College of Teacher Education

First Semester, A.Y. 2020-2021

Pangalan: Mabalot, Bridge V. Taon at Seksyon: 2-B

Pamagat ng Kurso: Ugnayan ng Wika, Kultua at Lipunan Kowd ng Kurso: BSED

Pagsasanay
A. PANUTO: Tukuyin kung anong bahagi ng kultura ang inilalarawan sa bawat bilang.
Kasangkapan 1. Ang mga sinaunang Pilipino ay gumamit ng mga palaso at sibat
sa pangangaso.

Pananamit 2. Baro’t saya ang kasuotan ng mga kababaihan,

Edukasyon 3. Ang mga magulang ang nagtuturo sa kanilang mga ng mga

gawaing bahay, pangangaso, pangingisda at pag sasaka.

Tirahan 4. Ang mga sinaunang Pilipino ay nanirahan sa mga kuweba at ang

iba ay nagpapalipat lipat ng tirahan.

Paniniwala 5. Naniniwala ang ating mga ninuno sa iba’t-ibang ispiritwal na

tagabantay tulad ng diyos,u diwata at anito.

Pananalita 6. May 8 pangunahing wika o diyalekto ang ginagamit sa bansa.

Gobyerno 7. Ang Datu ay ang pinuno ng isang balangay.

Paniniwala 8. Habang isinasagawa ang paglalamay, may mga taong tagaiyak

na siyang nagsasalaysay ng mga kabutihang nagawa ng namatay.

Kaugalian 9. Nakakamay kung kumain ang mga sinaunang Pilipino.

Sining/Siyensya 10. Makikita sa mga haligi ng mga bahay ang mga nakaukit at
nakalilok na mga disenyo.

B. PANUTO: Tukuyin kung ang mga sumusunod na pangungusap ay naglalarawan

sa materyal na kultura at di-materyal na kultura. Isulat ang M kung materyal at DM
kung di-materyal
DM 1. Tinuturuan ng mga kalalakihan ang ang kanilang mga anak sa pangangaso at
pangingisda.

M 2. Ang kangan, bahag at putong ay ang mga kasuotan ng sinaunang Pilipino.

DM 3. Ang mga sinaunang Pilipino ay nagpapalipat-lipat ng
DM 4. Ang mga lalaki ay naninilbihan sa bahay ng pamilya ng na nais niyang
pakasalan.

DM 5. Naniniwala ang ating mga ninuno kay Bathala at iba pang mga ispiritwal
na tagabantay.

DM 6. Ang Datu ang pinuno ng isang Balangay.

M 7. Ang ating mga ninuno ay gumawa ng mga iba’t-ibang uri ng kagamitan

M 8. Niluluto ang mga pagkain sa mga palayok at bumbong ng kawayan.

M 9. Makikita ang mga nakaukit at nakalilok sa mga haligi at iba pang bahagi
ngmga bahay.

DM 10. May 8 pangunahing wika na ginagamit sa ating bansa.

Pagsulat ng Sanaysay
B. Panuto: Pagpapakita ng kaalaman sa pag-unawa ng konteksto ng lipunang Pilipino
sa pamamagitan ng pagbuo ng isang sanaysay na naglalarawan sa komposisyon at uri
ng lipunang Pilipino. (Makikita sa Apendiks ang rubrik sa pagmarka).

Ang lipunan ang tumutukoy sa mga taong naninirahan sa isang nakaayos na

kumunidad na may iisang batas, kaugalian, at pagpapahalaga. Mauri ang lipunansa
dalawa ang natural at artipisyal. Ang natural ang isang lipunang naitatatag nang kusa
dala ng likas na pangangailangan ng tao, gaya ng pamilya at lipunan sibil. At ang
artipisyal na liunan na dahilan ng pagkakatatag nito ay sinadya para sa kapakanan ng
isang tiyak na pangkat. Nabubuo rin ng dalawang komposisyon ang lipunan una ay ang
istrukturang panlipunan at kultura. Ito naman ang mga elemento ng istrukturang
panlipunan, una ay ang institusyon isang kaayusang sistema ng ugnayan sa lipunan.
Binubuo ito ng; una ay ang pamilya, ang pinakamaliit na sangay ng lipunan. Edukasyon,
susi sa pagbabago ng lipunan upang magkaroon ng maunlad na ekonomiya.
Ekonomiya, binubuo ng mga sistemang ekonomiko ng isang bansa o ibang area; ang
trabaho, puhunan, at mga pinagkukunang lupain at ang pagmamanupaktura,
produksyon, mangangalakal, distribusyon, at komposisyon ng mga kalakal at serbisyo
ng area na ito. Relihiyon, ito ay ang sistemang kultural at pananaw sa daigdig na nag-
uugnay ng sangkatauhan ng espiritwalidad at minsan ay sa moralidad. Pamahalaan,
isang organisasyon na may kakayahan na gumawa at magpatupad ng batas sa isang
nasasakupang teritoryo. Pangalawa ay ang social group, binubuo ng dalawa o higit
pang taong may magkakatulad na katangian na nagkakaroon ng ugnayan sa bawat isa
at bumubuo ng ugnayang palipunan. May dalawang uri ng social group ang primary at
secondary group. Ang primary group ay tumutukoy sa malapit na impormal na ugnayan
ng mga indibidwal. Ang secondary group ay tumutukoy sa posisyong kinabibilangan ng
isang indibidwal na may pormal na ugnayan sa isa’t isa.
Pangatlo ang status, tumutukoy sa posisyong kinabibilangan ng isang indibidwal
sa lipunan. Ito ay may dalawang uri rin, ang ascribed status na tumutukoy sa isang
indibidwal na simula ng siya ay iinanganak. Hindi ito kontrolado ng isang indibidwal.
Ang achieved status naman ay tumutukoy sa isang indibiduwal sa bisa ng kaniyang
pagsusumikap. Maaring mabago ng isang indibiduwal ang kanyang achieved status.
Atang pang-apat at panghuling element ng istrukturang panlipunan ay ang gampanin o
roles na tumutukoy sa mga gampaning Karapatan, obligasyon at mga inaasahan ng
lipunang kanyang ginagalawan. Ito ay ang mga gampaning nagiging batayan din ng
kilos ng isang tao sa lipunang kanyang ginagalawan.
Ang kahalagahan ng lipunan ay mas higit pasa kahit anong bagay na iyong
natatanggap katulad ng salapi ito ay ang grupo ng tao kung saan nagtutulungan ang
mga tao. Dito rin nakikila ang kanilang mga pangangailangan at mga gampanin upang
mabuhay.
Pagmamasid sa Loob ng Tahanan
PANUTO: Pagmasdan ang karaniwang gawi, pananamit, pananalita at pag-uugali
(atbp) ng mga tao sa loob ng bahay. Paglalarawan sa mga ito at pagpapaliwanag
sa kaugnayan at epekto nito sa kanilang pamumuhay.
Pakikipanayam sa mga matatanda hinggil sa mga posibleng dahilan at paliwanag kung
bakit gayon ang uri ng kanilang pamumuhay. Saan ito nanggaling at paano ito
napanitili. (Gumawa ng sariling pormat sa pagpapakita sa gawain).

Pito kami sa aming loob ng tahanan, ang dalawa ay matatanda at lahat na kami
ay nasa bente anyos na pataas. Iba-iba ang aming mga hilig, lalo na ako, dahil
nakakasama ko lagi ang mga matatanda ay naiimpluwensyahan ako nito ng aking mga
hilig. Katulad na lamang ng hilig ko sa mga makalumang bagay, o kaya nama’y lumang
tugtogin. Lagi ko silang naririnig na nagpapatugtog ng lumang tugtugin na nakasanayan
ko na ring pakinggan, kaya naman minsan ay napagkwekwentuhan namin ang
pamumuhay noon na siyang umantig na aking puso, hindi mawari’y nakahiligan ko nang
manaliksik ng mga bagay- bagay patungkol sa kasaysayan. Minsan na akong nainis
dahil nakaka wala ng pasensya ang pagluluto sa kahoy kapag kami ay nawawalan ng
gas sa tangke ay napipilitan akong magluto sa panggatong na kahoy. Nakasanayan na
ito ng mga nakatatanda sa amin, kinukwento nila na kapag maguluto sila ng umaga ay
gigising din dapat sila ng maaga, lagi rin kaming napapagalitan kapag hindi kami agad
humaharap sa hapag kainan kaya naman hindi ako sanay na hindi kami kompleto
kapag kakain na.
Minsan nang nagkwento ang aking lola dahil sa aming pagiging pasaway, sinabi
niyang napaka strikto raw ng kanyang tatay dahil siya ay gitnang anak nakikita niya
kung paano pagmalupitan ang kanyang mga nakatatandang kapatid, kaya naman lagi
niyang ginagawa ang mga inuutos ng kanyang tatay kahit gaano pa ito kahirap huwag
lamang maranasan na pagbuhatan ng kamay. Naging malaking impluwensya ang aking
lola saakin, dahil lahat ng itinuturo niya na dati na mali saaking paningin ay nagiging
tama sa pagdating ng mga panahon. Halos lahat sa loob ng aming tahanan ay babae
kaya naman dapat ay malinis sa mga kagamitan ngunit minsan ay hindi maiiwasan ang
kalat na paligid na siyang nagmimitya ng pag-aaway, nagtuturuan kung sino ang may
sala at kalaunay hindi na nagpapansinan. Sa mga ganitong gawain lagi namin itong
napag-uusapan sa harap ng hapag kainan at nareresolbahan naman kaagad ngunit
mayroong mga araw na kapag ang nag-aaway ay ang mga nakatatanda hindi agad ito
nareresolba. Sa aking palagay ay mas naiimpluwensyahan ang mga nakakatanda
saakin dahil sila ay may mga asawa na at alam kong sa kanilang mga desisyon ay
dapat hindi na pinakekealaman ngunit may mga bagay din silang dapat matutunan dahil
pagdating ng panahon magkakaroon din sila ng sarili nilang mga pamilya at alam kong
ang impluwensya ng mga matatanda ay mahalaga lalo na kapag kami ay magkakaroon
na ng sariling mga pamilya. Ang mga pananaw at gawain ay makatutulong saamin
kapag dating ng araw.
REPLEKSIYON NG KABANATA
Sagutin ang mga sumusunod na katanungan dito bilang iyong dyornal at ibahagi ang
iyong mga sagot sa loob ng chat sa pangkat ng Facebook Messenger bilang bahagi
ng aming pagsubaybay.
1. Ano ang iyong alam tungkol sa paksa bago ito tinalakay? Ano ang natutuhan
mo pagkatapos ng araling ito?
Ibat-bang uri ng kultura na siyang kinabibilangan ng mga tao. Natutunan
kung kilalanin ang ibat-ibang kultura ng tao at kung gaano ito kahalaga sa bawat
tao hindi lamang sa kung paano nila ito napapanatili ay kung paano rin sila
nabuhay ng kadikit ang kulturang kanilang kinalakhan at kinasanayan.

2. Paano mo mailalapat ang iyong natutunan sa iyong kasalukuyang buhay

bilang isang mag-aaral at sa iyong pangarap na pangarap?
Nasisiguro kong maiuugnay ko lahat ng aking natutunan sa aking
kasalukuyang pamumuhay dahil marami nang pagbabago at kailangan natin ng
wastong pag-iisip. Sa aking mga natutunan marami akong maaring gawing
gabay lalo na sa pagiging Pilipino sapagkat hindi mapipigilan ang pagbabago ng
estado at panahon nanatili ang pagiging totoo sa ating pinagmulan.

3. Ano ang iba pang mga bagay na may kaugnayan sa aralin na gusto
mong matutunan? Bakit?
Sa panahon ngayon hindi natin maiiwasan ang pagbabago na nagdudulot
ng maling mga pangyayare, gusto kong malaman kung paano nila napapanatili
ang kultura ng mga Pilipino dahil kalimitan na lamang ang nasa social media lalo
na sa larangan ng kultura, gusto pang mas mapalalim ang aking kaalaman sa
larangan ng kulturang Pilipino. At dahil mahilig ako sa mga lumang bagay gusto
kong malaman kung paano nila napapanatiling kilala ang mga ilan sa natitirang
kayaman ng kasaysayan. Talaga namang ang kasaysayan ay hindi
makakalimutan ng mga tao at sana ay patuloy pa itong makilala at hindi
malimutan. Gusto kong malaman ang mga ito hindi dahil ako ay Pilipino kundi
dahil alam kong marami pang nakatagong pwedeng malaman ng sangkatauhan
na hindi dapat itago sa lipunan lalo na sa kultura nating mga Pilipino.