1.

 Hindi ganap na mahusay ang mga batang mag-aaral na Pilipino sa Filipino, dahil
ayon sa statistikang nakuha sa NAT halos nasa 73% lamang ang nakakuha ng
mataas na grado sa Filipino, kulang pa rin upang masabing mahusay ang mga
mag-aaral na Pilipino sa Filipino.
 Pinalitan ang medium of instruction sa Ingles pagdating ng panunungkulan ng
dating president Gloria Macapagal Arroyo at wala nang sumunod pang
presidente ang tumutok sa suliranin ng wikang Filipino.
 Karamihan sa unang natutuhan ng mga mag-aaral sa tahanan ay wikang Ingles
hindi Filipino, kung tutuusin na dapat ay wikang Filipino muna dahil ito ang unang
wika at pangalawang wika lamang dapat ang wikang Ingles.
 Mababa ang grado ng mga Filipino pagdating sa pagbasa’t balarila kumpara sa
Ingles.
2.
 Isaayos ang obhetibo sa pagtuturo ng wikang Filipino, marapat na tinuturo ang
kahalagahan nito sa labas ng paaralan at hanggang sa makapagtapos ang mga
mag-aaral. Nagiging dahilan ng marami na ang Ingles ang mas madalas na
nagagamit sa trabaho kung saan ito ay totoo namang kalagayan natin sa
kasalukuyan, kaya’t mas pinaghuhusayan nila ito kaysa sariling wika kailangang
maging malinaw na ang wikang Filipino ay hindi naiiwan sa loob ng paaralan at
panahon na rin upang ipanukala ang malayang paggamit nito sa mga opisina o
mga pampublikong ahensya at maging sa mga pormal na pagpupulong at mga
programa.
 Kung hindi pa magaganap sa isang pangmalawakang kilos ng isang presidente,
maaring mangyari ang pagtututok ng suliranin sa wika ng mga maliliit ng
paaralan, gamit na lamang ng pag-impluwensya pa sa isang paaralan.
Halimbawa, ang pagpapatupad ng malayang paggamit ng wika sa loob ng
paaralan at ano ang nagiging epekto nito sa mga estudyante, pwedeng gumawa
ng pananaliksik dito at subukan sa iba pang paaralan kung ito ay magiging
matagumpay.
 Hindi maiiwasan kung ang mga magulang na mismo ang nagsasanay sa mga
bata sa loob ng tahanan na gamitin ang wikang Ingles bago ang Filipino,
maaaring magkaroon ng magandang ugnayan ang guro sa Filipino at mga
magulang. Pangalawa, maganda ring tignan kung saang paaralan ang mga mag-
aaral, karamihan sa mga international na paaralan, at mga pribadong paaralan
ay wikang Ingles talaga ang gamit. Sa ganitong sitwasyon maaring madaan ng
guro sa paghihikayat sa pag-aaral sa Filipino ang mga mag-aaral sa paraan ng
masayang pagtuturo, hindi rin dapat nagmumukhang “requirement” ang
pagtuturo rito, upang nagkakaroon ng pagkukusa sa pag-aaral ng Filipino ang
mga estudyante.
  Kailangan ng mahusay at epektibong pagsasanay upang maging mahusay rin
ang mga mag-aaral Pilipino sa pag-aaral ng Filipino. Kinakailangan na rin ng
suporta ng paaralan dito upang maipatupad na ang wikang Filipino ay maaring
gamitin sa ibang larangan upang nahahasa ang mga estudyante sa pagbasa at
balarila.
3.
Mula sa paaralan hanggang sa pagtratrabaho nagiging isang kaparusahan ng isang
Pilipino ang pagsasalita ng kaniyang sariling wika. Nasa elementarya pa lamang ako
limitado na ang pagsasalita ko sa wikang Filipino dahil nagagamit lamang ito tuwing ang
larangang Filipino na ang tinuturo, kung may hihigit pa roon ay sa HEKASI, kung
makapagbibitiw ng salitang Filipino na aking kinasanayan ay kailangan kong magbayad
ng limang piso, dahil elementarya, mabigat na ang bayad na iyon paano pa kaya sa
maghapon ilang limang piso pa ang babayaran ko kung madulas, mas maigi na lamang
na hindi magsalita kung ganoon. Isang ginawang paraang pagsasanay upang
mabawasan ang pananalita ko sa Filipino ay maging mandatoryo ang paggamit nito sa
bahay. Hindi lamang syempre umiikot ang mundo ko sa paaralan at tahanan kailangan
ko ring makisalamuha sa ibang mga kaibigan ko na ang wika ay Filipino, bagama’t may
pahinga ako sa pananalita ng Ingles, mas malaki pa rin ang porsyento ng oras ko ay
nasa pagsasanay sa Ingles. Bagama’t nagsasanay sa Ingles, nahirapan pa rin akong
unawain ang mga larangang kailangan ng Ingles nahuli ako sa mga kaklase kong Ingles
ang kinasanayang wika. Dahil doon lumaki rin akong nasa isip na ang mga mahuhusay
sa Ingles lamang ay ang mga matatalino. Kung hindi ako namangha sa mga panitikan
at sining mula sa wikang Filipino ay malamang hindi rin magbabago ang pag-iisip ko
tungkol dito.Siguradong hindi lang ako ang nakaranas nito.
Sa kasalukuyan marami na ring mga bata ang mahusay sa Ingles gawa nang mas
mabilis na nakakapapanood ng mga cartoons o mga libangang wikang Ingles ang
gamit, at mas kinatutuwaan ito ng mga magulang. Dahil totoo nga naman hindi na
kailangan ng anak na problemahin pa ang pag-aaral ng Ingles kung bata pa lamang ito
ay mahusay na, mabibitbit ito hanggang paglaki at hindi mahihirapan pa sa pakikipag-
usap sa trabaho. Ngunit paano uunawain ng isang mag-aaral ang kulturang nasa labas
pa ng kaniyang paligid kung hindi naman tumutugma ang wikang kinasayan niya rito?
Sa kabilang banda, paano rin maikwe-kwento ng mga batang naimi dahil sa mga
ganitong patakaran ang kanilang mga natuklasan at naranasan? Bilang nasa larangan
ng wika hindi magiging madali sa akin ang paunlarin muli ito dahil sa mga nasabing
sitwasyon ngunit, hindi pa naman huli upang tulungang makapaghayag ng mga
karanasan ng mga bata na ang wikang katutubo ang kinasanayan nila upang
makapaglahad ng kanilang natututuhan at mga natutuklasan.
Hindi dapat nagiging suliranin sa mga Pilipino ang paggamit ng sariling wika, nagiging
isang mabigat na dahilan ito upang bumagal sa pag-unlad ang lokal na kaalaman. Sa
larangan din ng edukasyon kailangang nauunawaan ng mga kabataan ang mga
itinuturo sa paaralan maaring hindi ito magiging patas sa mayorya ng mga kabataan
kung nasa ibang wika ang kanilang pinag-aaralan kahit pa itong wika na ito ay pinag-
aaralan na mismo sa paaralan, hindi rin naman ito pinag-aralan para patayin ang lokal
na wika ngunit para umugnay sa mga hindi lumaki sa ating bansa, kung hindi malinaw
sa wika pa lamang ang paraan ng mag-aaral maaring maging memorization na lamang
ang ideya sa pagkatuto, mabagal ding uunlad ang katutubong kaalaman.