milorad radovanovié SEMIOTIKA: GENEZA, STATUS, PERSPEKTIVE Kada se progleda lista toma 0, Kojima se razgovarato na posedajoaoueania] ‘sor emt Strazvanta rok Beli g tale (North american Senotice Sollgt adrian od io 30, ula, 1975. godine w okviru Teinje Skate Lingviatitxon druStra Ametiier Linguistic Institue, University” of South Flo: fida, Tampa, Florida, SAD) moze seu dobro} meri dobit wid UStopen tnterdlseipinarnoott tralivackog zahvata i interesova hhja ove discipline koja. fe, recimo i 10, 2aista teSko lokalizovati ina precizno omedeno ‘tio angaZovanja, {da ovo pri tom Dude ‘edredeno 1 zavrsenim splskom Koprasa koji se poteneljaino nude Gi budu cksponirant peel posmatraca: Semiouika t ipevistita: Stnmotika | logikes Semiottke t verbalne ametnosti; Semotika Pviquelne uméinosti; ‘Semiotika ¢ muzieat Semiotihg — medict. hat SSmortka | arhieektaray Semiotika s spekiakt? Semiotiga tedtars Semtotika { taliwra; Semioltka i flosofita jeaika; Per eon coil enakona, Postado omen erie Skole organizovani eat { posebni kursevl wz opste semnotike, ist Mie semiotike | Iingostie, semiolike file, semiotike reprodike Tn umetnosti engi. performing arts) 1 kinenttke (ena kine 5ies}wpotpunjuje delimkeno sud 9 Peanorodost | interdisciph Barnost) fetrativackog“angaZovanja ove, tek postednyihy ne Koliko decenija osamostaljene dlscipine “Bauljenje makom u_funkciji sporazumevanja, kao sadréai, ispitivanjs, neminovno ftamege mnogosmernost IstraZivackon inferesovanja, a ova se odreduje surmom domena Ijodskil.akti sil u Kojima’ proces. sporarumevanja b.va fealizovan Ack ed" svojih, potene!jaininfunkelja odnosno tu ‘nakom od ostvar~ SivikKoanth vidova, | potenejaiaih domena”odngsto, Kodath Hidova ‘neliudvish aktiviost Wovim ‘processma. Olula. ‘apr Figlsalha daunkija unutar semioatkh‘sraivania olu ma nifestuje terminotoska ‘oporicija ipa: ciiroposconatika’ (zoos Ilottia} endasenttostea fai, a zatim i, za. neapucene €adhe, dis Uinkeije-wolviru inventara ‘mouth idvora pondke w komanila tivnonm proeesu: neorganskt objetts (prirodnifartifictieln) organ SH Objekt (oancemaljsti/zemaljakic homo. sapiens stall or Ganzm) (ta Ove mda evidentiranim Cinjonicama, od nau ‘eainosti (koje sa, budagl hipoteze, donadavno webadivale 2 Interesovane kao siomenfi naukne fantastsk) treba. pedsctith nn dapas vee weoma,akiuelnu maven protpostavae, pox Tuoguchost sporsamevanja 1'sa_vanzamaljsiem avorima poruke eR inch ie ma ave impbiccje ovoga seqaan|a ta prvom fea one semiosiske i Tingvisticke, ait boooske, psiholotke, so. Sloloske, dlovogske i drage). U Kontekst ovakvih:raamisljanja began ie aug molt geen Roe Taniskog. govors, Kazu, najsiozenijeg 1 najsavrsentieg makovnog Sistema’ ra kojt'znam), Kao. sistema Kausalnih korelirania. Dio Remijskih korstelacja 4 molekalima ena. sa infinitnim nizom otencijanin peihotizckih obalezja'u Alogenetskom | ontogenet Bkom ponasanfu ludskos (vos) oreanizma, Prethodne napomene. vet nagovestavaju._nckoherentnost. i diskgntinuitanost misgonihakthnesit w istorjt-mauke wooste, a foschno flovofije, logske + ingvistke (zatim medicine mize Balog lo koje odredajemo kao verovaine i realne Korene-semi AECE Rursevanja, pact semiotike kao discpiine. Medu.iavor tifa mish novijeg wremena (a-2a nag problem to su 19. 1 20. yak) nt aagetke somiotiich itrativanja Wpuctyu dva Zariata (ko Jikto; wgleda, ne Korespondirajudirektno), Jedno evropsko 3 Hibgiisicko, drugo americke = filocofsko. TO su, ujedno, Gea Totmulisana sstvukturatfsikas videnja sveta kag akupa. Or ganizovanih sistema significantnih enditeta ta vreme-keda,polam Shrukture | a peirodnin naukama kao. So su fdka | bighogia potinje zauimatt potasne mesto medu dragim, relevantaim po- Feainim’ odreden}ina): C1) rogonatsimie evropskog ingvstikog Struktutaliema, Ferdinand de Saussure (Cours de linguistigue ge ferute, Bie); () amen losal prapmatizma Charles. Sanders elses (Ona New lst of Categorfes 1857, najvec! deo tekstova bog autora, postono oath 0 semoticko} problematici, jo8 Wek 2 jeu mukopisu, neobjavijen). Tstovremeno, kao neformulisan.{ Reprotlamovan zagetak atoje |, hronoloik neuporedive. staije, tradielje: (@) anticka greka’fllosolsha (1 logieks), a. posebno stovka reconovanja.o feziku j-anak f ustanovijenje_ ditotomie Eimeda forme | aadenjar somaker | samatenoge (gr. semeion ‘eaion/ertainomerin. a jerinolotom stem. de aussurea signe — sighifiant/sigmifie), a zatim i diskustia ana logisia 1 anomalista 0 (ne) motivisanosti jeatkog znaka w Koh, ishing ainda, abyata eotave oy anid eri, ote fails, (4). simptomatoiopiia, =" oblast” dijagnosiickihlspitiva ni sistematsidh korelalia"ymedy spoljaih: manstestacify by Nest, kao signifikantnih obeledja, anakova, | stvatoih unutrasnith promena (poremecaja) uw onganizmu -~u_anticko} gréko} me Rem U ‘shoduzakliutivana.o ovom dela problematike, a meee’ go zaktfutak da su lrvorisia semiotke w tra, discilina tha: fiosofif‘odnosno Togiet, medicint 1 lingvistii. (po. nekim, tmedutim, Job nedovoljoo proverenim indicijama, kao potenctjal- mip tetvris!iavoritna diseiplina pomalja se srednjoveXovna mu ‘ikologija, zapravo ‘onaj njen deo ko}! proucava sisiome mui Ske notacije. Nogoveitaj diskontinuiteta amtigkih tavoriSta. semiotigkih ix scazivanja prema akluelnom. teenutka (i njeyovie potecima sa GhoS!Veureeom iF. de Saussureom), zapravo, biva.eliminisan ‘ividenjem urazmairanjepodataka ‘ome da, se na. stoiku, Bitonoveku Sstoetvakd anh hoofs tau ax janja 0 znaku na svo) naéin, naslanjaju srednjovekovna spekur lativna qramati&a, Jogika | fetorika. (op. npr. iserpnstudija © modistima’ G- 1. Bursil-Hell, Speculative Grammars of the ‘niddte Ages. The Boctrine of partes orationis of the. Modistae, Mouton, ‘the Haguearis, 1971, a potom, w syom hronoloskom { ‘isaonm sledus ‘Lsioni¢ | britansktempinistt"(poseano. John bake za kojeg se, amedu ostalog, twrdi t da je evaskrsaos sar PStowd! termin za dserplina koje se bavi znakiom, te Jen a ne ii hain, lorekorsiruisaoe semotiku ¢ lingtatixy kao ‘nauke Essay Concerning Humane Understanding, 1690), trancusia racio- halisti (narotito. Descartes) 4 PortRoval (A. Artold, C. Lanceiot, Grammaire générale et ralsonnée, 1680 ide te, konatno, Charles Stic Fee hog Je Ie Rove res gotore olin jakobson) | njegov, W stvati prvi pornali program semiotixe kab lniverealne nave 0 znakovima (On a New List of Categories, T8Shy (ovde, Bint se, stojt podsecanje na paxoatu tvednju da se Sava Sotorijalinghstike 4 semiotike svode oa. istoria. itr og. emancipovanjs’ od tilosofije. Nesumajivo. fe prt tom, mo Uaviggleda paradokstino, da je Kontinulfot celokupne flosofske ‘nisl’ ovim problemima (pat one anticke, evropske) naao pre- Shunogaodrala upravo. kod Ch, 9, Peireea (preko njega, nara To, 1a ameriékol!semiotict danas), dok je, vera sa_pomenutim, Primatne evropskim tradieijama, Kod F. de Saussurea (iu evrop” fom delu same semiotike) neiporedivo, manje direktna, Nile Stud za cudenje ni podatak da je pravi (pry!) organizator sc Imlotige Kno samosiaine nauéne discipline, njen prvi sistematskl traiivag Ghatles: Morris (Foundations of the Theory of Sten, BSE) akode amerikanae, | takode lose Cuneo, amnedu osta fog lstrazivanja u oblast! znakova t-pomatu distinkcitu disc plisat pragmaitke (sintatsa) semantika ex koh se prvom bavio Piiam,’aposlednje.dve st) Kasntje.tzuCavall predstavniel lon. og eipldzma, R Carnap i A. Task), To sve namece wise | daeafstikella cvropskog™ sostrovskog. prema americkom, Blum fHlasvstom, ‘toa, Ingvistigkos.slrukturatizma zadrzava, pravo posesanjart u druge domene inielekiualnog, angafovanja 20. veka, Pacis Walk razlogs, {-w semiotixu (ovo wizvesnio} meri biva Beavano 1 pocatkom 0 pozianstvu | direkinom Kontakt Morrisa sa L. Bloomfieidom) Tstovremeno, medutim, sasvim neovisno od tokova 0 Kojima Je bilo reel, 1 mimo Glorofskih semiotiGkin preokupacija, svo- ju naukur 0 zaku razvijala je, spontano, i medicina (pofav,narayno, od, svojih, antigkih prapoéetaka) ispitujudi, w_stvar EGijastosnsie svehe aa nj beavek presudno,relevantne, fone spent’ oblast! simptoma tnagovssiaii"pevih pokusaja medusob- fog kontaktiranja Kinsn semioticara’ sa. pieostalim delom is ‘Gabivace Korunicativnls znakova,pojavilt' se Tok w posledaiih Sek Gesustve dtektnog koresponditanja nant sto diektnog korespondiranja nauénih posetaka semio- tike 1 SAD. {. Evropi rellektuje 1 nesaglasnost trminoloskih opredeljenja_priikor izbora neposvedai leksiekihsolusija ko his se'nancha roskcacie akon, kao tictlina, denote ko su npr ded dominantna resen[a\ danas: Ci} somotiae (et. dasnja eagle vermja fermion omovies mastala od” prvobitnog, Scmuotic snalogijom proma phonetics semantics, oust, ey eretiest sls ova) tp rekena popularisao je Ck, 8. Peirce oslo len ough pat Locke fas Concer He Ian Understanding 321690. goding, 8 otiledno se antickog pte hog porekla od Stoltkog smorike, mada se, Kat, pominjao Tht sFodnjovekovno,, mugisko} nota), w sliéno}.veFel}: (2) Ssemiatogiia iran. sémiologc, sa onlongem “na grXo, sonicion "tak, afirmisag jo F. de Saussuce U Cours de finguistigue Be nnerale, 1916, mada ga pominje 1 ranije)- Ponikli na enzleskom (i) 1 franeuskom @) govornom podruéju, a danas u puno| meri (0 raznim versijama i adaptacijama) + intemacionaini, ova va termina lepo ilustruju (pa 1 produzaja) pominjan podvojenost fameridhe } evropste nauke © maki 0 njenom stvarnom po elk, Ovde treba skrenuti painju i na tendenciju da veraie eslonjeve na engl varijantu termina ipak prevagna, dak se ver Zip oslonjenc aa soluciju fran. jezik uglayoom odréaeaju sie ‘mo na romanskom govornom padragja (tako npr. | u (rancusko ovorna podrugje prodire adaptacija tipa sémiotigue, a 1 ofl jelno intemacionalno glasilo Medunarodne somioticke organizae cije nosi naaiv Semiotica). O ovome sodi i P- Guiraud: »... re Semiologije 1 semiotika.paksivaju danas jednu istw discipliny, samo sto Evropljani upotrljavaju prvi a amerikancl drug od vil trazae Bihevioristiskopragmatstiki supstrat w intelektualnoj kl ‘mi SADa w prvo} polovini avog veka uslovio je 1 acke ‘arate taulike u angalovanju ameri¢kih semiotiara uw odnoss na. one evropske, Tako je npr. dominanino (ju vsnovi bihevioristicko) interesovanje 2a efologi (opsta nauku © ponaianja Ziv area nizama,posebno Zivotinskih, engl ethology) reaultiralo inten nim istradivanjima, i zasnivanjom eoosemsiovike (sam termin je uveo Th. A. Sebeog, alt se ova} u dobro meri interferira xa ter rminom biosemiotika), dok je, opet, i osnivadé nautne semiotike Ch. Moris, neposredio i obrazovan bihevioristigko| i pro. ‘smatistiko} intelektwalno} stedinj (ori tome je, jod wok, ‘ot le: $A MARIONETOM, ale pate Inca) met xnlo mn dp Je Mans lt a Bien Recs ate a dienes tie fies, amano of SOR of SOA EME SO ct aie diame act ae ote os sh eS" Ls geile Pa jee rt a a ae eae eae Sores ag a nat an gna et Re fers somone evepran es abe on, ert feels rane npr sec eel ete teeta tS a le i Bares | arma dae See fle acfospemo| are pins, Mars, oye, Mew Redefine, fae AR lt Sh el rie ee ie ea a an Yee eae Piccola, lace, Season ee et de Seer Oe cout es fgets Sani al eg eee ee ean aia eta eres Se aa heir er eee | Cette decry sus sae beams Mae TON Topore | ewe pre a Peat es HE a es Te I a mg He eld ad seb onde panies Shape try ze cae ena a He yal, ame obey gaze aera SET Cae tial glen aie toe a Se iUirsea Koma ae Uke at Sl ha Shh an a ete ety eter reaa ale ma ae ick Soe @ pods oecies (aaet ena Doe Ral Cana fet cee er SSERAERR SoTL Ee plo oo “er calle ta sama Kolo, retin replies, pote ab tapine ee somal rei rancleny aoe URL sarees GB atale Bek Pal SE TUR mh eg, Sagem, Coeaorts Be oa gel Madar, Rerenle, Sean oa age ee ae Dees incre atl Be a pares leita nn ese gees asl Oe a en a Mises Sees | SPL ae ee teen gt genn er Kemer see Set ee eT Noo a Jee ely somali, nace na i to een er cei ea EE ea ee ace rete eee at ere a a eS ae ee ane eee Bie kG Barto, Seen et |e sit Rote a te (Ser oe a el Pe yp get erent esi fe ic arate Ges nis ot ee ent i> uaeceiba et ag ee che ma Bes ee eee eee led aks oh Sl Scrat Se a ee oe Se ae a ees a eee ON ja) ouabain Pace tata CAS eee ated art ae Bi sve dk gases» Renae es eae Pe Eee Shariati rat ye ee es Sikes co taartl a a) Rein opened a eed oe ee te eee eat eee atic iat ane aioe hie wise oaecting vale topic tomcat ore Taste reoalfon setde Bn Ta eens We al Or or aaa ho eee eels Secu ale ucteaies aren Se eee eae neces i jeslsias Meoeeaeiaae tear eee cae eee mere crap eo Sc eek mai RN RR Tal ea coeaitian weve Gece he Se a Reentry Peace ese ts eects ee eee seas aplaciamae| pone me ne eg SE ear seas carey Sees ese Sat te gamit iemreant ieee Ales ames Ses ee ee Astle See sedeoed cele so eee eee iio Lau riod feck pe aan ens 3