ΕΞΙΣΩΣΗ ΕΥΘΕΙΑΣ

Η εξίσωση της ευθείας είναι μια έννοια γνωστή από το Γυμνάσιο, με την μορφή y=λx ή y=λx+β.
Ο συντελεστή διεύθυνσης λ είναι ο αριθμός που καθορίζει την διεύθυνση της ευθείας, (κάτι 
σαν την πυξίδα), με τον βορρά να βρίσκεται στον θετικό ημιάξονα Οx, (δεξιά).

Υπόψη: λ=εφω, όπου ω η γωνία που σχηματίζει η ευθεία με τον

θετικό ημιάξονα Οx.

Ο αριθμός β καθορίζει τη θέση του σημείου Α(0,β), όπου η

ευθεία τέμνει τον άξονα y'y.

Είναι χρήσιμος ο παρακάτω πίνακας, αν δίνεται ή ζητείται η

γωνία της ευθείας με τον άξονα x'x.
Γωνία ω 0o 30o 45o 60o 90o 120o 135o 150o 180o

εφω 0 1 – – –1 – 0

Όταν αλλάζει ο συντελεστής διεύθυνσης η

ευθεία περιστρέφεται γύρω από το β.
Στο διπλανό σχήμα βλέπετε την γραφική
παράσταση της y=λx+1 για διάφορες τιμές
του λ.

Όταν αλλάζει το β η ευθεία μετακινείται 

παράλληλα  (πάνω– κάτω).
Στο διπλανό σχήμα βλέπετε την γραφική
παράσταση της y=2x+β για β=3 ή β=0 ή β=3.

1) Η εξίσωση της ευθείας με γνωστό συντελεστή διεύθυνσης λ που διέρχεται από το σημείο
Α(xo,yo) είναι η ε: y–yo=λ(x–xo)
 π.χ. Αν γνωρίζουμε ότι η ευθεία διέρχεται από το Α(–2,3) και έχει
συντελεστή  διεύθυνσης
 λ=4 τότε έχει εξίσωση ε: y–3=4(x+2).

2) O συντελεστή διεύθυνσης μιας ευθείας είναι ο συντελεστής του x εφόσον η εξίσωση της 

ευθείας είναι λυμένη ως προς y.
π.χ. Η ευθεία 2x+y=5 έχει συντελεστή διεύθυνσης λ=–2 και όχι το 2. (y=2x+5)

π.χ. Να βρείτε την εξίσωση της ευθείας που διέρχεται από το Α(1,2) και σχηματίζει με τον
άξονα x'x γωνία: α) 45ο, β) 135ο. 

α) λ=εφ45ο=1. Άρα y2=1(x1) ή y=x+1.

β) λ=εφ135ο=1. Άρα y2=1(x1) ή y=x+3.

3) Δύο ευθείες είναι παράλληλες αν έχουν τον ίδιο συντελεστή διεύθυνσης, δηλ. λ1=λ2. 
π.χ. Οι ευθείες ε1: y=2x+1821 και ε2: 2x+y=1940 είναι παράλληλες; Δεν νομίζω, διότι =2,
ενώ =2.

4) Δύο ευθείες είναι κάθετες αν λ1λ2= –1. Το λ1 είναι το αντιθετοαντίστροφο του λ2.

π.χ. Οι ευθείες y= x+1821 και y= x+1453 είναι κάθετες; Σίγουρα ναι, διότι  =1.

5) Ένα σημείο βρίσκεται πάνω σε μια ευθεία αν οι συντεταγμένες του επαληθεύουν τον

τύπο της ευθείας.
π.χ. Ποια από τα σημεία Α(–2, 3), Β(1,1) και Γ(1,1) βρίσκονται πάνω στην ευθεία
ε: y= –4x–5;

Έχουμε: 3=4(2)5 ή 3=3. Άρα Αε.

Έχουμε: 1=415 ή 1=9 Άρα Βε.
Έχουμε: 1=4(1)5 ή 1=1. Άρα Γε.

6) Ένα σημείο βρίσκεται, συνήθως, από την λύση του συστήματος των ευθειών στις οποίες
ανήκει.
π.χ. Ποιο είναι το σημείο τομής των ευθειών: y=2x+1 και y=–x+4;

       Λύνουμε το σύστημα με τη μέθοδο της σύγκρισης. (Ξεχασμένη μέθοδος).

       Τα πρώτα μέλη είναι ίσα, άρα και τα δεύτερα. 2x+1=–x+4 ή 3x=3 ή  x=1.
Για x=1 βρίσκουμε y=3, (και από τις δύο εξισώσεις), οπότε το σημείο τομής είναι Α(1, 3).

___________________________________________________________________________
π.χ. Δίνεται η ευθεία ε: y=x+1 και το σημείο Α(2, 1).
α) Να βρείτε τις συντεταγμένες της προβολής Μ του Α πάνω στην ευθεία ε.
β) Να βρείτε τις συντεταγμένες του συμμετρικού Β του Α ως προς την ευθεία ε.
 α) Η ευθεία ΑΜ είναι κάθετη στην ε. Άρα λΑΜ= –1 και επειδή
διέρχεται από το Α, θα έχει εξίσωση ΑΜ: y–1= –1(x–2) ή
ΑΜ: y=–x+3.
λύνουμε το σύστημα των εξισώσεων y=x+1 και y=–x+3 και
βρίσκουμε Μ(1,2).
β) Αφού το Β είναι συμμετρικό του Α ως προς την ευθεία ε,
το Μ θα είναι μέσον του ΑΒ.
Άρα ή , οπότε xM=0.

ή , άρα yM=3. Άρα Β(0,3).

_____________________________________________________________________________
π.χ. Ένα σημείο Μ έχει διάνυσμα θέσης το . Να βρείτε την εξίσωση της ευθείας ε, η
οποία διέρχεται από το Α και είναι παράλληλη προς το διάνυσμα .

Ασκήσεις συνδυασμού διανυσμάτων με ευθείες συναντάμε αρκετές.

α) Αφού το διάνυσμα θέσης είναι , το σημείο Μ έχει συντεταγμένες Μ(1, –1).
β) Ο συντελεστής διεύθυνσης της ευθείας ισούται με τον συντελεστή διεύθυνσης του
διανύσματος δηλαδή λε= =2. Άρα η ευθεία έχει εξίσωση ε: y+1=–2(x–1).

Colpomath: Όταν ένα σημείο βρίσκεται σε γνωστή ευθεία π.χ. y= –7x+2 το "βαφτίζουμε"

Μ(x, –7x+2). Έτσι έχουμε μόνο έναν άγνωστο, το x.
π.χ. Δίνονται οι ευθείες ε1: y=–x+1 και ε2: y=2x1 και το σημείο Α(5,4). Να βρείτε σημείο Β
της ε1 ώστε η ε2 να περνάει από το μέσον του ΑΒ.

Δεν ξεχνάμε: Αυτό που ζητάμε...το

βαφτίζουμε!!
Το σημείο Μ βρίσκεται στην ευθεία
ε2: y=2x1. Θα έχει συντεταγμένες
M(xM, 2xM1).
Το σημείο Β βρίσκεται στην ευθεία
ε1: y=–x+1. Θα έχει συντεταγμένες
Β(xB, xB+1).

Επειδή το Μ είναι μέσον του ΑΒ θα

ισχύουν τα εξής:
ή 2xM–xB= 5 (1) ή
4xM+xB=7 (2) Από τη λύση του συστήματος των (1) και (2) θα βρούμε Β(–1,2).

_____________________________________________________________________________
π.χ. To τρίγωνο ΑΒΓ είναι ορθογώνιο και ισοσκελές με Α(2,3) και η ΒΓ βρίσκεται πάνω στην
ευθεία ε: y=–x+1, (1). Να βρείτε τις εξισώσεις των πλευρών ΑΓ και ΑΒ.
 α) Επειδή λΑΜλε= –1 θα είναι λΑΜ=1. Άρα ΑΜ: y–3=1(x–2), (2).
H λύση του συστήματος των (1) και (2) δίνει Μ(0,1).
β) Η διάμεσος ορθογωνίου τριγώνου ισούται με το μισό της
υποτείνουσας, δηλαδή (ΑΜ)=((ΜΒ).
Έχουμε: (ΑΜ)= =2.
Το Β ανήκει στην ευθεία ε: y=–x+1, άρα Β(xB, –xB+1).
(ΜΒ)= .
Πρέπει =2.
Η εξίσωση έχει δύο λύσεις τις xB=–2 και xB=2.
Αν xB=–2 τότε yB=3, άρα Β(–2,3) και ΑΒ:y=3.
Αν xB=2 τότε yB= –1, άρα Β(2, –1), που θα είναι το σημείο Γ(2, –1) και ΑΓ: x=2.

_____________________________________________________________________________
π.χ. Δίνονται τα σημεία Α(4,2), Β(3,–5) και η ευθεία ε: y=–7x+23. Να βρείτε ένα σημείο Μ της
ε ώστε το τρίγωνο ΜΑΒ να είναι ορθογώνιο στο Μ.

Έστω Μ(x, –7x+23).

Η γωνία Μ είναι ορθή, αν .
Έχουμε: =(x–4, –7x+21) και =(x–3, –7x+28)
Άρα (x–3)(x–4)+(–7x+21)(–7x+28)=0.
Η παραπάνω εξίσωση έχει ρίζες x=3 ή x=4.
Για x=3 βρίσκουμε y=2, άρα Μ(3, 2).
Για x=4 βρίσκουμε y=–5, άρα Μ'(4,–5).

Παρατήρηση: Όπως βλέπετε το πρόβλημα έχει δύο λύσεις. Αυτό δεν το είχαμε προβλέψει! Μας
το αποκάλυψε το ίδιο το πρόβλημα. Συναντάμε πολλά τέτοια προβλήματα.

_________________________________________________________________________
π.χ. Έστω τρίγωνο ΑΒΓ με Α(2,4) και Β(–1,1). Αν είναι το ορθόκεντρο του ΑΒΓ, να
βρείτε τις εξισώσεις των πλευρών του.

Προσοχή! Να φτιάχνετε σχήμα. Να βάζετε σ' αυτό κάθε καινούριο στοιχείο που βρίσκετε.
α) λΑΒ=1, άρα AB: y–4=1(x–2)
β) λΑΗ=4 και ΑΗΒΓ, άρα λΒΓ  λΑΗ=–1. Άρα λΒΓ=

και ΒΓ: y= x+ .
γ) λΑΓ=–1, άρα ΑΓ: y–4= –1(x–2).

___________________________________________________________________________
π.χ. Δίνονται τα σημεία Α(1,3) και Β(–4,8).
α) Να βρείτε την εξίσωση της ευθείας ε που διέρχεται από αυτά.
β) Να βρείτε την γωνία ω που σχηματίζει η ε με τον άξονα x'x.
γ) Για ποια τιμή του α το σημείο Κ(4α+3, 2α–5) είναι σημείο της ευθείας;
 α) λΑΒ= . Άρα ΑΒ: y–3=–1(x–1) ή ΑΒ: y=–x+4.
β) Επειδή λ= –1 και εφ135ο= –1, πρέπει ω=135ο.
γ) Το σημείο Κ ανήκει στην ευθεία ε αν οι συντεταγμένες του την επαληθεύουν. Δηλαδή
2α–5= –(4α+3)+4, οπότε α=1.

________________________________________________________________________
π.χ. Να γίνει η γραφική παράσταση της ευθείας: y=|x|–2.

Επειδή ο τύπος της περιέχει απόλυτο την

μετατρέπουμε σε κλαδική.
α) Αν x0 τότε x=x. Άρα y=x–2.
Κατασκευάζουμε πίνακα τιμών με θετικές
τιμές του x.
β) Αν x<0 τότε x=–x. Άρα y=–x–2.
Κατασκευάζουμε πίνακα τιμών με αρνητικές
τιμές του x.
Η γραφική παράσταση φαίνεται δίπλα.

Colpomath: Όταν μας ζητούν την εξίσωση μίας ευθείας που διέρχεται από σταθερό 
σημείο π.χ. Α(2,3) την "βαφτίζουμε" ε: y–3=λ(x–2) και ε: x=2.
Θα πρέπει στην συνέχεια να βρούμε το λ.
π.χ. Να βρείτε τις ευθείες που διέρχονται από το Α(2,1) και τέμνουν τους άξονες στα Β, Γ ώστε
(ΟΒ)∙(ΟΓ)=1.

Όλες οι ευθείες που διέρχονται από το Α(2,1) έχουν εξίσωση ε: y–1=λ(x–2) και ε: x=2.
1) Η ευθεία x=1 δεν τέμνει τους άξονες, άρα απορρίπτεται.

2) Η ευθεία y=λx–2λ+1 για κάποια

τιμή του λ τέμνει τους άξονες.
Αυτός είναι ο άγνωστος μας!
i) Αν x=0 τότε y=–2λ+1. άρα
Γ(0, –2λ+1)
ii) Αν y=0 τότε x= . άρα

B .

Έχουμε: (ΟΒ)∙(ΟΓ)=1 ή –2λ+1 =1 (Βάζουμε τις συντεταγμένες σε απόλυτα,

διότι είναι αποστάσεις).

2λ–1 =1 (Υπόψη: 2λ–1=–2λ+1).

ή με ρίζες λ=1 ή λ= .
 Για λ=1 η ευθεία είναι ε: y=x–1.
Για λ= η ευθεία είναι ε': y= x+ . (Δύο λύσεις. Τις είχατε προβλέψει;)

Colpomath: Όταν μας ζητούν την εξίσωση μίας ευθείας που έχει γνωστό συντελεστή    
διεύθυνσης π.χ. λ=3 την "βαφτίζουμε" ε: y=3x+β. Ο άγνωστος είναι το β.

π.χ. Να βρείτε τις ευθείες που έχουν συντελεστή διεύθυνσης λ=2 και τέμνουν τους άξονες στα
Α, Β ώστε (ΑΒ)= .

Όλες οι ευθείες που έχουν συντελεστή λ=2 έχουν την

μορφή ε: y=2x+β. Άγνωστος το β.
i) Για x=0 το y=β. άρα Α(0, β).
ii) Για y=0 το x= . άρα B .

Έχουμε: (ΑΒ)= ή

ή ή 5β2=20,

άρα β=2 ή β=–2.

Για β=2 η ευθεία είναι ε: y=2x+2.
Για β= –2 η ευθεία είναι ε: y=2x–2. (Έχουμε δύο λύσεις)

________________________________________________________________________
π.χ. Ένα τρίγωνο ΑΒΓ έχει Α(5,4), ορθόκεντρο το Η(2,–1) και βαρύκεντρο το Θ(3,2). Να βρείτε
την εξίσωση της πλευράς ΒΓ.

Η ΑΘ είναι διάμεσος του τριγώνου και , (1).

Έστω Μ(x,y). Τότε η (1) γίνεται:
(3–5, 2–4)=2(x–3, y–2) ή
(–2, –2)=(2x–6, 2y–4), άρα x=2 και y=1, δηλαδή Μ(2,1).
Το ΑΗ είναι ύψος του τριγώνου, άρα ΑΗΒΓ. Επειδή
λΑΗ λΒΓ=1 και λΑΗ= , άρα λΒΓ= , (Είναι το

αντιθετοαντίστροφο). Επομένως ΒΓ: y–1= (x–2).

Η ΕΞΙΣΩΣΗ Αx+Βy+Γ=0.
Στην εξίσωση αυτή δεν πρέπει τα Α και Β να μηδενίζονται συγχρόνως. 
Τι ευθεία είναι αυτή με εξίσωση 0x+0y+3=0!   

1) Αν την λύσουμε ως προς y η εξίσωση παίρνει τη μορφή y=λx+β.

2) Αν Α=0 η εξίσωση παίρνει τη μορφή y=yo.
(Έχει συντελεστή διεύθυνσης 0).
π.χ. Η y=2 είναι μία οριζόντια ευθεία.

3) Aν Β=0 η εξίσωση παίρνει τη μορφή x=xo. 

π.χ. Η x=3 είναι μια κατακόρυφη ευθεία. (Δεν έχει
συντελεστή διεύθυνσης).

Υπόψη: Από το σημείο π.χ. Α(3,2) διέρχεται η

οριζόντια ευθεία y=2 και η κατακόρυφη x=3.

4) Αν Γ=0 η εξίσωση παίρνει τη μορφή y=αx. 

π.χ. Η y=2x είναι μια ευθεία που διέρχεται από
την αρχή των αξόνων.

5) Κάθε εξίσωση της μορφής Αx+By+Γ=0 είναι

παράλληλη στο διάνυσμα =(Β,−Α).
π.χ. Η ευθεία 2x–3y=5 είναι παράλληλη στο
διάνυσμα =(–3,–2) ή =(3, 2). 

6) Κάθε εξίσωση της μορφής Αx+By+Γ=0

είναι κάθετη στο διάνυσμα =(Α,Β).
π.χ. Η ευθεία 2x–3y=5 είναι κάθετη στο
διάνυσμα =(2, –3) ή =(–2, 3). 

Υπόψη:  Όταν τα Α ή Β περιέχουν παράμετρο δεν δουλεύουμε με τους συντελεστές

διεύθυνσης, αλλά με τα παράλληλα διανύσματα.

π.χ. Μία ευθεία έχει εξίσωση ε: y= x+2020. Να βρείτε το παράλληλο με αυτήν διάνυσμα.

Colpomath: Δεν χρειάζεται να φέρουμε την εξίσωση στην μορφή Αx+By+Γ=0.

Το παράλληλο διάνυσμα είναι το =(3,5).

__________________________________________________________________________
π.χ. Δίνονται οι ευθείες ε1: x+μy=2 και ε2: μx+(μ+2)y=6. Να βρείτε το μ ώστε οι ευθείες
ε1 και  ε2 να είναι κάθετες. 

Έχουμε: =(μ,–1) και =(μ+2,–μ).

Αν οι ευθείες είναι κάθετες, τότε και τα παράλληλα με αυτές διανύσματα θα είναι κάθετα.
Δηλαδή =0  μ(μ+2)+μ=0
μ2+2μ+μ=0
μ2+3μ=0 άρα μ=0 ή μ= –3.

Για να δούμε είναι σωστά;

Για μ=0 έχουμε ε1: x=2 (κατακόρυφη) και ε2: y=3 (οριζόντια), άρα κάθετες.
Για μ= –3 έχουμε ε1: x–3y=2 με λ1= και ε2:–3x–y=6 με λ2=–3.
Επειδή λ1∙λ2= –1 (αντιθετοαντίστροφοι) οι ευθείες είναι κάθετες.
 (Αν δουλεύαμε με τους συντελεστές διεύθυνσης τότε η λύση μ=0 πάει...περίπατο αφού δεν
ορίζεται το λ1= ).
__________________________________________________________________________
π.χ. Θεωρούμε τις ευθείες με εξισώσεις ε1: (1 )x+(1+ )y=8 και ε2: x+ y=1.
α) Να προσδιορίσετε δύο διανύσματα και που να είναι κάθετα στις ευθείες ε1 και ε2
αντίστοιχα και να βρείτε τα μέτρα τους.
β) Να βρείτε την οξεία γωνία που σχηματίζουν οι ευθείες μεταξύ τους.

α) =(1 ,1+ ) και =(1, ).

 = .

 = =2.

β) Η γωνία των διανυσμάτων είναι: συνω= ,

δηλαδή ω=45ο και επειδή οι γωνίες με κάθετες πλευρές είναι ίσες, άρα ω=45ο.

ΣΧΕΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΔΥΟ ΕΥΘΕΙΩΝ

Για να βρούμε τη σχετική θέση δύο ευθειών προτιμάμε τη μέθοδο των οριζουσών.

π.χ. Να βρείτε τη σχετική θέση των ευθειών

Έχουμε D= =λ–3, Dx= =2–5= –3,

Dy= =5λ–6.

α) Αν λ≠3 τότε x= και y=

δηλαδή οι ευθείες ε1 και ε2 τέμνονται στο σημείο
Α .
β) Αν λ=3, πηγαίνουμε στην αρχή της άσκησης!
ε1: 3x+y=2
ε2: 3x+y=5. Το σύστημα είναι αδύνατο, άρα οι ευθείες είναι παράλληλες.
Σχόλιο 1: Στο σχήμα με κόκκινο χρώμα είναι η ε2, με πράσινο είναι η ε1, για λ=3 (παράλληλη
με την ε1) και η, θ δύο ευθείες με τυχαία τιμή του λ.
Σχόλιο 2: Η ε1 περιστρέφεται γύρω από το σημείο (0,2) για τις διάφορες τιμές του λ.

__________________________________________________________________________
π.χ. Να βρείτε τη σχετική θέση των ευθειών

Έχουμε D= =λ–3. Dx= =2–λ+1=3–λ. Dy= =λ2–λ–6.

α) Αν λ≠3 τότε x= =1 και y= =λ+2,

δηλαδή οι ευθείες ε1 και ε2 τέμνονται στο σημείο Α(–1, λ+2).

β) Αν λ=3 πηγαίνουμε στην αρχή της άσκησης!

ε1: 3x+y=2
ε2: 3x+y=2 που είναι αόριστο, άρα οι ευθείες
συμπίπτουν.
Σχόλιο: Για λ=1 έχουμε ε1: y=x+2 και ε2: y=3x.
Για λ=2 έχουμε ε1: y=2x+2 και ε2: y=3x+1.
Για λ=3 έχουμε ε1: y=3x+2 και ε2: y=3x+2....
Παρατηρούμε ότι η ε2 παραμένει παράλληλη προς εαυτήν με
λ=3, ενώ η ε1 περιστρέφεται γύρω από το σημείο (0,2).

ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΟΙ ΤΟΠΟΙ
Γεωμετρικός τόπος λέγεται ένα σύνολο σημείων που έχουν την ίδια ιδιότητα. π.χ. Ο
κύκλος, η διχοτόμος γωνίας, η μεσοκάθετος τμήματος κ.λ.π.
Ένας γεωμετρικός τόπος είναι εξίσωση με μεταβλητές τα x και y. Άρα θα εισάγουμε τα x
και y και θα απαλείψουμε την παράμετρο λ.
π.χ. Να βρείτε τον γ.τ. των σημείων Μ(λ+1, 3–2λ), λR.

       Έστω Μ(x,y) ένα τυχαίο σημείο του γ. τ.

Θέτουμε x=λ+1 και
                      y=3–2λ. Απαλείφουμε το λ με την μέθοδο
των αντίθετων συντελεστών.

     και με πρόσθεση βρίσκουμε την ευθεία

2x+y=5.
Σχόλιο: Για λ=1 βρίσκουμε Μ1(1,3).
Για λ=2 βρίσκουμε Μ2(2,1).
Για λ=3 βρίσκουμε Μ3(3,1).
Για λ=4 βρίσκουμε Μ4(4,3)....
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ (ΔΕΣΜΗ) ΕΥΘΕΙΩΝ
Η παρακάτω άσκηση είναι έξι σε μία. Μην τρομάζετε!
π.χ. Δίνεται η εξίσωση (ε): (x–2y+5)+λ(3x+2y+7)=0. 
       α) Να δείξετε ότι η (ε) παριστάνει ευθεία για τις διάφορες τιμές του λ.
       β) Να δείξετε ότι η (ε) παριστάνει μία δέσμη ευθειών.
       γ) Για ποια τιμή του λ είναι "οριζόντια" ευθεία;
       δ) Για ποια τιμή του λ είναι "κατακόρυφη" ευθεία;
       ε) Για ποια τιμή του λ διέρχεται από την αρχή των αξόνων;
       στ) Για ποια τιμή του λ είναι παράλληλη στην ευθεία (η): y=– x+2022;

       α) Για να δείξουμε ότι η (ε) παριστάνει ευθεία την φέρνουμε στη μορφή Αx+Βy+Γ=0.
           Έχουμε: (3λ+1)x+(2λ–2)y+7λ+5=0. Επειδή οι συντελεστές των x, y δεν
μηδενίζονται με την ίδια τιμή του λ πράγματι η (ε) είναι ευθεία για κάθε λR.

       β) Από τις άπειρες ευθείες που ορίζονται από

την (ε) επιλέγουμε δύο.
          π.χ. για λ=0, βρίσκουμε  x–2y+5=0,  (1)
                 για λ=1,  βρίσκουμε  4x+12=0,  (2)
          Λύνουμε το σύστημα των (1) και (2) και
βρίσκουμε x=–3 και y=1. Δηλαδή Κ(–3, 1).
        Επειδή η (ε) επαληθεύεται από τις συντεταγμένες
του Κ, σημαίνει ότι ΟΛΕΣ οι ευθείες διέρχονται από
αυτό.

       γ) Η (ε) είναι οριζόντια, αν έχει την μορφή y=yο.

(Δεν περιέχει το x). Γι' αυτό πρέπει
3λ+1=0, άρα λ= – . (ή πρέπει Α=0).
       δ) Η (ε) είναι κατακόρυφη, αν έχει την μορφή x=xο. (Δεν περιέχει το y). Γι' αυτό πρέπει
2λ–2=0, άρα λ=1. (ή πρέπει Β=0).

      ε) Η (ε) διέρχεται από την αρχή των αξόνων αν οι συντεταγμένες του Ο(0,0) την
επαληθεύουν. Δηλαδή (3λ+1)0+(2λ–2)0+7λ+5=0. Άρα λ= – , (ή πρέπει Γ=0).
   στ) Η (ε) είναι παράλληλη στην (η) αν έχουν τον ίδιο συντελεστή διεύθυνσης.
Δηλαδή λε=λη ή ,..., λ= –1.

____________________________________________________________________________
π.χ. Δίνονται τα διανύσματα και με =2 και =6 αντίστοιχα και φ[0,π] η μεταξύ τους
γωνία. Επίσης δίνεται η εξίσωση ε: ( +12)x+( −12)y–5=0 (1).
α) Να αποδείξετε ότι η (1) παριστάνει ευθεία για κάθε φ[0,π].
β) Αν η παραπάνω ευθεία είναι παράλληλη στον άξονα y'y, να αποδείξετε ότι .
γ) Αν η παραπάνω ευθεία είναι παράλληλη στον άξονα x'x, να αποδείξετε ότι .
δ) Αν η παραπάνω ευθεία είναι παράλληλη στην διχοτόμο πρώτης και τρίτης γωνίας των
αξόνων, να αποδείξετε ότι .
 α) Για να παριστάνει η (1) ευθεία πρέπει οι συντελεστές των x, y να μη μηδενίζονται
ταυτόχρονα. Πράγματι δεν γίνεται =12 και ταυτόχρονα = –12.

β) Η ευθεία ε είναι παράλληλη στον άξονα y'y, (θα έχει την μορφή x=xο), αν −12=0 ή
συν =12 ή 12συν =12 ή

συν =1=συν0ο, άρα  και επειδή =2 και =6 θα είναι .

γ) Η ευθεία ε είναι παράλληλη στον άξονα x'x, (θα έχει την μορφή y=yο), αν +12=0 ή
συν = –12 ή 12 συν =–12 ή

συν =–1=συνπ, άρα  και επειδή =2 και =6 θα είναι .

δ) Η ε είναι παράλληλη στην διχοτόμο y=x, αν λε=1 ή

=1 ή… ή =0 και επειδή δεν είναι μηδενικά, θα είναι .

ΓΩΝΙΑ ΔΥΟ ΕΥΘΕΙΩΝ

Αφού κάθε ευθεία Αx+By+Γ=0 συνοδεύεται από το παράλληλο διάνυσμα =(Β,–Α), η γωνία 
δύο ευθειών θα είναι η γωνία των παράλληλων διανυσμάτων τους, (γνωστή από το εσωτερικό  
γινόμενο). Δηλαδή:

συν(ε1,ε2)=συν =

π.χ. Να βρείτε την γωνία των ευθειών: ε1:2x+2y=5 και ε2:x–y=3

Βρίσκουμε τα παράλληλα διανύσματα των δύο ευθειών: =(2,–2) και =(1,1).

Έχουμε: συν(ε1,ε2)=συν = = =0, άρα ε1ε2.

__________________________________________________________________________
π.χ. Να βρείτε το μ ώστε η γωνία των δύο ευθειών ε: μx–y=μ–2 και η: 3x–y=1 να είναι:
i) 90o ii) 45o .

Τα παράλληλα διανύσματα των δύο ευθειών είναι: =(1, μ) και =(1, 3).

i) Οι ευθείες είναι κάθετες αν  =0 ή 11+3μ=0, άρα μ= – .

ii) Οι ευθείες σχηματίζουν γωνία 45ο, αν συν45ο= ή ή

=2+6μ (Υψώνουμε στο τετράγωνο. Βλέπε: Άρρητες εξισώσεις Β Λυκείου).

20(1+μ2)=(2+6μ)2 ή 16μ224μ+16=0, οπότε μ= –2 ή μ= .

ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΣΗΜΕΙΟΥ ΑΠΟ ΕΥΘΕΙΑ
Η απόσταση του σημείου Μ(xο,yο) από την ευθεία ε:Ax+By+Γ=0 δίνεται από τον τύπο:

d(M,ε)= . Προσοχή!! Η ευθεία υποχρεωτικά να έχει τη μορφή Ax+By+Γ=0.

__________________________________________________________________________
π.χ. Να βρείτε σημείο Μ του άξονα x'x που ισαπέχει από την αρχή των αξόνων και από την
ευθεία ε: 3x+4y–12=0

Αυτό που ζητάμε το...βαφτίζουμε. Έστω Μ(xο,0) το ζητούμενο σημείο. Πρέπει (ΜΟ)=(ΜΑ).

δηλαδή ή

xο= ή xο= ή

5xο=3xο12.
Άρα 5xο=3xο–12 ή xο=–6, οπότε Μ(–6,0).
ή 5xο=–3xο+12 ή xο= οπότε Μ' .

__________________________________________________________________________
π.χ. Να βρείτε τις ευθείες που είναι κάθετες στην ευθεία ε: y=2x+2 και απέχουν από το
σημείο Α(2,0) απόσταση ίση με .

Έστω ζ η ζητούμενη ευθεία. Επειδή λε=2 θα είναι λζ=– (Πρέπει λελζ= –1).

Άρα ζ: y=– x+β ή ζ: x+2y–2β=0. (Άγνωστο το β).

Πρέπει d(Α,ζ)= ή ή 2–2β=10, άρα β=4 ή β=6.

Για β=–4 έχουμε ζ: y= – x–4, ενώ για β=6 έχουμε ζ: y= – x+6.

__________________________________________________________________________
π.χ. Η ευθεία ε: μx–4y+μ+2=0 απέχει από την αρχή των αξόνων 1μ.μ.
α) Να βρείτε το μ και την ευθεία ε.
β) Για μ=3 να βρείτε τα σημεία του άξονα x'x που απέχουν από την ε απόσταση ίση με 2μ.μ.

α) Πρέπει d(Ο,ε)=1 ή =1 ή =1 ή
 μ+2= ή (μ+2)2=μ2+16,..., μ=3. Άρα ε: 3x–4y+5=0.

β) Τα σημεία του άξονα x'x έχουν την μορφή Μ(xο,0). Πρέπει d(Μ,ε)=2 ή

=2 ή 3xο+5=10, άρα 3xο+5=10 ή 3xο+5=–10, οπότε xο=–5 ή xο = .

Άρα Μ(–5,0) ή Μ'( ,0).

__________________________________________________________________________
π.χ. Δίνεται η ευθεία ε: 3x–4y–5=0, (1).
α) Να βρείτε την ελάχιστη απόσταση του Ο(0,0) από την ε.
β) Να βρείτε το σημείο της ε που απέχει ελάχιστη απόσταση από το Ο.

α) Η ελάχιστη απόσταση του Ο από την ευθεία ε

ισούται με το μήκος του κάθετου τμήματος ΟΑ.

(ΟΑ)=d(Ο,ε)= =1.

β) Το ζητούμενο σημείο είναι το Α, το οποίο

ανήκει στην ε και την ΟΑ.
λε= , άρα λΟΑ=– και επομένως

ΟΑ: y=– x, (2). Από την λύση του συστήματος

των εξισώσεων (1) και (2) βρίσκουμε Α .

__________________________________________________________________________
π.χ. Το υπόγειο μετρό μιας πόλης περιλαμβάνει τις γραμμές Γ1: 3x–y–5=0 και Γ2: x+2y–1=0.
Στο σημείο Ο(0,0) πρόκειται να κατασκευαστεί ένας σταθμός. Με ποια από τις δύο
γραμμές θα συνδεθεί ο σταθμός για να έχουμε το μικρότερο κόστος.

Μικρότερο κόστος έχει η γραμμή που βρίσκεται

πλησιέστερα στον σταθμό. Θα βρούμε επομένως τις
αποστάσεις των γραμμών Γ1 και Γ2 από το Ο.

Έχουμε: d(O,Γ2)= .

d(O,Γ1)= .

Ποιο αποτέλεσμα είναι πιο μεγάλο;

Εφαρμόζουμε ιδιότητα από τις ανισότητες. (Δείτε στη
σελίδα Ανισότητες Α' Λυκείου).

, άρα , οπότε ο σταθμός Ο θα

συνδεθεί με την γραμμή Γ2.

ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΠΑΡΑΛΛΗΛΩΝ ΕΥΘΕΙΩΝ
Για να βρούμε την απόσταση των παράλληλων ευθειών ε1:Αx+By+Γ1=0 και
ε2:Αx+By+Γ2=0 βρίσκουμε τυχαίο σημείο της μιας και στη συνέχεια την απόσταση του

σημείου αυτού από την άλλη ή χρησιμοποιούμε τον τύπο:d(ε1,ε2)= .

π.χ. Να βρείτε την απόσταση των ευθειών ε1:4x+3y+6=0 και ε2:4x+3y+8=0.

α) Βρίσκουμε ένα σημείο της ε1. Για x=0 έχουμε y=–2 άρα Α(0,–2). (Βάζουμε x=0, για να
έχουμε λιγότερες πράξεις. Καλό ε!).
β) Βρίσκουμε την απόσταση του σημείου Α από την ε2.

d(A,ε2)= .

____________________________________________________________________________
π.χ. Δίνονται οι ευθείες ε1: y=x και ε2: y=x+3.
α) Nα δείξετε ότι είναι παράλληλες.
β) Η απόσταση τους είναι d=3. Σ ή Λ;

α) Επειδή λ1=λ2=1 οι ευθείες είναι παράλληλες.

β) Το σημείο Ο(0,0) της ε1 απέχει από την ε2 απόσταση

d(ε1,ε2)=(OA)= <3, άρα Λ.

Η απόσταση των δύο ευθειών είναι το μήκος του ΟΑ

και όχι του ΟΒ.

____________________________________________________________________________
π.χ. Να βρείτε τα λ, μ ώστε οι ευθείες ε1: x+μy+1=0 και ε2: 2μx+2y+λ=0 να είναι παράλληλες
και να απέχουν απόσταση .

Για να είναι παράλληλες οι ευθείες, πρέπει και τα παράλληλα με αυτές διανύσματα να είναι
παράλληλα.
Το διάνυσμα το παράλληλο με την ε1 είναι το =(μ,–1), ενώ το παράλληλο με την ε2 είναι
το =(2,–2μ). Επομένως ε1//ε2, αν

// ή det( , )=0 ή =0 ή –2μ2+1=0 και τελικά μ=1 ή μ= –1.

α) Για μ=1, (πηγαίνουμε στην αρχή της άσκησης!) οι δύο ευθείες είναι ε1: x+y+1=0 και
ε2: 2x+2y+λ=0.
Ένα σημείο της ε1 είναι το Α(0,–1) που απέχει από την ε2 απόσταση

d(A,ε2)= .

Πρέπει d(A,ε2)=2 ή ή –2+λ=8, άρα λ=10 ή λ= –6.

β) Για μ=–1 εργαζόμαστε ομοίως και βρίσκουμε λ=–10 ή λ= 6.

ΜΕΣΟΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΔΥΟ ΕΥΘΕΙΩΝ
Οι ευθείες ε1: Ax+By+Γ1=0 και ε2: Ax+By+Γ2=0 είναι παράλληλες. Η μεσοπαράλληλη
τους είναι ε: Ax+By+ =0. (Δεν το γράφει το σχολικό βιβλίο).

π.χ. Να βρείτε την μεσοπαράλληλη (ε) των ευθειών ε1: 2x+3y+6=0 και ε2: 2x+3y+12=0.

Μεθοδολογία:
α) Βρίσκουμε ένα σημείο της ε1. Για x=0, βρίσκουμε y=–2. Άρα Κ(0,–2)
β) Βρίσκουμε ένα σημείο της ε2. Για x=0 βρίσκουμε y= –4 άρα Λ(0,–4).
γ) Βρίσκουμε το μέσον Μ του ΚΛ. xM= =0

και yM= =−3.

Άρα Μ(0,–3).
δ) Η μεσοπαράλληλη (ε) θα έχει συντελεστή
διεύθυνσης λε= και διέρχεται από το Μ(0,3).
Άρα (ε): y–yM=λ(x–xM) ή
y–(–3)= (x–0) και τέλος (ε): 2x+3y+9=0.

2ος τρόπος
Έστω Μ(α,β) ένα σημείο που ανήκει στην μεσοπαράλληλη των ε1 και ε2. Πρέπει

d(M,ε1)=d(Μ,ε2) ή ... άρα 2α+3β+9=0, και με αλλαγή των

μεταβλητών (ε): 2x+3y+9=0.

ΕΜΒΑΔΟΝ ΤΡΙΓΩΝΟΥ
Το εμβαδόν ενός τριγώνου ΑΒΓ δίνεται από τον τύπο (ΑΒΓ)=
π.χ. Δίνονται τα σημεία Α(1+μ, 2μ), Β(2–μ, 4) και Γ(–1, 2).
α. Να δείξετε ότι είναι κορυφές τριγώνου για κάθε τιμή του μ.
β. Αν (ΑΒΓ)=5, να βρείτε το μ.

α. Για να σχηματίζουν τα σημεία Α, Β, Γ τρίγωνο, δεν πρέπει να είναι συνευθειακά.

Υπολογίζουμε την .
=(–2–μ, 2–2μ) και =(–3+μ, –2).

Άρα 2(μ2–3μ+5)≠0, γιατί; Κάντε κλικ: .

Επομένως τα Α, Β, Γ ποτέ δεν είναι συνευθειακά. Άρα σχηματίζουν πάντοτε τρίγωνο.

β. (ΑΒΓ)= =5 ή μ2–3μ+5=5 ή μ2–3μ=0, άρα μ=0 ή μ=3.
_________________________________________________________________________
π.χ. Ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ έχει κορυφή το Α(1,2) και η βάση ΒΓ ανήκει στην ευθεία
(ε): x+2y–10=0. Αν το εμβαδόν του είναι 5 τ.μ. να βρείτε τις κορυφές Β και Γ.

Η άσκηση γίνεται ευκολότερη αν κάνετε σχήμα!!

Το εμβαδόν του τριγώνου θα το βρούμε από τον τύπο της Γεωμετρίας Ε= .
α) Το ύψος ΑΔ είναι η απόσταση του Α από την

ευθεία (ε). (ΑΔ)= .

β) Από τον τύπο Ε= , έχουμε: 5= . Άρα

(ΒΓ)=2 .
γ) Βρίσκουμε τις συντεταγμένες του Δ. (Είναι το
σημείο τομής των ΑΔ και (ε)).
λ ε= , οπότε λΑΔ=2. Άρα ΑΔ: y–2=2(x–1) και τελικά
ΑΔ: y=2x (1).
H λύση του συστήματος των (ε) και (1) θα μας δώσει Δ(2,4).
δ) Αναζητάμε σημεία Β ή Γ που απέχουν από το Δ απόσταση ΒΔ= .
ε) Το σημείο Β ανήκει στην ευθεία (ε). Θα το "βαφτίσουμε" Β(10–2y, y).
(BΔ)=

και τελικά y=3 ή y=5.

στ) Για y=3 βρίσκουμε x=4, άρα Β(3,4). Για y=5 βρίσκουμε x=0, άρα Γ(0,5).

_________________________________________________________________________
π.χ. Δίνονται τα σημεία Α(3,4) , B(5,7) και Γ(2μ+1, 3μ−2), όπου μR.
α) Να βρείτε τις συντεταγμένες των διανυσμάτων και , και στη συνέχεια, να
αποδείξετε ότι τα σημεία Α, B και Γ δεν είναι συνευθειακά για κάθε τιμή του μ.
β) Να αποδείξετε ότι:
i) το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ δεν εξαρτάται από το μ.
ii) για κάθε τιμή του μ το σημείο Γ ανήκει σε ευθεία ε, της οποίας να βρείτε την εξίσωση.
γ) Να ερμηνεύσετε γεωμετρικά γιατί το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ παραμένει σταθερό,
ανεξάρτητα από την τιμή του μ;

α) Έχουμε: =(2,3) και =(2μ–2, 3μ–6).

det( , )= = –60, άρα

τα και δεν είναι παράλληλα, οπότε τα Α, Β, Γ

δεν είναι συνευθειακά.
β) i) (ΑΒΓ)= = =3, ανεξάρτητο του μ.
ii) Για να βρούμε τον γ.τ. του Γ, θα εμφανίσουμε τα x, y
και θα απαλείψουμε το μ με την μέθοδο των αντίθετων
 συντελεστών. Έχουμε:

και με πρόσθεση κατά μέλη ε: 3x–2y=7

γ) Διαπιστώνουμε ότι το ΑΒ και η ευθεία ε έχουν τον ίδιο συντελεστή διεύθυνση, άρα είναι
παράλληλα. Για οποιαδήποτε θέση του Γ (για οποιοδήποτε μ), το τρίγωνο έχει βάση το
ΑΒ (σταθερό) και ύψος την απόσταση των ΑΒ και ε (σταθερό).

ΔΙΧΟΤΟΜΟΣ ΤΗΣ ΓΩΝΙΑΣ ΔΥΟ ΕΥΘΕΙΩΝ

Για να βρούμε την διχοτόμο δύο ευθειών στηριζόμαστε στην ιδιότητα:
"Κάθε σημείο της διχοτόμου μιας γωνίας ισαπέχει από τις πλευρές της"
π.χ. Να βρείτε τις διχοτόμους των ευθειών ε1:3x–4y+1=0 και ε2:5x+12y+4=0.

Έστω Μ(x,y) σημείο της ζητούμενης διχοτόμου. Πρέπει d(M,ε1)=d(Μ,ε2).

Δηλαδή ή ή

η οποία αναλύεται σε:

13(3x–4y+1)=5(5x+12y+4) ή 13(3x–4y+1)= –5(5x+12y+4), και μετά τις πράξεις
βρίσκουμε δ1: 2x–16y–1=0 και δ2: 64x+8y+33=0.
(Προσέξατε ότι είναι κάθετες; Είναι γνωστό από την γεωμετρία, ότι οι διχοτόμοι δύο εφεξής
και παραπληρωματικών γωνιών είναι κάθετες)

________________________________________________________________________
π.χ. Να βρείτε τις διχοτόμους των ευθειών ε1: x+2y–5=0 και ε2: 2x+y–7=0. Ποια είναι η
διχοτόμος της οξείας γωνίας;

α) Έστω Μ(x,y) σημείο της ζητούμενης διχοτόμου. Πρέπει d(M,ε1)=d(Μ,ε2).

Δηλαδή και μετά τις πράξεις βρίσκουμε:

δ1: x–y–2=0 και δ2: x+y–4=0.

β) Ποια από τις δύο είναι η διχοτόμος της

οξείας γωνίας;
Παίρνουμε ένα τυχαίο σημείο της ε1,
π.χ. Α(5,0) και βρίσκουμε τις
αποστάσεις του από τις διχοτόμους. Η
πλησιέστερη στο Α είναι η διχοτόμος
της οξείας γωνίας.

Έχουμε: d(Α,δ1)= και d(Α,δ2)= .

Επειδή d(Α,δ1)>d(Α,δ2) η δ2 είναι η διχοτόμος της οξείας γωνίας.

ΕΞΙΣΩΣΗ ΕΥΘΕΙΑΣ...ΔΥΟ ΣΕ ΕΝΑ
π.χ. Τι παριστάνει η εξίσωση (y3)x=y3; (1).

Αν απλοποιήσουμε με το y3, θα βρούμε x=1. Λάθος. Δεν

απλοποιούμε με άγνωστο!
Η (1) γράφεται: (y3)x(y3)=0 ή (y3)(x1)=0, οπότε y=3 ή x=1.
Τα σημεία που επαληθεύουν τις δύο εξισώσεις είναι αυτά που έχουν
τεταγμένη 2 ή τετμημένη 1. Άρα
η ε: y=3 είναι μία οριζόντια ευθεία, ενώ η η: x=1 είναι μία
κατακόρυφη.
_______________________________________________________________________
π.χ. Δίνεται η εξίσωση x2–y2+6x+9=0, (1). Να δείξετε ότι παριστάνει δύο κάθετες ευθείες
ε1 και ε2.

Παραγοντοποιούμε την παράσταση (1).

x2 +6x+9–y2=0
(x+3)2–y2=0
(x+3–y)(x+3+y)=0. Άρα x+3–y=0 ή x+3+y=0 και τελικά
ε1: y=x+3 ή ε2: y=–x–3.
Επειδή λε1λε2=–1, οι ευθείες είναι κάθετες.

__________________________________________________________________________
π.χ. Άσκηση 6, σελ. 77. Δίνεται η εξίσωση x2–4xy+y2=0 (1). Να δείξετε ότι παριστάνει δύο
ευθείες.

Για να δω πως θα κάνετε παραγοντοποίηση;

1ος τρόπος;
Γίνεται με προσθαφαίρεση του όρου 3y2.
Η (1) γράφεται: x2–4xy+y2+3y23y2=0 ή
(x2y)23y2=0 ή
(x2yy )((x2y+y )=0, οπότε
ή x2yy =0 ή x2y+y =0 άρα x=(2+ )y ή x=(2 )y.

2ος τρόπος;
Θεωρούμε την παράσταση (1) ως τριώνυμο με μεταβλητή το x.
x2–4yx+y2=0, όπου α=1, β= –4y και γ=y2.

Έχουμε: x1,2=

= .

Άρα x= οπότε ε1: y= ή x= οπότε ε2: y= .

Αυτήν την μέθοδο χρησιμοποιούμε για...περίεργες εξισώσεις.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ (Σελ. 77)
1.  Ψ, (Επειδή λ=εφω=–3<0, άρα ω>90ο),
 Α, (Η x=5 είναι κατακόρυφη, ενώ η y=2 είναι οριζόντια),
 Ψ, (Για α= –1 γίνεται 0x+0y+10=0),
 Α, (0x+0y−1=−10)
 Ψ (λείπει η x=3).
2. Α x=2 B y=3, 3x–2y=0 Γ 2x–5y=–8 Δ y=3 E 3x–2y=0 Z x=2
3.  Γ(3,2)  λ=− , άρα Β0  x+y=8

4.  y=3x+1 και y=3x–2,  y=– x+8 και y=– x+10,  y=3x  y=– x.

5. ε3, διότι d(O,ε3)=

6. Γ (y1=−2x−2 και y2=2x+2. Παρατηρούμε ότι για το ίδιο x, οι τιμές του

y είναι αντίθετες. Άρα οι ευθείες είναι συμμετρικές ως προς x'x).