TITRATIES – INTRODUCTIE BASISTECHNIEKEN  ZIE PPT

Een titratie heeft tot doel de hoeveelheid (aantal mol) van een stof of de concentratie (molariteit) van
een oplossing experimenteel te bepalen.

Het principe van de titratietechniek is als volgt. Veronderstel een oplossing van stof A met onbekende
concentratie. Stof A reageert met stof B volgens:

a A + b B  producten

Aan een gekend volume van de oplossing A (VA) wordt een oplossing van B met gekende concentratie
toegedruppeld tot juist alle A weggereageerd is. Op dit ogenblik zijn er ‘equivalente’ hoeveelheden van
A en B gemengd, het equivalentiepunt van de titratie is bereikt. Het toegevoegde volume van de
oplossing B (VB) wordt nauwkeurig gemeten.

In het equivalentiepunt gelden de volgende vergelijkingen:

𝑎𝑎𝑛𝑡𝑎𝑙 𝑚𝑜𝑙 𝐴 𝑔𝑒𝑟𝑒𝑎𝑔𝑒𝑒𝑟𝑑 𝑎

=
𝑎𝑎𝑛𝑡𝑎𝑙 𝑚𝑜𝑙 𝐵 𝑔𝑒𝑟𝑒𝑎𝑔𝑒𝑒𝑟𝑑 𝑏

𝑎
𝑎𝑎𝑛𝑡𝑎𝑙 𝑚𝑜𝑙 𝐴 = 𝑎𝑎𝑛𝑡𝑎𝑙 𝑚𝑜𝑙 𝐵
𝑏

𝑎
𝑛𝐴 = 𝑛
𝑏 𝐵

𝑚𝑒𝑡 𝑛𝐴 = CA x VA 𝑚𝑒𝑡 𝑛𝐵 = CB x 𝑉𝐵 ;

Er zijn verschillende methoden om het equivalentiepunt van een titratie aan te tonen. Dikwijls gebeurt
dat door toevoeging van een (tweetal druppels) indicator die juist in het equivalentiepunt van kleur
verandert. Informatie daarover is te vinden bij de beschrijving van de experimenten waarin titraties
voorkomen.

Bij alle titraties wordt in grote lijnen dezelfde werkwijze gebruikt.

Analyse van citroenzuur in sap van citrusvruchten

1
4 Analyse van citroenzuur in sap van citrusvruchten

Zuiver citroenzuur is een vaste stof met moleculeformule C 6H8O7 Het zuur komt in vrij grote
hoeveelheden voor in citrusvruchten. De stof wordt onder meer gebruikt om de zuurgraad van dranken
te verhogen, als conserveringsmiddel en in reinigingsmiddelen.

Figuur 1: citroenzuur

Citroenzuur reageert met basen. In die zuur-base reactie worden de zure waterstofatomen van de
carbonzuurgroepen (hoeveel COOH-groepen zie je?) afgesplitst als protonen.

Doelstellingen

Titrimetrisch bepalen van citroenzuurgehalte in citroensap en sinaasappelsap (in g/L)

Beschrijving van het experiment

In deze proef wordt het citroenzuurgehalte bepaald in citroensap en sinaasappelsap. Het citroensap
wordt 10 maal verdund (= tienvoudige verdunning) vooraleer te titreren, sinaasappelsap wordt
onverdund getitreerd.

Om te kunnen waarnemen wanneer het equivalentiepunt van de titratie bereikt is, wordt de zuur-base-
indicator fenolftaleïne gebruikt. Als een zuuroplossing waarin deze indicator aanwezig is, getitreerd
wordt met een natriumhydroxide-oplossing, verandert de kleur van de oplossing juist in het
equivalentiepunt van kleurloos naar roos-paars.

Als titrans wordt een natriumhydroxide-oplossing gebruikt. De concentratie van deze oplossing, tot 3
cijfers na de komma nauwkeurig, wordt vooraf bepaald door titratie met oxaalzuur. Deze titratie wordt
1
een standaardisatie of stelling genoemd .

Analyse van citroenzuur in sap van citrusvruchten

Veiligheid

Natriumhydroxide is corrosief. Bij huidcontact overvloedig spoelen met water.

Citroenzuur is irriterend. Vermijd huidcontact.

1
De concentratie van een oplossing van NaOH, die bereid wordt door het afwegen van een gekende hoeveelheid
vast NaOH, is nooit exact gekend. Tijdens het afwegen zal NaOH namelijk reageren met CO 2 en water dat
aanwezig is in de lucht.

2
Werkwijze
a. Stellen of standaardiseren van de NaOH oplossing met oxaalzuur

 Maak een 0,10 molaire natriumhydroxide-oplossing (indien niet aanwezig)

 Maak 100 ml van een 0,1 M oxaalzuuroplossing vanaf oxaalzuurdihydraat (HOOC-
COOH.2H2O)

Bereken hoeveel oxaalzuur moet je afwegen? Hou bij de berekeningen rekening met de 2
watermoleculen die per molecuul oxaalzuur aanwezig zijn!

 Pipetteer 10 ml van deze oplossing in een erlenmeyer. Voeg 2 druppels indicator toe en titreer
tot kleuromslag.
 Herhaal vorige titratie nog twee maal
b. bepaling van het citroenzuurgehalte in g/l

citroensap
 Pipetteer 10 mL citroensap
 Leng deze 10 mL sap aan tot 100 mL in een maatkolf
 Pipetteer 20 mL van deze verdunde oplossing in een erlenmeyer en voeg 3 druppels indicator
toe
 Titreer met de NaOH-oplossing tot kleuromslag
 Herhaal nog tweemaal

snaasappelsap
 Pipetteer 15 mL sinaasappelsap en een erlenmeyer
 Voeg 3 druppels indicator toe
 Titreer met de NaOH-oplossing tot kleuromslag
 Herhaal nog tweemaal

Analyse van citroenzuur in sap van citrusvruchten

3
Verwerking
1. Bepalen van de concentratie (molariteit) van de natriumhydroxide oplossing

 Aantal g oxaalzuurdihydraat afgewogen:

 Bereken de concentratie oxaalzuuroplossing tot op 4 cijfers na de komma:

 Reactievergelijking tussen oxaalzuur en natriumhydroxide:

Meetwaarden:

Aantal ml NaOH oplossing toegevoegd

Titratie 1

Titratie 2

Titratie 3

Gemiddelde:

 De reactievergelijking toont dat: ………. mol oxaalzuur reageert met ………. mol NaOH Analyse van citroenzuur in sap van citrusvruchten
 Hoeveel mol oxaalzuur bevond zich in de erlenmeyer?

 Rekening houdend met de molverhouding, reageerde deze hoeveelheid met

……………… mol NaOH

 Deze hoeveelheid NaOH bevindt zich in …… ml (hoeveel titrans toegevoegd?)

 De concentratie aan NaOH bedraagt: ………………

4
Met deze exacte concentratie van NaOH worden de berekeningen in het tweede deel uitgevoerd.

Bepalen van de concentratie aan citroenzuur in citroensap en sinaasappelsap

Citroensap

Aantal ml NaOH oplossing toegevoegd

Titratie 1

Titratie 2

Titratie 3

Gemiddelde

Sinaasappelsap

Aantal ml NaOH oplossing toegevoegd

Titratie 1

Titratie 2

Titratie 3

Gemiddelde

Berekeningen - Stappenplan:

1. Schrijf de reactievergelijking tussen citroenzuur en NaOH

2. Hoeveel mol titrans (NaOH) werd toegevoegd om het equivalentiepunt te bereiken?

3. Hoeveel mol onbekende (citroenzuur) bevond zich dus in de erlenmeyer (cfr molverhouding
reactievergelijking)?
Analyse van citroenzuur in sap van citrusvruchten

4. Welke hoeveelheid van het staal (sap) werd in de erlenmeyer gebracht? Bereken de
concentratie citroenzuur in het sap in mol/L en in g/L. Houd waar nodig rekening met de
verdunning.

5. Vergelijk beide concentraties.