ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ

Η ψυχανάλυση, που θεμελίωσε ο Sigmund Freud, είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας, που δίνει ιδιαίτερο
βάρος στις παιδικές εμπειρίες και στα πρώϊμα ψυχικά τραύματα του ατόμου και αφορά την κατανόηση της
ψυχικής ζωής του κάθε ατόμου. Σημαντική σημασία έχουν, για την ψυχανάλυση, οι σχέσεις που ανέπτυξε ο
κάθε άνθρωπος στην πρώϊμή του ηλικία (βρεφική – παιδική) με τους γονείς του (κυρίως με την μητέρα) και
η λύση ή μη του Οιδιπόδειου Συμπλέγματος. Η ανθρώπινη συμπεριφορά καθορίζεται, κυρίως, από
ασυνείδητες δυνάμεις, που πηγάζουν από πρωτόγονες ορμές, ένστικτα και ανάγκες, πέρα από την κοινή
λογική. Ο σχηματισμός της προσωπικότητας του ατόμου είναι αποτέλεσμα μιας σύνθεσης ή ενός
συμβιβασμού των ασυνείδητων αυτών δυνάμεων και της πραγματικότητας του εξωτερικού κόσμου που
περιβάλλει το άτομο. Η κλασική θεωρία του Sigmund Freud έχει υποστεί πολλές αλλαγές από τους από
τους επιγόνους του, οι κεντρικές ιδέες του όμως παρέμειναν σταθερές.
Η ψυχανάλυση κυρίως απευθύνεται σε άτομα με διαταραχές προσωπικότητας ή ενδοψυχικές συγκρούσεις
στοιχεία που προκαλούν διάφορα συμπτώματα και δυσκολεύουν τις σχέσεις τους με το οικογενειακό
περιβάλλον τους φίλους ή το περιβάλλον εργασίας και έτσι καθιστούν δύσκολη την ικανότητα τους να
αγαπούν και να εργάζονται δημιουργικά.
Ο ψυχαναλυτής βασιζόμενος στην, σε βάθος, διερεύνηση του ασυνειδήτου, με την μέθοδο του ελεύθερου
συνειρμού (επιτρέπεται στον ασθενή να λέει ό,τι του έρχεται στο μυαλό, χωρίς να λογοκρίνει τίποτε)
προσπαθεί να επιτύχει να αναδυθούν στο τώρα του πάσχοντος, χρονίζουσες λανθάνουσες ασυνείδητες
συγκρούσεις, απωθημένα και μηχανισμούς άμυνας.
Ο αναλυόμενος αρχίζει να ξεχωρίζει την εξωτερική από την εσωτερική πραγματικότητα, καταλαβαίνει ότι
η αιτία της δυσφορίας του δεν είναι πάντα η εξωτερική πραγματικότητα αλλά ο πολλές φορές ο εσωτερικός
του ψυχικός κόσμος και έτσι αποφορτίζεται και σιγά – σιγά ελευθερώνεται από τις ψυχικές συγκρούσεις.

ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟ, ΥΠΕΡΕΓΩ, ΠΡΟΕΓΩ

Αν και ο Σίγκμουντ Φρόυντ δεν ανακάλυψε για πρώτη φορά το ασυνείδητο, συνέβαλε ουσιαστικά στην
μελέτη του. Κατά την περίοδο του 19ου αιώνα η επικρατούσα πεποίθηση ήταν θετικιστικής κατεύθυνσης,
υπήρχε δηλαδή η άποψη πως ο άνθρωπος μπορούσε να ελέγξει με τη λογική τη συμπεριφορά του και τη
σχέση του με τον κόσμο. Ο Φρόυντ πρότεινε ουσιαστικά πως αυτή η θέση είναι μία αυταπάτη καθώς οι
άνθρωποι δρουν συχνά για λόγους που δεν άπτονται των συνειδητών σκέψεων τους, καθώς το ασυνείδητο
μπορεί να αποτελεί την πηγή των ανθρώπινων κινήτρων. Ο Φρόυντ προέκτεινε τη θεωρία του μελετώντας
συστηματικά τα όνειρα, τα οποία αποκάλεσε και τον «βασιλικό δρόμο προς το ασυνείδητο», θεωρώντας τα
ως το καλύτερο δείγμα πεδίου δράσης του ασυνειδήτου. Στη σπουδαιότερη -σύμφωνα με τον ίδιο- εργασία
του Η Ερμηνεία των Ονείρων, ανέπτυξε τα επιχειρήματα του περί της ύπαρξης του ασυνειδήτου αλλά και
περιέγραψε μια μεθοδολογία για την πρόσβαση του ατόμου σε αυτό, μέσω του προ-συνειδητού.
Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική θεωρία, το ασυνείδητο αποτελεί ένα μεγάλο μέρος του ανθρώπινου
ψυχισμού και περιλαμβάνει τις βασικές ορμές της ψυχικής ενέργειας, τα γεγονότα, τις επιθυμίες και τις
παρορμήσεις που έχουν απωθηθεί από τη συνείδηση, καθώς και τις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας που ο
άνθρωπος έχει ξεχάσει, αλλά, παρόλα αυτά, καθορίζουν και κατευθύνουν τη ζωή του.
Ο Φρόυντ ξεχώρισε το μυαλό στο συνειδητό ή το εγώ και σε δύο μέρη του ασυνείδητου, το εκείνο και
το υπερεγώ.
Σε αυτή την θεωρία, το ασυνείδητο αναφέρεται στο μέρος της νοητικής διαδικασίας όπου τα αντικείμενα
είναι απρόσιτα προς την συνείδηση.
Στην ψυχανάλυση το ασυνείδητο δεν αποτελείται μόνο απ'ότι δεν είναι συνειδητό αλλά απ'ότι ενεργά
απωθείται από την συνείδηση ή ό,τι το άτομο δεν θέλει να γνωρίζει συνειδητά. Ο ψυχαναλυτής τότε
προσπαθεί να επαναφέρει στην συνείδηση αυτό το οποίο το άτομο απώθησε στο ασυνείδητο. Τα μηνύματα
ωστόσο που πηγάζουν από μιαν αντίθεση στο συνειδητό και το ασυνείδητο θα θέλουν πιθανώς μια
"αποκρυπτογράφηση" και ο ψυχαναλυτής είναι αυτός, ο οποίος θα αποκρυπτογραφήσει τα μηνύματα αυτά
και θα τα παρουσιάσει στο άτομο.
 ΓΝΩΣΙΑΚΗ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία (Γ/Σ Ψ) είναι μια "θεραπεία μέσω του λόγου" σε
περιπτώσεις τέτοιες στις οποίες το άτομο δυσλειτουργεί. Όνομάζεται γνωσιακή γιατί διερευνά τον τρόπο
σκέψης για τον εαυτό, τον κόσμο και το μέλλον αλλά και τον τρόπο που αυτές οι σκέψεις επιδρούν στα
συναισθήματα και τη συμπεριφορά («συμπεριφοριστική»).Ο βασικός πυρήνας της Γ/Σ Ψ αποτελείται από
τρεις βασικές αρχές:
1. η γνωσιακή λειτουργία επηρεάζει τη συμπεριφορά
2. η γνωσιακή λειτουργία μπορεί να ελεγχθεί και να μεταβληθεί
3. οι επιθυμητές αλλαγές στη συμπεριφορά μπορούν να επηρεαστούν από γνωσιακές αλλαγές.
Τα γενικά χαρακτηριστικά της Γ/Σ Ψ μπορούν να συνοψισθούν ως εξής:
1.Ο θεραπευτής καλείται να καταλάβει με ποιο τρόπο ο πελάτης δομεί τον κόσμο μέσα του και πως αυτό
μπορεί να τον επηρεάζει συναισθηματικά ή να έχει επιπτώσεις στη συμπεριφορά του. Με την αναγνώριση
των διεργασιακών λαθών στο τρόπο σκέψης του πελάτη ξεκινά και η διαδικασία της παρέμβασης. Είναι
αυτονόητο ότι όσο πιο περιορισμένες είναι οι δυνατότητες του πελάτη, π.χ. πελάτης με πνευματική
καθυστέρηση ή το πολύ μικρό παιδί, τόσο αυξάνει η κατευθυντική δράση του θεραπευτή.
2.Η συνεργασία μεταξύ θεραπευτή και πελάτη διέπεται από την αρχή "εσύ κι εγώ θα συνεργαστούμε για να
αντιμετωπίσουμε το πρόβλημά σου" αντί "εγώ θα σε θεραπεύσω".
3.Η επιλογή των θεραπευτικών στόχων γίνεται από κοινού (θεραπευτής και πελάτης).
4.Γίνονται συνεχείς μετρήσεις ώστε και ο πελάτης να είναι ενήμερος για την πορεία της θεραπείας.
5.Δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στο πώς σκέφτεται, συμπεριφέρεται και αισθάνεται ο πελάτης έξω από το
χώρο των θεραπευτικών συνεδριών και όλα συσχετίζονται με την αναπτυξιακή διάσταση των διεργασιών
σε κάθε επίπεδο.

ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΛΑΘΗ ΚΑΤΑ ΤΗ Γ-Σ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ

(ανοίξτε το ξεχωριστό αρχείο “diergasiaka lathi”)