PHƯƠNG PHÁP BÌNH PHƯƠNG

TỐI THIỂU

Hà Thị Ngọc Yến

Hà nội, 12/2020
 BÀI TOÁN
• Cho bộ điểm ( xi , yi )
i =1,n
• Cho kgvt V với hệ hàm cơ sở  j  j=1,m
m
• Tìm hàm g =  aii V để sai lệch giữa f , g
là nhỏ nhất i =1

• Khi đó f g
 Sai số trung bình phương
• Xét lưới điểm  xi i=1,n
• Sai lệch trung bình phương giữa hai hàm:
n
1
 ( f ( xi ) − g ( xi ) )
2
 f −g = n =
n i=1
• Sai số trung bình phương nhỏ nhất khi nào?
 PP BÌNH PHƯƠNG TỐI THIỂU
• Xét hàm m biến S ( a1, a2 ,...., am )

• Và cực tiểu hóa

n
S =  ( a11 ( xi ) + + amm ( xi ) − yi ) → min S
2
ai
i =1

S
• S luôn đạt cực tiểu tại điểm dừng = 0, i = 1, m.
ai
 Hàm bậc nhất
• Xét V là kg các đa thức bậc không quá một
n
S =  ( axi + b − yi ) → min S
2
a ,b
i =1

 S n  n 2 n n
 = 2 ( axi + b − yi )( xi ) = 0 a  xi + b xi =  xi yi
 a i =1  i =1 i =1 i =1
   n

 =2
S n
a x + bn = y
n

 b  i ( ax + b − yi ) (1) = 0
  i  i
 i =1  i =1 i =1
 Hàm bậc hai
• Xét V là kg các đa thức không quá hai

( )
n
S =
2
axi2 + bxi + c − yi → min S
a ,b,c
i =1
 n 4 n n n

=0   i  i  i  i yi
 S a x + b x 3
+ c x 2
= x 2
 a  i =1 i =1 i =1 i =1
  n
 S n n n
 = 0  a  xi3 + b xi2 + c  xi =  xi yi
 b  i =1 i =1 i =1 i =1
 S  n n n
= 0 a x 2 + b x + cn = y
 c
 
 i =1
i  i  i
i =1 i =1
 Trường hợp tổng quát

n
S =  ( a11 ( xi ) + + amm ( xi ) − yi ) → min S
2
a1 ,...,am
i =1

i = (i ( x1 ) ,i ( x2 ) ,...,i ( xn ) ) , i = 1, m; y = ( yi )

t t

 = 1 2 ... m nm ; M =  t  =  i , j 

i, j

 S = a Ma − 2 y a + y y
t t t

−1
 S ' = 2a M − 2 y  = 0  Ma =  y  a = M  y
t t t t
 Hàm đưa được về dạng tuyến tính
theo tham số
• Một số hàm chưa tuyến tính đưa được về dạng
tuyến tính theo tham số

b11( x )+...+bmm ( x )
y = ae
y = ax b

y = ln ( b11 ( x ) + ... + bmm ( x ) )

Hàm đưa được về dạng tuyến tính
theo tham số
b11( x )+...+bmm ( x )
( xi , yi )i=1,n , y = ae
yi  0i = 1, n
 ln y = ln a + b11 ( x ) + ... + bmm ( x )
yi  0i = 1, n
 ln ( − y ) = ln ( −a ) + b11 ( x ) + ... + bmm ( x )
 Thuật toán
• Bước 1: Nhập ( xi , yi )i=1,n,  j ( x ) , j = 1, m

• Bước 2: Tính

 = 1 2 ... m ; M =  ; b =  y t t

• Bước 3: Giải PT Mx = b