ISBN: 978-605-68062-1-6

ISOEVA 2017
INTERNATIONAL SYMPOSIUM OF
EDUCATION AND VALUES

(Uluslararası Eğitim ve Değerler Sempozyumu)

5-8 October/Ekim 2017

Bodrum/MUĞLA

SYMPOSIUM PRECEEDINGS
BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI
 International Symposium of Education and Values (ISOEVA) Bildiri Özetleri Kitabı
5-8 Ekim/October 2017 Bodrum / MUĞLA ISBN: 978-605-68062-1-6

ONUR KURULU / HONOR COMMITTEE

Prof. Dr. Refik TURAN (Türk Tarih Kurumu Başkanı)

Prof. Dr. Ahmet ÇAMSARI (Mersin Üniversitesi Rektörü)
Celalettin EKİNCİ (Muğla İl Milli Eğitim Müdürü)

DÜZENLEME KURULU BAŞKANI / CHAIRMAN Of The ORGANIZING COMMITTEE

Prof. Dr. Kadir ULUSOY (Mersin Üniversitesi/TÜRKİYE)

DÜZENLEME KURULU / ORGANIZING COMMITTEE

Prof. Dr. Necdet HAYTA (Gazi Üniversitesi/TÜRKİYE)

Prof. Dr. Uğur DEMİRAY (Anadolu Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Mutlu Nisa ÜNALDI CORAL (Mersin Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Mehmet Ali ÇAKMAK (Gazi Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Eyüp ARTVİNLİ (Osmangazi Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Fatma Ahsen TURAN (Gazi Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Nil DUBAN (Afyon Kocatepe Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Ayşe MENTİŞ TAŞ (Necmettin Erbakan Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Ali MEYDAN (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Ayten KİRİŞ AVAROĞULLARI (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi/TÜRKİYE)

BİLİM KURULU / SCIENCE COUNCIL

Prof. Dr. Tamar LOMINADZE (Georgian Technical University/GÜRCİSTAN)

Prof. Dr. Natalija LEPKOVA (Vilnius Gediminas Technical University/LİTVANYA)
Prof. Dr. Ramesh C. SHARMA (Wawasan Open University/MALEZYA)
Prof. Dr. Antonis LIONARAKIS (Hellenic Open University/YUNANİSTAN)
Prof. Dr. Bobby HARREVELD (Central Queensland University/AVUSTURALYA)
Prof. Dr. Cleborne D. MADDUX (University of Nevada/KANADA)
Prof. Dr. Vladimir ZUEV (Institute of Social Sciences and Humanities /Kazan, RUSYA)
Prof. Dr. Paul KAWACHI (Open University of China/ÇİN)
Prof. Dr. Nuri KÖSTÜKLÜ (Necmettin Erbakan Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Serap ERGENE (Mersin Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Mehmet ŞAHİNGÖZ (Gazi Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Hamza KELEŞ (Gazi Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Dursun DİLEK (Sinop Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Ahmet DOĞANAY (Çukurova Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Oya HAZER (Hacettepe Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ (Ankara Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Davut Kılıç (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. İsmail Hakkı DEMİRCİOĞLU (Karadeniz Teknik Üniversitesi/TÜRKİYE)

I
 International Symposium of Education and Values (ISOEVA) Bildiri Özetleri Kitabı
5-8 Ekim/October 2017 Bodrum / MUĞLA ISBN: 978-605-68062-1-6
Prof. Dr. Hilmi DEMİRKAYA (Akdeniz Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Ahmet ŞİMŞEK (İstanbul Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Ali YILMAZ (Marmara Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Bahri ATA (Gazi Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Handan DEVECİ (Anadolu Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Akif AKKUŞ (Hasan Kalyoncu Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Cengiz DÖNMEZ (Gazi Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Mehmet KÖÇER (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Fikriye KIRBAĞ ZENGİN (Fırat Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Raziye ÇAKICIOĞLU OBAN (Dokuz Eylül Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Hüseyin KÖKSAL (Gazi Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Emre ÜNAL (Ömer Halisdemir Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Bayram TAY (Ahi Evran Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Sibel KILIÇ (Marmara Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Levent ERASLAN (Kırıkkale Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Hikmet SÜRMELİ (Mersin Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Ayşe Ülkü OĞUZHAN BÖREKÇİ (Gazi Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Kadir KARATEKİN (Kastamonu Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Ömer Faruk SÖNMEZ (Gaziosmanpaşa Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Zafer KUŞ (Ahi Evran Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Selahattin KAYMAKCI (Kastamonu Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Perihan ÜNÜVAR (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Sevgi KESKİN (Sakarya Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Lütfi ÜREDİ (Mersin Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Sait AKBAŞLI (Hacettepe Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Birol ALVER (Kırıkkale Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. İbrahim COŞKUN (Trakya Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Rafet METİN (Kırıkkale Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Hüseyin ÇALIŞKAN (Sakarya Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Hüseyin ANILAN (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Elif ALADAĞ (Adnan Menderes Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Zafer TANGÜLÜ (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi/TÜRKİYE)
Yrd. Doç. Dr. Ubeydullah SEZİKLİ ( İstanbul Üniversitesi/TÜRKİYE)
Yrd. Doç. Dr. Tuğba SELANİK AY (Afyon Kocatepe Üniversitesi/TÜRKİYE)
Yrd. Doç. Dr. Nuray KURTDEDE FİDAN (Afyon Kocatepe Üniversitesi/TÜRKİYE)
Yrd. Doç. Dr. Neval AKÇA BERK (Çukurova Üniversitesi/TÜRKİYE)
Yrd. Doç. Dr. Vedat AKTEPE (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi/TÜRKİYE)
Yrd. Doç. Dr. Taha YAZAR (Dicle Üniversitesi/TÜRKİYE)
Yrd. Doç. Dr. Ebru AY(Ömer Halisdemir Üniversitesi/TÜRKİYE)
Yrd. Doç. Dr. Mustafa TAHIROĞLU (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi/TÜRKİYE)
Yrd. Doç. Dr. Muhammet AVAROĞULLARI (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi/TÜRKİYE)
Yrd. Doç. Dr. Hıdır KARADUMAN (Anadolu Üniversitesi/TÜRKİYE)
Yrd. Doç. Dr. Hayri AYDOĞAN (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi/TÜRKİYE)
Yrd. Doç. Dr. Yaşar KOP (Kafkas Üniversitesi/TÜRKİYE)

II
 International Symposium of Education and Values (ISOEVA) Bildiri Özetleri Kitabı
5-8 Ekim/October 2017 Bodrum / MUĞLA ISBN: 978-605-68062-1-6

DEĞERLERİN DEĞİŞİMİ VE DERECELENDİRİLMESİ

Doç. Dr. Hasan AYDIN

Ondokuz Mayıs Üniversitesi

Prof. Dr. LOKMAN ÇİLİNGİR

Ondokuz Mayıs Üniversitesi

Özet
Bu bildiride, öncelikle ‘değer’ ve ‘değişim’ sözcükleri analiz edilerek, toplumsal değişim sürecinde değerlerin ne
şekilde değişime uğradıkları, daha doğrusu değerlerin pozitif ve negatif istikamette hangi dinamiklere bağlı
olarak değiştikleri belirlenmeye çalışılacaktır. Bu sorun önemlidir; çünkü içinde yaşadığımız dönem, toplumsal
yaşamın her alanında olduğu gibi değerler alanında da köklü dönüşüm ve değişimlere yol açmaktadır. Özellikle
post-modern ve post-endüstriyeldiye adlandırılan ve ağırlıklı olarak etkisini 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren
kendini hissettiren ve bireysel ve toplumsal yaşamda, yaşam tarzlarında hızlı değişmelere yol açan süreç, insanî
değerlerde ciddi bir bunalıma ve geleneksel değerlerin sorgulanmasına yol açmış gibi gözükmektedir. Öte
yandan, değer sözcüğü, tekil bir sözcük değil tümel bir sözcüktür ve pek çok değer alanını kapsamaktadır. Bu
değerler alanı, ekonomik ve eğlence değerlerinden eğitim değerlerine, dil ve inançla ilgili değerlerden
entelektüel ve estetik değerlere değin çok geniş bir değerler yelpazesini barındırmaktadır. Bunlara doğrudan
insani değerlerin bir ürünü olmayan ancak yaşamla doğrudan bağlantılı olan doğal değerler de
katıldığında, kaçınılmaz bir şekilde değerlerin derecelendirilmesi ve birbirleriyle olan ilişkisi sorunu ortaya
çıkmaktadır.
Bu sorunu çözmek için, öncelikle değerler konusunda göreceliliği ve evrenselliği savunan yaklaşımların temel
argümanlarını ortaya koyup, onların bir analizini yapmak gerekmektedir. Böyle bir analiz, görecelilik ve
evrensellik ikileminden kurtulmak, değişen ve değişmeyen değerleri ve birbirleriyle ilişkilerini sağlam bir
zeminde yeniden düşünmek için önemli fırsatlar sunacaktır. Tümel olarak değerlerin hiç değişmeyeceği şeklinde
bir algı, değerlerin ilişik oldukları insanda ve toplumsal yaşamda değişmeyi tümden dışlamak anlamına
geleceğine göre, değerlerdeki değişim veya yenilenmenin, hangi (değişmeyen) değer ve ilkelere bağlı olarak
geliştiği belirlenmek zorundadır. Öte yandan kimi değerlerin değişime açık ve göreceli olması, değer yargılarının
sözde yargılara yahut tümüyle olgusal yargılara indirgenmesi şeklinde anlaşılamaz. Şu halde değerler alanındaki
en temel ödevlerden biri, evrenselcilik ve görecelilik bağlamında değerlerdeki değişim olgusunu aydınlığa
kavuşturmak ve değerlerin birbirleriyle ilişkisinin mahiyetini belirlemeye çalışmaktır. Bunu da ancak, bir
değer dogmatizmine ya da değer nihilizmine düşmeden, kimi değerlerin değişmez olduğunu ileri sürmenin
onların epistemik doğruluğunu garanti etmediği, kimi değerlerin de değişime açık olduğunu göstermenin
epistemik olarak değer inkârını gerektirmediği kabulünden hareketle gerçekleştirebiliriz.

Anahtar Kelimler: Değer, Değerlerin Değişimi, Değerlerin Derecelendirilmesi, Değer Dejenerasyonu,

Değersizleşme.

133
 International Symposium of Education and Values (ISOEVA) Bildiri Özetleri Kitabı
5-8 Ekim/October 2017 Bodrum / MUĞLA ISBN: 978-605-68062-1-6

TRANSFORMATION AND RANKING OF VALUES

Assoc. Prof. Dr. Hasan AYDIN

Ondokuz Mayıs University

Prof. Dr. Lokman ÇİLİNGİR

Ondokuz Mayıs University

Abstract
In this paper, through the analysis of the terms ‘value’ and ‘change,’ the dynamics according to which values
transform into negative and positive directions are tried to be detected. It is apparent that the phase which is
called post-modern and post-industrial and whose influences are started to be felt in the second half of the
20th century as the rapid changes emerging in social life and individual ways of life leads to a serious crisis of
humanistic values and deep questionings of traditional values. This crisis and radical changes make this
detection urgent and give to it its significance. On the other hand, the term ‘value’ does not refer to
particularity but to universality and includes manifold areas of values such as economical, linguistic, religious,
intellectual, aesthetical or even values related to entertainment. Moreover, if we add natural values to the
humanistic values, the problematic of the transformation and the change of values become an impasse
because of the addition of the value rankings and entangled value relations.

In order to avoid this impasse, it is necessary that the arguments of relativistic and universalist theories of
values are demonstrated and analyzed. Since the acceptance of value as universal and unchanging means
excluding the changes in the human being and society in its totality, the (unchanging) principles of values that
transform values themselves should be discussed. On the other side, acceptance of value transformation does
not necessarily reduce value judgments to the judgments of fact. Hence, the most significant philosophical task
in the area of value is determining the meaning of value and value relations on the context of relativism and
universalism without falling into dangers of value nihilism and value dogmatism is required. Philosophical
justification of the facts that the claim of the universality of values does not guarantee the epistemic
truthfulness and that the assertion of the changing values does not necessitate the denial of epistemic value is
vital.

Keywords: Value, Value Change Ranking of Values Degeneration of Values Derogation

134