ISANG PANANALIKSIK UKOL SA PANANAW SA EPEKTIBONG PAGGAMIT NG

LOKAL NA DIYALEKTO SA PAGHAHATID NG BALITANG REHIYONAL

Isang Akademikong Papel na Iniharap sa mga

Dalabguro ng Pamantasan ng Bicol – Kolehiyo ng Arte at Letra

_______________________________________________

Bilang Bahagi ng mga

Gawaing Kailangan sa Pagtatamo ng Pampinal

Na Marka sa Asignaturang

Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

______________________________________________
Ipinasa kay
Prof. Grace L. Mayor

Ipinasa nina
Ablero, Aaliyah Nicole D.
Bernardo, Samantha Nicole
Contigno, Jaycelyn
de la Fuente, Geromae Hope
Gerona, Rafael
Lelis, Princess
Munda, Katelyn Ann
Pacris, Aubry Mae
Robrigado, Illia Karol
 KABANATA I
Ang Suliranin at Kaligiran Nito

PANIMULA

Ang diyalekto ay lokal na wika na ginagamit sa isang lugar, probinsya o rehiyon. Ito ang

maituturing na pangunahing wika na sinusundan lamang ng pambansang wika [1]. Tumutukoy sa

pagkakaiba-iba sa punto, diin, at pagbigkas. Ibig sabihin, ang diyalekto ay salita o wika ng isang

grupo o kaya’y isang lugar [2]. Varayti ng wikang nililikha ng dimensyong heograpiko at

tinatawag din itong wikain at ginagamit sa isang particular na rehiyon, malaki man o maliit [3].

Binibigyang diin ang panig ng mga nagmamahal sa wika sa tulong ng mga matatalinong

naghahatid ng linaw sa kahalagahan ng paggamit ng diyalekto sa pamamahayag. Ang Pilipinas

ay maituturing na multilinguwal sa kadahilanang ito ay nasakop ng iba't ibang bansa na

nagbibigay ng malaking impluwensiya sa ating wika at komunikasyon. Isa rin sa mga bansang

may pinakamaraming wika ang ginagamit sa daigdig. Isa sa mga dahilan kung kayat

napakaraming diyalekto sa Pilipinas dahil sa watak-watak na kapuluan ng bansa na naging sanhi

upang magkaroon ng pag-iibang anyo o "variation", kaya ang mga Pilipino ay nagsasalita ng

iba't ibang diyalekto. Sa katunayan, may daan-daang wika at libu-libong diyalekto ang ginagamit

sa Pilipinas. Hindi maikakaila na napakayaman ng Pilipinas pagdating sa wika at mga diyalekto.

Ang mga pahayagan o istasyon tulad ng TV Patrol ng ABS-CBN at 24 Oras ng GMA-7 ay

madalas na gumagamit ng mga wikang Filipino, Ingles, o kaya naman pinagsamang Filipino at

Ingles. Ito ay sa kadahilanan na ang Ingles at Filipino ay isa sa mga wikang kilala ng

nakararaming mga Pilipino. Ngunit sa larangan ng pamamahayag maaari rin gumamit ng wikang

katutubo o lokal na diyalekto. Isang halimbawa nito ang Lokal na TV Patrol sa mga probinsya,

kung saan gumagamit ang mga mamahayag ng kani-kanilang diyalekto sa isang espesipikong

kinabibilangang probinsya, tulad ng paggamit ng wikang Bikolano sa Bicol region. Ito ay upang

mas maunawaan ng mga Pilipino na hindi gaanong nakakaintindi ng Tagalog.

Batid ng mga mananaliksik ang kahalagahan ng paggamit ng lokal na diyalekto sa

pagmamahayag. Napakahalaga na maintindihan ng bawat taga-pakinig ang mga impormasyon na

nakapaloob sa balita. Kung kaya higit na mas mainam na gumamit na lokal diyalekto sa

pagmamahayag sa mga probinsiya. Bukod sa mas magiging mabilis at maayos ang pagdaloy ng
balita, nagbibigay daan din ito upang higit na mas mapapayaman at malilinang ang mga

diyalekto na na ginagamit sa isang lugar. Napapaunlad ang iba't ibang aspeto ng wika at

diyalekto at nakikilala rin ang pagkakakilanlan ng mga mamayanan. Mapapanatili ang wikang

kinagisnan dahil sa paraang ito mas magiging buhay ito sa mga sa susunod na henerasyon. Higit

pa sa pamamagitan ng paggamit ng lokal na diyalekto sa pamamahayag, mas magkakaroon ng

sapat at maihahayag ng maayos ang impormasyon o balita ng mga lokal na mamamahayag dahil

gamit na ang kanilang lokal na diyalekto.

Nararapat lamang na pagtuunan ng atensiyon ang usaping patungkol sa paglalahad ng balita.

Marahil ay lahat naman ay may kaalaman na ang Bicol ay may mga lugar na hindi gaano

sibilisado at hindi lahat ay mayroon nang sapat na mapagkukunan ng impormasyon. Kadalasan

din na balita ay inihahayag sa ingles na nagbibigay pagkalito sa ilang mga residente ng mga

lugar sa bawat rehiyon. Ang maling pagkakaintindi ng balita ay kadalasang nagreresulta sa

kaguluhan o pagkalito.

Ang pananaliksik na ito ay may pangunahing layunin na malaman ang epektibong paggamit

ng lokal na diyalekto sa paghahatid ng balitang rehiyonal. Bukod dito, nais ng mga mananaliksik

na makatulong sa larangan ng pag-aaral na ito at higit na maunawaan pa. Sa pamamagitan ng

pagsagawa ng pananaliksik na ito ay makikita kung kinakailangan o mahalaga sa mga

mamahayag ang pag gamit ng lokal na diyalekto sa paghahatid ng balitang rehiyonal at maaaring

makapagbukas ng bagong oportunindad sa mga nakapagtapos ng kolehiyo sa larangan ng

pamamahayag.

PAGLALAHAD NG SULIRANIN

Layunin ng pananaliksik na ito na matukoy ang bisa ng paggamti ng local na diyalekto sa

paghahatid ng balita sa buong rehiyon. Bukod dito, ito rin ay may layunin na makita ang

koneksyon sa pagitan ng paggamit ng diyalekto sa local na pamamahayag at kung paano nakikita

ng mga tao ang local na pamamahayag bilang isang pangkalahatang konsepto.

Ang pananaliksik na ito ay naglalayong sagutin ang mga sumusunod na katanungan:

1. Anong midyum ang higit na epektibo sa paghahatid ng balitang rehiyonal?

2. Ano ang mga epekto ng paggamit ng lokal na diyalekto sa paghahatid ng balitang

rehiyonal?
 3. Ano ang kahalagahan sa mga respondente ng lokal na diyalekto sa paghahatid ng balitang

rehiyonal?

4. Ano ang polisiyang maimunungkahi upang mas mapatatag ang paggamit ng lokal na

diyalekto sa paghahatid ng balitang rehiyonal sa larangan ng pamamahayag sa panahon

ngayon?

KAHALAGAHAN NG PAG-AARAL

Ang pananaliksik na ito na mayroong pamagat na “Pananaw sa Epektibong Paggamit ng

Lokal na Diyalekto sa Paghahatid ng Balitang Pangrehiyonal” ay magsisilbing gabay at

makatutulong sa mga sumusunod:

Sa mga kabaataan. Makatutulong ang pananaliksik na ito upang maipakita na sa

pamamagitan ng paggamit ng wikang higit na nauunawaan ng nakararami ay kanilang mas

mabatid ang mga datos at impormasyong ipinapahayag sa telebisyon patungkol sa mga

napapanahong isyu at gampanin sa loob at labas ng bansa. Hindi lamang mga nakatatandang

kasapi ng mamamayan ang makaiintindi sa mga balitang napapanood bagkus magiging bukas rin

ang isipan ng mga kabataan ukol sa mga ito.

Sa mga mag-aaral ng kursong Jornalismo sa Bicol. Bilang isang ganap na

mamamahayag sa hinaharap, makatutulong ang pananaliksik na ito upang malaman ang

kinatatayuan ng sariling diyalekto bilang instrumento sa paghahatid ng balita sa rehiyon ng

Bicol.

Sa mga magulang. Bagaman sila ang nagsisilbing gabay ng kanilang mga anak at

nagpapaliwanag sa mga ito ng mga balita sa telebisyon, magiging mainam para sa kanila kung

ang impormasyong kanilang ipinapabatid ay tama, totoo, at batay sa kanilang naintindihan. Sa

pamamagitan nito, maiiwasan ang pagpapakalat sa lipunan ng maling impormasyon dulot ng

maling interpretasyon.

Sa mga tagapagbalita. Ang pag-aaral na ito ay makatutulong upang mapagnilayan at

mapagtanto ng mga tagapagbalita ang kahalagahan ng paggamit ng wikang nauunawaan o lokal

na diyalekto ng mas nakararaming mamamayan sa paglalahad ng datos at impormasyon kagaya

na lamang ng mga napapanahong isyu sa loob at labas ng bansa. Ito ay magsisilbing daan upang
mas maging epektibong maipakalap ang balita sa lipunan at ang interpretasyon ng mga tao ukol

dito ay magiging tama at naaayon.

Sa lokal at nasyonal na gobyerno. Ang pag-aaral na ito ay maaaring maging daan

upang makipag-ugnayan ang gobyerno sa mga programa na pagbabalita ang pangunahing

layunin. Ito rin ay naglalayong maging gabay at batayan ng gobyerno sa pagsasagawa ng

hakbangin patungkol sa usapin ng paggamit ng partikular na wika sa pagpapalaganap ng mga

balita.

Sa mga susunod na mananaliksik. Ang pag-aaral na ito ay maaaring maging

sanggunian ng mga mananaliksik sa hinaharap. Ito ay magsisilbing kanilang gabay o batayan sa

paglikha ng kanilang papel pananaliksik. Sa pamamagitan ng mga mananaliksik na ito, maaaring

mas lubusang maging makahulugan, makatuturan, mapalalim at mapaunlad pa ang pag-aaral.

SAKLAW AT DELIMITASYON NG PAG-AARAL

Ang pananaliksik na ito ay nakatuon sa pag-aaral ng pinaka-epektibong diyalekto sa

paghahatid ng balita sa buong rehiyon ng Bicol. Saklaw ng pag-aaral na ito ang sarbey at

pagsasagawa ng pakikipagpanayam upang malaman kung ano ang nais ng karamihan na gamit

na wika sa paglalahad ng balita, kung gaano kaepektibo ang paglalahad ng balita gamit ang lokal

na diyalekto at kung ano ang mga proyekto o polisiya na maaaring imungkahi upang maipatatag

ang pagamit ng lokal na diyalekto sa paghahatid ng balitang rehiyonal.

Sa kabilang panig naman, hindi sakop ng pananaliksik na ito ang iba pang lugar na hindi

kabilang sa rehiyon ng Bicol. Hindi rin inaalam ng pananaliksik na ito ang mga midyum - radyo,

telebisyon, pahayagan at iba pa sa pagpapahayag ng balita na nais ng mga lokal na mamamayan.

DEPINISYON NG MGA TERMINOLOHIYA

Ang bahaging ito ay naglalaman ng katuturan ng ilang katawagang ginamit sa pag-aaral

na makatutulong upang mapadali at lubos na maunawaan ng mga mambabasa.

Balita. Impormasyon tungkol sa isang katotohanan o isang hanay ng mga katotohanang

pangyayari sa loob ng isang tiyak na pamayanan, lipunan, lugar o bansa. Ito ang pumupuno sa

mga pahina ng mga pahayagan o pahayagan, mga portal ng balita sa web o mga programa sa

balita sa radyo at telebisyon.

 Balitang Rehiyonal. Ito ang nag-uugnay sa mga tao at naglalayong ipaalam ang mga

isyu sa mga rehiyon, naghihikayat sa mga tao na lumahok sa talakayan o usaping pangrehiyon.

Mahalaga ito para sa demokratikong pagpapatakbo ng mga lokal at rehiyonal na komunidad.

Bicol. Ang Bicol, binabaybay ding Bikol, tinatawag ding Kabikulan at Rehiyon 5, ay isa

sa 17 mga rehiyon ng Pilipinas. Binubuo ang Bicol ng limang lalawigan sa Tangway ng Bikol,

ang pinakatimog-silangang bahagi ng pulo ng Luzon, at ng dalawang pulong lalawigan malapit

sa tangway.

Epekto. Ang epekto ay ang resulta, ang katapusan, ang konklusyon, at ang kinahinatnan

na nagmumula sa isang dahilan. Samakatuwid ang epekto ang pangunahing prinsipyong sanhi-

epekto ng agham at pilosopiya.

Lengguwahe. Ito ay isang salitang kastila na tumutukoy sa wika at koleksyon ng tunog,

simbolo, at kaugnay na bantas upang magpahayag ng ideya o kaisipan. Ito ay ginagamit sa

pakikipagpanayam at pakikipagtalastasan. Bukod pa rito, karaniwan itong ginagamit upang

magpahayag ng damdamin o ekspresyon.

Lokal na Diyalekto. Ito ay kilala rin bilang mother tongue, unang wika, o arteryal na

wika. Bilang karagdagan, ito ay tumutukoy sa wika na nakukuha ng isang indibidwal sa unang

bahagi ng pagkabata dahil ito ay nakasanayang sinasalita sa pamilya at ito ang wika ng rehiyon

kung saan siya isinilang at naninirahan.

Midyum. Ito ay tumutukoy sa mga pamamaraan na ginagamit sa

pakikipagkomunikasyon, daluyan o ginagamit na paraan upang mas maging kandili at matatag

ang pagsasalitan ng mensahe.

Pamamahayag. Ito ay isang estilo ng pagsusulat ng tuwirang pag-uulat ng mga

kaganapan. Ang kataga ay ginagamit upang ilarawan ang mga gawain ng mga pahayagan, mga

palabas na pambalita sa telebisyon man o sa radyo, at sa mga magasing pambalita. Maraming

iba't ibang hanapbuhay na pambalita at pangkabatiran sa larangan ng pamamahayag, katulad ng

mga trabaho ng mga tagapag-ulat na pampahayagan, ankor na pambalita sa telebisyon,

manunulat, patnugot, tagaguhit o ilustrador, at maniniyot. Ang mga taong naghahanapbuhay sa

larangan ng pamamahayag ay pangkalahatang tinatawag na mga tagapamahayag,

mamamahayag, o peryodista.

Pananaw. Ito ay nangangahulugan ng paraan ng pagsasaalang-alang o pagsusuri sa isang

bagay suliranin o pangyayari. Personal na pang-una o Punto de bista.

SANGGUNIAN

[1] Pacariem, H. n. d. Ang Diyalekto ay ang Lokal na Wika na Ginagamit sa Isang Lugar.

https://www.scribd.com/document/316755643/Ang-Dialekto-Ay-Ang-Lokal-Na-Wika-Na-

Ginagamit-Sa-Isang-Lugar

[2] Dayalek-Kahulugan at Halimbawa. n. d. Takdang Aralin. Ph.

https://takdangaralin.ph/dayalek-kahulugan-at-halimbawa/

[3] Wika at Panitikan (2013). Ang Dayalekto

https://siningngfilipino.blogspot.com/2013/06/ang-dayalekto.html

https://tl.encyclopedia-titanica.com/significado-de-noticia

https://ejournals.ph/article.php?id=7823