Ligji I Ohmit dhe Fuqia

Marrëdhënia midis Tensionit, Rrymës dhe Rezistencës në çdo qark elektrik DC së pari u zbulua
nga fizikani gjerman Georg Ohm.

Georg Ohm zbuloi se, në një temperaturë konstante, rryma elektrike që rrjedh përmes një
rezistence lineare fikse është drejtpërdrejt proporcionale me tensionin e aplikuar në të, dhe
gjithashtu në përpjesëtim të kundërt me rezistencën. Kjo marrëdhënie midis Tensionit, Rrymës
dhe Rezistencës formon bazën e Ligjit Ohmit dhe tregohet më poshtë.

Marrëdhënia Ligji i Ohmit

Duke ditur çdo dy vlera të sasive të Tensionit, Rrymës ose Rezistencës mund të përdorim Ligjin
e Ohmit për të gjetur vlerën e tretë që mungon. Ligji i Ohm-it përdoret gjerësisht në formula
dhe llogaritjet elektronike kështu që është "shumë e rëndësishme të kuptohen dhe të kujtohen me
saktësi këto formula".

Për të gjetur tensionin, (V)

[V = I x R] V (volt) = I (amper) x R (Ω)

Për të gjetur rrymën, (I)

[I = V ÷ R] I (amper) = V (volt) ÷ R (Ω)

Për të gjetur Rezistencën, (R)

[R = V ÷ I] R (Ω) = V (volt) ÷ I (amper)

Ndonjëherë është më lehtë të kujtohet kjo marrëdhënie ligjore e Ohm-it duke përdorur fotografi.
Këtu tre sasitë e V , I dhe R janë mbivendosur në një trekëndësh (i quajtur me dashuri
Trekëndëshi Ligjor i Ohm-it ) duke dhënë tension në krye me rrymën dhe rezistencën poshtë.
Kjo rregullim përfaqëson pozicionin aktual të secilës madhësi brenda formulave të ligjit të Ohm-
it.

Ligji Trekëndësh i Ohm-it

Transpozimi i ekuacionit standard të Ligjit Ohmit më lart do të na japë kombinimet e mëposhtme

të të njëjtit ekuacion:

Pastaj duke përdorur Ligjin e Ohm-it mund të shohim se një tension prej 1V i aplikuar në një
rezistencë prej 1Ω do të bëjë që një rrymë prej 1A të rrjedhë dhe sa më e madhe të jetë vlera e
rezistencës, aq më pak rrymë do të rrjedhë për një tension të caktuar të aplikuar. Çdo pajisje
elektrike ose përbërës që i bindet "Ligjit të Ohmit", domethënë, rryma që kalon përmes saj është
proporcionale me tensionin nëpër të ( I α V ), siç janë rezistencat ose kabllot, thuhet se janë
"Ohmike" në natyrë, dhe pajisjet që nuk bëjnë, siç janë tranzitoret ose diodat, thuhet se janë
pajisje "Jo-ohmike" .

Fuqia elektrike në qarqe

Fuqia elektrike , ( P ) në një qark është shpejtësia me të cilën energjia absorbohet ose
prodhohet brenda një qarku. Një burim energjie siç është voltazhi do të prodhojë ose japë energji
ndërsa ngarkesa e lidhur e thith atë. Llambat dhe ngrohësit për shembull, thithin energji elektrike
dhe e shndërrojnë atë ose në nxehtësi, ose në dritë, ose në të dyja. Sa më e lartë të jetë vlera ose
vlerësimi i tyre në vat, aq më shumë energji elektrike ka të ngjarë të konsumojnë.

Simboli i sasisë për fuqinë është P dhe është produkt i tensionit shumëzuar me rrymën me
njësinë e matjes që është Watt ( W ). Parashtesat përdoren për të shënuar shumëfisha ose nën-
shumëfisha të ndryshme të një vat, të tilla si: mili watt ( mW = 10 -3 W ) ose kilovat ( kW = 10 3
W ).

Pastaj duke përdorur ligjin e Ohmit dhe duke zëvendësuar vlerat e V , I dhe R mund të gjendet
formula për fuqinë elektrike:

Për të gjetur fuqinë (P)

[P = V x I] P (vat) = V (volt) x I (Amp)

Gjithashtu:

[P = V 2 ÷ R] P (vat) = V 2 (volt) ÷ R (Ω)

Gjithashtu:

[P = I 2 x R] P (vat) = I 2 (amper) x R (Ω)

Përsëri, të tre sasitë janë mbivendosur në një trekëndësh këtë herë të quajtur Trekëndësh Fuqie
me fuqi në krye dhe rrymë dhe tension në pjesën e poshtme. Përsëri, kjo marrëveshje përfaqëson
pozicionin aktual të secilës madhësi brenda formulave të fuqisë së ligjit Ohmit.

Trekëndëshi i Fuqisë

dhe përsëri, transpozimi i ekuacionit bazë të Ligjit Ohmit më lart për fuqinë na jep kombinimet e
mëposhtme të të njëjtit ekuacion për të gjetur sasitë e ndryshme individuale:
Kështu që mund të shohim se ekzistojnë tre formula të mundshme për llogaritjen e energjisë
elektrike në një qark. Nëse fuqia e llogaritur është pozitive, (+ P) në vlerë për çdo formulë që
përbërësi thith fuqinë, domethënë po konsumon ose përdor energji. Por nëse fuqia e llogaritur
është negative, (–P) në vlerë përbërësi prodhon ose gjeneron energji, me fjalë të tjera ai është një
burim i energjisë elektrike siç janë bateritë dhe gjeneratorët.

Vlerësimi i energjisë elektrike

Komponentëve elektrik u jepet një "vlerësim i fuqisë" në vat që tregon shpejtësinë maksimale me
të cilën përbërësi shndërron fuqinë elektrike në forma të tjera të energjisë si nxehtësia, drita ose
lëvizja. Për shembull, një rezistencë 1 / 4W, një llambë 100W etj.

Pajisjet elektrike shndërrojnë një formë të energjisë në një tjetër. Kështu për shembull, një motor
elektrik do të shndërron energjinë elektrike në një forcë mekanike, ndërsa një gjenerator elektrik
shndërron forcën mekanike në energji elektrike. Një llambë e kthen energjinë elektrike në dritë
dhe nxehtësi.

Gjithashtu, ne tani e dimë që njësia e energjisë është WATT , por disa pajisje elektrike si motorët
elektrikë kanë një vlerësim të fuqisë në matjen e vjetër të "Kuajve fuqi" ose kf. Marrëdhënia
midis kuaj-fuqi dhe vat jepet si: 1 kf = 746W . Kështu për shembull, një motor me dy kuaj fuqi
ka një vlerësim prej 1492W, (2 x 746) ose 1.5kW.

Grafiku i byrekëve Ligji i Ohmit

Për të na ndihmuar të kuptojmë marrëdhënien midis vlerave të ndryshme pak më tej, ne mund të
marrim të gjitha ekuacionet e Ligjit Ohm nga lart për gjetjen e Tensionit , Rrymës , Rezistencës
dhe natyrisht Fuqisë dhe t'i kondensojmë ato në një tabelë të thjeshtë të Ligjit të Ohmit për t'u
përdorur në Qarqet AC dhe DC dhe llogaritjet siç tregohet.

Grafiku i byrekëve Ligji i Ohmit

Si dhe duke përdorur Tabelën Ligjore të Ohmit të treguar më sipër, ne gjithashtu mund të
vendosim ekuacionet individuale të Ligjit të Ohmit në një tabelë të thjeshtë me matricë siç
tregohet për referencë të lehtë kur llogaritni një vlerë të panjohur.

Tabela e Matricës së Ligjit të Ohmit

Ligji i Ohmit Shembull Nr.1

Për qarkun e treguar më poshtë gjeni Tensionin (V), Rrymën (I), Rezistencën (R) dhe Fuqinë (P).

Tensioni [V = I x R] = 2 x 12Ω = 24V

Rryma [I = V ÷ R] = 24 ÷ 12Ω = 2A

Rezistenca [R = V ÷ I] = 24 ÷ 2 = 12 Ω

Fuqia [P = V x I] = 24 x 2 = 48W

Fuqia brenda një qarku elektrik është e pranishme vetëm kur të dy tensioni dhe rryma janë të
pranishme. Për shembull, në një gjendje të qarkut të hapur, voltazhi është i pranishëm por nuk ka
rrjedhë rryme I = 0 (zero), prandaj V * 0 është 0 kështu që fuqia e shpërndarë brenda qarkut
duhet të jetë gjithashtu 0 . Po kështu, nëse kemi një gjendje të qarkut të shkurtër, rrjedha e
rrymës është e pranishme por nuk ka tension V = 0 , prandaj 0 * I = 0 kështu që përsëri fuqia e
shpërndarë brenda qarkut është 0 .

Meqenëse fuqia elektrike është produkt i V * I , fuqia e shpërndarë në një qark është e njëjtë nëse
qarku përmban tension të lartë dhe rrymë të ulët ose tension të ulët dhe rrymë të lartë. Në
përgjithësi, fuqia elektrike shpërndahet në formën e Nxehtësisë (ngrohësit), Punës Mekanike si
motorët, Energjisë në formën e rrezatuar (Llambat) ose si energjia e ruajtur (Bateritë).

Energjia elektrike në qarqe

Energjia elektrike është aftësia për të bërë punë, dhe njësia e punës ose energjisë është xhaul
( J ). Energjia elektrike është produkt i energjisë shumëzuar me gjatësinë e kohës kur është
konsumuar. Pra, nëse e dimë sa energji, në Watt është duke u konsumuar dhe koha, në sekonda
për të cilën është përdorur, ne mund të gjejmë energjinë totale të përdorur në vat-sekonda. Me
fjalë të tjera, Energjia = fuqia x koha dhe Fuqia = voltazhi x rrymë. Prandaj, fuqia elektrike është
e lidhur me energjinë dhe njësia e dhënë për energjinë elektrike është vat-sekonda ose joules .
Fuqia elektrike gjithashtu mund të përkufizohet si shpejtësia e transferimit të energjisë. Nëse një
xhaul i punës ose absorbohet ose dorëzohet me një shpejtësi konstante prej një sekonde, atëherë
fuqia përkatëse do të jetë ekuivalente me një vat kështu që fuqia mund të përcaktohet si "1Joule /
sek = 1Watt". Atëherë mund të themi se një vat është e barabartë me një xhaul në sekondë dhe
fuqia elektrike mund të përcaktohet si shpejtësia e kryerjes së punës ose transferimi i energjisë.

Trekëndëshi i energjisë elektrike dhe energjisë

ose për të gjetur sasitë e ndryshme individuale:

Ne thamë më parë që energjia elektrike përcaktohet si vat për sekondë ose xhaul . Megjithëse
energjia elektrike matet në Xhaul, ajo mund të bëhet një vlerë shumë e madhe kur përdoret për të
llogaritur energjinë e konsumuar nga një përbërës.

Për shembull, nëse një llambë 100 watt lihet - "ON" për 24 orë, energjia e konsumuar do të jetë
8,640,000 Joules (100W x 86,400 sekonda), pra parashtesa të tilla si kilo Joules ( kJ = 10 3 J )
ose Mega Joules ( MJ = 10 6 J ) përdoren në vend dhe në këtë shembull të thjeshtë, energjia e
konsumuar do të jetë 8.64MJ (mega-xhaul).

Por që kanë të bëjnë me joules, kilo joules ose mega joules për të shprehur energjinë elektrike,
matematikat e përfshira mund të përfundojnë me disa numra të mëdhenj dhe shumë zero, kështu
që është shumë më e lehtë për të shprehur energjinë elektrike të konsumuar në Kilo watt-orë.

Nëse fuqia elektrike e konsumuar (ose e gjeneruar) matet në vat ose kilovat (mijëra vat) dhe koha
matet në orë jo sekonda, atëherë njësia e energjisë elektrike do të jetë kilovat-orë , (kWhr).
Atëherë llamba jonë 100 vat më lart do të konsumojë 2,400 vat orë ose 2,4 kWhr, e cila është
shumë më e lehtë për të kuptuar 8,640,000 xhaulë.

1 kWhr është sasia e energjisë elektrike e përdorur nga një pajisje e vlerësuar në 1000 watt në një
orë dhe zakonisht quhet "Njësia e Energjisë Elektrike". Kjo është ajo që matet nga njehsori i
shërbimeve dhe është ajo që ne si konsumatorë blejmë nga furnizuesit tanë të energjisë elektrike
kur marrim faturat.

Kilovat-orë janë njësitë standarde të energjisë të përdorura nga njehsori i energjisë elektrike në
shtëpitë tona për të llogaritur sasinë e energjisë elektrike që përdorim dhe për këtë arsye sa
paguajmë. Pra, nëse ndizni një zjarr elektrik me një element ngrohje të vlerësuar në 1000 vat dhe
e lini të ndezur për 1 orë do të keni konsumuar 1 kWhr energji elektrike. Nëse ndizni dy zjarre
elektrike secila me elemente 1000 vat për gjysmë ore, konsumi i përgjithshëm do të ishte
saktësisht e njëjta sasi e energjisë elektrike - 1kWhr.

Pra, konsumimi i 1000 vat për një orë përdor të njëjtën sasi energjie si 2000 vat (dy herë më
shumë) për gjysmë ore (gjysma e kohës). Pastaj që një llambë 100 vat të përdorë 1 kWhr ose një
njësi të energjisë elektrike do të duhet të ndizet për një total prej 10 orësh (10 x 100 = 1000 =
1kWhr).

Tani që e dimë se cila është marrëdhënia midis tensionit, rrymës dhe rezistencës në një qark, në
udhëzuesin tjetër që lidhet me qarqet DC, ne do të shohim Njësitë Elektrike Standarde të
përdorura në inxhinieri elektrike dhe elektronike për të na mundësuar që të llogarisim këto vlera
dhe të shohim që secila vlerë mund të përfaqësohet ose nga shumëfisha ose nën-shumëfisha të
njësisë standarde.