การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

้
การใชงานสเตนเลสที
อุณหภูมส
ิ งู
(Stainless Steels at High Temperatures)

ผูแ
้ ปล
ึ ษาเท่านน
Sant De’ Cielo (ทรงธรรม) เพือการศก ั

หมวดวัสดุกบ ้
ั การใชงานเล่
ม 18
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

ยูโร อีนอ
๊ ก (Euro Inox)

ยูโร อีน๊อก คือ สมาคมพัฒนาการตลาด สเตนเลสของ ิ หล ัก

สมาชก
ทวีปยุโรป Acerinox
สมาชิกประกอบด ้วย www.acerinox.com

Aperam
• ผู ้ผลิตสเตนเลสของทวีปยุโรป www.aperam.com
• สมาคมพัฒนาสเตนเลสแห่งชาติ
Outokumpu
• สมาคมพัฒนาอุตสาหกรรมโลหะผสม
www.outokumpu.com

วัตถุประสงค์ข ้อแรกของ ยูโรอีน๊อก “Euro Inox” ก็ ThyssenKrupp Acciai Speciali Terni

เพือทีจะสร ้างจิตสํานึกร่วมกัน ในด ้านสมบัตข ิ องวัสดุ www.acciaiterni.it
และเพิมการใช ้งานสเตนเลส และสร ้างตลาดใหม่ให ้ ThyssenKrupp Nirosta
เกิดขึน การทีจะทําให ้วัตถุประสงค์นเป็
ี นจริงนัน ยูโรอี www.nirosta.de
น๊อกได ้จัดให ้มีการประชุมวิชาการและสัมมนานํ าเสนอ
คําแนะนํ าต่าง ๆ ในรูปแบบของเอกสารสิงพิมพ์ รวมถึง
ิ สมาคม
สมาชก
สืออิเล็กทรอนิกส์ เพือให ้สถาปนิก นักออกแบบ ผู ้
กําหนดสเปค ผู ้ผลิต และผู ้ใช ้ปลายทางเกิด Acroni
ความคุ ้นเคยกับสเตนเลส นอกจากนียูโรอีน๊อกยังให ้การ www.acroni.si
สนั บสนุนงานวิจัยความรู ้ด ้านการตลาด และด ้านเทคนิค British Stainless Steel Association (BSSA)
ด ้วย www.bssa.org.uk

Cedinox
www.cedinox.es

Centro Inox
www.centroinox.it

ConstruirAcier
www.construiracier.fr

Industeel
www.industeel.info

Informationsstelle Edelstahl Rostfrei

www.edelstahl-rostfrei.de

International Chromium Development Association

(ICDA)
www.icdacr.com

International Molybdenum Association (IMOA)

www.imoa.info

Nickel Institute
www.nickelinstitute.org

Polska Unia Dystrybutorów Stali (PUDS)

www.puds.pl

SWISS INOX
ISBN 978-2-87997-064-6 www.swissinox.ch
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

การใช ้งานสเตนเลสทีอุณหภูมส ิ งู เนือหา

จัดพิมพ์ครังแรก 2012
(หมวดวัสดุและการใช ้งาน, เล่ม 18) 1 บทนํ า
ยูโร อีน๊อก 2012 2 อิทธิพลของธาตุผสม
3 อิทธิพลของโครงสร ้าง
สําน ักพิมพ์
4 สมบัตเิ ชิงกลทีอุณหภูมส ิ งู
Euro Inox
Diamant Building, Bd. A. Reyers 80 4.1 ความแข็งแรงต่อการคืบ
1030 Brussels, Belgium 4.2 สมบัตก ิ ารแตกร ้าวจากความเค ้น
Phone: +32 2 706 82 67 4.3 การทดสอบความแข็งแรงต่อแรงดึงระยะสัน
Fax: +32 2 706 82 69 4.4 ความเหนียว
E-mail: info@euro-inox.org 4.5 การล ้าจากความร ้อน
Internet: www.euro-inox.org
4.6 ความแตกต่างของอุณหภูม ิ
ผูเ้ ขียน 4.7 อิทธิพลของการแปรรูปเย็นต่อสมบัตต ิ า่ ง ๆ
Alenka Kosmač, Brussels (B) 5 ความสเถียรของโครงสร ้างจุลภาค
6 ความต ้านทานการกัดกร่อนทีอุณหภูมส ิ งู
ผูแ
้ ปล 6.1 การเกิดออกซิเดชัน
Sant De’ Cielo (ทรงธรรม) เพือการศึกษาเท่านั น 6.2 การเกิดซัลฟิ เดชัน
6.3 คาร์บไู รเซชันและไนไตรเดชัน
กิตติกรรมประกาศ 6.4 การกัดกร่อนจากแก๊สฮาโลเจน
ยูโร อีน๊อก ขอขอบคุณ Dr. Rachel Pettersson, 7 ความสามารถในการขึนรูปและการเชือม
Outokumpu, Avesta (S), สําหรับความเสียสละในการ 8 การออกแบบสําหรับการใช ้งานทีอุณหภูมส ิ งู
อ่านและตรวจสอบร่างของเอกสารฉบับนี 9 การออกเพือต ้านทานการเกิดออกซิเดชัน
10 การเลือกใช ้โลหะผสม
ภาพปก
10.1 อุณหภูม ิ
Stahl-Informations-Zentrum, Düsseldorf (D),
10.2 บรรยากาศและแก๊สจากการเผาไหม
(left) Acroni, Jesenice (SI), (บนขวา)
11 การใช ้งาน
Centro Inox, Milan (IT), (ล่างขวา)
12 การพิจารณาค่าใช ้จ่าย
ลิขสทิ ธิ 13 บทสรุป
This work is subject to copyright. Euro Inox 14 ภาคผนวก
reserves all rights of translation in any language, 15 เอกสารอ ้างอิง
reprinting, re-use of illustrations, recitation and
broadcasting. No part of this publication may be
reproduced, stored in a retrieval system or
transmitted in any form or by any means, การปฏิเสธความร ับผิดชอบ
electronic, mechanical, photocopying, recording ยูโร อีน๊อก ใช ้ความพยายามในทุกทางเพือให ้มันใจว่า
or otherwise, without the prior written permission ข ้อมูลทีนํ าเสนอในเอกสารฉบับนี มีความถูกต ้องทาง
of the copyright owner, Euro Inox. Violations เทคนิค อย่างไรก็ตามผู ้อ่านควรตระหนั ก ว่าข ้อมูล ดัง
may be subject to legal proceedings, involving กล่ า ว ส าม าร ถ ใ ช เ้ พื อ เ ป็ น ข อ
้ มู ล พื น ฐา น เ ท่ า นั น
monetary damages as well as compensation for ยูโรอีน๊อ ก และสมาชิก ขอปฏิเสธความรั บผิด ชอบต่อ
costs and legal fees, under Luxembourg copyright ความสูญเสีย ความเสียหาย หรือการบาดเจ็บใด ๆ ที
law and regulations within the European Union. เป็ นผลจากการใช ้ข ้อมูลทีถูกตีพม ิ พ์ในเอกสารฉบับนี

1
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

1 บทนํา (Introduction)

สเตนเลสส่วนใหญ่ถก ู ใช ้เพือป้ องกันการกัด การเลือกใช ้วัสดุทอุ

ี ณหภูมสิ ูงจํ าเป็ นต ้องพิจารณาตาม
กร่อนในสารละลาย (Aqueous corrosion) เงือนไขการใช ้งานต่าง ๆ ดังนี
แต่ก็มกี ารใช ้งานอย่างกว ้างขวางทีอุณหภูม ิ
 ความแข็ ง แรงต่อ การคืบ (Creep strength)
สูง ซึงเป็ นสภาวะทีเหล็ ก กล ้าคาร์บอนและ
และ / หรือความเหนียว (Ductility) สูง
เหล็กกล ้าธาตุผสมตํา (Low alloyed steel)
 ความต ้านทานการเกิดออกซิเดชัน (Oxidation
มีความสามารถในการต ้านทานการกัดกร่อน
resistance) และความต ้านทานการกัดกร่อน
(Corrosion resistance) หรือความแข็งแรง
(Corrosion resistance) สูง
(Strength) ไม่เพียงพอ เราจึงพบสเตนเลส
 มีโครงสร ้าง (Microstructure) เสถียร
ได ้ในการใช ้งานซึงต ้องการความต ้านทาน
 ความต ้านทานการสึกกร่อนจากการไหล
การเกิ ด ออกซิเ ดชั นหรื อ ต อ ้ งการความ
(Erosion) สูง
แข็งแรงทีอุณหภูมส ิ งู [1] ตัวอย่างเช่น วัสดุ
โครงสร ้างทีมีก ารใช ้งานทีอุณหภูม ส ิ ูง ทั ง การเลือกใช ้วัสดุควรจะต ้องเลือกจากการใช ้งานทีเฉพาะ
ในภาค อุ ต สาหกรรม ในทีสาธารณะและ เจาะจงและเงือนไขการดําเนินการในแต่ละกรณี [2]
การใช ้งานในประเทศ โดยบางครั งอาจมี
สภาพ แวดล ้อมทีกัดกร่อนเข ้ามาเกียวข ้อง

2
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

2 อิทธิพลของธาตุผสม (The role of alloying elements)

โลหะผสมสําหรับการใช ้งานทีอุณหภูมส ิ งู ต ้องสามารถ ไนโตรเจนและคาร์บอน ช่วยเพิมความแข็งแรงต่อการ
สร ้างฟิ ล์มปกป้ อง (Protective oxide) ขึนได ้ ซึง คืบ (Creep strength) ของวัสดุได ้
ออกไซด์ท ีมีส มบั ต ิเ หมาะสมต่ อ การปกป้ อง ได ้แก่
โครเมีย มออกไซด์ (Chromium oxide, Cr2O3) โมลิบดีน มั ช่วยเพิมความแข็งแรงต่อ การแตกหั กจาก
อลูมเิ นียมออกไซด์ (Aluminium oxide, Al2O3) การคืบ ทีอุณ หภูมสิ ูง (High temperature creep-
รวมถึงซิลค ิ อนออกไซด์ (Silicon oxide, SiO2) rapture strength) แต่ขด ี จํ ากัดในการเติมไม่ควรเกิน
3% เนืองจากปริมาณทีสูงกว่านั นอาจทํ าให ้เกิดปั ญหา
โครเมียม อิทธิพลของโครเมียมสามารถเห็นได ้อย่าง จากการออกซิเดชันอย่างรุนแรง รวมถึงเร่งให ้เกิดเฟส
ชัดเจนทีอุณหภูมสิ ูงกว่า 500 ᵒC เนืองจากโครเมียม ซิกม่าขึนได ้ ยกเว ้นในกรณีทมี ี การเติมธาตุททํ
ี าให ้เฟส
สามารถสร ้างชันฟิ ลม์ โครเมียมออกไซด์ทมี
ี ความหนา ออสเทนไทต์เสถียร เช่น นิกเกิลเพิมขึน
แน่ นและยึดติดบนพืนผิวโลหะได ้ดี ทํ าให ้สามารถยับ
ไทเท เนี ย มและ ไนโอ เบีย ม ใน ปริ ม าณเล็ ก น อ ้ ย
ยังการแพร่ของออกซิเจนทีจะเข ้าทํ า ปฏิก ริยากั บเนือ
ประมาณ 0.3 – 0.7% ช่วยเพิมความแข็งแรงของโลหะ
โลหะด ้านในต่อไป [3]
ผสมออสเทนไนต์ แต่ ก็ เ ป็ นตั ว เร่ ง ให ้เกิด ซิก มาเฟส
ธาตุอน ื ๆ นอกจากโครเมียมอาจถูกผสมในสเตนเลส เช่นกัน
เพือเพิมความต ้านทานการเกิดออกซิเดชันเช่นเดียวกัน
โบรอน ช่วยเพิมความแข็งแรงต่อ การแตกหั ก จากการ
ซิล ค
ิ อนและอลูมเิ นียมมีค วามคล ้ายคลึง กับ โครเมีย ม
คืบ (Creep-rapture strength) โดยมักเติมในปริมาณ
อย่ า ง มา ก เ นื อ ง จา ก โล ห ะทั งส อ ง ชนิ ด ส าม า ร ถ
เล็กน ้อยราว 0.002% ซึงโบรอนมีแนวโน ้มทีจะรวมตัว
ออกซิไ ดซ์ไ ด แ ้ ละหากมีฟิ ล์ม เกิด ขึนมากเพีย งพอก็
กันทีขอบเกรนเป็ นหลัก
สามารถทําให ้เกิดฟิ ล ม ์ ต่อเนืองของ SiO2 และ Al2O3
ขึน โดยการยึด ติด ของออกไซด์ส ามารถปรั บ ปรุ งได ้
โดยการใส่ธาตุหายาก (Rare earth) ปริมาณเล็กน ้อย
เช่น ซีเรียม (Cerium) หรือ แลนทาลัม (Lanthanum)
[4] การปรับปรุงดั งกล่าวจะมีประโยชน์อย่างมากใน
สภาวะทีอุณ หภูมเิ ปลียนแปลงแบบวัฎจักร (Thermal
cycling) [5]

นิก เ กิล ช่ ว ยเ พิ ม ค วา ม เ ห นี ย ว (Ductility) ค ว า ม

แข็งแรงทีอุณหภูมส ิ ูง (High temperature strength)
และต ้านทานการเพิมของปริมาณคาร์บอน (คาร์บูไร
เซชัน, Carburization) และไนโตรเจน (ไนไตรเดชัน,
แร่โครไมท์, ไดนามีน (นิวแคลิโดเนีย),
Nitridation) อย่างไรก็ตามโลหะผสมทีมีนก ิ เกิลสูงควร ภาพโดย: Ecole des Mines de Paris, Paris (F)
หลีก เลียงสภาพแวดล อ ้ มแบบรีด ิว ซิงจากซั ล เฟอร์
(Reducing sulphidising) เพราะเสียงต่อการเกิดสาร
ประกอบนิกเกิล-ซัลเฟอร์ทมี ี จุดหลอมเหลวตํ า นิกเกิล
ยังช่วยต่อต ้านแนวโน ้มการเกิด แต่อาจจะไม่เพียงพอ
ต่อการยับยังการเกิดซิกมาเฟส (Sigma phase) ได ้
โดยสมบูรณ์

3
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures
3 อิทธิพลของโครงสร้าง (The role of microstructure)
โครงสร ้างอาจมีค วามสํ า คั ญ ทางด ้านความต า้ นทาน
ความร ้อน (Heat resistance) น ้อยกว่าองค์ประกอบทาง
เคมีหรือ การเลือกใช ้ธาตุผสมทีเหมาะสม แต่มอ ี ทิ ธิพล
ต่อความเหมาะสมในการใช ้งานทีอุณหภูมส ิ งู ในด ้านอืน
เกรดของสเตนเลสหรือโลหะผสมเนือพืนนิกเกิลทีใช ้ใน
งานทีต ้องทนต่อ อิท ธิพ ลของแก๊ส ร ้อนหรือ ผลิต ภั ณ ฑ์
จากการเผาไหม ้ทีอุณหภูมส ิ ูงกว่า 550 ᵒC ถูกแสดงไว ้
ในมาตรฐานยุโรป (EN 10095 - Heat resistant
steels and nickel alloys) [6] โดยมาตรฐานดังกล่าว
ประกอบด ้วยเฟอร์รติ ก
ิ 6 เกรด (ตารางที 1) ออสเทน
ไนต์ทนความร ้อน 14 เกรด (ตารางที 2) และดูเพล็กซ์
ทนความร ้อน 1 เกรด (ตารางที 3)
โดยทัวไปโครงสร ้างของโลหะมีแนวโน ้มทีจะเปลียนไป
ตามเวลาและอุณหภูม ิ สําหรับสเตนเลสเองวัสดุอาจเกิด
การอ่อ นตัว (Softening) การตกตะกอนของคาร์ไบด์
(Carbide precipitation) หรือสามารถเกิดการเปราะ
(Embrittlement) ขึนได ้ [8]
ตารางที 1 ส่วนประกอบทางเคมีของเฟอร์รต
ิ ก
ิ ทนความร ้อน [6]
สําหรับเฟอร์รต ิ เกรดส่วนใหญ่ การใช ้งานทีอุณหภูมส
ิ ก ิ งู
เป็ นระยะเวลานาน จะถูกจํากัดทีอุณหภูมไิ ม่เกิน 250 ᵒC
เนืองจากปั ญหาการเปราะทีอุณหภูมป ิ ระมาณ 475 ᵒC
(475 Embrittlement) ปั ญหาดังกล่าวอาจจะไม่สําคัญ
กับสเตนเลสทีมีโครเมียมตําประมาณ 10.5 – 12.5 %
ซึงมีก ารใช ้งานทีอุณหภูมส ิ ูงกว่า 575 ᵒC เป็ นบางครั ง
เนื องจากปั ญหาการแตกเปราะทีอุณ หภูม ิ 475 ᵒC
สามารถทําให ้ลดลงได ้ด ้วยการอบทีอุณหภูมส ิ งู ขึน
ค ว า ม ส า ม า ร ถ ใ น ก า ร ต า้ น ท า น ก า ร กั ด ก ร่ อ น จ า ก
บรรยากาศ (Atmospheric corrosion) และต ้านทาน
การเกิดออกซิไดซ์ทอุ ี ณหภูมส ิ ูง (High temperature
oxidation) รวมถึงราคาทีค่อนข ้างตํ าของเฟอร์รต ิ ก
ิ ทํ า
ให ้มีก ารใช ้งานอย่ า งกว า้ งขวาง ในระบบท่ อ ไอเสีย
รถยนต์ [7] สําหรับข ้อยกเว ้นด ้านข ้อจํ ากัดของอุณหภูม ิ
ใช ้งานสูงสุดคือโลหะผสมโครเมียมสูง 23-27% ซึงมี
ความต ้านทานการเกิดออกไซด์ทโดดเด่ ี น ในอากาศที
อุณหภูมส ิ งู อันเป็ นผลจากปริมาณโครเมียมทีเติมลงไป
รายละเอียดเกียวกับ ความเสถีย รของโครงสร ้างจะได ้
อธิ บ ายต่ อ ไปในส่ ว นห ลั ง ข องบทความ รวมไปถึ ง
อุณหภูมกิ ารใช ้งานตํ าสุด เพือหลีก เลียงความเปราะซึง
อาจเกิดขึนในบางกรณี
4
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

รูปที 1 แสดงแนวคิดด ้านความได ้เปรียบของสเตนเลส

เมือเปรีย บเทีย บกับ เหล็ ก กล ้าผสมคาร์บ อนตํ าในด ้าน
ความแข็งแรงทีอุณหภูมส ิ งู อย่างไรก็ตามเกรดเฟอร์รต ิ ก
ิ
ยั ง มีส มบั ต ิเ ชิงกลทีไม่โ ดดเด่น ทีอุณ หภูมส ิ ูงเนื องจาก
ความแข็ ง แรงทีอุณหภูมส ิ ูงของเฟอร์รติ ก
ิ และมาร์เ ทน
ซิตก ิ มีคา่ ค่อนข ้างตําเมือเทียบกับเกรดออสเทนนิตก ิ

สเตนเลสมาร์เทนซต ิ กิ (Martensitic stainless steel)

ถู ก จั ด อยู่ใ นกลุ่ ม เหล็ ก กล ้าต ้านทานการคืบ (Creep-
resistant steel) ตามมาตรฐานยุโรป EN 10088-1 [9]
และ EN 10302 [10] อย่างไรก็ตามปริมาณโครเมียมที
ครึงหนึงของโครงกังหันไอนํ า (Steam turbine casing) และ
ตํา (โครเมียมสูงสุด 12.5%) ทําให ้ไม่สามารถจัดอยูใ่ น
แกนหมุน (Rotor) แกนหมุนทําจากมาร์เทนซิตก ิ สเตนเลสและ
กลุม่ เกรดทนความร ้อน (Heat resistant grade) แต่ เหมาะอย่างยิงต่อการใช ้งานทีอุณหภูมส
ิ งู
ยัง คงสามารถใช ้งานในสภาพทีต ้องการความแข็ ง แรง ภาพโดย : Centro Inox, Milan (I)
(Tensile strength) และความแข็งแรงต่อความล ้าและ
การคืบ (Creep and fatigue strength) ร่วมกันความ สเตนเลสออสเทนนิตก ิ (Austenitic stainless steel)
ต ้านทานการกัดกร่อนปานกลางและต ้องทนความร ้อนไม่ มี ส มบั ต ิ ทั งทางด า้ นความต า้ น ทา นการกั ด กร่ อ น ที
เกิน 650 ᵒC โดยส่วนมากเกรดมาร์เทนซิตก ิ คาร์บอนตํา อุณหภูมส ิ งู และความแข็งแรงทีอุณหภูมส ิ งู ทีดีเยียมรอง
และคาร์ บ อนกลางจะถู ก ใช ้ในกั ง หั น ไอ ้นํ า (Stream มาจากโลหะผสมเนือพืนนิก เกิล ด ้วยสาเหตุนีออสเทน
turbine) เครืองยนต์ไอพ่น (Jet engine) และกังหั น นิต ก
ิ ทนความร ้อนพิเ ศษหลายเกรดจึง ถูก จัด อยู่ใ น EN
แก๊ส (Gas turbine) 10095 และออสเทนนิตก ิ ต ้านทานการคืบพิเศษใน EN
10302 ทังนีเกรดออสเทนนิตก ิ ทนความร ้อนเป็ นวัสดุทมี ี
ความเหมาะสมเป็ นอย่างยิงต่อการใช ้งานทีอุณหภูมส ิ งู

ภาพที 1 ความแข็ งแรงทีอุณหภูมส

ิ ูง ของสเตนเลสออสเทนนิตก
ิ มาร์เ ทนซิต ก
ิ และเฟอร์รต
ิ ก
ิ เปรียบเทียบกั บ
เหล็กกล ้าผสมคาร์บอนตํา [8]

5
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

ตารางที 2 ส่วนประกอบทางเคมีของเหล็กกล ้าออสเทนนิตก

ิ ทนความร ้อน [6]

*เกรดทีมีการจดลิขสิทธิ

สเตนเลสดูเพล็ กซ ์ (Duplex stainless steel) มี จากผลการวิจั ย ล่ า สุ ด ยืน ยั น ว่า เกรดดูเ พล็ ก ซ์ส ามารถ
โครงสร ้างผสมระหว่างเฟอร์ไรต์และออสเทนไนต์ และมี รั ก ษาความแข็ ง แรงไว ้ได ้น อ ้ ยกว่ า ออสเทนนิ ต ิก เมือ
ความแข็ งแรง ณ จุดคราก (Yield strength) ในช่วง เปรียบกันในช่วงอุณหภูมส ิ งู อย่างไรก็ตามความแข็งแรง
550 ถึง 690 เมกะพาสคาลในสภาวะอบอ่อน ซึงสูงกว่า ของดูเพล็กซ์ทเหลื
ี ออยูย่ งั คงใกล ้เคียงกับออสเทนนิตก ิ
ออสเทนนิ ต ิ ก และเฟอร์ ร ิ ต ิ ก เกรดอย่ า งมีนั ยสํ าคั ญ ในช่วงอุณ หภูมท ิ เกิ
ี ด เพลิง ไหม ้ [11] ดัง นั นอุณ หภูม ิ
อย่างไรก็ตามถึงแม ้ว่า ดูเพล็กซ์จะมีความแข็งแรงสูงที สูงสุดทีใช ้งานจึ งขึนกับความต ้องการทางสมบัตเิ ชิงกล
อุ ณ ห ภู มิ ห อ
้ ง แ ต่ ก ลั บ มี ปั ญ ห า ด า้ น ค ว า ม เ ป ร า ะ (เช่น ท่อความดัน) และปั จจัยอืน ๆ ทีต ้องพิจารณา
(Embrittlement) และสมบัตเิ ชิงกลโดยเฉพาะอย่างยิง
ความเหนียว (Toughness) ทีลดลงอย่างมีนัยสําคัญเมือ
ใช ้งานทีอุณหภูมส ิ งู เป็ นเวลานาน สเตนเลสดูเพล็กซ์จงึ
ไม่ เ หมาะสมต่ อ การใช ้งานทีอุ ณ หภู ม ิสู ง โดยทั วไป
อุณหภูมก ิ ารใช ้งานทีเหมาะสมไม่ควรเกิน 300 ᵒC

6
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

ตารางที 3 ส่วนประกอบทางเคมีของดูเพล๊กซ์ทนความร ้อน [6]

สเตนเลสชุ บ แข็ ง ตกตะกอน (Precipitation- จะเห็นได ้ว่าช่วงอุณหภูมใิ ช ้งานของสเตนเลสด ้านบนจะ

hardening stainless steel) เป็ นเกรดทีมีโครเมียมและ ตํ ากว่า เกรดทีออกแบบไว ้เพือต ้านทานความร ้อนโดย
นิก เกิล และสามารถเพิมความแข็ ง แรงได ้โดยการบ่ม เฉพาะ และควรตระหนั ก ว่า อุณ หภูมก ิ ารใช ้งานสูงสุด มี
แข็ ง ด ว้ ยการอบทีอุ ณ หภู ม ิป านกลาง อย่ า งไรก็ ต าม ความแตกต่า งกัน โดยขึนอยู่กับ ลั ก ษณะการใช ้งานว่า
สเตสเลสชนิดนีมีขด ี จํ ากัด ของการใช ้งานทีอุณหภูมส ิ ูง เป็ นแบบต่อเนืองหรือการใช ้เป็ นช่วง
เนืองจากจะสูญเสียความแข็งแรงอย่างรวดเร็วทีอุณหภูม ิ
กลไกการเกิด ความเปราะบนพืนฐานของความเสถีย ร
425 ᵒC ดังนั นสเตนเลสกลุม ่ นีไม่ถก
ู พิจารณาต่อไป
ทางโครงสร ้างควรนํ ามาพิจารณาร่วมด ้วยเสมอ การใช ้
เกรดทีเหมาะสมต่อ การใช ้งานในสภาพต้า นทาน ิ ารใช ้งานสูงสุด
งานจึงควรกําหนดไว ้ทีตํากว่าอุณหภูมก
การก ัดกร่อนจากสารละลาย อาจถูกเลือกใช ้ในงานที
ต ้องการความต ้านทานความร ้อนเช่นเดียวกัน ในกรณีท ี
ความต ้านทานการกั ด กร่ อ นมีค วามสํ า คั ญ มาก เกรด
เหล่านีถูกแสดงไว ้ในมาตรฐานยุโรป EN 10088-1 และ
EN 10028-7 [13] ดังแสดงในตารางที 4

ตารางที 4 เกรดจากมาตรฐาน EN 10088-1 และ EN 10028-7 ซึงสามารถใช ้พิจารณาเพิมเติมจาก EN 10095

สําหรับเหล็กกล ้าทนความร ้อน

7
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures
4 สมบ ัติเชงิ กลทีอุณหภูมส
ิ ง
ู
(Mechanical properties at high temperature)
ทีอุณหภูมส ิ งู โลหะทีได ้รับความเค ้นจะเกิดการเปลียนรูป
ถาวร (Plastic deformation) อย่างช ้า ๆ รวมถึงเกิดการ
แปรรูปแบบยืดหยุน ่ (Elastic deformation) ดังนั นเวลา
จึงกลายเป็ นปั จจั ยสํ าคั ญ และการทดสอบแรงดึงแบบ
ปกติ (Conventional tensile test) ไม่สามารถให ้ผลที
สามารถใช ้ในการออกแบบได ้ ข ้อมูลสําหรับการใช ้งาน
ตอ้ ง ส า ม า ร ถ ร ะ บุ แ ร ง ที ไ ม่ ทํ า ใ ห เ้ กิ ด ก า ร ยื ด ตั ว
(Elongation) ทีมากกว่า ค่า ทียอมรั บ ณ อุณ หภูมน ิ ัน
ตลอดช่ว งระยะเวลาการใช ้งาน ดั ง นั นความแข็ งแรงที
อุณหภูมส ิ งู ต ้องคํ านึงถึงปั จจัยของเวลาและการแปรรูป
รวมถึง ความเค ้นและอุณหภูมอ ิ ก
ี ด ้วย [14]
ความแข็งแรงของวัสดุทอุ ี ณหภูมส ิ ูงไม่สามารถทดสอบ
ด ้วยวิธเี ดียวกับ ทีอุณหภูมห ิ ้องได ้ ในกรณี การใช ้งานที
อุณ หภู ม ห ิ ้องเช่น โครงรถยนต์ ค อ ้ น คีม ผู อ
้ อกแบบ
จํ า เ ป็ น ต อ ้ ง รู ้ค ว า ม แ ข็ ง แ ร ง ต่ อ แ ร ง ดึ ง (Tensile
strength) ความแข็งแรง ณ จุดคราก (Yield strength)
หรือ ความแข็ง (Hardness) แต่เมือวัสดุต ้องสัมผั สกับ
อุณหภูมส ิ งู สมบัตเิ ชิงกลทีสําคัญทีสุดคือความแข็งแรง
ต่อการคืบ (Creep strength) และความแข็งแรงต่อการ
แตกหัก (Rupture strength) [15]
4.1 ความแข็ งแรงต่อการคืบ (Creep strength)
โลหะมีพ ฤติก รรมที แตกต่ า งกั น อย่ า งมากระหว่ า งที
อุณ หภูมห ิ ้องและอุณ หภูม ส
ิ ูง เมือแท่งโลหะได ้รั บ แรง
กระทํ า ตํ ากว่ า ความแข็ ง แรง ณ จุด คราก (Yield
strength) เล็กน ้อยทีอุณหภูมห ิ ้อง โลหะนั นจะสามารถ
ทนต่อแรงนั นได ้เกือบในทุกกรณีโดยไม่เกิดการเสียหาย
หากไม่เกิด การกัด กร่อ น (Corrode) หรือการกัด กร่อ น
ร่วมกับความเค ้น (Stress corrosion cracking)
แต่ ณ อุณ หภูมสิ ูง หากวั ส ดุเ ริมเกิด การยืด อย่างช ้า ๆ
โลหะนั นจะเกิดการยืดต่อไปจนกว่าจะเกิดความเสียหาย
[15] ความเร็วในการยืดตัวของโลหะในหน่วยเปอร์เซนต์
ต่อชัวโมงจะเรียกว่า “อัตราการคืบ” (Creep rate) และ
ค่าความแข็ งแรงของวัสดุทอุ ี ณหภูมส ิ ูงสามารถอธิบ าย
ไ ด ใ้ น รู ป ข อ ง “ค ว า ม แ ข็ ง แ ร ง ต่ อ ก า ร คื บ ” (Creep
strength) ซึงเป็ นความสามารถในการต ้านทานการ
เปลียนรูปตลอดระยะเวลาทีสัมผัสกับอุณหภูมส ิ งู
การคืบสามารถเกิดขึนได ้ในการใช ้งาน เมืออุณหภูมส ิ งู
กว่า 480 ᵒC และการคืบ สามารถทํ าให ้เกิด การแปรรูป
อย่า งมากจนเกิด การแตกหั ก ได ้ แม ้ว่า ความเค ้นจะตํ า
กว่ า ค่ า ที ได จ้ ากการทดสอบแรงดึง ในระยะเวลาสั น
(Short term tensile test) ทีอุณหภูมห ิ ้องและอุณหภูม ิ
สูง อย่างไรก็ตามการคืบสามารถยอมรับได ้หากมีอัตรา
การเปลียนแปลงไม่เกิน 1% ในเวลา 10,000 ชัวโมง
แต่ไม่ได ้หมายความว่าอัตราการคืบนีสามารถเกิดได ้โดย
ไม่เกิดความเสียหายในทุกสถานการณ์ห ลั งจากการใช ้
งานต่อไปอีก 10,000 ชัวโมง
ค่ า การคื บ ที วั ด ได ภ
้ ายใต แ
้ รงคงที และเงื อนไขของ
อุณหภูมใิ ช ้งานอาจสามารถใช ้ในการออกแบบได ้ อย่าง
ไรก็ต ามควรมีก ารพิจ ารณาค่า ความปลอดภั ย (Safety
factor) ด ้วยเสมอ ซึงค่าความปลอดภัยจะขึนกับระดั บ
ความสํ า คั ญ ของลั ก ษณะการใช ้งาน [14] โดยทั วไป
ออสเทนนิตก ิ จะมีความแข็งแรงต่อการคืบสูงทีสุด
ค่าความเค ้นออกแบบ (A design stress figure) ซึง
โดยทัวไปใช ้กับชินส่วนทีได ้รับความร ้อนแบบสมําเสมอ
(ไม่ เ กิด การเปลี ยนแปลงอุ ณ หภู ม ิ แ บบกระทั น หั น )
(Thermal shock) หรือ เปลียนแปลงแรงกระทํ า แบบ
กระทันหัน (Mechanical shock)) จะมีค่าเท่ากับ 50%
ของความเค ้นทีทํ า ให ้เกิด ความคืบ 1% ใน 10,000
ชัวโมง อย่างไรก็ตามควรมีการพิจารณาอย่างระมัดระวัง
และตรวจสอบกั บผู ้ผลิต อีก ครัง [16] โดยทั วไปเราใช ้
แรงทีทํ า ให ้เกิด การแตกหั ก ที 100,000 ชัวโมงเป็ น
เกณฑ์ โดยจะเพิมค่าความปลอดภัยที 1.5 (ดูตัวอย่าง
เพิมเติมในคู่มอ ื ASME) คําแนะนํ าสํ าหรับสมบัตก
ิ ารคืบ
ยังได ้แสดงไว ้ในตารางท ้ายบทความนีด ้วย
8
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures
4.2 สมบ ัติการแตกร้าวจากความเค้น (Stress
rupture properties)
สมบัต ก ิ ารแตกร ้าวจากความเค ้นซึงทดสอบภายใต ้แรง
และอุณ หภูมค ิ งทีมีป ระโยชน์อ ย่างมากในการประเมิน
อายุการใช ้งานของวัสดุ (เวลาในการแตกหัก) ในสภาวะ
การใช ้งานทีเฉพาะเจาะจง รวมถึง สามารถใช ้เปรีย บ
เทียบวัสดุได ้ สมบัตน ิ นั
ี บเป็ นข ้อมูลเพิมเติมในการเลือ ก
ใช ้วัสดุทนความร ้อนนอกเหนือจากความแข็งแรงต่อการ
คืบ โดยทัวไปค่าการคืบและการแตกร ้าวจากความเค ้น
ในระยะยาว (long terms creep and stress rupture)
เช่น 100,000 ชัวโมงสามารถประมาณได ้จากการ
ทดสอบในระยะสัน (Short term test) โดยใช ้ค่าความ
เค ้นสูง
เมือพิจารณาผลการทดสอบจะสามารถสังเกตเห็ น การ
กระจายตัวของข ้อมูล แม ้แต่กับวั สดุท ีผลิตขึนพร ้อมกั น
ดังนั นความแข็งแรงต่อการคืบและการแตกร ้าวทีได ้จาก
การคํานวณอาจมีความไม่น่าเชือถือ ความคลาดเคลือน
จะมีคา่ อยูใ่ นช่วง + 20 % ของความเค ้น ความแตกต่าง
ภาพที 2 ความแข็งแรงต่อการแตกร ้าวจากความเค ้นที 10,000 ชัวโมง ของสเตนเลสหลายเกรด [25]
ดังกล่าวอาจเกิดจากความแตกต่างของกระบวนการอบ
อ่อน และขนาดของเกรน ด ้วยเหตุนีเราจํ าเป็ นต ้องใช ้
ความระมัดระวังอย่างมากในการแปลผลถึงแม ้จะทดสอบ
โดยใช ้ระยะเวลานานทีสุดแล ้วก็ตาม
พฤติกรรมทีแท ้จริงของวัสดุอาจเป็ นสิงทีทํานายได ้ยาก
เนื องจากความซับ ซ ้อนของค่าความเค ้นในการใช ้งาน
จริ ง แตกต่ า งจากในอุ ด มคติ ซึงทดสอบโดยใช ้แรง
กระทํ าในทิศทางเดียว นอกจากนีปั จจั ยอืน เช่น แรง
แบบวัฏจักร อุณหภูมท ิ ผั
ี นผวน และการสูญเสียเนือโลหะ
จากการกั ด กร่อ นอาจสามารถส่ง ผลต่อ พฤติก รรมของ
ี ด ขึนในสภาพการใช ้งานจริงเช่น เดียวกัน [3,
วั ส ดุท เกิ
17]
9
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures
ั (Short term
4.3 ความแข็ งแรงต่อแรงดึงระยะสน
tensile strength)
ตังแต่อดีตกระบวนการทดสอบทีใช ้ในการศึกษาสมบัตท
อุณ หภูม ิสูง ของโลหะและโลหะผสมเป็ นการทดสอบ
ความแข็งแรงในระยะสัน (Short term tensile testing)
ทั งสิน และถึง แม ้การทดสอบนี ถู ก แทนทีสํ า หรั บ การ
ออกแบบด ้วยการทดสอบการคืบและการแตกร ้าวในระยะ
ยาว (Long term creep and rupture) แต่การทดสอบ
ความแข็ ง แรงทีอุ ณ หภู ม ิส ูง (High temperature
tensile test) ยั ง คงเป็ นข ้อมูล ทีสํ า คั ญ สํ า หรั บ การ
ประเมินเบืองต ้น
การทดสอบความแข็งแรงทีอุณหภูมส ิ ูงนั นคล ้ายคลึงกับ
การทดสอบทีอุณหภูมห ิ ้อง โดยทัวไปชินงานจะถูกล ้อม
รอบด ้วยเตาความต ้านทานไฟฟ้ า (Electric resistance
furnace) เพื อรั ก ษาระดั บ อุ ณ หภู ม ิใ ห ้คงทีตามความ
ต ้องการตลอดระยะเวลาทีรับแรง ซึงอัตราการทดสอบ
หรือ อั ต ราการเปลียนแปลงความเครีย ด (Rate
testing, or strain rate) คือส่วนสําคัญทีต ้องพิจารณา
[3]
ิ ี ค่า ทีได ้อาจมีค่ า มากถึง ห ้าถึง หกเท่ า ของค่ า ขีด จํ า กั ด
ความแข็งแรงจากการคืบ (Limit creep strength) และ
มีค่ า เกิน กว่ า ค่ า ประมาณ (Over evaluate) ความ
สามารถในการรับแรงตลอดช่วงเวลาระยะยาว อย่างไรก็
ตามค่าความแข็ งแรงทีอุณ หภูมส ิ ูงยั งคงมีป ระโยชน์ใ น
การทดสอบความต ้านทานต่อ แรงกระทําทีเกินชัวคราว
(Momentary overload) และมีรวมอยูใ่ นบางข ้อกําหนด
(Specification)
สําหรับทีอุณหภูมม
ิ ากกว่า 550 ᵒC ค่าความแข็งแรงและ
ความแข็ ง แรง ณ จุ ด ครากจะไม่ ส ามารถใช ้เพื อการ
ออกแบบ
of
คว า ม แ ข็ งแ ร ง ห รื อ ค ว า ม ต า้ น ท า น แ ร ง ดึ ง สู ง สุ ด
(Tensile strength or ultimate strength) คือความ
เค ้นทีต ้องใช ้ในการดึงชินงานจนกว่า จะเกิด การแตก
เป็ น 2 ชิน การทดสอบแรงดึงทําได ้โดยการจับชินงาน
ด ้วยเครืองมือและดึงชินงานด ้วยแรงทีค่อยๆเพิมขึนจน
เกิดการแตกหัก ความแข็งแรงของวัสดุสามารถแสดง
ในรู ป ความต ้านทานแรงดึง สู ง สุ ด ในหน่ ว ย N/mm2
หรือ MPa
ความแข็งแรงสามารถทดสอบได ้ด ้วยเครืองทดสอบ
ภาพโดย: Acroni, Jesenice (SI)
10
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

4.4 ความเนียว (Ductility)

การเปรียบเทียบความเหนียวร ้อน (Hot ductility) ของ

วัสดุทนความร ้อนอย่างแม่นยํานั นเป็ นเรืองยากเนืองจาก
ยังไม่มก ี ารทดสอบอ ้างอิงซึงเป็ นทียอมรับ ค่าการยืดตัว
รวม (Total elongation) ของการคืบตัว (Creep) และ
ความเครียดแตกร ้าว (Stress rapture) จึงจะถูกใช ้เป็ น
เกณฑ์ใ นการพิจ ารณา นอกจากนี การยื ด ตั ว ในการ
ทดสอบแรงดึงระยะสัน (Short term tensile test) ก็ถก ู
ใช ้เป็ นข ้อกําหนดและเป็ นตัวบ่งชีความเหนียวทีอุณหภูม ิ
สูง

ในหลายสภาวะการใช ้งานทีมีความไม่แน่นอนของความ
เค ้น อุณหภูมแ ิ ละความแข็งแรงนั น นั บเป็ นสิงสําคัญมาก
ทีโลหะต ้องรั ก ษาความเหนี ยวไว ้ได ้ตลอดอายุก ารใช ้
งาน และความเสีย หายจะต ้องไม่เ กิด ขึนโดยไม่ม ก ี าร
เตือ น สํ าหรั บ ในอุต สาหกรรมนํ ามัน และปิ โตรเคมีเ ช่น
ท่อ ภายใต ้ความดั น สู ง นั น จะต ้องการความเหนี ย วใน
ระยะยาวทีสูง ในกรณีดังกล่าวการแตกร ้าวทีใกล ้จะเกิด ู เลือกใช ้ใน
มีปัจจัยมากมายทีเข ้ามาส่งผลเมือวัสดุถก
สามารถตรวจสอบได ้จากการบวมตัวของท่อ [3] สิงแวดล ้อมทีเป็ นอุตสาหกรรม
ภาพโดย : Centro Inox, Milan (I)
4.5 การล้าจากความร้อน (Thermal fatigue)

การขยายตัวของโลหะเมือได ้รับความร ้อนและการหดตัว ปั จจุบันมีข ้อมูลการทดลองเกียวกับความล ้าจากอุณหภูม ิ

เมือเย็นตัวลงนั นจะเกิดความเครียดขึนทังตรงกลางและ
พืนผิวภายนอก ซึงภายหลักการเกิดความเครียดเป็ นวัฏ
จั ก รจํ า นวนมากโลหะอาจเกิด การแตกขึนได ้ โดยการ
แตกนั นจะเริมต ้นจากทีผิวและรุกรามต่อไปในเนือโลหะ
เ ช่ น ใ น ก ร ณี ข อ ง บ ร ร ย า ก า ศ แ บ บ ก า ร ค า ร์ บู ไ ร ซิ ง
(Carburizing environment) หรือการแตกอาจเกิดขึน
จากภายในเช่น ในกรณี ข องการชุบ แข็ งแบบเป็ นกลาง
(Neutral hardening) ซึงไม่มส ี ัญญาณภายนอกใดบ่งชี
ว่ า มี ค วามผิ ด ปกติ จ นกว่ า วั ส ดุ จ ะเกิด การแตกแบ บ
ทันทีทันใด [15]
ในหลายการใช ้งานทีอุณหภูมส ิ ูง วัสดุอาจจะสั มผั ส กั บ
อุณ หภูม แ
ิ บบไม่ต่อ เนืองหรือ มีแปรปรวนของอุณ หภูม ิ
(Cyclic heating) ดังนั นความสามารถในการทนความล ้า
จากอุณหภูมต ิ ้องถูกนํ ามาพิจารณาด ้วยเสมอ
ทีเปรียบเทียบโลหะผสมหลายชนิดทีสามารถใช ้อ ้างอิง
ได ้อยู่น อ
้ ยมาก และยั ง ไม่ ม ีก ารทดสอบมาตรฐานถู ก
กํ า หนดขึน แต่จ ากการทดลองภาคสนามพบว่า ความ
ต ้านทานความล ้าจากความร ้อนสามารถปรับปรุงได ้ด ้วย
การเพิมปริมาณนิกเกิล
เป็ นทีทราบกั น ว่า ความแตกต่า งของความเค ้นนํ า ไปสู่
การบิดเบียวหรือการแตกหักของชินส่วนได ้ ในบางกรณี
เราสามารถออกแบบชินส่ว นขนาดเล็ ก จํ า นวนมากที
สามารถขยายตัวและสัมผัสกันได ้อย่างอิส ระ อย่างไรก็
ตามควรระมัดระวังบริเวณมุมแหลมและการเปลียนรูปร่าง
อย่างกระทันหัน [14]

ความสําคัญของการใช ้ชินส่วนทีมีความเบามากทีสุดทีเป็ นไปได ้บ่อยครังถูกนํ ามาพิจารณาในการออกแบบ มวลทีลดลงย่อมหมายถึงวัสดุทเกิ ี ด

ความเครียดจะลดลงเช่นเดียวกัน การเปลียนรูปร่างชินงานจากเส ้นผ่านศูนย์กลาง 12.7 มิลลิเมตรไปเป็ น 15.9 มิลลิเมตร เช่นในโครงตัวถัง
(Bar frame basket) สามารถนํ าไปสูอ ่ ายุการใช ้งานทีลดลงครึงหนึง แทนทีจะทําให ้ถังมีความแข็งแรงมากขึน ซึงในกรณีนี การเพิมขึนของ
เส ้นผ่านศูนย์กลางทําให ้ความเครียดจากความร ้อนมีค่าเพิมขึนอย่างมาก ซึงความเครียดจากความร ้อน (Thermal stress) ทําให ้เกิดการบิดตัว
และการแตกของชินส่วนของโลหะผสมทนความร ้อน มากกว่าการทําให ้ชินส่วนสามารถรับแรงได ้มากขึน [14]

11
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

การเพิมขึนของความยาว (หรือเส ้นผ่านศูนย์กลาง หรือ

ความแข็ ง แรง (Strength) ไม่ใ ช่ส งจํ ิ า เป็ นและ
ความหนา) สามารถคํานวณได ้จากการคูณกันของขนาด
สําคั ญเพียงอย่างเดียวในการเลือ กใช ้วัสดุ โดยทัว
ดั งเดิม กั บ อุ ณ หภู ม ิท ี เปลี ยนไปและสั ม ประสิท ธิการ
ไปความเสีย หายจากการแตกแบบเปราะ (Brittle
ขยายตัวทางความร ้อน ยกตัวอย่างเช่น ถ ้าแท่งสเตนเลส
fracture) เนื องจากความล ้าจากความร อ ้ น
1.4301 ความยาว 3 เมตร ซึงมีสัมประสิทธิการขยายตัว
(Thermal fatigue) เกิดขึนมากกว่าการแตกร ้าว
17.2*10-6.K-1 หรือ 17.2 µm/m/ᵒC ถูก ให ้ความร ้อน
จากความเค น ้ หรื อ การคื บ อย่ า งไรก็ ต ามความ
แข็ ง แรงทีอุ ณ หภู ม ส
ิ ู ง มีค วามสํ า คั ญ เมือวั ส ดุ ต อ
้ ง จากอุณหภูม ิ 20 ᵒC ไปถึง 200 ᵒC จะมีความยาวเพิมขึน
สัมผัส กับ วัฏจั กรการเปลียนแปลงของอุณหภูม ิ เท่ากับ:
อย่างรุนแรง [16]
ΔL = α * Lo * ΔT = 17.2*3.00*180 = 9288 μm = 9.3 mm

โดยค่า α คือ สั ม ประสิท ธิการขยายตั ว ทางความร อ

้ น
(Coefficient of thermal expansion) Lo คือความยาว
เริมต ้น และ ΔT คืออุณหภูมทิ เปลี
ี ยนไป
4.6 ความแตกต่างของอุณหภูม ิ (Thermal
gradient) ตารางที 5 ค่า เฉลียของสั ม ประสิท ธิการขยายตั ว ทาง
โลหะผสมทนความร ้อนจะมีสัมประสิทธิการขยายตัวทาง ความร ้อน [18]
ความร ้อน (Coefficients of thermal expansion) ทีสูง
และมีค่าการนํ าความร ้อน (Heat conductivity) ตํา ซึง
สมบัตท
ิ งสองอย่
ั างมีแนวโน ้มทีทําให ้เกิดความแตกต่าง
ของความเค ้นและอุณหภูมริ ะหว่างบริเวณของชินส่วนที
แตกต่างกัน

สัมประสิทธิการขยายตัวทางความร ้อน (Coefficients of

thermal expansion) สามารถอธิบายได ้ในรูปของการ
เปลียนแปลงความยาวต่อการเพิมขึนของอุณ หภูม ค ิ ือ
-6 -1 -6
้หน่
10 .K และในบางครังอาจใช วยอืนๆเช่น 10 /ᵒC สําหรับรายละเอียดของสัมประสิทธิการขยายตัวเชิงเส ้น
หรือ µm/m/ᵒC หรือ 10-6cm/cm/ᵒC ซึงหน่วยทังหมดมี ของสเตนเลสเกรดต่างๆ มีแสดงไว ้ในตารางภาคผนวก
ค่า เท่ากัน แต่ไม่อ ยู่ใ นหน่ วยของระบบระหว่างประเทศ
(International System of Units)2

2
คือหน่วยในระบบ “SI system” หรือในภาษาฝรังเศส “Système International d’Unités”

12
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

4.7 อิทธิพลของการแปรรูปเย็ นต่อสมบ ัติตา่ ง ๆ

(Effect of cold working on properties)

ความแข็งแรงทีอุณหภูมส ิ งู ของโลหะผสมออสเทนนิตก ิ
ทนความร ้อนสามารถเพิมขึนได ้ด ้วยกระบวนการแปรรูป
เย็น (Cold working) เช่น การรีด (Rolling) อย่างไรก็
ตามความแข็งแรงทีเพิมขึนจะคงอยูไ่ ด ้จนถึงอุณหภูมต
ิ ก
ผลึกใหม่ (Crystallization Temperature) เท่านั น

ภาพที 3 แสดงอิทธิพลของอุณหภูมท ิ มี
ี ต ่อสมบัตท ิ าง
แรงดึงของสเตนเลส 1.4310 (301) ทีผ่านกระบวนการ
แปรรูปเย็น โดยทัวไปผลิตภัณฑ์ทผ่ี านการขึนรูปเย็นจะมี โครงสร ้างจุลภาคของเหล็กกล ้าจะถูกทดสอบด ้วยกําลังขยายสูง
ภาพโดย : Acroni, Jesenice (SI)
ความต ้านทานต่อการคืบตํ าซึงเกิดขึนทีอุณหภูมส ิ งู กว่า
อุณหภูมกิ ารตกผลึกใหม่ของโลหะเล็กน ้อย
ระหว่างการใช ้งานทีอุณหภูมส
ิ งู เป็ นเวลานาน ประโยชน์
ทีได ้จากกระบวนการแปรรู ป เย็ น จะเสีย ไปและความ
แข็งแรงต่อการแตกร ้าวจากความเค ้นอาจจะลดลงจนตํ า
กว่าความแข็งแรงในสภาพอบอ่อน [25]

ภาพที 3 อิทธิพลของอุณหภูมใิ นระยะสันต่อสมบัตท

ิ างแรงดึงของเกรด 1.4310 (301) ทีผ่านการแปรรูปเย็น a)
ความแข็งแรงต่อแรงดึง b) ความแข็งแรง ณ จุดคราก c) การยืดตัว [25]

13
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures
5 ความเสถียรของโครงสร้างจุลภาค (Microstructure stability)
วัสดุบ างชนิด อาจเกิดการเปลียนแปลงหลั งจากการใช ้
งานหลายร ้อยหรือหลายพันชัวโมง โดยเกิดความเปราะ
ขึนแทนทีความแกร่ง หรือ ความเหนีย ว ซึงปั ญหาหลั ก
เกิดจากการรวมตัวของเฟสทีมีความแข็ง เปราะ และไม่
มีสมบัตแิ ม่เหล็กเรียกว่า “ซิกม่าเฟส (Sigma phase)”
ทีเกิดขึนในช่วงอุณหภูมริ ะหว่าง 500-980 ᵒC [15] และ
สามารถเกิด ขึนได ้ทั งในเฟอร์ร ิต กิ ออสเทนนิ ต กิ หรือ
ดูเพล็กซ์สเตนเลส โดยการเกิดจะขึนอยูก ่ ับทังอุณหภูม ิ
และเวลา
เกรดเฟอร์รต ิ ก
ิ ทีมีโครเมียมตําบางชนิด สามารถเกิดการ
รวมตัวของเฟสซิกม่าได ้ทีอุณหภูมเิ พียง 480 ᵒC หากถูก
ถูกใช ้งานเป็ นระยะเวลานาน ซึงนอกเหนือจากอุณหภูม ิ
แล ้ว เวลาทีทําให ้เกิดการรวมตัวของซิกม่าเฟสยังขึนอยู่
กั บ องค์ป ระกอบทางเคมีแ ละกระบวนการผลิต (เช่น
ปริมาณการแปรรูปเย็น) และเราจะพบว่าความเปราะจาก
ซิกม่าเฟสจะเกิดขึนอย่างรวดเร็วถ ้าได ้รับการแปรรูปเย็น
การรวมตัวของซิกม่าเฟสสามารถยับยังโดยสมบูรณ์ด ้วย
การเติมนิกเกิลในปริมาณทีเพียงพอ และในกรณีทวัี ส ดุ
ถูกใช ้ในสภาพแวดล ้อมซึงสามารถเกิดการรวมตั วของ
ซิกม่าเฟสได ้นั น จําเป็ นอย่างมากทีต ้องมีการประเมินว่า
ความเปราะตลอดช่วงอายุการใช ้งานของส่วนประกอบ
นั นจะสู ง แค่ ไ หน รวมถึง อิท ธิ พ ลใดที อาจส่ ง ผลต่ อ
สมรรถภาพในการใช ้งาน ซึงโดยทัวไปความเปราะจะไม่
เป็ นปั ญหาเมือวัสดุอยู่ ณ อุณหภูมใิ ช ้งาน (ยกเว ้นกรณีท ี
มีค วามล ้าจากความร ้อนมาเกียวข ้อง) แต่จะกลายเป็ น
ปั ญหาร ้ายแรงทีอุณหภูมห ิ ้อง [19] เพราะทีอุณหภูมส
นั นวั ส ดุ ม ีค วามเหนี ย วและความแกร่ ง สู ง ทํ า ให ้เฟสที
เกิดขึนนั นไม่เป็ นปั ญหาสําคัญ แต่เฟสเหล่านีจะน่าเป็ น
ห่วงเมือชินส่วนนั นเย็นตัวลงมาทีอุณหภูมห ิ ้อง
นอกจากซิก ม่า เฟสแล ้วเฟสอืน ๆ ทีสามารถพบได ้คือ
ไชเฟส (chi phase) และเลฟส์เฟส (Laves-phase) ซึง
กรณีของเลฟส์เฟสนั นสามารถช่วยเพิมความแข็งแรงต่อ
การคืบ ทีอุ ณ หภู ม ิสู ง ได อ
้ ีก ด ว้ ย อย่า งไรก็ ต ามความ
เปราะของสารประกอบกึงโลหะนั นนั บ เป็ นปั ญ หาหลัก
สํา หรั บ การใช ้งานเป็ นระยะเวลานานทีอุณ หภูมส
ิ ูง ซึง
เฟสดังกล่าวสามารถทําให ้สลายตัวได ้โดยการให ้ความ
ร ้อนสูงกว่า 1000ᵒC [12]
ในช่วงอุณหภูมริ ะหว่าง 400 ถึง 500 ᵒC สเตนเลส
เฟอร์รกิ ติก มีแนวโน ้มทีจะแยกตั ว ออกเป็ น 2 เฟสทีมี
ปริมาณโครเมียมสูงและตํา ซึงอัตราการเกิดปฏิกริยาจะ
สูงสุดทีอุณหภูม ิ 475 ᵒC จึงถูกเรียกว่า “การเปราะที
อุณหภูม ิ 475 ᵒC (475 ᵒC Embrittlement)” เฟอร์รต ิ ก
ิ
ทีมีปริมาณโครเมียม 11% เป็ นเกรดทีมีความอ่อนไหว
ต่อปรากฏการณ์นน ี ้อยทีสุด และมีขอบเขตทีโลหะผสม
ปริม าณโครเมียมที 17% ในขณะทีวัส ดุทมี ี โครเมียม
25% ซึงรวมไปถึงสเตนเลสดูเพล็กซ์นันมีความเสียงต่อ
การเกิดปั ญหาข ้างต ้นเป็ นอย่างมาก [23]
สํ า หรั บ ทีอุณ หภูม ส
ิ ูง นั น ปรากฎการณ์ ห นึงทีสามารถ
เกิดขึนได ้คือการโตของเกรน (Grain growth) ซึงเป็ น
ผลให ้ความแข็ ง แรงต่อ การคืบ สู ง ขึนแต่ก็ ทํ า ให ้ความ
เหนียวลดลงไปในขณะเดียวกัน อย่างไรก็ตามถึงแม ้การ
เปลียนแปลงของโครงสร ้างอาจะทํ าให ้วัสดุมส ี มบัตแ
ิ ย่
ลง แต่การเปลียนแปลงนั นสามารถยอมรับได ้ตราบเท่าที
มีการเฝ้ าระวังและพิจารณาในระหว่างการใช ้งานและการ
ซ่อมบํารุงตามแผนงาน (Maintenance shutdown) [2]
ิ ูง
สเตนเลสออสเทนนิต ก ิ บางชนิด อาจสูญเสียความ
เหนีย วอย่า งมาก หรือ เกิด ความเปราะหลั งการใช ้
งานอย่างยาวนานทีอุณหภูมส ิ งู ปานกลาง (500-900
ᵒC) เนืองจากเกิด การรวมตัวของซิกมาเฟส [25]
ดัง นั นการใช ้งานโลหะผสมกลุ่ม เหล็ ก -โครเมีย ม-
นิก เกิล ควรจํ า กั ด ในช่ว งอุณ หภู ม ค
ิ งทีและ ไม่อ ยู่
ในช่วงอุณหภูมท ิ เกิ
ี ดการรวมตัวของเฟสซิกม่า
14
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

ตารางที 6 การพิจารณาความเสถียรของโครงสร ้างต่อการใช ้งาน [20, 21, 22]

(1) สัน (Short) = วินาทีถงึ นาที, ปานกลาง (Medium) = นาทีถงึ ชัวโมง, ยาว (Long) = วันถึงเดือน

15
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures
6 ความต้านทานการก ัดกร่อนทีอุณหภูมส
ิ ง
ู
(Resistance to high-temperature corrosion)
คําว่า “การกัดกร่อนทีอุณหภูมส ิ งู (High temperature
corrosion)” นั นอาจจะยังไม่ถก ู ต ้องนั ก เนืองจากปั ญหา
ดั ง ก ล่ า ว มั ก จ ะ เ ป็ น ก า ร กั ด ก ร่ อ น แ บ บ แ ห ง้ ( “Dry”
corrosion) เช่น ในสภาวะแก๊ส แต่ส ภาวะทีรุน แรงกั บ
วัสดุชนิดหนึงอาจจะไม่รุนแรงกับวัสดุชนิดอืนๆ อย่างไร
ก็ต ามสํ า หรั บ สเตนเลสปั ญหาดั ง กล่ า วมั ก จะเกิด ขึนที
อุ ณ หภู ม ิ 500ᵒC หรื อ สู ง กว่ า ในขณะทีพื นผิ ว ที
เป ลี ย น แป ลง ณ อุ ณ ห ภู ม ิ ตํ าก ว่ า นี จะเ กิ ด ขึ น แบ บ
ค่อนข ้างสมําเสมอ
กลไกการกัด กร่อ นทีอุณ หภูม ส ิ ูง จะแตกต่า งกัน ไปตาม
ปริมาณออกซิเจนในบรรยากาศและสารทีทําให ้เกิดการ
กัดกร่อน บรรยากาศทีมีปริมาณออกซิเจนสูง ได ้แก่ การ
มีแ ก๊ ส ออกซิเ จน ไอนํ า ซั ล เฟอร์ แ ละออกไซด์ ข อง
ซัลเฟอร์ (SO2 และ SO3) คาร์บอนไดออกไซด์ (CO2)
ไนโตรเจนออกไซด์ (NOx) คลอรีน และอืน ๆ ขณะในที
บรรยากาศทีมีปริมาณออกซิเจนตํา ปั ญหาจะเกิดขึนจาก
ไฮโดรเจนซึงอาจเป็ นในรู ป ของไฮโดรเจนซั ล ไฟด์
(H2S) คาร์บอนมอนอกไซด์ (CO) ไฮโดรเจนคลอไรด์
(HCl) ไฮโดรคาร์บอน และแอมโมเนีย เป็ นต ้น
กรรมวิธท
ี างความร ้อนหลังการขึนรูปร ้อนหรือเย็นมักจะเป็ น
ส่วนหนึงของขันตอนการผลิต
ภาพโดย: Butting, Knesebeck (D)
บรรยากาศดังกล่าวมักถูกเรียกโดยรวมว่าเป็ นบรรยากาศ
แ บ บ อ อ ก ซิ ไ ด ซิ ง (Oxidising) แ ล ะ แ บ บ รี ดิ ว ซิ ง
(Reducing) ตามลําดับ ซึงเป็ นการแปลความหมายตาม
สิงทีเกิด ขึนกั บ เหล็ ก เนื องจากบรรยากาศแบบรีด ิว ซ์
สามารถออกซิไดซ์ธาตุเช่น อลูมเิ นียม ซิลค ิ อน รวมไป
ถึงโครเมียมได ้ [4] ซึงโดยทัวไปโลหะผสมชนิดหนึง ๆ
จะไม่ส ามารถต ้านทานสภาพแวดล ้อมทีอุณหภูมส ิ ูงได ้
ทุกชนิด [14]
ั (Oxidation)
6.1 การเกิดออกซเิ ดชน
เมือวัสดุสัมผัสกับบรรยากาศแบบออกซิไดซิงทีอุณหภูม ิ
สู ง จะเกิด การก่ อ ตั ว ของออกไซด์ ท ีผิว ของวั ส ดุ แ ละ
สามารถยับ ยังการออกซิไดซ์ต่อไปได ้ แต่เ มืออุณหภูม ิ
ของวัส ดุส ูงขึน อัตราการเกิดออกไซด์จะเพิมขึนทํ าให ้
ชั น อ อ กไ ซ ด์ นั น แ ต ก แ ล ะห ลุ ด ร่ อ น ออ ก ไ ป ทํ า ใ ห ้
ความสามารถในการปกป้ องนั นสูญเสียไปในทีสุด [25]
สําหรับเหล็กกล ้าผสมโครเมียมนั นมีความสามารถในการ
ต ้านทานการเกิดออกซิเดชันมากกว่าเหล็กกล ้าคาร์บอน
ทั วไป เ นื องจากมี ก ารส ร า้ งชั นฟิ ล์ ม โครเ มี ย มแล ะ
โครเมี ย ม-เหล็ ก ออกไซด์ ซึงฟิ ล์ ม ดั งกล่ า วมี ค วาม
สามารถในการปกป้ องทีดีก ว่า ชันออกไซด์ข องเหล็ ก
บริสุทธิ และเมือปริมาณโครเมีย มเพิมขึนจาก 0 ไปถึง
27 % โดยนํ าหนั ก จะสามารถเพิมอุณหภูมใิ ช ้งานสูงสุด
จากประมาณ 500 ᵒC เป็ น 1150 ᵒC
ทีอุณหภูมส ิ ูงกว่า 1000 ᵒC อลูมเิ นีย มออกไซด์จะมี
ความสามารถในการปกป้ องมากกว่าโครเมียมออกไซด์
อย่า งไรก็ต ามปริม าณของอลูมเิ นียมทีต ้องการสํ าหรั บ
การสร ้างชั นฟิ ล์มดั ง กล่ า ว อาจทํ า ให ้โลหะผสมนั นมี
ความเปราะเพิมขึน ผลิตยากขึนรวมถึงมีราคาแพง [26]
และในกรณี ท ีอุณ หภู ม ิม ก ี ารเปลียนแปลงเป็ นวั ฏ จั ก ร
นอกจากนีเราสามารถลดการหลุดร่อนของสเกล (Scale
spalling) ได ้โดยการเพิมปริมาณนิกเกิล [25]
16
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

ไอนํ ามีอท ิ ธิพลต่อการเกิดออกไซด์ โดยเฉพาะอย่างยิง โดยพืนฐานแล ้วความต ้านทานการเกิดออกซิเดชันของ

ในอากาศซึงอัตราการเกิดปฏิกริยาตํากว่าในแก๊สออกซิ โ ล ห ะผ ส ม ถู ก นิ ย า ม โ ด ย “อุ ณ ห ภู ม ิ ก า ร เ กิ ด ส เ ก ล
เจนบริส ุท ธิ ไอนํ าจะเพิมอั ต ราการกั ด กร่อ นอย่า งมีนั ย (Scaling temperature)” ซึงก็คอ ื อุณหภูมท ิ อั
ี ตราการ
สํ า คั ญ โดยเฉพาะในโลหะผสมของเหล็ ก เนื องจาก เกิดออกซิเดชันสูงขึนจนไม่สามารถยอมรับได ้ อย่างไรก็
ออกไซด์ทเกิ ี ดขึนมีแนวโน ้มทีจะมีความพรุนและมีสมบัต ิ ตามอุ ณ หภู ม ิดั ง กล่ า วค่ อ นข า้ งเป็ นความสํ า คั ญ ทาง
ปกป้ องน ้อยอันมีสาเหตุมาจากการรวมตัวของไอระเหย เทคนิค แนวคิดเรือง “อุณหภูมก ิ ารเกิดสเกล” จึงไม่คอ ่ ย
โครเมียมออกไซด์ (Volatile chromium-oxide) และ ได ้รับความสนใจ
สารกลุม ่ ไฮดรอกไซด์ (Hydroxide species)
ิ ารใช ้งานสูงสุด ในอากาศมีก ารระบุไว ้
สําหรั บ อุณหภูมก
การแปรรูปเย็นทีผิวสามารถช่วยปรับปรุงสมบัตใิ นไอนํ า ในมาตรฐาน EN 10095
ให ้ดีขนได
ึ ้เมือเปรียบเทียบกับโครงสร ้างอบอ่อน เนือง
จากช่วยส่งเสริมให ้เกิด การสร ้างชันโครเมียมออกไซด์
(Cr2O3) ทีมีความหนาแน่นขึน [4] อย่างไรก็ตามหากมี
ไอนํ าอุณ หภูม ส ิ ารใช ้งาน
ิ ูง เข ้ามาเกียวข ้อง อุณ หภูม ก
สูงสุดทีแนะนํ าจะลดลงประมาณ 50 – 150 ᵒC ขึนอยูก ่ ับ
ส่วนประกอบของไอนํ าดังกล่าว [27]

ิ ารใช ้งานสูงสุดในอากาศสําหรับสเตนเลสเกรดทนความร ้อน (ใช ้เป็ นแนวทางเท่านั น) [6]

ตารางที 7 อุณหภูมก

17
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

ิ ารใช ้งานสูงสุดทียอมรับได ้ในอากาศสําหรับสเตนเลสเกรดมาตรฐานบางชนิด (ใชเป็

ตารางที 8 อุณหภูมก ้ นแนวทาง
เท่านั น) [12]

ภาพที 4 การเกิดออกซิเดชันระยะยาวทีอุณหภูม ิ 1100 ᵒC โดยชินงานถูกทําให ้เย็นตัวมาทีอุณหภูมห

ิ ้องอาทิตย์ละ
ครังเพือชังนํ าหนั ก โดยทดสอบที 165 ชัวโมงต่อวัฏจักร [28]

18
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

การออกซิเดชันแบบหายนะ (Catastrophic oxidation)

คือการเกิดออกซิเดชันทีเกิดขึนอย่างรวดเร็วและนํ าไปสู่
การเสีย หายอย่า งสมบูร ณ์ ของวั ส ดุใ นระยะเวลาอัน สั น
โลหะกลุ่ ม โมลิ บ ดี นั ม ไนโอเบี ย ม วาเนเดี ย ม และ
ทังสเตน สามารถเกิดออกไซด์ทระเหยได ี ้ทีอุณหภูมต ิ ํา
และหากออกไซด์ดังกล่าวตกค ้างอยูใ่ นสเกล ออกไซด์
นั นสามารถกลายเป็ นตัวทําลายฟิ ลม ์ ปกป้ องได ้ สํ าหรับ
การเกิดออกซิเดชันแบบหายนะนีอาจเป็ นปั ญหาร ้ายแรง
ได ้ในสภาวะการใช ้งานทีเฉพาะเจาะจง เช่น ในอุณหภูม ิ
สู ง ม า ก ห รื อ ใ น บ ร ร ย า ก า ศ แ บ บ ไ ม่ เ ค ลื อ น ไ ห ว
(Stagnant atmosphere) หรือ เมือมีก ารตกตะกอน
ของแข็ง [15,29]
บางครังวัสดุอาจต ้องสัมผัสกับเงือนไขการใช ้งานแบบร ้ายแรง
ั เดชน
6.2 การเกิดซลฟิ ั (Sulphidation) ภาพโดย : Drever International, Angleur (Liège) (B)

ความต ้านทานการเกิด ซั ล ฟิ เดชั นมีค วามสั ม พั น ธ์กั บ
ปริมาณโครเมียมเช่นเดียวกัน เหล็กทีไม่มก ี ารเติมโลหะ
ผสมสามารถเกิด การเปลียนเป็ นซัลไฟต์ส เกลได ้อย่าง
รวดเร็ ว ในขณะทีเหล็ ก ทีมีก ารเติมโครเมีย มจะมีค วาม
ต ้านทานการเกิดซัลฟิ เดชันเพิมขึน สํ าหรับธาตุชนิดอืน
ทีสามารถเพิมการปกป้ องต่อ การเกิด ซัล ฟิ เดชันได ้แก่
ซิลคิ อน อลูมเิ นียม และไทเทเนียม
สารประกอบซัล ไฟต์ห ลายชนิด สามารถพบได ้ในแก๊ส
เชือเพลิงและแก๊ส ในกระบวนการผลิตอืนๆ สารเหล่านี
ส่ง ผลเสียอย่า งมากต่อ อายุก ารใช ้งานของชินส่ว น ซึง
ปั จจัยทางจลนพลศาสตร์ (Kinetic) ทําให ้ซัลไฟต์ทอยูี ่
ในสภาวะไม่ ส มดุ ล สามารถเกิด และโตขึนได ้ภายใต ้
เงือนไขการเกิดออกซิเดชัน และถึงแม ้การเกิด ซัลไฟต์
ในช่วงแรกจะถูกปกคลุมด ้วยออกไซด์ใ นภายหลั งหรือ
อาจละลายไป แต่การเกิด ขึนในช่วงแรกของซัล ไฟต์ก็
ส่ ง ผลให ้ชั นออกไซด์ม ีค วามสามารถในการปกป้ อง
ลดลงเนื องจากออกไซด์ฟิ ล์ม มีช ่อ งว่ า งหรือ รอยแตก
เกิดขึน
นอกเหนื อ จากปั จจั ย ทางด ้านเวลา อุณ หภูมแ ิ ละความ
เข ้มข ้นแล ้ว ซัลฟิ เดชันยังขึนอยูก ่ ับรูปแบบของซัลเฟอร์
ทีม ีอ ยู่ ไม่ ว่ า จะเป็ น ซั ล เฟอร์ ไ ดออกไซด์ (Sulphur
dioxide, SO2) ไอของซัลเฟอร์ (Sulphur vapour)
ไฮโดรเจนซัลไฟต์ (Hydrogen sulphide, H2S) หรือใน
รูปของแก๊สเชือเพลิง (Fuel gas) เนืองจากแก๊สเผาไหม ้
(Combustion gas) มักจะมีส่วนผสมของสารประกอบ
ซัลเฟอร์ ซึงปกติแล ้วซัลเฟอร์ไดออกไซด์จะอยู่ในรูป
ของออกซิไดซิงแก๊ส โดยพบร่ว มกับ คาร์บ อนมอนอก
ไซด์ (CO) คาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) ไนโตรเจน (N2)
และออกซิเจน (O2) ส่วนเกิน
โดยทัวไปออกไซด์ปกป้ องจะสร ้างขึนโดยขึนกับสภาพ
แวดล ้อม ซึงอัตราการกัดกร่อนอาจมีคา่ เท่ากับในอากาศ
หรืออาจมีค่ามากกว่าเล็กน ้อย อย่างไรก็ตามความต ้าน
ทานของสเตนเลสต่อ แก๊ส เผาไหม ้จะมีค ่า เพิมขึน เมือ
ปริมาณโครเมียมเพิมขึน

ในการทีวั สดุจะสามารถสร ้างชันออกไซด์ทบาง ี แกร่ง

และมีการยึดเกาะทีดีได ้นั นจําเป็ นต ้องมีปริมาณโครเมียม
สูง รวมถึงมีการเติมซิลค
ิ อน อลูมเิ นียมและ REM

19
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures
หลักการประเมินอย่างง่าย (Rule-of-Thumb) แบบเก่า
อธิบายว่าโลหะผสมทีเติมโครเมียมควรหลีกเลียงสภาพ
แวดล ้อมแบบรีดวิ ซิงและซัลฟิ ไดซ์ซงิ เนืองจากการรวม
ตัวของสารประกอบนิกเกิล-ซัลเฟอร์ทมี ี จุด หลอมเหลว
ตํ าอาจนํ าไปสู่ก ารเสิอม สภาพอย่า งรวดเร็ ว ของวั ส ดุ
อย่างไรก็ตามในทางปฏิบัตบ ิ รรยากาศแบบรีดวิ ซิงอาจมี
ปริมาณออกซิเจนสูงพอ (เช่นในรูปของซัลเฟอร์ไดออก
ไซด์, SO2) ต่อการสร ้างชันออกไซด์ปกป้ อง บนเงือนไข
ทีปริมาณโครเมียมนั นสูงเพียงพอ [30]
นิก เกิล /นิก เกิล ซั ล ไฟต์ยูเ ทคติก (Eutectic) ทีมีจุด
หลอมเหลวตําอาจเกิดการรวมตัวใน สเตนเลสออสเทน
นิต ก
ิ ทีมีนิก เกิล มากกว่า 25 % แม ้แต่ใ นสภาวะทีมี
ปริมาณโครเมียมสูง ซึงการเกิดขึนของเฟสทีเป็ นของ
เหลวระหว่างการใช ้งานทีอุณหภูมส ่ าร
ิ งู สามารถนํ าไปสูก
การเสียหายอย่างร ้ายแรงของวัสดุได ้
แก๊สเชือเพลิงแบบรีดวิ ซิงมีปริมาณของคาร์บอนมอนอก
ไซด์ คาร์บ อนไดออกไซด์ ไฮโดรเจน ไฮโดรเจน
ซัล ไฟต์ และไนโตรเจนทีแตกต่างกัน ซึงอัต ราการกั ด
กร่อนทีพบในสภาพแวดล ้อมแบบนีจะขึนกับปริมาณของ
ไฮโดรเจนซัล ไฟต์แ ละอุณหภูม ิ ดั งนั นการเลือ กวัสดุท ี
เหมาะสมมัก ต ้องการการทดสอบในสภาวะใช ้งานจริง
อย่างไรก็ตามในบรรยากาศซัลเฟอร์แบบรีดวิ ทีแท ้จริงจะ
พบว่าชันออกไซด์ทุก ชนิด จะถูกละลายอย่างรวดเร็วทํ า
ให ้เนื อวั ส ดุเ กิด การกั ด กร่ อ นได ้ การใช ้งานในสภาวะ
ดังกล่าวจึงควรเลือกใช ้โลหะผสมทีไม่มก ี ารเติมนิกเกิล
[25, 30]
ั
6.3 คาร์บูไรเซชนและไนไตรเดช ั
น
(Carburisation and Nitridation)
การคาร์บูไรเซชันของสเตนเลสสามารถทําได ้ในบรรยา
กาศคาร์บอนไดออกไซด์ มีเทน (CH4) และแก๊สไฮโดร
คาร์บ อนอืน ๆ เช่น โพรเพน (C3H8) ทีอุณ หภูม ส
ิ ูง
อย่างไรก็ตามคาร์บไู รเซชันสามารถเกิดขึนได ้เมือสเตน
เลส ป น เ ปื อน นํ ามั น ถู ก นํ าไ ปอ บ อ่ อ น ใ น ส ภ าว ะที มี
ออกซิเจนไม่เ พีย งพอต่อ การเผาไหม ้คาร์บ อน เช่น ใน
กรณีข องการอบภายใต ้สูญญากาศหรือแก๊สเฉื อย หรือ
แม ้กระทั งการอบในระบบเปิ ด (มีอ ากาศ) ทีรูปร่างของ
ชินส่วนเองทําให ้อากาศไม่สามารถเข ้าถึงได ้ แต่ปัญหา
เหล่านีจะพบได ้ในเหล็กกล ้าโลหะผสมตํ า (Low alloy
steel) มากกว่าในสเตนเลส
ปั ญหาจากการเกิดคาร์บูไรเซชันสามารถพบได ้บ่อยใน
ชินส่ว นทีทํ า การชุบ แข็ ง ด ้วยกระบวนการคาร์บูไ ร ซิง
นอกจากนีอุตสาหกรรมปิ โตรเคมียังจัดให ้คาร์บูไรเซชัน
เป็ นปั ญหาหลั ก ข ้อหนึงของการกัด กร่อ นทีอุณ หภูม ส ิ ูง
ของอุป กรณ์ การผลิต [25] เนืองจากการรับ คาร์บอน
ปริม าณสูง เข ้าไปในเนื อวั ส ดุ ทํ า ให ้ปริม าตรของวั ส ดุ
เปลียนไปและนํ าไปสู่ก ารบิดบียวของรูปร่างได ้ รวมถึง
ทําให ้เกิดความยุง่ ยากหากอุปกรณ์นันต ้องซ่อมแซมด ้วย
กระบวนการเชือม [14]
การเกิดไนไตรเดชันนั บได ้ว่าเป็ นรูปแบบหนึงของการกัด
กร่อนเมือสเตนเลสถูกใช ้งานทีอุณหภูมส ิ งู ในบรรยากาศ
ทีมีไ นโตรเจน [3] ซึงโดยทั วไปไนไตรเดชันมั ก จะ
เกิดขึนเนืองจากการให ้ความร ้อนสูงเกินไปในบรรยากาศ
ทีมีไ นโตรเจนหรือ บรรยากาศแตกตั ว ของแอมโมเนีย
(Cracking Ammonia) ดังนั นในอุตสาหกรรมอบชุบ
(Heat-treating industry) จึงมีโลหะผสมโครเมียมและ
นิ ก เ กิ ล สู ง เ ท่ า นั น ที ส า ม า ร ถ ใ ช ง้ า น ไ ด ้ภ า ย ใ ต ้
สภาพแวดล ้อมแบบไนโตรดิง [14]
20
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

ตารางที 9 ความเสถียรภายใต ้สภาวะการกัดกร่อนทีอุณหภูมส

ิ งู [32]

1 = ตํามาก / 2 = ตํา / 3 = ปานกลาง / 4 = ปานกลางถึงสูง / 5 = สูง / 6 = สูงมาก

* ทีอุณหภูมต
ิ ํากว่า 900 ᵒC

ความต ้านทานของโลหะผสมทนความร ้อนต่อการดูดซับ ปั ญหาหลัก ทีเกิด ขึนในบรรยากาศแบบคาร์บูไ รซิงคือ

คาร์บอนและไนโตรเจนจะเพิมขึนตามปริมาณนิกเกิลเป็ น
หลั ก ในขณะทีซิล ค
ิ อนรวมถึง โครเมีย มมีผลรองลงมา
ซึงจากปร ะส บการ ณ์ พ บว่ า ธาตุ เ หล่ า นี สามา รถทํ า
ปฏิกริยากับออกซิเจนทีมีอยู่เพียงเล็กน ้อย (แม ้แต่ในรูป
ของคาร์บอนไดออกไซด์หรือไอนํ า) เพือสร ้างฟิ ลม ์ บาง
ทีแข็งแกร่งบนผิวของเกรด 1.4835 ซึงสามารถป้ องกัน
การรับคาร์บอนและไนโตรเจนเข ้าสูเ่ นือวัสดุได ้เป็ นอย่าง
ดี [31]
ฝุ่ นผงโลหะ (Metal dusting) หรือเรียกว่าคาร์บไู รซิง
หายนะ (Catastrophic carburisation) หรือ การ
สลายตั วจากคาร์บ อน (Carbon rot) ซึงมั กเกิดขึนที
อุณหภูมต ิ ําลงมาในช่วง 430 ถึง 650 ᵒC [15] ในการ
กลัน (Refining) กระบวนการทางปิ โตรเคมี การอบชุบ
ความร ้อน หรือกระบวนการอืนๆ [25] ปั จจุบันกลไกการ
เกิด ปั ญหาดั งกล่าวยัง ไม่เป็ นทีชัด เจนนั ก แต่ผลคือทํ า
ให ้เนือโลหะหายไป ซึงบ่อยครังทําให ้ดูเหมือนเนือโลหะ
ถูกหนอนกัดกินไป (Worm eaten)

21
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

6.4 การก ัดกร่อนจากแก๊สฮาโลเจน

(Halogen gas corrosion - Chlorination)

การกัดกร่อนจากแก๊สฮาโลเจนเกิดจากการทําปฏิก ริยา
ระหว่ า งโลหะกั บ คลอไรด์ ฟลู อ อไรด์ หรือ ไฮโดรเจน
แฮไลด์ เช่น ไฮโดรเจนคลอไรด์ (HCl) และไฮโดรเจน
ฟลูออไรด์ (HF) เป็ นต ้น โดยทัวไปฮาโลเจนหรือ สาร
ประกอบฮาโลเจนสามารถสร ้างความเสียหายได ้ในเฟส
ของแก๊ส หรือ ในรูป สารประกอบของเกลือ หลอมเหลว
(molten salt) ซึงเกลือ สามารถทํ าให ้เกิด ขีโลหะ
(Slag) และการแตกสลาย (Disintegration) ของชัน
ฟิ ลม
์ ออกไซด์ ในขณะทีฮาโลเจนในรูปของแก๊สสามารถ
แทรกซึมเข ้าสู่เ นือโลหะได ้โดยไม่ทํ าให ้เกิด ความเสีย
หายกับชันฟิ ลม
์ ดังนั นการออกซิเดชันเพือสร ้างฟิ ลม ์ จึง
ไม่เป็ นประโยชน์ในกรณีนี

ในบรรยากาศคลอไรด์ซ งไม่ ึ ส ามารถวั ดปริม าณออกซิ

เจนได ้นั น เหล็ ก และเหล็ก กล ้าคาร์บ อนจะอ่อ นไหวต่อ
การกั ด กร่ อ นจากคลอไรด์เ ป็ นอย่ า งมาก ซึงการเติม
โครเมียมและนิกเกิลลงในเหล็ กสามารถเพิมความต ้าน
ทานการกั ด กร่อ นของโลหะผสมได ้ ดั ง นั น สเตนเลส
เฟอร์รติ ก
ิ และออสเทนนิตก ิ จึงสามารถต ้านทานการกัด
กร่อนจากคลอไรด์ทอุ ี ณหภูมส ิ ูงได ้ดีกว่าเหล็กหล่อหรือ
เหล็กกล ้าคาร์บ อน ในขณะทีนิกเกิลและโลหะผสมเนือ
พืนนิกเกิลมีความต ้านทานการกัดกร่อนจากคลอไรด์ได ้
ดีกว่าสเตนเลส

สําหรับบรรยากาศแบบออกซิไดซ์ทมี ี ทงคลอไรด์
ั ออกซิ
เจนนั น โมลิบดินัมและทังสเตนส่งผลเสียต่อ ความต ้าน
ทานของโลหะผสมต่อการกัดกร่อนจากคลอไรด์

ภาพโดย : Butting, Knesebeck (D)

22
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

ื
7 ความสามารถในการขึนรูปและความสามารถในการเชอม
(Formability and Weldability)
การขึนรูปร ้อนควรทําในช่วงอุณหภูมท ิ กํ
ี าหนดในตาราง
ที 11 ซึงเหล็ก กล ้าทนความร ้อนสามารถขึนรูปเย็นได ้
เช่น เดีย วกั บ เหล็ ก กล ้าออสเทนนิต ิก อืน ๆ แต่ป ริมาณ
ไนโตรเจนทีสูงทําให ้ความแข็งแรงเชิงกล (Mechanical
strength) ของเหล็กกล ้ากลุม ่ ดังกล่าวสูงขึน และแรงที
ใช ้ในการขึนรูปย่อมต ้องสูงตามมา นอกจากนีความแข็ง
(Hardness) ทีสูง ของเหล็ ก กล ้าออสเทนนิ ต ก ิ และ
ความสามารถในการเพิมความแข็ ง จากความเครีย ด
(Strain hardening) จํ าเป็ นต ้องถูกยกมาพิจารณาด ้วย
เสมอระหว่างตัดแต่ง (Machining)
เหล็ ก กล ้าชนิ ด นี มีค วามสามารถในการเชือมทีดีแ ละ
สามารถใช ้เชือมด ้วยกระบวนการดังนี : การเชือมด ้วย
ลวดเชือมหุ ้มฟลักส์ (Shielded metal arc welding)
การเชือมแก๊ส (Gas shielded welding) เช่น การเชือม
ทังสเตน (Gas tungsten arc welding, GTAW, TIG)
การเชือมพลาสมา (Plasma arc welding, PAW) การ
เชือม MIG (Gas metal arc welding, GMAW) โดยใช ้
อาร์กอนบริสท
ุ ธิเป็ นแก๊สปกคลุม และการเชือมใต ้ฟลักซ์
(Submerged arc welding, SAW)
กระบวนการทางความร ้อนหลั ง การขึนรูป ร ้อนหรือ เย็น
หรือ การเชือม อาจไม่ จํ า เป็ นหากวั ส ดุ ต อ
้ งสั ม ผั ส กั บ
อุณหภูมส ิ ูงระหว่างการใช ้งาน อย่างไรก็ต ามหากความ
ร ้อนดังกล่าวไม่เพียงพอ วิธกี ารทีเหมาะสมทีสุดคือการ
อบอ่อ นเพือละลายเฟส (Solution annealing) สําหรับ
สเตนเลสออสเทนนิ ต ิก และการอบอ่ อ น (Soft
annealing) สําหรับสเตนเลสเฟอร์รต ิ ก
ิ
ช่วงอุณหภูมท
ิ เหมาะสมถู
ี กแสดงไว ้ในตารางที 11

ตารางที 10 ความสามารถในการเชือม และลวดเชือมสําหรับเหล็กกล ้าทนความร ้อนบางชนิด [32]

* ดี
(*) อย่างมีเงือนไข
23
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

ิ ําหรับกรรมวิธท
ตารางที 11 อุณหภูมส ี างความร ้อน [6]

* เย็นตัวในอากาศเย็น

กระบวนการทาง
ความร ้อนหลังการขึน
รูปร ้อนหรือเย็นมักจะ
เป็ นส่วนหนึงของ
ขันตอนการผลิต
ภาพโดย : Butting,
Knesebeck (D)

24
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures
8 การออกแบบสําหร ับการใชง้ านทีอุณหภูมส
ิ ง
ู
(Design for high-temperature applications)
การเสียรูป ตามกาลเวลา (Time-dependent) และการ
แตกหักของวัสดุโครงสร ้างทีอุณหภูมส ิ งู นั บเป็ นปั ญหาที
ท ้าทายทีสุดทีวิศวกรวัสดุต ้องเผชิญ ดังนันในการพัฒนา
ปรับ ปรุงการออกแบบเครืองจั กรและอุปกรณ์สําหรับ ใช ้
งานทีอุณ หภูมส ิ ูง จํ า เป็ น ต ้องทราบและเข ้าใจแนวคิด
สําคัญรวมไปถึงข ้อมูลสนั บ สนุนต่าง ๆ ดังต่อไปนี
 ความไม่เสถียรของวัสดุ (Plastic instability) ที
อุณหภูมส ิ งู
 กลไกการแปรรูป (Deformation mechanism)
และความเครีย ด (Strain) ทีเกียวข ้องกั บ
กระบวนการคืบ
 ปั จจัยจากความเค ้นและอุณหภูม ิ
 การแตกหักทีอุณหภูมส ิ งู
 อิทธิพลของสิงแวดล ้อม
ขันตอนการทํางานสําหรับการบริการจัดการอายุข องชิน
ส่วน (Life management of component) จะอนุมานว่า
วัส ดุจะเกิดการเสือมหรือเสียหายเมือความเครียดจาก
การคืบ (Creep strain) และเวลาการปฏิบัตงิ านเพิมขึน
อย่ า งไรก็ ต ามเพื อเหตุ ผ ลด า้ นการจั ด การอายุ ข อง
ชินส่วนซึงจะนํ าไปใช ้ตัดสินใจเปลียน (Replace)
ซ่อมแซม (Repair) หรือ การปรับปรุงให ้เหมือนใหม่
(Rejuvenation)
เราจํ าเป็ นอย่า งมากทีต ้องประเมินความเสียหายทีเป็ น
ผลจากการใช ้งาน ซึงโดยทั วไปมีแ นวทางพืนฐาน 2
แนวทางในการประเมิน ความเสียหายทีเกิด ขึนสํ าหรั บ
การบริหารจัดการอายุชนส่ ิ วนดังนี
 อายุทเหลื
ี ออยูส ่ ามารถประเมินได ้จากสมบัตด ิ ัง
ี ้ โดยพิจารณารายละเอียดของ
เดิมของวัสดุทใช
เงือนไขการใช ้งาน เช่น อุณหภูมแ ิ ละความเค ้น
ทีเปลียนไป
 อายุทเหลื
ี ออยูป่ ระเมินโดยวิเคราะห์โครงสร ้างที
เปลียนไป หรือการเกิดโพรงอากาศทีขอบเกรน
(Intergranular cavitation) หรือสมบัตเิ ชิงกล
เช่น ความแข็ง พลั งงานการกระแทก (Impact
energy) หรืออายุการใช ้งานในการแตกหักจาก
ความเค ้น (Stress rapture life) [25]
25
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

ั
9 การออกเพือต้านทานการเกิดออกซเิ ดชน
(Design for oxidation resistance)

ความน่ า เชือถื อ ของโลหะผสมสํ า หรั บ การใช ้งานที
อุณหภูมส ิ งู ขึนอยูก
่ ับความสามารถในการสร ้างชันออก
ไซด์ท ีต่อเนือง (Continuous) แน่ น หนา (Compact)
และมีการเติบโตของออกไซด์อย่างช ้าๆ เพือช่วยป้ องกัน
การเกิดออกซิเดชันและการกัดกร่อนทีอุณหภูมส ิ งู นอก
จากนีชันออกไซด์ดังกล่าวจํ าเป็ นต ้องมีความเสถียรทัง
ท า ง เ ค มี ท า ง ก ล ร ว ม ถึ ง ท า ง อุ ณ ห พ ล ศ า ต ร์
(Thermodynamic) เพือสมบัตก ิ ารปกป้ องทีดี ซึงโลหะ
ผสมทีเหมาะสมต่อการใช ้งานในบรรยากาศแบบออกซิ
ไดซ์ต ้องสามารถสร ้างชันฟิ ล์มออกไซด์ทติ ี ดแน่ น ของ
อลูมเิ นียม (Al2O3) โครเมียม (Cr2O3) หรือซิลก ิ า (SiO2)
ได ้เป็ นอย่างดี
วิธพ
ี นฐานในการประเมิ
ื นความต ้านทานการเกิดออกซิเด
ชัน คือการทดสอบวัสดุในสภาพแวดล ้อมทีต ้องการและ
ติด ตามการเปลียนแปลงทางจลนพลศาสตร์ (Kinetic)
และวิเคราะห์ผลิตภัณฑ์ทเกิ ี ดจากการออกซิไดซ์และตัว
เนือวัสดุเอง ซึงแม ้ทัวไปการทดสอบนิยมทําในอากาศ
แต่ ก็ ส ามารถทดสอบในแก๊ส กั ด กร่ อ นแบบผสม เช่น
H2/H2S หรือ CO/CO2 หรือ O2/SO2 ได ้เช่นเดียวกัน
การเก็บ ข ้อมูล ของจลนพลศาสตร์ข องการออกซิเ ดชัน
อาจอยูใ่ นรูปของนํ าหนั ก ทีเปลียนแปลงไป หรือ ใช ้การ
วิเคราะห์ความหนาของชันสเกล (Scale) ทีเปลียนไปได ้
เช่นเดียวกัน ซึงนํ าหนั ก ทีเปลียนแปลงอย่างต่อเนือง
สามารถวิเคราะห์ได ้จากเทคนิค “Thermo-gravimetric
analysis (TGA)” และข ้อมูล ดังกล่าวมีประโยชน์อย่าง
ยิงในการวิเ คราะห์ป ริมาณเนื อโลหะทีทํ า ปฏิก ริย าและ
เปลียนเป็ นออกไซด์รวมถึงสามารถใช ้เปรียบเทียบโลหะ
้ ีก ด ้วย อย่า งไรก็ ต ามหลั ก เกณฑ์สํ า คั ญ
ทีต่ า งกั น ได อ
ทีสุดสําหรับการต ้านทานการเกิดออกซิเดชันของวัสดุก็
คือสมบัตเิ ชิงกลทีเหลืออยูข ่ องวัสดุนันหลังการใช ้งาน
สําหรับข ้อมูลการแตกหักจากการคืบ (Creep rapture)
ทีทดสอบในบรรยากาศแบบเฉือย (Inert atmosphere)
จะไม่ส ามารถใช ้ได ้ในการออกแบบเมือวั ส ดุ ถู ก ใช ้ใน
บรรยากาศทีเกิดการออกซิเดชันอย่างรุนแรง [25]

ออสเทนนิตกิ สเตนเลสถูกใช ้งาน

ในสภาพแวดล ้อมทีต ้องการทัง
ความต ้านทานการกัดกร่อนและ
ความแข็งแรงทีอุณหภูมสิ งู

ภาพโดย : Stappert Spezial-

Stahl Handel, Düsseldorf (D)

26
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures
10 การเลือกใชโ้ ลหะผสม (Selecting the alloy)
ข ้อมูลทางเทคนิคทีแสดงให ้เห็นถึงสมบัตข ิ องโลหะทน
ความร ้อนนั นมีป ระโยชน์อ ย่างยิงในการเลือ กใช ้วัส ดุท ี
เหมาะสมสําหรับลักษณะการใช ้งานต่าง ๆ อย่างไรก็ตาม
ข ้อมูลการใช ้งานระยะยาวในสภาพแวดล ้อมและอุณหภูม ิ
ทีแตกต่า งกั น อาจจะไม่ส ามารถบั น ทึก หรือ อธิบ ายได ้
อย่างครบถ ้วนด ้วยการทดสอบในห ้องแลบ ประสบการณ์
ทีได ้จากการใช ้งานจริงจึงนั บเป็ นข ้อมูลทีเป็ นประโยชน์
สูงสุด ดังนั นผู ้เลือกใช ้จําเป็ นต ้องระบุให ้ได ้ว่าปั จจัยใดที
มีความสําคัญสูงสุด
10.1 อุณหภูม ิ (Temperature)
อุณหภูมม ิ ก
ั จะเป็ นข ้อมูลอย่างแรก หรือบางครังอาจเป็ น
ข ้อมู ล เพีย งอย่ า งเดีย วทีใช ้ในการเลือ กใช ้วั ส ดุ และ
ถึงแม ้การเลือกใช ้วัส ดุทเหมาะสมจะพิ
ี จารณาอุณหภูม ิ
เพียงอย่างเดียวไม่ได ้ แต่โดยทัวไปแนวทางการเลือ ก
ใช ้วัสดุอย่างง่ายก็คอ ื การพิจารณาอุณหภูมส ิ งู สุดทีวัส ดุ
ต ้องสัมผัสตลอดการใช ้งานร่วมกับ สมบัต ท ิ างวิศวกรรม
ในระยะยาวของวัสดุนัน สําหรับวัสดุแบบแผ่นบาง (Thin
sheet material) จะมีขด ี จํากัดของอุณหภูมก ิ ารใช ้งานที
ตํากว่าวัสดุรูปแบบอืน เนืองจากมีอัต ราการสูญเสียจาก
การออกซิเดชันทีสูงกว่า
10.2 บรรยากาศและแก๊สจากการเผาไหม
(Atmosphere and combustion gases)
สูญญากาศ (Vacuum) – เนืองจากการสูญเสียจาก
ออกซิเดชันไม่สามารถเกิดขึนได ้ในบรรยากาศนี โลหะ
ผสมตํ า (Lean alloy) ส่วนมากจึงสามารถงานได ้ที
อุณหภูมสิ ูงตราบใดทีสมบั ต เิ ชิงกลของวัส ดุนั นมีความ
เหมาะสม
อากาศ (Air) – โลหะผสมส่วนมากทีสามารถใช ้งานได ้
ในอากาศร ้อนส่ ว นใหญ่ จะสามารถใช ้งานได ้ในแก๊ ส
ประเภทออกซิไดซ์ทเกิ ี ดจากการเผาไหม ้แก๊สธรรมชาติ
หรือ ถ่า นหิน โดยทั วไปการเกิด ออกซิเ ดชันและความ
แข็งแรงจะเป็ นประเด็นสําคัญในบรรยากาศนี ซึงการเกิด
ออกซิเดชันมักจะพิจารณาในเรืองการสูญเสียเนือโลหะ
แต่ในบางกรณีอาจมีประเด็นเรืองการปนเปื อนจากสเกล
ทีเกิดขึนร่วมด ้วย
การเผ าไ หม้ข อ งเ ชื อ เพ ลิง ฟอ สซิ ล เชื อเ พลิง
ชวี ภาพ และกากของเสย ี (The combustion of
fossil fuels, biofuels or waste)
แก๊ ส ธรรมชาติท ี ได ้จากการผลิต มีส่ ว นผสมของสาร
ปนเปื อนทีมีฤทธิกัดกร่อนหลายชนิด ซึงแก๊สธรรมชาติท ี
มี ก า ร ป น เ ปื อ น น ้อ ย ที สุ ด คื อ แ ก๊ ส ธ ร ร ม ช า ติ โ ด ย
ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ จ า ก ก า ร เ ผ า ไ ห ม ้ป ร ะ ก อ บ ไ ป ด ้ว ย
คาร์บอนมอนอกไซด์ คาร์บอนไดออก ไซด์และนํ า และ
อาจมีซัลเฟอร์ปนเปื อนเล็ ก น ้อย ดังนั นอุณ หภูม ก ิ ารใช ้
งานสู ง สุ ด เมื อเปรี ย บเที ย บกั บ อากาศปกติจ ะลดลง
เล็กน ้อยราว 50 ถึง 100 ᵒC ในขณะทีถ่านหินหรือนํ ามัน
จะมีซล ั เฟอร์ปนเปื อนสูงกว่า นอกจากนีถ่านหินยังมีการ
ปนเปื อนคลอรี น ส่ ว นนํ ามั น อาจพบการปน เปื อนวา
นาเดียมในปริมาณสูง
ปริมาณสิงเจือ ปนอาจมีการเปลียนแปลงตามเกรดและ
ทีมาของเชือเพลิง นั นและอาจนํ าไปสู่ก ารลดลงของ
อุณหภูมกิ ารใช ้งานสูงสุดกว่า 500 ᵒC เมือเปรียบเทียบ
กับการใช ้งานในอากาศ (รายละเอียดเพิมเติมในตารางที
7 และ 8) ซึงโดยทัวไปโลหะผสมนิกเกิลสูงจะมีความ
เหมาะสมต่อ การใช ้งานในบรรยากาศทีมีค ลอรีน หรือ
ฟลูออรีนปริมาณสูง [26]
27
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures
11 การใชง้ าน (Application)
การใช ้งานโดยทัวไปสามารถแบ่งออกได ้เป็ นสองกลุ่ม
กลุม
่ แรก คือชินส่วนทีต ้องผ่านเตาและได ้รับการเปลียน
แปลงความร ้อนหรือ สมบั ต ิเ ชิง กล (Thermal and
mechanical shock) กระทั น หั น เช่น ถาด (Tray)
ชินส่ ว นจั บ ยึด (Fixture) โซ่ส ายพาล (Conveyor
chain) สายรัด (Belt) และชินส่วนทีสํ าหรับการชุบแข็ง
(Quenching fixture)
กลุม่ ที 2 คือ ชินส่วนทีต ้องอยูใ่ นเตาซึงไม่ต ้องสัมผัสกับ
การเปลียนแปลงทางความร ้อนหรือ สมบัตเิ ชิงกลอย่าง
รวดเร็ว เช่น คานคํ า (Support beam) ผิว ของเตา
(Hearth plates) ท่อสําหรับการเผาไหม ้ (Combustion
tubes) ท่อรัศมี ท่อเรเดียน (Radiant tubes) หัวเผา
(Burner) เทอร์โมเวลล์ (Thermowells) ลูกกลิงและไม ้
คํ าราง (Roller and skid rail) ลูก กลิงลํ าเลีย ง
(Conveyor roll) คานลําเลียง (Walking beam) หม ้อ
ฆ่าเชือแบบหมุน (Rotary retort) เครืองฆ่าเชือแบบ
หลุม (Pit-type retorts) อุปกรณ์ลดเสียง (Muffler)
อุปกรณ์แลกเปลียนความร ้อน (Recuperator) และพั ด
ลม เป็ นต ้น นอกจากนียังมีการใช ้งานอืนๆเช่น หม ้อต ้ม
(Boiler) หลอดปฏิกริยา (Reaction vessel) ระบบไอ
เสีย (Exhaust system) และกังหันแก๊ส (Gas turbine)
ทีต ้องการความแข็งแรงและความต ้านทานการเกิดออก
ซิเดชันเป็ นอีกกลุม่ การใช ้งานซึงสเตนเลสทนความร ้อน
มีความได ้เปรียบในการใช ้งานอย่างมาก
อย่างไรก็ตามเกรดทีออกแบบเพือต ้านทานการเกิดการ
กัดกร่อ นจากสารละลายก็สามารถใช ้งานเป็ นสเตนเลส
ทนความร ้อนได ้เช่นเดียวกัน [3, 22, 32, 33]
ออสเทนนิตก
ิ
1.4301 (304) มีความต ้านทานการกัดกร่อนและ
การออกซิเดชันในบรรยากาศได ้ดี
1.4401 (316) มีส มบั ต เิ ชิง กลทีดีก ว่า 1.4301
(304) และ 1.4541 (321) และมีความต ้านทานใน
สารเคมีบางชนิด เช่น กรดไขมันทีอุณหภูมส ิ งู และ
สารละลายกรดซัลฟิ วริกแบบอ่อนได ้
1.4541 (321) และ 1.4550 (347) สามารถใช ้
งานได ้ในกรณี ท ีไม่ ส ามารถทํ า ความสะอาดด ้วย
สารเคมีหลังการเชือมได ้ เช่น ในท่อไอนํ า (Stream
line) ท่อความร ้อนยิงยวด (Super heater tube)
แ ล ะ ร ะ บ บ ไ อ เ สี ย ใ น เ ค รื อ ง ย น ต์ แ บ บ ลู ก สู บ
(Reciprocating engines) และกังหันแก๊สทีทํางาน
ทีอุณหภูมใิ นช่วง 425 ถึง 850 ᵒC
1.4948 (304H) คือ สเตนเลสทีปรับปรุงความ
ต ้านทานการคืบ จาก 1.4301 (304) รวมถึง มี
ปริมาณคาร์บอนตํ าเพือการใช ้งานทีสูงถึง 800 ᵒC
ในอากาศแห ้ง รวมถึงสามารถใช ้งานในระบบหล่อ
เย็ น แบบโซเดีย ม (Sodium cooled fast
aggregates) ท่อ ลํ า เลีย ง (Pipeline) รวมถึง ท่อ
ความดัน (Pressure vessel)
1.4878 (321H) คือ สเตนเลสทีปรับปรุงความ
ต ้านทานความร ้อนจาก 1.4541 (321) โดยมี
ปริ ม าณคาร์ บ อนสู ง สุ ด เพิ มขึ นเล็ ก น อ
้ ย ซึงช่ ว ง
อุณหภูมก ิ ารใช ้งานสู งสุดทีแนะนํ าสํ าหรับเกรดนีใน
อากาศแห ้งคือ 800 ᵒC นอกจากนียั ง มีเ กรดที
ปรับปรุงจาก 1.4541 เช่น 1.4941 ซึงรวมอยูใ่ น EN
10028-7 และ ASTM A240 ตัวอย่างการใช ้งานของ
เกรด 1.4878 คือ เตาอบอ่ อ นแบบระฆั ง ควํ า
(Annealing bell) กระบอกลดเสียง (Muffler)
กล่อ งชุบแข็ง (Hardening box) ในขณะทีเกรด
1.4941 สามารถใช ้เป็ นท่อ ความดั น (Pressure
vessel) และหม ้อไอนํ า (Stream boiler)
28
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

1.4828 สามารถใช ้งานได ้ถึงอุณหภูม ิ 950 ถึง 1.4841 เป็ นเกรดทีพั ฒนาจาก1.4845 โดยเพิม
1000 ᵒC ในอากาศแบบแห ้ง สํ าหรับ การใช ้งาน ปริมาณซิลคิ อนเพือปรับปรุงความต ้านทานการเกิด
ในช่วงอุณหภูม ิ 600 ถึง 900 ᵒC อาจทําให ้วัสดุเกิด ออกซิเดชัน อย่างไรก็ตามเกรดนีมีความอ่อนไหวต่อ
ความเป ราะได ้ ควา มได เ้ ปรี ย บ ข องเกรดนี คื อ การเกิด ความเปราะมากกว่ าเกรด 1.4845 และ
สามารถใช ้งานได ้ทังทีอุณหภูมแิ ละแรงกระทําทาง ส่ว นมากใช ้กั บ กลไกแขวนลอยความร ้อนยิงยวด
กลสูง ตัวอย่างการใช ้งานได ้แก่ ชินส่วนรองรับ ท่อ (Super heater suspension) หม ้ออบอ่อ น
ในเตา เตาแบบระฆังควํ า (Annealing bell) เตาชุบ (Annealing pot) และตะแกรงอีน าเมล
แข็งแบบกล่อง (Hardening box) และหม ้ออบอ่อน (Enameling grate)
(Annealing pot)
1.4845 ใช ้งานได ้ในอุณหภูมส ิ งู ถึง 1100 ᵒC ใน
1.4833 (309S) และ 1.4845 (310S) เป็ นวัสดุ อากาศแห ้ง แต่มค ี วามเสียงต่อการเกิดความเปราะ
ระดับสูงขึนเนืองจากมีปริมาณนิกเกิลและโครเมียม เมือใช ้งานในช่วงอุณหภูม ิ 600 ถึง 900 ᵒC นอก
สูง เกรด 1.4845 (310S) มีประโยชน์ในกรณีทวัี สดุ จากนียังมีวัสดุทปรั ี บปรุงเพือเพิมความต ้านทานการ
ต ้องสั ม ผั ส กั บ ความร อ ้ นและเย็ น ตั ว ลงเป็ นช่ ว งๆ คืบ จาก 1.4845 เช่น 1.4951 ซึงถูก รวมไว ้ใน
เนืองจากสามารถสร ้างชันสเกลทีติดแน่ นมากกว่า มาตรฐาน EN 10028-7 และ ASTM A240 และมี
เกรด 1.4833 (309S) อย่างไรก็ต ามทัง 2 เกรด ตั ว อ ย่ า ง ก า ร ใ ช ง้ า น เ ช่ น เ ต า อุ ต ส า ห ก ร ร ม
ส า ม า ร ถ ใ ช ง้ า น สํ า ห รั บ ชิ น ส่ ว น เ ช่ น ผ นั ง เ ต า (Industrial furnace) หม ้อต ้มแบบมีรอยประสาน
(Furnace lining) แผ่ น กั นในหม ้อต ้ม (Boiler (Seam boiler) และโรงงานปิ โตรเคมี (Petroleum
baffle) ปลอกเทอร์โ มคั ป เปิ ล (Thermocouple processing plants)
well) อุปกรณ์ให ้ความร ้อนในห ้องเครืองเครืองบิน
(Aircraft cabin heater) และผนั ง หั ว เผาใน 1.4854 ใช ้งานได ้ในอากาศทีอุณหภูมส ิ งู สุด 1150
เครืองยนต์ไอพ่น (Jet engine burner liner) เป็ น ᵒC แต่การใช ้งานทีอุณหภูมต
ิ ํากว่า 950 ᵒC อาจทํา
ต ้น ให ค
้ วามเหนี ย ว (Impact toughness) ที
อุณหภูมหิ ้องลดลงได ้
1.4835 ถูกใช ้งานอย่างมากในบรรยากาศไฮโดร
เจนหรือ ไนโตรเจน แต่ไ ม่ส ามารถใช ้งานในสภาพ
แวดล ้อมแบบคาร์บูไ รเซชันได ้ สํ า หรั บ อุณ หภูม ทิ ี
เหมาะสมต่อการใช ้งานอยูใ่ นช่วง 850 ถึง 1100 ᵒC
ในขณะทีอุณหภูม ิ 600 ถึง 850 ᵒC อาจทําให ้ความ
แกร่ง (Impact toughness) ทีอุณหภูมห ิ ้องลดลง
ตัวอย่างการใช ้งานคือ วัสดุสํ าหรับ ก่อสร ้างเตาและ
การติด ตั งในอุต สาหกรรมปิ โตรเลียม (Petroleum
installation)

29
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures
เฟอร์รต
ิ ก
ิ
1.4512 (409) ถู ก ใช ้งานอย่า งแพร่ ห ลาย
เนืองจากมีส มบัตท ิ เกี
ี ยวข ้องกับการผลิต ทีดี กล่าว
คือ มีส มบั ต ก ิ ารเชือมและการขึนรู ป ทีดี และหาได ้
ง่ายอีกด ้วย สํ าหรับการใช ้งานทีอุณหภูมส ิ ูงทีเป็ นที
รู ้จั ก กั น ดีข องเกรดนี คือ ในระบบไอเสียรถยนต์ ซึง
อุณหภูมข ิ องชินส่วนในเครืองฟอกไอเสีย (Catalytic
convertor) จะสูงกว่า 550 ᵒC นอกจากนียังมีการใช ้
งานเป็ นตัวนํ าไอเสีย (Exhaust ducting) และตัว
เก็บเสียง (Silencer) ในกังหันแบบแก๊ส
1.4016 (430) และ 1.4510 (439) ใช ้งานใน
ระบบแลกเปลียนความร ้อน (Heat exchanger) ถัง
นํ าร ้อน (Hot water tank) เครืองควบแน่ น
(Condenser) และชินส่วนของเตา
1.4749 (446) ใช ้งานเตาอุ ต สาหกรรม
(Industrial furnace) เครืองเป่ า (Blower) ระบบไอ
เสีย ชินส่วนเตา กล่อ งอบอ่อน (Annealing box)
ผนั งเตาอบ และท่อไพโรมิเตอร์ (Pyrometer tube)
1.4713 เหมาะสมอย่ า งมากต่ อ การใช ้งานที
อุณหภูมริ ะหว่าง 550 ถึง 800 ᵒC เนืองจากไม่มก ี าร
รวมตัวของเฟสทีมีความเปราะ อย่างไรก็ตามเกรดนี
ใช ้ได ้กับบรรยากาศกัดกร่อนระดับกลางเท่านั นเนือง
จากมีป ริม าณโครเมียมค่อ นข ้างตํา แต่ก็มส
ี มบั ต ท
ิ ี
ทนต่อ การกั ด กร่อ นจากออกซิไ ดซิงซัล เฟอร์ไ ด ้ดี
ส่วนใหญ่การใช ้งานคือ เตาอบแบบระฆังควํ า และ
ท่อหุ ้มไพโรมิเตอร์ (Pyrometer sheath tubes)
1.4724 เป็ นสเตนเลสทีเหมาะต่อ การใช ้งานที
อุณหภูมส ิ งู ทีมีโครเมียม 13 % สามารถใช ้งานใน
บรรยากาศแบบออกซิไ ดซิงซั ล เฟอร์ และไม่ ม ี
ปั ญหาร ้ายแรงจากความเปราะ ตั วอย่างการใช ้งาน
เช่ น รา ง ตะแ กรง แล ะท่ อ หุ ม้ เทอร์ โ มคั ปเ ปิ ล
(Thermocouple sheath tube)
1.4742 มีค วามต ้านทานการเกิด สเกลทีดีก ว่ า
1.4724 และสามารถใช ้งานได ้ในบรรยากาศแบบ
รีด วิ ซิงซั ล เฟอร์ไ ด ้โดยไม่ม ีปั ญหา อย่างไรก็ ต าม
เกรดนีมีปัญหาความเปราะทีอุณหภูม ิ 475 ᵒC และมี
ปั ญหาเกรนหยาบทีอุณหภูมต ิ ํ ากว่า 950 ᵒC นอก
จากนี ซิก ม่า เฟสอาจเกิด ขึนได ้หลั ง การใช ้งานใน
ระยะยาวทีอุณหภูมป ิ ระมาณ 650 ᵒC เกรดนีมีการใช ้
งานเป็ นข อ ้ ต่ อ (Fitting) ชินส่ว นสํ า หรั บ ขนส่ ง
(Transport element) ท่อ และหม ้อในเตาอบ
อุณหภมิ 700 ถึง 1000 ᵒC
1.4762 มีป ริมาณโครเมีย มสูง ทีสุด และมีค วาม
ต ้านทานบรรยากาศแบบแก๊ส รีด วิ ซิงซัล เฟอร์มาก
ทีสุด เช่น กั น อย่างไรก็ต ามเกรดนี มีค วามอ่อ นไหว
ต่อความเปราะเช่นเดียวกับเกรด 1.4742 โดยซิกมา
เฟสรวมตั วได ้เมือใช ้งานระยะยาวทีอุณหภูมใิ นช่วง
600 ถึง 800 ᵒC ตัวอย่างการใช ้งานของเกรดนีคือ
หั ว เผาถ่า น (Coal burner) และแผ่ น ลํ า เลีย ง
(Conductor strip) ในหม ้อต ้มไอนํ าความร ้อน
ยิงยวด (Stream boiler super heater) ทีใช ้งาน
ในช่วงอุณหภูม ิ 800 ถึง 1150 ᵒC
ิ ก
มาร์เทนซต ิ
1.4006 (410) เป็ นสเตนเลสสําหรับการใช ้งาน
ทัวไป เช่น วาล์ลไอนํ า (Stream valve) เพลาปั ม
(Pump shaft) โบล์ทและชินส่วนจิปาถะทีต ้องการ
ความต ้านทานการกัด กร่อ นและความแข็งแรงปาน
กลางทีอุณหภูมต ิ ํากว่า 500 ᵒC
30
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

้ า่ ย (Cost considerations)
12 การพิจารณาค่าใชจ

ปั จจัยบางอย่างทีมีผลต่ออายุการใช ้งานคือการเลือกใช ้
โลหะผสม (Alloy selection) การออกแบบ (Design)
การบํารุงรักษา (Maintenance procedure) การควบคุม
อุณหภูมแ ิ ละเตา (Furnace and temperature control)
บรรยากาศ การปนเปื อนในสภาพแวดล ้อมหรือแรงทีต ้อง
รับ (Workload) อุบัตเิ หตุ จํ านวนกะการทํางาน วัฏจักร
อุณหภูม ิ และแรงกระทําเกิน (Overloading) ซึงชินส่วน
ทีผลิต จากโลหะธาตุผ สมสูง อาจใช ้งานได ้นานหลาย
เดือน หรือหลายปี ขึนอยูก ่ ับเงือนไขการใช ้งานนั น ดังนั น
การเลือ กใช ้เหล็ ก กล ้าทนความร ้อนจะต ้องพิจ ารณา
สมบัตท ิ งหมดที
ั เกียวข ้องกับเงือนไขการใช ้งานนั น เพือ
ความคุ ้มค่าสูงสุ ด ทางเศรษฐศาสตร์ต ลอดอายุก ารใช ้
งาน
การประเมินอายุ (Life Expectancy) ควรจะวั ดจาก
จํ านวนวัฏจั กร (Cycle) มากกว่าจํ านวนชัวโมง โดย
เฉพาะอย่างยิงหากชินงานถูก ทํ า ให ้เย็ น ตั ว ลง ซึงการ
เปลียนชินส่วนทังหมดหลังการใช ้งานเป็ นจํานวนหลาย
วัฏจั กรอาจะคุ ้มค่ากว่า การต ้องหยุดการทํ างานอย่าง
ยาวนาน (Extensive shutdown) เนื องจากความ
เสียหายภายในเตา สําหรับโซ่หรือสายรัดทีผ่านวัฏจักร
การเปลียนแปลงจากอุณ หภูม ห ิ ้องไปทีอุณ หภูม สิ ูง ไป
หลายครังต่อหนึงกะ (Several times a shift) จะมีอายุ
การใช ้งานได ้สันกว่าชินส่วนทีใช ้งาน ณ อุณหภูม ค ิ งที
ในขณะที ชินส่ ว นที ผ่ า นการคาร์บ ู ไ รซิงในเตาจะไม่
สามารถใช ้งานได ้นานเท่า ชินส่ว นทีใช ้ในการอบอ่อ น
แบบปกติ [16]
สํ า หรั บ มุม มองด ้านการแข่ ง ขั น การเลือ กใช ้วั ส ดุต ้อง
พิจ ารณาบนพืนฐานของความคุ ้มค่ า ด ้านราคา (Cost
effectiveness) ดังนั นตัวเลือกทีดีทสุ ี ดมักจะเป็ นวัสดุทมี ี
ราคาตําทีสุดทีตอบสนองต่อการออกแบบนั น อย่างไรก็
ตา ม วั ส ดุ ร าค าแพ งที มี ค วามน่ า เชื อถื อ สู ง (Great
Reliability) อาจถูก เลือ กใช ้สํ า หรับ ชินส่ว นเฉพาะใน
ระบบทีมีคา่ ใช ้จ่ายสูงหรือมีความเสียหายร ้ายแรงในกรณี
ทีต ้องปิ ดซ่อมบํ ารุง (Maintenance shutdown) ดังนั น
ความรู ้เรืองความสามารถในการใช ้งานของวั ส ดุ จ ึง มี
ประโยชน์ อ ย่า งมากในการตั ด สิน ใจเลือกใช ้วั ส ดุอ ย่าง
ถูกต ้อง [25]
โลหะผสมทนความร ้อนมีให ้เลือกใช ้งานทังแบบตีขนรู
ึ ป
(Wrought) และแบบหล่อ (Cast form) ซึงในบางกรณี
อาจมีการใช ้ทังสองรูปแบบร่วมกัน อย่างไรก็ตามสมบัต ิ
และราคาของวั ส ดุทั งสองรูป แบบจะแตกต่างกั น ถึง แม ้
สมบัตท
ิ างเคมีจะมีความคล ้ายคลึงกันมาก

31
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

13 บทสรุป (Summary)
จะเห็ น ได ้ว่ า การเลือ กใช ้ชนิ ด ของโลหะผสมให ้ชาญ หากกระทบต่อการทํ างานปกติเพียงเล็กน ้อย ในขณะที
ฉลาดในการใช ้งานทีอุณหภูม ส ิ ูง นั นเป็ นสิงทีซับ ซ ้อน บางการใช ้งานการบํา รุง รัก ษาและซ่อ มแซมต ้องมีก าร
และไม่ควรดําเนินการโดยไม่มค ี วามรู ้ ซึงหลักฐานต่าง ๆ วางแผนอย่างระมัด ระวัง และสามารถทํ าได ้ในช่วงการ
ได ้แสดงให ้เห็นว่าการเลือกใช ้วัสดุไม่ใช่สงที ิ ง่าย เนือง ซ่อมบํารุงประจําปี เท่านั น ดังนั นการเลือกใช ้งานวัสดุจงึ
จากโลหะผสมในอุด มคติท ีสามารถตอบสนองต่อ ทุก ต ้องทําอย่างระมัดระวังเป็ นพิเศษในกรณีเหล่านี
ความต ้องการและการใช ้งานเป็ นสิงทียังไม่ถก ู ค ้นพบใน
ปั จจุบัน [3] การเลือกใช ้วัสดุสําหรับการใช ้งานทีอุณหภูมส ิ งู ต ้องการ
ความรู ้อย่างลึก ซึงในเงือนไขการใช ้งาน เช่น อุณหภูม ิ
ธรรมชาติท ซัี บซ ้อนของการกัดกร่อ นทีอุณหภูมส ิ ูงและ แ ล ะส่ ว น ผ ส ม ข อ ง แ ก๊ ส ร ว ม ถึ ง อุ ณ ห ภู มิ ข อ ง วั ส ดุ
การขาดวิธกี ารทดสอบมาตรฐานทําให ้เป็ นไปไม่ได ้หรือ นอกจากนี ความรู ้เกียวกั บ วั ส ดุ ท ีถู ก ใช ้ก่ อ นหน า้ และ
อย่างน ้อยก็ไม่มค
ี วามถูกต ้องในการนํ าเสนอข ้อมูล การ สมรรถภาพในการใช ้งานรวมถึงสาเหตุในความเสียหาย
กัดกร่อน ของวั ส ดุนั นนั บ เป็ นข ้อมูลทีเป็ นประโยชน์อ ย่างมากใน
การเลือกใช ้เกรดทีเหมาะสม [26]
ความต ้องการความต า้ นทานการกั ด กร่ อ นขึนอยู่ กั บ
ี ารก่อสร ้างทีนํ ามาใช ้ ในบางโรงงาน
กระบวนการและวิธก
ชินส่วนอาจสามารถบํ ารุง รัก ษา ซ่อ มแซม หรือเปลียน

32
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

14 ภาคผนวก (Appendix)
้ อเป็ นแนวทางเท่านั น [6]
ข ้อมูลในตารางนีสามารถใชเพื
(1)
ตารางที 12 สมบัตก
ิ ารคืบแสดงค่าเฉลียโดยประมาณของความแข็งแรงต่อการแตกหักทีอุณหภูมส
ิ งู

(1)
ข ้อมูลในวงเล็บได ้จากการเทียบบัญญัตไิ ตรยางค์ของเวลาและ / หรือความเค ้น

33
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

(1)
ตารางที 13 สมบัตก
ิ ารคืบแสดงค่าเฉลียโดยประมาณของความแข็งแรงต่อการยืดตัว 1 % ทีอุณหภูมส
ิ งู

(1)
ข ้อมูลในวงเล็บได ้จากการเทียบบัญญัตไิ ตรยางค์ของเวลาและ / หรือความเค ้น

34
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

ตารางที 14 สมบัตท
ิ างกายภาพของเหล็กกล ้าทนความร ้อน

(1)
แม่เหล็กดูดติดเล็กน ้อยเมือผ่านการขึนรูปเย็น

35
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

15 เอกสารอ้างอิง (Reference)
[1] Stainless Steel - High Temperature Resistance; available at
http://www.azom.com/article.aspx?ArticleID=1175

[2] Outokumpu, High Temperature Stainless Steel Properties, available at

http://www.outokumpu.com/en/Products/Grades/stainless-properties/high-temperature-
grades/Pages/default.aspx

[3] ASM International, Stainless Steels at High Temperatures, Course 18, 1994

[4] Cunat, P.-J., The Euro Inox Handbook of Stainless Steel, Materials and Application Series,
Volume 1, 2002

[5] Itoh, I., et al., Development of Ferritic Stainless Steel Foil as Metal Support for Automotive
Catalytic Converter, Nippon Steel Technical Report No.64, 1995

[6] EN 10095: Heat resisting steels and nickel alloys, CEN – European Committee for
Standardization, 1999

[7] Our offer for automotive exhaust: a range of tailored solutions; retrieved in June 2012 from
http://www.aperam.com/uploads/stainlesseurope/Brochures/200807_Exhaustoffer_GB_241ko

[8] High Temperature Properties; available at http://www.ssina.com/composition/temperature.html

[9] EN 10088-1:2005 – Stainless steels – Part 1: List of stainless steels

[10] EN 10302:2008 – Creep resisting steels, nickel and cobalt alloys

[11] Schedin, E., Ivarsson, B., Andersson, M., Lindstrom, R., Duplex stainless steel in fire,
Proceedings of Stainless Steel Science and Market 2011 Conference, Como, Italy

[12] ASM Specialty Handbook, Stainless Steels, edited by J.R. Davis, ASM International, 1994

[13] EN 10028-7:2007 - Flat products made of steels for pressure purposes - Part 7: Stainless steels

[14] Nickel Institute, Publication Nr. 266, Heat and corrosion resistant castings: Their engineering
properties and applications

[15] Rolled Alloys, Heat Resistant Alloys Handbook, available at

http://www.rolledalloys.fr/trcdocs/heatresist/handbook.pdf

[16] Lai, G.Y., Heat-Resistant Materials for Furnace Parts, Trays and Fixtures, Heat Treating, Vol.4,
ASM Handbook, ASM International, 1991, p.510-518

[17] ThyssenKrupp Nirosta, Corrosion of Stainless Steels, available at http://www.nirosta.de/

fileadmin/media/produkte/werkstoff-PDF/Verarbeitung-NIROSTA-Werkstoffe-gb.pdf

[18] Atlas Steels, The Atlas Steels Technical Handbook of Stainless Steels, available at
http://www.atlassteels.com.au/documents/Atlas_Technical_Handbook_rev_July_2010.pdf

[19] Nickel Institute, Better high temperature strength than other grades, Stainless Steel Focus, July,
2009, p.30-33
36
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

[20] ThyssenKrupp Nirosta, Thermax Heat-Resistant Steels, available at http://www.thyssenkrupp-

nirosta.de/fileadmin/media/PDF/thermax_en.pdf

[21] Outokumpu, Microstructural Stability, available at

http://www.outokumpu.com/en/Products/Grades/stainless-properties/ high-temperature-
grades/structural-stability/Pages/default.aspx

[22] Outokumpu, High Temperature Austenitic Stainless Steel, available at

http://www.outokumpu.com/SiteCollectionDocuments/
Austenitic_High_Temperature_Grades_Datasheet.pdf

[23] Cunat, P-J, Working with stainless steels, Euro Inox, 2nd edition, 2009

[24] ASM Handbook, Heat Treating, Vol. 4, ASM International, 1991

[25] ASM Specialty Handbook, Heat-Resistant Materials, edited by J.R. Davis, 1997

[26] Outokumpu Corrosion Handbook, Tenth Edition, Outokumpu Oyj, 2009

[27] Outokumpu, Resistance to Oxidation, available at

http://www.outokumpu.com/en/Products/Grades/stainless-properties/ high-temperature-
grades/oxidation/Pages/default.aspx

[28] Outokumpu, High Temperature Stainless Steel, available at http://www.outokumpu.com/

SiteCollectionDocuments/Austenitic_High_Temperature_Grades_Datasheet.pdf

[29] Leffler, B., Stainless – Stainless Steels and Their Properties, available at
http://static.gest.unipd.it/esercizi/IIP_pmmi/acciai_inox.pdf

[30] Outokumpu, Sulphur Attack, available at

http://www.outokumpu.com/en/Products/Grades/stainless-properties/ high-temperature-
grades/sulphur-attack/Pages/default.aspx

[31] Outokumpu, Carburization and Nitridation, available at

http://www.outokumpu.com/en/Products/Grades/stainless-properties/ high-temperature-
grades/c-n-pickup/Pages/default.aspx

[32] Wegst, C., Wegst, M., Stahlschlüssel, Verlag Stahlschlüssel Wegst, 2004

[33] Outokupu, High Temperature Ferritic Stainless Steel, available at

http://www.outokumpu.com/SiteCollectionDocuments/High_temperature_ferritic_grades_Datas
heet

37
การใช้ งานสเตนเลสทีอุณหภูมิสงู - Stainless Steels at High Temperatures

38