﺴﺘﻦ ﻋﻠﻮم‪ ،‬ﻧﺼﻴﺐ او ﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻧﻲ ﺑﺎرز از ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي رﺳﺎﻟﺖ‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪76‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اﻣﻴﺮ ﺑﺤﺮﻳﻦ‬

‫ﭘﺲ از درﮔﺬﺷﺖ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‪ ،‬ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻛﺮام  ﺑﺎ ﻣﺴﺄﻟﻪ ارﺗﺪاد‬

‫ﻛﻪ در اﻛﺜﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﺒﻪ ﺟﺰﻳﺮه ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﻗﺪ ﻋﻠﻢ ﻛﺮد‪.‬و ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﻣﺘﻨﺎع ورزﻳﺪن ﺑﻌﻀﻲ از‬
‫ﻗﺒﺎﻳﻞ ﻋﺮب از دادن زﻛﺎت ﺑﻪ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)‪ ،‬روﺑﺮو ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺻﺤﺎﺑﻪ در ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻣﺮﺗﺪﻳﻦ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﺎر و ﻣﺼﻴﺒﺘﻮ ﺗﺮاژدي ﺑﺰرﮔﻲ ﺷﺪﻧﺪ و ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از آﻧﻬﺎ در ﺟﻨﮕﻬﺎي ﺳﺨﺘﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻌﺪاً ﺑﻮﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺖ‪ ،‬ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘﻴﺮوز ﺷﺪﻧﺪ و داﻋﻴﺎن ارﺗﺪاد‬
‫ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮردﻧﺪ و ﻣﺮدم ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﻪ اﻏﻮش اﺳﻼم ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺷﺎﻫﺪ اﻳﻦ‬
‫ﺣﻮادث ﺑﻮد و در آﻧﻬﺎ ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺖ‪ .‬و ﻣﻮﺿﻊ ﺳﺮﺳﺨﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺑﻮﺑﻜﺮ‬
‫ﺻﺪﻳﻖ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( را در ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻣﺮﺗﺪﻳﻦ و ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﭘﺮداﺧﺖ زﻛﺎت‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‬
‫و دﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺻﺤﺎﺑﻪ در ﻣﻮرد اﻋﺰام ﻟﺸﻜﺮ اﺳﺎﻣﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻧﻈﺮﺷﺎن‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ آن ﻟﺸﻜﺮ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ و ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﭘﺮداﺧﺖ زﻛﺎت‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﻨﮕﻴﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( در ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺿﻊ ﺳﺨﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮي ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از‬
‫ﻋﺰم آﻫﻨﻴﻦ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ و ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻲ ﺑﻲﻧﻈﻴﺮ او و ﺛﺒﺎت و ﻳﻘﻴﻦ و اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺧﺎﻃﺮش‪ ،‬در‬
‫ﺷﮕﻔﺖ آﻣﺪ زﻳﺮا اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺦ آﻧﻬﺎ را ﺑﺎ‬
‫ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ از ﻧﻮر ﺛﺒﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﺸﺎن ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻟﺸﻜﺮي را ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاي ﺟﻨﮓ ﻓﺮﺳﺘﺎده‪ ،‬ﻣﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ آﻧﺮا ﺑﺎزدارم؟ و اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺟﺮأﺗﻲ ﺑﻜﻨﻢ در واﻗﻊ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎﻛﻲ زدهام! ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﻢ در دﺳﺖ‬
‫اوﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﻤﺎم اﻋﺮاب ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ ﻗﻴﺎم ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﺑﺎزداﺷﺘﻦ ﻟﺸﻜﺮي ﻛﻪ‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دﺳﺘﻮر ﺣﺮﻛﺖ آﻧﺮا ﺻﺎدر ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪا ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻧﻤﺎز و زﻛﺎت ﻓﺮق ﻗﺎﻳﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﻢ‪ .‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ زاﻧﻮﺑﻨﺪ‬
‫ﺷﺘﺮي را ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲدادﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﺒﺎرزه‬
‫ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮدي ﻛﻪ وﺣﻲ ﻗﻄﻊ ﺷﺪه و دﻳﻦ ﺧﺪا ﻛﺎﻣﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪77‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ زﻧﺪه ﺑﺎﺷﻢ و ﺑﺒﻴﻨﻢ ﻛﻪ دﻳﻦ ﺧﺪا دﭼﺎر ﻧﻘﺼﺎن ﮔﺮدد!؟ ﭘﺲ از درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻦ‬
‫ﻏﺎﺋﻠﻪ ﻣﺮﺗﺪﻳﻦ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺑﺰرگ اﺑﻮﺑﻜﺮ در اﻳﻦ ﺣﻮادث‪ ،‬اﻋﺘﺮاف ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺻﻼﺑﺖ اﺑﻮﺑﻜﺮ را از ﻳﺎد ﻧﺒﺮد و آﻧﺮا ﺑﺮاي ﺷﺎﮔﺮدان ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪ از ﺧﻮد و ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ ﻛﻪ ﺣﻮادث اﻳﺎم ارﺗﺪاد ﺑﻪ ذﻫﻨﺶ ﺗﺪاﻋﻲ ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎراﻧﺶ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮدي ﺟﺰ او ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﮔﺮ اﺑﻮﺑﻜﺮ‬
‫ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ دﻳﻦ از ﻣﻴﺎن ﻣﻲرﻓﺖ و ﺧﺪا در اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻮرد ﻋﺒﺎدت‬
‫ﻗﺮار ﻧﻤﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬و اﻳﻦ ﺳﻮﮔﻨﺪ را ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺗﻜﺮار ﻛﺮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺳﺮ اﻳﻦ ﺳﻮﮔﻨﺪ را ﺑﺮاي‬
‫آﻧﻬﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺎن ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﺳﺎﻣﻪ ﺑﻦ زﻳﺪ را ﺑﺎ‬
‫ﻫﻔﺘﺼﺪ ﻧﻔﺮ ﺑﺮاي ﺟﻬﺎد ﺑﺎ روﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺎم ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ او و ﻟﺸﻜﺮش ﺑﻪ‬
‫ذي ﺧﺸﺐ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دارﻓﺎﻧﻲ را وداع ﮔﻔﺖ‪ .‬ﻋﺮﺑﻬﺎي‬
‫اﻃﺮاف ﻣﺪﻳﻨﻪ ﭘﺲ از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺣﺎدﺛﻪ‪ ،‬ﻣﺮﺗﺪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﺻﺤﺎب ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﻧﺰد اﺑﻮﺑﻜﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( رﻓﺘﻨﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻋﺮاب اﻃﺮاف ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﺮﺗﺪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺸﻜﺮ اﺳﺎﻣﻪ را ﺑﺮﮔﺮدان ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﺮﺗﺪﻳﻦ ﺑﺠﻨﮕﺪ‪ .‬وآﻧﺮا از اداﻣﻪ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﺳﻮي روم ﺑﺎزدار‪.‬‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮدي ﺟﺰ او ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻟﺸﻜﺮي‬
‫را ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ ﺳﻮي روﻣﻴﺎن اﻋﺰام داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎز ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮔﺮداﻧﺪ و‬
‫ﮔﺮﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎز ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ دﺳﺘﻮر داد ﻛﻪ ﻟﺸﻜﺮ اﺳﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺳﻮي روم اداﻣﻪ دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻗﺒﻴﻠﻪاي‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺮﺗﺪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫اﮔﺮ اﻳﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻬﺎ ﻗﺪرت ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻟﺸﻜﺮي ﺑﺎ آن ﻋﻈﻤﺖ ﺑﺴﻮي روﻣﻴﺎن‬
‫ﮔﺴﻴﻞ دارﻧﺪ ﻣﺎ ﺻﺒﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﺑﺎ روﻣﻴﺎن ﺑﺠﻨﮕﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه در ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻟﺸﻜﺮ اﺳﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي روم ﺷﺘﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺟﻨﮕﻴﺪ و ﭘﺲ از ﺷﻜﺴﺖ و ﻧﺎﺑﻮدي آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﺳﻼﻣﺖ ﺑﻪ وﻃﻦ ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪«.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪78‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻗﺒﺎﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﺮب از دﻳﺪن اﻳﻦ رﺷﺎدﺗﻬﺎ و ﭘﺎﻳﻤﺮديﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺎﮔﺰﻳﺮﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﻼم ﺧﻮد‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در آن زﻣﺎن ﻣﺮﺗﺪ ﺷﺪﻧﺪ ﻣﺮدم ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ زﻳﺮا‬
‫ﭘﺎدﺷﺎه ﺻﺎﻟﺢ ﻗﺒﻠﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻨﺬر ﺑﻦ ﺳﺎوي اﻧﺪﻛﻲ ﭘﺲ از رﺣﻠﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دار ﻓﺎﻧﻲ را وداع ﮔﻔﺖ‪ .‬و اﻟﻤﻨﺬر ﺑﻦ اﻟﻨﻌﻤﺎن اﻟﻤﻨﺬر‪ ،‬ﻣﻠﻘﺐ ﺑﻪ اﻟﻐﺮور ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎي او ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬و ﻣﺮدم آن ﺳﺎﻣﺎن را ﺑﻪ ﺳﻮي ارﺗﺪاد ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮدم ﻣﺮﺗﺪ ﺷﺪﻧﺪ و‬
‫ﺑﺮاي ﺻﺤﺖ ﮔﻔﺘﺎر ﺧﻮد ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺤﻤﺪ) ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻲﺑﻮد‪،‬‬
‫ﻧﻤﻲﻣﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﻳﻚ ﺟﻮان روﺳﺘﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﻮاﺛﻲ از ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﭙﺎﺧﻮاﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﺖ ﻣﺮد‬
‫ﺷﺮﻳﻒ و ﺑﺰرﮔﻮار دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﻧﺎم ) اﻣﺠﺎرود ﺑﻦ اﻟﻤﻌﻠﻲ( ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﻼم ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد‬
‫ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻣﺮدم ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪» :‬اي ﮔﺮوه ﻋﺒﺪاﻟﻘﻴﺲ! ﻣﻦ از ﺷﻤﺎ ﺳﺆاﻟﻲ ﻣﻲﭘﺮﺳﻢ اﮔﺮ‬
‫داﻧﺴﺘﻴﺪ ﺟﻮاب دﻫﻴﺪ و اﮔﺮ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻴﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻤﺎﻧﻴﺪ و ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺮا ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﺪ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﺑﭙﺮس‪ «.‬ﮔﻔﺖ‪» :‬آﻳﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺒﻞ از ﻣﺤﻤﺪ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان‬
‫دﻳﮕﺮي ﻧﻔﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ؟« ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬آري« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺷﻤﺎ آﻧﻬﺎ را دﻳﺪهاﻳﺪ ﻳﺎ ﻓﻘﻂ از وﺟﻮد‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪهاﻳﺪ« ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬آﻧﻬﺎ را ﻧﺪﻳﺪهاﻳﻢ وﻟﻲ از آﻣﺪن آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪهاﻳﻢ« ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»آن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﻛﺠﺎ رﻓﺘﻨﺪ؟« ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬آﻧﻬﺎ ﻣﺮدهاﻧﺪ« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﺤﻤﺪ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﻬﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻮد‪ ،‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﺮد و ﻣﻦ ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮدي ﺟﺰ‬
‫ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ و ﺣﻤﺪ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا اﺳﺖ در آن ﻫﻨﮕﺎم ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﻫﻢ‬
‫ﺻﺪا ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﻣﺎ ﻫﻢ ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﻌﺒﻮد ﺑﺮ ﺣﻘﻲ ﺟﺰ ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﺤﻤﺪ)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﺳﺘﺎدة اوﺳﺖ و ﺗﻮ اي ﺟﻮان ! ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺎ و ﺳﺮور ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻲ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺄن ﺑﺮ اﺳﻼم ﭘﺎ ﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ و ﻣﺤﺎﺻﺮه ﺳﺨﺖ و ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺮﺗﺪﻳﻦ را‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮدﻧﺪ ﺣﻀﺮت اﺑﻮﺑﻜﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻋﻼء ﺑﻦ ﺣﻀﺮﻣﻲ را ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواي ﺑﺤﺮﻳﻦ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد و ﺑﻪ او دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﺮﺗﺪﻳﻦ آﻧﺠﺎ ﺑﺠﻨﮕﺪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻴﺰ او را ﻫﻤﺮاﻫﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد ﻋﻼء ﻫﻤﺮاه ﺷﺎﻧﺰده ﺗﻦ از اﻓﺮاد ﺳﻮاره ﻧﻈﺎم ﻣﺴﻠﻤﺎن از ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺑﻪ‬
‫راه اﻓﺘﺎد در ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮد از ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ او را ﻳﺎري ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﻤﺮاه او ﺑﺮوﻧﺪ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪79‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻋﺪهاي ﺑﻪ ﻧﺪاي او ﻟﺒﻴﻚ ﮔﻔﺘﻨﺪ و ﻫﻤﺮاه او رواﻧﻪ ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺷﺪﻧﺪ ﻋﻼء ﭘﺲ از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺑﺎ ﻣﺮﺗﺪﻳﻦ وارد ﺟﻨﮓ ﺷﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ او را ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﭘﻴﺮوز ﮔﺮداﻧﻴﺪ و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﻧﺼﻴﺐ او ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻣﺮدم ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺑﻪ آﻏﻮش اﺳﻼم ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫در آن ﺟﻨﮓ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﺑﻲﻧﻈﻴﺮي از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن داد ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻓﺮازﻫﺎﻳﻲ از‬
‫اﻣﺪادﻫﺎي ﻏﻴﺒﻲ ﻳﻘﻴﻦ او را ﻧﺼﺒﺖ ﺑﻪ اﺳﻼم ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺮد ﻋﻼء ﻣﺮدي ﻣﺘﻘﻲ و ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎري‬
‫ﺑﻮد ﭼﻮن اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲدﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ دﻋﺎﻳﺶ را اﺟﺎﺑﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ او ﻳﺎري‬
‫ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ او را ﺑﻴﺸﺘﺮ دوﺳﺖ ﻣﻲداﺷﺖ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﻫﻤﺮاه ﻋﻼء وارد ﺳﺮزﻣﻴﻦ‬
‫ﺧﺸﻚ و ﻟﻢﻳﺰرع ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬در آﻧﺠﺎ آب ﺗﻤﺎم ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺸﻜﻞ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻋﻼء در ﻣﻴﺎن‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬دو رﻛﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ« ﺳﭙﺲ دﻋﺎ ﻛﺮد‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن اﺑﺮي ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﺪ و‬
‫ﺑﺎران ﺑﺎرﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ آب ﻧﻮﺷﻴﺪﻳﻢ و ﻇﺮﻓﻬﺎي ﺧﻮد را ﭘﺮ آب ﻛﺮدﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻞ درﻳﺎ‬
‫رﺳﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪا وارد درﻳﺎ ﺷﻮﻳﺪ‪ «.‬ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻧﺎم ﺧﺪا وارد ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬از درﻳﺎ‬
‫ﻋﺒﻮر ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺧﺪا‪ ،‬آب ﺣﺘﻲ ﭘﺎي ﺷﺘﺮﻫﺎﻳﻤﺎن را ﺧﻴﺲ ﻧﻜﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺮدم از‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ در ﺣﻴﺮت ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ و ﻫﺮ ﺟﺎ از آن ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﺛﺮ‬
‫آن ﻳﻜﻲ از راﻫﺒﺎن ﻣﺴﻴﺤﻲ آن دﻳﺎر ﻧﺰد ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ آﻣﺪ و اﺳﻼم آورد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﺎﻋﺚ اﺳﻼم آوردن ﺗﻮ ﺷﺪ؟ راﻫﺐ ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ دﻳﺪم‪ ،‬ﻳﻘﻴﻦ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺣﻖ ﺑﺎ ﺷﻤﺎﺳﺖ و ﺗﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ اﮔﺮ از اﺳﻼم اﻋﺮاض‬
‫ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻬﺮهام را ﻣﺴﺦ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪم‪ «.‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در زﻣﺎن‬
‫ﺧﻼﻓﺖ ﺣﻀﺮت اﺑﻮﺑﻜﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺑﺎ ﻋﻼء در ﺑﺤﺮﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮد‬
‫و ﺑﺮاي ﻣﺮدم اذان ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ .‬و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻗﺮآن ﻳﺎد ﻣﻲداد و اﺣﻜﺎم اﺳﻼم را ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬در آن اﻳﺎم ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺧﺒﺮ وﻓﺎت ﺻﺪﻳﻖ اﻛﺒﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺑﻪ ﮔﻮﺷﺶ رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﺒﺮ او را ﺗﻜﺎن داد و ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺘﺄﺛﺮ ﻛﺮد‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﺪت زﻳﺎدي از ﺧﻼﻓﺖ اﺑﻮﺑﻜﺮ‬
‫ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي اﺳﻼم را ﻛﻪ در اﺛﺮ ﻗﻴﺎم ﻣﺮﺗﺪﻳﻦ اﻧﺪﻛﻲ ﻟﺮزان ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮد ﺑﺎر دﻳﮕﺮ اﺳﺘﺤﻜﺎم ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ ،‬دارﻓﺎﻧﻲ را وداع ﮔﻔﺖ و اﻣﺎﻧﺖ ﺧﻼﻓﺖ را ﺑﻌﺪ از ﺧﻮد‪،‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪80‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺑﻪ دوش رادﻣﺮد اﺳﻼم‪ ،‬ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎب)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ(‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺑﺮاي ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺧﻼﻓﺖ ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻮن او ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮد‬
‫ﺑﺮاي ﺧﻼﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ در ﻣﻮرد او‬
‫ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ و ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﻦ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪم‬
‫ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬اﺑﻮﺑﻜﺮ) ﻣﺮد ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﺮ ﻣﺮد ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪ «.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از اﻳﺸﺎن‬
‫ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﻖ را ﺑﺮ ﻗﻠﺐ و زﺑﺎن ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺟﺎري ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﭼﻨﺪي ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺎﻣﺔ اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻋﻼء ﺑﻦ ﺣﻀﺮﻣﻲ رﺳﻴﺪ‪،‬‬
‫در آن ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﻋﻼء دﺳﺘﻮر داده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺼﺮه رود و ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﻲ آﻧﺠﺎ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه‬
‫ﮔﻴﺮد و ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺎر ﻋﺘﺒﻪ ﺑﻦ ﻏﺰوان را ﺑﻪ ﺗﻮ ﺳﭙﺮدم و ﺑﺪان ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﺮ ﻣﺮدم از‬
‫ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻘﺪم ﻣﻲﺷﻮي ﻛﻪ ﻟﻄﻒ ﺧﺪا ﻗﺒﻞ از ﻫﻤﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎل آﻧﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬او را‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻋﺰل ﻧﻜﺮدم ﻛﻪ ﻓﺮد ﺷﺎﻳﺴﺘﻪاي ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﮔﻤﺎن ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ ﺗﻮ از‬
‫او ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺣﻖ او را ﺑﺸﻨﺎس و ﺑﻪ او اﺣﺘﺮام ﺑﮕﺬار‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً ﻗﺒﻞ از ﺗﻮ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ را ﺑﻪ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي واﮔﺬار ﻧﻤﻮدم‪ .‬وﻟﻲ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺑﺼﺮه‬
‫ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬دارﻓﺎﻧﻲ را وداع ﮔﻔﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﺪا ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺗﻮ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ را ﺑﻌﻬﺪه ﻣﻲﮔﻴﺮي و‬
‫اﮔﺮ ﻋﺘﺒﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻤﺎﻧﺪ ﭘﺲ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺧﺪا ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻋﻤﻠﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﺣﻜﻢ‬
‫از آن ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ او اراده ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻖ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻋﻼء ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺑﺼﺮه ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮد و‬
‫دوﺳﺖ ﺻﻤﻴﻤﻲ و ﻗﺪﻳﻤﻲاش اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﻫﻤﺮاه ﺳﺎﻳﺮ دوﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ او را از ﻣﺪﻳﻨﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺸﻴﺖ اﻟﻬﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ او ﻧﻴﺰ در ﺑﻴﻦ‬
‫راه رﺣﻠﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﺎراﻧﺶ از اﻳﻦ ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﺸﺪت ﻏﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻣﺎ در ﺟﺎﻳﻲ ﻗﺮار داﺷﺘﻴﻢ ﻛﻪ آب ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ اﺑﺮي ﻓﺮﺳﺘﺎد و‬
‫ﺑﺎران ﻧﺎزل ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺎ ﺟﻨﺎزة ﻋﻼء را ﺑﺎ آب ﺑﺎران ﻏﺴﻞ دادﻳﻢ و او را در ﻗﺒﺮي ﻛﻪ ﺑﺎ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪81‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺷﻤﺸﻴﺮﻫﺎﻳﻤﺎن ﻛﻨﺪه ﺑﻮدﻳﻢ و ﻓﺎﻗﺪ ﻟﺤﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺨﺎك ﺳﭙﺮدﻳﻢ‪ .‬و ﺑﻪ راه ﺧﻮد اداﻣﻪ دادﻳﻢ‪«.‬‬
‫اﻧﺪﻛﻲ راه ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از اﻓﺮاد آن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮدﻳﻢ و ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﺎ او‬
‫در ﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬او ﮔﻔﺖ‪ » :‬اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ‪ ،‬ﻣﺮدهﻫﺎ را ﺑﻴﺮون ﻣﻲاﻧﺪازد ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺟﺴﺪ‬
‫ﻋﻼء را از آﻧﺠﺎ ﺑﻴﺮون آورده و ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻞ دورﺗﺮ دﻓﻦ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ از ﺧﻄﺮ درﻧﺪهﻫﺎ و از ﺑﻴﻦ‬
‫رﻓﺘﻦ او ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﺑﺮﮔﺸﺘﻴﻢ‪ ،‬وﻟﻲ ﭘﺲ از‬
‫رﺳﻴﺪن ﺑﺪاﻧﺠﺎ‪ ،‬در ﻛﻤﺎل ﺗﻌﺠﺐ‪ ،‬ﺟﻨﺎزه او را ﻧﻴﺎﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﻓﻘﻂ در آن ﻣﻜﺎن ﻧﻮري را‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻲدرﺧﺸﻴﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ دوﺑﺎره ﺑﺮ ﺳﺮ ﻗﺒﺮ او ﺧﺎك رﻳﺨﺘﻴﻢ و ﻳﻘﻴﻦ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺟﻨﺎزه دوﺳﺖ ﻣﺎ را ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﻔﻆ ﻛﺮده اﺳﺖ‪«.‬‬
‫رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﺼﺮه ﺑﺮاي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬ﺑﺪون ﻋﻼء ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ دوﺑﺎره‬
‫ﺑﻪ ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﻣﺸﻐﻮل ﻛﺎر ﻗﺒﻠﻲ ﺧﻮد ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﺎروق اﻋﻈﻢ‬
‫)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﺮاي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻮﺷﺖ و از او ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﺎﻣﺖ ﻣﺮدم آﻧﺠﺎ را‬
‫ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﻴﺮد و در اﺧﺘﻼﻓﺎت آﻧﻬﺎ داوري ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﻴﺮ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺤﺮﻳﻦ‪ ،‬ﻗﺪاﻣﻪ ﺑﻦ ﻣﻈﻌﻮن ﻧﺎم‬
‫داﺷﺖ ﻛﻪ از ﺳﻮي ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮدم آن ﺳﺎﻣﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬او اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را‬
‫دوﺳﺖ داﺷﺖ و در ﻛﺎرﻫﺎﻳﺶ ﺑﺎ او ﻣﺸﻮرت ﻣﻲﻛﺮد و از ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ و ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎري‬
‫او ﺑﻬﺮه ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬اﻣﺎ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺷﻴﻔﺘﻪ ﺷﻬﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد و ﭼﻮن‬
‫ﻣﺪت زﻳﺎدي از آﻧﺠﺎ دور ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺸﺘﺎق اﻳﺴﺘﺎدن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺠﺮه ﺷﺮﻳﻒ‪،‬‬
‫و ﻋﺮض ﺳﻼم و اداي اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد‪ .‬و ﻧﻴﺰ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ‬
‫دﻳﺪار ﻣﺎدرش ﺑﻮد ﻛﻪ او را در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬از اﻣﻴﺮ ﺑﺤﺮﻳﻦ‬
‫اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ آرزوي ﺧﻮد ﺑﺮﺳﺪ و ﻧﻴﺎز ﺧﻮد را ﺑﺮﻃﺮف‬
‫ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻧﺰد ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎب ﺷﺮﻓﻴﺎب ﺷﺪ و اوﺿﺎع ﺑﺤﺮﻳﻦ را ﺑﻪ‬
‫اﻃﻼع او رﺳﺎﻧﻴﺪ و ﻋﻠﺖ آﻣﺪﻧﺶ را ﺗﻮﺿﻴﺢ داد و از اﻳﺸﺎن ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ او اﺟﺎزه‬
‫دﻫﺪ ﻛﻪ در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻤﺎﻧﺪ و دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺑﺎزﻧﮕﺮدد‪ .‬ﻋﻤﺮ ﻓﺎروق) ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و ﺑﻪ او‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪82‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اﺟﺎزه داد ﻛﻪ در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻓﺮﺻﺖ زﻧﺪﮔﻲ در ﺷﻬﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ‪ .‬زﻳﺮا او از ﻳﻤﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻗﺼﺪ اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﻣﻘﺪس ﻫﺠﺮت ﻛﺮده ﺑﻮد ﺗﺎ در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﭘﺎك و زﻳﺒﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از‬
‫آن‪ ،‬ﻫﺮ وﻗﺖ از ﻣﺪﻳﻨﻪ دور ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻣﻲﮔﺸﺖ واﺣﺴﺎس وﺣﺸﺖ ﻣﻲﻛﺮد زﻳﺮا او‬
‫ﺷﺎدي و ﺳﺮور ﺧﻮد را ﻓﻘﻂ در ﺷﻬﺮ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﺎﻧﻪ ﻗﺪﻳﻤﻲاش را در‬
‫ﺻﻔﻪ رﻫﺎ ﻛﺮد و ﻣﺤﻞ ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺮاي ﺳﻜﻮﻧﺖ ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ‪ ،‬زﻳﺮا آﻧﺠﺎ دﻳﮕﺮ ﺻﻔﻪاي‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ و اﻫﻞ ﺻﻔﻪ ﭘﺲ از وﻓﺎت آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻛﻪ ﻫﻤﻪ‬
‫ﻗﻠﺒﻬﺎ ﮔﺮداﮔﺮد او )ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم( ﺟﻤﻊ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺘﻔﺮق ﺷﺪه و در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﭘﺮاﻛﻨﺪه و ﺳﺮﮔﺮم ﺟﻬﺎد در راه ﺧﺪا و ﻧﺸﺮ اﺳﻼم ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺟﺰ‬
‫ﺧﺎﻃﺮات زﻳﺒﺎ و ﻏﻢاﻧﮕﻴﺰ دوران ﺻﻔﻪ‪ ،‬ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ او‬
‫را ﺷﺎد ﻧﮕﻪ ﻣﻲداﺷﺖ‪ ،‬وﺟﻮد روﺿﻪ ﻣﺒﺎرك آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﻫﺮ روز ﭼﺸﻤﺶ ﺑﻪ آن ﻣﻲاﻓﺘﺎد‪ .‬او ﺗﻤﺎم ﻧﻤﺎزﻫﺎﻳﺶ را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ‬
‫ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ(‪ ،‬ادا ﻣﻴﻜﺮد و ﻫﻴﭻ ﻧﻤﺎزي را از دﺳﺖ ﻧﻤﻲداد‪ .‬ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻣﺠﻠﺲ او‬
‫دﻳﺪه ﻣﻲﺷﺪ و ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن او ﮔﻮش ﻓﺮا ﻣﻲداد و ﺑﺎ او ﻣﺸﻮرت ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ( ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﭘﺎس ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﻓﺮاوان اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬ﺑﻪ او اﺣﺘﺮام ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬در زﻣﺎن‬
‫ﺧﻼﻓﺖ ﻓﺎروق اﻋﻈﻢ‪ ،‬ﺳﺮزﻣﻴﻦﻫﺎي زﻳﺎدي ﻓﺘﺢ ﺷﺪ و ﻗﻠﻤﺮو اﺳﻼم ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺖ و ﻫﺮ‬
‫روز ﺗﻌﺪاد ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﺮف ﺑﻪ اﺳﻼم ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ‬
‫ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺑﻪ ﺣﺎﻛﻤﺎن اﻣﻴﻦ و داﻧﺸﻤﻨﺪي ﻧﻴﺎز داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺳﺮزﻣﻴﻦﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ را اداره ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻋﺘﻤﺎد داﺷﺖ‪ ،‬دﻋﻮت‬
‫ﻛﺮد و ﺧﻄﺎب ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﻦ از ﺷﻤﺎ اﻧﺘﻈﺎر دارم ﻛﻪ در اداره ﻗﻠﻤﺮو ﺳﺮزﻣﻴﻦﻫﺎي‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻴﺪ و اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﺮا ﻳﺎري ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﺮا ﻳﺎري ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﻛﺮد؟‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪83‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫آﻧﻬﺎ در ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻠﻴﻔﻪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدارﻳﻢ‪ .‬ﻗﺒﻞ از ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻣﺘﻮﺟﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺷﺪ و ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪» :‬أي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﺗﻮ ﺑﻪ ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺑﺮو و در اﻳﻦ ﺳﺎل ﻣﻬﺎﺟﺮ‬
‫ﺑﺎش‪ «.‬ﺑﻌﺪ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﻫﺮ ﻳﻜﻲ را ﺑﺮاي ﺷﻬﺮي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد و دﺳﺘﻮراﺗﺶ را ﺑﻪ‬
‫اﻃﻼع آﻧﻬﺎ رﺳﺎﻧﻴﺪ و آﻧﻬﺎ را ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﺮد‪ .‬و اﻣﺮ ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ زودﺗﺮ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺧﻮد ﺑﺮوﻧﺪ و اﻣﻮر ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬واﮔﺬاري اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺑﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬او را ﻧﺎراﺣﺖ ﻛﺮد زﻳﺮا او ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﻋﻠﻢ‬
‫ﻧﺒﻮي را از ﺳﺎﻳﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﻴﺎﻣﻮزد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺧﻮد را از ﻫﻤﻪ ﻗﻴﺪﻫﺎ رﻫﺎ ﺳﺎزد و ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺗﻌﻠﻴﻢ‬
‫ﻣﺮدم ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ از ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬
‫را از دوش او ﺑﺮدارد وﻟﻲ ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﺑﺎﻋﺚ رﻧﺠﺶ آن ﺣﻀﺮت ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮدي‬
‫ﻛﻪ از اﻳﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد راﺿﻲ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﭼﺎرهاي ﺟﺰ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ آن ﻧﺪاﺷﺖ زﻳﺮا ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻴﻌﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺳﺨﺘﻲ و آﺳﺎﻧﻲ ﻫﺮ ﭼﻪ را ﻛﻪ‬
‫ﺑﺸﻨﻮد اﻃﺎﻋﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺑﺤﺮﻳﻦ رﻓﺖ و ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل‬
‫ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺮدم آﻧﺠﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬زﻳﺮا ﻣﺮدم ﺑﺤﺮﻳﻦ از ﻗﺒﻞ او را ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ‬
‫ﺣﺴﻦ ﺧﻠﻖ و ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﻓﺮاوان‪ ،‬او را دوﺳﺖ ﻣﻲداﺷﺘﻨﺪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻣﻴﺮ آن‬
‫ﺳﺎﻣﺎن در آﻧﺠﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮد و ﻣﺮزﻫﺎي آن ﺳﺮزﻣﻴﻦ را از دﺳﺘﺒﺮد دﺷﻤﻨﺎن ﻣﺤﻔﻮظ ﻧﮕﺎه‬
‫داﺷﺖ‪ .‬در ﻧﻤﺎز اﻣﺎم ﺑﻮد و در اﺧﺘﻼﻓﺎت آﻧﻬﺎ داوري ﻣﻲﻛﺮد و اﺳﻼم را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻲآﻣﻮﺧﺖ و ﺑﺎ رﻓﺘﺎر زﻳﺒﺎي ﺧﻮد اﻟﮕﻮي ﻣﺮدم ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬داﺋﻤﺎً ﺑﺎ ﺧﻠﻴﻔﻪ در ارﺗﺒﺎط‬
‫ﺑﻮد و از او اﻣﻮري را ﻛﻪ در ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ ﻓﺘﻮا ﻣﻲداد‪ ،‬ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﺗﺎ رأي و ﻧﻈﺮ ﺧﻠﻴﻔﻪ را‬
‫در ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫زﻳﺮا ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﻣﺮدم از دﻳﺪن اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ‪ ،‬ﺣﺮﻣﺖ ﺣﺎﻛﻤﺎن ﺧﻮد را رﻋﺎﻳﺖ‬
‫ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺠﺎرت ﻣﻲزد و ﺳﻮدي ﻋﺎﻳﺪش ﻣﻲﺷﺪ آﻧﺮا از او‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﺑﻴﺖاﻟﻤﺎل ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻣﻲداد ﺗﺎ او را از آن ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ آزاد ﺳﺎزد‪) .‬از ذﻣﻪ او‬
‫ﺑﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ (.‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ اﻧﺪازهاي ﻛﻪ اﺳﺘﺤﻘﺎق داﺷﺖ از ﺑﻴﺖاﻟﻤﺎل ﺑﻪ او ﺳﻬﻤﻲ ﭘﺮداﺧﺖ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪84‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﺪون ﺷﻚ ﺑﺮاي او ﺣﻼل ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺧﺒﺮ‬
‫دادﻧﺪ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه داراي ﺛﺮوت زﻳﺎدي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﺮ) ﺑﻪ او ﭘﻴﻐﺎم ﻓﺮﺳﺘﺎد و او را‬
‫ﻧﺰد ﺧﻮد ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ آﻣﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺴﺖ ﻫﺰار درﻫﻢ ﻫﻤﺮاه‬
‫داﺷﺖ) ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻇﻠﻢ ﻛﺮدهاي؟« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻧﻪ!« ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ(‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﻴﺰي را ﺑﺪون ﺣﻖ ﺑﺮداﺷﺘﻪاي؟« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻧﻪ!« ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﻘﺪر‬
‫ﭘﻮل ﻫﻤﺮاه ﺧﻮد آوردهاي؟« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻴﺴﺖ ﻫﺰار درﻫﻢ« ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﺒﻠﻎ را از ﭼﻪ راﻫﻲ ﺑﺪﺳﺖ آوردهاي؟« او ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺗﺠﺎرت ﻛﺮدهام«‪ ،‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ( ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺳﺮﻣﺎﻳﺔ اوﻟﻴﺔ ﺧﻮد را از ﻣﻴﺎن اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺮدار و ﺑﻘﻴﻪ را ﺑﻪ ﺑﻴﺖاﻟﻤﺎل ﺗﺤﻮﻳﻞ‬
‫ﺑﺪه‪«.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از اﻳﻦ دﺳﺘﻮر اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺷﺪت اﻧﺪوﻫﮕﻴﻦ ﺷﺪ زﻳﺮا آن ﭘﻮل را از راه‬
‫ﻣﺸﺮوع و ﺑﺎ زﺣﻤﺖ ﺑﺪﺳﺖ آورده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺟﺮ و ﺑﺤﺚ‬
‫ﻛﺮد‪ ،‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ و ﺑﺎر دﻳﮕﺮ از او ﭘﺮﺳﻴﺪ‪» :‬اﻳﻦ ﻣﺎل را از ﻛﺠﺎ‬
‫آوردهاي؟« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬از اﻳﻨﺠﺎ ﻛﻪ رﻓﺘﻢ اﺳﺐ ﺧﺮﻳﺪم و ﻧﮕﻬﺪاري ﻛﺮدم ﻟﻄﻒ‬
‫ﺧﺪا ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎﻟﻢ ﺷﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﭘﻲ در ﭘﻲ زاد و وﻟﺪ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻦ از ﻓﺮوش آﻧﻬﺎ اﻳﻦ ﭘﻮﻟﻬﺎ‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردهام« اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦ‪ ،‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( را ﻗﺎﻧﻊ ﻧﻜﺮد ﺳﺮﻣﺎﻳﻪاش را ﺟﺪا‬
‫ﻛﺮد و ﺑﻘﻴﻪ ﭘﻮل او را ﺑﻪ ﺑﻴﺖاﻟﻤﺎل ﺳﭙﺮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻏﻤﮕﻴﻦ ﭘﻴﺶ ﻣﺎدرش ﺑﺮﮔﺸﺖ و‬
‫آﻧﭽﻪ ﺑﺮاﻳﺶ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺎدرش ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﺪا ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ( را ﺑﺒﺨﺸﺪ« اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ‪ ،‬اﻋﺠﺎب اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺖ ﻓﺮداي آن روز‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز‬
‫ﺻﺒﺢ ﺑﺮاي ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ دﻋﺎ ﻛﺮد‪» .‬ﺧﺪاوﻧﺪا! اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ را ﺑﺒﺨﺶ«‬
‫ﭼﻮن اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲدﻳﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺣﺎﻛﻤﺎن ﺧﻮد اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬و ﺗﻨﻬﺎ او ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻮﻟﺶ را ﮔﺮﻓﺘﻪ وﺑﻪ ﺑﻴﺖاﻟﻤﺎل داده اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻮدش را‬
‫دﻟﺪاري ﻣﻲداد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﺔ اﺣﺘﻴﺎط ﻗﺮار داﺷﺖ‪ .‬او اﻣﻮال اﻣﺮاي‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪85‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺧﻮد را از ﺗﺮس اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺒﺎدا ﺷﻚ ﺣﺮﻣﺖ در آن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از دﺳﺖ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬
‫ﭼﻴﺰ ﺑﻬﺘﺮي ﻣﻲﺑﺨﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺴﻜﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮﺷﺎن ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از اﻳﻨﻜﻪ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد اﺣﺴﺎس ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﻣﻲﻛﺮد و‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﻛﺎﻣﻼً ﺳﺮﮔﺮم ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﻌﻠﻢ ﺷﻮد وﻟﻲ ﭘﺲ‬
‫از ﻣﺪﺗﻲ ﻛﻮﺗﺎه اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺑﺮاي ﺑﺎر دوم او را دﻋﻮت ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻤﻮد اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺣﻴﺮت زده ﺷﺪ و ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻧﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻫﻢ ﺑﻨﺎﭼﺎر ﻋﺬر او را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺑﻌﺪ از آن ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻣﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ؟« ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻧﻪ« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻛﺴﻲ ﺑﻬﺘﺮ از ﺗﻮ ﺑﻮده ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و ﻛﺎر ﻛﺮده اﺳﺖ و او ﺣﻀﺮت ﻳﻮﺳﻒ ﺑﻮده اﺳﺖ« ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻳﻮﺳﻒ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮزاده ﺑﻮده وﻟﻲ ﻣﻦ ﭘﺴﺮ ﻣﺎدري ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻫﺴﺘﻢ و از ﭼﻨﺪ ﭼﻴﺰ‬
‫وﺣﺸﺖ دارم ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ ﺑﺪون ﻋﻠﻢ ﭼﻴﺰي ﺑﮕﻮﻳﻢ و ﺑﺪون ﺑﺮدﺑﺎري‬
‫ﺣﻜﻤﻲ ﻛﻨﻢ و ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺸﺘﻢ ﺑﺎرﻫﺎ ﻧﻬﺎده ﺷﻮد و ﺑﺎ ﻧﺎﺳﺰا و دﺷﻨﺎم آﺑﺮوﻳﻢ‬
‫ﺑﺮود و ﻣﺎﻟﻢ از دﺳﺘﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪«.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ اﻳﻦ ﻋﺬرﻫﺎي ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ﺧﻮدش را از ﻛﺎر ﻛﺮدن در ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻧﺠﺎت داد‬
‫و از ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ دﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﻌﻠﻢ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪86‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺻﺤﺎﺑﻲ ﻣﻌﻠﻢ‬

‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻌﺪ از وﻓﺎت ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻛﺮد در اﻳﻦ ﻣﺪت ﻛﺎر او ﻓﻘﻂ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻣﺮدم و آﮔﺎه ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻳﻞ دﻳﻨﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﺣﺎدﻳﺜﻲ را ﻛﻪ از ﺧﻮد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد و آﻧﭽﻪ را از ﺑﻘﻴﻪ‬
‫ﺻﺤﺎﺑﻪ در زﻣﺎن ﺣﻴﺎت ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺑﻌﺪ از وﻓﺎت آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻳﺎد ﻣﻲداد‪ .‬او ﻫﻴﭻ ﻛﺎر دﻳﮕﺮي را ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﺎر‬
‫ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻧﻤﻲداد و ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻛﻪ او )ﺻﺤﺎﺑﻲ ﻣﻌﻠﻢ( ﺑﻮد‪ .‬او در واﻗﻊ ﺑﻪ دو ﻧﺴﻞ از‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺻﺤﺎﺑﻪ و ﺗﺎﺑﻌﻴﻦ ﻋﻠﻢ آﻣﻮﺧﺖ‪ .‬اﺋﻤﻪ اﺳﻼم ﻧﻴﻤﻪ دوم ﻗﺮن اول ﺷﺎﮔﺮدان‬
‫او ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﻫﺰاران ﻧﻔﺮ از ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ اﺣﺎدﻳﺚ ﻧﺒﻮي را از وي ﻓﺮا‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺧﻠﻔﺎء راﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﻢ ﻋﺼﺮ ﺣﻀﺮت ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎي‬
‫اﺳﻼﻣﻲ زﻳﺎدي ﺳﻔﺮ ﻛﺮد و از ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻬﻢ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻧﻤﻮد وﻟﻲ ﺟﺎﻳﮕﺎه اﺻﻠﻲ‬
‫اﻗﺎﻣﺖ او‪ ،‬ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻬﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺷﻬﺮي ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آن را ﺧﻴﻠﻲ دوﺳﺖ داﺷﺖ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﻤﺮش را ﺑﻌﺪ از ﻫﺠﺮت و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ ﭼﺸﻢ از ﺟﻬﺎن ﻓﺮو ﺑﺴﺖ در آﻧﺠﺎ ﮔﺬراﻧﺪ‪.‬‬
‫در زﻣﺎن ﺧﻼﻓﺖ ﻋﻤﺮ ﻓﺎروق)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻜﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد و از ﻫﺮ ﻓﺮﺻﺘﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬از‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮد‪ .‬ﻳﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺪﻳﺜﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻛﻪ ﻣﻲدﻳﺪ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻋﺎدت ﻛﺮده و زﻳﺎد ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻛﻤﺘﺮ‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﻧﻘﻞ ﻛﻦ‪ 3«.‬وﻟﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺳﺎﻛﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ زﻳﺮا او ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮد داﻧﺸﻲ‬
‫را ﻛﻪ آﻣﻮﺧﺘﻪ اﺳﺖ اﻣﺎﻧﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ رﺳﺎﻧﺪن آن ﺑﻪ ﻣﺮدم واﺟﺐ اﺳﺖ و اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي از اﻣﻮر دﻳﻦ ﻣﻲداﻧﺪ ﺑﺮ او ﻓﺮض اﺳﺖ ﻛﻪ آﻧﺮا ﺑﻪ دﻳﮕﺮان‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪87‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺑﻴﺎﻣﻮزد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻋﺎدت داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﺣﺪﻳﺚ اداﻣﻪ داد‪ .‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻪ( ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر او را از اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎزداﺷﺖ‪ ،‬وﻟﻲ او ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻜﺮد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺷﺪت او را ﺳﺮزﻧﺶ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬اﮔﺮ رواﻳﺖ‬
‫ﺣﺪﻳﺚ را ﺗﺮك ﻧﻜﻨﻲ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺧﻮدت ﻳﻌﻨﻲ )دوس( ﺧﻮاﻫﻢ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ «.‬از آن‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺗﺮس ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ(‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ(‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻔﻬﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺪﺛﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻳﺎ دروغ و ﺑﺪون ﻗﺼﺪ‪،‬‬
‫ﺣﺪﻳﺜﻲ را ﺑﻪ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺴﺒﺖ دﻫﺪ‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم او در آﺧﺮت‪،‬‬
‫ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬و از ﺗﺮس اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺒﺎدا او )اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه( ﮔﻨﺎﻫﻜﺎر ﺷﻮد و در آﺧﺮت‬
‫ﻣﻮرد ﻣﺆاﺧﺬه ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬او را از رواﻳﺖ ﺣﺪﻳﺚ زﻳﺎد‪ ،‬ﺑﺎزﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ او را‬
‫ﻧﺰد ﺧﻮد ﺧﻮاﻧﺪ و ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪» :‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! روزي ﻛﻪ ﻣﺎ در ﺧﺎﻧﺔ ﻓﻼﻧﻲ ﻫﻤﺮاه رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﺗﻮ ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺘﻲ؟« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻠﻪ و ﻣﻲداﻧﻢ ﭼﺮا در اﻳﻦ ﻣﻮرد از ﻣﻦ‬
‫ﺳﺆال ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ «.‬رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در آن روز ﻓﺮﻣﻮد‪ » :‬ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻗﺼﺪاً‬
‫دروغ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺴﺒﺖ دﻫﺪ‪ ،‬ﻧﺸﻴﻤﻨﮕﺎه ﺧﻮد را ﺑﺮاي آﺗﺶ دوزخ آﻣﺎده ﺳﺎزد‪ «:.‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻪ( از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد و ﺑﻪ ﺣﻴﺮت اﻓﺘﺎد و ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻈﺔ ﻗﻮي و ﺻﻴﺎﻧﺖ‬
‫دﻳﻦ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳﻘﻴﻦ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮد و ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ » :‬اﻛﻨﻮن ﺑﺮو و ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﺎن ﻛﻦ‪ «.‬ﭼﻮن‬
‫ﻋﻤﺮ ﻓﺎروق)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( در ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲدﻳﺪ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻬﺘﺮ از دﻳﮕﺮان‬
‫اﺣﺎدﻳﺚ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﺣﻔﻆ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬اﻋﺘﻤﺎدش ﺑﻪ او ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬روزي ﺣﺴﺎن ﺑﻦ ﺛﺎﺑﺖ در ﻣﺴﺠﺪ ﺷﻌﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( از ﻛﻨﺎر‬
‫او ﮔﺬﺷﺖ و ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺧﺸﻢآﻟﻮد ﺑﻪ وي اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﺣﺴﺎن ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ ﻗﺒﻼً در ﺣﻀﻮر آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در اﻳﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﺷﻌﺮ ﺳﺮودهام‪ .‬وﻟﻲ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺎ ﻣﻦ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‪ «.‬ﺳﭙﺲ رو ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺗﻮ را‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ! از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺸﻨﻴﺪي ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬از ﻃﺮف‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪88‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻣﻦ ﺟﻮاب ﺑﺪه و ﺑﺎر ﺧﺪاﻳﺎ! او را ﺑﺎ روحاﻟﻘﺪس ﻛﻤﻚ ﻛﻦ‪ «.‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻠﻲ«‬
‫ﭘﺲ از ﺷﻨﻴـﺪن ﺷﻬﺎدت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( راﻫﻲ ﺟﺰ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ آن ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫روزي زﻧﻲ را ﻛﻪ ﺧﺎﻟﻜﻮﺑﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻧﺰد ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( آوردﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ( ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ از ﺷﻤﺎ در ﻣﻮرد ﺧﺎﻟﻜﻮﺑﻲ‬
‫ﺳﺨﻨﻲ از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪه اﺳﺖ؟« ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻛﺖ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪» :‬أي اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ! ﻣﻦ از رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻧﻪ ﺧﺎﻟﻜﻮﺑﻲ ﻛﻨﻴﺪ و ﻧﻪ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ اﺟﺎزه دﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺑﺪن ﺷﻤﺎ‬
‫ﺧﺎﻟﻜﻮﺑﻲ ﻛﻨﺪ‪«.‬‬
‫در ﺣﺎدﺛﻪاي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻫﻤﺮاه ﺗﻌﺪادي از ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ اداي ﻋﻤﺮه‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻜﻪ ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬در راه ﺑﺎدي ﺷﺪﻳﺪ وزﻳﺪن ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺑﻪ‬
‫اﻃﺮاﻓﻴﺎﻧﺶ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ از ﺷﻤﺎ ﺣﺪﻳﺜﻲ از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺎد ﺷﻨﻴﺪه اﺳﺖ؟« ﻛﺴﻲ ﺟﻮاب ﻧﺪاد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻄﻠﻊ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ(‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺆاﻟﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺷﺘﺎب ﺳﻮاري ﺧﻮد را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( رﺳﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬أي اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ! ﺷﻨﻴﺪهام ﻛﻪ ﺣﺪﻳﺜﻲ در ﻣﻮرد ﺑﺎد‪،‬‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪاﻳﺪ‪ .‬ﻣﻦ از رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﺎد‪ ،‬ﻧﺴﻴﻢ و‬
‫اﻣﺮ اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺎه ﺑﻪ ﺻﻮرت رﺣﻤﺖ و ﮔﺎه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﺬاب ﻣﻲوزد‪ .‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﺎدي‬
‫وزﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آن دﺷﻨﺎم ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﺧﻴﺮ آﻧﺮا از ﺧﺪا ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ و از ﺷﺮ آن ﺑﻪ ﺧﺪا ﭘﻨﺎه‬
‫ﺟﻮﻳﻴﺪ‪«.‬‬
‫ﻋﻼﻗﺔ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﺗﻌﻠﻢ‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ از ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪاش ﺑﻪ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻧﺒﻮد‪.‬او ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻤﺮاه‬
‫ﺧﻠﻔﺎي راﺷﺪه و دﻳﮕﺮ ﺑﺰرﮔﺎن ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد و اﺣﺎدﻳﺜﻲ را ﻛﻪ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ‪ ،‬از‬
‫آﻧﻬﺎ ﻓﺮا ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﻓﻘﻂ آﻧﺮا ﻣﻲآﻣﻮﺧﺖ ﺣﺘﻲ از ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺎﻣﻪ ﺑﻦ زﻳﺪ‬
‫و ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻧﻴﺰ ﻋﻠﻢ ﻣﻲآﻣﻮﺧﺖ و ﺑﻘﻴﻪ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ را ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺣﻴﺎت آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺣﻔﻆ ﻧﻜﺮده ﺑﻮد‪ ،‬از ﺻﺤﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻮﻳﮋه اﻣﺎم ﺑﺰرﮔﻮار‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪89‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اﺑﻲ ﺑﻦ ﻛﻌﺐ‪ ،‬ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ و ﻗﺴﻤﺖ دﻳﮕﺮ ﻗﺮآن را ﻛﻪ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺣﻔﻆ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي او‬
‫ﺧﻮاﻧﺪ و ﻗﺮاﺋﺖ درﺳﺖ آﻧﺮا از او ﻣﻲآﻣﻮﺧﺖ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از آن‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ‬
‫ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در آن اﺛﻨﺎء ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( اوﻟﻴﻦ ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺤﺮاب‪،‬‬
‫دار ﻓﺎﻧﻲ را وداع ﮔﻔﺖ و در روﺿﻪ ﭘﺎك آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در ﻛﻨﺎر‬
‫اﻳﺸﺎن ﺑﺨﺎك ﺳﭙﺮده ﺷﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از اﻳﻦ ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﺸﺪت ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن دﻳﺪه ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﺧﻴﺮﺧﻮاه اﺳﻼم و ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻮد و ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﺑﺮاي اﻗﺘﺪار و ﻋﺰت دﻳﻦ و‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺗﻼش ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﭘﺲ از او ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﻋﺜﻤﺎن ﺑﻦ‬
‫ﻋﻔﺎن)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺑﻴﻌﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺧﻼﻓﺖ را ﺑﻌﻬﺪه اﻳﺸﺎن‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در زﻣﺎن ﻋﺜﻤﺎن) داﻣﻨﻪ ﻗﻠﻤﺮواﺳﻼم ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺖ و ﻣﺮدم در ﺳﺎﻳﻪ ﺧﻼﻓﺖ او‬
‫در آﺳﺎﻳﺶ و اﻣﻨﻴﺖ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ را ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺣﻀﺮت‬
‫ﻋﻤﺮ) ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺑﻴﺎن ﺣﺪﻳﺚ داﺷﺖ‪ ،‬در دوره ﺧﻠﻴﻔﺔ ﺟﺪﻳﺪ اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎن)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( دﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪي در ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ و اﻣﺖﻫﺎي‬
‫ﺟﺪﻳﺪي ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪهاﻧﺪ و اﻳﻦ دو ﮔﺮوه ﺑﻪ ﺧﺮدي ﻧﻴﺎز دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﺣﻜﺎم دﻳﻨﺸﺎن‬
‫را ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﺑﻴﺎﻣﻮزد و اﺣﺎدﻳﺚ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎن)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( از ﺗﺴﻠﻂ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺮ ﺣﺪﻳﺚ و ﻗﺪرت ﺣﺎﻓﻈﻪاش ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺑﻮد ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ زﻣﻴﻨﻪ را ﺑﺮاي او ﻫﻤﻮار ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ او ﻓﺮﺻﺖ داد ﺗﺎ ﺑﻪ دﻟﺨﻮاه ﺧﻮد ﺑﻪ رواﻳﺖ‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﺑﭙﺮدازد اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻛﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﻮد ﺑﻪ ﭘﺎﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺑﻪ ﻛﺜﺮت ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺮدم ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد و ﺳﻨﺖﻫﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را آﻧﻄﻮر ﻛﻪ‬
‫دﻳﺪه و ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد ﺑﺮاي ﻣﺮدم رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد و ﺣﻮادث آﻣﻮزﻧﺪه زﻳﺎدي را ﻛﻪ در زﻣﺎن‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد ﻃﻮري ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺷﺮح ﻣﻲداد ﻛﻪ‬
‫ﮔﻮﻳﻲ ﻫﻤﺎن ﺻﺤﻨﻪﻫﺎ در ﺑﺮاﺑﺮش ﻗﺮار دارﻧﺪ و او ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪة آﻧﻬﺎ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ او ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮدم ﻗﺮآن ﻣﻲآﻣﻮﺧﺖ و رواﻳﺎﺗﻲ را ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻗﺮآن ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﺮد ﮔﺎﻫﻲ ﻣﺮدم از او ﻣﺴﺎﻳﻠﻲ را ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و ﻓﺘﻮا ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ او ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس و‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪90‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺷﻨﺎﺧﺖ و آﮔﺎﻫﻲ ﻻزم ﻓﺘﻮا ﻣﻲداد ﻣﺮدم ﺑﺮاي اﻃﻼع ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﺘﻮاﻫﺎي او را ﺑﻪ اﻃﻼع‬
‫ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪﻧﺪ او ﻧﻴﺰ آﻧﻬﺎ را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﻌﺪاد ﻛﻤﻲ از ﺻﺤﺎﺑﻪ در اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎ او‬
‫ﻣﺸﺎرﻛﺖ داﺷﺘﻨﺪ اﻣﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻓﻌﺎل ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه راه ﺧﻮد را اداﻣﻪ داد و ﺑﺮاي‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر زﻳﺎد در ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻲﻧﺸﺴﺖ و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻗﻴﺪ ﺣﻴﺎت ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي ﻫﻤﺔ ﻣﺮدم‬
‫اﻋﻢ از ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ‪ ،‬آﺷﻨﺎ و ﻏﺮﻳﺐ‪ ،‬ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﺴﺠﺪ و‬
‫ﺑﺎزار و ﻣﺰارع و در ﺳﻔﺮ و ﺣﻀﺮ و در ﻫﻤﻪ ﺣﺎل‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻲﮔﻔﺖ و آﻧﻬﺎ را‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ‪ ،‬ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﺎ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺧﺎص ﺧﻮد ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﻓﺮا‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﺗﺤﺮﻳﺾ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ ﻛﻪ ﮔﺬرش ﺑﻪ ﺑﺎزار‬
‫ﻣﺪﻳﻨﻪ اﻓﺘﺎد‪ ،‬در ﻣﺮﻛﺰ ﺑﺎزار اﻳﺴﺘﺎد و ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻣﺮدم ﮔﻔﺖ‪» :‬اي ﺑﺎزارﻳﺎن! ﺷﻤﺎ را ﭼﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻨﺠﺎ زﻣﻴﻦﮔﻴﺮ ﺷﺪهاﻳﺪ!؟ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺮاث و ﺗﺮﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را در ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ آﻧﺠﺎ ﺑﺮوﻳﺪ و ﺳﻬﻢ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ؟« ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﭼﺮا« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﻣﻌﻄﻠﻴﺪ؟» آﻧﻬﺎ ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﺷﺘﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﺗﻮﻗﻒ ﻛﺮد ﺗﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﭼﻪ ﺧﺒﺮ ﺑﻮد؟ ﺷﻤﺎ ﺳﻬﻢ ﺧﻮد را ﮔﺮﻓﺘﻴﺪ؟« ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺘﻴﻢ وﻟﻲ ﭼﻴﺰي‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ ﻛﻪ ﻧﻘﺴﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪ‪ «.‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬در ﻣﺴﺠﺪ ﻛﺴﻲ را ﻧﺪﻳﺪﻳﺪ؟« ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫»آري ﮔﺮوﻫﻲ را دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ و ﻋﺪهاي ﻗﺮآن را ﺗﻼوت ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و‬
‫ﺑﻌﻀﻲ درﺑﺎرة ﺣﻼل و ﺣﺮام ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ».‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬واي ﺑﺮ ﺷﻤﺎ! آﻧﭽﻪ‬
‫دﻳﺪهاﻳﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻣﻴﺮاث و ﺗﺮﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اﺳﺖ‪«.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺿﻤﻦ ﺑﻴﺎن ﺣﺪﻳﺚ‪ ،‬اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﻬﻲ از ﻣﻨﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬روزي‬
‫ﻣﺮدي از ﻛﻨﺎر او ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬اﻳﻦ ﻣﺮد از ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ دارد‪«.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه او را ﺻﺪا ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬آﻳﺎ راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ از ﻫﻤﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪدارﺗﺮ‬
‫ﻫﺴﺘﻲ؟« ﮔﻔﺖ‪» :‬آري‪ ،‬ﻣﻦ ﺻﺪ ﺷﺘﺮ‪ ،‬ﺻﺪ اﺳﺐ و اﻳﻦ ﻗﺪر ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ دارم‪ «.‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬از داﺷﺘﻦ ﺷﺘﺮ و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﭙﺮﻫﻴﺰ‪ .‬زﻳﺮا ﻣﻦ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪91‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺷﺘﺮ و ﻳﺎ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و در ﺳﺨﺘﻲ و آﺳﺎﻧﻲ‬
‫ﺣﻘﺶ را ادا ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬روز ﻗﻴﺎﻣﺖ آن ﺷﺘﺮ ﻳﺎ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﺎ آﻣﺎدهﺗﺮﻳﻦ ﺻﻮرت و ﭼﺎقﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮد ﻣﻲآﻳﺪ و ﺷﺘﺮ ﺻﺎﺣﺒﺶ را ﺑﺎ ﻟﮕﺪ و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﺎ ﺷﺎخﻫﺎﻳﺶ او را ﻣﻲزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲآﻳﻨﺪ و ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ آﺧﺮﻳﻦ ﺣﻴﻮان ﻛﻪ ﺑﺎ او ﺗﺴﻮﻳﻪ ﺣﺴﺎب‬
‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬دوﺑﺎره اوﻟﻲ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد و او را زﻳﺮ ﺿﺮﺑﺎت ﻟﮕﺪ ﻳﺎ ﺷﺎخ ﺧﻮد ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در‬
‫روزي ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازة ‪ 50‬ﻫﺰار ﺳﺎل ﻃﻮﻻﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬و اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﺗﺎ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺣﺴﺎب و ﻛﺘﺎب ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب او رﺳﻴﺪﮔﻲ و‬
‫ﺗﻜﻠﻴﻔﺶ را روﺷﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ».‬ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر اﺳﺖ وﺿﻊ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ داﺷﺘﻪ و‬
‫در ﺳﺨﺘﻲ و آﺳﺎﻧﻲ ﺣﻖ آﻧﻬﺎ را ادا ﻧﻜﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آن ﮔﺎوﻫﺎ ﻧﻴﺰ در ﻣﻴﺪان ﺣﺸﺮ ﺣﺎﺿﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ آﻣﺎدهﺗﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺐ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻟﮕﺪ و ﺷﺎخ ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺪام ﻛﻪ‬
‫ﺑﮕﺬرد‪ ،‬دﻳﮕﺮي ﻣﻲآﻳﺪ و اﻳﻦ دور ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ در روزي ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازة ‪50‬‬
‫ﻫﺰار ﺳﺎل ﻃﻮﻻﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺮدم ﻗﻀﺎوت ﺷﺪه ﺳﭙﺲ راه آن ﺷﺨﺺ ﺑﻪ او‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﻣﻲﺷﻮد‪ ».‬ﻳﻜﻲ از ﺣﺎﺿﺮان ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﺣﻖ ﺷﺘﺮ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﻣﺮدم از ﻫﺮ ﻃﺮف ﺑﻪ ﺳﻮي او ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ و ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ زﻳﺎد ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﺴﻞ دوم اﻧﻘﻼب‬
‫)ﺗﺎﺑﻌﻴﻦ( ﻛﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ زﻳﺎرت آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺷﺎﮔﺮد رﺷﻴﺪ و ﻓﻬﻤﻴﺪه و ﻣﻌﻠﻢ ﻫﻮﺷﻴﺎر روي ﻣﻲآوردﻧﺪ و ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﺣﺎدﻳﺚ آن‬
‫ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( از اﻳﺸﺎن‪ ،‬ﺧﻮد را دﻟﺪاري ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬ﺧﻠﻴﻔﺔ ﺳﻮم‪ ،‬ﺣﻖ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ادا ﻛﺮد و ﭼﻮن از ﻛﺎر او راﺿﻲ و ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ او اﺣﺘﺮام ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ‬
‫و ﻋﻄﺎﻳﺎي زﻳﺎدي ﺑﻪ وي ﻣﻲﺑﺨﺸﻴﺪ‪ ،‬ﻃﻮري ﻛﻪ در اﺛﺮ آن‪ ،‬وﺿﻊ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮد و‬
‫از ﻓﻘﺮ و ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻏﻨﺎ و ﺳﻴﺮي ﺑﺪل ﺷﺪ‪ .‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ ﻋﻄﺎي ﻧﻌﻤﺘﻲ دﻳﮕﺮ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻧﻌﻤﺖ ازدواج‪ ،‬او را ﻣﻮرد ﻧﻮازش ﻗﺮار داد‪ .‬ﻫﻤﺴﺮش ﻫﻤﺎن زن ﺷﺮﻳﻒ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺴﺮه‬
‫دﺧﺘﺮ ﻏﺰوان ﺑﻮد ﻛﻪ در زﻣﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاﻳﺶ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬آري‬
‫دﺧﺘﺮ ﻏﺰوان ﻫﻤﺴﺮ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺷﺪ و ﺑﺎ او ازدواج ﻛﺮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از اﻳﻦ ﭘﻴﺶآﻣﺪ ﺧﻴﻠﻲ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪92‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ و اﺣﺴﺎس ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻪ ﭘﺎس اﻳﻨﻜﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ وﺿﻌﻴﺘﺶ را‬

‫ﺗﻐﻴﻴﺮ داده ﺑﻮد‪ ،‬ﺷﻜﺮ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎي اﻟﻬﻲ ﺧﺪا را ﺑﺎ ﻋﺒﺎدت و ذﻛﺮ و ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻓﺮاوان‪ ،‬آن‬
‫ﻃﻮر ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﻲآورد‪.‬‬
‫روزي ﻳﻜﻲ از ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺳﻴﺮﻳﻦ ﺑﻪ دﻳﺪن او آﻣﺪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ ،‬ﭘﺎرﭼﻪاي ﻛﺘﺎﻧﻲ از ﺟﻴﺒﺶ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآورد‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺎ آن آب‬
‫ﺑﻴﻨﻲ ﺧﻮد را ﺑﮕﻴﺮد اﺑﻦ ﺳﻴﺮﻳﻦ از دﻳﺪن اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻌﺠﺐ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺣﺎﻻ ﺑﺎ‬
‫ﭘﺎرﭼﻪ ﻛﺘﺎﻧﻲ آب ﺑﻴﻨﻲ ﺧﻮد را ﭘﺎك ﻣﻲﻛﻨﻲ!؟« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪» :‬اي‬
‫اﺑﻦ ﺳﻴﺮﻳﻦ! ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ! ﻣﻦ ﻣﻴﺎن ﻣﻨﺒﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺣﺠﺮة‬
‫ﻋﺎﻳﺸﻪ از ﺷﺪت ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﻏﻠﺖ ﻣﻲزدم‪ .‬ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ ﺣﺎل ﻣﺮا ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﻛﻪ او دﻳﻮاﻧﻪ اﺳﺖ« در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﻣﺮﺿﻲ ﺟﺰ ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ‬
‫ﺑﻪ ﭘﺎرﭼﻪ ﻟﺒﺎس ﺧﻮد اﺷﺎره ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻲ ﭼﻪ ﻣﻲﭘﻮﺷﻢ!؟« ﺳﭙﺲ ﺧﺪا را‬
‫ﺳﭙﺎس ﻓﺮاوان ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در زﻣﺎن ﺧﻠﻔﺎي راﺷﺪه ﺑﻪ وﻳﮋه ﺣﻀﺮت ﻋﺜﻤﺎن)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( در آراﻣﺶ و‬
‫اﻣﻨﻴﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬و ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد ﺳﺮﮔﺮم ﻋﻠﻢآﻣﻮزي ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻣﻌﺮوف از اوﺳﺖ » ﻓﺼﻠﻲ از ﻋﻠﻢ را ﻛﻪ ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﺑﺮاي ﻣﺎ از ﻫﺰار رﻛﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﻧﻔﻠﻲ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ و ﻓﺼﻠﻲ از ﻋﻠﻢ را ﻛﻪ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﻴﺎﻣﻮزﻳﻢ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﻪ آن ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﻢ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬از‬
‫ﺻﺪ رﻛﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﻧﻔﻠﻲ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪهﺗﺮ اﺳﺖ‪ «.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ از رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﻣﺮگ ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﻢ ﻓﺮا رﺳﺪ و او ﻣﺸﻐﻮل‬
‫ﻛﺴﺐ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺮگ ﺷﻬﺎدت ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺮد‪«.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺷﻬﺎدت ﺣﻀﺮت ﻋﺜﻤﺎن)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ(‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ اﺑﻴﻄﺎﻟﺐ )رﺿﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻪ(‪ ،‬ﺑﻴﻌﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬و او را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﻠﻴﻔﺔ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻴﺰ ﺑﺎ‬
‫او ﺑﻴﻌﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﻋﻠﻲ )رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ(‪ ،‬اﻳﻦ ﺧﻠﻴﻔﺔ ﺑﺰرﮔﻮار‪ ،‬ﺑﺮاي از ﻣﻴﺎن ﺑﺮداﺷﺘﻦ‬
‫ﺷﻜﺎﻓﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺎ ﺧﺎﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻓﺘﻨﻪ ﺑﺰرگ ﺑﻮد و در‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪93‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم‪ ،‬ﺟﻨﮓ و ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي‬
‫ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ در ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺟﻨﮕﻬﺎي ﺟﻤﻞ و ﺻﻔﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﻓﺘﻨﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺣﻮادث ﻓﻮق اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺧﺎﻧﻪﻧﺸﻴﻦ ﻛﺮد‪ .‬ﻃﻮرﻳﻜﻪ در ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از آن وﻗﺎﻳﻊ ﺷﺮﻛﺖ‬
‫ﻧﻜﺮد زﻳﺮا ﺣﺪﻳﺜﻲ ﻛﻪ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬او را از ﺷﺮﻛﺖ‬
‫در اﻳﻦ ﺣﻮادث ﺑﺎزﻣﻲداﺷﺖ‪.‬‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮدﻧﺪ‪» :‬در آﻳﻨﺪه ﻓﺘﻨﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮوز ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‬
‫آن زﻣﺎن‪ ،‬ﻓﺮو ﻧﺸﺴﺘﻪ از ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي آﻧﻬﺎ در ﺣﺮﻛﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻓﺮدي‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي آن ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ ﺑﻪ آراﻣﻲ ﻣﻲرود از ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي آﻧﻬﺎ ﻣﻲدود‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ و‬
‫ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي آﻧﻬﺎ ﮔﺮدن دراز ﻛﻨﺪ او را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﺬب ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ﭘﺲ در آن‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﻫﺮ ﻛﺲ ﭘﻨﺎﻫﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن ﭘﻨﺎه ﺑﺒﺮد‪«.‬‬
‫اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ دﺳﺘﻮر ﻛﺎر اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در زﻣﺎن آن ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ ﺑﻮد ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ او ﻧﺸﺴﺘﻦ در ﺧﺎﻧﻪ‬
‫را ﺗﺮﺟﻴﺢ داد و ﺧﻮد را آﻟﻮدة آن ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ ﻧﺴﺎﺧﺖ و از ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻴﺮون ﻧﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪادي از ﺑﺰرﮔﺎن ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻌﺪ ﺑﻦ اﺑﻲ وﻗﺎص و اﺑﻦ ﻋﻤﺮ و ﻋﻤﺮان ﺑﻦ ﺣﺼﻴﻦ و‬
‫‪4‬‬
‫اﺑﻲﺑﻜﺮ اﻟﺜﻘﻔﻲ ﺑﺎ او ﻫﻢ ﻋﻘﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻛﻪ ﺿﺮﺑﺔ ﻫﻮﻟﻨﺎك دﻳﮕﺮي ﺑﺮ ﭘﻴﻜﺮ اﺳﻼم ﺑﻮد ﻓﺮزﻧﺪش ﺣﺴﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻼﻓﺖ رﺳﻴﺪ و اﻳﻦ ﺳﺎل)ﭼﻬﺎرم ﻫﺠﺮي ( را ﺳﺎل ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻧﺎم ﻧﻬﺎدﻧﺪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از وارد‬
‫ﺷﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﺧﻮدداري ﻛﺮد و ﻛﺎر ﮔﺬﺷﺘﺔ ﺧﻮد را از ﺳﺮﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﻧﺸﺮ‬
‫ﺣﺪﻳﺚ و ﻓﻘﻪ در ﺷﻬﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻦ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺘﺎرهاي درﺧﺸﺎن در ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻣﻲدرﺧﺸﻴﺪ و‬
‫ﻋﻠﻤﺶ در ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﺪ و روز ﺑﻪ روز ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ اﻓﺰوده ﻣﻲﮔﺸﺖ و‬
‫ﭼﻮن دﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﺮت رواﻳﺖ ﺣﺪﻳﺚ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺣﻮادث زﻣﺎن ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ را‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮد را دو ﭼﻨﺪان ﻛﺮد و ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ ﻗﺒﻞ از آﻣﺪن ﺧﻄﻴﺐ ﺟﻤﻌﻪ‬
‫در ﻛﻨﺎر ﻣﻨﺒﺮ ﻣﻲاﻳﺴﺘﺎد و ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬او ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ در ﻫﻤﻴﻦ وﻗﺖ ﺑﺮﻣﻲﺧﺎﺳﺖ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪94‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫و ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد ﻣﺮدم ﻫﺮ ﺑﺎر از او اﺣﺎدﻳﺚ ﺟﺪﻳﺪي ﻣﻲﺷﻨﻴﺪﻧﺪ و از ﺣﺎﻓﻈﺔ ﻗﻮي‬
‫و ﮔﻮﻳﺶ زﻳﺒﺎي او در ﺷﮕﻔﺖ ﺑﻮدﻧﺪ زﻳﺮا ﺧﻴﺎل ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ از روي ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻛﺘﺎب‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﻴﻦ ﺣﺎﻓﻆ ﺣﺪﻳﺚ در ﻣﻴﺎن ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺟﻠﻮهﮔﺮ ﺷﺪ ﻣﺮدم ﺑﺎ‬
‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ زﻣﺰﻣﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﻳﻦ ﻫﻤﻪ اﺣﺎدﻳﺚ را از ﻛﺠﺎ آورده در ﺻﻮرﺗﻲ‬
‫ﻛﻪ او ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﻫﻤﺮاه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ؟ و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي‬
‫ﻫﻤﺮاه آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮدهاﻧﺪ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﺪارﻧﺪ؟‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ زﻣﺰﻣﻪﻫﺎ ﺷﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ از آن ﭘﺲ در اﺑﺘﺪاي ﺑﻴﺎن ﮔﻮاﻫﻲ‬
‫دادﻧﺪ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﺪت زﻳﺎدي ﻫﻤﺮاه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮده و ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ از‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪه ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﺸﻨﻴﺪهاﻧﺪ ﺣﺘﻲ اﻣﺎم ﺑﺰرﮔﻮار و ﺟﺎﻣﻊ‬
‫ﻗﺮآن زﻳﺪ ﺑﻦ ﺛﺎﺑﺖ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ(‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﺷﻬﺎدت دادﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دﻋﺎ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﺎﻓﻈﺔ اﻳﺸﺎن را ﺗﻘﻮﻳﺖ و ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫روزي ﻣﺮدي ﻧﺰد ﺛﺎﺑﺖ آﻣﺪ و از او ﺳﺆاﻟﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﺮو ﭘﻴﺶ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه و‬
‫اﻳﻦ ﺳﺆال را از او ﺑﭙﺮس زﻳﺮا روزي ﻣﻦ ﺑﺎ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه و ﻓﻼن ﻣﺮد دﻳﮕﺮ در ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي‬
‫ﺳﺮﮔﺮم دﻋﺎ و ﻧﻴﺎﻳﺶ ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن رﺳﻮل اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ص(وارد‬
‫ﺷﺪﻧﺪ و ﻛﻨﺎر ﻣﺎ ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ و ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻛﺎرﺗﺎن را اداﻣﻪ دﻫﻴﺪ» ﻣﻦ و دوﺳﺘﻢ ﻛﻪ ﺳﺮﮔﺮم‬
‫دﻋﺎ ﻛﺮدن ﺑﻮدﻳﻢ دوﺑﺎره ﻛﺎر ﺧﻮد را از ﺳﺮ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ و آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( آﻣﻴﻦ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دﻋﺎ ﺧﻮاﺳﺖ و ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﺪاوﻧﺪا! آﻧﭽﻪ اﻳﻦ دو‬
‫دوﺳﺘﻢ از ﺗﻮ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻣﻦ ﻫﻢ آﻧﻬﺎ را از ﺗﻮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻣﻀﺎﻓﺎً از ﺗﻮ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﻮد‪ «.‬رﺳﻮل اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( آﻣﻴﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﻌﺪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻴﻢ اي‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(! ﻣﺎ ﻫﻢ از ﺧﺪا ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﻮد‬
‫وﻟﻲ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‪» :‬ﺟﻮان دوﺳﻲ از ﺷﻤﺎ ﺳﺒﻘﺖ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ «.‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻣﺮدم درﺑﺎرة اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻗﻄﻊ ﻧﺸﺪ و زﻣﺰﻣﻪﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎن‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن آﺷﻜﺎر ﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪95‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺟﺮأت و ﻗﺪرت از ﺧﻮد دﻓﺎع ﻛﻨﺪ وﺳﺒﺐ ﺣﻔﻆ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺮدم روﺷﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﺮدم ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ‪ :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه زﻳﺎد ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ...‬و ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﭼﺮا‬
‫ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ و اﻧﺼﺎر ﺑﻪ اﻧﺪازة او ﺣﺪﻳﺚ رواﻳﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ؟« ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺑﺮادران ﻣﻬﺎﺟﺮ‬
‫در ﺑﺎزارﻫﺎ ﺳﺮﮔﺮم داد و ﺳﺘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺮادران اﻧﺼﺎر ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻛﺎر در ﻣﺰارع ﻣﺸﻐﻮل‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻲ ﻣﻦ ﺷﺨﺺ ﻓﻘﻴﺮي ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﻴﺮ ﻛﺮدن ﺷﻜﻢ ﺧﻮد ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻤﺮاه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮدم‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﻏﺎﻳﺐ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲﺷﺪم و‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻧﻤﻮدم‪ .‬ﻣﻦ ﺷﺨﺺ ﻣﻌﺘﻜﻒ ﺑﻮدم و زﻳﺎد‬
‫در ﻣﻌﻴﺖ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮدم‪ .‬وﻗﺘﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻦ‬
‫ﻣﻲﻣﺎﻧﺪم‪ .‬و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﺮدم‪ .‬ﻣﺮا ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ در ﺑﺎزار‬
‫و ﻛﺎﺷﺘﻦ ﻧﻬﺎل در ﺑﺎﻏﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل ﻧﻤﻲﻛﺮد ﺗﺎ از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( دور ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺮﺗﺐ در اﻟﺘﺰام آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮدم و از‬
‫اﻳﺸﺎن درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﻛﻠﻤﻪاي ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ و ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﺎن‬
‫ﺧﻤﻴﺮ ﺷﺪه ﻧﻤﻲﺧﻮردم )ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ آورم‪ (.‬ﻟﺒﺎس ﺣﺮﻳﺮ ﻧﻤﻲﭘﻮﺷﻴﺪم‪ ،‬ﻏﻼم و‬
‫ﻛﻨﻴﺰي ﻧﺪاﺷﺘﻢ و ﺑﻪ ﺷﻜﻢ ﺧﻮد از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﺳﻨﮓ ﻣﻲﺑﺴﺘﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ از ﻛﻨﺎر ﻣﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬از او آﻳﻪاي ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪم ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻨﻮﺳﻴﻠﻪ او را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد ﺳﺎزم ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﺎ‬
‫ﺧﻮد ﺑﺒﺮد و ﻏﺬاﻳﻲ دﻫﺪ‪ .‬و ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺧﺎﻃﺮﻧﺸﺎن ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاي او دﻋﺎ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ او ﻋﻠﻤﻲ ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﻮد و‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﻗﻮت ﺣﺎﻓﻈﺔ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻳﻤﻦ دﻋﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪«.‬‬
‫از آن ﭘﺲ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم درﺑﺎرة اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺳﻜﻮت ﻛﺮدﻧﺪ و ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻔﺘﻨﺪ و ﻳﻘﻴﻦ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ او راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رﻫﮕﺬر ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺶ ﺑﺎﻻ رﻓﺖ و ﻋﻠﻢ و‬
‫ﻓﻀﻠﺶ زﺑﺎﻧﺰد ﺧﺎص و ﻋﺎم ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪96‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎي ﺟﻤﻌﻪ ﻛﻪ در ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ازدﺣﺎم زﻳﺎد‪ ،‬ﺟﺎ ﺑﺮاي ﻧﺸﺴﺘﻦ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﻛﻨﺎر ﻣﻨﺒﺮ اﻳﺴﺘﺎد و ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻣﺮدم ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»اي ﻣﺮدم! رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺻﺎدق ﻣﺼﺪق‪ ،‬اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻗﺼﺪاً ﺑﻪ ﻣﻦ دروغ ﻧﺴﺒﺖ دﻫﺪ‪ ،‬ﺧﻮد را ﺑﺮاي آﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ‬
‫آﻣﺎده ﺳﺎزد‪ «.‬ﻣﻦ از رﺳﻮل ﺧﺪا )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬روز‬
‫ﻗﻴﺎﻣﺖ‪ ،‬اﻣﺖ ﻣﻦ در ﺣﺎﻟﻲ ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﻛﻪ آﺛﺎر وﺿﻮ ﺑﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ و ﭼﻬﺎر دﺳﺖ و ﭘﺎي اﻳﺸﺎن‬
‫آﺷﻜﺎر اﺳﺖ )اﻳﻦ اﻋﻀﺎ ﺳﻔﻴﺪ و درﺧﺸﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ (.‬ﭘﺲ ﻫﺮ ﻛﺲ از ﺷﻤﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫در اﺛﺮ ﻛﺜﺮت وﺿﻮ ﺑﺮاي ﻋﺒﺎدت اﻳﻦ ﻧﻮر را ﺑﻴﻔﺰاﻳﺪ‪ «.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬اﮔﺮ ﻣﺮدم ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در اذان ﮔﻔﺘﻦ و ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﺻﻒ‬
‫اول ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﭼﻪ ﻓﻀﻴﻠﺖ و ﭘﺎداﺷﻲ وﺟﻮد دارد‪ ،‬آﻧﭽﻨﺎن ﻫﺠﻮم ﻣﻲآوردﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ‬
‫ﻗﺮﻋﻪﻛﺸﻲ ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﻴﺪ و اﮔﺮ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ زود رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﭼﻪ ﺛﻮاﺑﻲ دارد‪ ،‬اﻳﻦ‬
‫ﻓﺮﺻﺖ را از دﺳﺖ ﻧﻤﻲدادﻧﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ و ﺷﺐ ﭼﻪ ﺛﻮاﺑﻲ دارﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺳﻴﻨﻪﺧﻴﺰ ﺑﺮاي اداي آن ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ‪ «.‬و ﻧﻴﺰ رﺳﻮل اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ از ﺷﻤﺎ ﻛﻪ در ﻧﻤﺎز اﻣﺎم ﻣﺮدم ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻤﺎز را ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬زﻳﺮا در‬
‫ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم‪ ،‬اﻓﺮاد ﻛﻮﭼﻚ‪ ،‬ﺑﺰرگ و ﺿﻌﻴﻒ و ﻣﺮﻳﺾ وﺟﻮد دارد‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻃﻮر ﻛﻪ دوﺳﺖ دارد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ آن را ادا ﻛﻨﺪ‪ .‬رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ »:‬ﺑﻨﺪه از ﻫﻤﻪ اوﻗﺎت ﺗﻨﻬﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻣﺴﺠﺪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺶ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﻣﺴﺠﺪ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬زﻳﺎد دﻋﺎ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ« و ﻧﻴﺰ آن ﺣﻀﺮت )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﺸﻬﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ‬
‫از ﭼﻬﺎر ﭼﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﺪا ﭘﻨﺎه ﺟﻮﻳﻴﺪ و اﻳﻦ دﻋﺎ را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪» :‬اﻟﻠﻬﻢ اﻧﻲ اﻋﻮذ ﺑﻚ ﻣﻦ ﻋﺬاب‬
‫ﺟﻬﻨﻢ و ﻣﻦ ﻋﺬاب اﻟﻘﺒﺮ و ﻣﻦ ﻓﺘﻨﻪ اﻟﻤﺤﻴﺎ و اﻟﻤﻤﺎت و ﻣﻦ ﺷﺮ ﻓﺘﻨﻪ اﻟﻤﺴﻴﺢ اﻟﺪﺟﺎل«‬
‫)ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺪاوﻧﺪا! از ﻋﺬاب ﺟﻬﻨﻢ و ﻋﺬاب ﻗﺒﺮ و ﻓﺘﻨﻪ ﺣﻴﺎت و ﻣﺮگ و ﺷﺮ ﻓﺘﻨﻪ دﺟﺎل‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﺗﻮ ﭘﻨﺎه ﻣﻲﺑﺮم‪«.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪97‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﺳﻲ و ﺳﻪ ﺑﺎر ﺳﺒﺤﺎن اﷲ و ﺳﻲ و ﺳﻪ‬
‫ﺑﺎر اﻟﺤﻤﺪاﷲ و ﺳﻲ و ﺳﻪ ﺑﺎر اﷲ اﻛﺒﺮ ﺑﮕﻮﻳﺪ و در ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ ـ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ وﺣﺪه‬
‫ﻻ ﺷﺮﻳﻚ ﻟﻪ ﻟﻪ اﻟﻤﻠﻚ و ﻟﻪ اﻟﺤﻤﺪ و ﻫﻮ ﻋﻠﻲ ﺷﻲء ﻗﺪﻳﺮ ـ ﺻﺪ را ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻨﺎﻫﺎن‬
‫او ﺑﺨﺸﻴﺪه ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازة ﻛﻒ درﻳﺎﻫﺎ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ «.‬رﺳﻮل ﺧﺪا )ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬در ﺷﺒﺎﻧﻪ روز دو ﮔﺮوه از ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ و ﮔﺮوﻫﻲ ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺒﺢ‪ .‬اﺑﻦ دو ﮔﺮوه‪،‬در ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﺻﺒﺢ و ﻋﺼﺮ ﺑﻪ‬
‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲرﺳﻨﺪ )ﺟﻤﻊ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ( آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﺐ ﻫﻤﺮاه ﺷﻤﺎ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺒﺢ ﺑﻪ‬
‫آﺳﻤﺎن ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ )ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻣﻲداﻧﺪ( از آﻧﻬﺎ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ :‬ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﺮا‬
‫در ﭼﻪ ﺣﺎل رﻫﺎ ﻛﺮدﻳﺪ؟ در ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪا! ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﭘﻴﺶ آﻧﻬﺎ رﻓﺘﻴﻢ و‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ از آﻧﻬﺎ ﺟﺪا ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬در ﺣﺎل ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻮدﻧﺪ» ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻤﺎز را‬
‫ﺑﻴﻦ ﺧﻮد و ﺑﻨﺪه ﻛﺎﻧﻢ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮدهام‪ .‬و ﺑﻨﺪه ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻪ او ﻣﻲدﻫﻢ‪ .‬ﭘﺲ ﻫﺮ ﮔﺎه‬

‫ﺑﻨﺪه ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ ، lI  H G F
m :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﺑﻨﺪهام ﻣﺮا ﺣﻤﺪ ﮔﻔﺖ‪ .‬و‬

‫ﻫﺮﮔﺎه ﺑﮕﻮﻳﺪ ‪ ، l L K
m‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﺑﻨﺪهام ﻣﺮا ﺛﻨﺎ ﮔﻔﺖ‪ .‬وﭼﻮن ﺑﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫‪ ، l P O N
m‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﺑﻨﺪهام ﻣﺠﺪ و ﻋﻈﻤﺖ ﻣﺮا ﺑﻴﺎن ﻛﺮد‪ .‬و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬

‫ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ ، lU  T S Rm :‬اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻴﻦ ﻣﻦ و ﺑﻨﺪهام ﺗﻌﻠﻖ دارد و ﺑﻨﺪهام‬

‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻪ او ﺧﻮاﻫﻢ داد‪ .‬و ﭼﻮن ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ \[ZY  XWm :‬‬

‫] ^ _ ` ‪l c b a‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﺟﻤﻼت ﺑﺮاي ﺑﻨﺪهام ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻪ او ﻋﻄﺎ‬
‫ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪«.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻤﭽﻨﺎن رواﻳﺖ ﺣﺪﻳﺚ را اداﻣﻪ داد ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﺣﺴﺎس ﻛﺮد وﻗﺖ اذان ﻓﺮا‬
‫رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﺧﻮد ﺧﺎﺗﻤﻪ داد‪» .‬اي ﻣﺮدم! رﺳﻮل‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪98‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اﻛﺮم )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬اﻳﻦ ﺧﻴﺮ ﺧﻮاﻫﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﺧﻴﺮ ﺧﻮاﻫﻲ اﺳﺖ‪،‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﻴﺮ ﺧﻮاﻫﻲ اﺳﺖ‪ «.‬ﻣﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪﻳﻢ‪» :‬ﺑﺮاي ﭼﻪ ﻛﺴﻲ؟« آن ﺣﻀﺮت )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﺑﺮاي ﺧﺪا و ﻛﺘﺎﺑﺶ و ﺣﻜﺎم ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ و ﻋﻤﻮم ﻣﻠﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن‪«.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺑﻴﺎن اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﻧﺸﺴﺖ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ اﻗﺎﻣﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز‪،‬‬
‫ﻓﺮدي ﻛﻪ از ﺑﻴﺎن آﻧﻬﻤﻪ ﺣﺪﻳﺚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺗﻮﺳﻂ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗﻌﺠﺐ‬
‫ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬دوان دوان ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺣﺠﺮة ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺻﺪﻳﻘﻪ رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ رﺳﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﺳﻼم‬
‫ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬اي اماﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ! اﺣﺎدﻳﺜﻲ را ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺑﻴﺎن ﻛﺮد‪ ،‬ﺷﻨﻴﺪي؟«‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﺑﻠﻲ« آن ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪» :‬آﻳﺎ ﻫﻤﺔ اﻳﻦ اﺣﺎدﻳﺚ را از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و‬
‫ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪه اﺳﺖ؟« ﺣﻀﺮت ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺗﻌﺠﺐ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﺎ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در اﻳﻦ‬
‫ﻣﻮرد ﺳﺨﻦ ﺧﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ‪ «.‬روز ﺑﻌﺪ ﺣﻀﺮت ﻋﺎﻳﺸﻪ رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ ﻛﺴﻲ را ﻧﺰد‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻓﺮﺳﺘﺎد و او را ﻧﺰد ﺧﻮد ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺗﻮ اﺣﺎدﻳﺚ زﻳﺎدي از‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺎ او را دﻳﺪه و‬
‫ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ را ﺷﻨﻴﺪهاي؟« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه داﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ اﻧﻌﻜﺎس ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﻣﺮدم در‬
‫ﻣﻮرد اوﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺧﺎﻃﺮ و ﻫﻮﺷﻴﺎري در ﭘﺎﺳﺦ ﻋﺎﻳﺸﻪ رﺿﻲاﷲﻋﻨﻬﺎ ﮔﻔﺖ‪» :‬اي‬
‫ﻣﺎدر! ﺗﻮ را آﻳﻴﻨﻪ و ﺳﺮﻣﻪدان آراﻳﺶ ﺑﺮاي آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻪ ﺧﻮد‬
‫ﻣﺸﻐﻮل ﻣﻲﻛﺮد وﻟﻲ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ! ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ‬
‫ﻛﻨﺪ و ﻟﺤﻈﻪاي ﻣﺮا از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻏﺎﻓﻞ ﺳﺎزد‪ «.‬اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫اماﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد و ﻧﺪاﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺟﻮاﺑﻲ ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳﺎﻛﺖ‬
‫ﻣﺎﻧﺪ و اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ رواﻳﺖ ﺣﺪﻳﺚ از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( اداﻣﻪ داد و‬
‫از ﻫﻴﭻ اﻧﺘﻘﺎد ﻛﻨﻨﺪهاي ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻴﺪ و ﻣﻼﻣﺖ ﻫﺮ ﻣﻼﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪهاي ﻫﻢ او را ﭘﺮﻳﺸﺎن‬
‫ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻛﻨﺎر ﺣﺠﺮة ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻣﻲآﻣﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺑﺎ دﻳﺪن او ﺟﻤﻊ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد وﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻋﺎﻳﺸﻪ )رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬اي ﺑﺎﻧﻮي‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪99‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺣﺠﺮه! ﮔﻮش ﻛﻦ‪ «.‬وﻋﺎﻳﺸﻪ )رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن او ﮔﻮش‬
‫ﻓﺮا ﻣﻲداد و ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﮔﻔﺖ زﻳﺮا ﭘﺲ از ﺷﻨﻴﺪن آن ﺟﻤﻠﻪ از زﺑﺎن اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﺧﻮد‬
‫ﻋﻬﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ او ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻮﻳﺪ‪ .‬ﭼﻮن اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دوﺑﺎره اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را ﺗﻜﺮار ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻜﺒﺎر ﻃﻮري ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺎر دﻳﮕﺮ در ﺣﻀﻮر ﺑﻌﻀﻲ از اﺻﺤﺎب در‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ورود ﺑﻪ ﺣﺠﺮه ﻋﺎﻳﺸﻪ )رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ(‪ ،‬از ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ او‬
‫ﺳﻼم داد و ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ و رﺣﻤﻪ اﷲ و ﺑﺮﻛﺎﺗﻪ« ﺑﺎﻧﻮي اﺳﻼم ﻧﻴﺰ از ﭘﺸﺖ ﭘﺮده‬
‫ﺑﻪ او ﭘﺎﺳﺦ داد و ﮔﻔﺖ‪» :‬و ﻋﻠﻴﻜﻢ اﻟﺴﻼم و رﺣﻤﻪ اﷲ و ﺑﺮﻛﺎﺗﻪ و ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﻳﻲ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه؟« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻠﻲ« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺣﺪﻳﺚ زﻳﺎدي از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( رواﻳﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻲ!« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺟﻮاﺑﻲ را ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﺑﻪ او داده ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﻜﺮار ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻠﻲ ﺳﻮﮔﻨﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا! أي ﻣﺎدر! ﻣﺮا آﻳﻴﻨﻪ و ﺳﺮﻣﻪدان و روﻏﻦداﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل ﻧﻜﺮده ﺑﻮد« ﺑﺎﻧﻮي‬
‫ﺑﺰرگ اﺳﻼم در ﭘﺎﺳﺦ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﺒﺨﻨﺪ زد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺷﺎﻳﺪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﺧﻮد اﻋﺘﻤﺎد‬
‫داﺷﺖ و دوﺳﺘﻲ ﺧﺪا و رﺳﻮل و ﺧﻴﺮ ﺧﻮاﻫﻲ ﺗﻤﺎم ﻣﺮدم و ﺗﺮس از ﻛﺘﻤﺎن ﻋﻠﻢ‪ ،‬او را‬
‫ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﺣﺪﻳﺚ وادار ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ‪ 2‬آﻳﺔ ﻛﻪ در ﻗﺮآن آﻣﺪه ﺑﻮد ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪ‪ .‬و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ!‬
‫اﮔﺮ اﻳﻦ دو آﻳﻪ در ﻗﺮآن وﺟﻮد ﻧﻤﻲداﺷﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﺣﺪﻳﺜﻲ ﺑﺮاي ﺗﺎن رواﻳﺖ ﻧﻤﻲﻛﺮدم‪ .‬آن‬
‫
‬ ‫آﻳﺎت ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪
:‬‬

‫‪
¡
~
}
|

{
z
y
x
w
v
u
t
s
r

q
p
m‬‬

‫‪ l
¥
¤
£
¢‬اﻟﺒﻘﺮة‪159 :‬‬

‫‪ l
³
²
±
°¯

®
¬
«
ª
©
¨
§
m‬اﻟﺒﻘﺮة‪160 :‬‬

‫ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺮدم ﻧﺰد ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ )رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( رﻓﺘﻨﺪ و اﻋﺘﺮاض ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه زﻳﺎد ﺣﺪﻳﺚ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬او ﻧﻴﺰ در ﻣﻮرد اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دﭼﺎر ﺷﻚ و ﺗﺮدﻳﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫از آن ﭘﺲ ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻪ اﺣﺎدﻳﺜﻲ ﻛﻪ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه در روزﻫﺎي ﺟﻤﻌﻪ‪ ،‬ﮔﻮش‬
‫ﻓﺮا ﻣﻲداد‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ آن اﻋﺘﺮاض ﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي آن‪ ،‬ﺣﺎﻓﻈﺔ ﻗﻮي و‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪100‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻓﻘﻪ ﺻﺤﻴﺢ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻛﺮد و ﺗﺮدﻳﺪ او رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ از ﻣﻴﺎن رﻓﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻜﺎت‬
‫ﺟﺰﺋﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬او ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮد ﺗﺎ آن ﻣﺸﻜﻮك ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻃﺮف ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬روزي وﻗﺖ آن‬
‫ﻧﻴﺰ ﻓﺮا رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺣﺪﻳﺜﻲ رواﻳﺖ ﻛﺮد و آن را ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫و ﺳﻠﻢ( ﻧﺴﺒﺖ داد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ‬
‫دﻧﺒﺎل ﺟﻨﺎزهاي ﺑﺮود و ﺑﺮ آن ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازة ﻳﻚ ﻗﻴﺮاط ﭘﺎداش ﺑﻪ او‬
‫ﺛﻮاب ﻣﻲدﻫﺪ و اﮔﺮ در ﺗﺪﻓﻴﻦ او ﺷﺮﻛﻦ ﻛﻨﺪ‪ ،‬دو ﻗﻴﺮاط ﭘﺎداش درﻳﺎﻓﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬و‬
‫ﻫﺮ ﻗﻴﺮاط از ﻛﻮه اﺣﺪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺖ‪«.‬‬
‫اﺑﻦ ﻋﻤﺮ )رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﭘﺲ از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ‪ ،‬ﻛﻪ آن را ﺑﺰرگ ﭘﻨﺪاﺷﺖ‪ .‬دﺳﺖ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﮔﺮﻓﺖ و او را ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪاي ﺑﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! اﻳﻦ ﭼﻪ ﺣﺪﻳﺜﻲ ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﻘﻞ ﻛﺮدي!؟ « اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ!‬
‫ﻏﻴﺮ از آﻧﭽﻪ ﺷﻨﻴﺪهام‪ ،‬ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي رواﻳﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ «.‬ﺳﭙﺲ دﺳﺖ اﺑﻦ ﻋﻤﺮ را ﮔﺮﻓﺖ و‬
‫ﺑﻪ ﺣﺠﺮة ﻋﺎﻳﺸﻪ )رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ » :‬أي اماﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ! ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ!‬
‫آﻳﺎ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ را از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﺸﻨﻴﺪي ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ‬
‫دﻧﺒﺎل ﺟﻨﺎزهاي ﺑﺮود و ﺑﺮ آن ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازة ﻳﻚ ﻗﻴﺮاط ﭘﺎداش ﺑﻪ او‬
‫ﺛﻮاب ﻣﻲدﻫﺪ و اﮔﺮ در ﺗﺪﻓﻴﻦ او ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬دو ﻗﻴﺮاط ﭘﺎداش درﻳﺎﻓﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫و ﻫﺮ ﻗﻴﺮاط از ﻛﻮه اﺣﺪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺖ‪ «.‬ﻋﺎﻳﺸﻪ )رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﺑﻠﻲ« ﭼﻬﺮة‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺷﺎدي درﺧﺸﻴﺪ و ﺧﻄﺎب ﺑﻪ اﺑﻦ ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ‪» :‬اي اﺑﺎ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ! ﻣﺮا‬
‫ﻛﺎﺷﺘﻦ ﻧﻬﺎل در ﻣﺰرﻋﻪ و داد و ﺳﺘﺪ در ﺑﺎزار‪ ،‬ﻣﺸﻐﻮل ﻧﻜﺮده و از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫و ﺳﻠﻢ( ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺴﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻤﺮاه آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺑﻮدم و از اﻳﺸﺎن درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺳﺨﻨﻲ ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ و ﻳﺎ ﻣﺮا ﻏﺬاﻳﻲ دﻫﻨﺪ‪«.‬‬
‫اﺑﻦ ﻋﻤﺮ )رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺳﺨﻨﺎن او را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ » :‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﺗﻮ از ﻫﻤﺔ ﻣﺎ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﻤﺮاه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮدي و از ﻫﻤﺔ ﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ داﻧﺴﺘﻦ‬
‫ﺣﺪﻳﺚ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻋﺎﻟﻤﺘﺮ ﻫﺴﺘﻲ‪ «.‬ﺑﻌﺪ اﺑﻦ ﻋﻤﺮ )رﺿﻲ اﷲ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪101‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻋﻨﻪ( از او ﺟﺪا ﺷﺪ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﻬﺎﻳﺶ را از ﺣﺴﺮت ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲزد و‬

‫ﺧﻮدش را ﺳﺮزﻧﺶ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻗﻴﺮاطﻫﺎي زﻳﺎدي را از دﺳﺖ دادهاﻳﻢ!« اﻳﻦ ﻣﻮرد‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺮدﻳﺪﻫﺎي اﺑﻦ ﻋﻤﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﻣﻮرد ﺣﻔﻆ ورواﻳﺖ ﺣﺪﻳﺚ از‬
‫ﺑﻴﻦ ﺑﺮود‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺮد داراي ﺣﺎﻓﻈﻪاي ﻗﻮي و ﻓﺮدي راﺳﺘﮕﻮﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫از ﻫﻤﺔ آﻧﻬﺎ در اﻳﻦ ﻣﻴﺪان ﭘﻴﺸﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﮔﻮي ﺳﺒﻘﺖ را رﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫روزي ﻣﺮدي ﻧﺰد اﺑﻦ ﻋﻤﺮ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬اي اﺑﺎ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ! آﻳﺎ ﺑﺮﺧﻲ از اﺣﺎدﻳﺜﻲ را‬
‫ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮي؟« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ اذﻋﺎن ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺎ‬
‫و او ﻳﻚ ﺗﻔﺎوت وﺟﻮد دارد‪ .‬او ﺟﺮأت ﻛﺮد وﻟﻲ ﻣﺎ ﺑﺰدل ﺷﺪﻳﻢ‪ «.‬آن ﻣﺮد از اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫اﺑﻦ ﻋﻤﺮ اﻳﻦ ﺻﺤﺎﺑﻲ ﺑﺰرﮔﻮار و ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺰرگ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺮد‪ ،‬ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﻧﺰد اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﻓﺖ و ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﺮاي او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺗﺒﺴﻢ ﻛﺮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﮔﻨﺎﻫﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺣﻔﻆ ﻛﺮدهام و آﻧﻬﺎ ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدهاﻧﺪ‪«.‬‬
‫ﻣﺪﻳﻨﺔ ﻣﻨﻮره ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﺮاي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻮد‪ .‬و او اﻗﺎﻣﺖ در ﻣﺪﻳﻨﻪ را ﺑﺮ ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲداد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻣﺸﺘﺎق زﻳﺎرت ﺧﺎﻧﺔ ﺧﺪا)ﻛﻌﺒﻪ( ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دوﺳﺖ‬
‫داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﺷﻬﺮﻫﺎي اﺳﻼم را ﻧﻴﺰ ﺑﺒﻴﻨﺪ و داﻧﺶ و ﺣﺪﻳﺜﻲ را ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﺪ‪،‬‬
‫در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺮدم آن ﺳﺎﻣﺎن ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻼت دﻳﮕﺮي ﻫﻢ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ‬
‫ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ او از ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ وﺟﻮد ﻣﺎدر ﭘﻴﺮ و ﺳﺎﻟﺨﻮردهاش ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﺮ روز ﺑﻪ دﻳﺪﻧﺶ ﻣﻲرﻓﺖ و ﺑﺎ او ﻣﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﺮد و ﺣﻘﺶ را ادا ﻣﻲﻧﻤﻮد و‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﺎدرم! ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺟﺰاي ﺧﻴﺮ ﺑﺪﻫﺪ ﻛﻪ در ﻛﻮدﻛﻲ ﻣﺮا ﭘﺮورش دادي« و‬
‫ﻣﺎدرش در ﺟﻮاب او ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻓﺮزﻧﺪم! ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻫﻢ ﺟﺰاي ﺧﻴﺮ ﺑﺪﻫﺪ ﻛﻪ در‬
‫ﭘﻴﺮي ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﻜﻲ ﻣﻲﻛﻨﻲ«‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻤﺎﻧﺪ و از آﻧﺠﺎ دور‬
‫ﻧﺸﻮد ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺎدرش دار ﻓﺎﻧﻲ را وداع ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫از آن ﭘﺲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻋﺰم ﺳﻔﺮ ﻛﺮد و ﻗﺪم ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ ﮔﺬاﺷﺖ و از‬
‫ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي دﻳﺪن ﻛﺮد ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﻛﻮﻓﻪ‪ ،‬ﺑﺼﺮه‪ ،‬دﻣﺸﻖ و ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ رﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪102‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺷﻬﺮي ﻛﻪ ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم دور او ﺟﻤﻊ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و آﻧﻬﺎ را از ﻋﻠﻢ ﺧﻮد ﺑﻬﺮﻣﻨﺪ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻫﻢ ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺒﻬﺎ دور ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﺷﻮﻧﺪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﻣﻲاﻳﺴﺘﺎد و ﺗﺎ ﺻﺒﺢ‬
‫ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺲ از وﻓﺎت ﻣﺎدرش ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ در‬
‫اﻛﺜﺮ ﻣﺮاﺳﻢ ﺣﺞ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ او در اﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﺎ داﻧﺶﭘﮋوﻫﺎن و دوﺳﺘﺪاران ﺣﺪﻳﺚ‬
‫ﻧﺒﻮي‪ ،‬ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻴﻜﺮد‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ از ﻓﺮﺻﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺷﻪاي از‬
‫ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻧﻤﻲاﻧﺪوﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬از او ﺟﺪا ﻧﻤﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗﻤﺎم آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ‬
‫از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺣﻔﻆ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺑﻴﺎن ﻣﻲ‬
‫ﻛﺮد ﺟﺰ ﻳﻚ ﺑﺎب از اﺑﻮاب ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﻛﻪ آن را ﺑﺴﺘﻪ ﻧﮕﺎه داﺷﺖ‪ ،‬ﭼﻮن اﺣﺎدﻳﺚ اﻳﻦ ﺑﺎب‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﻮرد ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ و ﺑﺮﺧﻲ از ﺣﻮادث ﮔﺬﺷﺘﻪ و آﻳﻨﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺼﻮر آن ﺑﺮاي ﻣﺮدم‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ ﻣﺮدم او را ﺗﺼﺪﻳﻖ‬
‫ﻧﻜﻨﻨﺪ و ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺒﻮي در ﻣﻌﺮض ﺗﻜﺬﻳﺐ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﺎ دوراﻧﺪﻳﺸﻲ ﺗﺮﺟﻴﺢ‬
‫داد ﻛﻪ اﻳﻦ اﺣﺎدﻳﺚ را ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻜﻨﺪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭼﻨﻴﺪﻳﻦ ﺑﺎر اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﻧﺰد‬
‫او ﻋﻠﻤﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ آن را ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﮕﻔﺘﻪ اﺳﺖ و آﻧﭽﻪ در اﺧﺘﻴﺎر آﻧﻬﺎ ﻗﺮار داده ﺗﻤﺎم‬
‫ﻋﻠﻢ او ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دو ﻇﺮف ﻋﻠﻢ‬
‫در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻦ ﻗﺮار داد ﻣﻦ ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺑﺎز ﻛﺮدم و دﻳﮕﺮي را ﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻢ زﻳﺮا اﮔﺮ آن را ﺑﺎز ﻣﻲﻛﺮدم ﮔﺮدﻧﻢ زده ﻣﻲﺷﺪ« و ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻴﺴﻪﻫﺎﻳﻲ از‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺰد اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز آن را ﺑﺎز ﻧﻜﺮده اﺳﺖ ﺳﺨﻦ اﻳﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺑﺰرﮔﻮار‬
‫را ﺑﻌﺪاً اﺋﻤﻪ اﺳﻼم درك ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر او ﭘﻲ ﺑﺮدﻧﺪ اﻣﺎم ذﻫﺒﻲ در اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮي ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺳﺨﻦ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻤﻮده ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪» :‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺑﻌﻀﻲ از اﺣﺎدﻳﺚ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻓﺘﻨﻪاي در اﺻﻮل و ﻓﺮوع ﻳﺎ ﻣﺪح و ذم ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﺘﻤﺎن آﻧﻬﺎ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ اﻣﺎ‬
‫ﺣﺪﻳﺜﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻼل و ﺣﺮام ﺑﺎﺷﺪ ﻛﺘﻤﺎن آن ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮن‬
‫آن ﺣﺪﻳﺚ از ﺑﻴﻨﺎت و ﻫﺪاﻳﺎت اﺳﺖ‪ «.‬اﻣﺎم ﺑﺨﺎري از ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻧﻘﻞ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪103‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬اﺣﺎدﻳﺜﻲ را ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ آن را ﻣﻲداﻧﻴﺪ و‬

‫اﺣﺎدﻳﺜﻲ ﻛﻪ ﻣﻄﻠﺐ آن را ﻧﻤﻲداﻧﻴﺪ از ﮔﻔﺘﻦ آن ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﻛﻨﻴﺪ آﻳﺎ ﺷﻤﺎ دوﺳﺖ دارﻳﺪ‬
‫ﺧﺪا و رﺳﻮﻟﺶ ﺗﻜﺬﻳﺐ ﺷﻮﻧﺪ؟«‬
‫اﮔﺮ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آن ﻇﺮف ﺣﺪﻳﺜﻲ را ﻛﻪ از آن ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﺮد‬
‫ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻛﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻣﻲﺷﺪ و ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﮔﺎﻫﻲ اﺟﺘﻬﺎد ﻋﺎﻟﻢ او را وادار ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺣﻴﺎي ﺳﻨﺖ ﺣﺪﻳﺜﻲ را رواﻳﺖ ﻛﻨﺪ او از اﻳﻦ ﻛﺎر ﭘﺎداش ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ اﮔﺮ‬
‫ﭼﻪ در اﺟﺘﻬﺎدش اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻓﻆ اﺑﻦ ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬آن ﻇﺮف ﺣﺪﻳﺜﻲ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آن را ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺑﺎز ﻧﻜﺮد در‬
‫واﻗﻊ اﺣﺎدﻳﺚ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ و ﻣﺸﻜﻼت و ﺟﻨﮓﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم درﮔﺮﻓﺖ و‬
‫ﺣﻮادﺛﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از آﻧﻬﺎ )در آﻳﻨﺪه( ﺑﻪ وﻗﻮع ﻣﻲﭘﻴﻮﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺒﻞ از وﻗﻮع آﻧﻬﺎ ﺧﺒﺮ‬
‫ﻣﻲداد ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم او را ﺗﻜﺬﻳﺐ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺧﺒﺮ راﺳﺖ و درﺳﺘﻲ را ﻛﻪ او از آن‬
‫ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً اﮔﺮ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻪ اﻃﻼع ﺷﻤﺎ ﻣﻲرﺳﺎﻧﻢ ﻛﻪ اﻣﺎﻣﺎن را‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻛﺸﺖ و ﺑﻪ روي ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻛﺸﻴﺪ ﺳﺨﻦ ﻣﺮا ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻣﻲﻛﺮدﻳﺪ‪«.‬‬
‫اﻣﺎم ﺑﻦ ﺣﺠﺮ )ﺷﺎرح ﺑﺨﺎري( ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از اﺑﻦ ﻣﻨﻴﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻫﺪف اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ اﮔﺮ اﺣﺎدﻳﺚ را رواﻳﺖ ﻛﻨﻢ ﺣﻠﻘﻮم ﻣﻦ ﻗﻄﻊ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ‬
‫ﻇﺎﻟﻤﺎن ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ ﻛﻪ او از ﻛﺎرﻫﺎي آﻧﻬﺎ اﻧﺘﻘﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺗﻼشﻫﺎي آﻧﻬﺎ را ﮔﻤﺮاﻫﻲ‬
‫ﻣﻲﭘﻨﺪارد ﮔﺮدﻧﺶ را ﺧﻮاﻫﻨﺪ زد‪«.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪» :‬اﺣﺘﻤﺎل دارد ﻛﻪ آن اﺣﺎدﻳﺚ در ﻣﻮرد ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﻗﻴﺎﻣﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺣﺎﻻت‬
‫در آﺧﺮ اﻟﺰﻣﺎن و وﻗﻮع ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ ﺑﻮده ﻛﻪ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ آﻧﻬﺎ را درك ﻧﻜﻨﺪ ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮد‪ .‬و ﺣﺘﻲ‬
‫ﻓﺮدي ﻛﻪ آﮔﺎﻫﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻋﺘﺮاض ﻛﻨﺪ‪«.‬‬
‫ﺑﺎري ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺷﻬﺮت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﺣﻔﻆ و رواﻳﺖ ﺣﺪﻳﺚ‪ ،‬اﻓﺮاد زﻳﺎدي ﺑﺮاي ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﺣﺪﻳﺚ از او وارد ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺷﺪﻧﺪ و روز ﺑﻪ روز ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ اﻓﺰوده ﻣﻲﺷﺪ ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻫﺸﺘﺼﺪ ﻧﻔﺮ رﺳﻴﺪﻧﺪ در ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﺗﻌﺪادي از ﺻﺤﺎﺑﺔ ﻣﻌﺮوف ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ‪ ،‬ﺟﺎﺑﺮ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪104‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ‪ ،‬اﺑﻦ ﻋﺒﺎس‪ ،‬واﺛﻠﻪ ﺑﻦ اﻻﺳﻘﻊ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮردﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻌﺪادي زﻳﺎدي‬
‫از ﻓﺮزﻧﺪان ﺻﺤﺎﺑﻪ و ﺑﺰرﮔﺎن ﺗﺎﺑﻌﻴﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮي‪ .‬ﺳﻌﻴﺪ ﺑﻦ ﻣﺴﻴﺐ _ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ‬
‫دﺧﺘﺮش را ﺑﻪ ازدواج اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه درآورد_‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺳﻴﺮﻳﻦ‪ ،‬اﺑﻮ ادرﻳﺲ ﺧﻮﻻﻧﻲ‪ ،‬اﺑﻮ‬
‫ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﻧﻴﺰ از زﻣﺮه ﺷﺎﮔﺮدان او ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮرد ﻓﻮق‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮوان ﺑﻦ ﺣﻜﻢ‬
‫ﻛﻪ از ﻃﺮف ﻣﻌﺎوﻳﻪ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻣﻴﺮ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬وﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺑﻴﺎزﻣﺎﻳﺪ‪ .‬و در ﻣﻮرد ﺣﻔﻈﻲ ﻛﻪ او ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﺮد و‬
‫ﺑﻪ ﻛﺜﺮت ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﮔﻨﺎﻫﻢ ﭼﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺣﻔﻆ ﻛﺮدهام و آﻧﻬﺎ ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدهاﻧﺪ؟«‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﺮوان ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪة زﻳﺮك و ﺑﺎﻫﻮش ﺧﻮد اﺑﻮ‬
‫اﻟﺰﻋﻴﺰﻋﻪ ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را اﻣﺘﺤﺎن ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻦ او را اﺣﻀﺎر ﻣﻲﻛﻨﻢ‬
‫و از او ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻲﭘﺮﺳﻢ ﺗﻮ ﭘﺸﺖ ﭘﺮده ﭘﻨﻬﺎن ﺷﻮ و اﺣﺎدﻳﺜﻲ را ﻛﻪ او رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻳﺎدداﺷﺖ ﻛﻦ‪ «.‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آﻣﺪ‪ ،‬ﻣﺮوان ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺳﺆال ﻛﺮدن از او ﻧﻤﻮد ﻛﻪ رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( در ﻣﻮرد ﻓﻼن ﻣﻄﻠﺐ ﭼﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ؟ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻓﻼﻧﻲ ﭼﻪ ﮔﻔﺖ؟‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آن ﻃﻮر ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻲ از روي ﻛﺘﺎب ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬آن اﺣﺎدﻳﺚ را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد و‬
‫اﺑﻮاﻟﺰﻋﻴﺰﻋﻪ ﻫﻢ آﻧﻬﺎ را ﻳﺎدداﺷﺖ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ و‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﻳﻚ ﺳﺎل دوﺑﺎره ﻣﺮوان اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﻧﺰد ﺧﻮد ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎل‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺧﻮد ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭘﺸﺖ ﭘﺮده ﺑﻨﺸﻴﻦ ﻣﻦ ﻫﻤﺎن ﺳﺆاﻻت ﮔﺬﺷﺘﻪ را از او‬
‫ﻣﻲﭘﺮﺳﻢ و ﺗﻮ ﺟﻮاﺑﻬﺎ را ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻦ«‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آﻣﺪ‪ .‬ﻣﺮوان ﺑﺎ ﺗﻘﺪﻳﻢ و ﺗﺄﺧﻴﺮ‪ ،‬ﻫﻤﺎن‬
‫ﺳﺆاﻻت ﮔﺬﺷﺘﻪ را از اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ او ﺟﻮاب ﻣﻲداد و اﺑﻮاﻟﺰﻋﻴﺰﻋﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮد ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬دﻳﺪ ﻛﻪ او ﺑﺪون ﻛﻢ و ﻛﺎﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﻛﻠﻤﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ را‬
‫ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در آن اﺛﻨﺎء اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﺎر ﻣﺮوان ﺷﺪ و ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﺮا ﻫﻤﺎن‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﻣﻲﭘﺮﺳﻲ؟» ﻣﺮوان ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻴﺨﻮاﺳﺘﻢ ﺗﻮ را اﻣﺘﺤﺎن ﻛﻨﻢ »ﺳﭙﺲ‬
‫اﺑﻮاﻟﺰﻋﻴﺰﻋﻪ از ﭘﺸﺖ ﭘﺮده ﺑﻴﺮون آﻣﺪ و ﺑﻪ ﻣﺮوان ﮔﻔﺖ‪ » :‬اي اﻣﻴﺮ! ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ! ﻳﻚ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪105‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻛﻠﻤﻪ از اﺣﺎدﻳﺚ ﻧﻪ ﻛﻢ و زﻳﺎد و ﻧﻪ ﭘﻴﺶ و ﭘﺲ ﺑﻮد«‪ .‬ﻣﺮوان ﺧﻨﺪﻳﺪ‪ ،‬ﭼﻬﺮة اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬

‫ﺑﺎز ﺷﺪ و درﺧﺸﻴﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﻣﺮوان ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻣﻦ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل ﻫﻤﺮاه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮدم‪ .‬در آن ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ‪ ،‬ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺘﻢ ﻛﻪ‬
‫ﺳﺨﻨﻲ از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻴﺎﻣﻮزم و ﻧﻴﺰ از ﻫﻤﺔ ﺳﺎﻟﻬﺎي ﻋﻤﺮ ﺧﻮد‪،‬‬
‫در آن دوران داﻧﺎﺗﺮ ﺑﻮدم و دوﺳﺖ داﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻢ‪ .‬آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﻴﺰ ﺑﺮاﻳﻦ دﻋﺎ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اي‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﻤﻠﻚ! ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ! ﻫﻤﺔ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﺷﻨﻴﺪهام‪ ،‬ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﻛﻴﺴﻪاي از ﻋﻠﻢ ﻧﺰد ﻣﻦ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز آن را‬
‫ﻧﮕﺸﻮدهام‪«.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪106‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اﻣﻴﺮ ﻣﺪﻳﻨﻪ‬

‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻢﻛﻢ ﺑﻪ ﻓﻀﻴﻠﺖ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻮﻳﮋه اﻫﻞ ﻣﺪﻳﻨﻪ زﻳﺮا‬
‫او ﻣﻌﻠﻢ اول آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬و ﺑﻴﺶ از ﺳﻲ ﺳﺎل ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ ﻛﻪ او ﻣﺸﻐﻮل‬
‫آﻣﻮﺧﺘﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺮدم او را دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﺪ و ﻫﺮ ﺟﺎ از او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻘﺎﻣﺶ را واﻻ ﻣﻲداﺷﺘﻨﺪ و ﭼﻮن ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﺻﺤﺎب آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ در ﻧﻤﺎز اﻣﺎم ﻣﺮدم ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮوان ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواي ﻣﻌﺎوﻳﻪ در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﻴﻠﻲ اﺣﺘﺮام ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﭼﺮا‬
‫ﻛﻪ ﺣﻔﻆ و ﺗﻘﻮا و ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎري او‪ ،‬ﻣﺮوان را ﺷﮕﻔﺖزده ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬و در ﻣﺴﺎﻳﻞ و‬
‫ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﺑﺮاﻳﺶ ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻣﺪ از او اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ و ﻓﺘﻮا ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ‪ .‬و ﺑﻪ اﺟﺘﻬﺎد او ﻋﻤﻞ‬
‫ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺮوان ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ و ﻋﺒﺪاﻟﻤﻠﻚ را ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺳﭙﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻓﻘﻪ ﺑﻴﺎﻣﻮزد و از ﻣﺴﺎﻳﻞ دﻳﻦ آﮔﺎه ﺳﺎزد‪.‬‬
‫آﻧﭽﻪ ﻣﻘﺎم اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﻧﺰد ﻣﺮوان ﺑﺎﻻ ﺑﺮده ﺑﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ او ﻋﺎﻟﻢ ﺻﺎدق در ﻋﻠﻢ و‬
‫ﻣﺨﻠﺺ در ﻋﻤﻞ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺟﺰ رﺿﺎي ﺧﺪا ﻫﺪﻓﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ در ﮔﻔﺘﻦ ﺳﺨﻦ‬
‫ﺣﻖ ﺟﺮأت داﺷﺖ و از ﻣﻼﻣﺖ ﻫﻴﭻ ﻣﻼﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪهاي ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻴﺪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﺮوان‬
‫را اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﻬﻲ از ﻣﻨﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدو ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ اﻏﻤﺎﺿﻲ او را ﻧﺼﻴﺤﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﺮاﻳﺶ وﻋﻆ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻮﻻﻳﺶ اﺑﻮﻣﺮﻳﻢ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬روزي ﻣﺮوان ﻣﺸﻐﻮل ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮد در وﺳﻂ‬
‫ﺷﻬﺮ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻮد ﻣﻦ ﻧﺰدﻳﻚ آﻧﻬﺎ ﻧﺸﺴﺘﻢ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻛﺎر آﻧﻬﺎ را ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻣﻲﻛﺮدم‪ ،‬در آن‬
‫اﺛﻨﺎء اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از آﻧﺠﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﺑﺎ دﻳﺪن آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺴﺎزﻳﺪ و آرزوﻫﺎي‬
‫ﻃﻮﻻﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ زودي ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻣﺮد‪ «.‬ﻣﺮوان ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪» :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﭼﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ؟« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺤﻜﻤﻲ ﺑﺴﺎزﻳﺪ و آرزوﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ زودي ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻣﺮد‪ «.‬ﻣﺮوان از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ‪ ،‬ﺳﺎﻛﺖ ﻣﺎﻧﺪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪107‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻋﺪهاي از ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪» :‬اي ﻗﺮﻳﺶ! ﺑﻴﺎد آورﻳﺪ ﻛﻪ دﻳﺮوز ﭼﻪ ﺑﻮدﻳﺪ‬
‫و اﻣﺮوز ﭼﻪ ﻫﺴﺘﻴﺪ!؟ اﻣﺮوز ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬داراي ﺑﺮدﮔﺎﻧﻲ از‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦﻫﺎي ﻓﺎرس و روم ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﻧﺎن آرد ﺳﻔﻴﺪ و ﮔﻮﺷﺖ ﭼﺎق ﻣﻲﺧﻮرﻳﺪ! ﭘﺲ ﺳﻌﻲ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﺎرﭘﺎﻳﺎن ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را ﮔﺎز ﻧﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬اﻣﺮوز ﺧﻮد را ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺸﻤﺎرﻳﺪ ﺗﺎ ﻓﺮدا‬
‫ﺧﺪا ﺷﻤﺎ را ﺑﺰرگ ﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ! از ﺷﻤﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺶ ﻳﻚ‬
‫درﺟﻪ ﺑﺎﻻ رود و ﺧﺪاوﻧﺪ در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ آن را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﻴﺎورد‪ «.‬ﺑﻌﺪ وارد ﺧﺎﻧﺔ ﻣﺮوان‬
‫ﺷﺪ و دﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﺼﺎوﻳﺮي ﺑﺮ روي دﻳﻮار ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ از رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰ و ﺟﻞ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ »ﭼﻪ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻇﺎﻟﻤﺘﺮ از ﻓﺮدي اﺳﺖ ﻛﻪ درﺳﺖ ﻛﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﻦ آﻓﺮﻳﺪهام‪ .‬اﮔﺮ راﺳﺖ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ذره ﻋﺎﻟﻢ را ﺑﺴﺎزﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﻚ داﻧﺔ ﮔﻨﺪم ﻳﺎ ﺟﻮ‬
‫ﺑﻴﺎﻓﺮﻳﻨﻨﺪ‪.«.‬‬
‫روزي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در داراﻻﻣﺎره ﻧﺰد ﻣﺮوان رﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺮوان ﺑﻪ درﺑﺎن ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﺒﻴﻦ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ‬
‫اﺳﺖ؟« ﻧﮕﻬﺒﺎن ﮔﻔﺖ‪» :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﺳﺖ« ﻣﺮوان اﺟﺎزة ورود داد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﺣﺪﻳﺜﻲ‬
‫از اﺣﺎدﻳﺚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮاﻳﻢ رواﻳﺖ ﻛﻦ«‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻣﻦ از‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬روزي ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري‬
‫از اﻣﺮاء آرزو ﻛﻨﻨﺪ اي ﻛﺎش از آﺳﻤﺎن ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻲاﻓﺘﺎدﻧﺪ وﻟﻲ ﺷﻐﻞ اﻣﺎرت را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه‬
‫ﻧﻤﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪«.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻊ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻋﻠﻢ و ﻓﻘﻪاش‪ ،‬ﻣﻘﺎم او را ﻧﺰد ﻣﺮوان ﺑﺎﻻ ﺑﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ در ﺳﺎل ‪ 45‬ﻫﺠﺮي‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﻣﺮوان را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺴﺌﻮل ﻛﺎروان ﺣﺞ‬
‫آن ﺳﺎل ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ ﺑﻪ او دﺳﺘﻮر داد ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺧﻮد در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮوان روز ﺟﻤﻌﻪ ﺑﺎﻻي ﻣﻨﺒﺮ رﻓﺖ و ﺑﻪ اﻃﻼع اﻫﻞ ﻣﺪﻳﻨﻪ رﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را‬
‫ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺧﻮد ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدم از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺧﺒﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﺎدي و ﺳﺮور ﺟﺸﻦ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬زﻳﺮا اﻫﻞ ﻣﺪﻳﻨﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺧﻴﻠﻲ دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﺧﻼق ﺧﻮب و ﺳﻴﺮت‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪108‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻧﻴﻜﻮي او ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ ﻫﻤﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﻣﺎرت را ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺟﻪ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﻲداد‪ .‬در ﻧﻤﺎز اﻣﺎم ﻣﺮدم ﺑﻮد‪ ،‬روزﻫﺎي ﺟﻤﻌﻪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺧﻄﺒﻪ اﻳﺮاد ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺳﻴﺎﺳﺖ‬
‫ﻋﺪاﻟﺖ را در ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬در ﻣﺸﺎﺟﺮات آﻧﻬﺎ ﻗﻀﺎوت و اﺧﺘﻼﻓﺎﺗﺸﺎن را ﺣﻞ ﻣﻲﻛﺮد و‬
‫در ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﻓﺮد ﻋﺎدي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﻲ‪ ،‬در اﺧﻼق و رﻓﺘﺎر او‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻴﺎورد‪ ،‬ﺗﻮاﺿﻊ و ﻓﺮوﺗﻨﻲ و ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺴﺖ و ﻣﻘﺎم دﻧﻴﻮي ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﻪ از او ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻲ ﻳﺎد ﻛﻨﻨﺪ او داراي وﺟﻮدي ﭘﺎك و اﺧﻼﻗﻲ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﺷﻮﺧﻲﻫﺎي زﻳﺒﺎ و ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻇﻮاﻫﺮ ﻓﺮﻳﺒﻨﺪه دﻧﻴﺎ و ﺷﻜﺮ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎي ﺧﺪا‪ ،‬از ﺷﻜﻮه و‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ او ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫روزي در ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي‪ ،‬ﭘﺲ از اﻗﺎﻣﺔ ﻧﻤﺎز ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﺳﭙﺎس ﺧﺪاوﻧﺪي را ﻛﻪ دﻳﻨﺶ را ﻣﺤﻜﻢ و اﺳﺘﻮار ﮔﺮداﻧﻴﺪ و اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﺑﺮا ي دﺧﺘﺮ ﻏﺰوان در ازاي ﺳﻴﺮ ﻛﺮدن ﺷﻜﻢ و داﺷﺘﻦ ﺳﻮاري‪ ،‬ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎم ﻣﺮدم‬
‫ﮔﺮداﻧﻴﺪ‪ .‬اي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ! ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ! ﻣﻦ ﺧﺪﻣﺖ آﻧﻬﺎ را ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن‬
‫ﺗﻜﻪ ﻧﺎﻧﻲ و اﻳﻨﻜﻪ در ﺷﺒﻬﺎي ﺗﺎرﻳﻚ ﻣﺮا ﺳﻮار ﺷﺘﺮ ﺑﻜﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺘﻢ ﺑﻌﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻤﺎن زن را ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﻣﻦ درآورد‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﺳﻮار اﻻغ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﻻﻧﻲ داﺷﺖ و ﻃﻨﺎﺑﻲ‬
‫ﺑﺎرﻳﻚ از ﻟﻴﻒ ﺧﺮﻣﺎ در ﮔﺮدﻧﺶ ﺑﻮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ وﺳﻴﻠﺔ آن‪ ،‬ﻛﺎرﻫﺎﻳﺶ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲداد‬
‫و ﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ را ﺑﺮ ﺳﺮ راﻫﺶ ﻣﻲدﻳﺪ‪ ،‬ﺳﻮاره ﻳﺎ ﭘﻴﺎده در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺴﺘﺔ ﻫﻴﺰم روي‬
‫دوﺷﺶ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ » :‬اﻣﻴﺮ اﺳﺖ‪ ،‬راه را ﺑﺎز ﻛﻨﻴﺪ!!!«‬
‫ﺛﻌﻠﺒﻪ ﺑﻦ اﺑﻲ ﻣﺎﻟﻚ اﻟﻘُﺮﻇﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ » :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻣﺮوان ﺑﻮد‪ ،‬در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ دﻳﺪم ﻛﻪ ﺑﺴﺘﻪاي ﻫﻴﺰم ﺑﺮ ﭘﺸﺖ داﺷﺖ و وارد ﺑﺎزار ﻣﻲﺷﺪ وﻗﺘﻲ ﻣﺮا دﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﺷﻮﺧﻲ ﮔﻔﺖ‪ » :‬اﺑﻦ اﺑﻲ ﻣﺎﻟﻚ! راه را ﺑﺮاي اﻣﻴﺮ ﺑﺎز ﻛﻦ‪ «.‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻫﻤﻴﻦ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ‬
‫اﺳﺖ؟ » دوﺑﺎره ﮔﻔﺖ‪ » :‬راه را ﺑﺮاي اﻣﻴﺮ ﺑﺎز ﻛﻦ‪«.‬‬
‫روزي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﻧﺎم اﺑﻮراﻓﻊ را ﺑﻪ ﺷﺎم دﻋﻮت ﻛﺮد‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻏﺬا‬
‫ﻧﻬﺎده ﺷﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ » :‬اﺑﻮراﻓﻊ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ را ﻛﻪ ﮔﻮﺷﺖ دارد‪ ،‬ﺑﺮاي اﻣﻴﺮ ﺑﮕﺬار!« اﺑﻮراﻓﻊ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪109‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻓﻜﺮ ﻛﺮد ﻛﻪ در ﻏﺬاي آﻧﻬﺎ ﮔﻮﺷﺖ وﺟﻮد دارد‪ .‬وﻟﻲ وﻗﺘﻲ ﺧﻮب دﻗﺖ ﻛﺮد‪ ،‬دﻳﺪ ﻏﺬاي‬
‫آﻧﻬﺎ ﻧﺎن ﺗﻠﻴﺖ ﺷﺪه ﺑﺎ روﻏﻦ اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺧﻨﺪﻳﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﺟﺪاً ﻛﻪ ﺗﻮ آدم ﺷﻮخ ﻃﺒﻌﻲ ﻫﺴﺘﻲ‪«.‬‬
‫روزي ﺑﻌﺪ از ﺧﺮوج از ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﺟﻮاﻧﻲ ﻧﺰد او آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﭼﺮا ﻛﻨﻴﻪ ﺗﻮ را اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ؟« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ او اﻧﺪاﺧﺖ و ﮔﻔﺖ‪ » :‬از ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻲ؟« ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﺑﻠﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا از ﺗﻮ ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﻨﺪﻳﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان ﺧﺎﻧﻮادهام را‬
‫ﻣﻲﭼﺮاﻧﻴﺪم‪ ،‬ﮔﺮﺑﻪاي ﻛﻮﭼﻚ و ﺻﺤﺮاﻳﻲ داﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﺷﺒﻬﺎ آن را در ﺷﻜﺎف درﺧﺘﻲ‬
‫ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻢ و ﭼﻮن روز ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬آن را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺻﺤﺮا ﻣﻲﺑﺮدم و ﺑﺎ آن ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻛﻨﻴﻪ ﻣﺮا اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪«.‬‬
‫ﻛﻮدﻛﺎن ﻧﻴﺰ از ﺣﺴﻦ ﺧﻠﻖ و ﻓﺮوﺗﻨﻲ و ﺷﻮﺧﻲﻫﺎي اﻣﻴﺮ ﺑﻬﺮﻣﻨﺪ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﺷﺒﻬﺎ ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺳﺮﮔﺮم ﺑﺎزي ﻛﻼغ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ‬
‫آراﻣﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﺪ و ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺧﻮد را وارد ﺑﺎزي آﻧﻬﺎ ﻣﻲﻛﺮد و ﭘﺎﻫﺎي ﺧﻮد را‬
‫ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻮﺑﻴﺪ )ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﭽﻪﻫﺎ را ﺑﺨﻨﺪاﻧﺪ( ﺑﭽﻪﻫﺎ ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و ﻓﺮار ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮوان دو ﺑﺎر اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺧﻮد در ﻣﺪﻳﻨﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدو ﺑﺪﻳﻨﻮﺳﻴﻠﻪ او‬
‫را دﻟﺠﻮﻳﻲ و ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﻠﻢ و ﻓﻀﻞ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬ﺑﻪ او ﻫﺪﻳﻪ‬
‫ﻣﻲداد‪ .‬ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻘﺎم او را واﻻ ﻧﮕﺎه ﻣﻲداﺷﺖ و از دﻣﺸﻖ ﺑﺮاي او ﻫﺪاﻳﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﺮوان‪ ،‬در ﺻﻮرت‬
‫ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‪ ،‬ﺳﺎﻛﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا او ﻋﺎﻟﻢ ﺻﺎدﻗﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ رﺿﺎي‬
‫ﺧﺪا و ﺳﺮﺑﻠﻨﺪي در آﺧﺮت ﻣﻲادﻳﺸﻴﺪ‪ .‬او ﻣﺮوان را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻌﻀﻲ از ﻛﺎرﻫﺎﻳﺶ‪،‬‬
‫ﺳﺮزﻧﺶ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻛﺎر ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺮوان ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﻫﻢ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺟﺰ ﺻﻼﺑﺖ و دﻓﺎع از ﺣﻖ‪ ،‬ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫روزي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در داراﻻﻣﺎره ﻧﺰد ﻣﺮوان آﻣﺪ و ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﺗﻮ ﺑﻴﻊ رﺑﺎ را ﺣﻼل ﻗﺮار‬
‫دادهاي؟« ﻣﺮوان ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﭼﻄﻮر؟« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺗﻮ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻣﺤﻜﺎك‪) 5‬آﻧﭽﻪ درﺳﺖ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪110‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻧﻴﺴﺖ( را ﺣﻼل ﻗﺮار دادهاي در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( از‬
‫ﻓﺮوﺧﺘﻦ ﻃﻌﺎم‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻛﺎﻣﻞ آن‪) ،‬ﭘﻴﺶ ﺧﺮﻳﺪن آن از دﺳﺖ ﻣﺮدم( ﻧﻬﻲ‬
‫ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ «.‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﻌﺎوﻳﻪ‪ ،‬ﻣﺮوان را از اﻣﺎرت ﻣﻌﺰول ﻛﺮد و ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮ را ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎي او ﮔﻤﺎﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ‪ ،‬از ﻣﻘﺎم ﺑﻠﻨﺪ و اﻫﻤﻴﺖ او ﻧﺰد ﻣﺮدم ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻧﺸﺪ‪ .‬ﭼﻮن‬
‫اﻛﺜﺮ ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﺑﻨﻲ اﻣﻴﻪ ﺑﻪ او اﺣﺘﺮام ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬زﻳﺮا او ﺑﺰرگ آﻧﻬﺎ و رﻫﺒﺮﺷﺎن‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻊ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ ﻳﻌﻨﻲ زﻣﺎن اﻣﺎرت و ﺑﻌﺪ از آن‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮوان ﻣﻮﺿﻊ‬
‫اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﻬﻲ از ﻣﻨﻜﺮ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪111‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻋﺎﺑﺪ ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎر‬

‫ﻃﻠﺐ ﻋﻠﻢ و ﻧﺸﺮ آن‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ اﻳﻦ ﺻﺤﺎﺑﻲ ﺑﺰرﮔﻮار ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪،‬‬
‫وﻳﮋﮔﻲ دﻳﮕﺮي ﻫﻢ داﺷﺖ ﻛﻪ اﻫﻤﻴﺖ آن ﻛﻤﺘﺮ از ﻃﻠﺐ ﻋﻠﻢ ﻧﺒﻮد و آن ﻫﻢ ﺗﻘﻮا و ﺗﺮس‬
‫او از ﺧﺪا ﺑﻮد‪ ،‬آﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﺔ ذات اﺣﺪﻳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺠﺎﻫﺪه در راه اﻃﺎﻋﺖ از ﺧﺪا و ﺗﻘﺮب ﺑﻪ او و ﺧﻮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺣﺴﻦ ﺧﻠﻖ و رﻓﺘﺎر ﻧﻴﻚ‬
‫از ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺑﺎرز اﻳﻦ ﺻﺤﺎﺑﻲ ﮔﺮاﻧﻘﺪر ﺑﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﻋﺠﻴﺒﻲ ﻧﺒﻮد زﻳﺮا ﻫﻤﺔ‬
‫اﺻﺤﺎب‪ ،‬اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎ را از رﻫﺒﺮ و اﻟﮕﻮي ﺧﻮد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻠﻢ وﻋﻤﻞ را از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺻﺎدق ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ و آن را ﺑﺮ ﺧﻮد‬
‫ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ دﻳﮕﺮان او را اﻟﮕﻮي ﺧﻮد ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه زﻳﺎد ﻋﺒﺎدت ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫زﻳﺎد ﻧﻤﺎز ﺷﺐ )ﺗﻬﺠﺪ( ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬رﻛﻮع و ﺳﺠﺪهﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲداد‪ .‬ﺑﻪ ﻛﺜﺮت‬
‫اﺳﺘﻐﻔﺎر ﻣﻲﻛﺮد و ﺗﺴﺒﻴﺢ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ ،‬ﺗﻮﺑﻪ ﻣﻲﻛﺮد و دﻋﺎﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺒﻬﺎ آه‬
‫و ﻧﺎﻟﻪ ﺑﺪرﮔﺎه ﺧﺪا ﺳﺮ ﻣﻲداد‪ ،‬روزﻫﺎي دوﺷﻨﺒﻪ و ﭘﻨﺞ ﺷﻨﺒﻪ را روزه ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ‬
‫ﻫﻴﭻ وﺟﻪ روزة اﻳﻦ دو روز را ﺗﺮك ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ ،‬او ﺷﺐ را ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ‬
‫ﺳﻮم آن را ﻣﻲﺧﻮاﺑﻴﺪ و ﻳﻚ ﺳﻮم دﻳﮕﺮ را ﺑﻴﺪار ﺑﻮد و ﻋﺒﺎدت ﻣﻲﻛﺮد و در ﺛﻠﺚ‬
‫آﺧﺮش‪ ،‬اﺣﺎدﻳﺜﻲ را ﻛﻪ ﺣﻔﻆ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻲآورد و ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬و‬
‫ﺧﺎﻧﻮادهاش را ﺑﺮاي ﻋﺒﺎدت ﻛﺮدن در آن ﭘﺎس از ﺷﺐ‪ ،‬ﺑﻴﺪار ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻋﺜﻤﺎن‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرﮔﺎن ﺗﺎﺑﻌﻴﻦ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻫﻔﺖ روز ﻣﻬﻤﺎن اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻮدم‪ .‬او و‬
‫ﻫﻤﺴﺮ و ﺧﺎدﻣﺶ ﺷﺐ را ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻫﺮ ﻛﺪام ﺛﻠﺜﻲ از ﺷﺐ را ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن‬
‫ﻧﻤﺎز ﭘﺎس ﻣﻲداﺷﺘﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ اﺑﺘﺪا ﻳﻜﻲ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ وﻗﺘﺶ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن‬
‫ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮي را ﺑﻴﺪار ﻣﻲﻛﺮد‪«.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪112‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫او در روز‪ ،‬ﻫﺰاران ﺑﺎر ﻃﻠﺐ آﻣﺮزش ﻣﻲﻛﺮد و زﻳﺎد دﻋﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﺑﺨﻴﻞﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮدم ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﻼم دادن ﺑﺨﻞ ورزد و ﻋﺎﺟﺰﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮدم ﻛﺴﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ از دﻋﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻦ ﻋﺎﺟﺰ ﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬
‫در دﻫﺔ اول ذياﻟﺤﺠﻪ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه و ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﺑﺎزار رﻓﺘﻨﺪ و ﺗﻜﺒﻴﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮدم‬
‫ﻫﻤﺼﺪا ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬او در اداي دو رﻛﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺳﻨﺖ ﻓﺠﺮ‪ ،‬زﻳﺎد ﻛﻮﺷﺎ ﺑﻮد‬
‫و ﻳﺎراﻧﺶ را ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن آن ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬دو رﻛﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺳﻨﺖ ﻓﺠﺮ را‬
‫ﺗﺮك ﻧﻜﻨﻴﺪ اﮔﺮ ﭼﻪ اﺳﺒﻬﺎ ﺷﻤﺎ را ﻟﮕﺪ ﻣﺎل ﻛﻨﻨﺪ‪«.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﻣﻨﺰل ﺧﻮد ﭼﻬﺎر ﻣﺴﺠﺪ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﺴﺠﺪ )اﺗﺎق ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز( ﻛﻨﺎر درب ﺑﺰرگ ﻣﻨﺰل‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺴﺠﺪي در ﺧﺎﻧﻪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻣﺴﺠﺪي در اﺗﺎﻗﺶ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻣﺴﺠﺪي ﻧﺰدﻳﻚ درب ﺧﺎﻧﻪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ وﻗﺖ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬در ﻫﻤﺔ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺟﺪ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻗﺮآن زﻳﺎد ﺗﻼوت‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﻧﻤﺎز‪ .‬در ﻛﻢ و ﻛﻴﻒ اداي ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺪت از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم )ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(ﭘﻴﺮوي ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻮراﻓﻊ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻣﻦ ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء را ﺑﺎ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﻮاﻧﺪم او در ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﺳﻮرة ـ اذ اﻟﺴﻤﺎء‬
‫اﻧﺸﻘﺖ ـ را ﺧﻮاﻧﺪ و ﺳﺠﺪة ﺗﻼوت ﺑﻪ ﺟﺎي آورد‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪم‪» :‬اﻳﻦ ﭼﻪ ﺳﺠﺪهاي ﺑﻮد؟«‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭘﺸﺖ ﺳﺮ آن ﺣﻀﺮت )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪم ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﺠﺪه را‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎي آورد‪ .‬از آن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻦ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﺸﻪ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ آﻳﻪ ﻣﻲرﺳﻢ‪ ،‬ﺳﺠﺪه ﻣﻲﻛﻨﻢ«‪.‬‬
‫روزﻫﺎي دوﺷﻨﺒﻪ و ﭘﻨﺞ ﺷﻨﺒﻪ ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ روزه ﺑﻮد‪ ،‬در ﻣﺎه ﺳﻪ روز دﻳﮕﺮ ﻫﻢ روزه‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ آن ﺣﻀﺮت )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻋﻤﻞ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»دوﺳﺘﻢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﻪ روز روزه ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﺎه و‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪113‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺧﻮاﻧﺪن دو رﻛﻌﺖ ﺳﻨﺖ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ و اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻤﺎزﻫﺎي وﺗﺮ را ﻗﺒﻞ از ﺧﻮاﺑﻴﺪن‪ ،‬ﺑﺨﻮاﻧﻢ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫دوران ﻣﺠﺮدي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﻮد و در ازدواﺟﺶ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻛﺮد و ﭼﻮن ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻣﺒﺎدا ﺑﻪ‬
‫ﮔﻨﺎه ﻛﺒﻴﺮه ﻣﺒﺘﻼ ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻣﺴﺠﺪ دﻋﺎ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ او را از ارﺗﻜﺎب ﺑﻪ‬
‫ﮔﻨﺎﻫﺎن ﻛﺒﻴﺮه ﻣﺤﻔﻮظ ﻧﮕﺎه دارد ﺗﺎ دﻳﻨﺶ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪» :‬او در ﺳﺠﺪه از ﺧﺪا‬
‫ﭘﻨﺎه ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﺎ و دزدي و ﻳﺎ ﮔﻨﺎﻫﺎن ﻛﺒﻴﺮه دﻳﮕﺮي از او ﺳﺮ ﺑﺰﻧﺪ‪ «.‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫» آﻳﺎ ﻣﻲﺗﺮﺳﻲ؟« ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻣﻦ ﭼﻪ اﻣﻨﻴﺘﻲ دارم در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﻄﺎن زﻧﺪه اﺳﺖ! اﻧﺴﺎن ﺗﺎ‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﺷﻜﺮ زﺑﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺷﻜﺮ ﻋﻤﻠﻲ اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻋﺎﺑﺪ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪«.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﻮده و ﺣﺎﻻ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺻﺪاي ﺷﻜﺮ او از ﻧﻌﻤﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ او ارزاﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻮش‬
‫ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ .‬و اﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎت را زﻳﺎد ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﺮد » اﻟﺤﻤﺪ ﷲ اﻟﺬي ﻫﺪى أﺑﺎﻫﺮﻳﺮة‬
‫ﻟﻺﺳﻼم‪ ،‬اﻟﺤﻤﺪ ﷲ اﻟﺬي ﻣﻦّ ﻋﻠﻰ أﺑﻲ ﻫﺮﻳﺮة ﺑﻤﺤﻤﺪ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺼﻠﻮة و اﻟﺴﻼم‪«.‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺛﻤﺮة ﻋﺒﺎدت و ﺗﻘﻮا‪ ،‬دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﺧﻼق و رﻓﺘﺎر ﻧﻴﻚ و ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ اﻳﻦ دو ﻧﻌﻤﺖ را ﺑﻪ او ارزاﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺮدم‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮاده و‬
‫ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان و ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن و دوﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻣﺴﺘﺤﻖ رﻓﺘﺎر ﺧﻮب ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻋﻼوه ﺑﺮ‬
‫اﻳﻨﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﺎدرش ﻧﻴﻜﻲ ﻣﻲﻛﺮد و ﭼﻮن او را از ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻳﻤﻦ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ آورده ﺑﻮد‪،‬‬
‫آﻧﻘﺪر ﺑﺮ ﺷﺮك ﻣﺎدرش ﺻﺒﺮ ﻛﺮد و ﭼﺎره اﻧﺪﻳﺸﻲ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ ﺳﭙﺲ‬
‫ﺧﻮدش را وﻗﻒ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﺎدرش ﻛﺮد‪ ،‬و ﻣﺎدرش ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ زﻧﺪه ﺑﻮد او را دوﺳﺖ‬
‫داﺷﺖ و از او راﺿﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ رﻓﺘﺎر ﺧﻮﺑﻲ داﺷﺖ و آﻧﻬﺎ را ﺧﻮب ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻏﻼﻣﺎﻧﺶ ﻧﻴﻜﻲ ﻣﻲﻛﺮد و ﺧﻮش رﻓﺘﺎري ﻣﻲﻧﻤﻮد و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﻣﻲآﻣﻮﺧﺖ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﺑﺮادران و ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎﻧﺶ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺣﺘﺮام ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﺎ‬
‫ﭼﻬﺮهاي ﺑﺎز ﺑﺎ آﻧﻬﺎ روﺑﻪ رو ﻣﻲﺷﺪ و ﺑﺎ ﺷﻴﺮﻳﻦﺗﺮﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎت ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪114‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺧﻼﺻﺔ ﻛﻼم‪ ،‬ﻫﻤﺔ ﻣﺮدم را دوﺳﺖ ﻣﻲداﺷﺖ و ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﻴﻜﺮد‪ .‬ﺧﻴﺮ ﺧﻮاه ﻫﻤﻪ‬
‫ﺑﻮد و وﺟﻮدش را وﻗﻒ ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺮدم ﻛﺮده ﺑﻮد و آﻧﻬﺎ را اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﻬﻲ‬
‫از ﻣﻨﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮدم‪ ،‬ﻣﺘﻮاﺿﻊ ﺑﻮد و ﺑﺎ ﺷﻮﺧﻲﻫﺎي زﻳﺒﺎي ﺧﻮد آﻧﻬﺎ را‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ و ﺷﻬﺮت و ﻣﻘﺎﻣﺶ‪ ،‬ﻣﻐﺮور ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻛﻪ از او‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﺗﻮ از ﻣﻦ ﺑﻬﺘﺮ و ﻋﺎﻟﻤﺘﺮ ﻫﺴﺘﻲ« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺨﺸﻨﺪه و‬
‫ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻃﻐﺎوي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻧﺰد اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﻗﺎﻣﺖ ﮔﺰﻳﺪم ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از‬
‫اﺻﺤﺎب رﺳﻮل اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را ﻧﺪﻳﺪم ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازة او ﺑﻪ ﻣﻬﻤﺎن ﺧﺪﻣﺖ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ «.‬ﺣﻤﻴﺪ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ ﺑﻦ ﺧﻴﺜﻢ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ » :‬ﺑﺎ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﻣﻠﻜﺶ ﻛﻪ در ﻋﻘﻴﻖ ﻗﺮار‬
‫داﺷﺖ‪ ،‬ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم ﻣﺮدﻣﻲ از اﻫﻞ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛﻪ ﺳﻮار ﺑﺮ ﭼﻬﺎرﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺰد او آﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﺮو ﭘﻴﺶ ﻣﺎدرم و از ﻣﻦ ﺑﻪ او ﺳﻼم ﺑﺮﺳﺎن و ﺑﮕﻮ ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻬﻤﺎن‬
‫آﻣﺪه‪ ،‬ﻃﻌﺎﻣﻲ ﺑﻔﺮﺳﺖ«‪ .‬ﻣﺎدرش ﺳﻪ ﻗﺮص ﻧﺎن ﺟﻮ و ﻣﻘﺪاري روﻏﻦ و ﻧﻤﻚ در‬
‫ﻛﺎﺳﻪاي ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﻪ ﻣﻦ داد‪ .‬آﻧﻬﺎ را ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﻬﺎده آوردم‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺳﻔﺮة ﻏﺬا را ﭘﻬﻦ‬
‫ﻛﺮدم‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗﻜﺒﻴﺮ ﮔﻔﺖ و ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺳﭙﺎس ﺧﺪاوﻧﺪي را ﻛﻪ ﻣﺎ را از ﻧﺎن ﺳﻴﺮ ﻛﺮد‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻜﻪ ﻏﺬاي‪ ،‬ﺟﺰ آب و ﺧﺮﻣﺎ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﻧﺒﻮد‪ «.‬ﺣﻤﻴﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﻣﻬﻤﺎﻧﺎن رﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ » :‬اي ﺑﺮادرزاده! ﺑﺎ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان ﺧﻮد رﻓﺘﺎر ﺧﻮﺑﻲ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎش‪ .‬آب ﺑﻴﻨﻲ آﻧﻬﺎ را ﭘﺎك ﻛﻦ و ﺷﺐ آﻧﻬﺎ را )ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان را( در ﺟﺎي ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺨﻮاﺑﺎن‪.‬‬
‫و در ﮔﻮﺷﻪاي ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮان‪ ،‬زﻳﺮا ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان از ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺑﻬﺸﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا!‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﻣﺮدم ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ ﻛﻪ ﮔﻠﺔ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان ﺑﺮاي ﺻﺎﺣﺒﺶ‪ ،‬از ﺧﺎﻧﺔ ﻣﺮوان ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ «.‬اﺑﻮاﻟﺰﻋﻴﺰﻋﻪ‪ ،‬ﻛﺎﺗﺐ ﻣﺮوان ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ » :‬ﻣﺮوان ﺻﺪ دﻳﻨﺎر ﺑﺮاي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻓﺮﺳﺘﺎد‬
‫ﭘﺲ از ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻛﺴﻲ را ﻧﺰد او ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮدهام و آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻓﺮﺳﺘﺎدهام‪ ،‬ﺳﻬﻤﻴﺔ ﺗﻮ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ آﻧﺮا ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺮﮔﺮدان‪ «.‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﻴﺰي‬
‫از آن ﭘﻮل ﻧﺰد ﻣﻦ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ وﻗﺖ ﺳﻬﻤﻴﺔ ﻣﻦ رﺳﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺒﻠﻎ ﭘﻮل را از آن‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪115‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻛﻢ ﻛﻦ‪ «.‬اﺑﻮاﻟﺰﻋﻴﺰﻋﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻣﺮوان ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آن ﻣﺒﻠﻎ را ﻧﺰد‬
‫ﺧﻮد ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻪ ﻳﺎ اﻧﻔﺎق ﻛﺮده اﺳﺖ؟«‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﻣﻮاﻟﺶ را ﺑﺮاي آزاد ﻛﺮدن ﻏﻼﻣﺎن و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻳﺘﻴﻤﺎن ﺧﺮج ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‬
‫روزي ﺷﻼﻗﺶ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد ﺗﺎ ﻛﻨﻴﺰي را ﻛﻪ از او ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬اﮔﺮ ﻗﺼﺎص روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺗﻮ را ﻣﻲزدم اﻣﺎ اﻳﻨﻚ ﺗﻮ را ﻣﻲﻓﺮوﺷﻢ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ و ﻣﺒﺮمﺗﺮﻳﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺮا ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮو و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ او )ﺧﺪاي ﻋﺰوﺟﻞ(‬
‫آزاد ﻫﺴﺘﻲ«‪.‬‬
‫او ﺧﻮش ﻃﺒﻊ ﺑﻮد و ﺷﻮﺧﻲ ﻛﺮدن و ﮔﻔﺘﻦ ﻟﻄﻴﻔﻪﻫﺎي زﻳﺒﺎ را دوﺳﺖ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬روزي ﺟﻮاﻧﻲ ﻧﺰد او آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﻣﻦ روزه ﺑﻮدم‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن ﭘﺪرم ﺑﺎ‬
‫ﻧﺎن و ﮔﻮﺷﺘﻲ ﻛﻪ در دﺳﺖ داﺷﺖ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﻣﻦ آﻣﺪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﻗﺪري از آن‬
‫ﺧﻮردم‪ «.‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬آن ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ «.‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﺑﻌﺪ از آن ﻣﻦ ﭘﻴﺶ ﺧﺎﻧﻮادهام رﻓﺘﻢ و آﻧﻬﺎ ﺑﺮاﻳﻢ ﺷﻴﺮ آوردﻧﺪ ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ آن را‬
‫ﻧﻮﺷﻴﺪم‪ «.‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺣﺮﺟﻲ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ« ﺟﻮان ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻌﺪ از آن ﺧﻮاﺑﻴﺪم و‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﻴﺪار ﺷﺪم‪ ،‬آب ﻧﻮﺷﻴﺪم« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﺑﺮادرزادة ﻋﺰﻳﺰ! ﺗﻮ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ روزه‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﺎدت ﻧﻜﺮدهاي!«‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه وﻗﺘﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪدار ﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺒﺎس ﭘﺸﻤﻲ و اﺑﺮﻳﺸﻤﻲ ﻣﻲﭘﻮﺷﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ‪ ،‬دﻧﻴﺎ‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ او را ﻓﺮﻳﺐ دﻫﺪ و او ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ دﻧﻴﺎ ﺑﻲﻋﻼﻗﻪ و دﻟﺒﺴﺘﻪ آﺧﺮت ﺑﻮد‪ .‬ﺷﻴﻮة‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺧﻠﻔﺎي راﺷﺪه را در ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و‬
‫ﺳﻔﺎرﺷــﺎت‬
‫رﺳﻮل اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را آﻳﻴﻦ زﻧﺪﮔﻲ و دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﺧﻮد ﻗﺮار داده ﺑﻮد‬
‫و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ وﺻﻴﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮده‬
‫ﺑﻮد‪:‬‬
‫»اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎر ﺑﺎش‪ ،‬ﺗﺎ ﻋﺎﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﻗﻨﺎﻋﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎش ﺗﺎ ﺷﺎﻛﺮﺗﺮﻳﻦ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪116‬‬

 ‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﻲ آﻧﭽﻪ را ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻧﻤﻲﭘﺴﻨﺪي‪ ،‬ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان ﻫﻢ ﻣﭙﺴﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺆﻣﻦ ﺑﺎﺷﻲ ﺑﺎ‬
‫ﻫﻤﺴﺎﻳﻪات ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻲ رﻓﺘﺎر ﻛﻦ ﺗﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن واﻗﻌﻲ ﺑﺎﺷﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺨﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﻨﺪه ﻗﻠﺐ را‬
‫ﻣﻲﻣﻴﺮاﻧﺪ‪ «.‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ او ﺑﻪ دﻧﻴﺎ ﺑﻲاﻋﺘﻨﺎ‪ ،‬و ﺗﻤﺎم ﺗﻮﺟﻪاش ﺑﻪ آﺧﺮت ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻮد‪.‬‬
‫او ﻟﺬت و زﻳﺒﺎﻳﻲﻫﺎي دﻧﻴﺎ را ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺖ و ﻫﻤﻮاره ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺑﻪ‬
‫زودي در ﻗﺒﺮ از ﻣﻦ ﺳﺆال ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬و ﻧﺰد ﭘﺮوردﮔﺎرم ﺧﻮاﻫﻢ رﻓﺖ و‬
‫ﺑﺮاي اﻋﻤﺎل ﺧﻮد‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪ‪ .‬او روزي دو ﺑﺎر ﺧﻮدش و‬
‫دﻳﮕﺮان را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻋﺬاب ﻗﺒﺮ ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺒﺢ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزد ﻛﻪ‬
‫ﺷﺐ رﻓﺖ و روز آﻣﺪ و آل ﻓﺮﻋﻮن ﺑﻪ ﻋﺬاب ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪﻧﺪ و ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ روز رﻓﺖ و ﺷﺐ ﻓﺮا رﺳﻴﺪ و آل ﻓﺮﻋﻮن ﺑﻪ ﻋﺬاب ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺪا را ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬از آﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﭘﻨﺎه ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬و‬
‫ﻫﺮ وﻗﺖ ﺟﻨﺎزهاي را ﻣﻲدﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﺷﻤﺎ ﺷﺎﻣﮕﺎه ﻣﻲروﻳﺪ و ﻣﺎ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺒﺢ ﺧﻮاﻫﻴﻢ آﻣﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺻﺒﺢ ﻣﻲروﻳﺪ و ﻣﺎ ﺷﺐ ﺧﻮاﻫﻴﻢ آﻣﺪ‪.‬‬
‫او ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻳﺎد ﺣﺴﺎب و ﻛﺘﺎب آﺧﺮت ﺑﻮد و از ﻋﺬاب ﺧﺪا ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪ‬
‫و ﺑﻪ دﻧﻴﺎ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﺪاﺷﺖ و ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﻫﻴﭻ ﻓﺎﺳﻘﻲ از اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ او ﻧﻌﻤﺖ داده اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺮﻳﺐ ﻧﺨﻮرد‪ .‬زﻳﺮا ﻛﺴﻲ دﻧﺒﺎل او ﻫﺴﺖ‬
‫
‬ ‫ﻛﻪ در ﻃﻠﺒﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺮﻳﺺ و آرزوﻣﻨﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و آن ﺟﻬﻨﻢ اﺳﺖ‪
.‬‬

‫‪ l
_
^
]
\
m‬اﻹﺳﺮاء‪97 :‬‬

‫)ﻫﺮ ﮔﺎه اﻧﺪﻛﻲ ﻓﺮوﻛﺶ ﻛﻨﺪ دوﺑﺎره آﺗﺶ آﻧﺮا اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪(.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪117‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫آﺧﺮﻳﻦ روز زﻧﺪﮔﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬

‫ﺳﻦ اﻳﻦ ﺻﺤﺎﺑﻲ ﺑﺰرﮔﻮار ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد و از ﻣﺮﺣﻠﺔ ﻣﻴﺎﻧﺴﺎﻟﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﭘﻴﺮي‬
‫رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬او ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ دﻫﻪ ﻋﻤﺮ ﺧﻮد را ﺑﻌﺪ از وﻓﺎت ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ و ﻋﻤﺮش ﭘﺲ از رﺣﻠﺖ آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(‬
‫ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬او ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﺑﺰرﮔﺎن ﺻﺤﺎﺑﻪ را ﺗﺸﻴﻴﻊ ﺟﻨﺎزه ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫آﺧﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﺰرگ ﺑﺎﻧﻮي اﺳﻼم‪ ،‬امآﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺻﺪﻳﻘﻪ )رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺑﻮد ﻛﻪ در‬
‫ﺳﺎل ‪ 58‬ﻫﺠﺮي دارﻓﺎﻧﻲ را وداع ﮔﻔﺖ و اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﻧﺸﻴﻴﻊ ﺟﻨﺎزهاش ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮد‬
‫و او را ﺗﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻣﻨﺰﻟﺶ‪ ،‬ﺑﺪرﻗﻪ ﻧﻤﻮد ﭘﺲ از آن‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻴﻤﺎر ﺷﺪ و اﺣﺴﺎس ﻛﺮد‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮﮔﺶ ﻓﺮا رﺳﻴﺪه اﺳﺖ و دوﺳﺖ داﺷﺖ ﻛﻪ اﺟﻠﺶ زودﺗﺮ ﻓﺮا رﺳﺪ و دﻋﺎ ﻣﻲﻛﺮد‬
‫ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺒﻞ از ﺳﺎل ‪ 60‬ﻫﺠﺮي‪ ،‬او را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮد ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻛﻢﻛﻢ ﺣﺎل‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رو ﺑﻪ وﺧﺎﻣﺖ ﻳﺎﻓﺖ و ﺗﻤﺎم ﺑﺪﻧﺶ ﺳﺴﺖ و ﺿﻌﻴﻒ ﮔﺮدﻳﺪ و ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺮد‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎري ﻣﺮگ اوﺳﺖ‪ .‬و ﺑﻪ زودي دﻧﻴﺎ را ﺗﺮك ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻫﻢ ﺷﺎﻳﻊ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﻨﺮﻳﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪ اﺳﻼم در آن زﻣﺎن و ﺻﺤﺎﺑﻲ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﻳﻌﻨﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬ﻣﺮﻳﺾ ﺷﺪه و در ﺷﺮف ﻣﺮدن اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدم از ﻫﺮ ﻃﺮف‬
‫ﺑﻪ ﻋﻴﺎدﺗﺶ ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ و ﺑﺮاي او آرزوي ﺳﻼﻣﺘﻲ و ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ‬
‫از او ﻋﻠﻮم ﺟﺪﻳﺪي ﻓﺮاﮔﻴﺮﻧﺪ زﻳﺮا اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻋﻠﻤﻲ در اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﺳﺮﭼﺸﻤﻪاش ﺧﺸﻚ ﻧﻤﻲﺷﺪ در آن اﺛﻨﺎء ﺷﺎﮔﺮدش اﺑﻮﺳﻠﻤﻪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ‬
‫ﻋﻮف ﺑﻪ ﻋﻴﺎدﺗﺶ آﻣﺪ و ﭼﻮن دﻳﺪ ﻛﻪ ﺣﺎل اﺳﺘﺎدش ﺧﻮب ﻧﻴﺴﺖ و دردش‬
‫ﺷﺪﻳﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺎراﺣﺖ و اﺷﻚ از ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﺳﺮازﻳﺮ ﮔﺸﺖ‪ .‬او را در آﻏﻮش‬
‫ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﺎر ﺧﺪاﻳﺎ! اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺷﻔﺎ ﺑﺪه« اﻣﺎ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﺧﺪاوﻧﺪا!‬
‫ﻣﺮا ﺑﻤﻴﺮان« و ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ اﺑﻮﺳﻠﻤﻪ اﻧﺪاﺧﺖ و آﻫﺴﺘﻪ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪» :‬اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪118‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺑﻤﻴﺮي‪ ،‬ﺑﻤﻴﺮ‪ .‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا! زﻣﺎﻧﻲ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ ﻛﻪ ﻣﺮد از ﻛﻨﺎر ﻗﺒﺮ ﺑﺮادرش‬
‫ﺑﮕﺬرد و آرزو ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺎش او ﺻﺎﺣﺐ اﻳﻦ ﻗﺒﺮ ﻣﻲﺑﻮد‪«.‬‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ از اﻫﻞ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻪ دﻳﺪارش آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﭼﻬﺮهﻫﺎﻳﺸﺎن ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪،‬‬
‫اﺷﻚ در ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﺣﻠﻘﻪ زد و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮد آﻧﻬﺎ از ﮔﺮﻳﺴﺘﻦ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺷﺪﻧﺪ و ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ از او ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ » :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﭼﺮا ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟« ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫» ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﻮدن ﺳﻔﺮ و ﻛﻤﻲ ﺗﻮﺷﻪام ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ زﻳﺮا روي ﺗﭙﻪاي‬
‫ﻗﺮار دادم ﻛﻪ ﻟﺒﻪ ﭘﺮﺗﮕﺎه آن ﻳﺎ روي ﺟﻬﻨﻢ اﺳﺖ ﻳﺎ روي ﺑﻬﺸﺖ‪ .‬و ﻣﻦ ﻧﻤﻲداﻧﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻛﺪام ﻳﻜﻲ ﭘﺮت ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺣﺎﺿﺮان از ﺷﻨﻴﺪن ﺳﺨﻨﺎن او ﻛﻪ‬
‫ﻗﻠﺒﺶ ﻣﺎﻻﻣﺎل از ﺗﺮس ﺧﺪا ﺑﻮد و ﻓﺮدي ﺻﺎﻟﺢ و ﻧﻴﻜﻮ ﻛﺎر ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﺮﻳﺐ‬
‫ﺷﻴﻄﺎن را ﻧﺨﻮرده ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﻴﺮت زده ﺷﺪﻧﺪ و از ﺳﺨﻨﺎن او‪ ،‬در ﺳﻦ ﺑﺰرگ ﭘﻨﺪي‬
‫ﻋﺒﺮت اﻧﮕﻴﺰ آﻣﻮﺧﺘﻨﺪ‪«.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ اﻟﻤﺤﺮر و ﻣﺤﺮز و ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ و ﺑﻼل را‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ و ﻣﻮاﻟﻲ و داﻣﺎدش ﺳﻌﻴﺪ ﺑﻦ ﻣﺴﻴﺐ و ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﻬﻢ و ﺑﺰرﮔﺶ را ﻧﻴﺰ‬
‫ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭼﻨﻴﻦ وﺻﻴﺖ ﻛﺮد‪» :‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﺮاﻳﻢ ﻧﻮﺣﻪ ﻧﺨﻮاﻧﻴﺪ‬
‫زﻳﺮا ﺑﺮاي رﺳﻮل ﺧﺪا)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻧﻮﺣﻪ ﺧﻮاﻧﺪه ﻧﺸﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎﻟﻢ ﺑﺎ‬
‫آﺗﺸﺪان ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻜﻨﻴﺪ و ﻣﺮا ﺷﺘﺎﺑﺎن ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﺒﺮﻳﺪ زﻳﺮا ﻣﻦ از رﺳﻮل‬
‫اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻫﺮ وﻗﺖ ﺟﻨﺎزه ﻣﺮد ﺻﺎﻟﺢ ﺑﺮ‬
‫ﺗﺎﺑﻮت ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻣﺮا زودﺗﺮ ﺑﺒﺮﻳﺪ ﻣﺮا زودﺗﺮ ﺑﺒﺮﻳﺪ« وﻟﻲ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ‬
‫وﻗﺘﻲ ﺟﻨﺎزة ﻓﺮد ﻧﺎﺻﺎﻟﺢ ﺑﺮ ﺗﺎﺑﻮت ﻧﻬﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ )واي ﺑﺮ ﻣﻦ! ﻣﺮا ﺑﻪ‬
‫ﻛﺠﺎ ﻣﻲﺑﺮﻳﺪ!؟ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﻣﻲﺑﺮﻳﺪ!؟ ( ﺑﻌﺪ از آن اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺷﺮوع ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮد«‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲاﻧﺪازد؟«‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬دوري ﺳﻔﺮ و ﻛﻤﻲ ﺗﻮﺷﻪ« ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪش وﺻﻴﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻪاش را‬
‫در ذياﻟﺤﻠﻴﻔﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻏﻼﻣﺎﻧﺶ ﺑﺪﻫﻨﺪ و ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﻜﻲ و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪119‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺻﺒﺢ آﺧﺮﻳﻦ روز زﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮا رﺳﻴﺪ و ﻣﺮوان ﺑﻦ ﺣﻜﻢ ﺑﺮاي ﻋﻴﺎدت از اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﻧﺰد او رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﺪا ﺗﻮ را ﺷﻔﺎ ﺑﺪﻫﺪ اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه!« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ‬
‫را ﺑﺎز ﻛﺮد و ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ اﻧﺪاﺧﺖ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﺪاوﻧﺪا! ﻣﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﺗﻮ را‬
‫دوﺳﺖ دارم ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﺮا دوﺳﺖ ﺑﺪار‪«.‬‬
‫ﻣﺮوان از ﻛﻨﺎرش ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و رﻓﺖ ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬روح ﻣﻄﻤﺌﻦ او ﺑﻪ ﻣﻠﻜﻮت‬
‫اﻋﻠﻲ ﭘﻴﻮﺳﺖ و دارﻓﺎﻧﻲ را وداع ﮔﻔﺖ و ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل زﻧﺪﮔﻲ ﺟﺎودان و آرام‬
‫ﺷﺘﺎﻓﺖ و ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺎ ﺧﻂ درﺷﺖ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺣﻮادث ﺳﺎل ‪ 59‬ﻫﺠﺮي را‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺛﺒﺖ ﻛﺮد )در اﻳﻦ ﺳﺎل اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دوﺳﻲ ﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﻳﺎر رﺳﻮل اﻛﺮم )ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺷﺎﮔﺮد رﺷﻴﺪش‪ ،‬ﭘﺲ از ﻋﻤﺮي آﮔﻨﺪه از ﻛﺴﺐ ﻋﻠﻢ و ﻋﺒﺎدت‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎر و ﻛﺎر ﻧﻴﻚ‪ ،‬دارﻓﺎﻧﻲ را وداع ﮔﻔﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﺑﺮاي او ﮔﺮﻳﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ‬
‫ﺷﺪت از ﻓﺮاق او ﻏﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪﻧﺪ‪(.‬‬
‫ﺧﺒﺮ وﻓﺎت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ در ﻣﺪﻳﻨﻪ و اﻃﺮاف آن ﺷﺎﻳﻊ ﺷﺪ ﻣﺮدم‬
‫ﻛﺎرﻫﺎﻳﺸﺎن را رﻫﺎ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻨﺰل اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻛﻪ در ذياﻟﺤﻠﻴﻔﻪ ﻗﺮار‬
‫داﺷﺖ‪ ،‬ﺷﺘﺎﻓﺘﻨﺪ و ﺗﺎﺑﻮت او را در ﮔﺮﻣﺎ و آﻓﺘﺎب ﺳﻮزان‪ ،‬ﺑﻪ دوش ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮي ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي‪ ،‬ﺗﺸﻴﻴﻊ ﻛﺮدﻧﺪ ﻣﺮدم در ﭘﻴﺶ ﺗﺎﺑﻮت او ﺳﺎﻛﺖ و آرام‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اداي ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ او را ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬در‬
‫ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺗﺸﻴﻴﻊ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬اﺻﺤﺎب ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﺑﺰرﮔﺎن‬
‫ﺗﺎﺑﻌﻴﻦ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ و ﻧﻴﺰ دو ﺻﺤﺎﺑﻲ ﺑﺰرﮔﻮار ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ و اﺑﻮ ﺳﻌﻴﺪ‬
‫ﺧﺪري ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺜﺮت ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬رﺣﻤﺖ ﺧﺪا ﺑﺮ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎد‪«.‬‬
‫ﻣﺮدم ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ را ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ ﺳﭙﺲ ﺗﺎﺑﻮت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺟﻠﻮ آوردﻧﺪ و اﻣﻴﺮ ﻣﺪﻳﻨﻪ‬
‫وﻟﻴﺪ ﺑﻦ ﻋﻘﺒﻪ اﻣﺎم ﺷﺪ و ﻣﺮدم ﭘﺸﺖ ﺳﺮ او در ﺻﻔﻮف ﻓﺸﺮده ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز‬
‫اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﺟﻤﻌﻴﺖ آﻧﻘﺪر زﻳﺎد ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺻﺤﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎ ﻧﻤﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪120‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم‪ ،‬ﻧﻤﺎز ﺟﻨﺎزه اﻗﺎﻣﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻧﻤﺎز‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﻓﺮزﻧﺪان ﻋﺜﻤﺎن‪ 0‬رﺿﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ( در ﻣﻴﺎن ازدﺣﺎم ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ ،‬ﺗﺎﺑﻮت او را ﺑﻪ دوش ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬و ﺑﻪ ﺳﻮي‬
‫ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﻘﻴﻊ رواﻧﻪ ﺷﺪﻧﺪ و اﻳﻦ ﻣﻬﻤﺎن ﺟﺪﻳﺪ در ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﺰرگ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛﻪ‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ از ﻧﻴﻜﻮﻛﺎرﺗﺮﻳﻦ و ﻋﺰﻳﺰﺗﺮﻳﻦ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪا را در ﺧﻮد ﺟﺎي داده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎك ﺳﭙﺮدﻧﺪ و ﺑﺎ اﻧﺪوه و ﮔﺮﻳﻪ ﻓﺮاوان ﺑﺎ او ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ارواح ﻃﻴﺒﻪ ﺑﻘﻴﻊ اﻳﻦ روح ﭘﺎك را اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻧﻤﻮده و از ﺣﻀﻮر او ﺷﺎد ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روح ﭘﺎك اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻴﺰ از ﺣﻀﻮر در ﺟﻤﻊ آﻧﻬﺎ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪121‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻳﺎد اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪ‬

‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﺲ از ﻋﻤﺮي ﻣﻤﻠﻮ از ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ اﺳﻼم از او اﻧﺴﺎن‬

‫ﺑﺰرﮔﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺧﻮد و ﺑﻌﺪ از آن‪ ،‬دﻧﻴﺎ را از ﻓﻴﺾ وﺟﻮد ﺧﻮد ﺑﻬﺮﻣﻨﺪ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬دارﻓﺎﻧﻲ را وداع ﮔﻔﺖ‪ .‬او ﻗﺒﻼً ﭼﻮﭘﺎﻧﻲ ﺑﻴﺶ ﻧﺒﻮد و ﻛﺴﻲ ﺑﻪ او ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺘﻲ ﻛﻪ اﺳﻼم ﭼﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺰرﮔﻲ را ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﺮدان و اﻣﺖ‬
‫اﺳﻼم اﻧﺠﺎم ﻧﺪاد!؟ اﮔﺮ اﺳﻼم ﻧﻤﻲﺑﻮد‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﻣﻲﻣﺮدﻧﺪ و ﺿﺎﻳﻊ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬آﻧﻬﺎ‬
‫را ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﻣﻲﺳﭙﺮد‪ .‬اﻣﺎ در ﺳﺎﻳﻪ اﺳﻼم ﺑﻮد ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﺟﺎودان ﺷﺪﻧﺪ و ﻧﺎﻣﺸﺎن ﺑﺮاي‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳﻜﻲ از ﻧﻮاﺑﻎ و ﺑﺰرﮔﺎن اﺳﻼم ﺑﻮد ﻛﻪ از اﺑﺘﺪا ﻫﺪﻓﺶ را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮده ﺑﻮد و‬
‫در راه رﺳﻴﺪن ﺑﻪ آن ﻫﺪف‪ ،‬از ﻫﻴﭻ ﻛﻮﺷﺸﻲ ﻓﺮو ﮔﺬر ﻧﺒﻮد و ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل آن‪،‬‬
‫ﻣﺸﻜﻼت ﺟﺎﻧﻔﺮﺳﺎﻳﻲ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮد و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد رﺳﻴﺪ‪ .‬او در زﻣﺎن ﺣﻴﺎت‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﻼش ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﺎﮔﺮد رﺷﻴﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و ﻋﺎﻟﻤﻲ ﻓﻘﻴﺪ و آﮔﺎه ﺑﻪ دﻳﻦ ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ او ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ از‬
‫آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻲآﻣﻮﺧﺖ و ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل‬
‫اﻳﻦ ﻣﻬﻢ‪ ،‬ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﺷﺪﻳﺪ و ﻓﻘﺮ و ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ وﺻﻔﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮد‪ .‬و ﺗﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﻋﻠﻢ ﻓﺮاوان و ﺑﺎ ﺑﺮﻛﺖ از آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻴﺎﻣﻮزد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از رﺣﻠﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻫﻤﻴﺸﻪ در اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻋﻠﻤﻲ را ﻛﻪ ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﻴﺎﻣﻮزد و ﻋﻤﺮش را در اﻳﻦ راه‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻴﺮ ﺧﻮاﻫﻲ‬
‫اﻣﺖ‪ ،‬و ﺑﻴﺎن اﺣﻜﺎم ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺻﺮف ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬او ﺗﻼش ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ آﻣﻮﺧﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬و ﺳﻴﺮت ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( را آﻳﻴﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد‬
‫ﻗﺮار دﻫﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺳﺮﮔﺮم ﻧﺸﺮ ﻋﻠﻢ و ﺗﺒﻠﻴﻎ آن ﺷﺪ و ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬ﻫﺮ ﺗﻬﻤﺖ و‬
‫ﺳﺮزﻧﺸﻲ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮد‪ .‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﭘﻴﺮوز ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪122‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ او در ﻃﻠﺐ ﻋﻠﻢ و ﻧﺸﺮ آن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻼش و ﻛﻮﺷﺶ او ﺑﻠﻜﻪ اﺧﻼص‪،‬‬
‫ﺻﺪاﻗﺖ و ﺟﻠﺐ رﺿﺎي ﺧﺪا ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ او ﻋﻠﻢ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﺿﺎي او ﻧﺸﺮ ﻧﻤﻮد و‬
‫ﭼﻮن ﺳﺮﺑﻠﻨﺪي در ﺳﺮاي آﺧﺮت ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮش ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪاﻧﻪ زﻳﺴﺖ و‬
‫ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪاﻧﻪ ﻣﺮد‪ .‬و اﮔﺮ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪) :‬ﻛﻼم اﻟﺨﻠﻖ اﻗﻼم اﻟﺤﻖ( ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻔﺘﺎر‬
‫ﻣﺮدم‪ ،‬ﺗﻘﺪﻳﺮ اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪ ،‬درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻬﺮه ﺑﺰرگ و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬
‫ﭼﺸﻢ ﮔﻴﺮي ﺑﺪﺳﺖ آورده اﺳﺖ‪ .‬زﻳﺮا در زﻣﺎن ﺣﻴﺎت و ﭘﺲ از آن‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﻓﺮاد اﻣﺖ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻠﻤﺎ و ﻓﻘﻬﺎ و ﻣﺤﺪﺛﻴﻦ و ﺧﺪاﺟﻮﻳﺎن از او ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻳﺎد ﻛﺮدهاﻧﺪ و اﻣﺮوز ﻧﻴﺰ ﻫﺮ‬
‫ﺟﺎ ذﻛﺮ ﺧﻴﺮش را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮور ﻛﺎﻳﻨﺎت و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮق ﺧﺪا‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ‪ ،‬ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﮔﻤﺎن ﻣﻲﺑﺮدم ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﻴﺪن اﻳﻦ ﺳﺆال‪ ،‬از ﺗﻮ ﻣﺴﺘﺤﻖﺗﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪،‬‬
‫زﻳﺮا ﺣﺮص ﺷﺪﻳﺪ ﺗﻮ را ﺑﺮاي ﻓﺮاﮔﻴﺮي ﺣﺪﻳﺚ‪ ،‬دﻳﺪه ﺑﻮدم‪ «.‬ﻃﻠﺤﻪ ﺑﻦ ﻋﺒﻴﺪاﷲ‪ ،‬ﻳﺎر‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(« ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺷﻜﻲ ﻧﺪارم ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ از‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﻨﻴﺪهاﻳﻢ‪«.‬‬
‫و ﺻﺤﺎﺑﻲ ﺑﺰرﮔﻮار اﺑﻦ ﻋﻤﺮ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪ » :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﻣﻦ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا اﺣﺎدﻳﺜﻲ را ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻋﺎﻟﻤﺘﺮ اﺳﺖ«‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺗﻮ از ﻫﻤﺔ ﻣﺎ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﻤﺮاه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﻮدي و از ﻫﻤﺔ ﻣﺎ ﺑﻬﺘﺮ اﺣﺎدﻳﺚ او را ﺣﻔﻆ‬
‫ﻛﺮدي‪«.‬‬
‫اﻣﺎم ﺑﺰرﮔﻮار اﺑﻮ ﻋﺒﺪاﷲ اﻟﺸﺎﻓﻲ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﺗﻤﺎم اﻓﺮادي ﻛﻪ در زﻣﺎن او‬
‫ﺣﺪﻳﺚ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬داراي ﺣﻔﻆ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻮده اﺳﺖ‪«.‬‬
‫و اﻣﻴﺮ اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ‪ ،‬اﻣﺎم ﺑﺨﺎري ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺑﻴﺶ از ﻫﺸﺘﺼﺪ ﻧﻔﺮ ﻋﺎﻟﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﺣﺪﻳﺚ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬او در زﻣﺎن ﺧﻮدش از ﻫﻤﺔ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺣﺪﻳﺚ رواﻳﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬از ﺣﻔﻆ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده اﺳﺖ‪«.‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪123‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫اﻣﺎم ذﻫﺒﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه در ﺣﻔﻆ آﻧﭽﻪ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺷﻨﻴﺪه‬
‫و ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﻋﻴﻦ ﻛﻠﻤﺎت آن ﺣﻀﺮت)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ(را‪ ،‬وﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺷﺨﺼﻴﺖ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪«.‬‬
‫اﻣﺎم اﺑﻦ ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه داراي ﺣﺎﻓﻈﻪاي ﻗﻮي ﺑﻮد و از درﻳﺎﻓﺖ و ﻋﺒﺎدت و‬
‫ﺻﺪاﻗﺖ و ﺑﺰرﮔﻲ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد‪ .‬او ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﻳﻦ راوي ﺣﺪﻳﺚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( و از ﺣﻔﺎظ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﻮد‪«.‬‬
‫ﺷﻴﺦ اﻻﺳﻼم اﺑﻦ ﺣﺠﺮ‪ ،‬ﺷﺎرح ﺑﺨﺎري‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﻫﻤﺔ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در زﻣﺎن‬
‫او ﺣﺪﻳﺚ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻓﻈﻪاش ﻗﻮيﺗﺮ ﺑﻮد و ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اﺻﺤﺎب ﺑﻪ اﻧﺪازه او‬
‫ﺣﺪﻳﺚ رواﻳﺖ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ و ﻫﻤﻴﻦ اﻓﺘﺨﺎر ﺑﺮاي او ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﺶ دﻫﻬﺎ ﻫﺰار‬
‫ﺑﺎر در دﻳﻮانﻫﺎي ﺑﺰرگ اﺳﻼﻣﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ و ﭘﺲ از ‪ 14‬ﻗﺮن‪ ،‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺮ‬
‫ﺳﺮ زﺑﺎن ﻫﺰاران ﻧﻔﺮ از ﻋﻠﻤﺎء و ﻃﻼب‪ ،‬ﺟﺎري ﻣﻲﺷﻮد‪«.‬‬

‫
‬ ‫
‬
‫‪
O
N
M

L
K
J
I
H
G
F
E
D
C
B
A
m‬‬
‫‪
`

_
^

]\


[

Z
Y

X

W

V

U


T
S

R


Q

P‬‬
‫‪ l
o
n
m
l
k
ji

h
g
f
e
d
c
b
a‬اﻟﺘﺤﺮﻳﻢ‪8 :‬‬
‫***‬

‫‪

P
O

N
M
L

K
J


I
H
G
F
E
D
C
B
A
m‬‬

‫‪ l
W

V

U
T
SR
Q‬اﻟﺤﺪﻳﺪ‪12 :‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪124‬‬

‫___________________________________________________‪www.Bidary.com‬‬ ‫
‬

‫ﭘﻲ ﻧﻮﺷﺖ ﻫﺎ‬

‫‪ - 1‬ﻣﺘﺮﺟﻢ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﺳﻴﺮه‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻦ ﻏﺰوه را ﻗﺒﻞ از ﺟﻨﮓ ﺧﻨﺪق ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ اﻣـﺎ ﺣـﺪﻳﺜﻲ از‬
‫ﺑﺨﺎري و اﺣﺎدﻳﺚ ﺻﺤﻴﺢ دﻳﮕـﺮي ﻛـﻪ ﻧـﺰد اﻫـﻞ ﺳـﻨﺖ وﺟـﻮد دارد‪ ،‬ﺣـﻀﻮر اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه و‬
‫اﺑﻮﻣﻮﺳﻲ اﺷﻌﺮي را در اﻳﻦ ﻏﺰوه ﺑﻪ اﺛﺒﺎت ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮ دو در زﻣـﺎن ﺟﻨـﮓ ﺧﻴﺒـﺮ‬
‫ﺑﺴﻮي آﻧﺤﻀﺮت )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﻫﺠﺮت ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﻲ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( دوﺑﺎر ﺑﻪ ﻧﺠﺪ ﺑﺮاي ﺟﻨﮓ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺑﻪ اﻓﺮاد زﻳﺎدي از ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻛﻪ ﺣﺪﻳﺚ رواﻳـﺖ ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ‪ ،‬ﻧﻴـﺰ ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫دﺳﺘﻮر را داده ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم )ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺣـﺪﻳﺚ رواﻳـﺖ ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬و‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻔﺮ را ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻛﺎر‪ ،‬ﻣﻼﻣﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﻣـﺬﻫﺐ او ﺑـﻮد‪ .‬زﻳـﺮا دوﺳـﺖ‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻏﻴﺮ از ﻗﺮآن‪ ،‬ﺑﻪ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﺳﺮﮔﺮم ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا از اﺣﺎدﻳﺚ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ( ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي ﻧﺎدرﺳﺘﻲ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬و ﭼﻮن اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫از دﻳﮕﺮان ﺣﺪﻳﺚ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻋﻤﺮ)رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( در ﻣﻮرد او ﺳﺨﺖﮔﻴﺮي ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫
    


     ‪.‬‬
‫
 ‪.!" !" #$ % &'( )*+, -.  /‬‬

‫ﺑﻴﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ___________________________________________ ‪125‬‬