- Πρόχειρες Σηµειώσεις -

Σύντοµος Οδηγός:
τι είναι ο πλούτος
και πώς να τον αποκτήσετε

Τι είναι ο πλούτος και γιατί χάνεται τόσο εύκολα;

Πού πήγε όλος ο τεράστιος πλούτος που χάθηκε από έθνη,

επιχειρήσεις, τράπεζες και πολίτες στην κρίση; Ποιος τον κέρδισε;

Οι σκέψεις ενός απλού ανθρώπου χωρίς γνώσεις οικονοµίας

για την... οικονοµία.

Το βιβλίο αυτό θα ωφελήσει τα οικονοµικά σας και θα λύσει µε τον πιο απλό
τρόπο τις απορίες σας για τα παράξενα της οικονοµίας.
 2

έκδοση 0.1
Πριν το διαβάσετε ελεγξτε στο http://skeftomai.gr/diafora

αν έχετε την πιο καινούργια έκδοση!

Απαραίτητες διευκρινήσεις

Γιατί στο εξώφυλλο γράφει “πρόχειρες σηµειώσεις”;

Γιατί ακριβώς περί αυτού πρόκειται. ∆ε πρόκειται για ολοκληρωµένο βιβλίο και
εκτεταµένη επαγγελµατική µελέτη, αλλά για σκόρπιες σκέψεις µου για
οικονοµικά ζητήµατα, τις οποίες απλώς έβαλα σε κάποια σειρά. ∆εν έχω κάνει
σπουδές οικονοµικών αλλά ούτε κι έχω διαβάσει ποτέ κάποιο βιβλίο οικονοµίας,
αλλά µόνο άρθρα σε εφηµερίδες, γι αυτό µε διακατέχει µία ανασφάλεια για το
αν όσα γράφω έχουν ξαναειπωθεί ήδη και µε καλύτερο τρόπο, ή µήπως είναι
λανθασµένα ή ελλειπή.

Μαζί όµως µε αυτή την ανασφάλεια νιώθω και µία βεβαιότητα ότι έχω
ανακαλύψει ένα ικανοποιητικό τρόπο για να ερµηνεύω φαινόµενα της
οικονοµίας. Αυτό το σκεπτικό µου επέτρεψε να προβλέψω την κρίση των
ακινήτων που τώρα χτυπά την Ελλάδα από τις αρχές του 2007.

Αναρωτιέµαι ποια από από τις δύο αισθήσεις µου θα επιβεβαιωθεί τελικά, η
ανασφάλεια ότι αυτό που έγραψα δεν έχει καµία αξία ή η αίσθηση ότι είναι κάτι
σηµαντικό; Οι µόνοι που θα µπορούσαν να µε διαφωτίσουν είναι άνθρωποι µε
γνώσεις οικονοµίας, των οποίων τη (αιτιολογηµένη) γνώµη και κριτική
περιµένω ανυπόµονα.

Μέχρι λοιπόν να έρθει αυτή η υπεύθυνη γνώµη, δε µπορώ παρά να ονοµάζω

αυτό το ανάγνωσµα “πρόχειρες σηµειώσεις” που γράφτηκαν ευχάριστα και
χαλαρά, µε πρώτο κίνητρο να ικανοποιήσω την προσωπική µου περιέργεια για
τα παράξενα της οικονοµίας και δευτερευόντως να µοιραστώ τις πρόχειρες
αυτές σκέψεις µου και µε άλλους.
 3

Γιατί το έγραψα
Μου είχε κάνει εντύπωση η κρίση του χρηµατιστηρίου. Ακόµα µεγαλύτερη
εντύπωση όµως µου έκανε η τελευταία παγκόσµια κρίση. Αναρωτιόµουν:

Ο συνολικός πλούτος της Γης παραµένει ίδιος όπως και πριν λίγους µήνες. Γιατί
ξαφνικά ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ, κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, φτωχοί και πλούσιοι αρχίσανε
να φτωχαίνουν; Πού πήγε όλος ο πλούτος; Να έπεφτε κανένας µετεωρίτης στη
Γη, να γινότανε κανένας µεγάλος πόλεµος, να ερχότανε µία φονική πανδηµία, ή
να πλούτιζε απότοµα κάποια οµάδα ανθρώπων, ε τότε θα το καταλάβαινα. Θα
ήξερα που πήγε ο πλούτος που χάθηκε για τους υπόλοιπους. Όµως εδώ χάνεται
ο πλούτος από όλους! Μα που πήγε;

Τέτοια ενδιαφέροντα ερωτήµατα µε οδήγησαν σε ακόµη πιο ενδιαφέρουσες

απαντήσεις. Όταν κάποια στιγµή απαντήθηκαν όλα τα ερωτήµατα και κατάλαβα
τι είναι ο πλούτος και πώς µπορούµε να τον αποκτήσουµε και να τον
διατηρήσουµε, τότε ένιωσα σαν να έκλεισε ένας κύκλος γνώσης µέσα µου και
σκέφτηκα ότι πρέπει για τη δική µου καλύτερη κατανόηση να κάτσω και να τα
γράψω όλα αυτά.

Είµαι οικονοµολόγος;
Όχι. ∆εν έχω ιδέα από οικονοµικά. Χρησιµοποιώ την κοινή λογική πάνω σε
φλέγοντα ερωτήµατα. ∆ε χρησιµοποίησα οικονοµικές γνώσεις, ούτε θα
παρουσιάσω πολύπλοκα σχεδιαγράµµατα και δυσνόητες ορολογίες. Πιστεύω ότι
η αλήθεια σε ένα θέµα που αφορά τον κόσµο πρέπει να µπορεί να λέγεται και µε
απλά λόγια. Αυτό και έκανα λοιπόν. Εκφράζω µε απλό τρόπο την έννοια του
πλούτου και απαντάω σε ερωτήµατα γύρω από αυτόν. ∆εν υπάρχει αντίθεση
όσων γράφω µε τις πολύπλοκες οικονοµικές αναλύσεις, αλλά προσπαθώ να
εξάγω από αυτές τις αναλύσεις την απλή, κατανοητή δοµή που κρύβεται πίσω
τους. Ελπίζω όσες επιστηµονικές λεπτοµέρειες παραλείπω να είναι (όπως
υποψιάζοµαι) περιττές για το στόχο µου, που είναι η κατανόηση της βασικής
δοµής του πλούτου.
 4

Τι είναι πλούτος;

Ο πλούτος αποτελείται από τρία συστατικά:

1) Χρήµα. Με αυτό µετράµε την οικονοµική αξία οποιουδήποτε αγαθού. Από το

τότε που χρησιµοποιήθηκαν σε οργανωµένες κοινωνίες, τα χρήµατα είναι µία
βασική µορφή του πλούτου.
Βασικό χαρακτηριστικό: Είναι η µορφή πλούτου µε τη ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΕΥΛΥΓΙΣΙΑ.
Μετατρέπεται άµεσα και πανεύκολα σε οποιαδήποτε από τις άλλες µορφές
πλούτου.

2) Ποιότητα ζωής, κατανάλωση. Είναι το σπίτι που ζούµε, το αµάξι µας, το

ψυγείο µε τα περιεχόµενά του, ο υπολογιστής µας µε το λογισµικό του, η
συνδροµή µας στο ίντερνετ, το κινητό µας τηλέφωνο και οι ώρες που µιλάµε µε
αυτό, τα χαλιά, ο κήπος µας, οι κολόνιες, η οδοντόβουρτσά µας, τα µουσικά
όργανα, οι καρέκλες και γενικά οποιοδήποτε υλικό αγαθό ή άυλη υπηρεσία που
ΤΑ ΖΟΥΜΕ.

Βασικό χαρακτηριστικό: Αυτή η µορφή πλούτου είναι ο τελικός στόχος του

πλούτου, δηλαδή η καλύτερη ζωή, η ευτυχία, άρα είναι και ο λόγος που γενικά
ο πλούτος είναι επιθυµητός.

Αν απαγορευόταν σε κάποιον αυτή η δεύτερη µορφή πλούτου, δε θα είχε

κανένα κίνητρο να αποκτήσει πλούτο. Τα χρήµατα για παράδειγµα θα ήταν γι
αυτόν κοµµάτια χαρτιού χωρίς καµία αξία.

3) Επένδυση. Με αυτήν τη µορφή πλούτου ΑΥΞΑΝΟΥΜΕ τον πλούτο.

Είναι όλος ο πλούτος που:
α) δεν είναι χρήµα και
β) δεν το ζούµε.

Για παράδειγµα, ένα δεύτερο σπίτι που το νοικιάζουµε ή θέλουµε µελλοντικά να

 5

το πουλήσουµε, το εµπορικό µας κατάστηµα µε τα εµπορεύµατά του, η

επιχείρησή µας, οι µετοχές µας, τα αµοιβαία κεφάλαια, ο χρυσός, η συλλογή µε
τους πίνακες ζωγραφικής.

Υπάρχουν 2 είδη ΕΠΕΝ∆ΥΣΗΣ: Η “επιθετική”, που στοχεύει στην αύξηση του

πλούτου µας µελλοντικά και η “αµυντική”, η οποία στοχεύει στην αποφυγή της
δραστικής µείωσης του πλούτου µας. Τα παραδείγµατα που αναφέρθηκαν στην
προηγούµενη παράγραφο είναι επιθετικές επενδύσεις. Κλασσικό παράδειγµα
αµυντικής επένδυσης είναι η ΑΣΦΑΛΙΣΗ. Το σκεπτικό της είναι απλό:

Ας πούµε ότι είµαστε 1000 άνθρωποι και γνωρίζουµε από τις στατιστικές ότι σε
έναν από εµάς θα τύχει στα επόµενα 3 χρόνια µία µεγάλη καταστροφή όπως πχ.
σοβαρή αρρώστια, ατύχηµα, πυρκαγιά, ανικανότητα εργασίας. Για µία τέτοια
καταστροφή απαιτείται ένα τεράστιο κοµµάτι πλούτου υπό µορφής χρήµατος για
να ανακουφίσει άµεσα την έκτακτη ανάγκη του ενός. Έτσι λέµε: “αντί να
καθόµαστε ανήσυχοι να αναρωτιόµαστε σε ποιον θα συµβεί το κακό, δίνουµε
όλοι κάθε χρόνο από ένα µικρό ποσό και το συνολικό ποσό το παίρνει όποιος
πάθει τη ζηµιά.” Απλό, αποτελεσµατικό και σωτήριο.

Αν η οικονοµική µας ζωή ήταν ποδοσφαιρική οµάδα, τότε η ασφάλιση θα ήταν ο

τερµατοφύλακας και οι τελευταίοι αµυντικοί. Πολύ σοφά λοιπόν το κράτος έχει
καταστήσει υποχρεωτική την ασφάλιση κάποιων βασικών πτυχών της ζωής µας.

Βασικό χαρακτηριστικό της µορφής πλούτου “ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ”:

Είναι η δυναµικότερη µέθοδος για την ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΥΞΗΣΗ του πλούτου ή για
την αποτροπή της δραστικής µείωσής του (στην περίπτωση της ασφάλισης).

∆ηλαδή ο πλούτος ενός ατόµου δεν αυξάνεται από αυτά που καταναλώνει µέσω
της δεύτερης µορφής πλούτου, ούτε τόσο πολύ από τα λεφτά που µαζεύει.
Αυξάνεται και προφυλάσσεται από την ΕΠΕΝ∆ΥΣΕΙΣ που έχει κάνει, είτε αυτές
είναι στην εργασία του, είτε σε µετοχές, ασφάλειες, ακίνητα κλπ.

Ωραία λοιπόν. Μόλις είδαµε εν συντοµία τα συστατικά του πλούτου. Όµως

πλούτος δεν είναι µόνο η ποσότητα των τριών παραπάνω συστατικών στη ζωή
µας, όπως πιστεύει ο πολύς κόσµος. Υπάρχει και µία ακόµη παράµετρος που η
έλλειψή της ευθύνεται για σχεδόν όλες τις οικονοµικές καταστροφές
που βλέπουµε γύρω µας. Αυτή την παράµετρο θα τη δείτε στον ορισµό του
πλούτου:

Ορισµός του πλούτου:

Πλούτος είναι το να διαθέτει κανείς τα 3 παραπάνω συστατικά
(χρήµα - ποιότητα ζωής - επένδυση) σε ποσότητα και ΣΕ ΙΣΣΟΡΟΠΙΑ!

Από τη δεκαετία του 80 και µετά, τεράστιος πλούτος έπεσε στα χέρια του
 6

∆υτικού κόσµου, όµως αναρίθµητες ήταν οι χρεοκοπίες και τα προσωπικά

δράµατα. Αυτό οφείλεται στην ανισορροπία των τριών συστατικών του πλούτου.
Η ανισορροπία έχει την ιδιότητα να εξαφανίζει τον πλούτο!
Ας δούµε κάποια ακραία παραδείγµατα για να γίνει πιο κατανοητό αυτό:

Παράδειγµα 1 – µονόπλευρος πλούτος µόνο σε χρήµατα

Φανταστείτε κάποιον που όχι µόνο δε χρωστάει πουθενά, αλλά έχει και 700
δισεκατοµµύρια ευρώ στο σπίτι του και σε πολλές τράπεζες! Σπίτι δεν έχει, ζει
σε πολυτελή ξενοδοχεία. Ούτε αµάξι έχει, κινείται συνεχώς µε ταξί. Αν γίνει
ένας πυρηνικός πόλεµος ή µία τεράστια φυσική καταστροφή και καταρρεύσει
όλο το τραπεζικό σύστηµα, τότε όλα τα χρήµατά του δε θα έχουν καµία αξία.
Θα είναι απλώς κοµµάτια χαρτιού. Το ίδιο θα συµβεί και αν φυλάει όλα του τα
χρήµατα σε µία τράπεζα και αυτή πτωχεύσει. Σε αυτήν την περίπτωση ακόµα κι
ένας που έχει µία µικρή γκαρσονιέρα και µια αποθηκούλα µε τρόφιµα, ξαφνικά
γίνεται πολύ πλουσιότερος από τον κάτοχο των 700 δισεκατοµµυρίων ευρώ!

Παράδειγµα 2 – µονόπλευρος πλούτος µόνο σε ποιότητα ζωής

Κάποιος ζει σε πολυτελή επαυλή µε υπηρέτες, ιδιωτικά τζετ, πισίνες, ακριβά
αµάξια, δηλαδή καταναλώνει πάρα πολλά. Ας πούµε ότι όλα αυτά τα οφείλει σε
µια µεγάλη επιτυχία ή µια πολύ κερδοφόρο επιχείρηση, η οποία του δίνει
συνεχή ροή χρηµάτων. Μετρητά δεν έχει καθόλου στην άκρη, ούτε έχει
επενδύσει τίποτα. Όσα βγάζει τα καταναλώνει. Εδώ δε χρειάζεται καµία φυσική
καταστροφή ή πυρηνικός πόλεµος. Απλώς ένα πρόβληµα να υπάρξει στη συνεχή
ροή χρηµάτων και σε λίγους µήνες ο δαπανηρός τρόπος ζωής οδηγεί σε
ολοκληρωτική χρεωκοπία και σε απόλυτη φτώχεια! Να λοιπόν ένα ακόµα
παράδειγµα στο οποίο ένας τεράστιος πλούτος εξαφανίζεται λόγω ανισορροπίας.

Παράδειγµα 3 – µονόπλευρος πλούτος µόνο σε επενδύσεις

Φανταστείτε κάποιον που έχει τεράστια περιουσία σε µετοχές. Μάλιστα για να
αποκτήσει ακόµα περισσότερες, πουλάει και το σπίτι του και φυσικά µένει χωρίς
καθόλου µετρητά. Προσδοκά την κατάλληλη ευκαιρία να τις πουλήσει για να
αποκοµίσει τεράστιο κέρδος. Όµως το χρηµατιστήριο καταρρέει και οι µετοχές
του χάνουν κάθε αξία. Έτσι για µια ακόµα φορά ο πλούσιος γίνεται φτωχός.
Αυτό έγινε στην Ελλάδα πριν µερικά χρόνια. Πολλοί χάσανε την περιουσία τους
στο χρηµατιστήριο. Και ακριβώς το ίδιο συµβαίνει και σήµερα µόνο που στη
θέση των µετοχών βάλτε... “ακίνητα”.

µικτή πραγµατικότητα. Τα 3 συστατικά του πλούτου και τα 3 παραδείγµατα

είναι επιτηδευµένα ακραία για να φανεί καθαρά το σκεπτικό. Η πραγµατικότητα
είναι συνήθως µικτή. Παραδείγµατα:
- Ένα παλιό αυτοκίνητο αντίκα είναι και Επένδυση, είναι όµως και Ποιότητα
ζωής αν αυτός που το έχει το χρησιµοποιεί. Το ίδιο και το σπίτι που µένουµε,
µπορεί στο µέλλον να χρησιµοποιηθεί και ως επένδυση.
- Κάποιος µπορεί να καταστραφεί οικονοµικά από ένα συνδυασµό υπέρµετρων
 7

καταναλωτικών εξόδων µε µία κακή επένδυση.

Όλα τα παραπάνω µπορεί σε κάποιους να φαίνονται γνωστά ή και βαρετά.

Όµως οι παραπάνω απλές διαπιστώσεις µπορούν να µας βοηθήσουν να
αποκτήσουµε µεγάλο οικονοµικό πλούτο και ... γιατί όχι; να µας κάνουν
µικρούς οικονοµικούς “προφήτες”!

∆ιαβάστε το επόµενο κεφάλαιο λοιπόν γιατί από εκεί αρχίζει η διασκέδαση!

 8

Η εξήγηση της κρίσης

Που οφείλεται η σηµερινή κρίση;

Συζητούσα πρόσφατα µε κάτι φίλους που ασχολούνται αρκετά µε την

επικαιρότητα και τα οικονοµικά και τους έκανα το εξής ερώτηµα:

Ο πλούτος της Γης παραµένει ίδιος όπως και πριν λίγους µήνες. Γιατί ξαφνικά ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ, κυβερνήσεις,
επιχειρήσεις, φτωχοί και πλούσιοι αρχίσανε να φτωχαίνουν; Πού πήγε όλος ο πλούτος; Να έπεφτε κανένας
µετεωρίτης στη Γη, να γινότανε κανένας µεγάλος πόλεµος, να ερχότανε µία φονική πανδηµία, ή να πλούτιζε
απότοµα κάποια οµάδα ανθρώπων, ε τότε θα το καταλάβαινα. Θα ήξερα που πήγε ο πλούτος. Όµως εδώ
χάνεται ο πλούτος από ΟΛΟΥΣ! Που πήγε;

Να το διατυπώσω και αλλιώς:

Οι αγελάδες, τα γουρούνια, η δυνατότητα της Γης να παράγει προϊόντα, η εργατική δύναµη των ανθρώπων, τα
µηχανήµατα µέσα στις επιχειρήσεις και γενικώς όλα, έµειναν ίδια τους τελευταίους 8 µήνες. Το µόνο που
άλλαξε ελαφρώς είναι η τεχνολογία, η οποία κάνει συνεχώς άλµατα και βοηθά στην αύξηση του πλούτου της
Γης. Γιατί λοιπόν κυβερνήσεις, απλοί πολίτες και µεγιστάνες χάσαµε όλοι µαζί τον πλούτο µας ξαφνικά;
ΠΟΥ ΠΗΓΕ;

Πριν διαβάσετε παρακάτω αξίζει να προβληµατιστείτε και να δώσετε τη δική σας

απάντηση στο ερώτηµα. Οι φίλοι µου επέµεναν ότι “τα έφαγαν οι τράπεζες και
τα γκόλντεν µπόις” ή ότι “το µεγάλο κεφάλαιο έγινε ακόµα µεγαλύτερο”. Όµως
αυτό δεν έχει καµία σχέση µε την πραγµατικότητα. Οι τράπεζες, οι µεγάλες
επιχειρήσεις και οι πολύ πλούσιοι έχασαν τεράστιο πλούτο.

Όσο για τα γκόλντεν µπόις, οι εξοργιστικές αµοιβές τους δεν είναι παρά ένα
µικροσκοπικό ψίχουλο, µπροστά στα τρισεκατοµµύρια δολάρια που χάθηκαν
από τον παγκόσµιο πλούτο. Το ίδιο µικροσκοπικά είναι και τα κέρδη όσων
εταιριών παρουσίασαν κερδοφορία την περίοδο της κρίσης. Ο συνολικός
πλούτος όλων των κατοίκων και κυβερνήσεων της Γης µέσα σε 8 µήνες
µειώθηκε ανεξήγητα κατά ένα τεράστιο ποσοστό!

Λοιπόν θα σας δώσω την απάντηση που δίνω εγώ µε το απλοϊκό µυαλό µου
χωρίς να έχω καµία ιδιαίτερη γνώση οικονοµικών, αλλά στηριγµένος στις απλές
σκέψεις του προηγούµενου κεφαλαίου:
 9

Η κρίση οφείλεται στην ΑΝΙΣΣΟΡΟΠΙΑ των µορφών του πλούτου. Ανισορροπία

που υπήρχε και σε ατοµικό αλλά και σε εθνικό επίπεδο σε όλες τις οικονοµικά
αναπτυγµένες χώρες του κόσµου. Θυµάστε τα κάπως “τραβηγµένα”
παραδείγµατα του προηγούµενου κεφαλαίου; Σε αυτά φάνηκε πώς κάποιος µε
τεράστια ποσότητα πλούτου αν δεν την έχει σε ισορροπία µε τις άλλες δύο
µορφές, µπορεί να χάσει τα πάντα. Ας δούµε λοιπόν ΠΟΥ ΑΚΡΙΒΩΣ βρίσκεται η
ανισορροπία σήµερα.

Η αιτία της σηµερινής κρίσης

Στο αριστερό σχεδιάγραµµα απεικονίζουµε πώς θα ήταν αν οι 3 µορφές του
πλούτου είχαν την ίδια “σπουδαιότητα” στη ζωή µας, ενώ στο δεξιό πώς είναι
σήµερα.

= χρήµα, = ποιότητα ζωής, κατανάλωση, = επένδυση. (µετοχές, ακίνητο, δάνεια, κλπ)

*
Ο κάθετος άξονας εκφράζει χονδρικά την % “βαρύτητα” ή “σπουδαιότητα” της
κάθε µορφής πλούτου στην οικονοµική ζωή µας. Στην πραγµατικότητα ποτέ δεν
είναι οι τρεις µορφές πλούτου ισοδύναµες. Πάντα υπάρχει κάποια ανισορροπία,
η οποία στις ελεύθερες αγορές διορθώνεται από µόνη της µε τις οικονοµικές
εξελίξεις. Για πολλούς ανθρώπους ο κάθετος άξονας θα έπρεπε να επεκτείνεται
και σε αρνητικό πρόσηµο, µιας και όχι µόνο δε διαθέτουν καθόλου µετρητά
αλλά χρωστούν κιόλας!

Οι αιτία της κρίσης είναι η γιγάντωση της τρίτης µορφής πλούτου “επένδυση” σε
βάρος της µορφής πλούτου “χρήµα”. Πιο συγκεκριµένα στη χρονική συγκυρία
που περνάµε, όταν λέµε “επένδυση” εννοούµε τα εξής δύο είδη της:
ΑΚΙΝΗΤΑ και ∆ΑΝΕΙΟ. Ας ρίξουµε µια µατιά σε καθένα από αυτά:

* Εννοείται ότι πρόκειται για θολό, υποκειµενικό µέγεθος που δε µπορεί να µετρηθεί απόλυτα
και αντικειµενικά. Τα σχεδιαγράµµατα είναι απλώς ένας οπτικός τρόπος να απεικονιστεί η
ισορροπία και η ανισορροπία των µορφών του πλούτου στη ζωή µας.
 10

ΑΚΙΝΗΤΑ
Είναι χειροπιαστό είδος περιουσίας. Είναι ταυτόχρονα και µορφή πλούτου
“ποιότητα ζωής” αλλά και µορφή πλούτου “επένδυση”. Ο πληθωρισµός έκανε το
χρήµα να φαίνεται ανασφαλές, οι µετοχές για χάρη των οποίων είχαν πουληθεί
ακόµα και σπίτια αποδείχτηκαν επικίνδυνες, οπότε ο κόσµος τα τελευταία χρόνια
πίστεψε πολύ στην αξία του ακινήτου. Όλοι αγόραζαν ακίνητα, οπότε η τιµή
τους ανέβαινε διαρκώς. Αυτοί που δεν αγόραζαν βλέπανε το ράλι τιµών και
σκέφτηκαν ότι το ακίνητο δεν είναι απλώς σηµαντικό κοµµάτι της διαβίωσης,
αλλά είναι και µία πολύ καλή ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ. Έτσι άρχισαν να αγοράζονται ή να
κατασκευάζονται από όλους ακίνητα όχι µόνο για πρώτη κατοικία αλλά και ως
καθαρή επένδυση. Επειδή όµως (όπως και µε τις µετοχές) δε γίνεται οι τιµές να
ανεβαίνουν επ' άπειρον και ταυτόχρονα όλοι να γίνονται πάµπλουτοι επειδή
επέλεξαν να γίνουν κάτοχοι ακινήτων, κάποια στιγµή όλο αυτό το πράγµα θα
έσκαγε σαν φούσκα, πράγµα που έγινε!

Βασική ιδιότητα των ακινήτων: SLOW MOTION! Όσοι ήταν πλούσιο σε µετοχές
γίνανε σε λίγες εβδοµάδες πάµφτωχοι µε µια σειρά αστραπιαίων χαστουκιών
που τους έδωσε το χρηµατιστήριο. Έχω φίλο που είχε 200.000€ σε µετοχές και
σε τρεις εβδοµάδες είχανε γίνει 20.000. Με τα ακίνητα συµβαίνει ακριβώς το
ίδιο αλλά ... σε αργή κίνηση! ∆ηλαδή αν έχεις αγοράσει το 2007 ένα ακίνητο µε
200.000€, την τιµή του ακόµα και σε περίοδο κρίσης την καθορίζεις ΕΣΥ!
Μπορείς δηλαδή εν µέσω κρίσης ακινήτων να θέσεις τιµή για το ακίνητό σου
την ίδια ή ακόµα και µεγαλύτερη! Όµως.. το αν θα βρεις αγοραστή είναι άλλο
πράγµα. Έτσι µπορείς να βρίσκεσαι µέσα στην κρίση των ακινήτων αλλά να µην
την έχεις πάρει είδηση.

Όµως η φούσκα έστω και σε αργή κίνηση θα σκάσει, αυτό είναι 100% σίγουρο,
απλώς σου δίνεται η δυνατότητα να το καθυστερήσεις. Γενικά οτιδήποτε έχει
σχέση µε ακίνητα είναι εξαιρετικά
βραδυκίνητο. Το πουλάς και το
αγοράζεις µε χρονοβόρες διαδικασίες, η
άνοδος των τιµών των ακινήτων κρατάει
για δεκαετίες και δυστυχώς η κάθοδος
κρατάει επίσης για πολλά χρόνια. Αυτή η
ιδιότητα Slow Motion της επένδυσης
“ακίνητο” είναι που παραπλανά τον
κόσµο. Είναι τόσο αργές οι µεταβολές
τιµών των ακινήτων, που αρκετοί ζούνε
όλη τους τη ζωή µέσα στην διαρκή
άνοδο των τιµών.

Ένας από τους λόγους της διόγκωσης της φούσκας των ακινήτων ήταν η
τιτλοποίηση των στεγαστικών δανείων που έγινε στην Αµερική. Πρόκειται
για µεγάλη απατεωνιά, που µπόρεσε να στηθεί από επιτήδειους λόγω του
αδύναµου ελεγκτικού µηχανισµού της αγοράς στις ΗΠΑ. Όµως αντίθετα µε όσα
διαβάζω στις εφηµερίδες, δεν πιστεύω ότι είναι αυτή µια από τις αιτίες της
κρίσης, αλλά απλώς µία ακόµη παρενέργειά της. Γι αυτό δεν νοµίζω ότι
 11

χρειάζεται για τον αναγνώστη να ξέρει τι είναι η τιτλοποίηση των δανείων που
έκαναν αµερικανικές τράπεζες. Το µεγάλο θέµα είναι η υπερβολική διόγκωση
της επένδυσης “ακίνητο”, η οποία απειλεί την ισορροπία των µορφών πλούτου,
άρα και τον πλούτο συνολικά.

Η υπερτίµηση των ακινήτων επηρεάζει αρνητικά την οικονοµική ζωή της χώρας.
Θα σας δώσω δύο παραδείγµατα. Το πρώτο είναι η ασφυξία που νιώθουν οι
µικρές επιχειρήσεις, µιας και για να νοικιάσει κάποιος ένα µαγαζί στην αγορά
πρέπει να πληρώσει ένα σκασµό λεφτά κάθε µήνα. Το να παίρνει ο ιδιοκτήτης
ενοίκιο όσο 2 µισθοί υπαλλήλου µόνο και µόνο επειδή διαθέτει προς ενοικίαση
ένα µαγαζάκι στην αγορά είναι τερατώδες! Σκεφτείτε το.. Τι έκανε αυτός ο
άνθρωπος για να εισπράττει δύο µισθούς κάθε µήνα; Ευτυχώς όλοι αυτοί οι
ιδιοκτήτες µαγαζιών που πλούτισαν µε τα τεράστια ενοίκια τα επόµενα χρόνια
θα αναγκαστούν κι αυτοί να ρίξουν ∆ΡΑΣΤΙΚΑ τις τιµές αν θέλουν να βρουν νέο
νοικάρη.

Και ένα ακόµα παράδειγµα: Πολλές φορές κατηγορούµε τις

καφετέριες που έχουν ακριβά τον καφέ και δεν έχουµε
άδικο. Όµως και ο ακριβός καφές οφείλεται στην κρίση των
ακινήτων! Αν ο ιδιοκτήτης της καφετέριας πληρώνει 3.000€
το µήνα ενοίκιο ή αν έχει πληρώσει 300.000 για να αγοράσει
το ακίνητο, δε µπορεί παρά να χρεώνει ακριβά τον καφέ! Το
ίδιο και ο έµπορος ρούχων, λευκών ειδών, τυρόπιτας, κλπ

Ένας από τους τρόπους να καταλάβουµε ότι τα ακίνητα σήµερα είναι

υπερτιµηµένα είναι
α) ότι για δεκαετίες συνεχώς ανέβαιναν και
β) το χρηµατικό ποσό που απαιτείται για την απόκτηση ενός ακίνητου είναι
εξωπραγµατικό. Ένα νεόκτιστο οικογενειακό σπίτι σε µία µέτρια περιοχή κοστίζει
περίπου 150 χιλιάδες ευρώ. ∆ηλαδή τα λεφτά που για να τα αποταµιεύσει
κάποιος χρειάζεται ΜΙΑ ΖΩΗ! Είναι φυσιολογικό αυτό;... ή µήπως η πραγµατική
αξία αυτού του σπιτιού (πρέπει να) είναι 50-70 χιλιάδες;

Όµως ο ιδιοκτήτης του θα µας πει: “τι λέτε ρε παιδιά; Εγώ ξόδεψα 120 χιλιάδες
µόνο για να το φτιάξω και εσείς µου λέτε ότι η αξία του είναι 50 χιλιάδες;
Στην χειρότερη περίπτωση θα µπορούσε να κάνει όσο στοίχισε για να φτιαχτεί.”

Λάθος! ∆εν είναι µόνο οι αξίες των ακινήτων υπερτιµηµένες, αλλά και τα
κατασκευαστικά τους έξοδα! Τα υλικά είχαν εκτοξευτεί σε δυσθεώρητα ύψη
λόγω της ανώµαλα τεράστιας ζήτησης. Τώρα το σίδερο και το τσιµέντο
κοστίζουν σχεδόν το µισό από ότι το 2007. Από την άλλη οι αµοιβές των
χτιστών, ηλεκτρολόγων, υδραυλικών και λοιπών ειδικοτήτων είχαν εκτοξευτεί
στον ουρανό.

Τεχνίτες, υδραυλικοί και άλλοι, χωρίς να έχουν επενδύσει χρόνο και χρήµα σε
 12

σπουδές ζητούσαν για εργασία 15 ηµερών όσα χρήµατα βγάζει ένας υπάλληλος
σε ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ! Και µάλιστα ήταν και “δύσκολοι”, δε δέχονταν εύκολα να
αναλάβουν εργασίες, δε δέχονταν διαπραγµάτευση στις αµοιβές τους. Τώρα
βέβαια όλοι αυτοί αναγκαστικά θα “φτιάξουν χαρακτήρα” αν θέλουν να
επιβιώσουν στα πολλά χρόνια που θα διαρκέσει η κρίση των ακινήτων.

Πώς όµως βρήκαν όλοι τα τεράστια ποσά που απαιτούνταν για τις υπέρογκες
αµοιβές των εργατών και τα υπερτιµηµένα υλικά κατασκευής που χρειάστηκαν
για τόσα πολλά ακίνητα;

∆ΑΝΕΙΟ – το ναρκωτικό της οικονοµικής ζωής

Το δάνειο είναι η πιο ακραία µορφή της 3ης µορφής πλούτου “επένδυση” και
ταυτόχρονα η πιο ακραία αµφισβήτηση που µπορεί κάποιος να πράξει απέναντι
στη µορφή πλούτου που λέγεται “Χρήµα”. Για να το πω πιο “λαϊκά”, το να
παίρνεις δάνειο είναι σαν να ΒΡΙΖΕΙΣ το χρήµα. Σαν να λες: “τόσο πολύ
περιφρονώ την αξία του χρήµατος, ώστε όχι µόνο δε το µαζεύω, όχι µόνο είµαι
στο µηδέν από χρηµατική περιουσία, αλλά πάω και στο ΜΕΙΟΝ, δανειζόµενος
λεφτά από άλλους που έχουν, πληρώνοντάς τους και ΕΝΟΙΚΙΟ για τα λεφτά
που δανείζοµαι” (το γνωστό επιτόκιο των τραπεζών).

Αυτή η µορφή επένδυσης είναι δικαιολογηµένη µόνο σε εξαιρετικές

περιπτώσεις. Παράδειγµα: Είσαι ο Μπιλ Γκέιτς και έχεις φτιάξει ένα λογισµικό
που ξέρεις ότι θα φέρει επανάσταση στη χρήση των υπολογιστών. Όµως για να
το αναπαράγεις και να το προωθήσεις σε παγκόσµιο επίπεδο χρειάζεσαι ένα
εκατοµµύριο δολλάρια. Τι κάνεις λοιπόν; ∆ανείζεσαι. ∆ηλαδή επενδύεις στην
ιδέα σου και σε λίγα χρόνια έχεις καταφέρει να αποπληρώσεις το δάνειο και να
κερδίσεις και άλλα 800 εκατοµµύρια δολλάρια. Για τέτοιες περιπτώσεις είναι
απαραίτητο το δάνειο ή τουλάχιστον για σίγουρες επενδύσεις σε µία ιδέα,
προϊόν ή ακίνητο που ξέρουµε µε απόλυτη σιγουριά ότι θα µας βοηθήσει
ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ να αποπληρώσουµε το δάνειο πίσω. Το ∆άνειο είναι σωστή
επένδυση µόνο όταν γνωρίζεις χωρίς καµία αµφιβολία ότι θα µπορέσεις να το
ξεπληρώσεις.

Σε κάθε άλλη περίπτωση λειτουργεί στην οικονοµική µας ζωή όπως λειτουργεί
ένα ναρκωτικό στην υγεία µας. Προσφέρει γρήγορο “ανέβασµα”, αλλά η
προσαρµογή στην πραγµατικότητα της αποπληρωµής είναι αργή και
βασανιστική. Όταν µάλιστα η “δόση” αυτού του ναρκωτικού είναι υπερβολική,
µπορεί να προκαλέσει (οικονοµικό) θάνατο, δηλαδή χρεοκοπία.

Στις µέρες µας σχεδόν όλοι έχουµε γίνει ναρκοµανείς στην οικονοµική µας ζωή
παίρνοντας δάνεια. Αν σε κάθε έναν που είναι δανεισµένος άναβε ένα κόκκινο
λαµπάκι στο µέτωπο, τότε όταν βγαίναµε βόλτα στην αγορά θα βλέπαµε τον
τόπο να πληµµυρίζει από κόκκινα λαµπάκια.
Τα οικονοµικά ναρκωτικά διαφηµίστηκαν στην τηλεόραση εντατικά. Είχαµε
φτάσει στο σηµείο ανά πέντε διαφηµίσεις η µία να µας πασάρει τον ψεύτικο
 13

παράδεισο των οικονοµικών ναρκωτικών, µάλιστα συχνά µε τη χειρότερη

µορφή του, τα καταναλωτικά δάνεια.

Θύµατα των δανείων είναι όχι µόνο οι λήπτες τους, αλλά πολύ περισσότερο οι
τράπεζες που τα χορηγούν! Τα δάνεια στηρίζονται στην αξία των ακινήτων και
των αυτοκινήτων. Όταν κάποιος δε µπορεί να πληρώσει τότε η τράπεζα
κατάσχει το ακίνητό του, το πουλάει και παίρνει τα λεφτά της. Όµως όταν
περνάνε κρίση τα ακίνητα, η
τράπεζα δε µπορεί να τα
πουλήσει. Οι τράπεζες είναι
εκτός από µεγαλέµποροι
οικονοµικών ναρκωτικών,
είναι και οι µεγάλοι
οικονοµικοί “ναρκοµανείς”,
επειδή αλληλοδανείζονται
τεράστια ποσά. Τώρα λοιπόν
που σκάει η φούσκα των
δανείων και των ακινήτων οι
τράπεζες απλά πεθαίνουν
(χρεοκοπούν) από τις
υψηλές δόσεις ναρκωτικών
που έχουν συσσωρεύσει στο
σύστηµά τους.

Ερχόµαστε λοιπόν πάλι στο ερώτηµα που τέθηκε στην αρχή του κεφαλαίου για
να απαντήσουµε στο “Πού πήγε ο πλούτος”.

Ο πλούτος κυβερνήσεων, φτωχών και πλουσίων χάθηκε, εξαφανίστηκε! Αιτία γι

αυτό ήταν η κακή ΙΣΣΟΡΟΠΙΑ, δηλαδή κάτι σαν κακή οργάνωση της
οικονοµίας. Θα δώσω ένα σηµαντικό παράδειγµα που δείχνει πώς µπορεί να
γίνει αυτό:

Φανταστείτε µία κλειστή κοινωνία 1000 ανθρώπων, στην οποία κάθε ένας κάνει
µία δουλειά. Ένας είναι αγρότης, άλλος, γαλατάς, άλλος φτιάχνει κινητά
τηλέφωνα, άλλος φτιάχνει καρέκλες, άλλος τηλεοράσεις κλπ. Ας πούµε ότι για
κάποιο λόγο όλοι θέλουν περισσότερο γάλα για κάποια χρονική περίοδο, οπότε
η τιµή του γάλακτος εκτοξεύεται και ο γαλατάς αρχίζει να πλουτίζει. Αυτό το
βλέπουν και οι άλλοι και από απληστία παρατάνε τις δουλειές τους για να
γίνουν γαλατάδες. Έτσι σύντοµα το χωριό αποτελείται από 500 γαλατάδες και
άλλους 500 που σκέφτονται και αυτοί να γίνουν γαλατάδες.

Έτσι οδηγούµαστε σε φούσκα όταν συνειδητοποιούµε ότι υπάρχει

υπερπροσφορά γάλακτος, το οποίο έχει υπερτιµηθεί υπερβολικά. Ξαφνικά
σχεδόν όλοι οι γαλατάδες µένουν άνεργοι και πάµφτωχοι και µη µπορώντας να
αγοράσουν τίποτα, φτωχαίνουν και οι άλλοι κάτοικοι του χωριού.
Σε αυτήν την κλειστή κοινωνία 1000 ατόµων που δεν επηρεάζεται από
 14

εξωτερικούς παράγοντες ο πλούτος απλά ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΕ, λόγω κακής

οργάνωσης, δηλαδή λόγω ανισορροπίας στα είδη του πλούτου, η οποία
οφείλεται στην απληστία. Σε επόµενο κεφάλαιο θα µιλήσουµε για τον
παράγοντα απληστία και τη σπουδαιότητά του στην οικονοµική ζωή.

Αυτό έγινε και σε παγκόσµιο επίπεδο, µόνο στη θέση του γάλακτος ήταν η
επένδυση σε ακίνητα και τα δάνεια. ∆ε φάγανε τα λεφτά οι Εβραίοι, ούτε
κάποιες επιλεγµένες τράπεζες ή κάποιες κυβερνήσεις. Τα λεφτά εξαφανίστηκαν
λόγω κακής ισορροπίας των µορφών πλούτου, η οποία κακή ισορροπία
οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στην ανθρώπινη ΑΠΛΗΣΤΙΑ.

Μετά από την εξήγηση της κρίσης µπορούµε να αποκτήσουµε ΠΡΟΦΗΤΙΚΕΣ

ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ στα οικονοµικά. Ικανότητες που θα ζήλευαν ίσως και
οικονοµολόγοι. Στο επόµενο κεφάλαιο θα µάθετε πότε θα τελειώσει η κρίση και
στο µεθεπόµενο πώς να γίνετε πλούσιοι. ∆ιαβάστε προσεκτικά.
 15

Πότε θα τελειώσει η κρίση;

Άλλοι λένε ότι αυτό θα γίνει σε δύο χρόνια, άλλοι σε τέσσερα και άλλοι λένε ότι
ήδη η κρίση αρχίζει να ξεπερνιέται. ∆εν έχω πρόβληµα µε τις εκτιµήσεις τους,
αλλά µε ενοχλεί που δεν τις δικαιολογούν επαρκώς. Παρακάτω θα γίνει µία
προσπάθεια να προβλεφθεί ως ένα βαθµό πότε θα τελειώσει η κρίση µε
αιτιολόγηση όµως. Για να το βρούµε αυτό πρέπει να ανατρέξουµε στην ΑΙΤΙΑ
της. Όταν παύσει η αιτία, θα παύσει και η κρίση.

Η αιτία όπως είπαµε είναι η φούσκα των ακινήτων και τα δάνεια, παράγοντες
που οδήγησαν στον εξευτελισµό του χρήµατος σε τόσο µεγάλο βαθµό, ώστε
κανείς να µην έχει χρήµατα! Όλοι έχουµε σπίτια, ακριβά αυτοκίνητα,
επαγγελµατικές επενδύσεις αλλά τα αποκτήσαµε µε ξένα λεφτά που δεν έχουµε
ξεπληρώσει! Τεράστιες οικονοµικές καταστροφές και χρεοκοπίες συµβαίνουν για
έλλειψη όλο και µικρότερων ποσών. Ακόµα και για 5.000 ευρώ µπορεί να
χαθούν σπίτια, δουλειές, αυτοκίνητα, περιουσίες. Επαναλαµβάνω, αιτία της
κρίσης είναι η ΑΝΙΣΣΟΡΟΠΙΑ στις µορφές του πλούτου όχι η έλλειψη
“ποσότητάς” του. Η κρίση λοιπόν θα τελειώσει όταν εξαφανιστεί η
ανισορροπία Πώς θα γίνει αυτό;

Πρόβλεψη:
Όταν θα δείτε τα σπίτια να πουλιόνται φθηνά, για παράδειγµα στο 1/3 της αξίας
που είχαν το 2008, όταν οι µάστορες της οικοδοµής εργάζονται µε πολύ
λιγότερα χρήµατα, όταν τα αυτοκίνητα µειώσουν κι αυτά αναλόγως τις τιµές
τους, όταν σχεδόν ΟΛΑ τα αγαθά και οι υπηρεσίες µειώσουν σηµαντικά τις τιµές
τους, όταν µειωθεί δραστικά ο αριθµός αυτών που χρωστάνε, τότε τα πρόσωπα
θα αρχίσουν να χαµογελούν, η κρίση θα αρχίζει να περνά στο παρελθόν και η
ευηµερία θα κάνει πάλι την εµφάνισή της.

∆ηλαδή η κρίση θα τελειώσει όταν επανέλθει η ΙΣΣΟΡΟΠΙΑ, πράγµα που

σηµαίνει ότι θα πέσει η αξία των ακινήτων, θα µειωθούν τα δάνεια και θα ανεβεί
η αξία του χρήµατος, µε το οποίο θα µπορεί κανείς να αγοράζει περισσότερα
πράγµατα. Η άνοδος της αξίας του χρήµατος θα φέρει ένα πρωτόγνωρο
φαινόµενο, τον αρνητικό πληθωρισµό. ∆ηλαδή αν ως τώρα είχαµε θετικό
πληθωρισµό πχ. 3%, πράγµα που σήµαινε ότι το χρήµα έχανε κάθε χρόνο το
 16

3% της αξίας του, στα επόµενα χρόνια µπορεί να δούµε πληθωρισµό -4%, που
σηµαίνει ότι το ίδιο χρήµα µέσα σε ένα έτος αποκτά 4% µεγαλύτερη αξία, ακόµα
κι αν το φυλάµε κάτω από το στρώµα!

Όταν λοιπόν δείτε σπίτια των εκατό χιλιάδων να πωλούνται σαράντα, όταν δείτε
καλά οικογενειακά αυτοκίνητα να κοστίζουν 8 χιλιάδες ευρώ αντί για
δεκαπέντε και είκοσι που στοιχίζουν σήµερα, όταν θα δείτε ανθρώπους που
ζούνε µε λιγότερες ανέσεις, δε χρωστάνε πουθενά και έχουν εργασία, τότε θα
είµαστε κοντά στο τέλος της κρίσης. Πρέπει δηλαδή να µειωθούν τα δάνεια, οι
ανέσεις της καθηµερινής ζωής και οι τιµές, ενώ ταυτόχρονα σιγά σιγά να
αρχίσουν να αυξάνονται τα ιδιόκτητα, µη δανεισµένα χρήµατα που υπάρχουν
στις τσέπες και τους λογαριασµούς καταθέσεων.

∆ε λύνεται η κρίση µε προσφυγή σε επιπλέον δόσεις ναρκωτικών, δηλαδή

δανείων, γιατί αν και θα δώσουν την ψευδαίσθηση ότι όλα πάνε καλά, θα
είµαστε χειρότερα καθώς η αιτία της κρίσης, η ανισορροπία θα ενισχύεται.

Ίσως τώρα θα µου πείτε: “πρόβλεψη είναι να πεις πότε ακριβώς θα βγούµε
από την κρίση, σε πόσα χρόνια, όχι τι χρειάζεται να γίνει για να βγούµε από
την κρίση”.

Κι όµως, η πληροφορία του ακριβώς ΠΟΤΕ θα τελειώσει η κρίση είναι άχρηστη!

Το σηµαντικό που µπορεί να µας ωφελήσει οικονοµικά είναι το ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ
ΓΙΝΕΙ για να βγούµε από την κρίση, ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ όταν θα
βγούµε από την κρίση.
 17

Πώς θα γίνετε πλούσιοι

δύο γενικές προτάσεις.

1. Είστε ήδη πλούσιοι!

Ένας υπάλληλος σήµερα που δεν έχει κάποιο οικονοµικό πρόβληµα ή χρέος και
έχει και δικό του σπίτι είναι πολύ ΠΛΟΥΣΙΟΤΕΡΟΣ από τον πλουσιότερο
άνθρωπο που υπήρχε στη Γη πριν µόλις 30 χρόνια! Έχει τεράστιες ανέσεις,
µόνιµα εξασφαλισµένο καλό φαγητό, καθαρό νερό, αποχέτευση, ελεύθερο
χρόνο, κινητό τηλέφωνο, διασκέδαση, ρούχα. Αλλά ακόµα και στις µέρες µας,
θεωρείται από τους λίγους τυχερούς της Γης που απολαµβάνουν όλα τα καλά
της ανθρώπινης προόδου, σε αντίθεση µε αναρίθµητους συνανθρώπους µας που
πεινούν, δεν έχουν αποχέτευση, καθαρό νερό, τηλέφωνο, ελεύθερο χρόνο και
πολλά άλλα.

Ας ρίξουµε λοιπόν µια µατιά πώς σκέφτεται αυτός ο πραγµατικά πάµπλουτος

άνθρωπος για τα οικονοµικά του. Λέει µέσα του:

“Μα ως πότε θα συνεχίσω να είµαι φτωχός; Πότε θα κάνω κι

εγώ λίγο µεγάλη ζωή, να αγοράσω ένα σκάφος, να
αποκτήσω ένα εξοχικό σπίτι, να πιάσω την καλή.
Όνειρό µου είναι να γίνω κάποτε πλούσιος!”

Κάπως έτσι σκέφτεται ο πλούσιος δηµόσιος υπάλληλος µε την εξασφαλισµένη

εργασία, που δυστυχώς γι αυτόν δεν έχει καταλάβει πόσο πλούσιος είναι. Το
αποτέλεσµα είναι τραγικό. Ο µόνος τρόπος για δραστική αύξηση του πλούτου
είναι να στραφεί προς την τρίτη µορφή πλούτου, την “επένδυση”, είτε
 18

αγοράζοντας µετοχές, είτε ακίνητα, ξοδεύοντας γι αυτόν τον σκοπό τα χρήµατά

του κι αν δεν έχει χρήµατα στην άκρη, κάνει την ακόµα πιο ριψοκίνδυνη µορφή
επένδυσης, παίρνει δάνειο!

Να πώς µπορεί να καταστραφεί οικονοµικά ένας πλούσιος άνθρωπος, µόνο και

µόνο επειδή δεν έχει καταλάβει ότι είναι ήδη πλούσιος!

Μπορεί να φαίνεται αυτονόητο, όµως σε αυτήν την απλή αλήθεια κρύβεται η

αιτία για τη φτώχεια πάρα πολλών ανθρώπων. Αυτοί οι άνθρωποι
καθοδηγούνται από ΑΠΛΗΣΤΙΑ, επιδιώκοντας τον πλούτο τον οποίο ήδη
κατέχουν χωρίς να το ξέρουν. Η απληστία σε αντίθεση µε την υγιή φιλοδοξία,
είναι το χειρότερο κίνητρο για την οικονοµική ανάπτυξη κάποιου.

∆υστυχώς η αρρώστια της απληστίας είναι µεταδοτική. Μεταδίδεται από τον

γείτονα που αγόρασε ένα πολυτελέστατο τεράστιο αυτοκίνητο, από τον
συνάδελφο που “επένδυσε” σε µετοχές, από τον συγγενή που αγόρασε ένα
δεύτερο σπίτι µε δάνειο, από τον σπάταλο φίλο που µας κερνάει συχνά και που
διοργανώνει γλέντια που κοστίζουν όσο ένας µισθός. Μεταδίδεται από τις
διαφηµίσεις προϊόντων και υπηρεσιών που δεν πολυχρειαζόµαστε και κυρίως
από τις διαφηµίσεις ∆ΑΝΕΙΩΝ, δηλαδή οικονοµικών “ναρκωτικών” που σε
κάνουν να αισθάνεσαι πάµπλουτος ενώ δεν είσαι.

Σε µία κοινωνία µε ισχυρές ηθικές και πνευµατικές αξίες, µε ιδανικά και µε πίστη
στο Θεό της αγάπης, η απληστία δε θα είχε θέση. Όµως επιλέξαµε να χτίσουµε
την κοινωνία µας πάνω στο κυνήγι του πλούτου (που ήδη είχαµε), ο οποίος
όσος και να γίνει δε µπορεί να µας χορτάσει.

∆ιαλυµένες οικογένειες, ερωτικές απιστίες, αγώνας για ισχύ, ερωτική δύναµη,

πρεστίζ, διαµόρφωσαν µία κοινωνία διαρκώς διψασµένη για περισσότερο χρήµα,
έρωτα, ισχύ. Όµως τέτοιου είδους δίψα είναι ακόρεστη και µας οδηγεί σε
αδιέξοδα. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον καλλιεργήθηκε και η ΑΠΛΗΣΤΙΑ, που
είναι η βαθύτερη αιτία για τα οικονοµικά δεινά που περνά ο κόσµος.

2. Πιο σηµαντικό είναι το ΝΑ ΜΗ ΧΑΝΕΙΣ, παρά το να κερδίζεις!

Εδώ έχουµε µία ακόµα απλή αλήθεια που αν την εφαρµόζαµε µπορεί και να µην
εµφανιζόταν ποτέ οικονοµική κρίση!

Όλοι µας καθοδηγούµενοι από απληστία ενδιαφερόµαστε πρωτίστως πώς θα

κερδίσουµε για να γίνουµε πλούσιοι. Όµως το να διατηρήσεις τον πλούτο σου
είναι πολύ σηµαντικότερο. Μόλις πέσουν λίγα λεφτά στα χέρια των ανθρώπων,
αµέσως αρχίζουν να τρώγονται µε τα ρούχα τους “που να επενδύσουν τα
λεφτά”. Ούτε λόγος για να τα αποταµιεύσουν, γιατί έτσι λένε “θα χάσουν την
αξία τους”.

Όµως αν είχαν ως προτεραιότητα το να µη χάσουν αντί του να κερδίσουν, θα

 19

προτιµούσαν την αποταµίευση, γιατί παρά την µικρή πιθανή χασούρα,

αποφεύγουν το κίνδυνο µεγάλης χασούρας που έχει το χρηµατιστήριο ή άλλες
επενδύσεις. Στα πλαίσια λοιπόν της απληστίας που περιγράψαµε πριν, δόθηκε
τόσο µεγάλο βάρος στην απόκτηση κέρδους, ώστε στραφήκαµε ακόµα και σε
εµφανώς επικίνδυνες επενδύσεις.

Φανταστείτε να καταληφθούν οι ποδοσφαιρικές οµάδες από µία φρενίτιδα για

τον στόχο του ποδοσφαίρου, το γκολ επί της αντίπαλης οµάδας, αγνοώντας µία
εξίσου σηµαντική προτεραιότητα, το να µη φας γκολ! Στο ποδόσφαιρο δε
γίνεται από καµία οµάδα τέτοιο χοντρό λάθος, γιατί τα µατς διαρκούν λίγη ώρα
και σε αυτή φαίνονται άµεσα οι καταστροφικές συνέπειες που έχει η
παραµέληση της άµυνας. Όµως στις οικονοµικές επενδύσεις το “µατς” είναι
πολύπλοκο και διαρκεί χρόνια ή και δεκαετίες, οπότε πολλοί καθοδηγούµενοι
από την απληστία, έχουµε φτιάξει την οικονοµική µας “οµάδα” µε όλους τους
παίχτες µας στην επίθεση. Όταν αρχίζουµε να τρώµε γκολ και ήττες,
χρειαζόµαστε ακόµα περισσότερο να βάλουµε γκολ, οπότε στέλνουµε στην
επίθεση ακόµα και τον τερµατοφύλακα!

Μακάρι να φαίνονταν και στα οικονοµικά τόσο καλά όσο φαίνεται στο
ποδόσφαιρο η αξία της άµυνας. Οι παράγραφοι που διαβάζετε ακριβώς αυτό τον
στόχο έχουν. Να σας ενηµερώσουν για την αξία της ΑΜΥΝΑΣ στην οικονοµική
σας ζωή.

Με απορία παρακολουθώ τους ειδικούς επί οικονοµικών θεµάτων να µην

ενηµερώνουν µε ΑΠΛΑ ΛΟΓΙΑ για την αξία της ισορροπίας στις µορφές του
πλούτου, έτσι ώστε να σώζεται ο πλούτος του κόσµου. Αντί αυτών µιλάνε µε
πολύπλοκους οικονοµικούς όρους τους οποίους κανείς δεν καταλαβαίνει, άρα
και δε λαµβάνει υπόψη του.

Πολλοί αναγνώστες περιµένατε να διαβάσετε άλλα πράγµατα στο κεφάλαιο µε

τίτλο “πώς να γίνετε πλούσιοι” και ίσως απογοητευθήκατε. Κι όµως, είτε είστε
επιχειρηµατίας είτε τραπεζίτης είτε απλός εργαζόµενος αν κατανοήσετε και
εφαρµόσετε τις παραπάνω οδηγίες και αν διώξετε την απληστία από σύµβουλο
της οικονοµικής σας ζωής, θα ωφεληθείτε οικονοµικά όσο δε φαντάζεστε!

Αλλά για όσους είναι πιο απαιτητικοί και θέλουν πιο χειροπιαστές συµβουλές
πλούτου ειδικά για την περίοδο που διανύουµε, ακολουθεί το παρακάτω
κεφάλαιο.
 20

Πώς θα γίνετε πλούσιοι

Ειδικές προτάσεις.
(γράφτηκε το Μάιο του 2009)

Γενικές συµβουλές για όλους:

● Φέρτε τις τρεις µορφές πλούτου σε ισορροπία στη ζωή σας. Μειώστε
γρήγορα το δάνειό σας έως ότου εξαφανιστεί και αρχίστε να µαζεύετε και
µετρητά. Για το σκοπό περιορίστε τις καταναλωτικές σας δαπάνες
δραστικά, δηλαδή ελαττώστε από τη ζωή σας τη δεύτερη µορφή πλούτου.
Πουλήστε αν µπορείτε ότι σπίτι έχετε εκτός από αυτό που µένετε σε
χαµηλή τιµή και περιορίστε τις επενδύσεις σας, εκτός αν πρόκειται για
επένδυση σε µία απολύτως σίγουρη ιδέα.

● Κόψτε το κάπνισµα. Θα κερδίσετε 20 χρόνια ζωής, τουλάχιστον 50

χιλιάδες ευρώ και το κυριότερο, µια πιο ενεργητική και χαρούµενη ζωή.
Αν συνυπολογίσουµε µαζί µε το κόστος των τσιγάρων και αυτό των
ασθενειών, της µειωµένης ζωντάνιας και του εισοδήµατος που θα
κερδίζατε µε είκοσι χρόνια παραπάνω ζωής, τότε φτάνουµε στο ποσό των
200-300 χιλιάδων ευρώ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ για κάθε καπνιστή λόγω του
καπνίσµατος.

Ακολουθούν συµβουλές πλούτου ειδικά για κάθε περίπτωση από τις ακόλουθες:

Θέλετε να αγοράσετε αυτοκίνητο

Έχετε υπόψη σας ότι οι τιµές τους θα πέσουν. ΚΙ ΑΛΛΟ. Υπάρχουν δεκάδες
χιλιάδες ποιοτικά αυτοκίνητα κατασχεµένα από τις τράπεζες και άλλα τόσα
καινούργια που περιµένουν αγοραστή. Αυτό συµβαίνει γιατί προ της κρίσης
έρρεε άφθονο χρήµα µέσω δανείων σε όλους όσους είχαν σχέση µε αυτοκίνητα.
Έγιναν υπερβολικά µεγάλες επενδύσεις που τώρα θα οδηγηθούν σε
αναγκαστικά ξεπουλήµατα λόγω χρεοκοπίας, άρα θα έχουµε µεγάλη πτώση
τιµών.
 21

Τα αυτοκίνητα που ήδη κυκλοφορούν είναι

καλής ποιότητας και αυτός είναι ένας ακόµη
λόγος (µαζί µε την έλλειψη χρηµάτων) που η
ζήτηση θα µειωθεί. Κρατήστε λοιπόν τα ευρώ
σας εκτός αν έχετε άµεση ανάγκη για
αυτοκίνητο. Μέχρι και το 2010 µόνο προς τα
κάτω µπορούν να πέσουν οι τιµές. Επίσης
σκεφτείτε σοβαρά να αποκτήσετε
µεταχειρισµένο αυτοκίνητο και
αφουγκραστείτε για τυχόν ευκαιρίες. Τα
µεταχειρισµένα στις µέρες µας είναι πάρα πολύ καλά και αξιόπιστα και δεν
έχουν καµία σχέση µε τα µεταχειρισµένα που πωλούνταν πριν µια δεκαετία.
Μην πάρετε αυτοκίνητο µε δάνειο εκτός αν είναι µεγάλη ανάγκη. Το δάνειο είναι
ότι χειρότερο για την οικονοµική µας υγεία.

Θέλετε να νοικιάσετε σπίτι µε φτηνό ενοίκιο

∆ιαπραγµατευτείτε καλά και µη διστάζετε να ζητάτε καλύτερη τιµή. Γυρίστε την
πλάτη σας σε όσους είναι ακριβοί. Το ίδιο δηλαδή ακριβώς µε αυτό που πρέπει
να κάνετε για να έχετε χαµηλή τιµή σε οτιδήποτε. ∆είτε πόσο θορυβήθηκαν οι
ιδιοκτήτες µεγάλων σουπερµάρκετ όταν ο κόσµος στράφηκε µαζικά προς τις
εκπτωτικές αλυσίδες λόγω καλύτερων τιµών. Οι τιµές έπεσαν! Αυτή είναι η
νοοτροπία που πρέπει να αναπτύξουµε για το καλό της τσέπης µας αλλά και της
οικονοµίας µας, σε αυτή την εποχή που επείγει το χρήµα να επανακτήσει τη
χαµένη του αξία.

Έχετε υπόψη σας ότι τα ενοίκια κατοικιών ΘΑ ΠΕΣΟΥΝ τα επόµενα χρόνια.

Αλλά, όπως και κάθε τι που έχει σχέση µε ακίνητα, αυτό θα γίνει µε αργά
βήµατα. Γι αυτό σας συµφέρει να µην κάνετε συµβόλαια µεγάλης διάρκειας και
να συµφωνήσετε µε τον ιδιοκτήτη του ακίνητου για αύξηση ίση µε τον
πληθωρισµό, οπότε αν ο πληθωρισµός είναι αρνητικός τότε το ενοίκιο θα
µειωθεί!
 22

Θέλετε να αγοράσετε σπίτι

Μην το κάνετε εκτός αν είναι µεγάλη
ευκαιρία! Όπως ανέφερα πριν ζούµε
και θα συνεχίσουµε να ζούµε τη
φούσκα των ακινήτων, τα οποία είναι
εξαιρετικά υπερτιµηµένα. Όµως
θυµηθείτε το χαρακτηριστικό – κλειδί
της επένδυσης “ακίνητο”. Όλα
γίνονται σε ΑΡΓΗ ΚΙΝΗΣΗ. Η φούσκα
είναι σίγουρη, η τεράστια πτώση
τιµών επίσης, όµως όλο αυτό το
πράγµα θα πάρει αρκετά χρόνια για
να ολοκληρωθεί. Πιστεύω ότι για τα
επόµενα 5-6 χρόνια, ως το 2015 θα
υπάρχει στην αγορά µία συνεχής
στασιµότητα ή και πτώση τιµών των
ακινήτων. Ένα ακίνητο που το
καλοκαίρι του 2008 κόστιζε 200.000€ θα φτάσει σίγουρα να πουλιέται γύρω στα
80.000€. Οπότε γιατί να το αγοράσετε στις 150.000€;

Μην “τσιµπάτε” λοιπόν στις µικρές µειώσεις τιµών και στις προσφορές που
κάνουν οι πωλητές ακινήτων. Αγοράστε µόνο ότι είναι πραγµατική ευκαιρία. Αν
επείγεστε για στέγη προτιµήστε τη λύση του ενοικίου. Για κάθε έτος που θα
µένετε σε ενοίκιο, το ακίνητο των προδιαγραφών που επιθυµείτε θα πέφτει
πολλές χιλιάδες ευρώ κάτω. Ταυτόχρονα έχετε το νου σας για κάποια ευκαιρία
που µπορεί να εµφανιστεί. Καθώς η αγορά βοά για µετρητά όλο και πιο πολλές
τρανταχτές ευκαιρίες θα εµφανίζονται από ανθρώπους που επείγονται να
πουλήσουν.

Μη δανείζεστε για να αγοράσετε ακίνητο παρά µόνο αν πρόκειται για µεγάλη

ευκαιρία και πάλι το δάνειο δεν πρέπει να είναι µεγαλύτερο από το 50-60% της
αξίας του ακινήτου. Όπως είπαµε τα δάνεια είναι µία βασική αιτία της
οικονοµικής κρίσης. Όχι µόνο δεν πρέπει να δανειζόµαστε χωρίς πολύ σοβαρό
λόγο, αλλά πρέπει να µαζεύουµε και µετρητά, καθώς έχουν υποτιµηθεί, είναι
περιζήτητα και στο µέλλον θα γίνουν ακόµη πιο περιζήτητα. Σε λίγο καιρό
όποιος βγαίνει στην αγορά µε 100 χιλιάδες ευρώ θα µπορεί να κάνει οτιδήποτε,
αφού θα υπάρχουν πάρα πολλοί που θα του προσφέρουν τα πάντα για να
αποκτήσουν τα πολυπόθητα µετρητά του.

Κάποιοι ίσως αναρωτιούνται: “Μα µε αυτά που µας προτείνεις καταδικάζεις

όσους έχουν ακίνητο ή αυτοκίνητο για πούληµα. Τι θα απογίνουν αυτοί; Και αν
αυτοί καταστραφούν µήπως θα καταστραφούµε όλοι µαζί µετά;”

Η απάντηση είναι ότι η προσαρµογή σε νέες συνθήκες όπου οι µορφές του

πλούτου θα βρίσκονται ξανά σε ισορροπία θα είναι σκληρή. Πολλοί θα
χρεοκοπήσουν και θα καταστραφούν οικονοµικά. Όµως ακόµα και γι αυτούς
υπάρχουν µεγάλες ευκαιρίες, αρκεί να συνειδητοποιήσουν ότι οι ευκαιρίες είναι
 23

στο ΝΑ ΜΗ ΧΑΣΟΥΝ πολλά κι όχι τόσο στο ΝΑ ΚΕΡ∆ΙΣΟΥΝ. Αν καταλάβουν ότι

το να µη χάσεις είναι πολύ σηµαντικότερο από το να κερδίσεις, τότε θα
µπορέσουν να δουν τις καταπληκτικές ευκαιρίες που βρίσκονται µπροστά στα
µάτια τους. Ας δούµε όµως πιο συγκεκριµένα αυτές τις ευκαιρίες:

Έχετε σπίτι και θέλετε να το πουλήσετε

Ρίξτε την τιµή.. ∆ΡΑΣΤΙΚΑ! Τόσο ώστε να χαρακτηρίζεται το ακίνητό σας
ευκαιρία. Κάντε το γρήγορα, όσο αργείτε χάνετε. Ας το δούµε πιο συγκεκριµένα
το θέµα:

Ας πούµε ότι έχετε ένα ακίνητο που το 2007 πουλιόταν 200 χιλιάδες. Μετά από
ένα χρόνο οι τιµές έχουν πέσει λόγω κρίσης, οπότε καλείστε να το πουλήσετε
από τους “ειδήµονες” της αγοράς 180.000. Το ίδιο κάνουν κι άλλοι που έχουν
ακίνητο παρόµοιας αξίας µε το δικό σας. Όµως ελάχιστοι τυχεροί καταφέρνουν
να πουλήσουν... Πώς µπορείτε να ξεχωρίσετε; Εδώ δεν έχουµε αγώνα τιµών
αλλά αντιλήψεων! Για να πουλήσετε πρέπει να κάνετε ένα ΑΛΜΑ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ.
Πρέπει να κάνετε µία προχωρηµένη ΣΚΕΨΗ που οι ανταγωνιστές σας δεν
µπορούν να την κάνουν.

Καταλαβαίνοντας όσα διαβάσατε περί συστατικών του πλούτου και περί της
απαραίτητης προϋπόθεσης της ΙΣΣΟΡΟΠΙΑΣ στα τρία συστατικά, βλέποντας
πόσο παρανοϊκά µεγάλες είναι οι επενδύσεις σε ακίνητα και πόσο χρεωµένοι ως
το λαιµό είναι όλοι, θα µπορέσετε να δείτε ότι το ακίνητό σας κοστίζει στην
πραγµατικότητα 100 χιλιάδες. Αυτό το άλµα αντίληψης θα σας καταστήσει
ικανούς να προσφέρετε µε χαρά το ακίνητό σας σε τιµή 120-130 χιλιάδων κι
έτσι να είστε ΕΣΕΙΣ αυτός που θα πουλήσει κι όχι οι άλλοι.

Ίσως κάποιοι θα πείτε: “µα εγώ 150 χιλιάδες χάλασα µόνο για να το ΦΤΙΑΞΩ” ή
µπορεί να πείτε “180 χιλιάδες ξόδεψα για να το ΑΓΟΡΑΣΩ! Πώς θα το πουλήσω
τόσο φτηνά;”

Εδώ είναι το ψητό... Το θέµα ιδίως στις µέρες µας δεν είναι να κερδίζεις αλλά το
να ΜΗ ΧΑΝΕΙΣ. Αν µπορέσετε να συνειδητοποιήσετε και αυτό, τότε θα είστε σε
θέση εν µέσω κρίσης να εκµεταλλευτείτε καταπληκτικές ευκαιρίες. Πολλές
χρεοκοπίες θα είχαν αποφευχθεί αν οι εκτεθειµένοι σε χρέη ή ακίνητα είχαν
δεχθεί την κατάλληλη στιγµή να χάσουν λίγα χρήµατα. Κάποιοι καταφέρνουν
τελικά να κάνουν το ΑΛΜΑ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ, αλλά το κάνουν πολύ αργά, σε στιγµή
που χρειάζεται ακόµη µεγαλύτερο άλµα αντίληψης.

Με τη στάση σας αυτή να ρίχνετε δραστικά την τιµή του ακινήτου σας, δεν
ωφελήστε µόνο ατοµικά, αλλά βοηθάτε και σε συλλογικό επίπεδο την γρήγορη
επαναφορά της ΙΣΣΟΡΟΠΙΑΣ στα είδη του πλούτου, η οποία όταν έρθει θα
σηµάνει και το τέλος της οικονοµικής κρίσης και την αρχή της ανάκαµψης.
 24

Είστε χρεωµένος
Κάντε όση περισσότερη οικονοµία µπορείτε και ξεχρεώστε το συντοµότερο.
Μην απογοητεύεστε και κάντε υποµονή στο µεγάλο χρονικό διάστηµα που
απαιτείται για την αποπληρωµή του χρέους σας. Μην πάρετε άλλο δάνειο! Θα
χειροτερέψει την κατάστασή σας. Οπλιστείτε µε υποµονή γιατί είναι απαραίτητη
για την περίπτωσή σας.

Θέλετε να πάρετε ένα δάνειο

Σκεφτείτε το πάρα πολύ καλά. Τα δάνεια ιδίως σε περίοδο σαν τη σηµερινή είναι
σχεδόν πάντα κακές κινήσεις εκτός από λίγες περιπτώσεις. Μη ναρκοθετείτε το
µέλλον σας αν δεν ανήκετε σε αυτές τις λίγες περιπτώσεις.

Είστε χρεοκοπηµένος, απένταρος και άνεργος

∆εν υπάρχει καµία µαγική λύση για την κατάστασή σας. Λυπάµαι χάσατε. Ένα
µεγάλο κεφάλαιο της ζωής σας κλείνει µε το χειρότερο τρόπο ως προς τα
οικονοµικά σας. Όµως καλό να ακολουθήσετε 2 συµβουλές τεράστιας αξίας, που
µπορούν να σας ωφελήσουν σε βαθµό που δε φαντάζεστε!

1. Μην αφήνετε την απογοήτευση να σας κυριεύσει µόνιµα. Η βαθιά µόνιµη

απογοήτευση λειτουργεί όπως ο τραυµατισµός σε έναν αθλητή. Σας καταδικάζει
σε πλήρη ανικανότητα για οποιοδήποτε νέο θετικό βήµα στη ζωή σας.

2. Εκτιµήστε αυτό που έχετε! Εφόσον είστε ζωντανός και αναπνέετε τότε
υπάρχει κάτι για το οποίο πρέπει να νιώθετε τυχεροί σε σχέση µε πολλούς
άλλους συνανθρώπους σας. Παραδειγµατιστείτε από τους µετανάστες που ενώ
δεν έχουν τίποτα εκτός από ένα παντελόνι, είναι χαρούµενοι και γεµάτοι όρεξη
για προκοπή και εργασία. Αν µπορούσαµε να ΞΕΧΑΣΟΥΜΕ όσα χάσαµε και να
εκτιµήσουµε όσα έχουµε τότε θα µπορούσαµε να κερδίσουµε ξανά τη ζωή µας.

Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ και η κράση ενός ανθρώπου φαίνονται σε δύσκολες και

δυσβάστακτες στιγµές, όχι σε ευχάριστες στιγµές αφθονίας και απόλαυσης.
Σχεδόν όλοι οι µεγάλοι της ιστορίας κέρδισαν αυτόν τον χαρακτηρισµό επειδή
ανταπεξήλθαν σε τεράστιες αποτυχίες και κακοτυχίες.

Είστε νέος, άφραγκος, άνεργος και ψάχνετε για δουλειά

Ψάχνετε για δουλειά αλλά αυτές που βρίσκετε δίνουν µόνο 700 ευρώ το µήνα
µε πολύ τρέξιµο. Τι κάνετε; Πρώτα απ' όλα ας µιλήσουµε για υποδοµές. Οι πιο
δυνατές υποδοµές είναι στα εξής δύο πράγµατα: Αγγλικά και υπολογιστές. Και
χρειάζεται να τα µάθετε ΚΑΛΑ, πράγµα που µπορεί να γίνει µόνο αν τα µάθετε
µε µεράκι. Τα δύο αυτά εφόδια θα σας ωφελήσουν στην επαγγελµατική σας
 25

σταδιοδροµία πολύ περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο. Ας δούµε όµως τώρα

πώς θα βγάλετε λεφτά.

Κατ' αρχήν πρέπει να θέσετε έναν ΣΤΟΧΟ. Άνθρωπος χωρίς στόχο είναι σαν
καράβι χωρίς πυξίδα. Πχ. µπορεί κάποιος να θέσει ως στόχο του “να βρει µια
δουλειά που θα του αποφέρει 1500 ευρώ το µήνα” ή “να αποπληρώσει το χρέος
του και να µαζέψει 10.000€ αποταµίευση” Πάντως θέστε ένα στόχο. Μετά κάντε
το εξής:

Πηγαίνετε σε µία από αυτές τις δουλειές του ποδαριού µε την πενιχρή αµοιβή
και πιάστε δουλειά! Φροντίστε να είναι µία δουλειά στην οποία να διαφαίνονται
κάποιες προοπτικές ανέλιξής σας. Μετά κάντε κάτι που θα ξαφνιάσει το
αφεντικό σας. Προσφέρετε παραπάνω από όσα ζητάει! Πχ. αν έχετε 8ωρο
πρόγραµµα εργασίας ελάτε νωρίτερα ή καθίστε και µισή ώρα παραπάνω. Γίνετε
ο πιο πολύτιµος υπάλληλος. Κάντε παραπάνω από όσα σας πληρώνουν και
κάντε όλους συναδέλφους και αφεντικό να αναρωτιούνται γιατί το κάνετε.
∆ουλέψτε µε µεράκι σαν να ήταν δική σας η επιχείρηση.

Γι αυτή σας την εξτρά προσφορά µη ζητάτε τίποτα παραπάνω, µη

στραβοµουτσουνιάζετε, αλλά αντίθετα να είστε ευδιάθετοι και κεφάτοι, ζώντας
το ρητό: “η εργασία είναι χαρά”. Αν το αφεντικό σας πάει να εκµεταλλευτεί τις
καλές σας προθέσεις για να σας φορτώσει µε επιπλέον καθήκοντα, δεχτείτε τα
µε χαρά! Αυτό θα το κάνετε για ένα δίµηνο ως τετράµηνο.

Όσο διαρκεί το δίµηνο θα έχετε τα αυτιά σας ανοιχτά µήπως βρεθεί κάποια
καλύτερη εργασία. Ψάξτε την αγορά στον ελεύθερο χρόνο σας για εναλλακτικές
λύσεις. Μόλις περάσουν αυτοί οι 2 ως 4 µήνες έχετε διαθέσιµη µία εναλλακτική
πρόταση εργασίας, ακόµα κι αν είναι κι αυτή των 700€. Και τότε κάντε κάτι που
θα ξαφνιάσει το αφεντικό σας.

Πηγαίνετε µε χαρούµενη διάθεση µία µέρα και εξηγήστε του ότι θέλετε αύξηση
του µισθού σας. Πχ. αν αµείβεστε µε 700 ευρώ ζητείστε 1000! Εξηγήστε ότι η
εργασία σας αξίζει µία τέτοια αύξηση και ότι είναι προς όφελος της εταιρίας να
σας τη δώσει. Χρησιµοποιείστε επιχειρήµατα που να δικαιολογούν την αύξηση
και προσπαθείστε να πείσετε το αφεντικό σας ότι είναι µία καλή ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ για
την επιχείρηση η αύξηση που ζητάτε. Φροντίστε στη διαπραγµάτευσή σας να
µην υπάρχει ίχνος πικρίας, αγανάκτησης και αρνητισµού. Εξηγήστε ότι έχετε
ανάγκη για έναν πιο αξιοπρεπή µισθό, ότι έχετε και άλλη επαγγελµατική
πρόταση και ότι µπορείτε και θέλετε να προσφέρετε πολλά στην εταιρία. Κανείς
δεν πρόκειται να σας κατηγορήσει που ζητάτε. Είναι δικαίωµά σας. Το αν θα σας
ικανοποιήσει το αίτηµά σας είναι δικό του θέµα.

Αν είναι ο προϊστάµενός σας είναι έξυπνος και διορατικός θα σας τη δώσει την
αύξηση! Ιδίως στην περίπτωση που θα έχετε προσφέρει στην επιχείρηση
παραπάνω από όσα αυτή ζητάει από εσάς. Αν δε σας δώσει αύξηση ή βελτίωση
θέσης τότε απλώς φύγετε! ∆ε χρειάζεται να αναλώνεστε επί χρόνια σε µία θέση
που δε σας προσφέρει προοπτικές. Έτσι µέσα σε ένα χρόνο µάλλον θα έχετε
 26

βρει µία καλή δουλειά µε αξιοπρεπή µισθό, πράγµα που πολλοί άλλοι δε
βρίσκουν ούτε µετά από χρόνια έρευνας.

Ένα άλλο που µπορείτε να κάνετε το οποίο θα εκτοξεύσει τις προοπτικές σας για
οικονοµική και επαγγελµατική επιτυχία, είναι να ασχοληθείτε µε τον Μπράιαν
Τρέισι (Brian Tracy). Είναι παγκοσµίως ο νούµερο 1 ειδικός επί του θέµατος της
προσωπικής βελτίωσης, ιδίως στο θέµα της οικονοµικής επιτυχίας. ∆ε µπορείτε
να φανταστείτε πόσο θα ωφεληθείτε αν ακούσετε τα ηχητικά του βιβλία. Έχει
φτιάξει πάρα πολλά, σχεδόν όλα αριστουργήµατα. Τρία µε τα οποία µπορείτε να
αρχίσετε είναι τα:

Brian Tracy - The Psychology of Achievement

Brian Tracy - The Ultimate Goals Program
Brian Tracy - 21 Absolutely Unbreakable Laws of Money

Μπορείτε εύκολα να τα κατεβάσετε για δοκιµή από το ίντερνετ ή να τα

αγοράσετε. Θα έλεγα ότι αξίζει η εκµάθηση της Αγγλικής γλώσσας µόνο και
µόνο για να µπορέσετε να ακούσετε τον Μπράιαν Τρέισι! Πιο πολύ δε µπορώ να
το τονίσω!

Είστε µία τράπεζα

1. Σταµατήστε να δίνετε στεγαστικά δάνεια! ∆ώστε µόνο σε εξαιρετικές
περιπτώσεις που η αποπληρωµή είναι απολύτως σίγουρη. Πάντως µη δίνετε για
ακίνητα και αυτοκίνητα, γιατί οι δύο αυτοί τοµείς βρίσκονται σε πτώση και αν
κάποιος δε µπορεί να ξεπληρώσει το δάνειό του και του κατασχέσετε το ακίνητο
ή το αυτοκίνητο, πιθανότατα δε θα µπορείτε να το πουλήσετε! Αν οι πολίτες δε
µπορούν να καταλάβουν πόσο βλαβερά είναι τα δάνεια, βοηθήστε τους, γιατί αν
δεν το κάνετε θα γεµίσετε µε τοξικά δάνεια, πολλά από τα οποία δε θα µπορούν
να αποπληρωθούν.

Αρνούµενη δάνεια και επενδύσεις, µία τράπεζα θα φαίνεται και θα είναι πιο
συρρικνωµένη και αδύναµη από τις άλλες, όµως θα µπορέσει να ξεπεράσει όλες
τις ανταγωνίστριες τράπεζες διά του θανάτου τους. Όταν δηλαδή γύρω από
µία τράπεζα µε υγιείς επιλογές και απόθεµα µετρητού αρχίζουν να πεθαίνουν
όλες οι άλλες που συνέχισαν την τρελή πορεία των δανείων και των
επενδύσεων, τότε θα είναι η στιγµή που θα φανεί η αξία της τράπεζας αυτής και
θα αρχίσει η εντονότερη κερδοφορία της.

2. Μη δίνετε εύκολα δάνεια για επενδύσεις! Τα τελευταία χρόνια έχει

“θεοποιηθεί” το να επενδύουµε όλο τον πλούτο µας προκειµένου να τον
αυξήσουµε. Έτσι καταλήξαµε να ζούµε σε ένα κόσµο µε υπερβολικά µεγάλες
επενδύσεις, που δε στηρίζονται καν στα δικά µας λεφτά. ∆είτε το παράδειγµα
της αυτοκινητοβιοµηχανίας.

Τεράστια κεφάλαια επενδύθηκαν χωρίς λόγο και οδήγησαν σε µία αλυσίδα

 27

δανείων που ξεκινούσαν από τις βιοµηχανίες έως και τον αγοραστή αυτοκινήτου
και αναπόφευκτα οδήγησαν σε φούσκα. Γιατί όµως είναι λάθος οι τεράστιες
επενδύσεις της αυτοκινητοβιοµηχανίας σε νέα µοντέλα αυτοκινήτων;

Απ: Γιατί δεν υπάρχει καµία Ι∆ΕΑ τόσο αξιόλογη που να δικαιολογεί το µέγεθος
της επένδυσης. Μόνο µικρές αλλαγές έχουν τα νεότερα από τα παλαιότερα
µοντέλα. Είναι σαν να επενδύονταν τεράστια ποσά και εργατική δύναµη πριν
200 χρόνια στις ατµοµηχανές, προκειµένου να γίνουν ακόµη καλύτερες. Θα
ήταν πεταµένα λεφτά, αφού σε λίγο θα ανακαλύπτονταν η κίνηση µε µηχανές
εσωτερικής καύσης.

Αν ανακαλύπτονταν η αντιβαρυτική τεχνολογία των ιπτάµενων δίσκων, τότε θα

άξιζε µία τεράστια επένδυση, το ίδιο και για ένα αξιόπιστο ηλεκτρικό όχηµα που
δε ρυπαίνει καθόλου το περιβάλλον. Όµως ποια η αξία της επένδυσης
τεραστίων ποσών σε εκατοντάδες νέα µοντέλα κάθε χρόνο, που απλώς
βελτιώνουν λίγο την εµφάνισή τους και κάποια χαρακτηριστικά τους; Ας το
σκεφθούν καλά αυτό και οι επιχειρηµατίες αλλά και οι τράπεζες που
χρηµατοδοτούν επιχειρήσεις.

Από την άλλη µεριά οι τράπεζες πρέπει να προσελκύσουν όσο το δυνατόν

περισσότερες ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ, προσφέροντας ελκυστικά µεγάλα επιτόκια
καταθέσεων, γιατί λόγω της εµφανούς ανισορροπίας των µορφών του πλούτου,
αργά ή γρήγορα τα µετρητά θα ανεβάσουν πολύ την αξία τους. Τόσο πολύ ώστε
να έχουµε για πρώτη φορά το φαινόµενο του αρνητικού πληθωρισµού!

προς κυβερνώντες...
Αν θέλαµε να κάνουµε ως πολίτες προτάσεις προς τους κυβερνώντες, θα έπρεπε
να γράψουµε ένα µικρό βιβλίο ο καθένας. Εδώ θα αναφέρουµε µόνο λίγα
πράγµατα που είναι σχετικά µε το θέµα µας.

Πρώτα από όλα θα πρέπει να καθορίσουν ποια θα είναι η επιθυµητή κατάσταση

όταν θα έχει περάσει η κρίση. Όπως είπαµε πιο πάνω, αυτό µάλλον συνεπάγεται
επαναφορά της ΙΣΣΟΡΟΠΙΑΣ στις µορφές πλούτου, δηλαδή αναβάθµιση της
αξίας του χρήµατος και υποβάθµιση της αξίας των ακινήτων και ταυτόχρονα
δραστική µείωση των δανείων. Η συνταγή λοιπόν είναι απλή:

Πρόταση: Κάνετε ότι είναι δυνατόν για να φτάσουµε σε κατάσταση ισορροπίας

σύντοµα. Ταυτόχρονα όµως προσέξτε να φτιάξετε ένα δίχτυ ασφαλείας για
όσους είναι πολύ εκτεθειµένοι σε δάνεια, έτσι ώστε να αποφευχθούν οι
τραγωδίες.. Χρηµατοδοτείστε λοιπόν (µε έσοδα που πρέπει να εξοικονοµήσετε
κυρίως από την κατάργηση της γιγαντιαίας δηµόσιας σπατάλης) όσους έχουν
ανάγκη, είτε προσφέροντάς τους µεγάλες παρατάσεις στην αποπληρωµή των
δανείων τους, είτε δίνοντάς τους βοήθεια για αλλαγή επαγγέλµατος.

Ναι, η ελαστική εργασία είναι απαραίτητη σε αυτόν τον κόσµο των ταχύτατων
 28

αλλαγών και ζυµώσεων. Θα πρέπει κάθε πολίτης να είναι σε ετοιµότητα για

αλλαγή καριέρας κι επαγγέλµατος ακόµα και σε ηλικία 50 χρονών. Γιατί όχι
άλλωστε; Σε άλλες χώρες η αλλαγή καριέρας είναι πολύ συνηθισµένο πράγµα.
Σίγουρα το ιδανικό είναι κάποιος να κάνει το επάγγελµα που ξέρει και αγαπά ως
τα γεράµατα, αλλά σε ένα περιβάλλον τόσο έντονων και απότοµων αλλαγών, η
αλλαγή επαγγέλµατος µερικές φορές είναι η καλύτερη απάντηση απέναντι στον
κίνδυνο της χρεοκοπίας και της φτώχειας.

Ένα άλλο απαραίτητο µέτρο είναι η οριστική κατάργηση των κλειστών

επαγγελµάτων, τα οποία ευθύνονται για πρακτικές καρτέλ που εκτοξεύουν τις
τιµές προϊόντων και υπηρεσιών. Η αξία του χρήµατος πρέπει να ανεβεί, πράγµα
που σηµαίνει ότι οι τιµές πρέπει να πέσουν, δηλαδή το ίδιο χρήµα να είναι ικανό
να αγοράσει περισσότερα πράγµατα. Πώς όµως να οδηγηθούµε σε ισορροπία
των τριών µορφών πλούτου όταν κάποιες συντεχνίες κρατάνε ψηλά τις τιµές
και κερδοσκοπούν σε βάρος των συµπολιτών τους;

Και φυσικά όταν µιλάµε για Ελλάδα, να µην ξεχνάµε ότι το µεγάλο πρόβληµα
είναι η τεράστια, εξοργιστική σπατάλη στο δηµόσιο τοµέα, που έχει καθιερώσει
εδώ και 30 χρόνια η γενιά του Πολυτεχνείου που διοικεί τη χώρα. Όταν λοιπόν
οι συνθήκες απαιτούν µεγάλη οικονοµία και λιγότερα δανεικά, τότε είναι που
σπάταλες χώρες σαν κι εµάς εκτίθενται ακόµη περισσότερο. ∆υστυχώς δεν έχει
φανεί ακόµα ηγέτης άξιος να αναλάβει ∆ΡΑΣΗ για αυτά τα τόσο αυτονόητα
πράγµατα που υπαγορεύει ... η κοινή λογική.

Έχετε λεφτά στην άκρη και δεν ξέρετε τι να τα κάνετε

Κρατήστε τα! Μην τρώγεστε µε τα ρούχα σας! ∆εν υπάρχει λόγος. Σύντοµα θα
αρχίσουν να εµφανίζονται όλο και µεγαλύτερες ευκαιρίες για αγορές. Μην
ξοδεύετε πάντως εύκολα τα µετρητά σας. Είναι πολύτιµα. Το σηµαντικότερο στις
µέρες µας είναι να κάνετε οικονοµία και όχι περιττές δαπάνες. Μην ακούτε
όσους λένε “ξοδέψτε για να κινηθεί η αγορά”. Η οικονοµία θα κινηθεί όταν
επανέλθει ισορροπία στις µορφές του πλούτου, και µετριάζοντας τις δαπάνες
σας εκτός του ότι πλουτίζετε, βοηθάτε και την οικονοµία της χώρας να έρθει σε
ισορροπία

Έχετε εργασία, δε χρωστάτε πουθενά

αλλά θέλετε κάποτε να γίνετε ΠΛΟΥΣΙΟΙ.
Ξεχάστε το! Πώς να γίνει πλούσιος κάποιος που είναι Η∆Η;; Επιτέλους
συνειδητοποιήστε ότι είστε ήδη πλούσιοι και σταµατήστε να ψάχνετε για
µπελάδες. Πολλοί είναι οι πλούσιοι σαν και εσάς που χρεοκόπησαν επειδή δεν
είχαν καταλάβει ότι ήταν ήδη πλούσιοι! Αντί να αναζητάτε όλο και περισσότερες
ανέσεις και πλούτη, δώστε περιεχόµενο στη ζωή σας, βελτιώστε τις σχέσεις σας,
βρείτε ενδιαφέροντα, µάθετε νέα πράγµατα, επιδιώξτε καλύτερη οικονοµική
κατάσταση αλλά χωρίς απληστία, χωρίς ριψοκίνδυνες ενέργειες, χωρίς ∆ΑΝΕΙΟ!
 29

Εκτός βέβαια από τις ελάχιστες περιπτώσεις που θέλετε να επενδύσετε σε µία
καταπληκτική ιδέα...

Γενικά φροντίστε να έχετε τα πλούτη σας και στις τρεις µορφές αν θέλετε να
είστε εξασφαλισµένοι. Έχετε κάποια µετρητά για µια ώρα ανάγκης ή για µία
µεγάλη ευκαιρία αγοράς, ένα σπίτι για να µένετε, λίγες µετοχές, ένα καλό
αυτοκίνητο και ασφαλειστείτε σε µία ασφαλιστική εταιρία για όσα πράγµατα σας
ενδιαφέρουν πολύ. Μην έχετε όλο σας τον πλούτο µόνο σε µία µορφή και ιδίως
αυτήν την περίοδο ενισχύστε την µορφή πλούτου “µετρητά”, γιατί στα επόµενα
τρία χρόνια θα εµφανιστούν για όσους τα έχουν τροµερές επενδυτικές
ευκαιρίες.

- Τέλος πρόχειρων σηµειώσεων -

∆ιευκρινίζω και πάλι ότι όσα διαβάσατε δεν είναι κάποιο επίσηµο βιβλίο, αλλά
απλώς κάποιες σκέψεις ενός απλού ανθρώπου χωρίς γνώσεις οικονοµικών και η
προσπάθειά του να εξηγήσει (κυρίως στον εαυτό του) τα περίεργα οικονοµικά
φαινόµενα της εποχής. Το αν αυτές οι σηµειώσεις γίνουν κάποτε ολοκληρωµένο
ψηφιακό βιβλίο, είναι κάτι που θα εξαρτηθεί από τη γνώµη ανθρώπων µε
εξειδικευµένες οικονοµικές γνώσεις.

Ελπίζω να λύσατε κάποιες απορίες και να ωφεληθήκατε από τις συµβουλές που
διαβάσατε και σας εύχοµαι να έχετε πάντα οικονοµικές επιτυχίες!

Θανάσης Αποστόλου
Λιβαδειά, Μάιος 2009

η σελίδα µου: www.skeftomai.gr