‫الجزء الثاني‬ - ‫دروس اللغة العربية‬

‫الدرس العاشر‬
ONUNCU DERS
 Arapça fiillerin zamana gore üç hali vardır:
1. Mazi (‫)الماضي‬
2. Muzâri’(‫)المضارع‬

3. Emir (‫)األمر‬
Daha önce mazi fiilini öğrendik. Bu derste de muzâri’ fiilini öğreneceğiz. Emirler
de 14. Ünitede işlenecektir.

 Muzâri’ fiili gelecek, geniş ve şimdiki zaman anlamlarını verir. Muzâri’

fiilinde fiilin başında ‫ن‬٬‫ا‬٬‫ت‬٬‫ ي‬harflerinden biri bulunur. “Yazdı” anlamına gelen

‫ب‬
َ َ‫’ َكت‬nin muzâri’ hali ‫ب‬
ُ ُ‫ يَ ْكت‬şeklinde olur ve bu da “yazar, yazacak ve yazıyor”
anlamlarını taşır. Cümle içindeki karinelerden yola çıkarak bu fiillere anlamlar
verilir. Şimdi bu iki form arasındaki farkları görelim:
 ‫ب‬
َ َ‫ َكت‬/ ‫ب‬
ُ ُ‫يَ ْكت‬
Arapça’da fiillerin büyük bir çoğunluğu üç harften ya da üç kök harften
oluşur. Fiilin mazi fiilindeki harfleri esas alındığında, mazi fiilinin ilk harfi
fethalıdır. Bu harf muzâri’ fiilinde sakin olur. Mazi fiilinin üçüncü harfi ise
fethalıyken, aynı fiilin muzâri’i dammelidir. Mazi fiilinin ikinci harfi ve buna
karşılık fiilin muzari halinin aynı harfinin harekeleri değişkendir ve fiilden fiile
değişir.
Mazi fiilinin bu ikinci harfinin harekesine gore fiiller altı gruba ayrılır. Bu
gruplandırma hemen Bina dersinin başlangıcında da gösterilmişti ve her bir gruba
grup numarasıyla beraber “BÂB” ismi verilmişti. Bu derste bu altı gruptan dördüne
ilişkin örnekler yer almaktadır:

1. Bâb: (A-U1) ‫ص ُر‬

ُ ‫يَ ْن‬/‫ص َر‬
َ َ‫ ن‬, ‫يَ ْقتُ ُل‬/‫ قَ تَ َل‬, ‫يَ ْس ُج ُد‬/‫ َس َج َد‬gibi fiiller buna örnek
verilebilir.
ِ ِ
ُ ‫ض ِر‬
2. Bâb: (A-İ2) ‫ب‬ ْ َ‫ي‬/‫ب‬
َ ‫ض َر‬
َ ,‫س‬
ُ ‫يَ ْجل‬/‫س‬
َ َ‫ َجل‬, ‫يَ ْغس ُل‬/‫س َل‬
َ َ‫ غ‬gibi fiillerdir.
1
Burada kastedilen mazi halinin ikinci harfi fethalı, muzâri’ halinin ikinci harfi de dammeli olan fiillerdir.
2
Burada kastedilen mazi halinin ikinci harfi fethalı, muzâri’ halinin ikinci harfi de kesralı olan fiillerdir.

www.tekellum.net
 ‫الجزء الثاني‬ - ‫دروس اللغة العربية‬

3. Bâb (A-A3) ‫ب‬

ُ ‫يَ ْذ َه‬/‫ب‬
َ ‫َذ َه‬ ,‫ح‬ ُ َ‫يَ ْفت‬/‫ فَ تَ َح‬, ُ‫يَ ْق َرأ‬/َ‫ قَ َرأ‬gibi fiillerdir.
4. Bâb (İ-A4) ‫يَ ْف َهم‬/‫ فَ ِهم‬, ‫ب‬
ُ َ ُ ‫يَ ْش َر‬/‫ب‬ َ ‫ َش ِر‬, ‫ظ‬ ُ ‫يَ ْح َف‬/‫ظ‬ َ ‫ َح ِف‬gibi fiillerdir.
Hangi fiilin bu altı bâbdan hangisine dahil olacağına ilişkin genel geçer bir
kural olmadığından, öğrenci her öğrendiği fiili, mâzî ve muzâri’ halleriyle birlikte
öğrenecektir5.

 21 ile 30 arası sayılar bu ünitede işlenecektir. Örneği inceleyelim:

‫اح ٌد َو ِع ْش ُرو َن طَالِبا‬
ِ‫و‬
َ
 Bu sayılarda birler basamağı tenvinle gelir. Tabii ki ِ َ‫’اِثْ ن‬de
‫ان‬ tenvin
yoktur.
 Burada iki sayı basamağı arasında ‫ و‬kullanılır.
 21 ve 22’nin birler basamakları sayılan varlıkla yani ma’dûd ile aynı
cinsiyette, 23-29 arasında ise zıt cinsiyettedir.
 Ma’dûd yani sayılan varlık, tekil ve mansûb (fethalı) olur.

 Saatlerin ifadesinde ِ ‫اعةُ الت‬

‫َّاس َعةُ إََِّّل ُربْعا‬ َ ‫الس‬
َّ (saat dokuza çeyrek var) şekli
kullanılır. Saat kısmı sıra sayılarında olduğu gibi ifade edilir. ُ‫َّاس َعة‬ ِ ‫ الت‬ifadesi ُ‫اعة‬
َ ‫الس‬
َّ
kelimesine sıfat olmuştur. Gösterdiği tüm uyumların nedeni budur. ‫ إََِّّل‬ifadesi

sözlük anlamıyla “hariç” demektir. ‫ ُربْعا‬ifadesi de “dörtte bir” anlamındadır. Mota

mot bir çeviriyle “dörtte bir hariç dokuzuncu saat” şeklinde yorumlanabilir.
Aşağıdaki ifadeleri inceleyiniz:
ِ ‫( الساَعةُ الو‬saat bire on var)
‫اح َدةُ َّإَّل َع ْش َر َدقَاﺌِ َق‬ َ ّ
‫س َدقَاﺌِ َق‬َّ ‫اعةُ الثَّانِيَةُ إََِّّل َخ ْم‬
َ ‫الس‬
َّ (saat ikiye beş var)
3
Burada kastedilen hem mazi halinin ikinci harfi hem de muzâri’ halinin ikinci harfi fethalı olan fiillerdir.
4
Burada kastedilen mazi halinin ikinci harfi kesralı, muzâri’ halinin ikinci harfi de fethalı olan fiillerdir.
5
Sözlüklerin büyük çoğunluğunda fiillerin bu iki hali de gösterilmiştir. Bir fiilden bahsedilirken de bu iki haliyle
birden anmak genel bir yaklaşımdır. Mesela, “Arapça’da ‘yazmak’ ne demek?” diye sorulduğunda, sorunun
muhatabı, “‫ب‬
ُ ُ‫يَكْت‬/‫ب‬
َ َ‫ ” َكت‬diye cevap vermelidir.

www.tekellum.net
 ‫الجزء الثاني‬ - ‫دروس اللغة العربية‬

ِ ‫الساعةُ الْ َخ ِامسةُ إََِّّل دقِي َقة و‬

‫اح َدة‬ َ َ َ َ َّ (saat beşe bir var)
 Daha önce ‫ل‬ َّ ‫’لَ َع‬nin ‫’إِ َّن‬nin kardeşlerinden olduğunu ve “umulur ki”

(‫جي‬
ِّ ‫)التَّر‬-“korkulur
َ ki” (‫ش َفاق‬ ِْ ) şeklinde iki manaya da gelebildiğini, hangi
ْ ‫اْل‬
manaya geldiğinin cümleden çıkarılabileceğini belirtmiştik. ‫لَ َعلَّهُ يَ ْرِج ُع الْيَ ْوَم ُمتَأَخِّرا‬
cümlesinde “Korkarım bugün geç gelecek” manası vardır.
 ‫ بَ ْي َن‬zarf-ı mekândır ve “arasında” anlamındadır. Dolayısıyla kendisinden
sonra gelen kelimeyi cerreder:
ٍِ
َ ‫س بََِل ٌل بَ ْي َن َحامد َو فَ ْي‬
‫ص ٍل‬ َ َ‫( َجل‬Bilal, Hamid ve Faysal’ın arasına oturdu.)
Eğer isim yerine zamirler kullanılacaksa beyne’nin tekrar edilmesi gerekir:
َ َ‫( َه َذا بَ ْينِي َو بَ ْي ن‬Bu senin ve benim aramdadır.)
‫ك‬

www.tekellum.net