11

Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang

Teksto Tungo sa Pananaliksik
(Ikalawang Semestre)
SLA 1: Proseso ng Pagbabasa

Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik 11_Q1 Page 1

 SLA 1:

Proseso ng Pagbabasa

Mga Kasanayang Pampagkatuto

1. Natutukoy ang paksang tinalakay sa iba’t ibang tekstong binasa (F11PB-IIIa-98).

2. Natutukoy ang kahulugan at katangian ng mahahalagang salitang ginamit ng iba’t ibang uri
ng tekstong binasa (F11PT-IIIa-88).

Mga Talang Konsepto

Ang pagbasa ay proseso ng pag-aayos, pagkuha, at pag-unawa ng anumang uri at

anyo ng impormasyon o ideya na kinakatawan ng mga salita o simbolo na kailangang
tingnan at suriin upang maunawaan. Ang mga sagisag na ito ang nagsisilbing instrumento
upang mabigyang-kahulugan ang mga kaisipang gustong ipahayag. Ngunit tandaan nating
hindi lahat ng layunin ng manunulat sa kaniyang akdang nilikha ay natatamo o
naisasakatuparan ng isang mambabasa.

Ang pagbasa ay isa sa apat na makrong kasanayang pangwika na mahalaga sa

pakikipagtalastasan. Maituturing na 90 porsiyento ng ating kaalaman ay mula sa ating
binasa. Maaari nating libutin ang buong daigdig sa pamamagitan lamang ng pagbabasa.
Matatarok natin ang lalim ng kaalaman at nahahawan ang landas ng karunungan sa iba’t
ibang larangan-sining, agham, teknolohiya, kasaysayan, pulitika, lipunan, at iba pa.
Namumulat tayo sa katotohanan at nagkakaroon ng pagkakataong makisalamuha para sa
ating ibayong kapakinabangan.

APAT NA ASPEKTO NG PAGBABASA:

❖ Pisyolohikal na Aspekto ng Pagbabasa

Isang pisyolohikal na proseso ang pagbabasa dahil sangkot dito ang mata na siyang
ginagamit nating upang makita, matukoy, at makilala ang mga imahe at simbolo. Sa tuwing
tayo’y nagbabasa, ang simbolo o imahe ay mga liwanag na tumatama sa retina ng ating
mata. Nagkakaroon ng mga pagbabagong kemikal na dumadaloy sa ating mga ugat
patungo sa cerebral cortex, ang sentro ng ating utak na nagbibigay ng interpretasyon o
kahulugan sa mga simbolo.

Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik 11_Q1 Page 2

 Sa proseso ng pagbabasa ay gumagalaw sa iba’t ibang paraan ang ating mga mata.
Kung minsan ay napapatitig ang ating mga mata upang kilalanin at intindihin ang teksto.
Ang pagtitig na ito ay tinatawag na fixation. Ang tagal o bilis ng pagtitig ay depende sa tagal
ng pagtutuok natin sa simbolo o salita. Kung minsan naman ay gumagalaw ang ating mata
mula kaliwa pakanan o mula itaas pababa na karaniwang nangyayari habang tayo’y
nagbabasa at tinatawag namang inter fixation. Gumagalaw rin ang mga mata mula sa
simula ng binabasa hanggang sa dulo ng teksto na tinatawag naming return sweeps. Kung
minsan din ay kailangang balik-balikan at suriin ang ating binabasa. Ang paggalaw ng mga
mata para gawin ito ay tinatawag na regression.

❖ Kognitibong Aspekto ng Pagbabasa

Ayon sa organisasyong SEDL, dating kilala bilang The Southwest Educational
Development Laboratory, na gumagawa ng mga pananaliksik pang-edukasyon, may
dalawang pangungahing hakbang sa kognisyon: ang pagkilala (decoding) at pag-unawa
(comprehension). Una, kinikilala muna natin at binibigyang anyo ang mga simbolong
tinututukan ng ating mga mata. Habang nagaganap ito inuunawa natin ang ating binabasa.
Ang mga titik at simbolo ay naipamamahagi sa iba’t ibang sentro ng utak (pakiramdam,
imahinasyon, kagustuhan, at iba pa) at nagkakaugnay-ugnay upang magkaroon tayo ng
pagkilala at pagkaunawa sa kahulugan ng mga nakalimbag na simbolo. Mahalaga ang
pagsasama ng mga kasanayang ito sa pagbabasa.

Iba’t ibang antas ng pagkaunawa (comprehension)

1. Pag-alam sa literal na kahulugan o unang antas ng pagkaunawa sa binasa
2. Pagbibigay-kahulugan sa nabasa
3. Paggamit ng kaalamang nakuha mula sa binasa
4. Paghuhusga o pagtatasa sa nilalaman ng tekstong binabasa

❖ Komunikatibong Aspekto ng Pagbabasa

Ang wika ay napakahalagang kasangkapan sa pakikipagtalastasan. Bawat wika ay may
kaniya-kaniyang estruktura at kahulugan na kailangang alamin upang maunawaan ang
impormasyong ipinahahayag nito.

❖ Panlipunang Aspekto ng Pagbabasa

Isang panlipunang gawain ang pagbasa. Kahit saan magpunta at kahit saan tumingin ay
napakaraming maaaring basahin. Sa kasalukuyan, ang pinakamaimpluwensiyang
pinagkukunan ng ideya ay ang internet. Sari-saring impormasyon ang makukuha mula rito,
halimbawa ay ang mga isyung pinag-uusapan at binabasa ng nakararami.

Proseso ng Pagbasa

Isang kumplikadong proseso ang pagbasa sapagkat maraming kasanayan ang

nililinang at kailangang malinang upang maging epektibo ito. Masasabing mahusay at
mabisa ang pagbasa kung natutukoy ang layunin ng binabasa, nagagamit ang mga
estratehiya at teknik sa pagbasa, nakabubuo ng hinuha o hula sa susunod na pangyayari
sa binasang akda, at niuugnay ang dating kaalaman at karanasan upang maunawaan ang
kahulugan ng binasang teksto.
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik 11_Q1 Page 3
 HAKBANG PALIWANAG
1. Pagkilala Ito ang proseso ng pagkilala at pagtukoy sa mga nakalimbag na
salita o simbolo at kakayahang mabigkas ang tunog ng mga titik
na bumubuo sa bawat salita.
2. Pag-unawa Ito ang proseso ng pag-unawa sa mga nakalimbag na simbolo o
salita.
3. Reaksiyon Ito ang proseso ng pagpapasiya o paghatol sa kawastuhan at
kahusayan ng teksto, pagpapahalaga sa mensahe nito, at pag-
alam sa kahulugan nito.
4. Pag-uugnay Ito ay kaalaman sa pagsasanib o pag-uugnay at paggamit ng
mambabasa sa kaniyang dati at mga bagong karanasan sa
tunay na buhay.

A. Pagkilala sa nakalimbag na salita at pag-unawa sa kahulugan nito

(Metacognitive na Pagbasa)

Upang makabasa ang isang tao, kailangang may kakayahan siyang kilalanin ang
nakasulat na salita. Kung mayroon siyang kakayahang bigkasin ang salita,
nangangahulugang nakikilala at nauunawaan niya ang salitang binigkas. Ang pag-unawa
sa mga salita ay nakapaloob sa dalawang mahahalagang kasanayan: ang una ay ang
pagkilala sa mga salitang binabasa at binibigyan ng kaukulang kahulugan. Ang ikalawa ay
ang pag-unawa, pag-aayos, at pagbibigay-anyo sa tekstong binasa. Tatlong elemento ang
isinasaalang-alang dito:

1. Kaalaman sa kahulugan ng salita o bokabularyo

Isang napakahalagang salik sa pagkatutong bumasa ang lawak ng kaalaman sa

talasalitaan. Kadalasan, kapag hindi natin mauawaanang kahulugan ng salita, hinahayaan
na lamang natin ito at nilalampasan. Itinutuloy pa rin natin ang pagbabasa na nagiging
dahilan upang hindi nating maunawaan ang ating binasa. Maaaring nangyayari ito dahil ang
salita ay bago sa ating paningin o unang beses pa lamang nating nabasa.

2. Pag-unawa sa pangungusap o kaalaman sa syntax

Ang syntax ay isang sangay sa disiplina ng lingguwistika na sumusuri kung paanong

ang mga salitang nakapaloob sa isang pahayag ay nagkakaugnay-ugnay. Mahalagang
aspekto ng syntax ay kung paanong ang bawat bahagi ng pananalita ay nagkakaugnay-
ugnay.

Sa wikang Filipino, ang wastong ayos ng pangungusap ay nasa angyong panaguri +

simuno o kaya ay simuno + panaguri. Samakatuwid, ang paksa sa Filipino ay maaaring
nasa unahan ng panaguri, at maaari ding nasa hulihan nito.

Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik 11_Q1 Page 4

 3. Pag-unawa sa kabuuan ng pahayag

Ang isang mambabasa ay may kakayahang suriin ang sariling paraan ng pagpoproseso
ng impormasyon. Halimbawa, kung habang nagbabasa ay tila walang kabuluhan ang mga
salitang nadaanan ng tingin, balikan itong muli at tukuyin ang angkop na salitang dapat
gamitin. Mayroon ding mambabasa na nilalaktawan na ang ibang bahagi ng teksto at
ipinalalagay na alam na niya ang pagkakaugnay nito sa mga sumusunod na ideya. Ibig
sabihin, hindi lahat ng nakasulat sa teksto ay binabasa. Ang ating utak ay may kakayahang
magdesisyon mamili ng tekstong babasahin.

May teorya sa pagbabasa na tinatawag na Teoryang Bottom-Up – tinatawag ding

Teoryang Ibaba-Pataas-na magsasabing ang pag-unawa sa ating binasa ay nag-uumpisa
sa isang pang-eengganyo mula sa labas tulad ng mga salita, pangungusap, larawan,
dayagram, teksto, at iba pang simbolo. Ang mga ito ang nasa ibaba ng proseso (bottom) at
nakararating sa itaas o sa ating utak (up), matapos maproseso sa tulong ng mata at utak.

Interaktibong Proseso ng Pagbasa

Sa interaktibong pagbabasa, gumagamit tayo ng iba’t ibang pamamaraan upang

lubusang maunawaan ang tekso.

Ayon kay Emerald Dechat (1991), ang pag-unawa ay basehan ng pagbibigay ng

kahulugan; at ang kahulugan ay inihahatid sa pamamagitan ng mga nakalimbag na titik at
hindi mula sa mga mismong teksto. Ibig sabihin, ang pagkaunawa sa teksto ay
nakadepende sa kung paano nauunawaan ng mambabasa ang mga salita, at hindi sa kung
ano lamang ang nakasulat. Samakatuwid, ito ay interaksiyon ng teksto at ng mambabasa.

Sinasang-ayunan din ito ni McCormick (1998). Ayon sa kaniya, ang pagbabasa ay

pagbibigay ng kahulugan sa teksto at hindi pagkuha ng kahulugan mula sa teksto. Sa
interaktibong proseso ng pagbabasa, tayo ay bumubuo ng kahulugan gamit ang mga
kaalaman at kasanayan sa pagbubuo ng salita mula sa pinagsama-samang tunog
(phonology), pagpapalit ng anyo ng salita batay sa paggamit nito sa pangungusap
(morphology), pagsasama-sama at paglalagay sa tamang puwesto ng mga salita sa
pangungusap (syntax), at ang kahulugan makukuha mula sa buong pangungusap
(semantics) batay sa pag-unawa sa mga ito. Mula sa kahulugang dala ng mga ito, ang
teksto at ang mambabasa ay nagkakaroon ng interaksiyon upang mabigyan ng kahulugan
ang akda. Dahil sa interaktibong pagbasa, nagkakaugnay ang dating kaalaman ng
mambabasa at ang kaniyang konsepto sa paligid. Ang bawat yugto ng gawaing pagbasa ay
kakikitaan ng aktibong partisipasyon ng mambabasa.

Intensibo at Ekstensibong Pagbabasa

Nahahati sa dalawang pangkalahatang kategorya ang mapanuring pagbasa:

intensibo at ekstensibo. Mula sa kahulugan ng mga salita, mahihinuha na ang intensibong
pagbasa ay may kinalaman sa masinsin at malalim na pagbasa ng isang tiyak na teksto
habang ang ekstensibong pagbasa naman ay may kinalaman sa pagbasa ng masaklaw at
maramihang materyales. Ang uri ng intensibong pagbasa ay itinuturing na pinakahuli o
dulong bahagi sa proseso. Ang ekstensibong pagbasa naman ay maghahatid sa
mambabasa tungo sa proseso.
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik 11_Q1 Page 5
 Intensibo. Ipinapaliwanag ni Douglas Brown (1994) sa kanyang aklat na Teaching
by Principles: An Interactive Approach to Language Pedagogy na ang intensibong pagbasa
ay pagsusuri sa kaanyuang gramatikal, panandang diskurso at iba pang detalye sa
estruktura upang maunawaan ang literal na kahulugan, implikasyon, at retorikal na ugnayan
ng isang akda. Inilalarawan niya ang intensibong pagbasa bilang isang gawaing gumagamit
ng estratehiyang zoom lens o ng malapitan at malalimang pagbasa ng isang akda.

Ekstensibo. Ayon pa rin kay Brown (1994), ang ekstensibong pagbasa ay

isinasagawa upang makakuha ng pangkalahatang pag-unawa sa maramihang bilang ng
teksto. Dagdag pa nina Long at Richards (1987), nagaganap ang ekstensibong pagbasa
kapag ang isang mambabasa ay nagbabasa ng maramihang babasahin na ayon sa
kaniyang interes, mga babasahing kadalasang hindi kahingian sa loob ng klase o itinakda
sa anomang asignatura. Layunin ng ekstensibong pagbasa na maunawaan ang
pangkalahatang ideya sa teksto at hindi ang mga ispesipikong detalye na nakapaloob dito

Scanning at Skimming na Pagbasa

Ang scanning at skimming ay madalas na tinatawag na uri ng pagbasa ngunit
maaari ding ikategorya ang mga ito bilang kakayahan sa pagbasa. Ayon kay Brown (1994),
ang dalawang ito ang pinakamahalagang estratehiya sa ekstensibong pagbasa.
Ang scanning ay mabilisang pagbasa ng isang teksto na ang pokus ay hanapin ang
ispesipikong impormasyon na itinakda bago bumasa. Kinapapalooban ito ng bilis at talas ng
mata sa paghahanap hanggang sa makita ng mambabasa ang tiyak na kinakailangang
impormasyon. Kung ang kahingian ay alalahanin ang pangalan, petsa, simbolo, larawan o
tiyak na sipi na makatutulong sa iyo, scanning ang angkop na paraan sa pagbasa na dapat
gamitin.
Ang skimming naman ay mabilisang pagbasa na ang layunin ay alamin ang
kahulugan ng kabuuang teksto, kung paano inorganisa ang mga ideya o kabuuang diskurso
ng teksto at kung ano ang pananaw at layunin ng manunulat. Mas kompleks ang skimming
kaysa scanning dahil nangangailangan ito ng mabilisang paraan ng organisasyon at pag-
alaala sa panig ng mambabasa upang maunawaan ang kabuuang teksto at hindi lamang
upang matagpuan ang isang tiyak na impormasyon sa loob nito.

Antas ng Pagbasa
Tinutukoy ni Mortimer Adler at Charles Van Doren (1973) sa kanilang aklat na How
to Read a Book ang apat na antas ng pagbasa. Ito ay ang primaryang antas (elementary),
mapagsiyasat na antas (inspectional), analitikal na antas (analytical), at sintopikal na antas
(syntopical) na bumubuo ng isang hakbang-hakbang na proseso. Hindi maaaring umusad
sa pinakamataas na antas (sintopikal) hangga’t hindi pinagdadaanan ang nauna o mas
mababang antas.

Primarya. Ito ang pinakamababang antas ng pagbasa at pantulong upang makamit

ang literasi sa pagbasa. Ang mga kakayahan sa pagbasa sa antas na ito ay
kinapapalooban lamang ng pagtukoy sa tiyak na datos at ispesipikong impormasyon gaya
ng petsa, setting, lugar o mga tauhan sa isang teksto.

Mapagsiyasat. Sa antas na ito, nauunawaan na ng mambabasa ang kabuuang

teksto at nakapagbibigay ng mga hinuha o impresyon tungkol dito. Sa pamamagitan nito,
nakapagbibigay ng mabilisan ngunit makabuluhang paunang rebyu sa isang teksto ang
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik 11_Q1 Page 6
mambabasa upang matukoy kung kakailanganin niya ito at kung maaari itong basahin nang
mas malaliman.

Analitikal. Sa antas na ito ng pagbasa, ginagamit na mapanuri o kritikal na pag-iisip

upang malalimang maunawaan ang kahulugan ng teksto at ang layunin o pananaw ng
manunulat. Bahagi ng antas na ito ang pagtatasa sa katumpakan, kaangkupan, at kung
katotohanan o opinyon ang nilalaman ng teksto.

Sintopikal. Ang salitang syntopical ay binuo ni Mortimer Adler mula sa salitang

sytopicon na inimbento at ginamit niya sa aklat na A Syntopicon: An Index to The Great
Ideas (1952), na nangangahulugang “koleksiyon ng mga paksa”. Tumutukoy ito sa uri ng
pagsusuri na kinapapalooban ng paghahambing sa iba’t ibang teksto at akda na
kadalasang magkaka-ugnay.
Ano ang kaibahan ng sintopikal at analitikal na antas ng pagbasa?
Mula sa analitikal na pagbasa sa limang aklat ay maaari ka nang maging eksperto sa isang
tiyak na paksa batay sa kung ano ang sinabi ng mga manunulat sa mga aklat na iyong
binasa. Sa sintopikal na pagbasa, nakabubuo ka ng sariling perspektiba o pananaw sa
isang tiyak na larangan mula sa paghahambing ng mga akdang inunawa mo. Ang sintopikal
na pagbasa ay hindi lamang pag-unawa sa mga nariyan nang mga eksperto sa isang
larangan o disiplina, kundi ang pagbuo ng sariling sistema ng kaalaman at pag-unawa mula
sa pagbasa sa mga ekspertong ito.

Mga Gawaing Pampagkatuto

A. GAWAIN 1

Panuto: Piliin sa kahon ang titik ng salitang tinutukoy sa bawat bilang. Isulat ang titik
ng tamang sagot sa inyong sagutang papel.

A. Interaktibong Proseso B. Pagkilala C. Reaksiyon

D. Pag-uugnay E. Pag-unawa F. Pagbasa

_____ 1. Ang proseso ng pag-aayos, pagkuha, at pag-unawa ng anumang

uri at anyo ng impormasyon o ideya na kinakatawan ng mga sa-
lita o simbolo
_____ 2. Proseso ng pagbabasa kung saan nagkakaroon ng transaksiyon
at interaksiyon sa pagitan ng teksto at mambabasa.
_____ 3. Hakbang sa pagbabasa na tumutukoy sa kaalaman at pagsasa-
nib at paggamit ng mambabasa sa kaniyang dati at mga bagong
karanasan sa tunay na buhay.

Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik 11_Q1 Page 7

_____ 4. Hakbang sa pagbabasa na tumutukoy sa proseso ng pag-unawa
sa mga nakalimbag na simbolo o salita.
_____ 5. Hakbang sa pagbabasa na tumutukoy sa proseso ng pagpapasi-
ya o paghatol sa kawastuan at kahusayan ng teksto.

B. GAWAIN 2

Panuto: Basahin ang mga tanong sa ibaba bago simulan ang pagbasa ng sumusunod na
seleksiyon. Pagkatapos unawain ang mga tanong, hanapin ang sagot sa seleksiyon sa
pamamagitan ng scanning.

1. Sino ang pangulo ng Pilipinas na nagpagawa ng Bataan Nuclear Power Plant?

2. Magkano ang inutang ng Pilipinas sa World Bank upang maipagawa ito?

3. Ano-ano ang dahilan kung bakit hindi napakinabangan ang Bataan Nuclear Power
Plant?

4. Bakit nagpasiya si Pangulong Corazon Aquino na huwag nang patakbuhin ang planta
maging sa panahon ng kaniyang administrasyon?

Ang Bataan Nuclear Power Plant

Ang Bataan Power Nuclear Plant (BNPP) ay isang plantang nukleyar sa Morong, Bataan.
Itinayo ito sa ilalim ng panunungkulan ni dating Pangulong Ferdinand Marcos, ngunit sa
kasamaang palad, hindi ito nagamit at napakinabangan.
Noong Hulyo 13, 1973, inanunsyo ni Pangulong Marcos ang pagtatayo ng isang plantang
nukleyar sa Bataan sa ilalim ng kaniyang programang nukleyar na nagsimula noong 1958. Ang
programa ay bilang tugon sa krisisi sa langis sa Gitnang Silangan at solusyon sa
pangangailangan sa enerhiya ng bansa.
Sinimulan ang konstrukyon ng planta noong 1976 ngunit pinatigil noong 1979 dahil
diumano, nakitaan ito ng mga eksperto mula sa Estados Unidos ng napakraming depekto.
Naging suliranin ng ilan sa mga naging alkalde ang lokasyon ng planta na malapit sa fault line
at Bundok Pinatubo, isa sa mga aktibong bulkan sa Pilipinas. Nang malapit nang matapos ang
BNPP noong 1984, umabot sa Ṩ2.3 bilyon ang naging gastos sa konstruksyon nito. Ang
halagang ito ay inutang lamang ng Pilipinas sa World Bank. Ang BNPP ay idinisenyo upang
lumikha ng 621 megawatts ng elektrisidad, ngunit hanggang sa kasalukuyan ay hindi ito
napagana kahit isang minuto.
Nang mapaalis sa puwesto si Pangulong Marcos noong 1986, nagpasya ang pumalit sa
kaniyang si Pangulong Corazon Aquino na huwag patakbuhin ang planta dahil sa takot na

Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik 11_Q1 Page 8

magaya ito ng Chernobyl Disaster sa Rusya. Gayundin, maraming residente ng Bataan at mga
organisasyon ang nagpapakita ng matinding tutol dito. Kalaunan ay kinasuhan ng gobyerno ng
Pilipinas ang Westinghouse, ang kontraktor ng planta, dahil sa overpricing at panunuhol, ngunit
hindi rin ito nilitis ng gobyerno ng Estados Unidos.
Hanggang sa kasalukuyan ay binabayaran pa rin ng Pilipinas, mula sa buwis ng mga
mamamayan nito, ang napakalaking utang ng bansa dahil sa BNPP. Bukod sa isyu ng
overpricing at korupsiyon ng mga kroni ni Marcos, nakapanlulumong hindi napakinabangan ng
mga mamamayan ang proyektong ito.

C. GAWAIN 3

Panuto: Pagkatapos mabasa ang seleksiyon, ibigay ang buod ng pangunahing ideya nito sa
pamamagitan ng skimming.

Buod ng Seleksiyong “Ang Bataan Nuclear Power Plant”

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Pagninilay

Panuto: Kompletuhin ang pahayag.

Natutuhan ko ___________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________

Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik 11_Q1 Page 9

Aklat

Anatacio, Heidi. C. et al. (2017). Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa
Panaliksik. Quezon City: C & E Publishing, Inc.
Dayag, Alma.M. at Del Rosario, Mary Grace G. (2016). Pinagyamang Pluma: Pagbasa at
Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik. Quezon City: Phoenix
Publishing House, Inc.
De Laza, Crizel. S. (2016). Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa
Pananaliksik. Sampaloc, Manila: Rex Book Store

Itinipon ni:
DAISY MAR VENTURA UBAS
MT-I, Filipino

Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik 11_Q1 Page 10