‫ الجزء الثاني‬- ‫دروس اللغة العربية‬

‫( الدرس الثاني‬۲)
İKİNCİ DERS
Bu derste şu hususlar öğrenilecektir:

1. ‫س‬
َ ‫ لَْي‬: "değil" anlamına kullanılan olumsuz bir kelimedir:
‫ت َج ِديد‬ ُ ‫الْبَ ْي‬ -Ev yenidir.

‫ت َج ِدي ًدا‬ُ ‫س الْبَ ْي‬َ ‫ لَْي‬-Ev yeni değildir.

‫ت بِ َج ِديد‬ ُ ‫س الْبَ ْي‬ ِ
َ ‫ لَْي‬-Ev yeni değildir. (Bir üstteki cümleye ek olarak bu cümlede habere ‫ب‬
eklemesi yapılmıştır. Bu harf-i cerr'in etkisiyle cümle kesra ile bitmiştir. Kur'an-ı Kerim'de de kullanım
büyük oranda bu şekildedir.)

‫س‬ ‫ي‬ ‫ل‬

َ ِ
'nin cümleye girişiyle beraber mubteda ‫'اسم لَيس‬ye, haber de ‫خب ر لَيس‬
َ ْ ْ
َ ُ ْ َ ْ ُ َ َ 'ye dönüşür.
‫س‬
َ ‫' لَْي‬nin dişil formu ‫ت‬
ْ ‫س‬
َ ‫ لَْي‬şeklindedir. Örnek:
َ ‫ب َم ِري‬
‫ضة‬ َ ‫ب بِ َم ِري‬
ُ َ‫( َزيْ ن‬Zeyneb hastadır.)======> ‫ضة‬ ُ َ‫ت َزيْ ن‬
ْ ‫يس‬
َ َ‫ل‬ - Zeyneb hasta değildir.

‫يمة‬ ِ َّ‫( السي‬Araba eskidir.) ======> ‫السيَّارةُ بَِق ِديمة‬

َ ‫ارةُ قَد‬
َ َ َ َ َّ ‫ت‬ ْ ‫س‬
َ ‫ لَْي‬- Araba eski değildir.
DİKKAT: Takip eden harf-i tarif ( ‫ )ال‬nedeniyle ‫ست‬
ْ ‫' لَْي‬in sonu kesra ile okunur.
‫ت‬َ ‫لَ ْس‬ ‫س‬َ ‫لَْي‬
‫لَ ْستُ َما‬ ‫سا‬َ ‫لَْي‬
‫ت‬
ُ ‫لَ ْس‬ ‫لَ ْستُ ْم‬ ‫سوا‬ُ ‫لَْي‬
‫لَ ْسنَا‬ ‫ت‬ ِ ‫لَس‬ ‫ت‬
ْ ‫س‬
ْ َ ‫لَْي‬
‫لَ ْستُ َما‬ ‫ستَا‬
َ ‫لَْي‬
‫لَ ْستُ َّن‬ ‫لَ ْس َن‬

‫ت بِ ُم َه ْن ِدس‬ ُ , "ismu leyse" dir. ‫ بِ ُم َه ْن ِدس‬de "haberu leyse"dir. ‫ت‬

ُ ‫ لَ ْس‬cümlesinde, ‫ت‬ ُ ‫أنَا لَ ْس‬
1

www.tekellum.net
 ‫ الجزء الثاني‬- ‫دروس اللغة العربية‬

‫ بِ ُم َه ْن ِدس‬şeklinde söylediğimizde ise ‫ أنَا‬mubteda, ‫ت بِ ُم َه ْن ِدس‬

ُ ‫ لَ ْس‬de haberdir.
Şu iki cümleye bakalım:

‫مدرس‬ ِّ ‫ت بِ ُم َد ِّرس >===== أنا‬ ُ ‫لَ ْس‬

‫ت ِم َن ال ِه ْن ِد >===== أنا ِم َن ال ِه ْن ِد‬
ُ ‫لَ ْس‬
Eğer haberu leyse, ‫ ِم َن ال ِه ْن ِد‬gibi car-mecrur şeklinde ise, ‫ب‬
ِ almaz. Dolayısıyla ‫ت بِ ِم َن ال ِه ْن ِد‬
ُ ‫لَ ْس‬
denmez.

Daha önce de gördüğümüz gibi mübteda nekre ise ve haber de car mecrur şeklinde geldiyse ( ‫لِي‬
‫ )إ ْخ َوة‬örneğinde olduğu gibi) bu durumda haber mübtedanın başına geliyordu.

Böyle bir cümlenin başına leyse gelirse: ‫س لِي إ ْخ َوة‬ ِ

َ ‫ لَْي‬şeklinde olur. Burada ‫ إ ْخ َوة‬ism-u leyse, ‫لي‬
ise haber-u leyse olur.

2. ‫ لِي إ ْخ َوة‬şeklinde bir cümlenin başına ‫إن‬

َّ gelirse, ً‫إن لِي إ ْخ َوة‬
َّ şeklini alır. Burada ً‫ إ ْخ َوة‬ism-u
ِ
inne olduğu için mansubdur. ‫ لي‬de haber-u inne olmuş olur.

3.‫( بِالَ ُل بْ ُن َح ِامد‬Hamid'in oğlu Bilal). Bunun gibi bir tamlamada ‫' اِبْ ُن‬nın başındaki elif düşer ve
yazarken de yazılmaz. ‫ل‬ ُ َ‫ بِال‬ifadesinde de tenvin düşmesi olur.

4. ُ َ‫( َم ِن اال‬Kardeş kimdir?) sorusu karşımızdaki kişiye kim olduğunu sormanın kibar yoludur.
‫خ؟‬

www.tekellum.net